Tài liệu ôn tập - Triết học Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng
Theo nghĩa rộng, Cách mạng xã hội là sự biến đổi có tính chất bước ngoặt vàcăn bản về chất trong toàn bộ các lĩnh vực đời sống xã hội, là phương thứcchuyển từ hình thái kinh tế - xã hội lỗi thời bằng hình thái kinh tế - xã hội mới ởtrình độ phát triển cao hơn. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Triết học Mác -Lênin (THML01)
Trường: Đại học Tôn Đức Thắng
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
*Định nghĩa CMXH:
+ Theo nghĩa rộng, Cách mạng xã hội là sự biến đổi có tính chất bước ngoặt và
căn bản về chất trong toàn bộ các lĩnh vực đời sống xã hội, là phương thức
chuyển từ hình thái kinh tế - xã hội lỗi thời bằng hình thái kinh tế - xã hội mới ở
trình độ phát triển cao hơn.
+ Theo nghĩa hẹp: Cách mạng xã hội là đỉnh cao của đấu tranh giai cấp,là cuộc
đấu tranh lật đổ chính quyền, thiết lập một chính quyền mới tiến bộ hơn. *Nguyên nhân:
Do nhiều nguyên nhân khác nhau như về kinh tế, chính trị, tư tưởng, xã hội…
nhưng nguyên nhân kinh tế là nguyên nhân chủ yếu, nguyên nhân sâu xa nhất.
Bởi vì, cách mạng xã hội là sự biểu hiện mâu thuẫn gay gắt giữa lực lượng sản
xuất mới với quan hệ sản xuất cũ đã lỗi thời trở thành trở lực đối với sự phát triển xã hội.
-Khách quan: Mâu thuẫn gay gắt giữa sự phát triển của lực lượng sản xuất với
sự hạn chế của quan hệ sản xuất lỗi thời mà lực lượng sản xuất này tham gia mà
không một cuộc cải cách kinh tế hay chính trị nào có thể giải quyết được.
-Chủ quan: sự trưởng thành về mặt tổ chức và mặt nhận thức của giai cấp cách mạng. *Vấn đề cơ bản:
Trong mọi cuộc cách mạng xã hội, để có thể xây dựng một hình thái kinh tế-xã
hội mới, giai cấp cách mạng cần phải giành chính quyền từ tay của giai cấp
phản cách mạng và sử dụng chính quyền đó. Như vậy, ta có thể thấy vấn đề
chính quyền là vấn đề cơ bản của mọi cuộc cách mạng xã hội. *Giai đoạn:
Trải qua 2 giai đoạn chính: -Giành chính quyền
-Xây dựng chính quyền mới *Tính chất của CMXH:
Tính chất của mỗi cuộc cách mạng xã hội chịu sự qui định bởi mâu thuẫn cơ
bản, vào nhiệm vụ chính trị mà cuộc cách mạng đó phải giải quyết *Vai trò của CMXH:
-Là cách để thay thế hình thái kinh tế-xã hội, tiến đến hình thái kinh tế-xã hội tiến bộ hơn.
-Là cách giải quyết triệt để các mâu thuẫn cơ bản, từ đó tiến tới một xã hội phát triển.
-Là bước chuyển vĩ đại trong đời sống xã hội về kinh tế – chính trị – văn hoá – tư tưởng.
-Là động lực của sự phát triển của xã hội. Karl Marx cho rằng cách mạng xã hội
là "đầu tàu của lịch sử ".
1) Vấn đề CMXH thế giới theo chủ nghĩa Mác Lênin:
- Xã hội hiện đại bị chi phối bởi đặc điểm của thời đại. Những mâu thuẫn xã hội
trong xã hội hiện đại tiềm ẩn khả năng những biến động xã hội theo chiều
hướng tiến bộ dưới hình thức cải tổ, cải cách, đổi mới và những hình thức hợp tác mới
- Xu hướng đối thoại, hòa giải đang là xu hướng chủ đạo hiện nay.
- Xu hướng giữ vững độc lập tự chủ của quốc gia dân tộc, không phụ thuộc và
không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, đấu tranh cho dân chủ, hòa bình
và tiến bộ xã hội đang diễn ra mạnh mẽ, ngày càng tỏ ra chiếm ưu thế.
- Các quốc gia, dân tộc sẽ đi tới một xã hội dân chủ, tự do, công bằng, văn minh
theo cách đi của mình thông qua các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, văn
hóa, giáo dục, y tế và khoa học - công nghệ.
- Cách mạng xã hội sẽ diễn ra dưới hình thức thay đổi dần dần các yếu tố, lĩnh
vực của đời sống xã hội.Xã hội sau sẽ phát triển, tiến bộ hơn xã hội trước.
2) Trình bày vấn đề cách mạng xã hội trên thế giới hiện nay theo quan điểm
của triết học Mác - Lênin?
- Vấn đề cách mạng xã hội trên thế giới hiện nay theo quan điểm của triết học
Mác - Lênin là cơ sở khoa học cho vấn đề giành và giữ chính quyền trong
cách mạng vô sản, phê phán các quan điểm sai trái.
- Trong thời đại ngày nay, cần nhận thức điều kiện khách quan và nhân tố chủ
quan của cách mạng xã hội đã có sự thay đổi to lớn.
+ Điều kiện khách quan: các mâu thuẫn lớn của thời đại vẫn rất gay gắt, nhất là
mâu thuẫn giữa tính chất xã hội hóa ngày càng cao của lực lượng sản xuất với
chế độ chiếm hữu tư nhân, tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất. Cuộc cách
mạng công nghiệp 4.0 bùng nổ thì cũng kéo theo đó là hàng loạt các vấn đề về
chính trị - xã hội: đạo đức, sinh thái, thất nghiệp…Nhiều vấn đề toàn cầu bức
xúc đòi hỏi các quốc gia phải phối hợp giải quyết: biến đổi khí hậu, vũ khí hạt nhân.
+ Nhân tố chủ quan: giai cấp công nhân ở các nước tư bản từng bước phát
triển, các chính đảng vô sản không ngừng được củng cố về mọi mặt.
- Xét một cách toàn diện, về điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan, vẫn
chưa chín muồi cho cuộc cách mạng vô sản vì: trên thế giới, hòa bình, hợp
tác và phát triển vẫn là xu thế lớn. Giai cấp tư sản cũng tích lũy được nhiều
bài học kinh nghiệm, điều chỉnh các lợi ích, ngăn chặn cách mạng xã hội.
- Dù không có các cuộc cách mạng xã hội tiêu biểu như trong lịch sử, thì tiến
hóa xã hội, cải cách xã hội vẫn diễn ra, làm phát triển dần dần từng bộ phận,
từng yếu tố, lĩnh vực trong đời sống xã hội. Thay đổi trước hết về lực lượng
sản xuất rồi đến quan hệ sản xuất, từ đó dẫn đến thay đổi cơ cấu kinh tế xã
hội tức cơ sở hạ tầng và do đó thay đổi các yếu tố trên kiến trúc thượng tầng
xã hội dẫn đến thay đổi toàn bộ xã hội. Cách mạng xã hội sẽ diễn ra dưới
hình thức chuyển hóa dần dần từ hình thái kinh tế - xã hội này sang hình
thái kinh tế - xã hội khác tiến bộ hơn.