Tài liệu Chuẩn bị buồng lái và hệ thống quản lý bay môn Quản trị chiến lược hàng không | Học viện Hàng Không Việt Nam

Nội dung phần 4
4. Chuẩn bị buồng lái Flight deck preparation ()
Ban đầu, một quy trình chuẩn bị buồng lái sơ bộ được thực hiện để đảm bảo rằng buồng lái
(cockpit) và máy bay ở trạng thái ban đầu phù hợp để bắt đầu thiết lập. Điều này sẽ bắt đầu
với một kiểm tra an toàn cơ bản trước khi tiếp tục các quy trình thiết lập và sẽ bao gồm các
mục như vị trí của các công tắc và cần điều khiển quan trọng như bánh đáp (và chốt), vị trí
đèn báo thắt dây an toàn (ví dụ: ‘TẮT’ trong quá trình tiếp nhiên liệu), v.v. Đội trưởng cũng
sẽ tiến hành xem xét tình trạng hoạt động của máy bay, bao gồm xem xét sổ nhật ký bảo trì
hoặc kỹ thuật. Sau khi chuẩn bị sơ bộ, mỗi phi công sẽ tiếp tục với các nhiệm vụ của riêng
họ. Các nhiệm vụ này sẽ phụ thuộc vào việc phi công đó là Phi công bay (PF) hay Giám sát
(PM). Giống như hầu hết các quy trình bình thường từ thời điểm này trở đi, các phi công sẽ
thực hiện theo một mẫu ‘quét’ hoặc ‘luồng’ xác định thứ tự mà họ thực hiện các nhiệm vụ
của mình. Một ví dụ về mẫu chuẩn bị buồng lái được trình bày trong Hình 19.1.
4. Thiết lập Hệ thống Quản lý Bay
Cần đề cập đến tầm quan trọng và việc lập trình của Hệ thống Quản lý Bay (FMS). FMS là
một thành phần thiết yếu của máy bay thương mại hiện đại và là một hệ thống máy tính
chuyên dụng thực hiện nhiều chức năng máy bay bao gồm điều hướng, hiệu suất và hoạt
động máy bay. Trái tim của FMS là một 'bộ não' máy tính (Máy tính Quản lý Bay hoặc
FMC), và một số đơn vị hiển thị, MCDUs (Đơn vị Điều khiển và Hiển thị Đa chức năng)
hoặc DUs (Đơn vị Hiển thị), mà các phi công sẽ sử dụng để lập trình FMS. FMS tự động hóa
một số lượng lớn nhiệm vụ mà trước đây được thực hiện bởi một kỹ sư bay hoặc hoa tiêu.
FMS bao gồm bốn thành phần chính: - FMC
- Hệ thống Điều khiển Bay Tự động hoặc Hệ thống Hướng dẫn Bay Tự động (AFCS hoặc AFGS)
- Hệ thống Điều hướng Máy bay
- một Hệ thống Thiết bị Bay Điện tử (EFIS) hoặc thiết bị tương đương.
Điều hướng máy bay là một chức năng chính của FMS. Sử dụng thông tin đầu vào từ Hệ
thống Định vị Toàn cầu (GPS) và Hệ thống Tham chiếu Quán tính (IRS), FMS tính toán vị
trí máy bay và duy trì đường bay khi cần thiết. FMS gửi thông tin này để hiển thị trên EFIS,
Màn hình Điều hướng (ND) hoặc Màn hình Đa chức năng (MFD). Với tầm quan trọng của
FMS, việc lập trình chính xác là rất cần thiết. Những kiểm tra cần thiết khác sẽ được thực
hiện trước mỗi chuyến bay là đầu tiên, kiểm tra bên ngoài, nơi một thành viên trong Đội bay
thực hiện kiểm tra bên ngoài máy bay, các thành phần và hệ thống quan trọng của nó, và thứ
hai, quy trình kiểm tra oxy, nơi mỗi thành viên hoạt động sẽ đảm bảo rằng mặt nạ oxy tại vị
trí của mình đang hoạt động đúng cách. Điều này rất quan trọng trong trường hợp máy bay
gặp sự cố giảm áp suất.
Trong quá trình chuẩn bị này, khi bất kỳ việc tiếp nhiên liệu cần thiết nào đã hoàn tất, hệ
thống nhiên liệu sẽ được kiểm tra, số lượng đồng hồ chính xác được xác minh độc lập, và
đèn báo thắt dây an toàn được đảm bảo ở chế độ ‘bật’. Đây là thời điểm mà tất cả các lập
trình và kiểm tra cần thiết đã được hoàn thành bởi từng phi công, tùy theo yêu cầu chức năng
của họ (PF hoặc PM), thì Đội bay sẽ cùng nhau lần đầu tiên trên máy bay và xác minh các
thông tin quan trọng của nhau cũng như hình thành một ‘sự hiểu biết chung của đội’ về chuyến bay.
Kiểm tra và họp ngắn
Các kiểm tra và họp ngắn cuối cùng sẽ được thực hiện vào giai đoạn thích hợp trước khi khởi
hành. Các mục thảo luận sẽ bao gồm: - Tình trạng và khả năng phục vụ của máy bay
- Số lượng nhiên liệu và kiểm tra - Kiểm tra kế hoạch bay
- Yêu cầu và kiểm tra Giấy phép Không phận - Họp ngắn
- Kiểm tra dữ liệu máy bay.
Kiểm tra kế hoạch bay
Đây là một kiểm tra rằng kế hoạch bay, như đã thảo luận tại cuộc họp trước chuyến bay, đã
được nhập đúng vào FMS và dữ liệu FMS khớp với dữ liệu kế hoạch bay ‘giấy’ (tức là liên
quan đến các điểm waypoint, khoảng cách, v.v.). Đây là một chức năng quan trọng cho việc
điều hướng máy bay, vì thông tin trong FMS đại diện cho hướng mà máy bay sẽ chỉ định cho
phi công hoặc chế độ tự động lái để bay. Một mục nhập sai có thể đặt máy bay vào một kịch
bản xung đột có thể nguy hiểm. Kiểm tra này được thực hiện bởi cả hai phi công.
Yêu cầu và kiểm tra Giấy phép Không phận
PM sẽ yêu cầu ‘Giấy phép Không phận’ qua radio và ghi lại thông tin. Sau đó, thông tin này
sẽ được xác nhận đã được cài đặt đúng trong FMS, rằng độ cao đã được cấp phép đúng đã
được cài đặt trong thiết bị ‘cửa sổ độ cao’ của máy bay, và mã transponder đúng đã được cài
đặt. Điều này sẽ được đọc lại bằng lời nói bởi PF và được kiểm tra lại bằng lời nói bởi PM. Họp ngắn
Họp ngắn là rất quan trọng để đảm bảo rằng tất cả các thành viên trong đội bay chia sẻ một
sự hiểu biết chung về lộ trình chuyến bay dự kiến, phương pháp và chế độ hoạt động đề xuất
cho máy bay - nói cách khác là kế hoạch hành động. Họp ngắn thường được thực hiện bởi
PF. Tuy nhiên, có thể cho phép ủy quyền cho một thành viên khác trong đội bay khi thấy phù
hợp. Có nhiều hình thức mà họp ngắn có thể diễn ra. Nhiều hãng hàng không không chỉ định
một cấu trúc, nhưng tất cả sẽ chỉ định nội dung tối thiểu.
Đẩy lùi và khởi động động cơ
Khi tất cả các kiểm tra, họp ngắn và chuẩn bị cabin cần thiết đã hoàn tất, đội ngũ sẽ hoàn
thành ‘Danh sách Kiểm tra Trước Khởi động’. Nếu máy bay đang đậu ở vị trí mà cần phải
đẩy lùi trước khi taxi, thì cần phải có một ‘giấy phép đẩy lùi’. Khi khởi động động cơ và đẩy
lùi (nếu cần) hoàn tất, đội ngũ sẽ bắt đầu một lần quét khác để đảm bảo rằng máy bay bây
giờ đã được thiết lập theo cấu hình yêu cầu. Điều này có thể khác nhau tùy theo loại máy
bay. Ví dụ, đối với máy bay loại Airbus, vào thời điểm này sẽ được cấu hình cho cấu hình cất
cánh, như trong ví dụ ở Hình 19.2.
Khi quét hoàn tất, PM sẽ yêu cầu giấy phép taxi (thường) từ Kiểm soát Không lưu (ATC) và
PF sẽ taxi máy bay đến vị trí đã cấp phép. Trong hầu hết các máy bay có khoảng 30 ghế trở
lên, điều này sẽ sử dụng một chiếc tay lái nhỏ được đặt gần tay trái của Đội trưởng (tay phải
của Cơ phó nếu có tay lái thứ hai). Trong quá trình taxi đến vị trí cất cánh, nhân viên cabin sẽ
hoàn thành việc hướng dẫn hành khách trong khi đội ngũ bay sẽ hoàn thành bất kỳ danh sách
kiểm tra ‘Trước Cất cánh’ nào cần thiết. Mục tiêu là hoàn tất tất cả các kiểm tra của đội ngũ
trước khi máy bay đến điểm dừng để đội ngũ có thể thông báo cho Tháp Kiểm soát rằng họ
đã ‘Sẵn sàng’ cho cất cánh.
Tài liệu này mô tả quy trình chuẩn bị và vận hành buồng lái máy bay thương
mại, bao gồm các bước quan trọng từ khi khởi động đến khi sẵn sàng cất
cánh. Dưới đây là các ý chính:
1. **Chuẩn bị buồng lái (Flight deck preparation):**
- Đảm bảo trạng thái ban đầu của buồng lái phù hợp để vận hành an
toàn. - Kiểm tra vị trí công tắc, cần điều khiển, đèn báo thắt dây an
toàn, và sổ nhật ký bảo trì.
- Phân công nhiệm vụ cho phi công theo vai trò (PF hoặc PM).
2. **Thiết lập Hệ thống Quản lý Bay (FMS):**
- FMS là hệ thống máy tính quan trọng giúp tự động hóa nhiều nhiệm
vụ, như tính toán vị trí và duy trì đường bay. - Lập trình FMS chính
xác là yếu tố thiết yếu.
- Kiểm tra bên ngoài máy bay, kiểm tra oxy, hệ thống nhiên liệu, và đèn
báo thắt dây an toàn trước khi bay.
3. **Kiểm tra và họp ngắn:**
- Kiểm tra tình trạng máy bay, nhiên liệu, kế hoạch bay, giấy phép
không phận, và dữ liệu máy bay.
- Xác minh thông tin quan trọng trong FMS, độ cao, và mã transponder.
- PF và PM kiểm tra lại các thiết lập bằng lời nói. 4. **Họp ngắn:**
- Đảm bảo đội bay chia sẻ hiểu biết chung về lộ trình, phương pháp, và chế độ hoạt động.
- PF thực hiện họp ngắn hoặc ủy quyền cho thành viên khác. - Nội
dung họp ngắn được tiêu chuẩn hóa.
5. **Đẩy lùi và khởi động động cơ:**
- Thực hiện danh sách kiểm tra trước khi khởi động động cơ.
- Yêu cầu giấy phép đẩy lùi từ ATC nếu cần.
- Sau khi khởi động động cơ, máy bay được cấu hình theo yêu cầu (cấu hình cất cánh).
- PM yêu cầu giấy phép taxi, còn PF điều khiển máy bay đến vị trí cất
cánh. - Hoàn thành danh sách kiểm tra trước cất cánh để sẵn sàng cho chuyến bay.
Tóm lại, tài liệu nhấn mạnh các quy trình chuẩn bị và kiểm tra kỹ lưỡng nhằm
đảm bảo an toàn và hiệu quả trong vận hành máy bay.
Tài liệu này trình bày quy trình chuẩn bị và vận hành buồng lái máy bay
thương mại trước khi cất cánh. Quy trình bao gồm: 1.
**Chuẩn bị buồng lái:** Kiểm tra trạng thái ban đầu của buồng lái, các
thiết bị, nhật ký bảo trì, và phân công nhiệm vụ cho phi công. 2.
**Thiết lập Hệ thống Quản lý Bay (FMS):** Lập trình chính xác hệ thống
FMS để tự động hóa các nhiệm vụ điều hướng và duy trì đường bay. Thực
hiện kiểm tra bên ngoài máy bay, hệ thống nhiên liệu, và đèn báo thắt dây an toàn. 3.
**Kiểm tra và họp ngắn:** Xác minh tình trạng máy bay, nhiên liệu, kế
hoạch bay, giấy phép không phận, và các dữ liệu quan trọng. Phi hành đoàn
chia sẻ hiểu biết chung về lộ trình và phương pháp hoạt động thông qua họp ngắn. 4.
**Đẩy lùi và khởi động động cơ:** Thực hiện danh sách kiểm tra trước
khởiđộng, yêu cầu giấy phép đẩy lùi nếu cần, cấu hình máy bay cho cất
cánh, và di chuyển đến vị trí cất cánh sau khi nhận giấy phép taxi.
Quy trình này đảm bảo máy bay được kiểm tra đầy đủ, lập kế hoạch chính
xác, và chuẩn bị sẵn sàng cho chuyến bay an toàn và hiệu quả.