Tài phiệt là gì? Chế độ tài phiệt (Plutocracy) là gì? Công ty tài phiệt là gì?

Tài phiệt là gì? Chế độ tài phiệt (Plutocracy) là
gì? Công ty tài phiệt là gì? 1. Tài phiệt là gì?
Tài phiệt được hiểu là tư bản tài chính có thế lực, nắm quyền chi phối kinh tế
- chính trị ở các nước tư bản. Hiểu một cách đơn giản hơn, tài phiệt chỉ
những người giàu có, có khả năng chi phối xã hội theo ý muốn.
Thực tế ở nước ta, "tài phiệt" không phải một thuật ngữ phổ biến. Tuy nhiên
cụm từ này lại rất nổi tiếng ở một số quốc gia, điển hình là Hàn Quốc và Nhật Bản.
Tại Hàn Quốc, tài phiệt được gọi là Chaebol, ý chỉ chủ nhân của các công ty
lớn, các tập đoàn đa quốc gia, nắm thị phần chủ yếu ở đất nước này. Có thể
kể đến một số công ty nổi tiếng mà chủ nhân là Chaebol như: Samsung, LG, Hyundai, Lotte,. .
Trong khi đó tại Nhật Bản, tài phiệt là Zaibatsu, mang ý nghĩa chỉ các tập
đoàn kinh doanh tài chính và công nghiệp trước năm 1945 vào thời Đế quốc Nhật Bản.
2. Chế độ tài phiệt là gì?
Chế độ tài phiệt là một hình thức của chế độ quyền lực tập trung, trong đó
một xã hội được thống trị hay kiểm soát bởi một thiểu số những công dân
giàu có. Thuật ngữ được sử dụng lần đầu tiên được biết đến là vào năm
1652. Cụ thể hơn, chế độ tài phiệt là một chính phủ chịu sự kiểm soát hoàn
toàn theo cách trực tiếp hoặc gián tiếp bởi những người giàu có. Chế độ tài
phiệt chỉ cho phép những người giàu có nắm quyền cai trị, một cách công
khai hoặc theo tùy hoàn cảnh, dẫn đến việc áp dụng các chính sách được
thiết lập đặc biệt có lợi cho người giàu. Chế độ này kéo dài thêm khoảng
cách giàu nghèo, trao mọi quyền lợi vào tay người giàu và gây bất công cho
người nghèo. Trong tiếng Anh, chế độ tài phiệt được định nghĩa là
"Plutocracy". Từ này có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, ghép từ "ploutos" nghĩa là
giàu có và "kratos" nghĩa là quyền lực, cầm quyền.
Chế độ tài phiệt không nhất thiết là một thể ᴄhế ᴄhính phủ ᴄông khai, ᴄó ᴄhủ
đíᴄh. Nó có thể hình thành trên việc dành đặc quyền cho những người giàu
có, phân biệt đối xử giàu nghèo, từ đó khiến cho người giàu nắm giữ nhiều quyền lực hơn.
Chế độ ᴄai trị ᴄủa giới tài phiệt tạo ra mối lo lắng khi cán cân công bằng ᴄủa
ᴄáᴄ luật lệ ѕẽ bị thu hẹp, ᴠà tập trung phụᴄ ᴠụ ᴄho mụᴄ tiêu ᴄủa người giàu,
tạo ra ѕự bất bình đẳng ᴠề thu nhập ᴠà tài ѕản lớn hơn.
Chế độ tài phiệt đã xuất hiện từ rất lâu, có từ thời cổ đại. Đế chế La Mã được
coi là một ví dụ điểm hình cho chế độ tài phiệt, khi mà toàn bộ thành
viên Thượng viện đều là quý tộc giàu có. Trong đế chế này, việc bầu cử quan
chức và đề xuất các chính sách mới cũng hoàn toàn rơi vào tay người giàu.
Nguyên lí của chế độ tài phiệt là tiền có thể mua bất cứ thứ gì mà người có
tiền muốn. Thêm vào đó, toàn bộ sự phát triển công nghiệp trong thế giới
hiện đại đã gắn kết nền công nghiệp với quyền lực chính trị, qua những vấn
đề của các công ty cổ phần, tập đoàn, nhượng quyền thương hiệu, hợp đồng
công cộng,... theo những cách mới mẻ hơn và tầm vóc lớn hơn. Cũng cần
lưu ý rằng những phương pháp tự động và phi cá nhân của nền công nghiệp
hiện đại, và thực tế rằng những nhà quản trị doanh nghiệp ngày nay thường
là chỉ là người đại diện bán ủy thác của người nắm vốn. Thời xưa, một người
La Mã tham vọng từng mua sự nghiệp của mình bằng cách hối lội từ mọi
thẩm phán cấp thấp cho đến tòa tổng lãnh sự, tới khi ông được nắm một tỉnh
trong tay, nơi mà tiền tham nhũng thu được đủ lớn để giúp ông vừa trả nợ và
bù đắp những khoản “đầu tư” ban đầu, vừa xây dựng cho mình một gia tài
lớn. Các nhà tài phiệt hiện đại mua sự thuận lợi cho mình thông qua những lá
phiếu và các cơ quan lập pháp, trong niềm tin rằng quyền lực thu được sẽ
giúp họ bù đắp mọi phí tổn và mang lại nhiều thặng dư.
Hiện nay, thể chế ở Mỹ được cho là mang các yếu tố của chế độ tài phiệt, bởi
những ảnh hưởng khá sâu rộng của người giàu lên quá trình bầu cử và
hoạch định chính sách của nước này. Dù gây khá nhiều tranh cãi, đặc biệt là
tranh cãi về khoảng cách giàu nghèo, song chế độ tài phiệt không thực sự tồn
tại và được công khai, mà chỉ có trong lý thuyết. Hiện nay trên thế giới, không
có mô hình cai trị của quốc gia nào là áp dụng chế độ tài phiệt.
Tuy nhiên, nói về Mỹ và chế độ tài phiệt, Giáo sư Đại học Princeton, Martin
Gilens và Giáo sư Đại học Northwestern Benjamin I. Page đã kết luận trong
một nghiên cứu rằng: "Phân tích đa biến cho thấy giới chóp bu trong kinh tế
và các nhóm có tổ chức đại diện cho lợi ích kinh doanh có tác động độc lập
đáng kể đến chính sách của chính phủ Mỹ, trong khi công dân bình
thường và các nhóm lợi ích đại chúng có ít hoặc không có ảnh hưởng độc lập."
Kết quả nghiê cứu trên và một số nghiên cứu tương tự như vậy khiến ta thực
sự cần phải suy nghĩ về khoảng cách giàu nghèo và nguy cơ xuất hiện của
chế độ tài phiệt trong tương lai.
3. Công ty tài phiệt là gì?
Khái niệm Công ty tài phiệt phổ biến nhất tại Hàn Quốc. Cụ thể, tại quốc gia
này, "Chaebol" được dùng để chỉ chung tài phiệt và công ty tài phiệt. Các
công ty này thường là các tập đoàn gia đình lớn, các tập đoàn đa quốc gia,
bao gồm rất nhiều công ty quốc tế nằm dưới sự điều khiển của một ông chủ
nắm quyền hành trên tất cả các cơ sở này.
Thuật ngữ này được xuất hiện đầu tiên vào năm 1984. Hiện nay những tập
đoàn tài phiệt thường mở rộng ra trên quy mô toàn thế giới, góp phần đẩy
mạnh nền kinh tế Hàn Quốc. Chính nhờ những thành công vang dội ấy mà
Cheabol ngày càng nhận được những ưu đãi đặc biệt từ chính phủ và được
đóng một vai trò quan trọng trong các vấn đề chính trị của Hàn Quốc.
Đặc điểm của công ty tài phiệt tại Hàn Quốc: 
Cơ cấu quyền lực của các tập đoàn tài phiệt mang tính tập trung cao.
Thường những người đứng đầu gia tộc sẽ có quyền quyết định chính trong
mọi vấn đề cũng như những công ty con của tập đoàn ấy. 
Các tài phiệt Hàn Quốc tự thành lập những hãng riêng để phục vụ cho việc xuất khẩu của họ 
Luật pháp và chính phủ Hàn Quốc kiểm soát Chaebol trong lĩnh vực tài
chính nên các Chaebol khó có thể phát triển riêng biệt về tài chính, ngân hàng.
Một số các công ty tài phiệt tiêu biểu có thể kể đến ở Hàn Quốc là:
- Samsung: Được thành lập vào năm 1938 bởi Lee Byung Chul với khởi đầu
chỉ là một công ty buôn bán nhỏ lẻ. Hiện nay Samsung được biết đến như
một tập đoàn đa quốc gia khổng lồ và là một trong những gia tộc giàu nhất
Hàn Quốc. Tập đoàn sở hữu nhiều công ty con, chuỗi hệ thống bán hàng,
văn phòng đại diện trên khắp thế giới. Tập đoàn Samsung đa dạng và phát
triển nhiều lĩnh vực kinh doanh khác nhau như công nghiệp điện tử, chế biến
thực phẩm, bảo hiểm, bất động sản, chứng khoán, quảng cáo, xây dựng,
đóng tàu…Tất cả những lĩnh vực đều phát triển mạnh mẽ và đem về doanh
thu lớn cho Samsung. Đây cũng là tập đoàn có quy mô và ảnh hưởng to lớn
nhất lên nền kinh tế Hàn Quốc khi doanh thu chiếm đến 70% GDP của nước này.
- Hyundai: Được thành lập vào năm 1947, đây là một trong những Chaebol
lâu đời nhất tại Hàn Quốc. Hiện nay với sự phát triển mạnh mẽ Hyundai trở
thành tập đoàn kinh tế đứng thứ hai chỉ sau Samsung. Nổi bật nhất trong tập
đoàn chính là công ty xe hơi Hyundai. Đây là hãng sản xuất xe hơi đa quốc
gia có quy mô lớn nhất tại Hàn Quốc và lớn thứ 4 trên thế giới. Trước biến
động của nền kinh tế, doanh số bán hàng của tập đoàn đều tăng hàng tháng
và chưa có dấu hiệu thụt giảm là minh chứng cho vị thế của Hyundai.
- LG: LG được thành lập vào năm 1947 bởi Koo In Hwoi và là một trong
những Chaebol lớn nhất tại Hàn Quốc. Đây là một tập đoàn đa quốc gia kinh
doanh chủ yếu với các lĩnh vực về hàng điện tử, điện thoại và các sản phẩm dầu khí.
Document Outline

• Tài phiệt là gì? Chế độ tài phiệt (Plutocracy) là
  • 1. Tài phiệt là gì?
  • 2. Chế độ tài phiệt là gì?
  • 3. Công ty tài phiệt là gì?