Tiểu luận môn Quản trị học - trường đại học kinh tế- tài chính thành phố Hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC UEH KHOA QUẢN TRỊ ----- ----- TIỂU LUẬN
MÔN HỌC: QUẢN TRỊ HỌC
Đề tài: Quản trị mang tính khoa học và nghệ thuật
Giảng viên hướng dẫn: Lê Việt Hưng Mã LHP: 23D1MAN50200103
Sinh viên: Bùi Trần Hà Mi – 31211020712
Võ Thụy Ngọc Trân – 31211026113
Tp. Hồ Chí Minh, ngày013 tháng 02 năm 2023 MỤC LỤC
I. Lời mở đầu ......................................................................................................... 2 II.
Cơ sở lý luận ................................................................................................. 2
1. Khái niệm Quản trị .................................................................................... 2
2. Quản trị mang tính khoa học ............................................................ 2
3. Quản trị mang tính nghệ thuật ......................................................... 3
4. Mối quan hệ giữa khoa học và nghệ thuật trong quản trị 3
5. Ví dụ thực tiễn quản trị vừa mang tính khoa học, vừa
mang tính nghệ thuật ................................................................................... 4
5.1. Microsoft .................................................................................................. 4
5.2. Các tập đoàn lớn ở Nhật Bản ....................................................... 4
III. Kết luận .......................................................................................................... 6 1 I. Lời mở đầu
Sự phát triển của nền kinh tế thị trường hiện nay không chỉ mở ra
những cơ hội mà còn mở ra những thách thức cho doanh nghiệp.
Quy luật của thị trường đòi hỏi các doanh nghiệp phải tổ chức tốt
công tác hoạt động kinh doanh của mình, nắm bắt được các quy luật
của nền kinh tế thị trường để từ đó đưa ra các quyết định đúng đắn
nhằm đem lại lợi nhuận cho doanh nghiệp của mình. Để đạt được
điều này có một sự đóng góp rất quan trọng của những nhà quản trị
doanh nghiệp. Theo quan điểm truyền thống của quản trị, công việc
của các nhà quản trị bao gồm việc kiểm soát và giám sát con người,
ban hành các quy định và quy tắc, tìm kiếm sự ổn định và hiệu suất,
thiết kế một cấu trúc quản trị từ trên xuống và đạt được các mục
tiêu kết quả đề ra ở cấp thấp nhất. Tuy nhiên, để mở rộng và cải tiến
và đạt được năng suất cao, các nhà quản trị cần nắm bắt các kỹ
năng khác, đặc biệt trong điều kiện kinh tế khó khăn hiện nay đã
gây ra nhiều tổn hại cho người lao động. Các nhà quản trị phải tìm ra
những cách thức để thu phục cả trái tim và trí óc cũng như tận dụng
được các năng lực thể chất của người lao động. Thay vì cố gắng
kiểm soát người lao động, các nhà quản trị nên tập trung vào việc
xây dựng lòng tin, thúc đẩy sự tận tụy của người lao động, lãnh đạo
sự thay đổi, khai thác tính sáng tạo và nhiệt tình của nhân viên
nhằm giúp cho doanh nghiệp ngày càng kinh doanh hiệu quả. Chính
vì những điều trên, có thể nói rằng “Quản trị vừa có tính khoa
học, vừa có tính nghệ thuật”. II. Cơ sở lý luận
1. Khái niệm Quản trị
Quản trị bao gồm toàn bộ các hoạt động hướng tới việc đạt được các
mục tiêu của tổ chức theo cách có hiệu quả và hiệu suất cao thông
qua hoạt động hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát các nguồn
lực của tổ chức. Là quá trình làm việc với con người và thông qua
con người nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức trong một môi
trường luôn luôn thay đổi, trọng tâm của quá trình này là sử dụng có
hiệu quả nguồn lực có giới hạn.
2. Quản trị mang tính khoa học
Thứ nhất, quản trị phải đi từ thực tiễn, phải đảm bảo phù hợp với sự
vận động của các qui luật tự nhiên, xã hội. Điều đó đòi hỏi việc quản
trị phải dựa trên sự hiểu biết sâu sắc các qui luật khách quan chung
và riêng của tự nhiên và xã hội. Từ thực tế của quản trị doanh
nghiệp, các nhà nghiên cứu thu thập đánh giá thông tin đó để khám
phá ra bản chất bằng cách kết hợp nhiều môn khoa học khác: Quản 2
trị học dựa trên cơ sở lý luận của Triết học, Kinh Tế học để phát triển
và gắn bó chặt chẽ với nhiều môn học kinh tế; Quản trị học cũng sử
dụng nhiều thành tựu của các ngành khoa học tự nhiên và khoa học
kỹ thuật; Quản trị học còn áp dụng nhiều luận điểm và kết quả
nghiên cứu của các môn xã hội học, tâm lý học,… Từ đó, các nhà
nghiên cứu tiếp tục phát triển và khám phá sự biến đổi của các chân
lý đó để tìm ra quy luật, phát triển lên nền tảng lý luận tương thích,
áp dụng vào các doanh nghiệp có đặc trưng tương đồng nhau.
Như vậy, quản trị mang tính khoa học: Quản trị đi từ thực tiễn đến
kiểm định, bản chất, quy luật và cuối cùng đi đến lý luận, tạo nên
quá trình nhận thức. Từ đó áp dụng nó vào mô hình quản lý nhằm
mang lại kết quả kinh doanh tốt cho doanh nghiệp.
3. Quản trị mang tính nghệ thuật
Để thành công trong quản lý, nhà quản lý không chỉ biết cách áp
dụng các phương pháp quản lý khoa học mà việc áp dụng các
phương pháp quản lý này còn đòi hỏi tính nghệ thuật cao. Nghệ
thuật quản lý là việc thực hành quản lý trên cơ sở vận dụng các yếu
tố khoa học quản lý và các yếu tố khác ( năng khiếu, kinh nghiệm,
trực giác…) vào giải quyết các nhiệm vụ nhằm đặt mục tiêu đặt ra
cho toàn hệ thống hay tổ chức và có hiệu quả nhất.
Nghệ thuật quản lý đòi hỏi cao khi nói đến việc quản lý con người.
Nguồn nhân lực ngày nay được xem là tài sản của doanh nghiệp (tài
sản tri thức), nhân viên được xem là nhân viên tri thức khi mang đủ
2 yếu tố: tài năng và sự cam kết, tận tụy với doanh nghiệp. Chính vì
thế một nhà quản lý tài ba không chỉ biết sử dụng đúng lúc, đúng
chỗ sở trường, tay nghề của nhân viên mà cần phải cực kỳ khôn
khéo và lanh lẹ phản ứng, đưa ra xử trí kịp thời với các yêu tố “nhân
cách học” của nhân viên trước sự thay đổi của môi trường làm việc,
tạo ra một môi trường làm việc có thể làm thỏa mãn và hài lòng cho
nhân viên để làm tốt các công việc nhằm đạt được các mục tiêu và
mang lại lợi ích cho doanh nghiệp.
Nghệ thuật là cái gì đó hết sức riêng tư của từng người, không thể
“nhập khẩu” từ người khác. Nó đòi hỏi ở người quản trị (mà trước hết
là người lãnh đạo) không những biết vận dụng có hiệu quả các thành
tựu khoa học hiện có vào hoàn cảnh cụ thể của mình mà còn tích lũy
vốn kinh nghiệm của bản thân, của người khác để nâng chúng lên
thành nghệ thuật – tức biến nó thành cái riêng của mình.
4. Mối quan hệ giữa khoa học và nghệ thuật trong quản trị 3
Khoa học và nghệ thuật quản trị không đối lập, loại trừ nhau mà
không ngừng bổ sung cho nhau. Khoa học phát triển thì nghệ thuật
quản trị cũng cải tiến theo. Muốn sản xuất kinh doanh có hiệu quả
cao, người lãnh đạo phải có kiến thức, phải nắm vững khoa học quản
trị. Nhưng nghệ thuật quản trị cũng không kém phần quan trọng vì
thực tiễn muôn hình muôn vẻ, tình huống, hoàn cảnh luôn luôn thay
đổi và không bao giờ lặp lại. Một nhà quản trị nổi tiếng nói rằng:
“Một vị tướng thì không cần biết kỹ thuật điều khiển tên lửa như thế
nào, kỹ thuật lái máy bay ra sao và làm thế nào để xe tăng vượt qua
được chướng ngại vật. Nhưng đã làm tướng thì phải biết khi nào thì
phải dùng pháo và loại pháo cỡ nào sẽ mang lại hiệu quả mong
muốn. Khi nào thì dùng máy bay, khi nào cần phải dùng xe tăng
hạng nặng. Sự phối hợp chúng như thế nào và có thể mang lại
những hiệu quả gì? Phải làm gì để có thể sử dụng tốt nhất các loại
vũ khí đó? Người làm tướng phải nắm chắc những kiến thức các loại
này và phải luôn luôn sáng tạo. Trong lĩnh vực quản trị kinh tế cũng vậy”.
5. Ví dụ thực tiễn quản trị vừa mang tính khoa học, vừa
mang tính nghệ thuật 5.1. Microsoft
QT mang tính khoa học: Microsoft quản lý bằng phương pháp giao
việc, khoán việc, phân công nhiệm vụ và lấy kết quả thực hiện
nhiệm vụ làm tiêu chí hướng đến mục tiêu cuối cùng, theo quy tắc sau đây:
• Khi một nhân viên phạm phải một sai lầm, nếu đó là một sai
lầm hợp lý cho việc theo đuổi làm tăng thị phần thì hãy ca ngợi điều
đó và sử dụng chúng như là một tấm gương cho người khác nếu bạn
cũng muốn những người khác làm như vậy.
• Yêu cầu nhân viên hàng ngày hay hàng tuần phải báo cáo rõ
điều họ đang làm nhằm tăng thị phần của sản phẩm lên.
• Khi một nhân viên từ chối nhận rủi ro để làm tăng thị phần thì
hãy giáng cấp nhân viên đó. Việc giáng cấp đó cũng là cách chuyển
quan điểm tới tất cả các nhân viên và con đường an toàn không còn
được chấp nhận tại công ty nữa.
QT mang tính nghệ thuật: Microsoft luôn muốn làm cho các nhân
viên của mình thật là thoải mái, và sung sướng nhất có thể trong
công việc. Để như vậy, họ cho tất cả các nhân viên làm việc chính
thức có văn phòng riêng của mình, còn những người làm việc hay
thực tập nội trú thì dùng chung một văn phòng thay cho phòng riêng
cho mỗi người. Trong đó, tất cả mọi người đều có không gian riêng 4
tư của mình. Với cách quản lý như vậy, nhân viên sẽ phát huy hết
hiệu suất làm việc. Không phải công ty nào cũng có thể thực hiện
cách quản lý thành công như vậy. Đây chính là nghệ thuật quản lý của Microsoft.
5.2. Các tập đoàn lớn ở Nhật Bản 5.2.1.
Liên tục cải tiến
Nguyên tắc này đòi hỏi các nhà quản trị phải không ngừng cải thiện
lề lối làm việc của nhân viên trong công ty. Tiến bộ là một quá trình
thăng tiến dần dần từ thấp lên cao. Nhà quản trị cần tạo ra một môi
trường thuận lợi cho nhân viên của mình thực hiện những cải tiến công việc. 5.2.2.
Phối hợp giữa các bộ phận
Những người phụ trách các phòng ban, phân xưởng hay chi nhánh
phải biết san sẻ trách nhiệm cho nhau. Masao Nemoto, cựu giám
đốc điều hành tập đoàn Honda, đã khuyến cáo các nhà quản trị
doanh nghiệp: “Một trong những chức năng quan trọng của người
quản trị là thực hiện tốt sự phối hợp giữa bộ phận của mình với
những bộ phận khác”.Và một hệ luận rút ra là giới quản trị cấp cao
không nên giao phó những công việc quan trọng chỉ cho một phòng ban duy nhất. 5.2.3.
Mọi người đều phát biểu
Nhà quản trị cần đảm bảo sao cho tất cả thành viên trong công ty
đều cùng tham gia đóng góp ý kiến về các vấn đề và cùng học hỏi từ
các thành viên khác. Điều này cũng nên áp dụng rộng rãi trong tất
cả những cuộc họp và công tác hoạch định hàng năm. Biết nghe
quan điểm của mọi người, những người nhà quản trị cấp cao có thể
khiến kế hoạch nhận được sự ủng hộ của các nhân viên thực thi
chúng, một nhân tố cốt yếu cho thành công của các chương trình cải tiến chất lượng. 5.2.4. Đừng la mắng
Tại tập đoàn sản xuất xe hơi lớn thứ hai trên thế giới, Toyota, một
quy tắc được đề ra là các nhà quản trị không được quát tháo và đe
dọa trừng phạt nhân viên dưới quyền khi có sai sót xảy ra, bởi chỉ có
như vậy mới bảo đảm các lỗi lầm sẽ được báo cáo ngay và đầy đủ,
từ đó có thể tìm ra nguyên nhân sâu xa của những lỗi lầm đó (trong
các chính sách và các quy trình) nhằm sửa đổi cho phù hợp. Trách
mắng nhân viên hẳn nhiên sẽ không khích lệ mọi người thông báo 5
với cấp trên những việc sai sót và như vậy cũng khó tìm ra nguyên
nhân sâu xa của sai lầm. 5.2.5.
Làm cho người khác hiểu công việc mình làm
Muốn như thế, các nhà quản trị cần chú ý đến các kỹ năng huấn
luyện và thuyết trình. Các nhà quản trị tại tập đoàn điện tử Sony,
Nhật Bản, luôn chú trọng việc giúp các nhân viên phát triển kỹ năng
diễn giải và trình bày về công việc của mình trước tập thể để họ có
được những sự cộng tác đầy đủ và hữu hiệu hơn. 5.2.6.
Luân chuyển những nhân viên giỏi
Hãng Honda có chính sách luân phiên huấn luyện nhân viên. Thông
thường, những nhà quản trị đều có xu hướng muốn giữ những nhân
viên giỏi nhất của mình không cho luân chuyển sang bộ phận khác,
nhưng về lâu dài, chính sách luân chuyển nhân viên giỏi sẽ rất có lợi cho toàn thể công ty. 5.2.7.
Một mệnh lệnh không có thời hạn hoàn thành thì không
phải là mệnh lệnh
Nguyên tắc này nhằm để các nhà quản trị luôn luôn phải ra thời hạn
hay lịch trình thực hiện công việc. Không xác định giới hạn về thời
gian chính là nguyên nhân khiến cho các công việc sẽ ít được hoàn tất hơn. 5.2.8.
Diễn tập là dịp lý tưởng để huấn luyện các kỹ năng cần thiết
Các nhà quản trị và người trưởng nhóm giám sát thường có rất nhiều
buổi thuyết trình và báo cáo và trong chương trình kiểm tra chất
lượng thường phải có báo cáo về tiến độ thực hiện công việc. Trong
thời gian giữ chức giám đốc điều hành tại Honda, Masao Nemoto
luôn khuyến khích các nhà quản trị chú tâm đến việc diễn tập những
buổi báo cáo và thuyết trình. Đó là những dịp rèn luyện kỹ năng
thuyết trình – thuyết phục và khám phá những vấn đề mới hoặc
những thiếu sót của vấn đề. 5.2.9.
Kiểm tra sẽ vô ích, trừ khi nhà quản trị cấp cao có hành động
Với nguyên tắc này, nhà quản trị phải đề ra được các biện pháp giải
quyết thật cụ thể khi có một vấn đề đang cần theo dõi hoặc cần
được báo cáo. Một khi đã xác định được vấn đề mà không có hành
động gì thì việc kiểm tra cũng chỉ vô ích.
5.2.10. Hãy hỏi thuộc cấp “Tôi có thể làm gì cho anh?” 6
Ở Toyota hay Mitsubishi, điều này được gọi là “tạo cơ hội để được lắng nghe cấp thấp
nhất”. Nếu thuộc cấp có yêu cầu giúp đỡ điều gì, nhà quản trị nên cố gắng thực hiện
theo yêu cầu ấy ngay khi có thể. Nói một cách khác, nếu các nhân viên cảm nhận rằng
nhà quản trị cấp cao quan tâm và sẵn sàng giải quyết vấn đề của họ, thì họ sẽ tích cực,
lạc quan hơn việc thực thi nhiệm vụ được giao và sẽ có thái độ nghiêm túc hơn đối với
những mục tiêu chung mà nhà quản trị đề ra.
Và cuối cùng “Làn sóng văn minh thứ tư” đang hướng các công ty, tập đoàn lớn của
Nhật Bản đến việc phá vỡ những chương trình quản lý cũ thông qua việc mở ra những
phương pháp mới nhằm tăng cường đầu tư vào sáng tạo, đổi mới các qui trình quản trị
lãnh đạo theo yêu cầu của tình hình mới… Có thể nói, tính sáng tạo đang ngày càng
có ảnh hưởng lớn và giữ vai trò tiên phong trong cuộc cách mạng quản trị
diễn ra ở Nhật Bản kể từ những năm đầu của thiên niên kỷ mới. III. Kết luận
Từ những điều trên, có thể kết luận rằng “Quản trị vừa mang tính
khoa học, vừa mang tính nghệ thuật”. Sự kết hợp chặt chẽ của khoa
học và nghệ thuật giúp tăng hiệu quả công việc và mang lại sự hài
lòng cho nhân viên, từ đó giúp cho doanh nghiệp dễ dàng hơn trong
việc đạt được các mục tiêu đã đề ra. Chính vì thế, một nhà quản trị
tài ba cần phải tận dụng cả hai tính khoa học và nghệ thuật vào
trong việc điều hành, quản lý tổ chức, doanh nghiệp của mình. 7