Tiểu sử và sự nghiệp sáng tác của nhà văn Lê Minh Khuê chi tiết
Lê Minh Khuê được đánh giá là nhà văn có phong cách độc đáo, với nguồn cảm hứng dạt dào trước
những vấn đề của đất nước cũng như số phận con người ở những giai đoạn lịch sử khác nhau. Các
sáng tác của nhà văn Lê Minh Khuê đã góp phần đổi mới diện mạo văn xuôi Việt Nam hiện đại, đặc
biệt là ở thể loại truyện ngắn.
Mục lục bài viết
1. Tiểu sử về nhà văn Lê Minh Khuê
Nhà văn Lê Minh Khuê sinh ngày 06/12/1949 tại tỉnh Thanh Hóa, nước Việt Nam. Tên khai sinh của bà
là Lê Thị Minh Khuê, bà được sinh ra tại quê ngoại - ở Lan Châu, Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa. Quê nội
bà ở xã Hải An, Tĩnh Gia, Thanh Hóa. Bà thuộc cung Nhân Mã, cầm tinh con trâu (Kỷ Sửu 1949). Bà sinh
ra trong một gia đình có truyền thống Nho học, ông nội và ông ngoại đều là nhà Nho nên từ nhỏ bà đã
được giáo dục trong một môi trường nề nếp. Cha của nhà văn cũng là một giáo viên trung học. Nhà
văn Lê Minh Khuê được nuôi dưỡng và dạy dỗ bởi gia đình dì ruột của mình, chú và dì của cbà đều là
giáo viên. Lê Minh Khuê sống và làm việc chủ yếu ở Thành phố Hà Nội, nước Việt Nam, bà xếp hạng
nổi tiếng thứ 46694 trên thế giới và thứ 27 trong danh sách Nhà văn nổi tiếng.
1.1. Hoạt động cách mạng của nhà văn
Năm 1965, Lê Minh Khuê tham gia lực lượng Thanh niên xung phong chống Mỹ. Năm 1967 bà có
những bài báo đầu tiên và năm 1969 bắt đầu viết văn. Lê Minh Khuê là nhà văn nữ Việt Nam chuyên
viết truyện ngắn và truyện vừa, sợi chỉ xuyên suốt tác phẩm của nhà văn là hiện thực cuộc sống của
quân và dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến. Nổi bật nhất là các tác phẩm được nhà văn Lê Minh
Khuê cho ra đời đầu những năm 70 của thế kỉ XX đều viết về cuộc sống chiến đấu của thanh niên xung
phong và bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn rực lửa với lòng yêu nước, ý chí sắt đá và tinh thần lạc
quan trong gian khổ. Bà là cây bút nữ xuất sắc của thời đại trong văn học Việt Nam thời kỳ kháng
chiến chống Mỹ cứu nước. Tác phẩm của bà khắc hoạ đậm nét về tinh thần của các chiến sĩ quả cảm
Trường Sơn và tái hiện chân thật về sự tàn bạo của chiến tranh tại Việt Nam.
Từ những năm 1984 truyện của bà được thay đổi đề tài, vì theo bà người Việt Nam thay đổi ngay từ
năm 1975 khi hết chiến tranh, do đó không còn viết như cũ, bà nhanh chóng bắt kịp sự thay đổi của
nền văn học nước nhà, từ đó cho ra đời những tác phẩm xuất sắc. Tác phẩm của nhà văn Lê Minh
Khuê trong thời kì này bám sát những biến chuyển của đời sống xã hội và con người trên tinh thần đổi
mới. Cùng với các nhà văn đương thời như Nguyễn Minh Châu hay Lê Huy Thiệp, bà xứng đáng là một
trong những nhà văn tiêu biểu của thời kỳ đổi mới. Truyện của bà được dịch và xuất bản ở các nước
như: Hoa Kỳ, Đức, Thụy Điển, Italia, Hàn Quốc. Ngoài viết văn, Lê Minh Khuê từng là phóng viên báo
Tiền phong, phóng viên Đài Phát thanh Giải phóng), phóng viên Đài Truyền hình Việt Nam, biên tập
viên Nhà xuất bản Hội Nhà văn từ 1978 đến khi nghỉ hưu. Lê Minh Khuê có tên trong Từ điển Tiểu sử
Văn học phần Southeast Asian Writers (các nhà văn Đông Nam Á) cùng với 5 nhà văn Việt Nam.
1.2. Thành tựu trong văn học
Với những đóng góp quý báu trong lĩnh vực văn học nghệ thuật, Nhà văn Lê Minh khuê đạt được
những giải thưởng như: Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam với tập truyện ngắn "Một chiều xa thành
phố" năm 1987; Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam với tập truyện ngắn "Trong làn gió heo may" năm
2000; Năm 2008, giải thưởng văn học mang tên văn hào Byeong-ju Lee của Hàn Quốc; Giải thưởng
Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2012 và Giải Thành tựu trọn đời về Văn học.
Nhà văn Lê Minh Khuê được biết đến với các tác phẩm tiêu biểu như: Tôi đã không quên, Một chiều xa
thành phố, Bi kịch nhỏ, Trong làn gió heo may, Những dòng sông, buổi chiều, cơn mưa, Những ngôi
sao, Trái đất, dòng song, The Stars, The Earth, The River, Fragile come un raggio di sole, Màu xanh man
trá, Đoạn kết, Một mình qua đường, Những ngôi sao xa xôi, Nhiệt đới gió mùa, Cao điểm mùa hạ, Lê
Minh Khuê truyện ngắn, Monsunens sista regn, Kleine Tragödien.
2. Sự nghiệp sáng tác của nhà văn Lê Minh Khuê
2.1. Phong cách văn chương
Nhà văn Lê Minh Khuê đến với văn chương từ sớm và suốt những năm tháng cuộc đời, bà luôn khinh
khỉnh ghi lại mọi biến động trong cuộc sống, gửi gắm những thông điệp giản dị qua trang bìa sáng tác
của mình. Đối với nhà văn, viết là bộc lộ những tâm tư, tình cảm dội về trong tâm hồn, đề cập đến bao
trăn trở trong tâm trí. Nếu như trước năm 1975, người đọc biết đến Lê Minh Khuê với những tác
phẩm phản ánh sinh động hiện thực cuộc sống và chiến đấu của thế hệ trẻ trong những năm kháng
chiến chống Mỹ hào hùng thì sau năm 1975, người đọc bị hấp dẫn bởi mảng sáng tác viết về mọi ngóc
ngách của xã hội Việt Nam thời hậu chiến với những vấn đề thời sự nóng bỏng bám sát vào thực tại,
phản ánh một cách chân thực không chỉ bằng cái nhìn đa chiều, tỉnh táo, sắc lạnh, bằng bút lực mạnh
mẽ mà còn bằng cả tâm hồn rộng mở, yêu thương và tươi mới của nữ nhà văn. Trong những tác phẩm
ở giai đoạn này của nhà văn Lê Minh Khuê, bà bắt đầu lên án sự ngự trị của đồng tiền. Trong thời kì
hội nhập của đất nước, đã có quá nhiều con người bị tha hóa. Nhà văn đã thấy được điều ấy và bắt
đầu phản ánh những điều như thế. Không chỉ vậy, bà còn viết về những nhân vật trong xã hội sống
trong suy nghĩ chán chường, tiêu cực. Họ mệt mỏi nhưng vẫn bị lôi kéo vào vòng xoáy của cuộc đời.
Đến với các tác phẩm của Lê Minh Khuê, người đọc không chỉ được khám phá một thế giới nghệ thuật
phong phú, độc đáo mà còn được nhìn thấy chính mình trong những chi tiết nhỏ mà nhà văn dày công sáng tạo.
“Nhà văn thế hệ trước viết dưới một ánh sáng vĩnh cửu. Họ nghĩ đến một sự khẳng định, một vị trí tất
yếu trong tương lai. Còn mình, chỉ viết cho giây phút này, cho ngày hôm nay. Viết cũng như là sống
vậy. Biết ngày mai người ta có đọc mình hay không? Nhà văn trước kia có thể viết rồi cất vào ngăn kéo
và hy vọng giá trị của nó trong tương lai. Còn mình viết ra, chỉ mong có bạn bè thân thiết, con mình
đọc, tại thời điểm này, là thắng rồi. Làm sao bắt số đông phải quan tâm đến mình được?” Theo nhà
văn, công việc sáng tác bắt nguồn từ nhu cầu tự thân, khi tác giả mang trong mình khát vọng thể hiện
những nấc thang động trong cuộc sống mà họ quan sát được. Không chỉ vậy, Lê Minh Khuê còn nhận
định, văn chương còn là sự sáng tạo không ngừng nghỉ của mỗi cá nhân, mang dấu ấn riêng của nhà
văn. Ở những tác phẩm viết về chiến tranh của nhà văn Lê Minh Khuê người đọc có thể thấy một trái
tim dịu dàng, nhân hậu, nhạy cảm của người phụ nữ qua từng câu chữ, tác giả không nhìn chiến tranh
một cách thô thiển, trần trụi mà với bà chiến tranh là cái nền làm lung lay thêm những sản phẩm quý
giá, những tình cảm thiêng liêng của con người. Nhà văn Lê Minh Khuê đã sử dụng giọng văn giản dị
và ấm áp để thổi cho cái hồn của tác phẩm được sinh động hơn, sử dụng lối viết này người đọc sẽ
thấy được nỗi niềm của một người phụ nữ khi đứng trước chiến tranh, sự day dứt và khắc khoải
trước hoàn cảnh của thực tại chứ không hề khô cứng.
2.2. Đánh giá về nhà văn Lê Minh Khuê
Lê Minh Khuê được đánh giá là nhà văn có phong cách độc đáo, có sức viết bền bỉ với nguồn cảm
hứng dạt dào trước những vấn đề của đất nước cũng như số phận con người ở những giai đoạn lịch
sử khác nhau – trên chiến trường cũng như khi thời bình. Các sáng tác của nhà văn Lê Minh Khuê đã
góp phần đổi mới diện mạo văn xuôi Việt Nam hiện đại, đặc biệt là ở thể loại truyện ngắn.
Giáo sư Hà Minh Đức trong bài viết “Những tác giả nữ trong nền văn xuôi chống Mỹ” đã nhận xét: “Lê
Minh Khuê là một cây bút trẻ xông xáo trong những năm chống Mỹ. Chị đã có ý thức chuyển nhanh
sang thời kỳ mới và tỏ ra khá nhạy bén trong cách cảm nhận nghệ thuật của mình”. Với một nhà văn
tài hoa như Lê Minh Khuê, bà luôn biết cách đổi mới và sáng tạo trong các tác phẩm nghệ thuật của
mình. Bà thay đổi cách viết một cách linh hoạt qua từng thời kỳ của đất nước. Bà có một vốn sống
lớn, vốn từ rộng, dựa vào đó bà đã viết ra được một khối lượng khổng lồ các tác phẩm. Cảm hứng
trong bà luôn luôn dào dạt. Không chỉ thành công trong nền văn học nước nhà, mà nhà văn Lê Minh
Khuê cũng đã nhận được những lời khen từ nền văn chương nước ngoài.