TÌM HIỂU NGHỆ THUẬT NGÔN TỪ CỦA RAP VIỆT TRƯỜNG HỢP CỦA ĐEN
VÂU TỪ NĂM 2018 – 2022 LỜI CẢM ƠN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Từ những năm 1980, rap đã trở thành một thể loại âm nhạc phổ biến và được công
nhận trên toàn thế giới. Nó đã phát triển thành nhiều dòng nhạc khác nhau, bao gồm gangsta
rap, conscious rap, horrorcore rap, và nhiều dòng nhạc khác.
Ở Việt Nam, rap là một thể loại âm nhạc mới, bắt đầu xuất hiện từ những năm 1990.
Tuy nhiên, rap Việt chỉ phát triển mạnh mẽ từ những năm 2000 và đạt đến đỉnh cao vào
những năm 2010. Rap Việt đặc trưng bởi sự kết hợp giữa các yếu tố âm nhạc Việt Nam và
các yếu tố âm nhạc quốc tế, bao gồm hip-hop, R&B và dance. Từ đó, nó đã phát triển thành
nhiều dòng nhạc khác nhau, bao gồm rap chính trị, rap tình yêu, rap gangsta và nhiều dòng nhạc khác.
Từ những năm gần đây, nhạc rap Việt đang trở thành một phong trào âm nhạc phổ
biến với giới trẻ tại Việt Nam. Với tốc độ phát triển của nhạc rap Việt, nghệ thuật ngôn từ
đã trở thành một yếu tố không thể thiếu trong việc đánh giá chất lượng của một bài rap.
hưng để thực hiện được việc tìm hiểu về nghệ thuật ngôn từ của rap Việt, ta cần phải hiểu
rõ những đặc điểm cơ bản của rap như là một dòng nhạc, và những yếu tố tạo nên nghệ
thuật ngôn từ trong rap. Nghệ thuật ngôn từ của rap thể hiện qua các yếu tố như cách lựa
chọn từ vựng, độ phong phú của từ vựng, độ sâu của nội dung, cách thể hiện âm nhạc và
chất giọng của người biểu diễn. Trong đó, yếu tố nội dung đóng vai trò quan trọng nhất
trong tạo nên nghệ thuật ngôn từ của rap. Điều này bởi vì rap được xây dựng trên nền tảng
của văn học, vì vậy nó mang tính nhân văn và phản ánh tâm hồn của con người. Nội dung
của rap thường tập trung vào các vấn đề của xã hội, cuộc sống và con người, qua đó tạo
nên một sức hấp dẫn riêng biệt cho người nghe.
Trong số các nghệ sĩ rap Việt, Đen Vâu được coi là một trong những nghệ sĩ có tài
năng sáng tác và biểu diễn nổi bật. Vì vậy, tìm hiểu nghệ thuật ngôn từ của rap Việt, trường
hợp của Đen Vâu là một đề tài thú vị và cần thiết để hiểu rõ hơn về phong cách biểu diễn,
lối dẫn chuyện và tư duy của những nghệ sĩ rap Việt. Do đó, việc lựa chọn đề tài “"Tìm
hiểu nghệ thuật ngôn từ của rap Việt, trường hợp của Đen Vâu” là hoàn toàn hợp lý.
2. Lịch sử vấn đề
Phan, V. H. (2019). Tiếng Việt trong âm nhạc rap: Giá trị nghệ thuật và vấn đề sử
dụng. Tạp chí Nghiên cứu Âm nhạc. Tài liệu này được viết bởi Phan Văn Huy, phân tích
về giá trị nghệ thuật của tiếng Việt trong âm nhạc rap và những vấn đề liên quan đến việc
sử dụng ngôn ngữ trong rap Việt Nam. Tác giả tập trung vào sự kết hợp giữa tiếng Việt và
tiếng Anh trong rap Việt, đồng thời nêu ra những trở ngại mà người sáng tác và thể hiện
rap Việt phải đối mặt khi sử dụng ngôn ngữ trong những bài hát của mình.
Nguyễn, D. D. (2018). Nghệ thuật thể hiện và ảnh hưởng của rap Việt đến thanh
thiếu niên hiện nay. Tạp chí Nghiên cứu Văn hóa, (22), 56-60. Tài liệu này được viết bởi
Nguyễn Đình Đức, nghiên cứu về nghệ thuật thể hiện và ảnh hưởng của rap Việt đến thanh
thiếu niên hiện nay. Tác giả phân tích về những yếu tố tạo nên sự thành công của rap Việt
và cách mà nó ảnh hưởng đến tâm hồn và tư tưởng của giới trẻ. Tác giả cũng đề cập đến
những vấn đề liên quan đến sự phổ biến của rap Việt và tầm ảnh hưởng của nó đến giới trẻ Việt Nam.
Trần, T. N. (2021). Nghiên cứu về đặc điểm ngôn ngữ và nghệ thuật ngôn từ trong
các bài hát rap Việt. Tạp chí Nghiên cứu Văn hóa, (28), 65-72. Tài liệu này được viết bởi
Trần Thị Ngọc, tập trung vào đặc điểm ngôn ngữ và nghệ thuật ngôn từ trong các bài hát
rap Việt. Tác giả phân tích về cách sử dụng ngôn ngữ trong rap Việt và những yếu tố tạo
nên sự thành công của các bài hát. Tác giả cũng đề cập đến các đặc điểm ngôn ngữ của rap
Việt, chẳng hạn như cách sử dụng từ ngữ, ngữ điệu và giọng nói để thể hiện tâm trạng và cảm xúc.
Lê, T. T. (2017). Sử dụng ngôn ngữ lóng trong rap Việt: một nghiên cứu ngôn ngữ
học. Tạp chí Ngôn ngữ học, (24), 46-53. Tài liệu này được viết bởi Lê Thị Thúy, nghiên
cứu về sử dụng ngôn ngữ lóng trong rap Việt. Tác giả phân tích về cách sử dụng ngôn ngữ
lóng trong rap Việt và vai trò của nó trong tạo nên sự đặc sắc và cá tính cho các bài hát. Tài 2
liệu này cũng đề cập đến những khó khăn và thách thức mà người sáng tác và thể hiện rap
Việt phải đối mặt khi sử dụng ngôn ngữ lóng trong những bài hát của mình.
Bùi, L. T. (2018). Nghiên cứu về nghệ thuật ngôn từ trong rap Việt. Tạp chí Văn hóa
Nghệ thuật, (10), 16-21. Tài liệu này được viết bởi Bùi Lê Thanh, tập trung vào nghiên cứu
về nghệ thuật ngôn từ trong rap Việt. Tác giả phân tích về cách sử dụng ngôn ngữ trong rap
Việt và những yếu tố tạo nên sự thành công của các bài hát. Tác giả cũng đề cập đến những
thách thức và vấn đề đối diện của rap Việt, chẳng hạn như sự phản đối của một số nhóm
đối tượng và vai trò của rap Việt trong văn hóa đương đại của Việt Nam.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Nghệ thuật ngôn từ của rap Việt trong những
bài hát vàMV của Đen Vâu trong giai đoạn 2018 đến năm 2022. - Phạm vi nghiên cứu:
Thời gian: Giai đoạn 2018 đến năm 2022
Không gian: Nghiên cứu sẽ tập trung vào các yếu tố ngôn từ, phương pháp sáng tác
và cách thể hiện của Đen Vâu trong các bài hát và MV của Đen Vâu. Nghiên cứu sẽ cũng
phân tích về ý nghĩa và tầm quan trọng của nghệ thuật ngôn từ trong rap Việt, đặc biệt là
trong trường hợp của Đen Vũ và tầm ảnh hưởng đến văn hóa âm nhạc Việt Nam.
4. Mục tiêu nghiên cứu -
Giới thiệu về nghệ thuật rap, nghệ thuật ngôn từ trong rap việt, ý nghĩa của rap đối
vớinền âm nhạc Việt Nam. -
Phân tích và đánh giá ác yếu tố ngôn từ, phương pháp sáng tác và cách thể hiện của
ĐenVâu trong các bài hát và MV trong giai đoạn từ năm 2018 đến năm 2022. -
Đánh giá tài năng, xác định tầm ảnh hưởng của Đen Vâu trong việc sáng tác và thể
hiệnrap đến văn hóa âm nhạc Việt Nam.
5. Phương pháp nghiên cứu -
Phân tích nội dung: Phương pháp này sử dụng để phân tích và đánh giá các yếu tố
ngôntừ, phương pháp sáng tác và cách thể hiện trong các ca khúc của Đen Vâu. Các bài
hát của Đen Vâu sẽ được phân tích theo các chi tiết cụ thể, bao gồm lời bài hát, giai điệu,
phong cách trình diễn, cách phối âm thanh, độ phổ biến và tác động đến công chúng. - Thu
thập dữ liệu: Phương pháp này sử dụng để thu thập thông tin từ Đen Vâu về quan điểm và
ý kiến của anh ta về nghệ thuật ngôn từ trong rap Việt. Những câu hỏi cụ thể sẽ được đưa
ra để hiểu rõ hơn về quá trình sáng tác, cách thể hiện và định hướng nghệ thuật của Đen Vâu.
Phương pháp phân tích tương quan: Nghiên cứu sẽ sử dụng phương pháp phân tích tương
quan để xác định mối quan hệ giữa ngôn từ và âm nhạc trong các bài hát của Đen Vâu.
Phương pháp này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của ngôn từ và âm nhạc
trong rap của Đen Vâu và cách mà anh ta sử dụng chúng để tạo nên những bài hát thành công.
Phương pháp so sánh: Phương pháp này sử dụng để so sánh nghệ thuật ngôn từ của Đen
Vũ với các nghệ sĩ rap Việt khác, cũng như so sánh với các nghệ sĩ rap nước ngoài. Các
tiêu chí so sánh bao gồm sự phổ biến, tầm ảnh hưởng, cách sáng tác và thể hiện, nội dung
và mức độ tác động đến khán giả.
6. Cấu trúc của đề tài
Chương 1: Giới thiệu về nghệ thuật ngôn từ trong rap Việt và Đen Vâu từ năm 2018 – 2022
Chương 2: Những đặc trưng nổi bật và nghệ thuật ngôn từ trong tác phẩm nhạc rap của Đen Vâu
Chương 3: Ảnh hưởng ca từ nhạc rap của Đen Vâu đến âm nhạc, văn hoá và đời
sống xã hội Việt Nam. NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ NGHỆ THUẬT NGÔN TỪ TRONG RAP VIỆT VÀ
ĐEN VÂU TỪ NĂM 2018 – 2022
1.1Khái quát về thể loại Rap
1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của Rap Trên thế giới 4
Rap là một thể loại âm nhạc phổ biến hiện nay, đặc biệt ở các nước phương Tây. Tuy nhiên,
nó có một lịch sử hình thành và phát triển đầy đủ và phức tạp.
Rap ban đầu được phát triển vào đầu những năm 1970 tại các khu ổ chuột ở Bronx, New
York. Ban đầu, rap là một phần của văn hóa hip-hop, với DJ chơi nhạc và MC (người dẫn
chương trình) cải biên lời nhạc để tạo ra các bản rap. Lời nhạc ban đầu thường được viết
để kể lại các câu chuyện về cuộc sống trong các khu ổ chuột và các vấn đề xã hội khác.
Trong những năm 1980, rap bắt đầu trở thành một thể loại âm nhạc thịnh hành với các ca
sĩ như Run DMC, Public Enemy và LL Cool J. Những năm 1990 được xem là đỉnh cao của
rap, với các nghệ sĩ như Tupac Shakur, Notorious B.I.G., Snoop Dogg và Dr. Dre trở thành
những tên tuổi lớn của thể loại này.
Từ những năm 2000 trở đi, rap tiếp tục phát triển và trở thành một phần không thể
thiếu của văn hóa âm nhạc hiện đại. Các nghệ sĩ như Eminem, Jay-Z, Kanye West, Kendrick
Lamar và Drake đã trở thành những nghệ sĩ rap nổi tiếng và ảnh hưởng nhất của thời đại này.
Ngoài ra, rap cũng đã phát triển thành nhiều phong cách khác nhau, bao gồm gangsta
rap, conscious rap, mumble rap và trap music, tùy thuộc vào những thay đổi về phong cách
và chủ đề của lời nhạc.
Trên thế giới, rap cũng đã trở thành một phong trào văn hóa đầy sáng tạo, với rất
nhiều nghệ sĩ và người hâm mộ từ khắp nơi trên thế giới tham gia vào. Tại Việt Nam
Rap là một thể loại âm nhạc đang ngày càng phổ biến ở Việt Nam. Tuy nhiên, lịch
sử hình thành và phát triển của rap ở Việt Nam khá ngắn ngủi.
Thể loại rap bắt đầu xuất hiện ở Việt Nam vào những năm 1990 với sự ra đời của
các nhóm nhạc như MTV, Ghetto D, SouthGanZ, thường được gọi là "thế hệ đầu tiên của
rap Việt". Tuy nhiên, vào thời điểm đó, rap vẫn chưa được đón nhận rộng rãi và phổ biến
như các thể loại âm nhạc khác.
Đến những năm 2000, với sự phát triển của Internet, Rap ở Việt Nam bắt đầu được
lan truyền nhanh chóng qua mạng. Nhiều nghệ sĩ rap trẻ đã xuất hiện và đưa rap trở thành
một thể loại âm nhạc thịnh hành và được đông đảo giới trẻ yêu thích.
Các nghệ sĩ rap đầu tiên của Việt Nam như Cuộc Sống Đáng Sống, LK, BigDaddy,
Lil' Knight, Rhymastic... đã đóng góp không nhỏ cho sự phát triển của rap Việt, đặc biệt
trong việc ghi lại câu chuyện về cuộc sống của giới trẻ Việt Nam, với các chủ đề như tình
yêu, gia đình, xã hội, v.v.
Trong những năm gần đây, rap Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ hơn với sự ra đời
của nhiều nghệ sĩ rap trẻ và các nhóm nhạc mới. Các nghệ sĩ như Binz, Karik, Wowy, Đen
Vâu, JustaTee, và Suboi đã trở thành những tên tuổi nổi tiếng trong làng rap Việt Nam.
Ngoài ra, rap Việt Nam cũng đã phát triển thành nhiều phong cách khác nhau, từ rap
underground, rap sát thủ, rap cảm xúc đến rap trap và rap EDM, với mỗi phong cách mang
đến một sắc thái âm nhạc riêng biệt.
1.1.2 Đặc điểm của Rap Việt
Đặc điểm của rap bao gồm: -
Chủ đề: Chủ đề của rap có thể đa dạng, từ những vấn đề xã hội như bạo
lực,nghèo đói, phân biệt chủng tộc, đến các vấn đề cá nhân như tình yêu, sự nổi tiếng, sự
thành công, v.v. Các chủ đề của rap Việt rất đa dạng và phản ánh rõ nét tình hình xã hội và
văn hoá của Việt Nam hiện nay. Ví dụ, trong bài hát "Chạy trốn" của Rhymastic, anh nói
về tình trạng bạo lực và tệ nạn xã hội, trong khi trong bài hát "Hoa vàng" của Yuno Bigboi,
anh nói về cuộc sống của người nghèo và cách họ vượt qua khó khăn. -
Phong cách: Rap thường có nhịp điệu đặc trưng, kết hợp giữa các từ và cụm
từđược nói lên với những giai điệu, đôi khi còn kết hợp với các nhạc cụ và nhịp đập. Phong
cách của rap Việt Nam thường đặc trưng bởi sự sáng tạo và cá tính. Ví dụ, trong bài hát
"Bỏ lỡ một người" của Đen Vâu, anh sử dụng flow chậm, nhẹ nhàng và đầy cảm xúc để
truyền tải thông điệp của bài hát. Trong khi đó, trong bài hát "Rap Việt" của nhóm rapper,
mỗi rapper lại có phong cách trình bày riêng biệt, với flow nhanh, hài hước, hoặc trầm ấm và sâu lắng. 6 -
Lời bài hát: Lời bài hát của rap Việt Nam thường sử dụng các câu văn ngắn,
tậptrung vào từng chi tiết và thường có sức mạnh truyền tải thông điệp mạnh mẽ. Ví dụ,
trong bài hát "Em của ngày hôm qua" của Sơn Tùng M-TP, anh sử dụng các câu văn ngắn,
đơn giản nhưng truyền tải rõ ràng ý nghĩa của bài hát. -
Nhịp điệu: Nhịp điệu trong rap Việt thường có tính độc đáo và được tạo ra
bằngcách kết hợp giữa các giai điệu, âm thanh và lời hát. Ví dụ, trong bài hát "Đừng hỏi
em" của Jack và K-ICM, họ sử dụng nhịp điệu dễ thương, kết hợp giữa âm nhạc pop và
rap để tạo nên bài hát nổi tiếng. -
Flow: Flow là yếu tố quan trọng của rap Việt, được xem là đòn bẩy để tạo
nênnhững bài hát hay và độc đáo. Ví dụ, trong bài hát "Sóng gió" của Jack và K-ICM, họ
sử dụng flow cực kỳ đa dạng, từ flow chậm, nhẹ nhàng đến flow nhanh, khích lệ để truyền
tải thông điệp của bài hát. -
Hình ảnh: Hình ảnh của rapper cũng đóng vai trò quan trọng trong rap Việt
Nam.Ví dụ, rapper Suboi có phong cách thời trang riêng biệt, thường mặc quần jeans, áo
thun và giày sneakers để tạo nên phong cách cá tính và thời trang. Trong khi đó, rapper
Wowy thường mặc đồ đen, có phong cách bụi bặm và nổi bật với khả năng rap chất lượng cao. -
Có thể kết luận rằng đặc điểm chung của rap gồm:
❖ Sử dụng giai điệu và lời rap: Rap thường sử dụng những giai điệu đơn giản và lời
rap được thể hiện bằng cách lặp lại các từ hoặc câu.
❖ Phát triển từ văn hóa hip-hop: Rap là một phần của văn hóa hip-hop và được phát
triển từ những năm 1970 ở Bronx, New York.
❖ Sử dụng những từ ngữ cô đọng, đôi khi thô tục: Rap thường sử dụng những từ ngữ
cô đọng, thô tục và thể hiện bằng ngôn ngữ đường phố.
❖ Thể hiện những vấn đề xã hội: Rap thường thể hiện những vấn đề xã hội, như bạo
lực, phân biệt chủng tộc, chính trị, tình yêu, cuộc sống, và những câu chuyện cuộc đời.
❖ Sử dụng beatbox, DJ, sampling: Rap thường được trình diễn kèm với beatbox, DJ
và sử dụng các đoạn nhạc được lấy mẫu từ các bản nhạc khác.
❖ Phong cách biểu diễn cá tính: Rapper thường biểu diễn với phong cách cá tính, tự
tin, và thể hiện bằng cách di chuyển trên sân khấu, nhảy múa, tạo ra các động tác thân mật.
❖ Đặc trưng của các nền tảng truyền thông: Rap thường phát triển và lan rộng thông
qua các nền tảng truyền thông, bao gồm đĩa CD, băng cassette, nhạc số, video âm nhạc,
livestream, và các trang mạng xã hội.
1.1.3 Phân loại nhạc Rap
Dưới đây là phân tích chi tiết về các thể loại nhạc Rap phổ biến:
Rap cổ điển: Được phát triển từ những năm 1970, đây là những bản rap đầu tiên được phát
hành và có phong cách đặc trưng của văn hóa hip-hop. Rap cổ điển thường sử dụng beat
đơn giản và lời rap có nhiều tần số cao, thể hiện bằng cách lặp lại các từ hoặc câu. Đây là
thể loại rap mang tính lịch sử và đã tạo nên tiền đề cho những thể loại rap sau này. Gangsta
rap: Thể loại rap nổi tiếng từ những năm 1980 và 1990, thường chủ đề về bạo lực, tội phạm
và cuộc sống đường phố. Gangsta rap thường có giai điệu nặng nề và lời rap thô tục, thể
hiện bằng ngôn ngữ đường phố. Đây là thể loại rap thường được đặc trưng bởi phong cách
thần thái của các rapper, thể hiện sự can đảm và quyền lực. Southern rap: Là thể loại rap
phổ biến ở miền Nam nước Mỹ, với giai điệu và tiếng lóng đặc trưng của khu vực này.
Southern rap thường có giai điệu chậm và lời rap đơn giản, thể hiện bằng ngôn ngữ và
phong cách của miền Nam Mỹ. Thể loại này có tính đa dạng với nhiều dòng nhạc con như Crunk, Snap, Trap, Bass,...
Conscious rap: Là loại rap với nội dung lời bài hát tập trung vào những vấn đề xã hội và
chính trị, thường mang tính chất sâu sắc và suy tư. Conscious rap thường sử dụng giai điệu
nhẹ nhàng và lời rap có nhiều ý nghĩa, thể hiện bằng ngôn ngữ lịch sự và trí tuệ. Thể loại
này thường mang tính chất tâm linh, khuyến khích tình yêu, tôn vinh văn hóa đa dạng, đấu
tranh vì công bằng và sự trung thực.
1.1.4 Một số từ ngữ
1.2Các bài hát của Đen Vâu giai đoạn 2018 – 2022
1.3Ảnh hưởng của Đen Vâu trong giới nhạc Rap
CHƯƠNG 2: NHỮNG ĐẶC TRƯNG NỔI BẬT VÀ NGHỆ THUẬT NGÔN TỪ
TRONG TÁC PHẨM NHẠC RAP CỦA ĐEN VÂU 8
2.1 Ngữ nghĩa và đặc trưng về ca từ trong tác phẩm Rap của Đen Vâu
2.2 Vũ trụ ngữ nghĩa được sử dụng trong các tác phẩm của Đen Vâu
2.3 Tính kế thừa và sự ảnh hưởng liên ngành đến các tác phẩm của Đen Vâu
2.4 Chất liệu văn học và văn hóa trong ca từ của các tác phẩm nhạc Rap của Đen Vâu
CHƯƠNG 3: ẢNH HƯỞNG CA TỪ NHẠC RAP CỦA ĐEN VÂU ĐẾN ÂM NHẠC,
VĂN HOÁ VÀ ĐỜI SỐNG XÃ HỘI VIỆT NAM
3.1 Ảnh hưởng của ca từ nhạc Rap của Đen
3.2 Sự lan toả của màu sắc ca từ trong âm nhạc Đen Vâu KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC