Tiểu luận - Đặc trưng và giải pháp cho nền KTTT định hướng XHCN Việt Nam môn Kinh tế chính trị | Học viện Ngân hàng

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
TIỂU LUẬN KẾT THÚC HỌC PHẦN
Học phần: Kinh tế chính trị Mác-Lênin
ĐỀ TÀI : Đặc trưng của nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Nhà nước Việt Nam
hiện nay cần làm gì để khắc phục những khuyết tật trong
nền kinh tế thị trường
Giảng viên hướng dẫn: Nguyễn Đức Quỳnh
Sinh viên thực hiện : Hà Thị Hoa Lớp : K24QTKDB
Mã sinh viên : 24A4032862
Hà Nội, ngày 05 tháng 04 năm 2022 MỤC LỤC
MỞ ĐẦU................................................................................................
NỘI DUNG.............................................................................................
Chương I: Khái quát lý luận................................................................
1.Nội dung Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa..................
1.1. Khái niệm.........................................................................................
1.2. Vai trò...............................................................................................
1.3. Bản chất............................................................................................
2. Đặc trưng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam.......................................................................................................
Chương II: Phân tích thực trạng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa ở Việt Nam..........................................................
1.Thực trạng............................................................................................
2.Những mặt còn hạn chế........................................................................
Chương III: Giải pháp Việt Nam cần thực hiện để khắc phục những khuyết
tật trong nền kinh tế thị trường........................................
KẾT LUẬN............................................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................... MỞ ĐẦU
Đất nước ta đang bước vào thời kỳ phát triển mới, thời kỳ đẩy tới một nền
công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì mục tiêu dân giàu , nước mạnh, xã hội công
bằng văn minh từng bước đi lên chủ nghĩa xã hội. Cơ chế quản lý kinh tế mới ở
nước ta hiện nay là cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước bằng pháp luật,
chính sách, kế hoạch và các công cụ khác. Từ thực tiễn đổi mới hơn 30 năm qua,
tại đại hội Đảng IX (2001) đã khẳng sự phát triển nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa là một tất yếu.
Định hướng xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế thị trường mà chúng ta theo
đuổi thể hiện ở mục tiêu xây dựng nền kinh tế độc lập, gắn tăng trưởng kinh tế
với tiến bộ và công bằng xã hội, đồng thời bảo đảm phát huy vai trò định hướng
và điều tiết kinh tế của Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Xây dựng nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa là tổng thể mô hình phát triển kinh tế nước
ta hiện nay. Đây là quá trình tìm hiểu, hoàn thiện tư tưởng lý luận, tổng kết thực
tiễn của Đảng để thấy rõ hơn tính tất yếu khách quan, nội dung cơ bản và đặc
trưng cơ bản, những việc cần thực hiện để đẩy mạnh phát triển kinh tế ở nước ta.
Trong những năm qua, nhờ đường lối đổi mới, mở cửa đúng đắn của Đảng
và đất nước, đất nước ta đã thoát khỏi khủng hoảng và phát triển nhanh chóng,
đời sống của nhân dân được cải thiện rõ rệt, điều kiện chính trị xã hội có được
cải thiện, ổn định, an ninh quốc phòng được giữ vững, chuyển từ nền kinh tế quan
liêu bao cấp chuyển dần sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
với cung - cầu thị trường là quy luật và tín hiệu giá trị.
Thực tế, nền kinh tế thị trường nước ta vẫn đang trong quá trình hoàn thiện,
nhất là hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách; trình độ phát triển của các loại thị
trường còn thấp, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước chưa cao, kỷ luật, kỷ cương
chưa nghiêm. Tất cả những điều này đã tác động tiêu cực đến sự phát triển kinh
tế, xã hội nói chung, đặc biệt là đạo đức công vụ của một số cán bộ công chức.
Trước thực tế đó, nghiên cứu những đặc trưng của nền kinh tế thị trường
xã hội chủ nghĩa Việt Nam và tìm ra những giải pháp cơ bản để hạn chế những
chuyển biến tiêu cực, xây dựng nền hành chính dân chủ, hiện đại, chuyên nghiệp,
năng động, phục vụ nhân dân, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và nâng cao chất
lượng công dân. Công chức có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức
trong sáng, có trình độ chuyên môn phù hợp, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới ...
là việc làm hết sức cấp thiết.
Với suy nghĩ đó, em chọn đề tài: "Phân tích những đặc trưng của nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Nhà nước Việt
Nam hiện nay cần làm gì để khắc phục những khuyết tật trong nền kinh tế thị
trường”. Đề tài này được viết dựa trên quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê-nin,
tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam trong tình
hình phát triển kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay. Đề tài được thực hiện trên
cơ sở của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.Các phương
pháp nghiên cứu cụ thể của luận án là: phương pháp lôgic và lôgic lịch sử; phân
tích thống kê, tổng hợp và đánh giá; so sánh đối chiếu; khái quát.
Em muốn sử dụng những kiến thức đã học làm bài tiểu luận này để phân
tích vấn đề đã nêu trên. Mặc dù đã cố gắng hoàn thành khóa luận trong phạm vi
và khả năng cho phép nhưng chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Em
rất mong nhận được sự đóng góp, chỉ bảo của các thầy cô để làm kinh nghiệm
cho bản thân để bài tiểu luận đạt được kết quả tốt nhất cũng như trong quá trình
công tác sau này, góp phần nhỏ của mình trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước ta. NỘI DUNG
Chương I: Khái quát lý luận
1. Nội dung Kinh tế thị trường định hướng Xã hội Chủ nghĩa
1.1. Khái niệm
Kinh tế thị trường là sự phát triển ở trình độ cao của nền kinh tế hàng hoá.
Nói cách khác, kinh tế thị trường là nền kinh tế hàng hoá vận hành theo cơ chế
thị trường, mọi yếu tố sản xuất “đầu vào” và “đầu ra” đều được thực hiện thông qua thị trường.
Sau nhiều năm nghiên cứu, kiểm tra, tổng kết lý luận và thực tiễn, Đại hội
đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ IX (4/2001) đã chính thức
đề ra khái niệm “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” và khẳng định
chủ trương xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. . Kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là tổng thể mô hình kinh tế Việt Nam
trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và là đường lối chiến lược nhất quán.
Đây là bước phát triển mới từ “nền kinh tế hàng hoá nhiều yếu tố theo định hướng
xã hội chủ nghĩa và vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước”
sang “nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”. Đối với tư duy lý luận
và tư duy thực tiễn của Đảng.
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là nền kinh tế vận hành
theo các quy luật của thị trường đồng thời góp phần hướng tới từng bước xác lập
một xã hội mà ở đó dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; có sự
điều tiết của Nhà nước do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
Chúng ta biết rằng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là
nền kinh tế hàng hoá phát triển với mức độ xã hội hoá cao. Trong nền kinh tế thị
trường, các yếu tố đầu vào và đầu ra của sản xuất, bao gồm cả sản phẩm của chất
xám là đối tượng giao dịch của thị trường. Tức là nền kinh tế tồn tại và vận động
theo quan niệm kinh tế thị trường là gì, còn vấn đề sản xuất trong đó theo cơ chế
thị trường là gì? Sản xuất bao nhiêu, sản xuất cho ai… đều do thị trường quyết
định bởi quan hệ cung cầu và giá cả thực tế cho thấy hình thức kinh tế thị trường
trước đây có khuyết điểm cần hạn chế sai sót. Kinh tế thị trường cần có sự can
thiệp của nhà nước ở một mức độ nhất định, để sự ra đời của kinh tế thị trường
có những thuận lợi đáng kể. Chúng ta có khái niệm kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa, thực chất là nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận hành
theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
1.2.Vai trò của nền kinh tế thị trường
Nền kinh tế thị trường từng bước chuyển nền kinh tế tự nhiên sang nền
kinh tế hàng hoá, tạo thành động lực thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển, nâng
cao năng suất lao động xã hội.
Thúc đẩy phân công lao động xã hội và chuyên môn hóa sản xuất, phát huy
tiềm năng lợi thế của vùng, mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại. Nền kinh tế thị
trường thúc đẩy quá trình tích tụ và tập trung sản phẩm. Sản xuất, tạo điều kiện
để tăng sản lượng, hàng hoá phục vụ xã hội. Cho phép phát triển và sử dụng đầy
đủ các nguồn tài nguyên.
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa phát huy hết lòng nhiệt
tình, chủ động, sáng tạo của nhân dân trong phát triển kinh tế, xã hội. Nhà nước
quản lý bằng chính sách, pháp luật, chiến lược và quy hoạch; sử dụng cơ chế thị
trường để giải phóng lực lượng sản xuất. Nhà nước ban hành các văn bản quy
phạm pháp luật để hướng dẫn và tạo môi trường pháp lý cho sự phát triển của các
thành phần kinh tế và các chủ thể kinh tế.
Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thị trường không
chỉ chịu sự điều tiết đầy đủ mà còn là sự điều tiết và quản lý của Nhà nước nhằm
thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội trong các thời kỳ. Khắc phục
những bất cập, khiếm khuyết của cơ chế thị trường.
1.3. Bản chất kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta có một số điểm như sau:
Thứ nhất, quá trình chuyển nền kinh tế nước ta sang nền kinh tế thị trường
đồng thời cũng là quá trình thực hiện nền kinh tế mở, nhằm hoà nhập với thị trường thế giới.
Thứ hai, quá trình nền kinh tế nước ta chuyển đổi sang nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa thực chất là quá trình chuyển từ nền kinh tế
tự túc cao sang nền kinh tế hàng hoá tiên tiến. Cơ chế tập trung, quan liêu bao
cấp chuyển sang cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước.
Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản khẳng định nền kinh tế hàng hoá hội
nhập chặt chẽ thị trường quốc gia với thị trường thế giới. Chính việc trao đổi hàng
hóa đã làm cho các mối quan hệ quốc tế vượt ra khỏi biên giới quốc gia và thúc
đẩy sự phát triển kinh tế nhanh chóng.
Trong quan hệ quốc tế, chúng ta có nhiều đổi mới quan trọng. Chúng ta đã
chuyển quan hệ quốc tế từ đơn phương sang đa phương, hợp tác với tất cả các
nước không phân biệt hệ thống chính trị và dựa trên nguyên tắc cùng có lợi,
không can thiệp vào công việc nội bộ.
2. Những đặc trưng của kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa ở Việt Nam
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam có những
đặc điểm chung về kinh tế: vận hành theo các quy luật của kinh tế thị trường, có
chủ thể kinh tế độc lập, có quyền quyết định. Ra quyết định phi tập trung, thị
trường đóng vai trò quyết định trong việc phân phối. Nguồn lực kinh tế và giá cả
do thị trường quyết định, nhà nước kiểm soát vĩ mô nền kinh tế để giảm bớt
những thất bại của thị trường. Ngoài ra, nền kinh tế thị trường còn chịu sự tác
động của điều kiện lịch sử và hệ thống xã hội của nước ta nên có những đặc
điểm khác với nền kinh tế thị trường của các nước, cụ thể như sau:
Về mục tiêu: Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là con
đường phát triển lực lượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất và công nghệ xã
hội chủ nghĩa, nâng cao đời sống nhân dân, thực hiện “dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh”. Mục tiêu này xuất phát từ nền tảng kinh tế - xã hội
của thời kỳ quá độ và là hiện thân của các mục tiêu chính trị - xã hội mà nhân
dân theo đuổi dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Về quan hệ giữa sở hữu và các thành phần kinh tế: Nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa của nước ta bao gồm nhiều hình thức sở hữu và
nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế quốc doanh là chủ đạo, kinh tế tư
nhân là động lực quan trọng, nhà nước kinh tế sở hữu, kinh tế tập thể và kinh tế
tư nhân là nòng cốt độc lập, tự chủ của nền kinh tế. Các chủ thể thuộc các lĩnh
vực kinh tế hợp tác bình đẳng, cùng cạnh tranh và phát triển theo quy định của pháp luật.
Về quan hệ quản lý nền kinh tế: thực tiễn cơ chế quản lý và quản lý nhà
nước là đất nước xã hội chủ nghĩa do pháp luật trị vì dân, do dân, vì dân dưới sự
lãnh đạo của Đảng cộng sản. Kinh tế thị trường là nền tảng vật chất - kỹ thuật để
xây dựng xã hội chủ nghĩa, là “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn
minh”. Cơ chế này đảm bảo sự hướng dẫn và kiểm soát các mục tiêu kinh tế xã
hội chủ nghĩa, và phương châm của nó là: nhà nước điều tiết vĩ mô và thị trường
hướng dẫn doanh nghiệp. Ngoài ra, nhà nước quản lý kinh tế xã hội theo nguyên
tắc kết hợp thị trường và kế hoạch hóa, phát huy mặt tích cực, hạn chế và khắc
phục mặt tiêu cực của cơ chế thị trường, bảo vệ lợi ích của nhân dân, người lao động và toàn dân.
Về quan hệ phân phối: nước ta thực hiện nhiều hình thức phân phối: phân
phối theo kết quả lao động và lợi ích kinh tế, phân phối theo nguồn lực đóng góp
vào sản xuất và hoạt động, phân phối quỹ phúc lợi xã hội qua kênh phân phối.
Trong đó, phân phối theo kết quả lao động, phân phối theo lợi ích kinh tế, phân
phối theo phúc lợi là những hình thức phân phối phản ánh đúng định hướng của
nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa.
Về quan hệ gắn tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội: Đặc điểm phản
ánh một thuộc tính quan trọng của nền kinh tế thị trường Việt Nam định hướng
xã hội chủ nghĩa là thực tiễn gắn tăng trưởng kinh tế với công bằng. Phát triển
kinh tế đi đôi với phát triển văn hóa, xã hội, tiến bộ xã hội và quyền công bằng
được thực hiện trong mọi chủ trương, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và mọi
giai đoạn phát triển của kinh tế thị trường. Bởi vì, tiến bộ và công bằng xã hội
vừa là bảo đảm cho sự phát triển kinh tế bền vững, vừa là mục tiêu thể hiện tính
tốt đẹp của hệ thống xã hội chủ nghĩa, nên mọi bước trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội đều phải đạt được.
Với những đặc trưng trên, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa Việt Nam là sự kết hợp những mặt tích cực, ưu điểm của kinh tế thị trường
với những ưu điểm của chủ nghĩa xã hội, đưa đến nền kinh tế thị trường phồn
vinh, hiện đại, văn minh. Tuy nhiên, trong quá trình hình thành và phát triển nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam vẫn còn nhiều yếu kém
cần khắc phục và hoàn thiện.
Chương II: Phân tích thực trạng nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
1. Thực trạng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay
Khi chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, chúng ta phải đối mặt với thực
tế là đất nước đang từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội, từ một xã hội là thuộc
địa nửa phong kiến, với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. xã hội thấp.
Có thể thấy, nền kinh tế nước ta không còn hoàn toàn là nền kinh tế tự cung tự
cấp, nhưng cũng chưa phải là nền kinh tế hàng hóa theo nghĩa đầy đủ. Mặt khác,
do đổi mới nền kinh tế, nền kinh tế nước ta khi chuyển sang nền kinh tế thị trường
là nền kinh tế hàng hoá kém phát triển, mang nặng tính tự cung tự cấp, chịu ảnh
hưởng nặng nề của cơ chế tập trung hoá. quan liêu bao cấp. Tình hình này được
phản ánh ở các khía cạnh sau:
Thứ nhất, nền kinh tế hàng hoá kém phát triển, nền kinh tế còn mang nặng
tính tự cung tự cấp, cơ cấu kinh tế còn mất cân đối, kém hiệu quả, chưa có thị
trường, năng suất thấp. lao động xã hội và thu nhập quốc dân bình quân đầu người vẫn thấp.
Nền kinh tế nhiều thành phần ở nước ta được hình thành và phát triển nên
thị trường nước ta cũng được hình thành và phát triển. Nhìn tổng quan thị trường
nước ta những năm gần đây vẫn là thị trường cấp thấp, bản chất còn hoang sơ,
năng lực còn yếu và có phần hỗn loạn. Chúng ta chỉ có thị trường hàng hóa tổng
hợp, trước hết là thị trường hàng hóa tiêu dùng thông thường với hệ số giá cả và
quan hệ mua bán thông thường. Về cơ bản, chúng ta không có thị trường lao
động, thị trường vốn trong khu vực kinh tế nhà nước. Thực trạng này của thị
trường nước ta là kết quả của nhiều nguyên nhân khác nhau. Về khách quan, do
trình độ phát triển của phân công lao động xã hội còn thấp, nền kinh tế còn mang
nặng tính tự cung tự cấp. Về chủ quan, là do nhận thức chưa đúng về kinh tế xã
hội chủ nghĩa, do tự nguyện phân biệt giữa thị trường có tổ chức và thị trường tự
do. Điều cần thiết rút ra từ thực trạng trên của thị trường là: với tất cả những mặt
phức tạp và tiêu cực đang diễn ra trên thị trường, quá trình chuyển đổi nền kinh
tế nước ta sang nền kinh tế thị trường vẫn còn nhiều tiến bộ. bí mật kinh tế hơn
trước và có khả năng dẫn đến bước ngoặt quyết định. Nhiệm vụ hiện nay là tiếp
tục đẩy mạnh việc hình thành và phát triển thị trường đầy đủ, thông suốt và thống
nhất trong cả nước, gắn thị trường trong nước với thị trường quốc tế.
Thứ hai, về thực trạng nền kinh tế nước ta khi chuyển sang nền kinh tế thị
trường là sự ảnh hưởng của mô hình kinh tế chỉ huy với cơ chế tập trung quan
liêu bao cấp. Hai cơ chế kinh tế cũ và mới (tập trung quan liêu bao cấp và thị
trường) có nhiều đặc điểm khác nhau, điểm khác nhau cơ bản nhất là: cơ chế cũ
được hình thành trên cơ sở thu hẹp hoặc gần như xóa bỏ mối quan hệ giữa hàng
hóa và tiền tệ, làm cho nền kinh tế "vật chất hóa" trong khi một cơ chế mới được
hình thành trên cơ sở mở rộng. quan hệ hàng hóa - tiền tệ.
Quy luật tồn tại trong cơ chế bàn giao, phân phối chỉ là hình thức, việc mở
rộng sản xuất và lưu thông hàng hoá là một tất yếu lịch sử, vì vậy hạn chế quan
hệ hàng hoá - tiền tệ và quy luật giá trị trở nên cản trở sự tiến bộ kinh tế và kìm
hãm những nhân tố mới . Do đó làm cho nhà nước không thể làm chủ các quá
trình kinh tế khách quan mặc dù nhà nước có trong tay sức mạnh kinh tế rất lớn.
Vì vậy, Đại hội VII của Đảng ta đã khẳng định: Xóa bỏ triệt để cơ chế quản lý
tập trung, quan liêu, bao cấp, hình thành cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà
nước bằng pháp luật, chính sách và kế hoạch. Các công cụ khác. Xây dựng và
phát triển đồng bộ các mặt hàng tiêu dùng, vật tư, dịch vụ lao động ... để thực
hiện thông suốt nền kinh tế trong cả nước và với thị trường thế giới.
2. Những mặt còn hạn chế
Mặc dù đã đạt được những thành tựu quan trọng nhưng nhìn chung
chúng ta vẫn chưa thoát khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội và vẫn là một nước
nghèo, kém phát triển. Sức cạnh tranh của hàng hóa còn yếu, năng suất lao
động và tích lũy thấp, công nghệ lạc hậu.
Chuyển dịch cơ cấu còn chậm, lao động nông nghiệp vẫn chiếm 75%,
dân số và việc làm luôn là vấn đề nhức nhối. Phân công lao động xã hội chưa
phát triển, cơ sở vật chất - kỹ thuật còn lạc hậu, cơ sở hạ tầng còn yếu kém. Sự
phát triển của sản xuất hàng hóa còn khá chênh lệch giữa các vùng, các ngành.
Bộ máy tổ chức cán bộ còn cồng kềnh, nhiều bất cập, gây chồng chéo, lãng phí.
Thực lực kinh tế còn yếu nên chưa tạo được sức hút mạnh đối với các nhà đầu tư nước ngoài.
Có nơi, có lúc tư duy còn ảnh hưởng của cơ chế cũ gây khó khăn, cản trở
sự phát triển của các chủ thể kinh tế, chưa thực sự bình đẳng, yên tâm đầu tư kinh doanh.
Việc định giá một số nhu yếu phẩm, dịch vụ hàng ngày còn nhiều vướng
mắc, cơ chế thị trường phát triển chậm và kém hiệu quả. Khoảng cách giàu
nghèo ngày càng lớn, công bằng và tiến bộ xã hội không được đảm bảo trên thực tế.
Công tác quản lý nhà nước về phát triển kinh tế, xã hội còn nhiều khiếm
khuyết, hiệu quả chưa cao. Việc xử lý những cán bộ có sai phạm về quản lý còn
chưa kịp thời, để lại nhiều hậu quả khôn lường và thiệt hại về kinh tế. Việc xử lý
các tranh chấp thương mại quốc tế và phòng ngừa rủi ro còn thiếu chủ động.
Những hạn chế kể trên một phần là do nhiều nguyên nhân, thứ nhất là do
điều kiện khách quan: đất nước ta trải qua bao nhiêu năm chiến tranh loạn lạc,
hậu quả nặng nề, thiệt hại nặng nề về kinh tế, không thể chỉ phục hồi trong một
Tuy nhiên, nguyên nhân chủ yếu là do hậu quả của cơ chế cũ, khuyết điểm chủ
yếu nằm ở khâu lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành.
Chương III: Giải pháp Việt Nam cần thực hiện để hoàn
thiện kinh tế thị trường định hướng XHCN
Hoàn thiện và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
luôn được Đảng ta đặc biệt quan tâm. Từ sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
IX của Đảng Cộng sản Trung Quốc tháng 4-2001, Đảng ta đã xác định: Kinh tế thị
trường định hướng XHCN là mô hình kinh tế tổng quát trong suốt thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta và kể từ đó đến nay vấn đề hoàn thiện thể chế kinh
tế thị trường định hướng XHCN được đặt ra cấp bách trong các Ðại hội X, XI,
XII, XIII của Ðảng. Vì vậy, nhà nước Việt Nam cần thực hiện các giải pháp để
hoàn thiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, bao gồm:
Thứ nhất, các chủ trương, chính sách kinh tế của đất nước cũng như việc
tổ chức thực hiện chính sách phải được thiết kế phù hợp với cơ chế thị trường,
mang lại lợi ích và công bằng xã hội, tăng trưởng kinh tế ổn định và hợp lý, chống
độc quyền và lạm dụng, can thiệp vào kinh tế thị trường nhân danh nhà nước,
bóp méo thị trường, bóp méo tài nguyên, xâm hại lợi ích xã hội, hạn chế hoạt
động cạnh tranh không lành mạnh...
Thứ hai, giải quyết mối quan hệ giữa nhà nước với thị trường và xây dựng
nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là chủ trương chưa từng có
trong lịch sử, là quá trình mở cửa đòi hỏi sức sáng tạo và lòng dũng cảm cách
mạng của nhân dân. Và vận dụng đúng các quy luật khách quan của kinh tế thị
trường, thông lệ quốc tế, phù hợp với điều kiện phát triển của Việt Nam.
Thứ ba, Nhà nước phát huy vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước, cải tiến
các công cụ quản lý kinh tế vĩ mô, tăng cường tuân thủ các hệ thống và chính
sách, sử dụng các thủ tục và quy trình đầu tư tín dụng phù hợp để thúc đẩy và
hướng dẫn sự phát triển của ngành, địa phương và quốc gia. ngành kinh tế.
Thứ tư, hiểu đầy đủ về nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
của nước ta, bảo đảm phù hợp với mọi giai đoạn phát triển của đất nước. Xây
dựng và điều hành một nền kinh tế đồng bộ, thống nhất và hiệu quả. Đưa nền
kinh tế Việt Nam trở thành nền kinh tế hiện đại và hội nhập quốc tế. Trong quá
trình thực hiện đổi mới, tổng kết kinh nghiệm thực tiễn, rút kinh nghiệm, kế thừa
có chọn lọc và phát huy những tiến bộ trong công cuộc đổi mới xây dựng.
Thứ năm, nhận thức rõ kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền
kinh tế, kinh tế quốc doanh giữ vai trò chủ đạo. Trên cơ sở kết hợp và phát huy
sự liên minh mạnh mẽ của kinh tế quốc doanh, kinh tế tập thể và kinh tế tư
nhân, chúng ta sẽ xây dựng một nền kinh tế độc lập. Thiết lập quan hệ hợp tác
và cạnh tranh bình đẳng giữa các chủ thể thuộc mọi thành phần kinh tế. Việc
phân phối chủ yếu dựa trên lợi ích kinh tế và kết quả lao động, cũng như hệ
thống an sinh xã hội và phúc lợi xã hội.
Thứ sáu, thể chế hóa quyền sở hữu tài sản, bảo đảm tính công khai, minh
bạch, nhất là về thủ tục hành chính quốc gia và dịch vụ công, bảo đảm quyền tài
sản của các quốc gia, tổ chức, cá nhân được bảo vệ, các giao dịch được bảo vệ
và thực hiện thuận lợi, hiệu quả. Việc phân bổ, sử dụng hiệu quả tài nguyên đất
và việc hoàn thiện pháp luật đất đai bổ sung cho nhau. Giải quyết nhanh chóng,
kịp thời các tranh chấp, khiếu kiện, lãng phí trong lĩnh vực đất đai. Minh bạch
trong sử dụng đất công, giám sát và nâng cao hiệu quả giao đất cho cộng đồng
và doanh nghiệp nhà nước.
Thứ bảy, nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập.
Thiết lập các cơ chế tự chịu trách nhiệm trong các hoạt động của tổ chức. Tổ
chức nguồn nhân lực và tổ chức tài chính để tối đa hóa dịch vụ công và thiết lập
cơ chế đánh giá độc lập giữa các đơn vị sự nghiệp công lập và ngoài công lập.
Phát triển kinh tế tư nhân, trực tiếp thu hút đầu tư, chuyển giao công nghệ, tiếp
xúc và hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước, điều chỉnh phương hướng kinh tế,
quy hoạch phát triển kinh tế.
Thứ tám, đồng bộ các yếu tố thị trường, cơ chế giá thị trường công khai,
minh bạch. Xây dựng các chính sách xã hội gắn với giá hàng hóa, dịch vụ để hỗ
trợ cung cấp dịch vụ và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Rà soát, xử lý các yếu
tố đầu vào của doanh nghiệp nhằm tạo sự bình đẳng giữa các thành phần kinh
tế, xóa bỏ độc quyền doanh nghiệp, nâng cao tính minh bạch của quản lý nhà nước. KẾT LUẬN
Qua tìm hiểu về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt
Nam, em đã biết vì sao nước ta lại lựa chọn phát triển kinh tế thị trường và kinh
tế thị trường, đó là sự lựa chọn đúng đắn và tất yếu cho công cuộc xây dựng xã
hội chủ nghĩa. Khi chúng ta chuyển từ một nước lạc hậu, kinh tế kém phát triển
sang chế độ mới xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, muốn xây dựng thành công chủ nghĩa
xã hội, chúng ta phải tìm ra con đường đúng đắn và đặt nền móng vững chắc cho
sự nghiệp xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Hơn nữa, chúng ta phải phát
triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa một cách thông minh nhất,
không để kinh tế thị trường chệch hướng với chủ nghĩa tư bản. Nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa vận hành theo cơ chế thị trường và có sự
quản lý vĩ mô của nhà nước. Tuy nhiên, nền kinh tế thị trường của nước tôi có
những đặc điểm khác với nền kinh tế của các nước. Ở nước ta, tăng trưởng kinh
tế gắn liền với tiến bộ và công bằng xã hội. Đây là cốt lõi của việc xây dựng nước
giàu mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Đặc biệt trong những năm gần đây, nền kinh tế thế giới có nhiều biến
động xấu do đại dịch Covid-19 ảnh hưởng đến nền kinh tế nước ta. Tuy nhiên,
dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, nền kinh tế đất nước vẫn có thể tăng
trưởng ổn định. Có thể nói, nền kinh tế thị trường của nước ta đã và sẽ trở thành
một mô hình kinh tế mà nhiều nước có thể học hỏi trong quá trình tiến lên chủ nghĩa xã hội.
Với tư cách là sinh viên Việt Nam và đặc biệt hơn nữa khi chúng ta là
sinh viên của trường Học viện Ngân hàng - ngôi trường có tiếng trong khối
ngành kinh tế của cả nước, chúng ta phải ra sức góp phần phát triển kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tất cả vì một mục tiêu đưa nền kinh tế
nước ta tiếp tục tăng trưởng và phát triển, không ngừng cải thiện và nâng cao
đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu Tiếng Việt 1.
Giáo trình Kinh tế chính trị Mác - Lênin) 2.
Tài liệu học tập và bài tập thực hành kinh tế chính trị Mác - Lênin,
Khoa Lý luận chính trị, Học viện Ngân hàng 3.
Ðảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Ðại hội đại biểu toàn quốc
lầnthứ XII, 2016. 4. Ðảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, 2021
5. Nghị quyết số 11 - NQ/TW ngày 3-6-2017 Hội nghị Trung ương 5 khóa XII.
Tài liệu trực tuyến 2.
http://xaydungdang.org.vn/Home/giai_bua_liem__vang/
2018/11291/Phat-trien-kinh-te-thi-truong-dinh-huong-xa-hoi-chunghia.aspx 3.
http://www.dankinhte.vn/thuc-trang-viec-hinh-thanh-va-phat-
trien-nen-kinh-te-thi-truong-xa-hoi-chu-nghia-o-nuoc-ta/ 4.
https://tapchicongsan.org.vn/kinh-te/-/2018/823673/mot-so- van-
de-ly-luan-va-thuc-tien-ve-nen-kinh-te-thi-truong-dinh-huong-xa-hoichu-nghia- o-viet-nam.aspx/