Tác động của AI đối với ngành truyền thông | Tiểu luận Tư Duy Phản Biện

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN LANG
Quan Hệ Công Chúng ℘℘
ĐỀ TÀI: TÁC ĐỘNG CỦA AI ĐẾN NGÀNH TRUYỀN THÔNG
Họ và Tên: Nguyễn Lê Minh Nguyên
Mã số sinh viên: 2473201041287
Môn học: Tư Duy Phản Biện
LHP: 242_71PHIL20012_05
GVHD: TS. Bùi Thị Phương Thuý
Thành phố Hồ Chí Minh, Ngày 22 Tháng 03 Năm 2025 Mục Lục
Lý do chọn đề tài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
1. AI Và Ứng Dụng Của AI Trong Truyền Thông . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
1.1 Giới Thiệu AI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
1.2 Ứng dụng của AI trong ngành truyền thông . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2. Tác động của AI đến lĩnh vực truyền thông . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
2.1 Tác động tích cực của AI trong truyền thông . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2.2 Tác động tiêu cực của AI trong truyền thông . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
3. Kết Luận . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1 Lý do chọn ề đ tài Trong vài năm trở lại đ
ây thì công nghệ AI được phát triển như vũ bão, mang đến vô số
những thay đổi diện rộng trong nhiều lĩnh vực đặc biệt là lĩnh vực truyền thông. Sự xuất hiện
của nó không những tác động mạnh mẽ đến cách thức sản xuất nội dung mà còn gây ra những
ảnh hưởng lớn đến vai trò và kỹ năng của người làm truyền thông. Chính vì thế mà việc
nghiên cứu về những tác động của AI đối với ngành truyền thông là vô cùng cấp thiết, góp
phần phác hoạ một bức tranh toàn cảnh về sự thay đổi của ngành truyền thông trong kỷ nguyên
AI, đồng thời đưa ra những hành động thiết thực cho những cá nhân đang hoạt động trong
lĩnh vực này nhằm phát triển bản thân và không bị đào thải. 1. AI Và Ứng Dụng ủ
C a AI Trong Truyền Thông 1.1 Giới Thiệu AI
AI – hay Artificial Intelligence - là một công nghệ có khả năng nhận thức và giải quyết
vấn đề như một con người. Nó có thể nhận dạng hình ảnh, viết văn bản, làm thơ, hay gợi ý và
đưa ra dự đoán dựa trên dữ liệu. Mục tiêu cho việc phát triển trí tuệ nhân tạo trong tương lai
là làm cho chúng trở nên thông minh hơn nhằm đáp ứng những tương tác với người dùng và
giải quyết các vấn đề phức tạp. [2].
Alan Turing là cha đẻ của lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Trong nghiên cứu của ông vào năm
1950, "Computing Machinery and Intelligence", ông đã đặt ra vấn đề liệu máy móc có thể
suy nghĩ hay không. Đây là lần đầu tiên Alan Turing đưa ra thuật ngữ “trí tuệ nhân tạo” và
trình bày nó như một khái niệm lý thuyết và triết học. [2] 1.2 Ứng dụng ủ
c a AI trong ngành truyền thông
Hiện nay AI được ứng dụng rất rộng rãi trong nhiều lĩnh vực ngành nghề, trong đó có
lĩnh vực truyền thông. (Bảng 1) dưới đây là sự tổng hợp một số công nghệ AI nổi bật được áp
dụng vào trong ngành truyền thông [7]. 2
Bảng 1. Một số ứng dụng của AI sử dụng trong ngành truyền thông Tên công nghệ Ứng dụng li Máy học (Machine Learning)
Phân tích dữ ệu khán giả để cá nhân hóa nội dung quảng cáo.
Tạo nhanh bài viết, bài báo. Xử lý ngôn n ữ g tự nhiên (NLP) Phân tích bình luận.
Thị giác máy tính (Computer Vision) Tạo hình ảnh.
Phân tích nội dung âm thanh. Học sâu (Deep Learning)
Cải thiện chất lượng ảnh. Viết bài tự động. Chatbot (ChatGPT)
Hỗ trợ sản xuất tin tức.
Soạn thảo nội dung quảng cáo.
AI hiện đã và đang định hình lại ngành truyền thông, đặc biệt trong các công việc không
yêu cầu quá nhiều sự sáng tạo. Tác động rõ ràng nhất là tác động đến nhóm công việc báo
chí, digital marketing, giải trí. AI ứng dụng máy học (ML - Machine Learning), xử lý ngôn
ngữ tự nhiên (NLP), và thị giác máy tính (Computer Vision) để tạo ra số l ợng ư khổng lồ về
nội dung và tối ưu hóa quy trình. Việc này nhằm l àm giảm thời gian sản xuất bài viết, cá nhân
hóa nội dung người dùng, tạo ra những sản phẩm “mì ăn liền” nhanh chóng. 2. Tác động ủ c a AI đến lĩnh ự v c truyền thông
Đầu tiên là trong lĩnh vực báo chí, các hệ thống AI có thể tự động tổng hợp các thông
tin và tin tức, viết bài và phân tích dữ liệu và để xuất các nội dung phù hợp cho độc giả. Kế
đến là trong lĩnh vực Digital Marketing, tối ưu hóa các chiến dịch. Các thuật toán thông minh
giúp phân tích hành vi người dùng, dự đoán xu hướng tiêu dùng từ đó hỗ trợ doanh nghiệp có
thể đưa ra các quyết định sáng suốt trong kinh doanh. C ố
u i cùng phải kể đến các thuật toán
AI góp phần làm tăng trải nghiệm người dùng trong ngành giải trí, các nền tảng phát trực
tuyến như Youtube, Tiktok, Netflix hay Spotify đã sử dụng các bộ máy AI để thu thập sở thích
người dùng và đưa ra các đề xuất phù hợp cho từng cá nhân, tối ưu hoá nội dung cho từng thiết bị điện tử. 3
Hiện nay, tỷ lệ người dùng AI ngày càng tăng. Cụ thể ở Việt Nam thì AI ngày càng phổ
biến, Theo Cafef hiện đang có khoảng 93% (Tính tới đầu năm 2025) người Việt Nam đang
thường xuyên sử dụng AI. {Hình 1} dưới đây là sự so sánh tỷ lệ người dùng AI ở V ệ i t Nam
2015 và năm 2025 theo Cafef. [3]
Tỷ lệ người sử dụng AI ở Việt Nam
Tỷ lệ người sử dụng AI ở Việt Nam 2015 2025
Hình 1. So sánh tỷ lệ người Việt Nam ử s dụng AI [3]
Hiện nay, rất nhiều doanh nghiệp đang ứng dụng AI vào trong các chiến dịch quảng
cáo và truyền thông cho doanh nghiệp. Theo thống kê của Forbes dựa trên khảo sát 600 chủ
doanh nghiệp, các công ty đang sử dụng hoặc có kế hoạch sử dụng AI để cải thiện trải nghiệm
khách hàng theo những cách cụ thể [1]. {Hình 2} dưới đây là biểu đồ thể hiện tỷ lệ sử dụng
AI để thay thế hoặc hỗ trợ một số công việc truyền thông, cùng với tỷ lệ không sử dụng AI,
cho thấy mức độ chấp nhận công nghệ này trong ngành. 4 120 100 80 60 40 Tỷ lệ không sử dụng 20 Tỷ lệ sử dụng
0 Chatbot Email Đề xuất SMS Quảng Web Cuộc gọi sản cáo được Content điện phẩm và cá nhân thoại chiến hóa dịch cá nhân hóa
Hình 2. Tỷ lệ sử dụng AI của doanh nghiệp hỗ trợ tru ề y n thông [1]
AI vừa có tác động tích cực vừa có tác động tích cực đến ngành truyền thông. Bảng 2
dưới đây tóm gọn những tác động tích cực và tiêu cực của AI đối ới v ngành truyền thông.
Bảng 2. Bảng tổng hợp tác động của AI đến truyền thông Khía cạnh Tích cực Tiêu cực Báo chí
Tăng hiệu quả sản xuất nội dung Nội dung thiếu tính xác thực
Digital Marketing Nâng cao khả năng tương tác của Vấn đề về bản quyền khán giả Phụ th ộ
u c dữ liệu người dùng Giải trí
Giảm thời gian sản xuất nội dung Sự đào thải lao động trong ngành 5
2.1 Tác động tích cực của AI trong truyền thông
Theo Vietnamnet, thời gian sản xuất một bài báo 500 từ đã giảm từ 4 giờ vào năm 2015
xuống còn 2,5 giờ vào năm 2025 nhờ các công cụ AI tạo sinh như ChatGPT. [10]
Dựa trên các thuật toán thông minh của học máy (Machine Learning) và các dữ liệu thu
thập từ người dùng, các công ty công nghệ đã tạo ra một kho dữ liệu khổng lồ (Big Data), dựa
vào đó AI sẽ tạo ra sự cá nhân hóa nội dung trên các mạng xã hội, trang thương mại điện tử
mà người dùng thường xuyên lui tới. Nhờ vậy mà các nền tảng có thể níu chân người dùng
“hoạt động” lâu hơn và còn giúp cho các chiến dịch quảng cáo đến đúng đối tượng hơn. Các
chiến dịch quảng cáo ở trên mạng xã hội và đặc biệt là Google rất t ốn kém, nên yếu tố đúng
đối tượng khách hàng là yếu tố tối quan trọng đối với nhiều doanh nghiệp lớn nhỏ và cũng là
mối quan tâm của người hoạt động trong lĩnh vực truyền thông.
Theo Forbes, thông kê vào năm 2025, có 46% dùng AI cho quảng cáo cá nhân hóa,
55% áp dụng AI để đề xuất sản phẩm/dịch vụ cá nhân hóa. Hình 3 dưới đây thể hiện doanh
nghiệp sử dụng AI trong quảng cáo cá nhân hóa và AI dùng để đề xuất sản phẩm dịch vụ cá nhân hóa. [1]
Doanh nghiệp áp dụng AI để đề xuất
Doanh nghiệp áp dụng dùng AI cho
sản phẩm/dịch vụ cá nhân hóa quảng cáo cá nhân hóa
Hình 3. Tỷ lệ doanh nghiệp sử dụng AI cho sản phẩm ầ
c n được cá nhân hóa [1]
Trong tác động đẩy nhanh tốc độ phân tích, tổng hợp thông tin, AI nâng cao khả năng
phân tích dữ liệu, tối ưu hóa các chiến dịch truyền thông. Adsplus và Forbes chỉ ra rằng hiệu
quả của các chiến dịch truyền thông đã tăng từ 12% vào năm 2015 lên 20% vào năm 2025
nhờ các công cụ phân tích AI, giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định chính xác dựa trên dữ liệu
thực tế [1], [4]. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc theo dõi và điều chỉnh chiến dịch
quảng cáo số theo thời gian thực.
Trong tác động hỗ trợ sáng tạo trong quảng cáo và truyền thông doanh nghiệp, AI giúp
các doanh nghiệp tạo ra nội dung sáng tạo nhanh chóng và hiệu quả hơn. Ví dụ, các công cụ 6
như MidJourney hay Runway ML đã rút ngắn thời gian sản xuất hình ảnh và video từ 5 giờ
năm 2015 xuống còn 3 giờ vào năm 2025, theo LeewayHertz. Ngoài ra, Forbes cho thấy 42%
công ty dùng AI để viết nội dung dài cho trang web trong năm 2025, ỗ
h trợ rất nhiều cho các
chiến dịch quảng cáo và truyền thông. Nhờ vậy, doanh nghiệp vừa tiết kiệm thời gian, vừa
nâng cao chất lượng nội dung.
2.2 Tác động tiêu cực của AI trong truyền thông
Một nghiên cứu của IBM cho thấy 74% các tổ chức đã sử dụng AI chưa thực hiện bất
kỳ bước nào để giảm thiểu sự cố ngoài ý muốn trong hệ thống AI của họ. 60% chưa xây dựng
chính sách về việc sử dụng AI có đạo đức tại nơi làm việc. [1]
Sự ra đời của AI đồng thời mang đến lượng lớn các tác động tiêu cực, ảnh hưởng đến
cách làm việc và cơ cấu nhân sự trong ngành báo chí. Có thể kể đến như việc thay thế lao
động trong ngành báo chí và sáng tạo, phụ thuộc quá nhiều vào công nghệ và nguy cơ sai lệch
lệch thông tin nghiểm trọng, ảnh hưởng đến độ chính xác của nội dung và tạo ra nguy cơ vi
phạm bản quyền văn bản, hình ảnh và âm thanh...
Hiện nay không những trong lĩnh vực truyền thông, các lĩnh vực sáng tạo và sử dụng
nhiều chất xám khác như lập trình, thiết kế cũng bị ảnh hưởng rất nhiều bởi AI. Nó thay thế
con người trong những việc đơn giản, lặp lại đơn thuần. Tạo ra sự cạnh tranh vì doanh nghiệp
chỉ cần những nhân sự có khả năng đảm đương hoặc làm nhiều việc bằng các công cụ AI.
Việc triển khai AI đòi hỏi chi phí lớn, tạo áp lực tài chính cho các doanh nghiệp, đặc
biệt là các công ty nhỏ. Hiện nay AI là công nghệ rất đắt đỏ vì để huấn luyện mô hình AI phù
hợp cho doanh nghiệp thì phải tiêu tốn rất nhiều tài nguyên phần cứng và phải tuyển dụng
những nhân sự có chuyên môn cao. Điều này khiến việc tiếp cận AI trở nên khó khăn đối với
các tổ chức thiếu nguồn lực, làm chậm quá trình chuyển đổi số trong ngành.
Ngoài ra, khi chúng ta sử dụng các công cụ AI vào công việc và học tập, nếu như thiếu
tư duy phản biện, tin t ởng ư
hoàn toàn vào kết quả mà AI trả ra, thì khả năng cao việc học tập
và tư duy sẽ bị chững lại, dần dà tạo nên sự phụ th ộ
u c vào AI. Đây là một vấn đề vô cùng
nguy hại và cần được quan tâm sâu sắc hơn trong tương lai.
Ngoài ra một cuộc khảo sát của Forbes nêu ra một số mối lo ngại của các chủ doanh
nghiệp về tác động của AI. Có 43% lo lắng về việc trở nên phụ thuộc vào công nghệ AI, 33%
lo ngại về khả năng giảm lực lượng lao động, 31% lo ngại về quyền riêng tư, 30% lo ngại về
việc AI cung cấp thông tin sai lệch cho doanh nghiệp hoặc khách hàng của họ, 28% lo ngại
về lỗi sai lệch, 24% tin rằng nó sẽ làm giảm lưu lượng truy cập vào trang web của họ. Hình 4
dưới đây là sự thể hiện mức độ lo ngại của doanh nghiệp khi sử dụng AI được lấy dữ liệu từ khảo sát của Forbes. 7
Hình 4. Mức độ lo ngại của doanh nghiệp về độ tin ậ c y của AI [1]
Đây là thống kê của Forbes và nó cũng phản ánh phần nào lĩnh vực truyền thông bên
trong đó. Độ tin cậy của AI không phải là 100% nó có t ể
h có nguy cơ bị đánh bản quyền ảnh
hưởng đến doanh nghiệp và người làm truyền thông. 3. Kết Luận
AI hiện đang tạo ra những biến chuyển sâu sắc trong lĩnh vực truyền thông, nó vừa
mang đến cơ hội, vừa đặt ra những thách thức nhất định. Tích cực mà nói, AI góp phần lớn
cho việc tối ưu hóa quy trình làm việc, tiết kiệm thời gian sản xuất và nâng cao hiệu quả thông
qua việc phân tích hành vi người dùng, cá nhân hóa trải nghiệm và tối ưu hóa quảng cáo. Tuy
nhiên, chính bản thân nó cũng gây ra những tác động tiêu cực như nguy cơ thay thế một phần
lực lượng lao động, tạo ra sự lệ th ộ
u c vào công nghệ, tiềm ẩn rủi ro về tính chính xác và bản
quyền thông tin, ngoài ra nó còn có thể làm giảm sự sáng tạo của con người. Đối với một
người làm truyền thông, ta cần nhận thức rõ sự cần thiết của việc tận dụng những ưu điểm
của AI để tăng năng suất và hiệu quả công việc, đồng thời tránh rơi vào tình trạng phụ thuộc.
Để làm được điều này, mỗi con người và mỗi cá nhần cần xây dựng nền tảng chuyên môn
vững chắc để hiểu và đánh giá kết quả do AI cung cấp, ngoài ra cần rèn luyện tư duy phản
biện và kỹ năng ‘double-check’ để đảm bảo tính chính xác của thông tin, nắm vững các kiến
thức về bản quyền để tránh những rủi ro pháp lý, và cuối cùng là tập trung vào việc sử dụng
AI một cách thông minh và hiệu quả để phục vụ công việc. 8 Tài liệu tham khảo
[1] Adsplus, "Thống kê AI 2024: Xu hướng và số liệu nổi bật," Adsplus Blog, 2024.
[Online]. Truy cập: https://adsplus.vn/blog/thong-ke-ai-2024, ngày 18/03/2025.
[2] Amazon Web Services, "What is Artificial Intelligence?," AWS, 2023. [Online].
Truy cập: https://aws.amazon.com/vi/what-is/artificial-intelligence/, ngày 18/03/2025.
[3] Cafef, "93% người dùng AI tại Việt Nam thường xuyên bắt ầ đ u ngày mới với AI,"
Cafef, 2024. [Online]. Truy cập: https://cafef.vn/93-nguoi-dung-ai-tai-viet-nam-thuong-
xuyen-bat-dau-ngay-moi-voi-ai-188240524074356178.chn, ngày 18/03/2025.
[4] Forbes, "How Artificial Intelligence Is Shaping the New Media and Entertainment
Economy," Forbes, 31/05/2024. [Online]. Truy cập:
https://www.forbes.com/sites/nelsongranados/2024/05/31/how-artificial-intelligence-i - s
shaping-the-new-media-and-entertainment-economy/, ngày 18/03/2025.
[5] GeeksforGeeks, "AI in Media and Entertainment," GeeksforGeeks, 2023. [Online].
Truy cập: https://www.geeksforgeeks.org/ai-in-media-and-entertainment/, ngày 18/03/2025.
[6] M. Lateef, "The Effects of Artificial Intelligence on Media and Communication,"
LinkedIn Pulse, 2023. [Online]. Truy cập: https://www.linkedin.com/pulse/effects-artificial-
intelligence-media-communication-mayowa-lateef, ngày 18/03/2025.
[7] LeewayHertz, "AI in Media and Entertainment," LeewayHertz, 2023. [Online].
Truy cập: https://www.leewayhertz.com/ai-in-media-and-entertainment/, ngày 18/03/2025.
[8] McKinsey & Company, "Five Fifty: Gen AI and the future of work," McKinsey
Quarterly, 2023. [Online]. Truy cập: https://www.mckinsey.com/quarterly/the-five-
fifty/five-fifty-gen-ai-and-the-future-of-work, ngày 18/03/2025.
[9] K. J. Ruskin và G. A. Berg, "Artificial Intelligence in Journalism: A Systematic
Review," SAGE Journals, vol. 45, no. 2, pp. 123-145, 2023. [Online]. Truy cập:
https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/07395329231158682#bibr4-
07395329231158682, ngày 18/03/2025.
[10] Vietnamnet, "AI tạo sinh đang là công nghệ có nhiều tác động nhất ế đ n báo chí,"
Vietnamnet, 2024. [Online]. Truy cập: https://vietnamnet.vn/ai-tao-sinh-dang-l - a cong-nghe- co-nhieu-ta -
c dong-nhat-den-bao-chi-2352018.html, ngày 18/03/2025. 9