Tội phạm mạng theo luật hình sự VN lý luận và thực tiễn - Tài liệu tham khảo | Đại học Hoa Sen

KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
BỘ MÔN PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG ----------
TIỂU LUẬN CUỐI KỲ *** TỘI PHẠM MẠNG
THEO LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM
LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
MÃ MÔN HỌC: GELA220405
LỚP: Thứ hai, tiết 1 - 2
GVHD: Phạm Công Thiên Đỉnh
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 12 năm 2023
DANH SÁCH THÀNH VIÊN THAM GIA VIẾT TIỂU LUẬN
HỌC KỲ I NĂM HỌC 2023-2024
Nhóm lớp sáng thứ 2, tiết 1-2
Đề tài: Tội phạm mạng theo luật hình sự việt nam, lý luận và thực tiễn. TỈ LỆ HOÀN STT
HỌ VÀ TÊN SINH VIÊN MSSV THÀNH (%) 1 Lê Quốc Bảo 23142248 100% 2 Phan Trần Gia Bảo 23142250 100% 3 Hoàng Quốc Cường 23142259 100% 4 Huỳnh Lê Hữu Danh 23142260 100% 5 Hồ Minh Tuấn 23142435 100% Ghi chú:
- Tỷ lệ % = 100%: Mức độ phần trăm của từng sinh viên tham gia.
- Trưởng nhóm: Hoàng Quốc Cường MSSV: 23142259
Nhận xét của giảng viên:
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
Điểm:……….. Ngày tháng 12 năm 2023 Giảng viên ký tên MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................1
LỜI CAM ĐOAN.........................................................................................................2
MỞ ĐẦU.......................................................................................................................3
1. Lý do chọn đề tài......................................................................................................3
2. Tình hình nghiên cứu..............................................................................................3
3. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................4
4. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................................4
5. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................4
6. Bố cục đề tài.............................................................................................................5
NỘI DUNG...................................................................................................................6
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TỘI PHẠM MẠNG........................6
1.1. Khái niệm về tội phạm mạng...............................................................................6
1.2. Phân loại tội phạm mạng......................................................................................6
1.2.1. Căn cứ..............................................................................................................6
1.2.2. Các loại tội phạm mạng....................................................................................7
1.3. Đặc điểm của tội phạm mạng...............................................................................7
1.4. Dấu hiệu cấu thành tội phạm mạng.....................................................................8
1.4.1. Khách thể..........................................................................................................9
1.4.2. Mặt khách quan................................................................................................9
1.4.3. Mặt chủ quan..................................................................................................10
1.4.4. Chủ thể...........................................................................................................10
Kết luận chương 1......................................................................................................10
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG PHƯƠNG PHÁP TRONG CÔNG
TÁC ĐẤU TRANH PHÒNG CHỐNG TỘI PHẠM MẠNG..................................12
2.1.Tình hình tội phạm mạng trên cả nước hiện nay..............................................12
2.2. Một số xu hướng tội phạm mạng hiện nay........................................................13
2.3. Nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng của tội phạm mạng ở nước ta hiện nay....14
2.3.1. Nguyên nhân khách quan................................................................................14
2.3.2. Nguyên nhân chủ quan...................................................................................15
2.4. Một số phương pháp đấu tranh phòng chống tội phạm mạng........................15
2.4.1. Đối với người dùng.........................................................................................15
2.4.2. Đối với lực lượng phòng chống tội phạm mạng..............................................16
2.4.3. Đối với pháp luật Việt Nam trong việc phòng chống và xử lý tội phạm mạng 16
Kết luận chương 2......................................................................................................17
CHƯƠNG 3: QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ TỘI PHẠM MẠNG
CỦA PHÁP LUẬT VIỆT NAM VÀ CÁC KIẾN NGHỊ BỔ SUNG CHO PHÁP
LUẬT VIỆT NAM TRONG VIỆC PHÒNG CHỐNG VÀ XỬ LÝ TỘI PHẠM
MẠNG........................................................................................................................18
3.1. Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh mạng.............18
3.1.1. Các hình thức xử phạt hành chính đối với tội phạm mạng.............................18
3.1.2 Mức phạt hành chính đối với một số hành vi vi phạm quy định về sư dụng công
nghệ cao...................................................................................................................20
3.2. Thực trạng pháp luật Việt Nam về xử lý và phòng chống tội phạm mạng.....21
3.2.1. Mặt tốt của pháp luật Việt Nam trong xử lý và phòng chống tội phạm mạng.21
3.2.2. Mặt đang hạn chế của pháp luật Việt Nam trong xử lý phòng chống tội phạm
mạng......................................................................................................................... 22
3.3. Kiến nghị để tăng cường và hoàn thiện thêm về pháp luật Việt Nam trong xử
lý tội phạm mạng.......................................................................................................23
Kết luận chương 3......................................................................................................23
KẾT LUẬN................................................................................................................25
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................26
PHỤ LỤC...................................................................................................................28 LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, nhóm nghiên cứu chúng em muốn bày tỏ lòng biết ơn chân thành
đến ban giám hiệu trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật, các giáo viên giảng viên đã
cho phép, nhiệt tình hướng dẫn, giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho chúng
em nghiên cứu và hoàn thiện đề tài nghiên cứu khoa học này. Đặc biệt hơn nữa là
chúng em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến giảng viên đã hướng dẫn đề tài thầy Phạm
Công Thiên Đỉnh, người đã dành nhiều thời gian, công sức hướng dẫn và chia sẽ kinh
nghiệm cho nhóm chúng em trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học.
Đề tài nghiên cứu được hoàn toàn dựa trên những định nghĩa, phương pháp
được các tổ chức chính trị trong và ngoài nước công nhận. Kiến thức giảng dạy, học
tập tích lũy kinh nghiệm từ các công trình nghiên cứu trong quá trình học tập tại
trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật.
Tuy có nhiều sự cố gắng chỉnh sửa của nhóm nhưng trong đề tài nghiên cứu về
tội phạm mạng không thể tránh khỏi việc thiếu sót. Em kính mong quý thầy cô giảng
viên, những người quan tâm đến đề tài này tiếp tục có những góp ý, chỉnh sửa để đề tài
có thể hoàn thiện nhất.
Nhóm nghiên cứu xin chân thành cảm ơn! 1 LỜI CAM ĐOAN
Chúng em (nhóm nghiên cứu) cam đoan rằng tiểu luận này không chứa bất kỳ
sự gian lận hoặc sao chép từ bất kỳ nguồn nào khác, tuân thủ các quy tắc và quy định
về viết bài tiểu luận và đã thực hiện công việc này một cách trung thực, chính xác.
Chúng em cũng cam đoan rằng các thông tin được xác nhận rằng tất cả các
nguồn tài liệu đã được trích dẫn và được ghi rõ trong danh sách tài liệu tham khảo.
Nội dung của bài nghiên cứu được viết dựa trên sự tìm hiểu, phân tích, tổng hợp
các kiến thức pháp luật xã hội về tội phạm mạng trong phạm vi quốc tế nói chung và
pháp luật Việt Nam nói riêng. Nếu các vấn đề về nội dung bị sai lệch hoặc đạo văn thì
nhóm nghiên cứu của chúng em xin chịu toàn bộ trách nhiệm và bị xử lý theo quy định
của giảng viên, ban giám hiệu trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật. 2 MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Các thiết bị công nghệ cao và đặc biệt là Internet là một phần không thể thiếu
trong cuộc sống là minh chứng cho sự bùng nổ của thời đại công nghệ thông tin ,
đồng thời tạo nên những sự thay đổi lớn của xã hội. Cuộc cách mạng công nghệ 4.0
vào nửa cuối năm 2010 đã thúc đẩy sự phát triển kinh tế của nước Việt Nam bước
vào giai đoạn công nghiệp, hoá hiện đại hoá, mạnh mẽ nhất là trên lĩnh vực kinh tế số.
Nền kinh tế đã nhảy một bước tiến vượt bậc với động lực là sự phát triển của
cộng nghệ kĩ thuật số làm cho đời sống người dân được nâng cao rõ rệt.
Bên cạnh những lợi ích vượt trội về kinh tế thì thực trạng này cũng ẩn chứa
nhiều nguy hiểm đáng báo động về loại tội phạm công nghệ cao (hay còn được gọi là
tội phạm mạng). Một bộ phận các cá nhân đã lợi dụng sự phát triển công nghệ để
thực hiện hành vi phạm tội của mình. Những tên tội phạm mạng có xu hướng ngày
càng tăng, không có dấu hiệu giảm bớt và cách thức gây án ngày càng tinh vi, xảo quyệt.
Tại Việt Nam, trải qua từng thời kỳ có thể thấy pháp luật Việt Nam đã có
những bước phát triển đáp ứng nhu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm mạng. Tuy
bước đầu đã có những quy định cơ bản về loại tội phạm nguy hiểm này nhưng vẫn
còn nhiều mặt hạn chế. Tình hình tội phạm mạng vẫn đáng báo động và đang phủ
đầy không gian mạng Việt Nam.
Nhận thấy vấn đề này, nhóm chúng em đã tiến thành nghiên cứu và hệ thống
hóa: “Tội phạm công nghệ cao theo luật hình sự Việt Nam, lý luận và thực tiễn” góp
phần nâng cao tính hiệu quả của công tác chiến đấu chống tội phạm thông tin nói
chung và đẩy lùi tội phạm mạng nói riêng.
2. Tình hình nghiên cứu
Tội phạm mạng vẫn đang tiếp tục phát triển và cần sự cập nhật liên tục để đối
phó với các mối đe dọa mới và tiến bộ công nghệ. 3
3. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu của nghiên cứu tội phạm mạng là cung cấp kiến thức và thông tin
cần thiết để hiểu và đối phó với tội phạm mạng. Từ đó đảm bảo an toàn và bảo mật trên môi trường mạng.
Hiểu rõ hơn về các hình thức tội phạm công nghệ cao: nghiên cứu nhằm phân
tích và phân loại các hình thức tội phạm mạng như tấn công mạng, lừa đảo trực
tuyến, vi phạm bảo mật thông tin, phá hoại hệ thống và các hoạt động tội phạm khác trên mạng.
Đánh giá tác động và hậu quả: nghiên cứu nhằm đánh giá tác động của tội
phạm mạng đến cá nhân, tổ chức và xã hội. Điều này có thể bao gồm tác động kinh
tế, an ninh thông tin, quyền riêng tư và sự tin tưởng của công chúng.
Phát triển biện pháp phòng ngừa và ứng phó: Nghiên cứu nhằm đề xuất và
phát triển các biện pháp phòng ngừa và ứng phó với tội phạm mạng, bao gồm cả các
biện pháp kỹ thuật, pháp lý, giáo dục và tăng cường nhận thức.
4. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi không gian: trong phạm trù pháp luật và thực tiễn xử lý tội phạm mạng Việt Nam.
Phạm vi thời gian: từ sau cuộc cách mạng 4.0 năm 2010 đến nay.
Không chỉ giới hạn trong các lĩnh vực công nghệ mà còn mở rộng đến các
lĩnh vực khác như chính trị, kinh tế, xã hội và văn hoá.
5. Phương pháp nghiên cứu
Các phương pháp được sử dụng để nghiên cứu bào gồm: phân tích-tổng hợp,
phương pháp so sánh, phương pháp đánh giá. Đồng thời dựa vào các số liệu thống kê
về thực tiễn áp dụng pháp luật về tội phạm công nghệ cao cụ thể :
- Phương pháp phân tích-tổng hợp: sử dụng để đánh giá, phân tích các
quan điểm, các quy định pháp luật làm cơ sở cho kết luận khoa học về xử lý tội phạm mạng.
- Phương pháp đánh giá: sử dụng nhằm đánh giá diễn biến tội phạm, hậu 4
quả mà tội phạm mạng tác động tới xã hội.
- Phương pháp so sánh: sử dụng để nhìn thấy tiến bộ trong quy định
pháp luật xử lý tội phạm công nghệ cao. So sánh tính hiệu quả của các phương pháp xử lí.
6. Bố cục đề tài
Ngoài lời nói đầu, bố cục đề tài được chia làm các chương như sau:
Chương 1: Những vấn đề chung về tội phạm mạng.
Chương 2: Thực trạng và những phương pháp trong công tác đấu tranh chống tội phạm mạng.
Chương 3: Quy định của pháp luật về xử lý tội phạm mạng của pháp luật Việt
Nam và các kiến nghị bổ sung cho pháp luật Việt Nam trong việc phòng chống và xử lý tội phạm mạng. 5 NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TỘI PHẠM MẠNG
1.1. Khái niệm về tội phạm mạng
Trước hết, chúng ta đến với khái niệm tội phạm: tội phạm là hành vi nguy hiểm
cho xã hội được quy định trong Bộ luật hình sự, do người có năng lực trách nhiệm
hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc
lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế
độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp
pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân,
xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa.
Tiếp theo là khái niệm an ninh mạng: an ninh mạng là việc bảo vệ hệ thống
mạng máy tính khỏi các hành vi trộm cắp hoặc làm tổn hại đến phần cứng, phần
mềm và các dữ liệu cũng như các nguyên nhân dẫn đến sự gián đoạn, chuyển lệch
hướng của các dịch vụ hiện đang được được cung cấp.
Như vậy, từ hai khái niệm trên chúng ta có thể suy ra được khái niệm về tội
phạm mạng: tội phạm mạng là mô tả các hành vi phạm tội liên quan đến việc sử dụng
mạng máy tính và Internet để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật như xâm nhập
trái phép vào hệ thống máy tính, lừa đảo trực tuyến, tấn công mạng, …
Theo quy định tại Khoản 7 Điều 2 Luật An ninh mạng 2018 thì khái niệm tội
phạm mạng được quy định cụ thể như sau: “Tội phạm mạng là hành vi sử dụng không
gian mạng, công nghệ thông tin hoặc phương tiện điện tử để thực hiện tội phạm được
quy định tại Bộ luật Hình sự.”
1.2. Phân loại tội phạm mạng
1.2.1. Căn cứ
Việc phân loại tội phạm mạng có thể căn cứ vào hành vi, cách thức hoặc mục
đích mà tội phạm này hướng tới. 6