Tài liệu học tập tự luận - Triết học Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng

ÔN TẬP CHƯƠNG 1
Câu 1: Nguồn gốc ra đời của Triết học? -
Ra đời từ rất sớm (TK VIII -> VI TCN) -
Là môn khoa học đầu tiên trong lịch sử -
Khi tư duy con người đạt đến trình độ khái quát
hóa, trừu tượng hóa (Nhận thức) -
Khi có sự phân chia lao động chân tay và trí óc (Xã hội) -
Nguồn gốc nhận thức và nguồn gốc xã hội -
Trong chế độ chiếm hữu nô lệ
Câu 2: Triết học theo quan điểm của Trung Quốc, Ấn Độ,
Phương Tây, Heghen, Mác-Lênin là gì? -
Trung Quốc: “Trí” – Trí tuệ là sự tranh luận -
Ấn Độ: “Dar’sana” là sự chiêm ngưỡng, suy ngẫm -
Hy Lạp – La Mã: “Philosophy” là sự yêu mến thông thái -
Mac – Lenin: Triết học là hệ thống quan điểm lý
luận chung nhất về thế giới và vị
trí con người trong thế giới, là khoa học về những quy
luật vận động, phát triển
chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy. -
Heghen: Triết học là khoa học của mọi khoa học
Sự khác biệt giữa tri thức triết học với tri thức của các
khoa học khác thể hiện như thế nào? -
Tri thức triết học mang tính hệ thống, tính khái
quát cao và tính trừu tượng sâu sắc.
Câu 3: Đối tượng của Triết học trong lịch sử?
Đối tượng của triết học: -
Các quan hệ phổ biến và các quy luật chung
nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy. Câu 4: Thế giới quan: Thế giới quan là gì? -
Thế giới quan: là khái niệm triết học chỉ hệ
thống các tri thức quan điểm, tình cảm,
niềm tin, lý tưởng xác định về thế giới và về vị trí của
con người trong thế giới đó.
Các loại thế giới quan? - 6 loại thế giới quan:
Thế giới quan triết học Thế giới quan khoa học
Thế giới quan kinh nghiệm
Thế giới quan thông thường Thế giới quan tôn giáo
Thế giới quan thần thoại -
Theo hình thức tư duy, có 3 loại thế giới quan lớn:
Thế giới quan thần thoại Thế giới quan tôn giáo
Thế giới quan Triết học
Tại sao nói Triết học là hạt nhân lý luận của thế giới quan? Vì Triết học: - Là thế giới quan. -
Là thành phần quan trọng, là nhân tố cốt lõi của các thế giới quan khác. -
Có ảnh hưởng và chi phối dưới nhiều hình thức
đối với TGQ tôn giáo, TGQ kinh nghiệm,… -
Quy định các TGQ và các quan niệm khác.
Trước khi triết học ra đời, con người đã giải thích thế
giới bằng các loại hình triết lý nào? -
Trước khi triết học ra đời, con người đã giải thích
thế giới bằng hình thức TGQ thần thoại.
Thần thoại Hy Lạp là hình thức thế giới quan nào? -
Thần thoại Hy Lạp là hình thức thế giới quan thần thoại.
Câu 5: Vấn đề cơ bản của Triết học là gì? Có mấy mặt? Đó là những mặt nào? -
Triết học có một vấn đề cơ bản: Mối quan hệ
giữa tư duy và tồn tại (vật chất & ý thức) -
Vấn đề của triết học có 2 mặt:
+ Mặt thứ nhất: (Bản thể luận) Mối quan hệ giữa Vật chất & Ý thức?
+ Mặt thứ hai: (Nhận thức luận) Con người có khả
năng nhận thức được thế giới không?
Câu 6: Chủ nghĩa duy vật là gì? Các hình thức của chủ
nghĩa duy vật? Loại nào của CNDV mang tính chất phát,
ngây thơ, loại nào mang tính tư duy cơ học? Chủ nghĩa duy vật: -
Là trường phái của Triết học -
Quan niệm rằng: Vật chất có trước ý thức và con
người có khả năng nhận thức được thế giới. -
Là thế giới quan khoa học -
Trong nhận thức: đi sau (chứng minh)
Các hình thức của chủ nghĩa duy vật: có 3 hình thức -
Chủ nghĩa duy vật chất phác cổ đại -
Chủ nghĩa duy vật siêu hình -
Chủ nghĩa duy vật biện chứng
Loại hình của CNDV mang tính chất phát, ngây thơ:
Chủ nghĩa duy vật cổ đại
Loại hình của CNDV mang tính t : Chủ ư duy cơ học
nghĩa duy vật biện chứng
Chủ nghĩa duy tâm là gì? Các hình thức cơ bản của chủ nghĩa duy tâm? Chủ nghĩa duy tâm: -
Là trường phái của Triết học -
Quan niệm rằng: Ý thức có trước vật chất và con
người không có khả năng nhận thức được thế giới. -
Là thế giới quan tôn giáo -
Trong nhận thức: đi trước (đặt giả thiết)
Các hình thức của chủ nghĩa duy tâm: có 2 hình thức -
Chủ nghĩa duy tâm khách quan: ý thức là thứ
tinh thần khách quan, có trước và
tồn tại độc lập với con người. -
Chủ nghĩa duy tâm chủ quan: mọi sự vật, hiện
tượng là sự phức hợp của cảm giác.
Hãy chỉ ra sự khác nhau cơ bản của chủ nghĩa duy vật
và chủ nghĩa duy tâm trong
việc giải quyết vấn đề cơ bản của triết học? -
Chủ nghĩa duy vật: Vật chất có trước, vật chất quyết định ý thức -
Chủ nghĩa duy tâm: Ý thức có trước, ý thức quyết định vật chất
Hình thức triết nào khẳng định sự tồn tại của mọi sự
vật, hiện tượng chỉ là phức hợp của những cảm giác? -
Chủ nghĩa duy tâm chủ quan
Hình thức triết nào thừa nhận sự tồn tại của một thực
thể tinh thần có trước và độc lập với con người? -
Chủ nghĩa duy tâm khách quan
Câu tục ngữ “bói ra ma, quét nhà ra rác” phản ánh lập trường triết học nào? -
Chủ nghĩa duy tâm khách quan
Câu tục ngữ “cha mẹ sinh con, trời sinh tính” phản
ánh lập trường triết học nào? -
Chủ nghĩa duy tâm chủ quan
Câu tục ngữ “Đất có thổ công, sông có hà bá” phản
ánh lập trường triết học nào? -
Chủ nghĩa duy tâm chủ quan
Câu 7: Thuyết khả tri và Thuyết Bất khả tri trả lời mặt thứ
2 của vấn đề cơ bản của Triết học ntn? -
Thuyết khả tri: nhận thức được (duy vật) -
Thuyết bất khả tri: không nhận thức được (duy tâm)
Câu 8: Biện chứng là gì? Siêu hình là gì? Sự khác nhau giữa
phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình? Các
hình thức của phép biện chứng trong lịch sử? -
Biện chứng là nghệ thuật tranh luận để tìm chân
lý bằng cách phát hiện mâu thuẫn trong cách lập luận. -
Siêu hình là triết học với tính cách là khoa học
siêu cảm tính, phi thực nghiệm. -
Sự khác nhau giữa phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình: Phép biện chứng:
+ Nghiên cứu sự vật, hiện tượng trong liên hệ phổ biến
+ Kết quả: Nhận thức sự vật, hiện tượng một các toàn diện Phép siêu hình:
+ Nghiên cứu sự vật, hiện tượng trong trạng thái tĩnh.
+ Kết quả: Nhận thức sự vật, hiện tượng từng mặt. -
Các hình thức của phép biện chứng trong lịch sử: có 3 hình thức
+ Phép biện chứng tự phát thời cổ đại
+ Phép biện chứng duy tâm
+ Phép biện chứng duy vật
- “Không ai có thể tắm hai lần trên cùng một dòng
sông” của Hêraclit phản ánh phương pháp tư duy gì? - Phương pháp siêu hình
Câu 9: Chủ nghĩa Mác – Lênin:
Ra đời khi nào? Tác phẩm nào đánh dấu sự ra đời?
Ra đời vào năm 1848 và được đánh dấu sự ra đời bởi
tác phẩm “Tuyên ngôn ĐCS”
Ai sáng lập? Ai phát triển?
Do C.Mac và Angghen sáng lập và được Lenin bổ sung
và phát triển vào năm 1895. Có mấy bộ phận?
Gồm 3 bộ phận cấu thành: - Triết học Mac – Lenin -
Kinh tế - chính trị Mac – Lenin - CNXH khoa học
Điều kiện, tiền đề dẫn đến sự ra đời của Chủ nghĩa Mác – Lênnin. Điều kiện ra đời:
1. Giải quyết mâu thuẫn LLSX (lực lượng sản xuất) và QHSXTBCN (quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa)
2. Trang bị cho phong trào công nhân một lý luận cách mạng mới
3. Trang bị cho GCCN hệ tư tưởng mới Chủ nghĩa Mac ra đời Tiền đề ra đời: -
Tiền đề tư tưởng, lý luận:
+ Triết học cổ điển Đức: đại biểu là Heghen và Phoiobac
+ Kinh tế chính trị học cổ điển Anh: đại diện là A.smith và D.Ricacdo
+ Chủ nghĩa xã hội không tưởng Pháp: đại diện là Xanhximong, Phurie, R.Ooen -
Tiền đề khoa học tự nhiên:
+ Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng + Học thuyết tế bào + Học thuyết tiến hóa
Câu 10: Triết học Mác Lênin: Khái niệm? -
Là hệ thống quan điểm duy vật biện chứng về tự nhiên, xã hội và tư duy -
Là thế giới quan và phương pháp luận khoa học
cách mạng của giai cấp công nhân
và nhân dân lao động trong nhận thức và cải tạo thế giới.
Điều kiện, tiền đề dẫn đến sự ra đời?
(như điều kiện và tiền đề ra đời CN Mac) Điều kiện ra đời:
1. Giải quyết mâu thuẫn LLSX và QHSXTBCN
2. Trang bị cho phong trào công nhân một lý luận cách mạng mới
3. Trang bị cho GCCN hệ tư tưởng mới Tiền đề ra đời: -
Tiền đề tư tưởng, lý luận:
+ Triết học cổ điển Đức: đại biểu là Heghen và Phoiobac
+ Kinh tế chính trị học cổ điển Anh: đại diện là A.smith và D.Ricacdo
+ Chủ nghĩa xã hội không tưởng Pháp: đại diện là Xanhximong, Phurie, R.Ooen -
Tiền đề khoa học tự nhiên:
+ Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng + Học thuyết tế bào + Học thuyết tiến hóa
Tiền đề lý luận trực tiếp dẫn đến sự ra đời? -
Tiền đề: Triết học cổ điển Đức
Mác – Ăng ghen kế thừa và loại bỏ nội dung nào trong
Triết học cổ điển Đức?
Kế thừa: Phép biện chứng của Heghen và Chủ nghĩa duy vật của Phoiobac
Loại bỏ: Duy tâm khách quan của Heghen và siêu hình của Phoiobac
Đối tượng của Triết học Mác Lênin?
- Giải quyết mối quan hệ giữa vật chất, ý thức và
nghiên cứu những quy luật chung nhất
của tự nhiên, xã hội và tư duy.
Chức năng của Triết học Mác – Lênin? Gồm 2 chức năng: - Thế giới quan - Phương pháp luận
- Nhiệm vụ Triết học Mác: - Giải thích thế giới - Cải tạo thế giới
- Mối quan hệ giữa thế giới quan và phương pháp luận trong triết học Mác – Lênin là gì? -
Là mối quan hệ thống nhất hữu cơ
- Phát minh nào đánh dấu cuộc cách mạng thật sự
trong triết học về xã hội do C.
Mác và Ph. Ăngghen thực hiện? -
Chủ nghĩa duy vật lịch sử
- Triết học Mác – Lênin thể hiện sự thống nhất giữa các bộ phận nào? -
Là sự thống nhất của chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng
- Là vũ khí lý luận của giai cấp nào? -
Giai cấp công nhân và nhân dân lao động (giai cấp vô sản)
- Khuyết điểm của Triết học trước Mác? -
Thiếu tính thực tiễn, duy vật về tự nhiên, duy tâm về xã hội.
Câu 11: Kể tên các thời kỳ chủ yếu trong sự hình thành và
phát triển của Triết học Mác? Sau khi C.Mác qua đời tác
phẩm nào của ông được Ph. Ăngghen tiếp tục hoàn chỉnh và cho xuất bản? -
Học thuyết Mac được hình thành và phát triển qua 3 giai đoạn lớn:
Giai đoạn lớn thứ nhất: là giai đoạn sáng lập do C.Mac và Angghen năm 1848
Giai đoạn lớn thứ hai: Lenin bổ sung và phát triển năm 1895
Giai đoạn lớn thứ ba: là giai đoạn các ĐCS và công
nhân quốc tế tiếp tục nghiên cứu, bảo
vệ, hoàn thiện và phát triển.
Câu 12: Các giai đoạn Lênin bổ sung và phát triển Triết học Mác Có 3 giai đoạn : -
1893 - 1907 là thời kỳ Lênin nghiên cứu chủ
nghĩa Mác và đứng vững trên lập
trường khoa học để bảo vệ những quan điểm của chủ
nghĩa Mác, phê phán những
sai lầm trong việc nghiên cứu, vận dụng chủ nghĩa Mác ở nước Nga.
- 1907 - 1917 là thời kỳ Lênin tiếp tục nghiên cứu các
quan điểm khoa học của chủ
nghĩa Mac và phát triển các quan điểm đó bằng việc
tổng kết các thành tựu mới trong
lĩnh vực phát triển khoa học tự nhiên; đồng thời vận
dụng những quan điểm khoa học
của chủ nghĩa Mác để phân tích những biến động mới
trong thực tiễn phát triển của
chủ nghĩa tư bản và thực tiễn cách mạng ở nước Nga
cũng như trên phạm vi quốc tế.
Trong quá trình này Lênin đã có nhiều đóng góp quan
trọng vào việc phát triển chủ nghĩa Mác.
- Từ sau khi Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười
Nga thành công (năm 1917) đến
khi Lênin từ trần (năm 1924) là thời kỳ Lênin tiếp tục
vận dụng chủ nghĩa Mác vào chỉ
đạo công cuộc xây dựng xã hội mới xã hội chủ nghĩa ở
nước Nga. Quá trình vận dụng đó
cũng chính là quá trình tiếp tục bảo vệ, bổ sung, hoàn
thiện, phát triển chủ nghĩa Mác.
Người nào có vai trò quan trọng nhất trong việc bảo
vệ, phát triển và hiện thực hóa
triết học Mác trong thời đại quá độ lên chủ nghĩa xã hội? - V.I.Lenin
Câu 13: Các nhận định sau của ai?
- “Triết học là khoa học của mọi khoa học”: Heghen
- Khi đề cập đến nguồn gốc xã hội của Triết học các
triết gia “là sản phẩm của thời
đại mình, của dân tộc mình, mà dòng sữa tinh tế nhất
quý giá và vô hình được tập
trung lại trong những tư tưởng triết học”: C.Mac
- “Không ai có thể tắm hai lần trên cùng một dòng sông”: Hêraclit
- “Chúng ta không hề coi lý luận của Mác như
một cái gì đó đã xong xuôi hẳn
và bất khả xâm phạm”: V.I.Lenin ÔN TẬP CHƯƠNG 2 1. Phạm trù Vật chất
1/ Quan niệm vật chất của CNDV trước Mác: Thuyết ngũ
hành? Thuyết âm Dương? Heraclit? Đêmocrit? Anaximen? Talet? -
Thuyết ngũ hành: Vật chất từ 5 yếu tố: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ -
Thuyết tứ đại: Vật chất từ 4 yếu tố: Đất, Nước, Lửa, Gió -
Thuyết âm Dương: Vật chất từ 2 yếu tố: Âm – Dương -
Heraclit: Vật chất là lửa -
Đêmocrit: Vật chất là nguyên tử -
Anaximen: Vật chất là không khí -
Talet: Vật chất là nước
Đặc điểm của CNDV cổ đại trong quan niệm về vật chất? -
Đồng nhất vật chất với vật thể hữu hình cảm tính
Đặc điểm của CNDV cận đại Thế kỷ XV – XVIII trong quan niệm về vật chất? -
Đồng nhất vật chất với khối lượng, xem vật chất,
không gian, thời gian không có
mối liên hệ nội tại với nhau
3/ Những phát minh khoa học quan trọng nào đã phản bác
những quan niệm máy móc, siêu hình như: đồng nhất vật
chất với khối lượng, năng lượng, trọng lượng... -
Phát minh tia X - Wilhem năm 1895 -
Phát hiện ra hiện tượng phóng xạ - Beccoren năm 1896 -
Phát hiện ra điện tử - Tôm Xơ năm 1897 -
Chứng minh được khối lượng điện tử - Kaufman năm 1901
4/ Đặc điểm nổi bật nhất diễn ra xuyên xuốt lịch sử triết học là gì? -
Cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm
5/ Quan điểm của Lenin về vật chất:
1. Định nghĩa Vật chất của Lenin: -
Vật chất là một phạm trù triết học được dùng để
chỉ thực tại khách quan, được
đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác
của chúng ta chép lại, chụp
lại, phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác.
2. Được thể hiện trong tác phẩm nào? -
Được trình bày ở tác phẩm: “Chủ nghĩa duy vật
và chủ nghiệm kinh nghiệm phê phán”.
3. Dùng phương pháp định nghĩa gì? -
Lấy cái đối lập của vật chất là ý thức để định
nghĩa, lý giải vật chất
4. Thuộc tính cơ bản nhất của Vật chất? -
Thực tại khách quan (tồn tại khách quan)
5. Nội dung cơ bản của định nghĩa?
1. Vật chất là phạm trù triết học ( khái niệm VC khác với khái niệm VC thông thường)
Phân biệt vật chất với vật thể Vật chất -
Là cái vô hạn, rộng lớn, vô tận - Xuất hiện đầu tiên -
Tồn tại vĩnh viễn không mất đi Vật thể - Là cái hữu hạn - Được sinh ra - Bị mất đi
2. Vật chất được đem lại cho con người trong cảm
giác: vật chất là cái mà con người
có thể nhận thức được.
3. Vật chất được cảm giác của con người chép lại,
chụp lại, phả ánh: vật chất là cái
có trước, ý thức có sau.
6/ Ý nghĩa phương pháp luận của định nghĩa? -
Giải quyết 2 mặt vấn đề cơ bản của triết học
trên quan điểm chủ nghĩa duy vật biện chứng -
Cung cấp những nguyên tắc thế giới quan và
phương pháp luận khoa học, đấu
tranh chống mọi biểu hiện xuyên tạc và bác bỏ CNDVBC. -
Tạo cơ sở cho sự liên kết giữa CNDVBC và CNDVLS
7/ Phương thức tồn tại của VC là gì? -
Phương thức tồn tại của vật chất là vận động Khái niệm vận động? -
Dùng để chỉ mọi sự thay đổi nói chung
Kể tên các hình thức vận động theo thứ tự từ thấp đến cao? -
Có 5 hình thức của quá trình vận động: Cơ, Lý, Hóa, Sinh, Xã hội Nguồn gốc vận động? - Tự thân vận động Tính chất vận động? - Mang tính khách quan
Phân biệt Vận động với đứng yên? Vận động: -
Là tuyệt đối, liên tục Đứng yên: -
Là tương đối, tạm thời -
Đứng yên là trường hợp đặc biệt của vận động
(sự vật hoạt động trong trạng thái cân bằng.
8/ Hình thức tồn tại của VC là gì? - Không gian và thời gian
Không gian, thời gian là hình thức tồn tại gì của vật chất? -
Không gian: là hình thức tồn tại của vật chất xét về mặt quãng tính -
Thời gian: là hình thức tồn tại của vật chất xét về mặt trường tính
Thời gian có mấy chiều đó là chiều nào? -
Thời gian có một chiều: quá khứ, hiện tại, tương lai
9/ Tính thống nhất của thế giới theo quan điểm CNDV; CNDT; Quan điểm Nhị nguyên? -
Quan điểm CNDV: Thế giới thống nhất ở tính vật chất -
Quan điểm CNDT: Thế giới thống nhất ở tính ý thức, tinh thần -
Quan điểm Nhị nguyên: Thế giới thống nhất ở cả ý thức và vật chất 6/ Phạm trù Ý thức 1/ Khái niệm Ý thức: -
Là toàn bộ hoạt động tinh thần của con người -
Là kết quả của quá trình phản ánh thế giới hiện
thực khách quan vào trong đầu óc của con người
2/ Nguồn gốc của ý thức: Theo quan điểm CNDTKQ? CNDTCQ? CNDVSH? -
CNDTKQ: ý thức là sự hồi tưởng ý niệm -
CNDTCQ: cảm giác sinh ra ý thức -
CNDVSH: đồng nhất ý thức với vật chất
Quan điểm nào cho rằng: “Óc tiết ra ý thức như gan tiết ra mật” -
Chủ nghĩa duy vật siêu hình
Quan điểm của CNDVBC về nguồn gốc nhận thức? -
CNDVBC: nguồn gốc ý thức từ nguồn gốc tự
nhiên và nguồn gốc xã hội
Nguồn gốc tự nhiên: Bộ óc của con người,TGKQ, sự phản ảnh của HTKQ
Nguồn gốc xã hội: Lao động và ngôn ngữ (quan trọng)
vì đây là 2 yếu tố kích thích bộ
não phát triển, hình thành ý thức.
Yếu tố nào được xem là “vỏ vật chất” của tư duy? -
Ngôn ngữ được xem là “vỏ vật chất”của tư duy
Yếu tố nào được xem là Sức kích thích chủ yếu để biến
bộ óc của loài vượn thành bộ
óc của con người và tâm lý động vật thành ý thức con người? - Lao động và ngôn ngữ
3/ Bản chất của Ý thức? -
Ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách
quan (ý thức là hình ảnh của vật chất) -
Ý thức là quá trình phản ánh tích cực, sáng tạo
hiện thực khách quan của óc người -
Ý thức là hình thức phản ánh cao nhất riêng có của con người
4/ Kết cấu của ý thức? -
Yếu tố hợp thành: tri thức (đóng vai trò quan
trọng, định hướng, cốt lõi, cơ bản), tình cảm, ý chí -
Chiều sâu nội tâm: tự ý thức (mức độ phát triển
cao nhất), tiềm thức, vô thức
Hình thức nào đóng vai trò quan trọng, định hướng là cơ bản, cốt lõi nhất? - Tri thức
Hình thức nào được xem là cố gắng, nỗ lực của con
người để đạt được mục đích? - Ý chí
Yếu tố nào được xem là mức độ phát triển cao nhất của ý thức? - Tự ý thức
7/ Mối Quan hệ giữa vật chất với ý thức
Quan điểm nào Tuyệt đối hóa vai trò Ý thức, Ý thức sinh ra vật chất? -
Quan điểm chủ nghĩa duy tâm
Quan điểm nào Tuyệt đối hóa vai trò VC, phủ nhận
tính độc lập tương đối của ý thức? -
Quan điểm chủ nghĩa duy vật siêu hình
Quan điểm nào khẳng định: VC quyết định YT; YT có
tính độc lập tương đối và tác
động trở lại VC; Điều kiện VC thay đổi thì Yt phải thay đổi -
Quan điểm chủ nghĩa duy vật biện chứng
Ý thức có thể tác động trở lại vật chất nhưng phải thông qua yếu tố nào? -
Thông qua hoạt động thực tiễn của con người
Sự tác động trở lại của ý thức đối với vật chất diễn ra theo chiều hướng nào? - Theo 2 chiều hướng:
+ Tích cực: thúc đẩy vật chất phát triển
+Tiêu cực: kiềm hãm vật chất phát triển
Con người mắc phải sai lầm gì khi trông chờ, ỷ lại, phụ thuộc vào yếu tố khách quan? -
Không sáng tạo, thụ động
Con người đã mắc phải căn bệnh nào của tư duy khi
có thái độ “cố đấm ăn xôi”, bất
chấp khách quan trong nhận thức và hành động? - Chủ quan duy ý chí
Câu thơ “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ” phản
ánh đặc điểm nào dưới đây của ý thức? - Chủ quan duy tình cảm 8/ Nguyên lý về MLHPB Khái niệm: MLH? -
Sự ràng buộc, phụ thuộc, quy định, tác đông lẫn
nhau giữa các sự vật hiện tượng. Tính chất MLH?
Có 3 tính chất: tính khách quan, đa dạng - phong phú, phổ biến
Tại sao SVHT có MLH hay Cơ sở của sự tồn tại đa dạng
các mối liên hệ là gì? -
Vì thế giới thống nhất ở tính vật chất nên nó
phải có mối liên hệ với nhau
Nguyên lý nào Là cơ sở lý luận của quan điểm toàn diện -
Nguyên lý của sự phát triển
Khắc phục quan điểm nào đối lập với quan điểm toàn diện? -
Quan điểm phiến diện một chiều, ngụy biện chiết trung
9/ Nguyên lý về sự phát triển Khái niệm: Phát triển? -
Phát triển là sự vận động theo chiều hướng đi lên Tính chất phát triển? -
Có 4 tính chất: tính khách quan, đa dạng –
phong phú, phổ biến, kế thừa
Nguồn gốc phát triển? (Tại sao sự vật hiện tượng lại có sự phát triển) -
Tự thân sự vật phát triển
Vì sao sự phát triển mang tính khách quan? -
Do sự vật giải quyết mâu thuẫn bên trong và tự thân sự vật phát triển
Nguyên lý nào được xem Là cơ sở quan điểm phát triển? -
Nguyên lý về sự phát triển
Phát triển SV, HT đảm bảo điều kiện gì? - Phải có tính kế thừa 10/ Các cặp phạm trù Phạm trù là gì? -
Là những khái niệm rộng nhất, phản ánh những
mặt, những thuộc tính, những mối
liên hệ chung, cơ bản nhất của các sự vật, hiện tượng
thuộc một lĩnh vực nhất định.
Có bao nhiêu cặp phạm trù cơ bản? kể tên?
Có 6 cặp phạm trù cơ bản: + Cái chung – cái riêng
+ Nguyên nhân – kết quả
+ Bản chất – hiện tượng
+ Tất nhiên – ngẫu nhiên +Nội dung – hình thức
+ Khả năng – điều kiện * Cái chung – cái riêng
Khái niệm Cái chung? Cái riêng? Cái đơn nhất? -
Cái chung: dùng để chỉ đặc điểm thuộc tính của sự vật, hiện tượng -
Cái riêng: dùng để chỉ sự vật, hiện tượng -
Cái đơn nhất: dùng để chỉ đặc điểm thuộc tính
của sự vật, hiện tượng
Giữa cái chung và riêng cái nào rộng hơn cái nào? Cái nào nằm trong cái nào? -
Cái riêng rộng hơn cái chung, cái chung nằm
trong cái riêng (là một bộ phận của cái riêng)
Giữa cái chung, cái riêng, cái đơn nhất: Cái nào
chuyển hóa thành cái nào? -
Cái chung và cái đơn nhất chuyển hóa cho nhau
* Nguyên nhân – Kết quả Nguyên nhân là gì? -
Chỉ sự tác động lẫn nhau giữa các mặt trong
một sự vật, hiện tượng hoặc giữa các
sự vật, hiện tượng với nhau từ đó tạo ra sự biến đổi. Kết quả là gì? -
Chỉ những biến đổi xuất hiện do sự tác động
của các mặt, các yếu tố trong một sự
vật, hiện tượng hoặc giữa các sự vật, hiện tượng với nhau.
Phân biệt: Nguyên nhân; Nguyên cớ; Điều kiện - Nguyên nhân: cái trực tiếp sinh ra kết quả - Nguyên cớ: sinh ra cùng nguyên nhân nhưng không ảnh hưởng đến kết quả - Điều kiện: cái xảy ra cùng nguyên nhân, tác động vào nguyên nhân làm cho kết quả ra đời nhanh hay chậm
Một nguyên nhân có thể sinh ra bao nhiêu kết quả và
01 kết quả có thể do bao nhiêu nguyên nhân sinh ra -
Một kết quả có thể do nhiều nguyên nhân sinh ra
Muốn nhận thức SV, HT cần tìm đến yếu tố nào; muốn
loại bỏ SV, HT cần loại bỏ yếu tố nào? -
Yếu tố nguyên nhân sinh ra nó
* Tất nhiên – Ngẫu nhiên
Khái niệm tất nhiên? Ngẫu nhiên? -
Tất nhiên: nhất định phải xảy ra đúng như thế
chứ không thể khác được -
Ngẫu nhiên: có thể xảy ra hoặc không xảy ra
Cặp phạm trù nào của phép biện chứng duy vật phản
ánh quan hệ giữa cái chắc
chắn xảy ra và cái có thể xảy ra hoặc không xảy ra? - Tất nhiên – ngẫu nhiên
Tất nhiên dựa vào yếu tố nào để vạch đường đi cho mình? - Dựa vào ngẫu nhiên
Ngẫu nhiên là gì của tất nhiên? -
Ngẫu nhiên là biểu hiện của tất nhiên và bổ sung cho tất nhiên * Nội dung – Hình thức
Khái niệm: Nội dung? Hình thức? -
Nội dung: là phạm trù chỉ tổng thể tất cả các
mặt, yếu tố tạo nên sự vật, hiện tượng -
Hình thức: là phạm trù dùng chỉ phương thức tồn
tại, biểu hiện và phát triển của sự vật, hiện tượng
Một hình thức chỉ chứa bao nhiêu nội dung; Một nội
dung có thể chứa bao nhiêu
hình thức thể hiện và ngược lại -
Một hình thức luôn chỉ chứa đựng một nội dung,
một nội dung có nhiều hình thức
thể hiện và ngược lại
Yếu tố nào là biến đổi; Yếu tố nào là ổn định -
Khuynh hướng chủ đạo của nội dung là biến đổi,
khuynh hướng chủ đạo của hình
thức tương đối ổn định
Cái gì quyết định hình thức. Cái gì có thể thúc đẩy
hoặc cản trở sự phát triển nội dung -
Nội dung quyết định hình thức -
Hình thức có thể thúc đẩy hoặc cản trở sự phát triển nội dung
Hình thức có quyết định nội dung không? -
Hình thức không quyết định nội dung
Câu nói “Cái áo không làm nên thầy tu” nghĩa là gì? -
Hình thức không quyết định nội dung
* Bản chất – Hiện tượng
Khái niệm Bản chất? Hiện tượng? -
Bản chất: Là tổng hợp tất cả những mặt, những
mối liên hệ tất nhiên, tương đối, ổn
định bên trong sự vật, quyết định sự vận động và pt sinh ra nó. -
Hiện tượng: Là biểu hiện của những mặt, những
mối liên hệ ấy ra bên ngoài. Hiện
tượng là biểu hiện của bản chất. Bản chất - Cái bên trong - Cái chung, sâu sắc - Tương đối, ổn định Hiện tượng - Cái bên ngoài - Cái riêng, phong phú -
Cái thường xuyên, biến đổi
Cặp phạm trù nào của phép biện chứng duy vật phản
ánh quan hệ giữa cái tổng thể
những mặt, những mối liên hệ khách quan, tất nhiên,
tương đối ổn định bên trong
quy định sự vận động, phát triển của sự vật, hiện
tượng và biểu hiện ra bên ngoài của nó? -
Bản chât – Hiện tượng
Yếu tố nào là cái bên trong; Cái chung, sâu sắc; Tương đối ổn định - Bản chất
Yếu tố nào Cái bên ngoài; Cái riêng, phong phú; Thường xuyên biến đổi - Hiện tượng
* Khả năng – Hiện thực
Khái niệm khả năng? Hiện thực? -
Khả năng: nhất định sẽ xảy ra nếu có điều kiện - Hiện thực: đang xảy ra