57 trang 15 lượt tải

TÀI LIỆU HỌC TẬP MÔN TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN

29

TÀI LIỆU HỌC TẬP MÔN TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN

Môn: Triết học Mác – Lênin (7020105) 19 tài liệu

Trường: Đại học Mỏ – Địa chất 119 tài liệu

Tác giả:

Profile

Ngoc Anh

1 tuần trước
Danh sách Quiz
/57
lOMoARcPSD|61096548
TÀI LIỆU HỌC TẬP MÔN TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN
Triết học (Đại học Mỏ – Địa chất)
lOMoARcPSD|61096548
Chương 1

A- LÝ THUYẾT

1. Khái lược về triết học
1.1. Nguồn gốc của triết học
 !"#$%&'()"&*+ #,-#-#.-"#/%01%"#2%34%*--567 89407 %34" !"#$%:;<"=#>"
"?"#9%" @-AB*-#;%C;"#9%" @-A%D-5;E-5F%-#.-"#/%G'-5;E-5F%:H#) 8
- Nguồn gốc nhận thức:
 !"#$%407 I# "6B;J%*--567 0H0+""K ",-#0)"?;"6L-5#D4AI#> M;>"#D4A#N
"#F-5#D40O:PJB9-5"#'-##$%"#;J!"A&Q&;.-8
- Nguồn gốc xã hội:
 !"#$%407 I# -R-ST-:;<":H#) 0+"0!-()"",-#0)-#<"0U-#A%DS9=#P-%# 45 V4
&4*0)-5"WD%G'&4*0)-5%#P-"4JX"C-5&K="W"#/%W"-# R;0H06L%"$-5G$-5A:H#) &*'
-567 0H=#P-%# 45 4 %<=8
1.2. Khái niệm triết học
 !"#$%407 I#*T-5"?"#!IY0!-"#!IY"6K%Z-5-5;J[-\%T=#6]-5Z-5
G'=#6]-5PJ8
^_=#6]-5PJ` !"#$%%D-5;E-5F%"?" !-5Ja+=Ab#J&*S*=# 4%D-5#c4&'J[;(!-
S9"#Z-5"#> 8
^_=#6]-5Z-5%d0+ `
• *-5" !-5;-5e;F%A-567 "4B2-5"?f !"g0O%#hM;>",-#";J",(iT-%#<"%34
0F "6L-5-#.-"#/%A" !"#$%&'S9#O;i !"SP;Sj%%34%*--567 GR"#!5 K 8
• _-)A-567 "4B2-5"#;."-5Vfk4lS4-4g%m-5GK -5#c4&'%# [(-56n-5A%>%#
"#/%A%*-067-5",(I !(%#P-&Q8
#6G.JA\%T=#6]-5Z-5G'=#6]-5PJA" !"#$%0R;06L%# O;#*+"0)-5-#.-"#/%
%D",-#0)"?;"6L-5#D4AI#> M;>"#D4A&'#*+"0)-5",(# O;I#>%#"#O0O0+"06L%" "#/%
0o-50j-8
Theo triết học Mác - Lênin: Triết học là hệ thống các quan điểm lý luận chung nhất về thế
giới và vị trí của con người trong thế giới đó, là khoa học về những quy luật vận động, phát
triển chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy.
1
lOMoARcPSD|61096548
1.3. Vấn đề đối tượng của triết học trong lịch sử
 !"#$%GK "W-#%>%#&'#,-#"#> Q"#/%:H#) A%#U;S9%# =#F %34"E-"+ :H#) G'",-#
0)-#.-"#/%%34%*--567 8k*G.J-) B;-5%340F "6L-5" !"#$%%m-5"#4J0d \%>%"#7
IpI#>%-#4;`
#7 %d0+ ` !"#$%-5# [-%/;($ &c-#G9%%34"#!5 K A-Di4*#'("*-5-D"<"%T
" "#/%GR%>%&c-#G9%('%*--567 %D06L%8q1%B2%DS9I#>%-#4;A" !"#$%=#6]-5Z-5
"# [-GR%*--567 G':H#) X" !"#$%=#6]-5PJ"# [-GR5 K "9-# [--#6-5\"#7 Ip-'J
" !"#$%Gr-06L%%* &'I#*4#$%%34($ I#*4#$%8
#7 ";-5%d` !"#$%PJs;&'-R-" !"#$%I -#G N-%#U;S9M;J0U-#G'%#
=#F %34#N"6"6\-5t "Z5 >*8 !"#$%"#7 Ip-'J%D-# N(Gu&Q5 T G'%#/-5( -#%#*S9
0o-50j-%34t -##>-#8
#7 b#u%#6-50!-"#!IY` !"#$%PJs;"?-5i6K%"#*>"I#v >%#"#F-5
"U%34"#C-#$%A%2-5GK S9#,-#"#'-#A%3-5%FM;4-#NST-:;<""6iT-%#3-5#c4AS9407
%34%>%I#*4#$%%#;J[--5'-#0H&'(=#>ST-M;4-- N(%* " !"#$%&'I#*4#$%%34%>%
I#*4#$%8 !"#$%5 4 0*+--'J0 G'*5 T "#W%#"#!5 K B94"[-" -#"#C-0R%4*%#3-5#c4
-#P-0+*G'5j-GK -#V-5"#'-#"9;%34I#*4#$%"9-# [-8
 !"#$%q>%wa[- -:>%0U-#0F "6L-5-5# [-%/;%34(,-#&'`" !="u%5 T M;J!"
(F M;4-#N5 V4"E-"+ G'"6B;JA5 V4G."%#<"G'Q"#/%"[-&.="67-5B;JG."" N"0OX
-5# [-%/;-#V-5M;J&;P"%#;-5-#<"%34"9-# [-A:H#) G'"6B;J8x
1.4. Triết học - hạt nhân lý luận của thế giới quan
Thế giới quan và các hình thức của thế giới quan:
#!5 K M;4-&'I#> - N(" !"#$%%#h#N"#F-5%>%" "#/%AM;4-0 O(A",-#%T(A- R(
" -A&Q"6\-5:>%0U-#GR"#!5 K G'GRGU"W%34%*--567 yi4*5E(%>-#P-A:H#) G'%T-#P-
&*+ z"*-5"#!5 K 0D8#!5 K M;4-M;J0U-#%>%-5;J[-"j%A"#> 0)A5 >"U"*-50U-##6K-5
-#.-"#/%G'#*+"0)-5"#9%" @-%34%*--567 8
#!5 K M;4-%D%<;"o%=#/%"+="*-50D-#V-5J!;"F%]iT-%<;"#'-#"#!5 K M;4-&'
" "#/%G'- R(" -A&Q"WG'",-#%T(8
#!5 K M;4-%D{#,-#"#/%%]iT-`
^#!5 K M;4-#;JR-"#*+ 8
^#!5 K M;4-"Z-5 >*8
^#!5 K M;4-" !"#$%8
Triết học - hạt nhân lý luận của thế giới quan:
^T-"#P-" !"#$%%#W-#&'"#!5 K M;4-8
^*-5SF%>%&*+ "#!5 K M;4-A" !"#$%i4*5 7%m-5&'"#'-#=#C-M;4-"$-5A0D-5G4
"|&'-#P-"F%F"&} 8
2
lOMoARcPSD|61096548
^ !"#$%i4*5 7%m-5%DT-##6\-5G'%# =#F %>%"#!5 K M;4-I#>%-#6`"#!5 K
M;4-"Z-5 >*A"#!5 K M;4-I -#-5# N(A"#!5 K M;4-"#Z-5"#67-5888
^#!5 K M;4-" !"#$%M;J0U-#($ M;4-- N(I#>%%34%*--567 8
Vai trò của thế giới quan:
#!5 K M;4-%DG4 "|01%i N"M;4-"$-5"*-5%;)%SF-5%34%*--567 G':H#) `
^<"%T-#V-5G<-0R06L%" !"#$%01"4G'",(&7 5 T 0>="6K%#!"&'-#V-5G<-0R
"#;)%"#!5 K M;4-8
^#!5 K M;4-&'" R-0RM;4-"$-50O:>%&.==#6]-5"#/%"6B;J#L=&QG'-#P-S -#
M;4-"W%#%9%X&'" [;%#WM;4-"$-50>-#5 >S9"6\-5"#'-#%34(~ %>-#P-%m-5-#6%34
"?-5%)-50E-5:H#) -#<"0U-#8
2. Vấn đề cơ bản của triết học
2.1. Nội dung vấn đề cơ bản của triết học
 !"#$%&'#N"#F-5&Q&;.-%#;-5-#<"%34%*--567 GR"#!5 K 8#!5 K -'JGZ%2-5
=#*-5=#oG'04B+-5-#6-5I#> M;>"&+ %#h%D•&*+ `# N-"6L-5G."%#<""E-"+ 0)%&.=GK Q
"#/%%*--567 G'-#V-5# N-"6L-5" -#"#C-AQ"#/%%34%#W-#%*--567 8>%"67-5=#> " !"
#$%%D"#O5 T "#W%#"#!5 K "#€*%>%%>%#I#>%-#4;-#6-50R;=#T 5 T M;J!"()"G<-0R
(4-5Q-5#c4-R-"T-5G'&'0 O(:;<"=#>"0O5 T M;J!"%>%G<-0RI#>%0D&'(F M;4-#N
5 V4G."%#<"GK Q"#/%8PJ%#W-#&'G<-0R%]iT-%34" !"#$%
#€*•-55#€-`“Vấn đề cơ bản lớn của mọi triết học, đặc biệt là của triết học hiện
đại, là vấn đề quan hệ giữa tư duy và tồn tạig
‚
8
<-0R%]iT-%34" !"#$%%D#4 (1"A"T&7 %#*#4 %P;#v `
^q1""#/-#<"A(1"iT-"#O&;.-"T&7 %#*%P;#v `5 V4G."%#<"G'Q"#/%`%> -'*%D
"6K%A%> -'*%DS4;A%> -'*M;J!"0U-#%> -'*ƒ
^q1""#/#4 A(1"-#.-"#/%&;.-A"T&7 %#*%P;#v `%*--567 %DI#T-„-5-#.-"#/%
06L%"#!5 K #4JI#Z-5ƒ
T&7 #4 %P;#v "[-&'%]S\:>%0U-#&.="67-5%34%>%-#'" !"#$%G'=#P-%# 4"#'-#
%>%"67-5=#> A%>%#$%"#;J!"" !"#$%`k;JG."Ak;J"P(A#U-5;J[-&;.-Xt#T" &;.-A<"
I#T" &;.-A*' -5# &;.-8
2.2. Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm
t# 5 T M;J!"(1""#/-#<"G<-0R%]iT-%34" !"#$%A"/%"T&7 %#*%P;#v `5 V4G."
%#<"G'Q"#/%A%> -'*%D"6K%A%> -'*%DS4;A%> -'*M;J!"0U-#%> -'*ƒD%# 4%>%-#'" !"
#$%"#'-##4 "67-5=#> &'"67-5=#> B;JG."G'"67-5=#> B;J"P(8
#V-5-567 %#*…-5G."%#<"%D"6K%AQ"#/%%DS4;AG."%#<"M;J!"0U-#Q"#/%
"#,"#;)%"67-5=#> B;JG."8$%"#;J!"%34#$#L=&+ 5$ &'%#3-5#c4B;JG."8
1 . C. Mác và Ph. Ănghen: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.21, tr.403.
3
lOMoARcPSD|61096548
#6G.JA5 T M;J!"G<-0R%]iT-%34" !"#$%I#Z-5%#h:>%0U-#06L%-R-"T-5i4-0C;A
:;<"=#>"0O5 T M;J!"%>%G<-0RI#>%%34" !"#$%('-D%|-&'" [;%#;†-0O:>%0U-#&.=
"67-5A"#!5 K M;4-%34%>%" !"5 4G'%>%#$%"#;J!"%34#$8
#V-5-567 %#*…-5Q"#/%%D"6K%AG."%#<"%DS4;AQ"#/%M;J!"0U-#G."%#<"
"#,"#;)%"67-5=#> B;J"P(8$%"#;J!"%34#$#L=&+ 5$ &'%#3-5#c4B;J"P(8
#3-5#c4B;J"P(%D•&*+ `
^k;J"P(I#>%#M;4-`%#*…-5%D()""#9%"#O" -#"#C-I#Z-5-#V-5"E-"+ "6K%A"E-
"+ i[--5*' A0)%&.=GK %*--567 G'GK "#!5 K G."%#<"('%|-ST-S -#4G'M;J!"0U-#"<"
%T%>%M;>",-#%34"#!5 K G."%#<"8
^k;J"P(%#3M;4-`%#*…-5%T(5 >%Q"#/%&'%> %D"6K%G'"E-"+ S‡-"*-5%*-
-567 A"*-5%#3"#O-#.-"#/%A%|-%>%S9G."i[--5*' %#h&'=#/%#L=%34%>%%T(5 >%<J
('"#Z 8
2.3. Thuyết có thể biết (thuyết khả tri) và thuyết không thể biết (thuyết bất khả tri)
 T M;J!"(1""#/#4 G<-0R%]iT-%34" !"#$%A"/%"T&7 %#*%P;#v `%*--567 %D
-#.-"#/%06L%"#!5 K #4JI#Z-5ƒH%# 4%>%#$%"#;J!"" !"#$%"#'-#I#T" G'i<"I#T" 8
Thuyết khả tri (Thuyết có thể biết): t#ˆ-50U-#%*--567 GR-5;J[-"j%%D"#O# O;
06L%iT-%#<"%34S9G."X-#V-5%> ('%*--567 i !"GR-5;J[-"j%&'=#2#L=GK %#W-#S9
G."8
Thuyết bất khả tri: *--567 I#Z-5"#O# O;06L%iT-%#<""#."S9%340F "6L-5X%>%
# O;i !"%34%*--567 GR"W-#%#<"A01%0 O(888%340F "6L-5B2%D"W-#:>%"#9%A%m-5I#Z-5
%#*=#‰=%*--567 0E-5-#<"%#o-5GK 0F "6L-5G,-DI#Z-50>-5" -%.J8
3. Biện chứng và siêu hình
3.1. Khái niệm biện chứng và siêu hình trong lịch sử
Phương pháp siêu hình:
^#.-"#/%0F "6L-5"*-5"+-5"#> "c-#"+ A%Z&.=A">%#7 0F "6L-5I#v %>%M;4-#N
GK %>%0F "6L-5I#>%8
^a'=#6]-5=#>=06L%064"?"*>-#$%G'G."&Q#$%%d0 O-G'*%>%I#*4#$%"#9%
-5# N(G'" !"#$%8
^DG4 "|"*&K-"*-5G N%5 T M;J!"%>%G<-0R%34%]#$%-#6-5#+-%#!I# 5 T M;J!"
%>%G<-0RGRG.-0)-5A& [-#N8
Phương pháp biện chứng:
^#.-"#/%0F "6L-5"*-5%>%(F & [-#N=#di !-XG.-0)-5A=#>"" O-8
^a'=#6]-5=#>=5 o=%*--567 I#Z-5%#h"#<JS9"E-"+ %34%>%S9G."('%|-"#<J%T
S9S -#"#'-#A=#>"" O-G'" [;G*-5%34%#o-58
^b#6]-5=#>="6B;Ji N-%#/-5"\"#'-#%Z-5%u#V;# N;5 o=%*--567 -#.-"#/%G'
%T "+*"#!5 K 8
4
lOMoARcPSD|61096548
3.2. Các hình thức của phép biện chứng trong lịch sử
- Phép biện chứng tự phát thời cổ đại`B94"[-"9%M;4-A%>%-#'i N-%#/-50H"#<J
06L%%>%S9G."A# N-"6L-5"*-5Gm"uG.-0)-5"*-5S9S -#"#'-#Ai !-#D4GZ%2-5GZ".-8
;J-# [-A0D%#h&'-#V-5"6"6\-5"9%I !-A%#64I#> M;>""#'-#"#'-#-5;J[-"j%AM;J&;."
GRS9G.-0)-5=#>"" O-%34"#!5 K 8
- Phép biện chứng duy tâm`0h-#%4*%34#,-#"#/%-'J"#O# N-"*-5" !"#$%%d0 O-
/%8>%-#'" !"#$%%d0 O-/%0H",-#i'J()"%>%#%D#N"#F-5-#V-5-) B;-5M;4-
"$-5-#<"%34=#6]-5=#>=i N-%#/-58$%#*…-5"#!5 K # N-"#9%%#h&'sự phản ánh biện
chứng của ý niệm-[-i N-%#/-5%34#$&'i N-%#/-5B;J"P(8
- Phép biện chứng duy vật: B*8q>%G'b#8•-55#€-:PJB9-5AS4;0D06L%88a[- -
=#>"" O-A0HI!"#?4-#V-5#+"-#P-#L=&Q"*-5=#‰=i N-%#/-5B;J"P(0O:PJB9-5-[-
=#‰=i N-%#/-5B;JG."GK "W-#%>%#&'#$%"#;J!"GR(F & €-#N=#di !-G'GRS9=#>"" O-
B6K #,-#"#/%#*'-iU-#<"A%DS9"#F-5-#<"5 V4%#3-5#c4B;JG."GK =#‰=i N-%#/-5"*-5
&U%#SŠ=#>"" O-" !"#$%-#P-&*+ 8
q‹aŒ

1. Sự ra đời và phát triển triết học Mác - Lênin
1.1. Những điều kiện lịch sử của sự ra đời triết học Mác - Lênin
a. Điều kiện kinh tế - xã hội
#3-5#c4q>%407 \PJs;-#V-5-„(•Ž%34"#!IY8PJ&'"#7 Ip('=#6]-5
"#/%ST-:;<""6iT-%#3-5#c40H=#>"" O-(+-#(•"[--R-"T-5%34%>%%;)%%>%#(+-5
%Z-5-5# N=89=#>"" O-<JA()"(1"&'("#4J0d i)(1"I -#"!:H#) A0640!-S9:;<"
# N-5 4 %<=GZST-"[-Gm0' &U%#SŠGK "W-#%>%#()"&9%&6L-5%#W-#"U:H#) 0)%&.=88
q>%G !"`f 4 %<="6ST-A"*-5M;>",-#"#F-5"U5 4 %<=%#640CJ()""#!IYA0H"+*4
-#V-5&9%&6L-5ST-:;<"-# R;#]-G'0ES)#]-&9%&6L-5ST-:;<"%34"<"%T%>%"#!#N"6K%
I 45)=&+ g
‚
8q1"I#>%A-D0'*SP;#]--V4(P;"#;r-GF-%D"*-5&|-5:H#) A0D&'#4 (P;
"#;r-S4;`
Một làA(P;"#;r-I -#"!5 V4"W-#:H#) #D4-5'J%'-5%4*%34&9%&6L-5ST-:;<"GK
"W-#%#<""6-#P-%34M;4-#NST-:;<""6iT-%#3-5#c48
Hai làA(P;"#;r-:H#) 5 V45 4 %<=GZST-GK 5 4 %<="6ST-8
4 (P;"#;r-"[-i O;# N-4"#'-##'-5&*+"=#*-5"'*0<;"4-#%345 4 %<=GZST-
-#6-50R;&C-&6L"iU"#<"i+ 85;J[--#P-%#W-#Br-0!-S9"#<"i+ %34=#*-5"'*%Z-5
-#P-5 V4"#!IY&'B*"# !;&Q&;.-(4-5"W-#I#*4#$%G'%>%#(+-50O0U-##6K-5A
1 . C. Mác và Ph. Ăngghen: Toàn tập, Sđd, t.4, tr.603.
5
lOMoARcPSD|61096548
S* 067-58k*0DA%#3-5#c4q>%407 &'-#…(0>=/-5-#;%C;%34"#9%" @-%>%#(+-5
%345 4 %<=GZST-8
b. Nguồn gốc lý luận
Triết học cổ điển Đức:8q>%G'b#8•-55#€-0HI!"#?4=#‰=i N-%#/-5A&)"ivGv
i$%B;J"P("#C-iW"*-5" !"#$%%34[5#€-0O:PJB9-5&[-=#‰=i N-%#o-5%34(,-#X
0E-5"#7 I# =#[=#>-%#3-5#c4B;J"P(%34€€5#€-Aq>%0H%T "+*G'#+-%#!&U%#SŠ%34
%#3-5#c4B;JG.""*-5" !"#$%%34b#* ]ij%0O#,-#"#'-#-[-#N"#F-5" !"#$%(K `" !"
#$%B;JG."i N-%#/-58
Kinh tế chính trị học cổ điển Anh:8q>%G'b#8•-55#€-0HI!"#?4-#V-5J!;"F
I#*4#$%"*-5&Q&;.-GRI -#"!%#W-#"U#$%%348(W"G'8 %>%0ZA0E-5"#7 :PJB9-5
#$%"#;J!"5 >"U"#1-5B6A%#h4iT-%#<"iD%&)"%345 4 %<="6ST-8
Chủ nghĩa xã hội không tưởng Pháp:8q>%G'b#8•-55#€-0HI!"#?4"6"6\-5-#P-
0+*"*-5&Q"#;J!"%)-5ST-%#3-5#c4%3484-#: (Z-5A8b#; [G'8•‘€-A0E-5"#7
S>-5"+*-[-%#3-5#c4:H#) I#*4#$%8
c. Tiền đề khoa học tự nhiên
Chủ nghĩa Mác - Lênin ra đời gắn liền với những phát minh khoa học, tiêu biểu như:
Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng:%#/-5( -#S9%#;JO-#D4G'iT*"*'-
-„-5&6L-58b#>"( -#I#*4#$%-'J&'%]S\0O8q>%G'b#8•-55#€-:PJB9-5M;4-- N(
B;JG."(K AI#ˆ-50U-#"W-#"#F-5-#<"G."%#<"%34"#!5 K 8
Thuyết tiến hóa của Đácuyn:%#/-5( -#S9=#>"S -#A=#>"" O-%345 K "9-# [-"?
"#<=0!-%4*8
Thuyết tế bào:%#/-5( -#"W-#"#F-5-#<"%34"*'-i)S9SF-58
;F "#!IY0C;"#!IYA%#3-5#c4"6iT-0H%#;JO-S4-55 4 0*+-(K %#3
-5#c40!M;F%A0E-5"#7 AI#*4#$%"9-# [-%m-5%D-#V-5=#>"( -#M;4-"$-5A01%i N"&'
"*-5&c-#G9%G."&Q#$%A0 R;0D0| #v %#3-5#c4q>%=#T %DS9idS;-5A=#>"" O-%#*=#2
#L=GK ",-##,-#"#9%" @-888a[- -0H"#9%# N-:;<"Sj%-# N(Gu-'JA0>-#B<;i6K%=#>"
" O-" !="#€*%34%#3-5#c4q>%G'"\"#'-#%#3-5#c4q>%a[- -8
d. Nhân tố chủ quan trong sự ra đời triết học Mác
;<""#P-"?"C-5&K="[--#6-58q>%G'b#8•-55#€-0R;"W%#%9%"#4(5 4#*+"
0)-5"#9%" @-8
8q>%G'b#8•-55#€-# O;SP;Sj%%;)%SF-5I#F-I#d%345 4 %<=%Z-5-#P-
"*-5-R-ST-:;<""6iT-%#3-5#c4-[-0H0/-5GR=#W45 4 %<=%Z-5-#P-A"#9%# N-&Q"6\-5
5 T =#D-55 4 %<=A%*--567 G'-#P-&*+ -D %#;-58
6
lOMoARcPSD|61096548
PJB9-5#N"#F-5&Q&;.-0O%;-5%<=%#*5 4 %<=%Z-5-#P-()"%Z-5%uSj%i‰-
0O-#.-"#/%G'%T "+*"#!5 K 8
1.2. Những thời kỳ chủ yếu trong sự hình thành và phát triển của triết học Mác
Thời kỳ 1841 - 1844:,-#"#'-#"6"6\-5" !"#$%GK i6K%%#;JO-"?%#3-5#c4B;J
"P(G'BP-%#3%>%#(+-5S4-5%#3-5#c4B;JG."G'&.="67-55 4 %<=GZST-8#7 Ip-'JA
%>%Z-50HG !"%>%">%=#†(`
^>%i' G !"%348q>%0„-5"[-i>*Sông Ranhy‚’••‚’•{z8
^Góp phần phê phán triết học pháp quyền của Hêghen:=#[=#>--#V-5M;4-- N(B;J
"P(%34[5#€-y"?"#>-5“0!-"#>-5‚Ž”‚’•{z8
^Lời nói đầu %34Góp phần phê phán triết học pháp quyền của Hêgheny"#>-5‚•”‚’•{z8
Thời kỳ 1844 - 1848:R:;<"-#V-5-5;J[-&Q" !"#$%B;JG."i N-%#/-5G'B;JG."
&U%#SŠ8PJ&'"#7 Ip8q>%G'b#8•-55#€-AS4;I# "95 T =#D-5(,-#I#v #N"#F-5" !"
#$%%mAij"0C;:PJB9-5-#V-5-5;J[-&Q-R-"T-5%#*()"" !"#$%(K 8#7 Ip-'JA%>%Z-5
0HG !"%>%">%=#†(`
^Bản thảo kinh tế - triết họcy‚’••z8
^Gia đình thần thánhy‚’•“z8
^Luận cương về Phoiơbắcy‚’•“z8
^Hệ tư tưởng Đứcy‚’•“‚’••z8
^Sự khốn cùng của triết họcy‚’•–z8
^Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảny‚’•’z8
Thời kỳ 1848 - 1895:8q>%G'b#8•-55#€-idS;-5G'=#>"" O-"*'-B N-&Q&;.-
" !"#$%8PJ&'"#7 Ip#$%"#;J!"q>%" !="u%06L%idS;-5G'=#>"" O-"*'-B N-"*-5S9
5j-iD(.""# !"#]--V4GK "#9%" @-%>%#(+-5%345 4 %<=%Z-5-#P-8…-5#*+"0)-5&Q
&;.-%34(,-#A8q>%G'b#8•-55#€-0H064=#*-5"'*%Z-5-#P-"?"9=#>""#'-#"95 >%G'
-5'J%'-5=#>"" O-(+-#(•8#7 Ip-'JA%>%Z-50HG !"%>%">%=#†(`
^Đấu tranh giai cấp ở Phápy‚’“Žz8
^Cách mạng và phản cách mạng ở Đức y‚’“‚z8
^Ngày 18 tháng Sương Mù của Lui Bônapactơy‚’“•z8
^Nội chiến ở Phápy‚’–‚z8
^Phê phán Cương lĩnh Gôtay‚’–“z8
^Chống Đuyrinhy‚’–’z8
^Biện chứng của tự nhiên y‚––{‚—’•z8
^Sự phát triển của chủ nghĩa xã hội từ không tưởng đến khoa họcy‚’’Žz8
7
lOMoARcPSD|61096548
1.3. Thực chất và ý nghĩa cuộc cách mạng trong triết học do C. Mác và Ph. Ăngghen thực
hiện
8q>%G'b#8•-55#€-0HI#j%=#u%"W-#%#<""9%M;4-AS [;#,-#%34%#3-5#c4B;J
G."%mG'I#j%=#u%"W-#%#<"B;J"P(A"#C-iW%34=#‰=i N-%#/-5B;J"P(/%AS>-5"+*4
()"%#3-5#c4B;JG."" !"#$%#*'-iU&'%#3-5#c4B;JG."i N-%#/-58
8q>%G'b#8•-55#€-0HG.-Bu-5G'(\)-5M;4-0 O(B;JG."i N-%#/-5
G'*-5# [-%/;&U%#SŠ:H#) AS>-5"+*4%#3-5#c4B;JG."&U%#SŠ-) B;-5%#3J!;%34i6K%
-5*1"%>%#(+-5"*-5" !"#$%8
8q>%G'b#8•-55#€-0HS>-5"+*4()"" !"#$%%#P-%#W-#I#*4#$%AGK -#V-5
01%"W-#(K %34" !"#$%B;JG."i N-%#/-58
1.4. Giai đoạn V.I. Lênin trong sự phát triển triết học Mác
a. Bối cảnh lịch sử và nhu cầu bảo vệ, phát triển chủ nghĩa Mác
;F "#!IY0C;"#!IYA%#3-5#c4"6iT-%#;JO-S4-55 4 0*+-%#3-5#c40!
M;F%`
^qP;"#;r-5 V4"6ST-GK GZST--5'J%'-554J5j"8
^;)%0<;"4-#%#F-5%#3-5#c40!M;F%"+ %>%-6K%"#;)%0U4B @-4SZ -d A";-5"P(
&'-6K%54B6K S9&H-#0+*%34T-5Z-S[GW%#0H"\"#'-#-5$-%70C;%34%>%#(+-5"#!
5 K 8
t#*4#$%"9-# [-=#>"" O-(+-#A()"SF-#'I#*4#$%"9-# [-] G'*",-#"+-5
I#3-5#*T-5GR"#!5 K M;4-G'iU%#3-5#c4B;J"P(&L Bu-55PJT-##6\-50!--#.-"#/%
G'#'-#0)-5%34=#*-5"'*%>%#(+-58
;<"# N--#V-5"'*&6;"6"6\-5(K -#6%#3-5#c4I -#-5# N(=#[=#>-A%#3
-5#c4"#9%Bu-5A%#3-5#c4:‰"&+ 0H:;J[-"+%G'=#3-#.-%#3-5#c4q>%8
b. Vai trò của V.I. Lênin đối với việc phát triển và bảo vệ chủ nghĩa Mác
Thời kỳ 1893 - 1907:88a[- -iT*GNA=#>"" O-" !"#$%q>%G'%#;†-iU"#'-#&.=
0T-5(>%:W"\54A#6K-5"K %;)%%>%#(+-5BP-%#3"6ST-&C-"#/-#<"8
Thời kỳ 1907 - 1917:88a[- -=#>"" O-"*'-B N-" !"#$%q>%G'&H-#0+*=#*-5
"'*%Z-5-#P-54A%#;†-iUG'"#9%# N-%;)%%>%#(+-5:H#) %#3-5#c40C;" [-"[-"#!
5 K 8
Thời kỳ 1917 - 1924:88a[- -"d-5I!"I -#-5# N("#9%" @-%>%#(+-5AidS;-5A
#*'-"# N-" !"#$%q>%A5j-& R-GK G N%-5# [-%/;%>%G<-0R:PJB9-5%#3-5#c4:H#) 8
Thời kỳ từ năm 1924 đến nay: !"#$%q>%a[- -" !="u%06L%%>%0T-5%)-5ST-G'
%Z-5-#P-idS;-5A=#>"" O-8
2. Đối tượng và chức năng của triết học Mác - Lênin
8
lOMoARcPSD|61096548
2.1. Khái niệm triết học Mác - Lênin
Triết học Mác - Lênin là hệ thống quan điểm duy vật biện chứng về tự nhiên, xã hội và tư
duy - thế giới quan và phương pháp luận khoa học, cách mạng giúp giai cấp công nhân, nhân
dân lao động trong nhận thức và cải tạo thế giới.
2.2. Đối tượng của triết học Mác - Lênin
 !"#$%q>%a[- -5 T M;J!"(F M;4-#N5 V4G."%#<"G'Q"#/%"[-&.="67-5
B;JG."i N-%#/-5G'-5# [-%/;-#V-5M;J&;."G.-0)-5A=#>"" O-%#;-5-#<"%34"9-# [-A
:H#) G'"6B;J8
 !"#$%q>%a[- -=#P-i N"}'-50F "6L-5%34" !"#$%G'0F "6L-5%34%>%
I#*4#$%%u"#O8
 !"#$%q>%a[- -%D(F M;4-#N5j-iD%#1"%#•GK %>%I#*4#$%%u"#O8
2.3. Chức năng của triết học Mác - Lênin
- Chức năng thế giới quan:
^ !"#$%q>%wa[- -0U-##6K-5-#.-"#/%0o-50j-GR"#!5 K G'iT-"#P-0O"?0D
-#.-"#/%0o-5iT-%#<"%34"9-# [-G':H#) A5 o=%*--567 #,-#"#'-#M;4-0 O(I#*4#$%A
:>%0U-#"#> 0)G'%>%#"#/%#*+"0)-5%34iT-"#P-8
^#!5 K M;4-B;JG."i N-%#/-5-P-5%4*G4 "|"W%#%9%AS>-5"+*%34%*--567 8
^#!5 K M;4-B;JG."i N-%#/-5%DG4 "|&'%]S\I#*4#$%0O0<;"4-#GK %>%&*+
"#!5 K M;4-B;J"P(A"Z-5 >*A=#T-I#*4#$%8
- Chức năng phương pháp luận:
^b#6]-5=#>=&;.-&'#N"#F-5-#V-5M;4-0 O(A-#V-5-5;J[-"j%:;<"=#>"%DG4 "|
%#h0+*G N%SŠBu-5%>%=#6]-5=#>="*-5#*+"0)-5-#.-"#/%G'#*+"0)-5"#9%" @--#…(
0+"I!"M;T"F 6;8b#6]-5=#>=&;.-%m-5%D-5#c4&'&Q&;.-GR#N"#F-5=#6]-5=#>=8
^ !"#$%q>%a[- -"#9%# N-%#/%-„-5=#6]-5=#>=&;.-%#;-5-#<"A=#di !--#<"
%#*-#.-"#/%G'#*+"0)-5"#9%" @-8
^4 "|A=#6]-5=#>=&;.-B;JG."i N-%#/-506L%"#O# N-"6K%#!"&'=#6]-5=#>=
%#;-5%34"*'-i)-#.-"#/%I#*4#$%8b#6]-5=#>=&;.-B;JG."i N-%#/-5"4-5iU%#*%*-
-567 #N"#F-5-#V-5-5;J[-"j%A=#6]-5=#>=&;.-%#;-5-#<"A=#di !--#<"%#*-#.-"#/%
G'#*+"0)-5"#9%" @-8
3. Vai trò của triết học Mác - Lênin trong đời sống xã hội và trong sự nghiệp đổi mới ở
Việt Nam hiện nay
 !"#$%q>%a[- -&'"#!5 K M;4-A=#6]-5=#>=&;.-I#*4#$%G'%>%#(+-5%#*
%*--567 "*-5-#.-"#/%G'"#9%" @-8
9
lOMoARcPSD|61096548
 !"#$%q>%a[- -&'%]S\"#!5 K M;4-G'=#6]-5=#>=&;.-I#*4#$%G'%>%#
(+-50O=#P-"W%#:;#6K-5=#>"" O-%34:H#) "*-50 R;I N-%;)%%>%#(+-5I#*4#$%G'
%Z-5-5#N# N-0+ =#>"" O-(+-#(•8
 !"#$%q>%a[- -&'%]S\&Q&;.-I#*4#$%%34%Z-5%;)%:PJB9-5%#3-5#c4:H
#) "[-"#!5 K G'S9-5# N=0d (K "#€*0U-##6K-5:H#) %#3-5#c4\ N"4(# N--4J8
10
lOMoARcPSD|61096548
Chương 2
˜k™š›œ•
A- LÝ THUYẾT
›ž•
1. Vật chất và các hình thức tồn tại của vật chất
1.1. Quan niệm của chủ nghĩa duy tâm và chủ nghĩa duy vật trước
C. Mác về phạm trù vật chất
Chủ nghĩa duy tâm`";J%D"#?4-#.-S9"E-"+ %34G."%#<"-#6-5&+ =#30U-#0 01%
"6-5f"E-"+ "9"#P-g%34G."%#<"8#3-5#c4B;J"P(I#>%#M;4-%* S9"E-"+ %34G."%#<"&'
S9f"#4#D4g%34fQ- N(";JN"0F g%34f" -#"#C-"#!5 K gX%#3-5#c4B;J"P(%#3M;4-"#?4
-#.-G."%#<""E-"+ =#u"#;)%G'*Q"#/%A%* G."%#<"&'S9f=#/%#L=g%34Q"#/%%*--567 8
Chủ nghĩa duy vật thời cổ đại:C;#!"%>%-#'B;JG.""#7 Ip-'JM;JG."%#<"GR()"
#4J()"G' B+-5%u"#O:€(%#o-5&'I#\ -5;J[-%34"#!5 K A"/%0E-5-#<"G."%#<"-D
%#;-5GK -#V-5S9G."%u"#OA#V;#,-#8
e;4-- N(GRG."%#<"%34%>%-#'" !"#$%B;JG.""#7 %d0+ (4-5"W-#"9%M;4-A"#Z
S]A()%(+%A"9=#>"G'=#v-50*>-8
^Ưu điểm`>%-#'" !"#$%B;JG.""#7 %d0+ 0H%* G."%#<"&'%]S\AiT--5;J[-%34
($ S9G."A# N-"6L-5"*-5"#!5 K X:;<"=#>""?%#W-#"#!5 K G."%#<"0O5 T "#W%#"#!5 K 8
^Hạn chế`E-5-#<"G."%#<"-D %#;-5GK G.""#OG,G.JM;4-- N(GRG."%#<"%34#$
(4-5"W-#"9%M;4-A=#v-50*>-8
Chủ nghĩa duy vật thế kỷ XV - XVIII:j"0C;"?"#7 Ipb#u%#6-5AGK S9=#>"" O-
(+-#%34I#*4#$%"9-# [-"#9%-5# N(A01%i N"&'%]#$%%d0 O-AB*G.JA-#.-"#/%%34
%*--567 \"#7 Ip-'JAiU%# =#F i\ M;4-- N(S [;#,-#8e;4-- N(" !"#$%GR"#!5 K
%m-5iU%# =#F i\ M;4-- N(S [;#,-#`%>%-#'" !"#$%Gr-%* -5;J[-"Š&'=#C-"ŠG."%#<"
-#v-#<"AI#Z-5"#O=#P-%# 4888.-0)-5%34G."%#<"%#h06L%%* &'G.-0)-5%]#$%A-5;E-
5F%%34G.-0)-5-…(-5*' S9G."8
^Ưu điểm: >%-#'" !"#$%&Q5 T G."%#<"B94"[-%]S\I#*4#$%=#P-"W%#"#!5 K G."
%#<"8D%#W-#&'i6K%" !-&K-%34%#3-5#c4B;JG."S*GK "#7 %d0+ y(1%B2Gr-B94"[-S9
M;4-S>"iR-5*' "#!5 K G."%#<"z8E-5"#7 A%m-5-#6%#3-5#c4B;JG.""#7 %d0+ AM;4-
- N(-'J0H:;<"=#>""?%#W-#iT-"#P-"#!5 K 0O5 T "#W%#"#!5 K 8
^Hạn chế`aQ5 T GRG."%#<"G'S9G.-0)-5%34"#!5 K G."%#<"(4-5"W-#S [;#,-#A
(>J(D%8
1.2. Cuộc cách mạng trong khoa học tự nhiên cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX và sự phá
11
lOMoARcPSD|61096548
sản của các quan niệm duy vật siêu hình về vật chất
;F "#!IY0C;"#!IYAG."&Q#$%A-#<"&'G."&QG (Z0H%D-#V-5=#>"# N-(K
GR%<;"o%%34G."%#<"A&'("#4J0d M;4-- N(GR-5;J[-"Š8
„(‚’—“`]-5#€-",(4" 4()"&*+ SD-50 N-"?%Di6K%SD-5%9%-5j-8
„(‚’—•`‰%%]€-=#>"# N-4# N-"6L-5=#D-5:+%#/-5"vM;4-- N(GRS9i<"
i !-%34-5;J[-"Š&'I#Z-5%#W-#:>%8
„(‚’—–`Z(:]-=#>"# N-40 N-"ŠG'%#/-5( -#06L%0 N-"Š&'()""*-5
-#V-5"#'-#=#C-%<;"+*-[--5;J[-"Š8
„(‚—Ž‚`t4;Ÿ(4-0H=#>"# N-4I#F &6L-5%340 N-"Š"„-5I# G.-"F%%#;JO-
0)-5%34-D"„-58
#V-5=#>"# N-"*-5G."&Q-D "[-&'(%#*M;4-- N(GRG."%#<""6K%0Di)%&)4
-#V-5#+-%#!AI#Z-55 T "#W%#06L%8#V-5-#'" !"#$%0/-5"[-&.="67-5B;JG.""9
=#>"AS [;#,-#B4*0)-5A#*' -5# GR"W-#0o-50j-%34%#3-5#c4B;JG."8#3-5#c4B;J"P(
0H&L Bu-5",-##,-#0D0O";J[-";JR-M;4-0 O(B;J"P(`";J[-iFG."%#<"f" [;"4-gAG."
%#<"fi !-(<"g8 !"#$%B;JG."0/-5"6K%J[;%C;%34S9=#>"" O-I#*4#$%&'=#T :PJ
B9-5()"M;4-- N((K A%4*#]-GRG."%#<"0OI#j%=#u%%;)%I#3-5#*T-5"*-5I#*4#$%
"9-# [-G'S9i<"&9%%34%#3-5#c4B;JG."S [;#,-#GRG."%#<"8
1.3. Quan niệm của triết học Mác - Lênin về vật chất
[-%]S\"d-5I!"-#V-5"#'-#"9;%34I#*4#$%"9-# [-A88a[- -%#h4"W-#GZ".-
%34G."%#<"A…-5I#Z-5=#T G."%#<"" [;"4-AG."%#<"i !-(<"('\0PJ5 K #+--#.-"#/%
%34%*--567 0H"#4J0d AZ-506440U-#-5#c4`fVật chất là một phạm trù triết học dùng để
chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng
ta chép lại, chụp lại, phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giácg
‚
8
Phân tích nội dung định nghĩa:
^O%D06L%M;4-- N(0o-50j-GRG."%#<"%C-%DS9=#P-i N"}'-55 V4G."%#<"GK
"W-#%>%#&'()"=#+("2" !"#$%GK M;4-- N(GRG."%#<""*-5%>%-5'-#I#*4#$%"9
-# [-8."%#<"GK "6%>%#&'=#+("2" !"#$%%#hG."%#<"-D %#;-5AGZ%2-5AGZ".-AI#Z-5
S -#4AI#Z-5(<"0 X%|-%>%B+-5G."%#<"%u"#O&'#V;#+-A%DS -#4A"E-"+ G'i !-0d
S4-5#,-#"#/%"E-"+ I#>%8
^1%"W-#%]iT-%34G."%#<"&'"#9%"+ I#>%#M;4-A"/%&'%> "E-"+ # N-"#9%i[--5*' A
I#Z-5=#u"#;)%G'*Q"#/%AS9"E-"+ %34G."%#<"I#Z-5=#u"#;)%G'*G N%%*--567 0H
-#.-"#/%06L%#4J%#64-#.-"#/%06L%8
^."%#<"yB6K #,-#"#/%"E-"+ %u"#O%34-Dz&'%> 5PJ-[-%T(5 >%\%*--567 I#
"9%" !=#*1%5 >-" !=">%0)-5&[-%>%5 >%M;4-%34%*--567 A"/%"#?4-#.-Q"#/%A%T(
5 >%&'S9=#T->-#%34G."%#<"&[-%>%5 >%M;4-.
^."%#<"&'%> ('Q"#/%%#ˆ-5M;4%#h&'S9=#T->-#%34-DA"/%&'G."%#<"%D"6K%AQ
1 . V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1980, t.18, tr.151.
12
lOMoARcPSD|61096548
"#/%%DS4;AG."%#<"%#W-#&'%> M;J!"0U-#Q"#/%8
Ý nghĩa phương pháp luận của định nghĩa:
^U-#-5#c4G."%#<"%3488a[- -0HI#j%=#u%06L%-#V-5#+-%#!"*-5M;4-- N(
%34%#3-5#c4B;JG."%mGRG."%#<"A%#F-5&+ 06L%M;4-- N(B;J"P(GRG."%#<"8
^U-#-5#c4G."%#<"%3488a[- -0H5 T M;J!"06L%#4 (1"G<-0R%]iT-%34" !"#$%
"[-&.="67-5B;JG."" N"0OG'"#?4-#.-I#T-„-5-#.-"#/%06L%"#!5 K %34%*--567 8
^U-#-5#c4G."%#<"%3488a[- -0H0U-##6K-5%#*%>%-#'I#*4#$%"9-# [-"*-5
G N%",(I !(AI#>(=#>4-#V-5B+-5G'-#V-5%<;"o%G."%#<"(K A%#h4%]S\I#*4#$%
%#*G N%:>%0U-#G."%#<""*-5&c-#G9%:H#) 8+*4-R-"T-5&Q&;.-I#*4#$%%#*G N%5 T
"#W%#-#V-5G<-0RGR:H#) 8
1.4. Các hình thức tồn tại của vật chất
a. Vận động
."%#<"A%> "#9%"+ I#>%#M;4-0€(&+ %#*%*--567 "*-5%T(5 >%A%>%B+-5"E-"+ %u
"#O%34G."%#<"GF-#!"S/%=#*-5=#o04B+-5('"#€*b#8•-55#€- “các hình thức và các
dạng khác nhau của vật chất chỉ có thể nhận thức được thông qua vận động; thuộc tính của vật
thể chỉ bộc lộ ra qua vận động”
1
.
#€*b#8•-55#€-`fVận động, hiểu theo nghĩa chung nhất, - tức được hiểu là một phương
thức tồn tại của vật chất, là một thuộc tính cố hữu của vật chất, - thì bao gồm tất cả mọi sự thay
đổi và mọi quá trình diễn ra trong vũ trụ, kể từ sự thay đổi vị trí giản đơn cho đến tư duyg
•
8
K %>%## O;-#6"#!AG.-0)-5&'=#6]-5"#/%"E-"+ %34G."%#<"A-#7G.-0)-5G'"#Z-5
M;4G.-0)-5('G."%#<"i O;# N-S9"E-"+ %34(,-#8.-0)-5%34G."%#<"&'"9"#P-G.-
0)-5A&'";JN"0F AGc-#G @-8
Các hình thức vận động cơ bản của vật chất: k94G'*%>%"#'-#"9;I#*4#$%Ab#8
•-55#€-%# 4G.-0)-5"#'-#“#,-#"#/%%]iT-`
.-0)-5%]#$%`S9B %#;JO-GU"W%34S9G.""*-5I#Z-55 4-8
.-0)-5G."&Q`S9G.-0)-5%34%>%=#P-"ŠA0 N-"ŠA%>%#+"%]iT-A%34%>%M;>
",-#-# N"A0 N-888
.-0)-5#D4#$%`S9=#P-5 T G'#D4#L=%34%>%%#<"888
.-0)-5S -#G."`S9i !-0d 5€-A"4*0d %#<"5 V4%]"#OS -#G."GK (Z "67-58
.-0)-5:H#) `S9i !-0d "*-5%>%&c-#G9%%34:H#) AS9"#4J"#!-#4;%>%#,-#
"#> I -#"!:H#) 8
q~ #,-#"#/%G.-0)-5%]iT-"[-I#>%-#4;GR%#<"A-#6-55 V4%#o-5&+ %D(F M;4-
#N#V;%]GK -#4;A"*-50D#,-#"#/%G.-0)-5%4*:;<"# N-"[-%]S\%34#,-#"#/%G.-
1 C. Mác và Ph. Ăngghen: Toàn tập, Sđd, t.20, tr.743.
2 . C. Mác và Ph. Ăngghen: Toàn tập, Sđd, t.20, tr.519.
13
lOMoARcPSD|61096548
0)-5"#<=#]-G'i4*#'("*-5-D-#V-5#,-#"#/%G.-0)-5"#<=#]-G'%>%#,-#"#/%G.-
0)-5%D"#O%#;JO-#D4%#*-#4;8
Đứng im&'()""+-5"#> 01%i N"%34G.-0)-5AG.-0)-5"*-5"+-5"#> %P-i…-5A"*-5
S9d-0U-#"6]-50F A-D &[-S9G."%|-&'-D('%#64%#;JO-#D4"#'-#%> I#>%8
b. Không gian, thời gian
#3-5#c4B;JG."i N-%#/-5"#?4-#.-I#Z-55 4-G'"#7 5 4-&'#,-#"#/%"E-"+ %34G."
%#<"G.-0)-5A06L%%*--567 I#> M;>"I# -#.-"#/%GR"#!5 K 8
t#Z-55 4-&'#,-#"#/%"E-"+ %34G."%#<":‰"GR(1"M;T-5"W-#y%# R;%4*A%# R;
)-5A%# R;B' zAS9%2-5"E-"+ A".""9y"6K%#4JS4;A"[-#4JB6K Ai[-=#T #4Ji[-"> zG'
S9">%0)-5&r--#4;8
#7 5 4-&'#,-#"#/%"E-"+ %34G."%#<"A:‰"GR(1"0)B' B @-i !-AS9I!" !=-#4;
%34%>%M;>",-#G."%#<"y&P;A(4;A-#4-#A%#.(z8
t#Z-55 4-G'"#7 5 4-%D"W-#I#>%#M;4-AGc-#%Š;G'GZ".-8t#Z-55 4-%D"W-#i4
%# R;A"#7 5 4-%D"W-#()"%# R;8
1.5. Tính thống nhất vật chất của thế giới
48 E-"+ %34"#!5 K &'" R-0R%#*S9"#F-5-#<"%34"#!5 K
#!5 K G."%#<"M;4-#"4&'"E-"+ A-#6-5#,-#"#/%"E-"+ %34"#!5 K G."%#<"&'#!"S/%
04B+-58#3-5#c4B;JG.":€(S9"E-"+ %34"#!5 K -#6()"%#h-#"#O('iT-%#<"%34-D&'
G."%#<"A"E-"+ %34"#!5 K &'" R-0R%#*S9"#F-5-#<"%34"#!5 K A"#!5 K "#F-5-#<"\"W-#
G."%#<"%34-D856L%&+ A%#3-5#c4B;J"P("#?4-#.-"#!5 K "#F-5-#<"\"W-#" -#"#C-8
i8 W-#"#F-5-#<"G."%#<"%34"#!5 K
#h%D()""#!5 K B;J-#<"&'"#!5 K G."%#<"A"#!5 K G."%#<""E-"+ I#>%#M;4-8
#!5 K G."%#<""E-"+ Gc-#G @-AGZ#+-G'GZ".-AI#Z-506L%S -#4AI#Z-5iU(<"
0 8W-#"#F-5-#<"G."%#<"%34"#!5 K 5j-& R-GK "W-#04B+-5%34-D8
2. Nguồn gốc, bản chất và kết cấu của ý thức
2.1. Nguồn gốc của ý thức
a. Nguồn gốc tự nhiên
k94"[--#V-5"#'-#"9;%34I#*4#$%"9-# [-A%>%-#'S4-5&.=%#3-5#c4q>%w
a[- -I#T-50U-#Q"#/%&'"#;)%"W-#%34()"B+-5G."%#<"%D"d%#/%%4*&'i)D%-567 8
)-H*-567 G'S9=#T->-#"#!5 K I#>%#M;4-G'*"*-5i)-H*%*--567 %#W-#&'
-5;E-5F%"9-# [-%34Q"#/%8
Cấu tạo và chức năng của bộ não người:)-H*-567 %D%<;"+*" -#G A=#/%"+=A& [-#N
GK %>%%]M;4-%T(5 >%A"#;-#.-G':Š&Q%>%">%0)-5"?"#!5 K i[--5*' "#Z-5M;4%>%
14
lOMoARcPSD|61096548
=#T-:+89"6]-5">%5 V4"#!5 K I#>%#M;4-G'%*--567 "+*4M;>",-#=#T->-#%34i)
-H*8
Thuộc tính phản ánh và sự hình thành ý thức:
q$ B+-5G."%#<"0R;%DI#T-„-5=#T->-#8
b#T->-#&'S9"> "+*-#V-501%0 O(%34()"#N"#F-5G."%#<"-'J\()"#N"#F-5G."
%#<"I#>%"*-5M;>",-#">%0)-5M;4&+ %34%#o-58
<;"+*G."%#<"I#>%-#4;S•%DI#T-„-5=#T->-#I#>%-#4;8k*0DA%D"#O=#P-
%# 4%>%#,-#"#/%=#T->-#%34G."%#<""?"#<=0!-%4*-#6S4;`b#T->-#G."&QA#D4#$%
b#T->-#S -##$%b#T->-#"P(&Qb#T->-#Q"#/%8
b#T->-#Q"#/%&'#,-#"#/%=#T->-#%4*-#<"A%#h%D\%*--567 8
b. Nguồn gốc xã hội
9=#>"" O-%345 K "9-# [-(K "+*4" R-0RG."%#<"%D-„-5&9%=#T->-#A%#h&'0 R;
I N-%C-%#*S9407 %34Q"#/%8*+"0)-5"#9%" @-%34&*' -567 (K &'-5;E-5F%"9%" !=
M;J!"0U-#S9407 %34Q"#/%A"*-50D%]iT--#<"G'"9%" !=-#<"&'lao động và ngôn ngữ.
Lao động: a4*0)-5&'=#6]-5"#/%"E-"+ %]iT-%34%*--567 A0D&'M;>",-#%*-
-567 SŠBu-5%Z-5%u&4*0)-5">%0)-5G'*5 K "9-# [-A%T i !--#V-5B+-5G."%#<"%34
5 K "9-# [-"#v4(H--#;%C;"E-"+ %34(,-#8
^a4*0)-5"?-5i6K%&'(i !-0d %<;"+*%]"#O('"6K%#!"5 o=%*--567 5 T =#D-5
#4 %# "6K%%34%*--567 0O"#9%# N--#V-50)-5">%" -#G #]-A(1"I#>%%m-55 o=%*-
-567 %DI#T-„-5S>-5"+*4%Z-5%u&4*0)-5G'SŠBu-5%Z-5%u<J=#u%Gu(u%0W%#SF-5
%34%*--567 8
^ N%"+*4G'SŠBu-5%Z-5%u"*-5&4*0)-5()"(1"5 o=%*--567 "#v4(H--#;%C;
"E-"+ %34(,-#064i)-H*%*--567 -5'J%'-5=#>"" O-A#*'-"# N-GR(1"S -##$%8q1"
I#>%A-D"+*4%Z-5%uA=#6]-5" N-5 o=%*--567 -#.-"#/%"#!5 K "#;.-&L #]-8D06L%
:€(&'"#/-F B' i'-"4JG'"WD%%34%*--567 8
^e;>",-#&4*0)-5A%*--567 "6]-5">%GK %>%0F "6L-5"*-5"#!5 K &'(%#*%#o-5
i)%&)4-#V-5"#;)%"W-#"#Z-5M;40D%*--567 -#.-"#/%#,-#"#'-#&[-" "#/%w"#'-#
=#C-M;4-"$-5%34Q"#/%8E-5"#7 AM;>",-#&4*0)-5%*--567 &'(i !-0d "#!5 K G'
-56L%&+ &'(i !-0d %#W-#iT-"#P-(,-#A-5'J%'-5&'(SP;Sj%G'=#*-5=#o"#[(Q"#/%
%34(,-#8
^a4*0)-5-54J"?0C;0H(4-5"W-#:H#) A"?0D-TJS -#-#;%C;#,-#"#'-#-5Z--5V8
Ngôn ngữ:
^5Z--5V()"(1"&'I!"M;T%34&4*0)-5A(1"I#>%&+ &'-#P-"F"W%#%9%">%0)-50!-
M;>",-#&4*0)-5G'=#>"" O-Q"#/%%*--567 8
^5Z--5V&'#N"#F-5"W-# N;G."%#<"(4-5-) B;-5Q"#/%A&'%Z-5%u"#O# N-Q"#/%A
"6"6\-5G'"+*0 R;I N-0O=#>"" O-Q"#/%8
15
lOMoARcPSD|61096548
^5Z--5V5 o=%*--567 =#T->-#I#> M;>"-#V-501%"W-#A-#V-5"#;)%"W-#%34S9
G."A# N-"6L-5"*-5"#!5 K 8
^5Z--5V5 o=%*--567 "4*0d I -#-5# N(#*+"0)-5SF-58
#6G.JA-5;E-5F%"9%" !=G'M;4-"$-5-#<"M;J!"0U-#S9407 G'=#>"" O-%34Q
"#/%&'&4*0)-5G'-5Z--5VA#*+"0)-5"#9%" @-:H#) %34%*--567 8
2.2. Bản chất của ý thức
#3-5#c4B;JG."i N-%#/-5I#ˆ-50U-#` Bản chất ý thức là hình ảnh chủ quan của thế
giới khách quan, là quá trình phản ánh tích cực, sáng tạo hiện thực khách quan của óc người.
- Ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan`
^TG."%#<"G'Q"#/%0R;"E-"+ -#6-5S9"E-"+ %34G."%#<"&'"E-"+ I#>%#M;4-%|-Q
"#/%"E-"+ %#3M;4-8ž"#/%I#Z-5=#T S9G."('%#h&'f#,-#T-#g%34S9G."\"*-50C;D%
%*--567 89"E-"+ %34Q"#/%5j-& R-GK S9"E-"+ %34%*--567 G'I#T-„-5-#.-"#/%%34
%*--567 8
^ž"#/%=#T->-#"#!5 K I#>%#M;4-A-#6-5"#!5 K 0D0H06L%%T i !-"#Z-5M;4&„-5
IW-#%#3M;4-%34%*--567 y%#U;">%0)-5%34%>%J!;"F-#6`"P("6A",-#%T(A-5;JN-G$-5A
-#;%C;A" "#/%AI -#-5# N(888z8ž"#/%&'S9=#T->-#-„-50)-5AS>-5"+*"#!5 K I#>%#
M;4-%34i)D%-567 A&'#,-#T-#%#3M;4-%34"#!5 K I#>%#M;4-8
- Tính chất năng động, sáng tạo của phản ánh ý thức:
^ž"#/%=#T->-#"#!5 K I#>%#M;4--#6-5I#Z-5(4-5"W-#"#u0)-5A.=I#;Z-A(>J
(D%('"[-%]S\" !="#;A:Š&Q"#Z-5" -%D%#$-&$%A%D0U-##6K-58
^b#T->-#Q"#/%I#Z-5B?-5&+ \G iR-5*' A('%|-I#> M;>"iT-%#<"AM;J&;."%34S9
G."A# N-"6L-58
^ž"#/%%DI#T-„-5(Z#,-##D40F "6L-5"*-5"6B;JB6K B+-5#,-#T-#" -#"#C-G'
%#;JO-(Z#,-#"?"*-5"6B;J4# N-"#9%I#>%#M;4-"#Z-5M;4#*+"0)-5"#9%" @-8
^[-%]S\-#V-5" "#/%0H%DA%*--567 S>-5"+*4-#V-5" "#/%(K 8
- Ý thức là một hiện tượng xã hội và mang bản chất xã hội:
^9407 G'=#>"" O-%34Q"#/%5j-& R-GK #*+"0)-5"#9%" @-%34%*--567 A%#U;%#
=#F I#Z-5%#h%34%>%M;J&;.""9-# [-('%|-yG'%#3J!;&'z%34%>%M;J&;.":H#) 8
^ž"#/%&'#,-#"#/%=#T->-#%4*-#<" [-5%D%34%*--567 GR# N-"#9%I#>%#M;4-
"[-%]S\"#9%" @-:H#) &U%#SŠ8
2.3. Kết cấu của ý thức
Các lớp cấu trúc của ý thức: I# :€(:‰"Q"#/%GK %>%J!;"F#L="#'-#AQ"#/%5E(
-# R;J!;"FM;4-#N(.""# !"GK -#4;A"*-50DJ!;"F%]iT--#<"&'" "#/%A",-#%T(A- R(
" -AQ%#W8
16
lOMoARcPSD|61096548
Các cấp độ của ý thức: I# :€(:‰"Q"#/%"#€*%# R;SP;%34"#!5 K -) "P(%*-
-567 AQ"#/%i4*5E(`"9Q"#/%AGZ"#/%G'" R("#/%8
3. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức
3.1. Quan điểm của chủ nghĩa duy tâm và chủ nghĩa duy vật siêu hình
Chủ nghĩa duy tâm: ž"#/%A" -#"#C-%34%*--567 0HiU"?;"6L-5#D4A">%#I#v %*-
-567 "#'-#()"&9%&6L-5"#C-iWA" [-"# [-8
Chủ nghĩa duy vật siêu hình: ;JN"0F #D4J!;"FG."%#<"A%#h-#<-(+-#()"%# R;
G4 "|%34G."%#<"S -#4Q"#/%AM;J!"0U-#Q"#/%X=#3-#.-"W-#0)%&.="6]-50F %34Q
"#/%8
3.2. Quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng
- Vật chất quyết định ý thức:
#3-5#c4B;JG."i N-%#/-5I#ˆ-50U-#`."%#<"%D"6K%AQ"#/%%DS4;AG."%#<"&'
-5;E-5F%%34Q"#/%AM;J!"0U-#Q"#/%8."%#<"M;J!"0U-#Q"#/%"#O# N-\•=#6]-5B N-
S4;`
^."%#<"M;J!"0U-#-5;E-5F%%34Q"#/%8
^."%#<"M;J!"0U-#-) B;-5%34Q"#/%8
^."%#<"M;J!"0U-#iT-%#<"%34Q"#/%8
^."%#<"M;J!"0U-#S9G.-0)-5Ai !-0d %34Q"#/%8
- Ý thức có tính độc lập tương đối và tác động trở lại vật chất:
^ž"#/%B*G."%#<"S -#4A-#6-5S4;I# #,-#"#'-#AQ"#/%%D"#O">%0)-5"\&+ G."
%#<"8ž"#/%%D"#O"#4J0d -#4-#%#.(AI#Z-5S*-5#'-#GK # N-"#9%8
^9">%0)-5%34Q"#/%0F GK G."%#<"=#T "#Z-5M;4#*+"0)-5"#9%" @-%34%*-
-567 8
^4 "|%34Q"#/%"#O# N--D%D%#h0+*#*+"0)-5"#9%" @-%34%*--567 8t# =#T->-#
0o-5# N-"#9%A-D%D"#OB9i>*A" [-0*>-0o-5# N-"#9%"*-5"6]-5&4 A#,-#"#'-#-[-
-#V-5#$%"#;J!"&Q&;.-%D"W-#0U-##6K-58
^H#) %'-5=#>"" O-"#,G4 "|%34Q"#/%-5'J%'-5"*&K-A-#<"&'"*-5"#7 0+ "#Z-5
" -A"#7 0+ I -#"!" "#/%A"#7 0+ %>%#(+-5%Z-5-5# N=•8Ž8
3.3. Ý nghĩa phương pháp luận
- Ý nghĩa phương pháp luận chủ đạo: Z-"$-5"W-#I#>%#M;4-I!"#L=GK =#>"#;J
"W-#-„-50)-5%#3M;4-8
^Tôn trọng tính khách quan`."%#<"M;J!"0U-#Q"#/%AB*0D($ S;J-5#cG'#'-#0)-5
0R;=#T :;<"=#>""?# N-"#9%I#>%#M;4-A%#F-5%#3M;4-B;JQ%#W8q$ %#3"6]-5A067-5
&F AI!#*+%#8880R;=#T :;<"=#>""?0 R;I N-A" R-0RG."%#<"# N-%D8#.-"#/%S9G."=#T
%#P-"#9%8
17
lOMoARcPSD|61096548
^ Phát huy tính năng động chủ quan`,Q"#/%%DG4 "|">%0)-5"\&+ 0F GK G."%#<"A
%#*-[-"*-5-#.-"#/%G'#*+"0)-5"#9%" @-A%#o-5"4=#T i !"=#>"#;J"W-#-„-50)-5%#3
M;4-`=#>"#;J"W-#-„-50)-5AS>-5"+*%34Q"#/%A=#>"#;JG4 "|-#P-"F%*--567 A%#F-5
"6"6\-5"#u0)-5X%* "$-5%Z-5">%"6"6\-5G'5 >*Bu%"6"6\-58
- q;F-"#9%# N-"F"-5;J[-"j%tôn trọng tính khách quan kết hợp với phát huy tính
năng động chủ quan,%C--#.-"#/%G'5 T M;J!"0o-50j-%>%M;4-#N&L W%#5 V4%>-#P-A".=
"#OA:H#) X%D0)-5%]"*-5S>-5AI#Z-5Gu&L A%D"#> 0)"#."S9I#>%#M;4-AI#*4#$%"*-5
-#.-"#/%G'#*+"0)-5"#9%" @-8
b¡bœ•k™š›
5# [-%/;-) B;-5%34=#‰=i N-%#/-5B;JG."S•5 o=%#o-5"4#,-#"#'-#=#6]-5
=#>=&;.-"*-5-#.-"#/%I#*4#$%G'#*+"0)-5"#9%" @-8
1. Hai loại hình biện chứng và phép biện chứng duy vật
1.1. Biện chứng khách quan và biện chứng chủ quan
t#> - N(i N-%#/-506L%SŠBu-50O%#h-#V-5(F & [-#NA"6]-5">%A%#;JO-#D4
G'G.-0)-5A=#>"" O-"#€*M;J&;."%34%>%S9G."A# N-"6L-5AM;>",-#"*-55 K "9-# [-A
:H#) G'"6B;J8
 N-%#/-5i4*5E(i N-%#/-5I#>%#M;4-G'i N-%#/-5%#3M;4-`
^ N-%#/-5I#>%#M;4-&'%> i N-%#/-5GF-%D%34%#W-#iT-"#P-"#!5 K G."%#<"A"E-
"+ I#>%#M;4-0)%&.=GK Q"#/%%*--567 8
^ N-%#/-5%#3M;4-&'%> =#T->-#%34i N-%#/-5I#>%#M;4-G'*"*-50C;D%%*-
-567 A&'"6B;Ji N-%#/-58
1.2. Khái niệm phép biện chứng duy vật
b#‰=i N-%#/-5&'#$%"#;J!"-5# [-%/;GRiT-%#<"i N-%#/-5%34"#!5 K AI#> M;>"
"#'-#()"#N"#F-5%>%-5;J[-&QA=#+("2AM;J&;."I#*4#$%8?0D:PJB9-5#N"#F-5%>%
-5;J[-"j%=#6]-5=#>=&;.-%34-#.-"#/%G'"#9%" @-8
1%0 O(%34=#‰=i N-%#/-5B;JG."`
b#‰=i N-%#/-5B;JG."#,-#"#'-#"?S9"#F-5-#<"#V;%]5 V4"#!5 K M;4-B;JG."
G'=#6]-5=#>=&;.-i N-%#/-5X5 V4&Q&;.--#.-"#/%G'&Z5W%i N-%#/-58
RG4 "|%34=#‰=i N-%#/-5B;JG."`"+*4=#6]-5=#>=&;.-I#*4#$%%#*-#.-
"#/%G'#*+"0)-5"#9%" @-8
2. Nội dung của phép biện chứng duy vật
b#‰=i N-%#/-5B;JG."5E(%D`
18
lOMoARcPSD|61096548
4 -5;J[-&Q%]iT-%34=#‰=i N-%#/-5B;JG."8
>%%1==#+("2%]iT-8
>%M;J&;."%]iT-8
2.1. Hai nguyên lý của phép biện chứng duy vật
5;J[-&Q&'-#V-5I#\ 0 O(y0 O(:;<"=#>"0C;" [-z#4J-#V-5&;.-0 O(%]iT--#<"
%D"W-#%#<""d-5M;>"%34()"#$%"#;J!"%# =#F S9G.-#'-#%34"<"%T%>%0F "6L-5"#;)%
&c-#G9%M;4-"P(-5# [-%/;%34-D8
a. Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến
¢Khái niệm “mối liên hệ” và “mối liên hệ phổ biến”:
qF & [-#N&'I#> - N(B2-50O%#hS9M;J0U-#'-5i;)%AS9">%0)-5"6]-5#~
G'%#;JO-#D4&r--#4;5 V4%>%J!;"FAi)=#.-"*-5()"0F "6L-5#*1%5 V4%>%0F "6L-5
"*-5"#!5 K 8
qF & [-#N=#di !-&'I#> - N(B2-50O%#h"W-#=#di !-%34%>%(F & [-#N%34
%>%G."A# N-"6L-5yi4*5E(%T0F "6L-5G."%#<"#V;#,-#&r-0F "6L-5" -#"#C-z%34"#!
5 K A"*-50D-#V-5(F & [-#N=#di !--#<"&'-#V-5(F & [-#N"E-"+ \($ S9G."A# N-
"6L-5%34"#!5 K A-D"#;)%0F "6L-5-5# [-%/;%34=#‰=i N-%#/-5B;JG."8
* Các tính chất của mối liên hệ:
W-#I#>%#M;4-%34(F & [-#N`%>%S9G."A# N-"6L-5"*-5"#!5 K "E-"+ I#>%#
M;4-A0)%&.=AI#Z-5=#u"#;)%G'*Q"#/%%*--567 AB*0D"9%#o-5%D(F & [-#NA">%0)-5
M;4&+ GK -#4;8
W-#=#di !-%34(F & [-#N`i<"%/S9G."A# N-"6L-5-'*"*-5"9-# [-A:H#) G'
"6B;JAQ"#/%%*--567 A%m-5-#6%>%(1""*-5%>%S9G."A# N-"6L-50R;%D& [-#NGK -#4;8
W-#04B+-5A=#*-5=#o%34(F & [-#N`(F & [-#N%34(~ S9G."A# N-"6L-5
"*-5(~ &c-#G9%I#>%-#4;%D01%0 O(AGU"WAG4 "|I#>%-#4;8
* Ý nghĩa phương pháp luận:
- Quan điểm toàn diện:
^t# -#.-"#/%S9G."A%#o-5"4=#T :€(:‰"S9G.""*-5"*'-i)(F M;4-#Ni N-%#/-5
M;4&+ 5 V4%>%i)=#.-A%>%J!;"FA%>%(1"%34%#W-#S9G."G'"*-5S9">%0)-5M;4&+ 5 V4
S9G."0DGK S9G."I#>%8
^b#T =#P-&*+ A0>-#5 >GU"WAG4 "|%34"?-5(F & [-#N0F GK S9G.-0)-5A=#>"" O-
%34S9G."8
- Quan điểm lịch sử - cụ thể`0| #v %#o-5"4I# :€(:‰"S9G."A# N-"6L-5=#T :>%
0U-#06L%GU"WAG4 "|%34"?-5(F & [-#NA"*-5-#V-5I#Z-55 4-A"#7 5 4--#<"0U-#A
"*-50 R;I N-A#*'-%T-#('-D407 A"E-"+ 8
b. Nguyên lý về sự phát triển
19

Tài liệu khác của Đại học Mỏ – Địa chất

Tài liệu liên quan: