Tính Chất Của Tôn Giáo Trong Lịch Sử và Xã Hội | Môn Lịch sử Đảng Cộng Sản Việt Nam - Đại học Kinh Tế Quốc Dân

lOMoAR cPSD| 58562220
Tính chất của tôn giáo -Tính lịch sử
Nó có sự hình thành, tồn tại và phát triển và có khả năng biến đổi trong những giai
đoạn lịch sử nhất định để thích nghi với nhiều chế độ chính trị xã hội. Khi các điều
kiện kt-xh, lịch sử thay đổi, tôn giáo cũng có sự thay đổi theo. Trong quá trình vận
động của các tôn giáo, chính các điều kiện kinh tế- xã hội, lịch sử cụ thể đã làm cho
các tôn giáo bị phân liệt, chia tách thành nhiều tôn giáo, hệ phái khác nhau. Theo
quan điểm của chủ nghĩa Mác- Leenin, đến một giai đoạn lịch sử nào đó, khi khoa
học và giáo dục giúp cho đại đa số quần chúng nhân dân nhận thức được bản chất
các hiện tượng tự nhiên và xã hội thì tôn giáo sẽ dần mất đi vị trí của nó trong đời
sống xã hội và cả trong nhận thức, niềm tin của mỗi người.
Vd: Cách đây hai thế kỷ, Đạo Thiên chúa bị phâh liệt làm hai: Thiên Chúa Giáo và
Cơ Đốc tân giáo. Lúc đó các dân tộc phía Bắc thích Cơ Đốc tân giáo mà các dân tộc
phía Nam thích Thiên Chúa Giáo.
Như vậy là do các dân tộc phía Bắc luôn luôn có tinh thần độc lập và tự do mà các
dân tộc phương Nam không có.
Trong các nước có Cơ đốc tân giáo, các cuộc cách mạng thường tiến hành trên bình
diện chính trị quốc gia. Luther (nhà thần học người Đức) được các vua lớn hâm mộ,
nhưng tôn giáo của ông không để cấc vua nếm mùi quyển lực Giáo hội, mà Giáo hội
cũng không giữ vị trí ưu thắng bề ngoài. Calvin (nhà thần học, nhà cải cách theo đạo
Tin Lành) thì được dân chúng các nước cộng hoà và lớp trưởng giả mờ nhạt trong
các nước quân chủ tin theo; ông đã không thiết lập những ưu quyền và tước vị cho Tôn giáo.
-Tính quần chúng của tôn giáo lOMoAR cPSD| 58562220
Không chỉ biểu hiện ở số lượng tín đồ rất đông đảo ( gần ¾ dân số thế giới) mà còn
biểu hiện ở chỗ, các tôn giáo là nơi sinh hoạt văn hóa, tinh thần của một bộ phận
quần chúng nhân dân. Dù tôn giáo hướng con người vào niềm tin hạnh phúc hư ảo
của thế giới bên kia, song nó luôn phản ánh khát vọng của những người lao động về
một xã hội tự do, bình đẳng, bác ái. Mặt khác, nhiều tôn giáo có tính nhân văn, nhân
đạo và hướng thiện, vì vậy được nhiều người ở các tầng lớp khác nhau trong xã hội,
đặc biệt là quần chúng lao động tin theo.
Vd: Có khoảng 10.000 tôn giáo khác nhau trên toàn thế giới,nhưng khoảng 84% dân
số thế giới theo một trong năm nhóm tôn giáo lớn nhất, đó là Kitô giáo, Hồi giáo,
Ấn Độ giáo, Phật giáo và các dạng tôn giáo dân gian. Các nhân khẩu học không tôn
giáo bao gồm những người không liên kết với bất kỳ tôn giáo cụ thể nào, những
người Vô thần hoặc Bất khả tri. Trong khi số lượng những người không có tôn giáo
cụ thể càng ngày càng tăng trên toàn cầu, nhiều người trong số những người không
theo tôn giáo cụ thể nào vẫn có nhiều niềm tin tôn giáo khác nhau.
Các tôn giáo khác nhau có thể chứa hoặc không chứa nhiều yếu tố khác nhau, bao
gồm các yếu tố thần thánh, những điều thiêng liêng, tín ngưỡng, một thế lực hoặc
nhiều thế lực siêu nhiên hoặc "một số thế lực siêu việt tạo ra các chuẩn mực và sức
mạnh cho phần còn lại của cuộc đời ". Các hoạt động tôn giáo có thể bao gồm các
nghi lễ, bài giảng, lễ kỷ niệm hay biểu hiện sự tôn kính (các vị Thần, Thánh, Phật),
tế tự, lễ hội, nhập hồn, lễ nhập đạo, dịch vụ tang lễ, dịch vụ hôn nhân, thiền, cầu
nguyện, âm nhạc, nghệ thuật, múa, dịch vụ công cộng, hoặc các khía cạnh khác của
văn hóa con người. Các tôn giáo có lịch sử và các kinh sách thiêng liêng, có thể được
bảo tồn trong các thánh thư, các biểu tượng và thánh địa, nhằm mục đích chủ yếu là
tạo ra ý nghĩa cho cuộc sống. Tôn giáo có thể chứa những câu chuyện tượng trưng,
đôi khi được những người tin theo cho là đúng, có mục đích phụ là giải thích nguồn lOMoAR cPSD| 58562220
gốc của sự sống, vũ trụ và những thứ khác. Theo truyền thống, đức tin, cùng với lý
trí, đã được coi là một nguồn gốc của các niềm tin tôn giáo.
-Tính chính trị của tôn giáo
Khi chưa có giai cấp, tôn giáo chưa mang tính chính trị. Tính chất chính trị của tôn
giáo chỉ xuất hiện khi xã hội đã phân chia giai cấp, có sự khác biệt, sự đối kháng về
lợi ích giai cấp. Trước hết do tôn giáo là sản phẩm của những điều kiện kinh tế- xã
hội, phản ánh lợi ích, nguyện vọng của các giai cấp khác nhau trong cuộc đấu tranh
giai cấp, đấu tranh dân tộc, nên tôn giáo mang tính chính trị. Mặt khác, khi các giai
cấp bóc lột, thống trị sử dụng tôn giáo để phục vụ cho lợi ích giai cấp mình, chống
lại các giai cấp lao động và tiến bộ xã hội, tôn giáo mang tính chính trị tiêu cực, phản
tiến bộ. Vì vậy đa số quần chúng tín đồ đến với tôn giáo nhằm thỏa mãn nhu cầu
tinh thần; song, trên thực tế, tôn giáo đã và đang bị các thế lực chính trị xh lợi dụng
thực hiện ngoài mục đích tôn giáo của họ. Vd:
-Tại Ấn Độ, xung đột giữa người theo đạo Hinđu và người theo Hồi giáo mà đỉnh
cao là cuộc khủng bố ở trung tâm tài chính Mumbai của Ấn Độ vào ngày 26/11/2008.
Ấn Độ có khoảng 1,2 tỉ dân trong đó, người theo đạo Hinđu chiếm khoảng 80% dân
số, người Hồi giáo chiếm khoảng 13%. Người Hồi giáo bị coi là hậu duệ của ngoại
xâm phương Bắc nên bị phân biệt đối xử và trở thành mục tiêu của những phần tử
Hindu cực đoan. Người Hồi giáo là tầng lớp nghèo trong xã hội, chỉ chiếm 3% biên
chế trong bộ máy của chính quyền Ấn Độ. Khoảng cách giàu nghèo tại Ấn Độ đan
xen với các nhân tố lịch sử, tôn giáo, dân tộc,… đã tạo nên những mối quan hệ phức
tạp. Từ những cuộc xung đột lẻ tẻ dần dần đã phát triển thành những cuộc xung đột
lớn trên toàn quốc vào năm 1992, kể từ vụ khoảng 150 ngàn phần tử cực đoan Hindu lOMoAR cPSD| 58562220
phá hủy một Thánh đường Hồi giáo ở Ayodhya. Sau những cuộc đụng độ trong
những năm 1992-1993, từ mối thù dẫn đến những vụ cướp bóc, giết người do cả hai
phía gây ra làm hàng vạn người thiệt mạng. -Indonesia có khoảng 250 triệu dân,
trong đó có 87% dân số theo Hồi giáo và 8% theo Công giáo. Xung đột căng thẳng
giữa người Công giáo với người Hồi giáo đã kéo dài ở nhiều nơi. Xung đột giữa
người Công giáo và người Hồi giáo ở quần đảo Maluku với dân số khoảng 3 triệu
người, trong đó người theo đạo Hồi chiếm 55%, theo đạo Công giáo chiếm 44%.
Xuất phát từ tâm lý bị phân biệt đối xử nên đã hình thành những bất đồng giữa hai
cộng đồng tôn giáo này và những mâu thuẫn âm ỉ trở thành xung đột lớn. Những
người Hồi giáo đã thành lập các đơn vị bán quân sự được trang bị vũ khí sẵn sàng
tiến hành cuộc “Thánh chiến” để bảo vệ người Hồi giáo. Xung đột ở Aceh, một tỉnh
có khoảng 5 triệu dân với 98% dân số là người Hồi giáo và là một trong những tỉnh
giàu tài nguyên thiên nhiên của Indonesia với nhiều dầu, khí đốt, vàng, bạc, cao su.
Ngày 18/11/2009, tại Banda Aceh (thủ phủ Aceh) đã diễn ra một cuộc biểu tình lớn
đã làm khoảng 5.000 người thiệt mạng.
Thực tế cho thấy, dân tộc, tôn giáo thường luôn chứa đựng sự nhạy cảm, phức tạp và
đã có nhiều cuộc xung đột xảy ra ở nhiều nơi. Từ sau chiến tranh thế giới thứ II đến
nay, có hàng trăm cuộc xung đột, trong đó 70% các cuộc xung đột liên quan đến sắc
tộc, tôn giáo làm ảnh hưởng rất lớn đến sự ổn định chính trị, tác động không nhỏ đến
nền kinh tế và cuộc sống thanh bình của người dân mà những ví dụ ở các nước nêu trên là minh chứng. Câu hỏi
1. Hiện nay tôn giáo nào ở Việt Nam có số lượng tín đồ đông nhất: A. Phật giáo B. Công giáo C. Tin lành lOMoAR cPSD| 58562220 D. Hồi giáo
2. Yếu tố quan trọng nhất làm cho các tôn giáo tồn tại lâu dài là gì?
A. Ý thức phản kháng của nhân dân với bất công xã hội
B. Niềm tin vào sự tồn tại của các đấng siêu nhiên thần thánh
C. Khát vọng được giải thoát
D. Niềm tin vào thế giới hiện thực
3. Điền từ vào chỗ trống: Tôn giáo là một loại hình thái ý thức xã hội (………..) hiện
thực khách quan. Qua hình thức phản ánh của tôn giáo, những sức mạnh tự phát
trong tự nhiên và xã hội trở thành siêu nhiên, thần bí.
A. Phản ánh một cách hoang đường, hư ảo
B. Phản ánh một cách đúng đắn
C. Phản ánh một cách khách quan
D. Phản ánh niềm tin tuyệt đối
4. Mặt chính trị trong việc giải quyết vấn đề về tôn giáo theo quan điểm của chủ
nghĩa Mác - Leenin thể hiện…
A. Sự cuồng tín tôn giáo
B. Sự lợi dụng tôn giáo
C. Sự tín ngưỡng tôn giáo D. Hành vi dị đoan
5. Chọn phương án đúng nhất. Tôn giáo ra đời khi nào?
A. Tôn giáo xuất hiện cùng với sự xuất hiện của con người
B. Tôn giáo xuất hiện khi xã hội có sự phân chia giai cấp và Nhà nước ra đời lOMoAR cPSD| 58562220
C. Tôn giáo xuất hiện gắn liền với sự ra đời của chủ nghĩa tư bản
D. Tôn giáo ra đời khi trình độ tư duy của con người đạt đến tư duy trừu tượng