lOMoAR cPSD| 40551442
BÀI TẬP LỚN MÔN: LỊCH SỬ ĐẢNG
ĐỀ TÀI: Tăng cường quốc phòng an ninh, mở rộng quan hệ
đối ngoại, chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế liên hệ
tới thực tiễn chung của Việt Nam hiện nay.
Họ và tên : Phạm Xuân Định
Mã sinh viên: 11218725
Học phần: LLDL1102(222) _ 12
Giáo viên hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Thắm Hà Nội, 2023 1 lOMoAR cPSD| 40551442
Mục lục 1. Nội dung chọn liên hệ
2 2. Liên hệ đối với thực tế chung hiện nay: 3
2.1. Tình hình an ninh chung của Việt Nam và trong khu vực hiện nay 3
2.2. Việt Nam đang đối mặt với những thách thức cần thực thi 6
2.3. Thực tế về mục tiêu cần làm đối với Việt Nam 7
2.4. Phương hướng đối ngoại của Việt Nam trong thời gian sắp tới 9 2 lOMoAR cPSD| 40551442
1. Nội dung chọn liên hệ: “Tăng cường quốc phòng an ninh, mở rộng quan hệ
đối ngoại, chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế
Về quốc phòng an ninh, cần thực hiện mọi biện pháp cần thiết, có hiệu quả để
xây dựng nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân vững mạnh toàn diện, bảo
vệ vững chắc độc lập chủ quyền, toàn vẹn kãnh thổ, bảo vệ Đảng, Nhà nước và nhân
dân, bảo vệ an ninh chính trị, kinh tế, văn hóa tư tưởng, xã hội; duy trì trật tự, kỷ
cương, an toàn xã hội; ngăn chặn đẩy lùi và làm thật bại mọi âm mưu hoạt động
chống phá của thế lực thù địch. Chủ trương kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với
tăng cường sức mạnh quốc phòng, an ninh trên cơ sở phát huy mọi tiềm năng của
đất nước, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân kết hợp chặt chẽ với thế trận an ninh nhân dân.
Về quan hệ đối ngoại, nhất quán đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, hòa bình,
hợp tác và phát triển, chính sách đối ngoại rộng mở, đa phương hoá, đa dạng hoá
các quan hệ quốc tế. Nhiệm vụ giữ vững môi trường hòa bình,tạo các điều kiện quốc
tế thuận lợi cho công cuộc đổi mới, đẩy mạnh phát triển đồng thời góp phần tích cực
vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân
chủ và tiến bộ xã hội
2. Liên hệ đối với thực tế chung hiện nay:
2.1. Tình hình an ninh chung của Việt Nam và trong khu vực hiện nay
Một là, trật tự đa cực đang hình thành ngày càng rõ nét cho phép Việt
Nam có điều kiện để thực hiện “dĩ bất biến ứng vạn biến” trong quan hệ quốc
tế và lựa chọn những kế sách phù hợp để bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc.
Thực tiễn tình hình quốc tế cho thấy, kể từ sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc
cho tới một vài thập niên tới, thế giới đang trong quá trình hình thành cấu trúc trật
tự mới. Trật tự hiện nay không còn là đơn cực nhưng vẫn chưa phải đa cực. Tuy
sức mạnh của Mỹ trong tương quan so sánh với phần còn lại của thế giới không
còn cho phép Mỹ có khả năng áp đặt thế giới theo ý chí của riêng mình, nhưng sự
ra đời và tồn tại của các trung tâm quyền lực khác, như Trung Quốc, Nga, Nhật
Bản, Ấn Độ, Cục diện thế giới trên cho phép Việt Nam có điều kiện lựa chọn
những kế sách phù hợp trong bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc, thực hiện “dĩ bất
biến ứng vạn biến” để không bị chi phối trong quan hệ quốc tế, giảm sức ép của
các nước lớn; thúc đẩy quan hệ với nhiều đối tác, nhất là các nước lớn, trên các
vấn đề lợi ích chiến lược; qua đó, kiềm chế, đẩy lùi âm mưu, ý đồ và hành động
xâm phạm chủ quyền, lãnh thổ, thực hiện “diễn biến hòa bình” của các thế lực
thù địch đối với Việt Nam. 3 lOMoAR cPSD| 40551442
Hai là, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, nhất là cạnh tranh Mỹ
- Trung Quốc, diễn ra ngày càng gay gắt, phức tạp, tác động đến hòa bình, ổn
định và quan hệ quốc tế của nhiều nước, trong đó có Việt Nam.
Do yêu cầu phát triển kinh tế, nhất là để vượt qua khủng hoảng bởi tác động
của đại dịch COVID-19, các nước đẩy nhanh tốc độ khai thác tài nguyên thiên
nhiên, từ đó làm trầm trọng thêm vấn đề môi trường và gia tăng thách thức đối
với phát triển bền vững. Sự khan hiếm tài nguyên thúc đẩy các nước lớn tiến hành
chính sách “ngoại giao tài nguyên” một cách mạnh mẽ hơn. Cuộc chạy đua về
kiểm soát tài nguyên giữa các cường quốc khiến cho môi trường an ninh, chính
trị quốc tế thêm căng thẳng. Không chỉ vậy, nhằm tạo dựng các trục hợp tác bao
vây, kiềm chế Trung Quốc, Mỹ triển khai chiến lược Ấn Độ Dương Thái Bình
Dương, thúc đẩy nhanh và mạnh mẽ hơn quá trình tập hợp lực lượng ở khu vực;
tìm cách lôi kéo các đối tác khác trong khu vực. Trong khi đó, Trung Quốc tiếp
tục đẩy mạnh lôi cuốn các nước tham gia Sáng kiến “Vành đai, Con đường” nhằm
mở rộng ảnh hưởng chính trị, lợi ích của mình; ngăn chặn, phá thế bao vây, kiềm
chế của Mỹ và các đồng minh của Mỹ. Điều này tạo nên áp lực không nhỏ đối
với các nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam trước việc “chọn bên”. Các
nước lớn có thể sẽ sử dụng vai trò, ảnh hưởng của mình trên trường quốc tế để
gây sức ép đối với các nước trong khu vực, nhất là trong các tổ chức quốc tế và
khu vực mà những nước này đóng vai trò chủ đạo. Bên cạnh sự cạnh tranh gay
gắt, không loại trừ các nước lớn thỏa hiệp với nhau, ảnh hưởng đến lợi ích của
các nước vừa và nhỏ, trong đó có Việt Nam.
Ba là, hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, hợp tác và phát triển vẫn là
xu thế lớn, song chủ nghĩa dân tộc cực đoan, chủ nghĩa dân túy, chủ nghĩa
bảo hộ và sự phụ thuộc của các nước đang phát triển, nước nhỏ vào nước lớn
có xu hướng gia tăng, tác động không nhỏ đến vấn đề bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc.
Dự báo đến năm 2030, tình hình thế giới, khu vực có thể tiếp diễn các xu
thế lớn của những năm qua, nhưng phạm vi, quy mô, mức độ và tính chất có
những biểu hiện khác trước. Tình hình sẽ diễn biến phức tạp, khó lường, song hòa
bình, độc lập dân tộc, dân chủ, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế chủ đạo.
Đấu tranh giai cấp và quan hệ quốc tế tiếp tục diễn ra với nhiều hình thức mới.
Thay vì sự phân hóa sâu sắc như trong thời kỳ Chiến tranh lạnh, trong những năm
tới, các quốc gia tham gia tiến trình hội nhập ngày càng đông đảo, qua đó xuất
hiện ngày càng nhiều các cấu trúc an ninh, hợp tác đa tầng nấc, theo cả trục dọc
và trục ngang, cả ở quy mô tiểu khu vực, khu vực, liên khu vực và toàn cầu. Hội
nhập quốc tế ngày càng mở rộng, khiến sự tùy thuộc, ràng buộc lẫn nhau về kinh 4 lOMoAR cPSD| 40551442
tế giữa các quốc gia ngày càng gia tăng. Vì lợi ích địa - chính trị, địa - kinh tế,
nhiều nước gác lại tranh chấp, đối đầu để cùng hợp tác, khai thác thế mạnh của
nhau nhằm chia sẻ lợi ích. Thậm chí, một số quốc gia có sự khác nhau về hệ tư
tưởng, chế độ chính trị cũng bỏ qua những khác biệt này để không chỉ hợp tác mà
còn sẵn sàng trở thành “đồng minh” tạm thời của nhau trong xu thế tập hợp lực
lượng mới. Mặc dù các cường quốc tiếp tục đóng vai trò chính trong quan hệ quốc
tế, các quốc gia nhỏ và vừa sẽ có nhiều cơ hội hơn trong việc tham gia các vấn đề
thế giới, khu vực. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là các yếu tố “công bằng”,
“dân chủ” trở thành các chuẩn mực trong quan hệ quốc tế đương đại; ngược lại,
những chuẩn mực trong các mối quan hệ, hợp tác, hay các cách thức giải quyết
các vấn đề quốc tế vẫn sẽ do các cường quốc đóng vai trò quyết định. Mặt khác,
cùng với tác động của đại dịch COVID-19, chủ nghĩa dân tộc cực đoan, chủ nghĩa
dân túy, chủ nghĩa bảo hộ và sự phụ thuộc của các nước đang phát triển, nước nhỏ
vào nước lớn có xu hướng gia tăng cũng làm cho tính phức tạp của thế giới đương
đại đa dạng và khó đoán định.
2.2. Việt Nam đang đối mặt với những thách thức cần thực thi
Mặc dù hòa bình, ổn định vẫn là xu thế chủ đạo tại châu Á - Thái Bình
Dương, song tình hình khu vực cũng có nhiều diễn biến phức tạp, trong đó, mặc
dù quan hệ kinh tế ngày càng phát triển và sự phụ thuộc lẫn nhau ngày càng tăng
nhưng quan hệ chính trị giữa các nước trong khu vực, đặc biệt là các cường quốc,
vẫn chứa đựng nhiều nhân tố bất ổn định và những mâu thuẫn có thể bùng phát
thành xung đột, đó là: 1- Các tranh chấp biên giới - lãnh thổ tại khu vực, nhất là
tranh chấp biển, đảo tại Biển Đông và biển Hoa Đông, trở nên phức tạp hơn, trở
thành nguy cơ gây mất ổn định khu vực, ảnh hưởng tới việc duy trì hòa bình, ổn
định, an ninh và an toàn hàng hải, đe dọa lợi ích chung của các nước trong và
ngoài khu vực; 2- Tình hình nội trị nhiều nước diễn biến phức tạp, nhân tố chủ
nghĩa dân tộc nổi lên tác động đến quyết sách đối nội và đối ngoại của nhiều nước;
3- Các vấn đề an ninh truyền thống và phi truyền thống trở nên gay gắt hơn trong
khi khu vực vẫn chưa có cơ chế hữu hiệu để đối phó với các nguy cơ này; 4- Khu
vực xuất hiện nhiều cấu trúc hợp tác quốc phòng, nhưng thiếu một cơ chế hữu
hiệu để ngăn ngừa và xử lý các thách thức an ninh, tranh chấp, xung đột.
Việt Nam là cầu nối giữa vùng kinh tế biển và kinh tế lục địa ở châu Á.
Biển Đông là nơi cạnh tranh gay gắt giữa các nước lớn, cả trước mắt và lâu dài
để bảo đảm an ninh, an toàn tự do hàng hải, hàng không trên tuyến vận tải quốc
tế; có vị trí quan trọng trong chiến lược của các nước lớn. Do vậy, các nước lớn
muốn lôi kéo Việt Nam trong thực hiện chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình 5 lOMoAR cPSD| 40551442
Dương. Những chuyển động của khu vực châu Á - Thái Bình Dương tạo cơ hội
để Việt Nam mở rộng quan hệ và tận dụng nguồn lực từ bên ngoài, góp phần nâng
cao sức mạnh quốc gia của Việt Nam. Tuy nhiên, những nhân tố bất ổn như tình
hình Biển Đông đã và đang ảnh hưởng lớn đến việc bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn
lãnh thổ biển, đảo và lợi ích quốc gia - dân tộc của Việt Nam. Công ước Liên hợp
quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982) quy định cơ sở pháp lý để giải
quyết các vấn đề liên quan đến chủ quyền biển, đảo, nhưng vẫn tồn tại nhiều thách
thức, tranh chấp về phân định các vùng biển chồng lấn, đòi hỏi phải đấu tranh
khẳng định và bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Việt Nam. Việt Nam với gần 100
triệu dân, có kinh nghiệm, truyền thống lịch sử, có sức mạnh, vị thế trên trường
quốc tế, luôn kiên định đường lối độc lập, tự chủ, nhưng cũng chịu sức ép rất lớn
từ các thách thức trong khu vực và trên thế giới.
2.3. Thực tế về mục tiêu cần làm đối với Việt Nam
Trước tiên, Đảng ta đã gắn nhận định về tình hình thế giới, khu vực và
thực tiễn của thời đại để xác định mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ đối ngoại trong
những năm tới. Trong 5 năm tới, tình hình thế giới và khu vực sẽ còn nhiều diễn
biến rất phức tạp, tác động trực tiếp đến nước ta, tạo ra cả thời cơ và thách thức.
Hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn. Khu
vực châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có khu vực Đông Nam Á đã trở thành
một cộng đồng, là trung tâm phát triển năng động nhưng cũng là khu vực cạnh
tranh chiến lược giữa một số nước lớn. Đây cũng là khu vực có nhiều nhân tố bất
ổn định, tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo trên Biển Đông còn diễn ra gay
gắt. Các nước lớn đang điều chỉnh chiến lược, vừa hợp tác, thỏa hiệp, vừa cạnh
tranh đấu tranh, kiềm chế lẫn nhau, tác động mạnh đến tình hình thế giới và khu vực.
Thứ hai, Đại hội XII của Đảng đã đặt ra yêu cầu nâng cao hiệu quả hoạt
động đối ngoại, chủ động hội nhập quốc tế, giữ vững môi trường hòa bình và tạo
điều thuận lợi để phát triển đất nước. Triển khai mạnh mẽ định hướng chiến lược
chủ động và tích cực hội nhập quốc tế. Nâng cao hiệu quả hội nhập kinh tế quốc
tế, thực hiện đầy đủ các cam kết quốc tế, các hiệp định thương mại tự do thế hệ
mới trong một kế hoạch tổng thể với lộ trình hợp lý, phù hợp với lợi ích của đất
nước. Chủ động, tích cực tham gia các cơ chế đa phương về quốc phòng và an
ninh… Công tác đối ngoại được đẩy mạnh sẽ tạo môi trường quốc tế thuận lợi,
hòa bình, thiết thực góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa. 6 lOMoAR cPSD| 40551442
Thứ ba, về mục tiêu và nhiệm vụ của đối ngoại, Đảng ta đã xác định trong
văn kiện Đại hội XII: mục tiêu tối thượng là bảo đảm lợi ích quốc gia dân tộc,
trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng và cùng có lợi.
Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và
phát triển; đa dạng hóa, đa phương hóa trong quan hệ đối ngoại; chủ động và tích
cực hội nhập quốc tế; là bạn là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của
cộng đồng quốc tế nhằm “phục vụ mục tiêu giữ vững môi trường hòa bình, ổn
định, tranh thủ tối đa các nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, nâng cao
đời sống nhân dân; nâng cao vị thế, uy tín của đất nước và góp phần vào sự nghiệp
hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới
Thứ tư, Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định phương châm và định
hướng lớn của hoạt động đối ngoại là “Đa dạng hóa, đa phương hóa trong quan
hệ đối ngoại; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; là bạn, là đối tác tin cậy
và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế”. Đẩy mạnh và làm sâu
sắc hơn quan hệ với các đối tác, nhất là các đối tác chiến lược và các nước lớn có
vai trò quan trọng đối với phát triển và an sinh của đất nước, đưa khuôn khổ quan
hệ đã xác lập vào thực chất. Chủ động tham gia và phát huy vai trò tại các cơ chế
đa phương, đặc biệt là ASEAN và Liên hợp quốc. Chủ động, tích cực tham gia
các cơ chế đa phương về quốc phòng, an ninh
Thứ năm, Đảng lãnh đạo thống nhất, Nhà nước quản lý tập trung đối với
các hoạt động đối ngoại tạo nên diện mạo đa dạng với nội dung và hình thức
phong phú của đối ngoại Việt Nam trong tình hình mới. “Bảo đảm sự lãnh đạo
thống nhất của Đảng, sự quản lý tập trung của Nhà nước đối với các hoạt động
đối ngoại. Phối hợp chặt chẽ hoạt động đối ngoại của Đảng, ngoại giao nhà nước
và đối ngoại nhân dân; giữa ngoại chính trị với ngoại giao kinh tế và ngoại giao
văn hóa; giữa đối ngoại với quốc phòng, an ninh”
Thứ sáu, Đảng ta rất chú trọng hoạt động đối ngoại với các Đảng anh em,
góp phần định hướng, giải quyết các vấn đề nảy sinh trong quan hệ giữa Việt Nam
với một số nước, nhất là các nước láng giềng. Trong thời điểm khó khăn, quan hệ
ngoại giao giữa Đảng ta với các Đảng anh em đã góp phần hiệu quả tháo gỡ vướng
mắc, khai thông bế tắc, giữ nhịp cho quan hệ nhà nước và tổng thể quan hệ chung
phát triển ổn định, lành mạnh, đúng hướng. Trong đó, chủ động mở rộng và tăng
cường quan hệ đối ngoại Đảng, đưa các mối quan hệ đi vào chiều sâu, hiệu quả,
thiết thực. Chú trọng tới khâu đột phá là quan hệ với các đảng cầm quyền, tham
chính, và những đảng có vị trí và vai trò quan trọng trong việc hình thành và triển
khai chính sách của các nước đối với Việt Nam. 7 lOMoAR cPSD| 40551442
2.4. Phương hướng đối ngoại của Việt Nam trong thời gian sắp tới
Thứ nhất: Đảng ta đã gắn nhận định về tình hình thế giới, khu vực và thực
tiễn của thời đại để xác định mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ đối ngoại trong những
năm tới. Trong 5 năm tới, tình hình thế giới và khu vực sẽ còn nhiều diễn biến rất
phức tạp, tác động trực tiếp đến nước ta, tạo ra cả thời cơ và thách thức. Hòa bình,
độc lập dân tộc, dân chủ, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn. Khu vực châu Á
- Thái Bình Dương, trong đó có khu vực Đông Nam Á đã trở thành một cộng
đồng, là trung tâm phát triển năng động nhưng cũng là khu vực cạnh tranh chiến
lược giữa một số nước lớn. Đây cũng là khu vực có nhiều nhân tố bất ổn định,
tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo trên Biển Đông còn diễn ra gay gắt. Các
nước lớn đang điều chỉnh chiến lược, vừa hợp tác, thỏa hiệp, vừa cạnh tranh đấu
tranh, kiềm chế lẫn nhau, tác động mạnh đến tình hình thế giới và khu vực. Ở
trong nước, thế và lực, sức mạnh tổng hợp của đất nước tăng lên, uy tín quốc tế
của đất nước ngày càng được nâng cao; tuy nhiên vẫn còn nhiều khó khăn, thách
thức. Nhận thức của Đảng ta về tình hình thế giới, tình hình khu vực cũng luôn
đổi mới và sát thực tiễn trong giai đoạn mới, đây là một trong những cơ sở trực
tiếp để Đảng ta đưa ra quyết sách về đường lối đối ngoại cho phù hợp trong những năm tới.
Thứ hai, Đại hội XII của Đảng đã đặt ra yêu cầu nâng cao hiệu quả hoạt
động đối ngoại, chủ động hội nhập quốc tế, giữ vững môi trường hòa bình và tạo
điều thuận lợi để phát triển đất nước. Đảng ta xác định đây là một trong những
giải pháp quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 – 2020; đồng thời
là sự thể hiện nhận thức, đánh giá của Đảng ta về vai trò to lớn của công tác đối
ngoại trong tình hình mới. Nâng cao hiệu quả các hoạt động đối ngoại, tiếp tục
đưa các mối quan hệ hợp tác đi vào chiều sâu. Triển khai mạnh mẽ định hướng
chiến lược chủ động và tích cực hội nhập quốc tế. Nâng cao hiệu quả hội nhập
kinh tế quốc tế, thực hiện đầy đủ các cam kết quốc tế, các hiệp định thương mại
tự do thế hệ mới trong một kế hoạch tổng thể với lộ trình hợp lý, phù hợp với lợi
ích của đất nước. Chủ động, tích cực tham gia các cơ chế đa phương về quốc
phòng và an ninh… Công tác đối ngoại được đẩy mạnh sẽ tạo môi trường quốc
tế thuận lợi, hòa bình, thiết thực góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Thứ ba, về mục tiêu và nhiệm vụ của đối ngoại, Đảng ta đã xác định trong
văn kiện Đại hội XII: mục tiêu tối thượng là bảo đảm lợi ích quốc gia dân tộc,
trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng và cùng có lợi.
Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và
phát triển; đa dạng hóa, đa phương hóa trong quan hệ đối ngoại; chủ động và tích
cực hội nhập quốc tế; là bạn là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của 8 lOMoAR cPSD| 40551442
cộng đồng quốc tế nhằm “phục vụ mục tiêu giữ vững môi trường hòa bình, ổn
định, tranh thủ tối đa các nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, nâng cao
đời sống nhân dân; nâng cao vị thế, uy tín của đất nước và góp phần vào sự nghiệp
hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới” 9