Tiểu luận Thông Tin Bất Cân Xứng Trong Bảo Hiểm | Môn Kinh tế đại cương - Đại học Gia Định

lOMoAR cPSD| 60755984
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIA ĐỊNH
TIỂU LUẬN KẾT THÚC HỌC PHẦN
Học phần : Kinh Tế Học Đại Cương
Chuyên ngành : Kế Toán Đề tài :
Nêu rõ sự tồn tại của thông tin bất cân xứng, tác động
của nó đến các bên tham gia, giải pháp khắc phục trong ngành bảo hiểm
Họ tên sinh viên :
Ngô Đặng Quỳnh Trúc MSSV : 2102110043
Hà Ngọc Hải Thùy MSSV : 2102110042 Lớp : K15DCKT01
Giảng viên HD : Trương Phi Cường
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH , THÁNG 10 NĂM 2021 lOMoAR cPSD| 60755984
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- - lOMoAR cPSD| 60755984
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------- - ----- MỤC LỤC Trang
LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................... 6
PHẦN I : KHÁI QUÁT............................................................................. 7
1.1 Nguồn gốc của bảo hiểm...................................................................... 7
1.2 Khái niệm về bảo hiểm......................................................................... 7
1.3 Thông tin bất cân xứng......................................................................... 8
1.4 Bất cân xứng thông tin trong bảo hiểm................................................ 8
PHẦN II : NHỮNG TÁC ĐỘNG CỦA BẤT CÂN XỨNG
THÔNG TIN GIỮA NHỮNG CHỦ THỂ TRONG
BẢO HIỂM............................................................................................... 10
2.1 Lựa chọn đối nghịch............................................................................ 10
2.2 Rủi ro đạo đức hay tâm lý ỷ lại........................................................... 10
PHẦN III: CÁC GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC.......................................... 12
KẾT LUẬN................................................................................................ 14
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 15 lOMoAR cPSD| 60755984 LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, em xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cô giáo trường Đại học Gia Định và
đặc biệt em xin lời cảm ơn sâu sắc đến giảng viên bộ môn Kinh Tế Học Đại Cương –
Thầy Trương Phi Cường đã dạy dỗ, truyền đạt những kiến thức quý báu cho em trong
suốt thời gian học tập vừa qua ,người đã tân tình hướng dẫn, kị ểm tra và chỉ bảo
phương pháp học tâp, nghiên c ̣
ứu, các kỹ năng cần thiết giúp em hoàn thành bài tiểu luân ṇ ày
Bộ môn Kinh Tế Học Đại Cương là môn học vô cùng bổ ích và có tính thực tế cao.
Đảm bảo cung cấp đủ kiến thức, gắn liền với nhu cầu thực tiễn của sinh viên. Tuy nhiên,
do tình hình dịch bệnh cùng với vốn kiến thức còn nhiều hạn chế và khả năng tiếp thu
thực tế còn nhiều bỡ ngỡ chúng em chưa thể nắm bắt hết được kiến thức. Mặc dù chúng
em đã cố gắng hết sức nhưng chắc chắn bài tiểu luận khó có thể tránh khỏi những thiếu
sót và nhiều chỗ còn chưa chính xác, kính mong thầy xem xét và góp ý để bài tiểu luận
của em được hoàn thiện hơn .
Một lần nữa kính chúc Thầy cùng gia đình có nhiều sức khỏe, niềm vui và hạnh phúc.
Chân thành cảm ơn thầy đã hỗ trợ rất nhiều tư liệu trong quá trình thu thập thông tin để hoàn thành đề tài.
TP HỒ CHÍ MINH , THÁNG 10 NĂM 2021 LỜI CAM ĐOAN
Chúng em xin cam đoan rằng tiểu luận "Nêu rõ sự tồn tại của thông tin bất cân
xứng, tác động của nó đến các bên tham gia, giải pháp khắc phục trong ngành bảo hiểm"
là công trình nghiên cứu của nhóm em. Chúng em đã tự đọc, tự tìm tòi và nghiên cứu
tham khảo các tài liệu và viết ra bài tiểu luận này hoàn toàn trung thực không sao chép ở
bất kì đâu. Các lý thuyết trong bài tiểu luận này đều là ở các nguồn tài liệu tham khảo lOMoAR cPSD| 60755984
trung thực , chính xác và được trích dẫn đầy đủ. Nhóm em xin chịu trách nhiệm với lời cam đoan này. lOMoAR cPSD| 60755984 Lời Mở Đầu
1. Tính cấp thiết của tiểu luận
Trong đà phát triển của nền kinh tế hiện đại, dưới tác động của công cuộc đổi mới
đất nước bảo hiểm ngày càng chứng minh được vai trò quan trọng của mình đối với đời
sống kinh tế - xã hội hiện nay vì bảo hiểm là chính sách không chỉ giúp vận hành giống
như một cơ chế chuyển giao rủi ro, đảm bảo an sinh xã hội của một quốc gia mà còn là
một khoảng đầu tư để đưa thị trường Việt Nam phát triển .
Dù là một ngành hot thị trường đang có tiềm năng phát triển trong tương lai nhưng
bảo hiểm cũng có những khó khăn và thách thức riêng được đặt ra cũng với doanh
nghiệp và giữa những các bên tham gia với nhau về những thông tin được hiểu sai lệch
làm mất đi sự cân bằng vốn có .Để giải quyết ổn thỏa, khắc phục các vấn đề này , không
chỉ là những nỗ lực của của các doanh nghiệp , công ty bảo hiểm mà còn là các cơ quan
nhà nước,…nhằm hướng tới đà phát triển thị trường bảo hiểm không ngừng và ngày càng
lớn mạnh , đảm bảo về kinh tế an sinh cho dân . Em hy vọng tiểu luận sẽ là một tài liệu
tham khảo giúp ích cho các nghiên cứu sâu hơn về đề tài “ thông tin bất cân xứng, tác
động của nó đến các bên tham gia, giải pháp khắc phục trong ngành bảo hiểm” .
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu : là những thông tin bất cân xứng và những tác động ở
trong ngành bảo hiểm giữa các chủ thể khác nhau sau đó đưa ra những giải pháp khắc phục
- Đối tượng nghiên cứu : những thông tin bất cân xứng trong ngành bảo hiểm .
3. Phương pháp nghiên cứu : dựa trên những giáo trình về ngành bảo hiểm từ
những trường đại học , trên các cơ sở của kinh tế vi mô , kinh tế vĩ mô . những
phương pháp phân tích cho đến thực tại .
4. Kết cấu của tiểu luận : Ngoài lời mở đầu , tiểu luận có
- Phần 1 : Khát quát về bảo hiểm , thông tin bất cân xứng ,sự tồn tại của bất cân xứng trong bảo hiểm)
- Phần 2 : Những tác động của thông tin bất cân xứng với các chủ thể tham gia -
Phần 3 : Các giải pháp , khắc phục thông tin bất cân xứng (từ các phần 1 -2 lOMoAR cPSD| 60755984
phần chỉ ra những cách khắc phục giải pháp cho sự tồn tại của thông tin bất cân xứng PHẦN I : KHÁI QUÁT
1. Nguồn gốc của bảo hiểm :
Mọi rủi ro chính là nguồn gốc của bảo hiểm . Trong lao động và cuộc sống , con
người dù có chú ý ngăn ngừa , phòng tránh giảm thiểu tối đa tổn thất nhưng rủi ro
vẫn có thể xảy ra bất cứ lúc nào . Rủi ro có thể là thân thể , tài sản, tính mạng hay là
những hoạt động sản xuất kinh doanh của một cá thể - tổ chức trong nền kinh tế .
Cùng với sự phát triển của kinh tế - xã hội thì nhu cầu lao động giữa chủ và
người làm thuê cũng theo đó mà tăng cao . Ban đầu người làm chủ chỉ cần cam kết trả
lương thưởng đầy đủ để người làm thuê có thể trang trải những nhu cầu thiết yếu
trong cuộc sống nhưng dần về sau họ phải kí kết đảm bảo cho những người đó một
khoảng như bồi thường tai nạn nghề nghiệp , lương hưu , thai sản ,….
Trong thực tế thì những điều trên sẽ ít khi xảy ra , nhưng đến một lúc nào đó
không mong muốn thì lại xảy ra dồn dập , khiến người làm chủ bị mất quyền lợi từ đó
dẫn đến sự việc tranh chấp giữa sử dụng lao động và người lao động . Để giải quyết
những mâu thuẫn đó thì bắt buộc phải có một phe ở giữa , đó được gọi là bảo hiểm.
Bảo hiểm tạo ra một hợp đồng nhằm điều hòa quyền lợi của cả hai bên ngang bằng nhau .
Điều này có nghĩa là , nếu như chủ phải chi trả hết một lần cho người lao động
khi có bất trắc xảy ra thì ở đây người chủ sẽ phải trích một số tiền nhỏ hàng tháng
dựa trên những phần trăm tai nạn mà người lao động có thể mắc phải .Số tiền này sẽ
được chuyển giao cho bảo hiểm , khi người lao động xảy ra rủi ro , số tiền này sẽ
được chi trả theo hợp đồng đã có từ trước . Như vậy , chủ sẽ giảm bớt về vấn đề kinh
tế , người lao động cũng có một khoản đảm bảo để chi trả cho vấn đề về rủi ro được
quy định trong hợp đồng .
2. Khái niệm về bảo hiểm: Bảo hiểm là một thỏa thuận hợp pháp mà thông qua đó
người tham gia bảo hiểm sẽ chấp nhận đóng một khoản tiền nhất định (phí bảo lOMoAR cPSD| 60755984
hiểm) cho các công ty bán bảo hiểm, để đổi lấy những cam kết về khoản chi trả
khi có một sự kiện trong hợp đồng xảy ra.Số tiền mà người tham gia bảo hiểm
đóng sẽ được cho vào một quỹ lớn do công ty bảo hiểm quản lý và đến khi kết
thúc thời hạn hoặc có những sự cố rủi ro thì công ty bảo hiểm sẽ trả lại khoản tiền
như đã thỏa thuận trước đó. Khi xảy ra bất cứ sự cố gì thì về phía công ty bảo
hiểm sẽ căn cứ vào những điều khoản trong hợp đồng để chi trả quyền lợi bảo
hiểm, và chắc chắn những quyền lợi bảo hiểm mà khách hàng được hưởng sẽ ghi
lại trong giấy chứng nhận bảo hiểm hoặc những văn bản xác nhận.
 Nói tóm lại, bảo hiểm chính là hình thức quản lý rủi ro, là phương pháp bảo
vệ cá nhân hoặc doanh nghiệp trước các tổn thất ngẫu nhiên về tài chính,
sinh mạng, tai nạn lao động, giao thông…Bảo hiểm là một hình thức dự
phòng tài chính trước các rủi ro khó lường có thể xảy đến trong tương lai.
 Trong kinh tế , bảo hiểm là một thị trường thú vị với mọi loại hình thể , là
một quỹ đầu tư dài hạn bảo đảm về an sinh xã hội
3. Thông tin bất cân xứng là: là một tình trạng hầu hết có trong mọi giao dịch, từ
những , khi mà giữa bên mua và bán có một bên nhiều thông tin tốt hơn bên còn
lại . Người đó sẽ lạm dụng để biến thông tin đó trở thành lợi nhuận cho bản thân
gây bất lợi cho chủ thể kia.Và nếu thông tin bị chênh lệch nhiều sẽ khiến một thị
trường đóng băng hoàn toàn .Hiện tượng bất cân xứng thông tin sẽ chia ra thành
hai loại đó chính là : Lựa chọn đối nghịch hay lựa chọn bất lợi và rủi ro đạo đức hay tâm lý ỷ lại .
- Lựa chọn đối nghịch là : bởi vì trên thị trường quá nhiều người mua không
có đủ thông tin nên chỉ sẵn sàng chi trả cho những sản phẩm có giá trị thấp
và giá thấp nhất vì thế những nguồn hàng tốt giá cao hơn một chút khó có
chỗ đứng không thể trao đổi mua bán trên thị trường được.
- Rủi ro đạo đức : Rủi ro đạo đức hay tâm lý ỷ lại là tình trạng cá nhân hay
tổ chức không còn động cơ để cố gắng hay hành động một cách hợp lý như
trước khi giao dịch xảy ra.Và rủi ro đạo đức được thể hiện rõ nhất trong thị trường bảo hiểm .
4. Bất cân xứng thông tin trong bảo hiểm : Xảy ra giữa công ty bảo hiểm và
người mua bảo hiểm,người ít thông tin hơn là bên công ty bảo hiểm và người mua
là người có nhiều thông tin hơn về sức khỏe của mình, cũng có thể công ty bảo lOMoAR cPSD| 60755984
hiểm mới là người có nhiều thông tin hơn là người hiểu rõ nhất các sản phẩm bảo
hiểm mà họ cung cấp, thể hiện qua các hợp đồng bảo hiểm, nhưng vì
có tính chuyên môn cao nên khách hàng cũng không thể nào có thể nắm bắt hết
được. Vì thế cũng sẽ có hai trường hợp như của khái niệm, gây ra những tác động
lớn trong ngành bảo hiểm . Đó là:
- Lựa chọn đối nghịch xảy ra khi : những người mua bảo hiểm đa số là
những người có nhiều rủi ro , và khả năng bệnh tật cao ,thường là những
người không có điều kiện về kinh tế để công ty bảo hiểm có thể chi trả một
phần để giải quyết những chi phí đắt đỏ của mình .
- Rủi ro đạo đức xảy ra khi : người mua bảo hiểm là người hiểu rõ hơn về
tình hình sức khỏe , rủi ro của mình hơn là những công ty bảo hiểm ,
thường có tâm lý ỷ lại vào số tiền trợ cấp của công ty bảo hiểm mà không
chú trọng sức khỏe của mình lOMoAR cPSD| 60755984
PHẦN II: NHỮNG TÁC ĐỘNG CỦA BẤT CÂN XỨNG THÔNG
TIN GIỮA NHỮNG CHỦ THỂ TRONG BẢO HIỂM
1. Lựa chọn đối nghịch : Như ở phần trên lựa chọn đối nghịch trong bảo hiểm ảnh
hưởng rất nhiều đối với thị trường bảo hiểm vì :
- Sẽ chia ra từng trường hợp có những những tình trạng khác nhau , có người
mắc nhiều rủi ro , bệnh tật phải chi trả phần lớn số tiền thu nhập của mình
để có thể gải quyết nhu cầu của họ .
- Trường hợp khác , có người thì ít có nguy cơ rủi ro , hay bệnh tật không
nhiều họ sẽ không phải chi trả nhiều tiền cho nhu cầu của mình . Và những
công ty bảo hiểm , họ sẽ đưa ra một mức giá trung bình đối với gói bảo
hiểm đó . Nếu những người không biết chắc chắn về nguy cơ , cũng như
sức khỏe của mình họ sẽ an tâm để tham gia vào thị trường bảo hiểm .
- Còn nếu như , người biết chắc chắn về sức khỏe cũng như rủi ro của mình
ít có nguy cơ hơn họ sẽ không hài lòng về số tiền phải chi trả cho gói bảo
hiểm vì nó quá mắc so với số tiền họ phải bỏ ra khi có điều bất trắc nên
những người đó họ sẽ không tham gia bảo hiểm .
- Ngược lại , bên các công ty bảo hiểm họ sẽ tăng giá của gói bảo hiểm lên,
do đó những người mắc nguy cơ cao về bệnh tật họ sẽ phải trả một mức phí
không rẻ hơn bao nhiêu khi chưa tham gia vào bảo hiểm hoặc là người
không đủ khả năng để chi trả gói bảo hiểm ấy bởi giá quá cao so với thu
nhập. Vì thế họ cũng sẽ không tham gia vào thị trường ấy nữa . Và :
 Dẫn đến công ty bảo hiểm , và thị trường bảo hiểm sẽ bị đóng băng hoàn toàn .
2. Rủi ro đạo đức hay tâm lý ỷ lại :
Đây là thông tin bất cân xứng được thể hiện rõ nhất trong ngành bảo hiểm . Nếu
như người mua bảo hiểm mua một gói bảo hiểm sức khỏe mà công ty bảo hiểm sẽ
đảm bảo chi trả 100% cho chi phí sức khoẻ khi người đó mắc rủi ro về sức khỏe của
mình . Vì thế thái độ của người đó sẽ hoàn toàn thay đổi đối với sức khỏe của chính mình : lOMoAR cPSD| 60755984
 Vì đã gỡ bỏ chi phí về sức khỏe người này có xu hướng ỷ lại vào chi phí của
công ty bảo hiểm sẽ chi trả toàn bộ khi bản thân bị đau ốm, buông lỏng , sống không lành mạnh .
 Khi đó khả năng mắc bệnh của nhiều người sẽ tăng cao đến lúc này , toàn bộ
rủi ro sẽ là do công ty bảo hiểm gánh chịu .
 Dẫn đến các công ty sẽ lần lượt đóng cửa vì thiếu vốn hoặc phải chi trả quá
nhiều chi phí cho người được lợi tức người mua bảo hiểm . lOMoAR cPSD| 60755984
PHẦN III: CÁC GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC
Giải pháp sẽ được nêu là 2 phần :
• Lựa chọn đối nghịch : nguyên tắc là giải quyết vấn đề tận nguồn, làm giảm đi sự
bất cân xứng về thông tin cho các bên tham gia giao dịch ở thị trường bảo hiểm :
1. Minh bạc hóa thông tin về tình hình rủi ro tài chính ,sức khỏe của người thụ hưởng bảo hiểm
2. Các công ty bảo hiểm cần đưa ra nhiều gói dịch vụ khắc nhau để người
mua bảo hiểm có thể lựa chọn phù hợp với tình trạng rủi ro sức khỏe của
chính mình . Ví dụ : công ty bảo hiểm có thể đưa ra hai lựa chọn : 1 gói
dịch vụ bảo hiểm có giá 1000$ tương ứng nếu xảy ra rủi ro người được bảo
hiểm sẽ được chi trả khoảng 10,000$ . Gói khác có giá 2000$ thì mỗi khi
xảy ra tình trạng gì đã cam kết trong hợp đồng mua bán thì sẽ được trả
20,000$.Vì thế sẽ những người có rủi ro cao sẽ yên tâm , còn những người
không có rủi ro nhiều , họ cũng sẽ có gói 1000$ kia phù hợp với bản thân .
3. Tìm cách cho những người có sức khỏe tốt cũng phải tham gia vào thị
trường bảo hiểm và chính phủ chính là chủ thể sẽ can thiệp vào bằng cách
đưa ra những gói bảo hiểm bắt buộc khiến nhiều người tham gia , có thể
cung cấp theo từng nhóm như công ty , trường học . Mỗi doanh nghiệp
trường học được lập ra như vậy sẽ phải mua bảo hiểm cho nhân viên của họ
, như thế mỗi nhóm sẽ bao gồm nhiều thành phần : có những người có rủi
ro cao , có người bình thường , có người có sức khỏe tốt. Việc này sẽ hạn
chế được hiện tượng lựa chọn đối nghịch . Khi mà tất cả mọi người đều
được tham gia , sẽ khiến thị trường bảo hiểm có thể vững mạnh và có nhiều vốn để bù trừ .
• Rủi ro đạo đức : Như nói ở trên các công ty bảo hiểm chỉ nên đưa một chi phí phù
hợp để giảm thiểu về những vấn đề về rủi ro sức khỏe , tài chính :
1. Công ty bảo hiểm có thể đưa ra nhiều gói ngăn ngừa rủi ro như đưa ra các
gói chăm sóc sức khỏe , chi phí khám sức khỏe định kì cho người mua ,
hoặc có gói đền bù cháy nổ tổn thất cho nhà hàng, bằng cách cung cấp cho
nhà hàng đó những dụng cụ thiết yếu để phòng cháy , có thể kiểm tra gắt
gao hơn về tình hình tự phòng chống cháy nổ của nhà hàng đó lOMoAR cPSD| 60755984
2. Công ty bảo hiểm không nhất thiêt phải chi trả hoàn toàn chi phí phát sinh :
họ chỉ cần trả 80% dịch vụ y tế còn 20% còn lại sẽ do người thụ hưởng chi
trả . Điều này sẽ giúp người mua bảo hiểm y tế thận trọng hơn trong việc
bảo vệ sức khỏe của mình vì bản thân họ cũng là người phải chi trả cho rủi ro của mình .
3. Thường xuyên tổ chức các chương trình truyền thông, tuyên truyền về bảo
hiểm y tế để đảm bảo khả năng cân đối quỹ bảo hiểm y tế theo hướng:
Giảm phí bảo hiểm đối với khách hàng có đăng ký các chương trình phòng
chống bệnh tật hoặc hoạt động sôi nổi trong các hoạt động cộng đồng .
4. Xây dựng cơ chế chi trả không gắn với việc xuất trình thẻ bảo hiểm y tế
cho các cơ quan khám chữa bệnh để hạn chế tình trạng phân biệt đối xử.
5. Bên công ty bảo hiểm có thể về đưa ra các cam kết trừng phạt về rủi ro đạo
đức trong hợp đồng bảo hiểm nếu là người thụ hưởng gây ra . .Điều này
làm cho bên có ưu thế hơn về thông tin sẽ cân nhắc nguy cơ bị trừng phạt
để rồi thấy lợi ích của việc mình thay đổi hành vi không bằng cái giá phải
bỏ ra, từ đó không nảy sinh rủi ro đạo đức. KẾT LUẬN
Bảo hiểm chính là thị trường kinh tế-xã hội lớn đồng thời cũng ảnh hưởng ít nhiều
đến an sinh của xã hội của một quốc gia.Và đặc biệt đối với ở Việt Nam của chúng ta là
một Đất Nước đang trong thời kì phát triển , hội nhập với thế giới, Gần đây nhất, thị
trường bảo hiểm Việt Nam ngày càng có nhiều công ty nước ngoài tham gia với các loại
hình bảo hiểm đa dạng, phong phú. . Nhưng thị trường nào thì cũng có mặt trái của riêng
mình và thị trường bảo hiểm cũng không ngoại lệ . Sinh ra nhiều loại thông tin bất cân
xứng khác nhau tác động lên các chủ thể với nhau , nhưng biểu hiện rõ nhất cũng chỉ là
lựa chọn đối nghịch , rủi ro đạo đức . Tiểu luận trên em đã chỉ rõ được cả hai vấn đề, ảnh
hưởng của lựa chọn, rủi ro đạo đức đối với những chủ thể tham gia chính là người mua (
người được bảo hiểm và người bán ( các công ty bảo hiểm ) và những biện pháp để giảm
thiểu thông tin bất cân xứng . Một lần nữa, em xin cảm ơn trường Đại Học Gia Định
cùng giảng viên bộ môn Kinh Tế Học Đại Cương –thầy Trương Phi Cường đã đưa ra một
đề tài nghiên cứu đến thực tiễn đời sống , giúp em tìm tòi và hiểu hơn được nhiều điều
trong kinh tế và đặc biệt là ngành bảo hiểm . lOMoAR cPSD| 60755984
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình môn Kinh Tế Học Đại Cương – thầy Trương Phi Cường
2. ThS. Mai Thị Dung & ThS. Lê Thị Xuân Hương - 07/03/2017- Lý thuyết bất cân
xứng trong bảo hiểm xã hội . ( https://tapchitaichinh.vn/nghien-cuu-trao-
doi/nghien-cuu-dieu-tra/ly-thuyet-bat doi-xung-thong-tin-trong-linh-vuc-bao- hiem-xa-hoi-118174.html )
3. Giáo trình đại lý bảo hiểm cơ bản ( Dự thảo 04/2013) – Trung tâm nghiên cứu và
đào tạo bảo hiểm, Chương 1
4. Trang chủ bảo hiểm xã hội Việt Nam
5. Trang chủ bảo hiểm y tế Việt Nam
6. ThS.Nguyễn Văn Định (2008), Giáo trình bảo hiểm, NXB Đại học Kinh tế quốc dân