Thành ngữ có từ Mặt - Tiếng Trung | Đại Học Hà Nội

3.2.1. Thnh ng ch t “ Mă t”
Trong khuôn kh ti liê u đ cung c p v sưu t%m ch'ng tôi đ thu thâ p đư)c 66
thnh ng trong ti+ng H-n v 35 thnh ng trong ti+ng Viê t c0 cha t “ mă t” t đ0 đi
t2m hi3u ,nghiên cu v so s-nh v5 c-c nô i dung sau:
3.2.1.1.Bi3u th9 tư:ng m;o ,diê n m;o , dung nhan.
Khuôn mă t l c-i đ;i diê n cho v= b5 ngoi c?a con ngư@i ,v= b5 ngoi đAp đB l
môt trong nhng đi5u m ai cCng khao kh-t muDn c0 đư)c , t xa xưa ch'ng ta ai cCng đ
tng nghe đ+n câu thnh ng “ TDt gG hơn tDt nư:c sơn” gG l c-i bên trong ,c-i bIn
ch t ,sơn l c-i bên ngoi ,l diê n m;o ,mư)n h2nh Inh gG v sơn đ3 đi so s-nh c-i tDt hơn
J đây l ngư@i xưa muDn d;y cho ch'ng ta c-i bIn ch t, c-i Ln sâu luôn luôn quan trNng
hơn c-i nông,c-i diê n m;o bên ngoi . Tuy vâ y , J b t k2 th@i đ;i ,giai đo;n no ch'ng ta
cCng không th3 ph? nhâ n đư)c t%m quan trong c?a v= b5 ngoi. Khi b;n gă p ai đ0 l%n đ%u
tiên đi5u t-c đô ng đ+n b;n , đi5u b;n nh2n th y đ%u tiên c?a đDi phương chOnh l diê n m;o
. Trong thnh ng tPc ng c?a cI hai nư:c Trung Viê t đ5u dQng h2nh Inh mă t (脸,面) đ3
miêu tI ngoi h2nh c?a môt con ngư@i. Câu thnh ng ti+ng Viê t mă t hoa da phn ,mă t
ngc da ng: chS ngư@i phP n xinh đAp , đAp như hoa như ngNc v c0 ln da trTng tr=o
như thoa ph n ,trTng như ng. CUn trong thnh ng ti+ng H-n l;i dQng 杏脸桃腮 : chS
khuôn mă t h2nh tr-i mơ v đôi m- hVng như tr-i đo đ3 miêu tI v= đAp, hay 柳腰莲脸：
khuôn mă t xinh đAp như mô t đ0a sen .Ngư)c l;i , câu thnh ng mă t qut tai dơi: quTt l
đây c0 nghXa l nhY , tư:ng mặt quTt chS ngư@i c0 khuôn mặt g%y gU, nhY v nhăn nh'm
trông r t x u xO, tư:ng tai dơi l tư:ng tai c0 vnh tai cao, to, nhNn , tai mYng v3nh ra
đằng trư:c trông như tai c?a con dơi, chS tư:ng ngư@i x u xO , theo nhân tư:ng hNc ngư@i
mă t qut tai dơi l ngư@i c0 sD phâ n hLm hiu buVn thIm ,nhi5u kh c\c ,Ot an vui ,h;nh
ph'c. Đu trâu mă t nga câu thnh ng quen thuô c ny c0 nguVn gDc t trong truy5n
thuy+t , đư)c bi+t đ%u trâu v mă t ng\a chOnh l hai v9 ti3u th%n J dư:i đ9a ngPc ch9u
tr-ch nhiê m -p giIi linh hVn ,đ;i diê n cho đi5u x u xa v2 vâ y trong x hô i ngy nay đu
trâu mă t nga : chS nhng thnh ph%n côn đV ,thOch đ-nh đ m không c0 tOnh ngư@i .
3.2.1.2. Bi3u th9 t2nh tr;ng ,cIm x'c.
Đ3 miêu tI t2nh tr;ng ,cIm x'c thông qua khuôn măt  cI ti+ng H-n v ti+ng Viê t
đ5u dQng nhng t chS mu sTc như: xanh, vng, hVng,đY,đen,x-m,trTng,... đ3 tI v5 sTc
măt con ngư@i qua đ0 bô c lô  nên cIm x'c, t2nh tr;ng c?a hN. Mặt xanh nanh vng :Mặt
mCi xanh xao, vng vNt bi3u hiện s\ Dm y+u bệnh tật, mặt vng như nghệ :sTc măt vng
như mu vng c?a c? nghệ, chS ngư@i do Dm y+u, hay do qu- s) hi. Mặt đỏ như gc: mă t
đY như mu c?a g c câu ny cCng g%n giDng như mặt đỏ tía tai,nhưng đY như g c thư@ng
đư)c dQng đ3 n0i v5 t2nh tr;ng c0 th3 l say r\u cUn măt đỏ tía tai l đY v2 tc giận ,mêt 
sau khi lm viê c v t vI hay x u h ,h thAn, trong ti+ng H-n 脸红 耳赤 cCng mang `
nghXa tương đVng, 急扯白脸 : chS nat mă t trTng bê ch lo lTng . Ngoi sb dPng nhng t
chS mu sTc đ3 miêu tI t2nh tr;ng cIm x'c ra thnh ng Trung, Viêt cUn sb dPng nhng
h2nh Inh so s-nh l đV vâ t, con vâ t,hnh đô ng hay dQng kcm v:i h2nh Inh my . 满脸生
花 ,ti+ng Viê t l mă t tươi như hoa : chS tâm tr;ng vui v= ,mn nguyê n khi đ;t đư)c như `
muDn , vui như nJ hoa trên mă t. Mặt nặng như chì hay mặt nặng như đá đeo : chS nat mặt
nặng tr9ch, l%m l2, tY ra b\c bội, tc giận, ti+ng H-n c0 神头鬼脸. Mặt nhăn như bị, mă t
nhăn như kh/: c-i b9 l c-i đ3 đ\ng đV đư)c lm bằng vIi nên r t hay b9 nhăn , khS l loi
đông vâ t c0 ln da mă t r t nhăn , mă t nhăn chS nat mă t kh0 ch9u ,b\c bô i ,tc giâ n. Mă t
như chm đ0: chm l mu xanh x-m chS tr;ng th-i hoIng s), khi+p đIm đ+n lGi mă t
xanh như mu xanh c?a chm. Trong thnh ng ti+ng H-n c0 câu 脸无人色 tương đVng
v:i mă  t ct không c2n mô t git máu cCng l đ3 chS th-i đô  kinh hi , khi+p đIm đ+n nGi
khuôn mă t không cUn tO sTc no ,ko cUn giNt m-u no .Mặt như đưa đám:chS nat mặt
buVn ? rC, vO như v= mặt c?a ngư@i đưa đ-m tang.Đi kcm v:i h2nh Inh my c0: mặt ủ
my chau, c0 v= mặt âu s%u, r%u rX, kh đau hay ,mặt nặng my nhẹ, g)i tI v= mặt
nặng n5, bi3u hiện th-i độ kh0 ch9u, b\c bội hoặc tc tDi v:i ai đ0, n5 my n5 mă t: chS
cIm gi-c hnh diê n ,t\ ho. 乌面鹄形: mă t đen như qu; , thân g%y như thiên nga , chS
ngư@i đ0i ăn đ+n nGi x-m x9t g%y trơ xương.
3.2.1.3. Bi3u th9 th-i đô  , tOnh c-ch, tâm đ9a hoă c ho-n dP cho h2nh Inh ngư@i
Không nhng đ3 chS v= b5 ngoi hay dQng đ3 miêu tI cIm x'c c-c câu thnh ng
cha h2nh Inh mă t cUn đư)c dQng đ3 Ln dP cho tOnh c-ch c?a con ngư@i -–tâm sinh tư:ng
. Câu thnh ng mặt trơ trán bóng : chS ngư@i l2 l)m, trơ trBn, không cUn bi+t h thAn l
g2, ti+ng H-n sb dPng câu 脸憨皮厚 ( tương đương v:i mă  t dy như th8t) cCng l đ3 chS
nhng ngư@i da mă t dy không bi+t liêm sS , c0 th3 th y ngoi viê c sb dPng nhng tOnh t
miêu tI ra thnh ng Viê t Nam cUn đan xen vo th-nh ng nhng h2nh Inh thân
quen ,quen thuô c v:i cuô c sDng đ@i thư@ng th8t . Ngoi ra cUn c0 mă t n9c đóm dy: đ3
chS ngư@i đ%n đô n ,thi+u hi3u bi+t ; mặt sứa gan lim :chS ngư@i l2 l)m, cng rTn, bư:ng
bSnh không dễ lung l;c tinh th%n. Mặt ngư@i d; th', đ3 chS nhng ngư@i b5 ngoi giI
nhân giI nghXa cUn tâm đ9a l;i vô cQng nham hi3m, độc -c như loi c%m th'.戴头识脸
(trong ti+ng Viê t c0 m-u mă t) chS c0 thân phâ n đ9a v9 trong x hô i.
3.2.1.4. Bi3u th9 s\ tr\c ti+p , s-ng rl .
Mă t l c-i tr\c ti+p , c-i bên ngoi cho nên cCng đư)c dQng đ3 th3 hiê n s\ tr\c ti+p,
s-ng rl, minh b;ch. Câu thnh ng ba mă  t mô t l=i : đ3 chS hnh đô ng gă p mă t tr\c
ti+p ,tr\c ti+p đDi đ-p tranh luâ n.Ban ngy ban mă t : chS khoIng th@i gian tr@i s-ng , s-ng
s?a không m@ -m, che đâ y. B?ng mă t không b?ng l2ng : chS tY ra l va ` nhau nhưng
trong lUng l;i ganh ghat đD k9 không ưa nhau.