Thực tiễn xây dưng các đặc trưng chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam và trách nhiệm của sinh viên trong quá trình xây dựng
chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
III. Trách nhiệm của sinh viên trong quá trình xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở nước ta 1. Vai trò
Thế hệ trẻ ngày nay đặc biệt là thế hệ sinh viên đóng vai trò hết sức
quan trọng trong quá trình xây dựng, phát triển nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định "Đảng,
Nhà nước và nhân dân luôn đặt niềm tin sâu sắc vào thế hệ trẻ. Với
đặc tính trẻ trung, sôi nổi, năng động, sáng tạo, sục sôi nhiệt huyết,
thanh niên Việt Nam đã và đang chứng tỏ vai trò rường cột của nước
nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự
thành công của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước
và hội nhập quốc tế".
(Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong bài phát biểu tại Đại hội đại
biểu toàn quốc lần thứ XI Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh,
11/12/2017, https://dangcongsan.vn/tieu-diem/dang-nha-nuoc- va-
nhan-dan-luon-dat-niem-tin-sau-sac-vao-the-he-tre-466111.html )
Sinh viên là lực lượng kế tục, phát huy nguồn trí tuệ nước nhà, là
nguồn lực chủ yếu trong thời đại kinh tế tri thức, khoa học công
nghệ, đóng vai trò then chốt trong phát triển đất nước, là lực lượng
to lớn trong việc giữ gìn và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện
nay.Trong bất cứ giai đoạn lịch sử nào, thanh niên, sinh viên cũng là
lực lượng xã hội quan trọng, một trong những nhân tố quyết định
tương lai,xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Không có thanh niên, các
nhiệm vụ trọng đại của đất nước thật khó hoàn thành. Kế thừa
những giá trị của Chủ nghĩa Mác – Lê nin, trong quá trình tìm đường
cứu nước và lãnh đạo cách mạng, Hồ Chí Minh luôn đề cao vị trí, vai
trò của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân
tộc. Người biểu lộ niềm tin vững chắc vào thế hệ trẻ, là lớp người
“xung phong trong công cuộc phát triển kinh tế và văn hóa, trong sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội” và khẳng định, thanh niên là lực
lượng cách mạng hùng hậu, bộ phận quan trọng của dân tộc, là lớp
người kế tục sự nghiệp cách mạng của cha anh.Trong công cuộc đổi
mới ở nước ta hiện nay, yêu cầu của CNH, HĐH đã đặt thanh niên,
trong đó có sinh viên vào vị trí quan trọng hàng đầu. Điều này đã
được Đảng ta nhấn mạnh tại Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25-7-
2008 BCHTW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên thời kỳ mới: “Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ
nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng
và bảo vệ tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại
của sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc
tế và xây dựng CNXH. Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm trong
chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người.
Chăm lo phát triển thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo
đảm cho sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước”. Chăm lo,
bồi dưỡng, giáo dục thanh niên thành lớp người “vừa hồng vừa
chuyên” theo tư tưởng Hồ Chí Minh là trách nhiệm của cả hệ thống
chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, vai trò quan trọng của Đoàn
TNCS Hồ Chí Minh, gia đình,nhà trường và xã hội 2. Trách nhiệm
Thứ nhất, thế hệ trẻ cần phải chăm chỉ, sáng tạo, có mục đích
và động cơ học tập đúng đắn, học tập để mai sau xây dựng đất
nước, hiểu được học tập tốt là yêu nước.
Theo Tổng Bí thư, “Xã hội xã hội chủ nghĩa mà nhân dân Việt
Nam đang phấn đấu xây dựng là một xã hội dân giàu, nước mạnh,
dân chủ, công bằng, văn minh; do nhân dân làm chủ; có nền kinh tế
phát triển cao, dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản
xuất tiến bộ phù hợp; có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân
tộc; con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện
phát triển toàn diện; các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình
đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp đỡ nhau cùng phát triển; có Nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì
nhân dân do Đảng Cộng sản lãnh đạo; có quan hệ hữu nghị và hợp
tác với các nước trên thế giới”. Để thực hiện được mục tiêu đó, một
trong những nhiệm vụ đặt ra là “Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước gắn với phát triển kinh tế tri thức”. Trong đó, tuổi
trẻ Việt Nam nói chung và sinh viên Việt Nam nói riêng đóng vai trò
rất quan trọng trong việc hình thành nguồn nhân lực chất lượng cao,
có đầy đủ kiến thức, kỹ năng để thích ứng với những bước phát triển
mới trong khoa học và công nghệ. Theo nhận định của Ph.Ăngghen,
sinh viên là giai cấp “vô sản trí thức”, là những người bác sĩ, kỹ sư,
nhà khoa học …, trong tương lai, sẽ cùng sát cánh với người bạn của
nó là các công nhân thủ công nghiệp mà trong quá trình công
nghiệp hóa chính là giai cấp công nhân hiện đại. Chính vì vậy, thế hệ
trẻ - những chủ nhân tương lai của đất nước phải không ngừng học
tập, sáng tạo, tiếp thu các công nghệ mới để trang bị một nền tảng
tốt, giàu kiến thức, vững kỹ năng để tiếp nối các thế hệ cha anh
trong quá trình thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước
gắn với phát triển kinh tế tri thức.
Thứ hai, tích cực rèn luyện đạo đức, tác phong; lối sống trong
sáng, lành mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội; biết đấu tranh chống
các biểu hiện của lối sống lai căng, thực dụng, xa rời các giá trị văn
hoá - đạo đức truyền thống của dân tộc.
Trong số các nhiệm vụ đặt ra, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
đã đề cập đến “Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân
tộc, xây dựng con người, nâng cao đời sống nhân dân, thực hiện tiến
bộ và công bằng xã hội”. Đại hội XIII của Đảng cũng đặt ra 06 nhiệm
vụ trọng tâm và 03 đột phá chiến lược, trong đó văn hóa vẫn được
xem là nền tảng tinh thần của xã hội. Đây sẽ là một động lực quan
trọng để phát huy giá trị, truyền thống của dân tộc, phát huy giá trị
tốt đẹp của con người Việt Nam nói chung và tuổi trẻ Việt Nam nói
riêng để đóng góp vào sự phồn thịnh của đất nước. Ở vị trí là những
người con được kế thừa nền hòa bình, độc lập dân tộc, được thụ
hưởng những sản phẩm của quá trình phát triển đất nước, tuổi trẻ
Việt Nam phải luôn tỉnh táo, kiên quyết chống lại và bài trừ những
hành vi suy thoái đạo đức, văn hóa, dũng cảm lên án các hành vi vi
phạm pháp luật, các tệ nạn xã hội. Để gìn giữ và phát huy bản sắc
văn hóa dân tộc, các bạn trẻ phải tự rèn luyện, nâng cao đón nhận
các sản phẩm nước ngoài một cách có chọn lọc, tránh lối sống sính
ngoại, chê bai các mặt hàng nội địa, tránh thực trạng mù quáng
trước văn hóa nước ngoài, phải để bản thân “hòa nhập chứ không
hòa tan”. Bên cạnh đó, tuổi trẻ Việt Nam cần phải “học lịch sử” chứ
không chỉ dừng ở “học môn lịch sử”, tôn trọng lịch sử chính là tiền
đề để tôn trọng văn hóa, tạo điều kiện để phát huy và khơi gợi một
cách đầy đủ nhất những giá trị to lớn của dân tộc Việt Nam mà ông
cha ta đã xây dựng, bảo vệ trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước.
Thứ ba, luôn nâng cao nhận thức chính trị, học tập chủ nghĩa
Mác – Lênin, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ
Chí Minh, tránh nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị.
Hiện nay, các thiết bị công nghệ hiện đại và hệ thống mạng xã
hội đang ngày càng phát triển đã tạo ra nhiều ảnh hưởng lớn đến
giới trẻ, bao gồm cả những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực, một
trong số đó là khiến giới trẻ sống tách biệt với xã hội, hình thành lối
sống vô tâm, vô cảm, thờ ơ chính trị, đi ngược với câu nói của cha
ông trong lịch sử dân tộc Việt Nam: “Quốc gia hưng vong thất phu
hữu trách”. Bên cạnh đó, mặc dù với sự phát triển của công nghệ,
giới trẻ có thể tiếp cận nhanh chóng nhiều nguồn thông tin, nhưng
cách thức tiếp cận còn rất thụ động. Nhiều bạn trẻ chủ yếu đọc báo
qua những bài được chia trẻ trên mạng xã hội chưa được kiểm chứng
cụ thể, thay vì chủ động tiếp cận tới các nguồn tin chính thức, tạo cơ
hội cho các thế lực thù địch truyền bá những thông tin xuyên tạc
Đảng và Nhà nước mà nếu không có những nhận thức chính trị đầy
đủ, người đọc sẽ hình thành suy nghĩ sai lệch, gây ra những hệ lụy
khôn lường cho tình hình an ninh xã hội. Tuổi trẻ Việt Nam cũng phải
có nhiệm vụ tự mình nâng cao nhận thức trị, học và làm theo Bác,
hỗ trợ Đảng và Nhà nước trong việc loại bỏ các thông tin xuyên tạc,
tiêu cực khỏi các nền tảng mạng xã hội, tuyên truyền đến người
thân, bạn bè có cách tiếp nhận thông tin đúng đắn và phải báo cáo
ngay các trường hợp phản động, chống phá Nhà nước.
Thứ tư, biết trau dồi các kỹ năng hội nhập trong thời kỳ mới,
tiếp thu sự phát triển của công nghệ, phát triển bản thân phù hợp
với hoàn cảnh gia đình và xã hội.
Trong các bài viết của mình, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã
khẳng định “Nói bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa là bỏ qua chế độ áp
bức, bất công, bóc lột tư bản chủ nghĩa; bỏ qua những thói hư tật
xấu, những thiết chế, thể chế chính trị không phù hợp với chế độ xã
hội chủ nghĩa, chứ không phải bỏ qua cả những thành tựu, giá trị
văn minh mà nhân loại đã đạt được trong thời kỳ phát triển chủ
nghĩa tư bản. Đương nhiên, việc kế thừa những thành tựu này phải
có chọn lọc trên quan điểm khoa học, phát triển”. Theo lời Tổng Bí
thư, trong quá trình xây dựng nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, ta
không nên mù quáng phủ nhận tất cả những sản phẩm chủ nghĩa tư
bản đã tạo ra mà phải chắt lọc, kế thừa những thành tựu phù hợp với
điều kiện phát triển của đất nước. Trong đó, tuổi trẻ với bản chất
năng động, sáng tạo, nhiệt huyết, nhanh nhạy là đối tượng lý tưởng
để tiếp thu các công nghệ mới, tham gia giao lưu, hội nhập quốc tế.
Song cũng cần phải lưu ý rằng, trong quá trình hội nhập phải luôn
tỉnh táo để không đánh mất bản sắc văn hóa của dân tộc, phải dung
hòa được nếp sống hiện đại với những giá trị truyền thống. Nhiệm vụ
học tập khoa học, công nghệ và hội nhập quốc tế đòi hỏi lớp thanh
niên hiện nay phải nhanh chóng trang bị cho mình năng lực hội
nhập, như bản lĩnh, kiến thức, trình độ ngoại ngữ, tin học, kỹ năng,
tác phong công nghiệp, hiểu biết văn hóa dân tộc, đất nước mình,
đồng thời phải hiểu biết tình kinh tế, chính trị, xã hội và văn hóa thế
giới. Để thực hiện nhiệm vụ đó, mỗi thanh niên phải tự mình phát
huy tinh thần học tập, rèn luyện. Trong đó, việc trau dồi các kiến
thức tin học và ngoại ngữ yếu tố tiên quyết, nhất là tiếng Anh vì hiện
nay, tiếng Anh là ngôn ngữ phổ thông nhất trên thế giới, thông thạo
tiếng Anh sẽ là một lợi thế rất lớn cho việc xin việc làm cũng như
nắm bắt được nhiều cơ hội khởi nghiệp từ sự hội nhập toàn cầu.
Là những cán bộ, giảng viên, học viên, nhân nhân, chiến sĩ
Trường Sĩ quan Lục quân 1anh hùng thì việc tham gia hội nhập quốc
tế là rất cần thiết để có thể học hỏi những điều mới mẻ trên thế giới,
tích lũy kiến thức và kinh nghiệm từ quá trình hội nhập, phấn đấu trở
thành thế hệ thanh niên vừa hồng vừa chuyên, rèn đức luyện tài,
tích cực tham gia vào các phong trào học tập, rèn luyện trong môi
trường quân đội, không ngừng nỗ lực học tập, nâng cao kiến thức, ra
sức cống hiến sức mình cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Tích cực trau dồi lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa để
tránh bị tác động bởi các thế lực thù địch, phản động. Chủ động
phấn đấu theo mẫu hình thanh niên Việt Nam: Tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn.
Đảng xác định thanh niên giữ vị trí trung tâm trong chiến lược
phát huy nhân tố và nguồn lực con người, luôn đặt niềm tin vào
thanh niên, phát huy vai trò làm chủ và năng lực của thanh niên
trong công cuộc xây dựng đất nước tiến lên chủ nghĩa xã hội, dân
giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Lời dạy của Bác lúc
sinh thời cho thấy những tình cảm sâu sắc, sự quan tâm của Người
đối với thế hệ thanh niên “Hỡi Đông Dương đáng thương hại! Người
sẽ chết mất, nếu đám thanh niên già cõi của Người không sớm hồi
sinh”. Trước sự quan tâm và kì vọng ấy, thế hệ trẻ thật sự cần nhận
thức được vai trò và trách nhiệm của mình và không ngừng học tập,
phấn đấu rèn luyện, tu dưỡng đạo đức để trở thành thế hệ thanh
niên vừa hồng vừa chuyên như mong đợi của Bác.
Bác đã từng nói: “Tuổi trẻ là tuổi của tương lai. Muốn có tương
lai tốt đẹp thì phải chiếm lấy bằng ý chí và nghị lực của chính bản
thân”, thế hệ trẻ là những người chủ tương lai của đất nước, do đó,
cần ra sức rèn đức luyện tài, cố gắng phấn đấu và học tập, tu dưỡng
đạo đức, tiên phong trong công cuộc xây dựng và đổi mới đất nước.
Chúng ta tin rằng với lòng nhiệt huyết cùng với ý chí, khát vọng cống hiến cho đ
Thế hệ sinh viên sẽ là nguồn lao động dồi giàu góp phần lớn vào
công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, sinh viên cần
định hướng trong lựa chọn nghề nghiệp, để có thể học tập phù hợp
với năng lực và sở trường của mình, tránh tình trạng làm việc không
đúng chuyên môn được đào tạo, sẽ gây lãng phí về thời gian, nguồn
lực của mình và xã hội.
Sinh viên cần tiếp tục phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên cộng
sản Hồ Chí Minh vì Đoàn thanh niên đóng vai trò lực lượng nòng cốt
chính trị trong phong trào thanh niên và trong các tổ chức thanh
niên Việt Nam. Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh có nhiệm vụ
quan trọng trong việc tập hợp, đoàn kết, xây dựng các thế hệ thanh
niên Việt Nam phát triển toàn diện, cổ vũ thi đua học tập, khởi
nghiệp, lao động trong thời kì khoa học và công nghệ, đổi mới sáng
tạo nhằm góp phần tạo nên những thành tựu mới to lớn và có ý nghĩa cho đất nước.