Tóm tắt các ngành luật chính Việt Nam | Môn Pháp luật đại cương - Đại học Sư phạm Hà Nội 2

lOMoAR cPSD| 58797173 LUẬT HÀNH CHÍNH: 1.Khái niệm:
- Luật hành chính là ngành luật độc lập trong hệ thống pháp luật việt nam bao gồm tổng thể các quy
phạm pháp luật phát sinh trong quá trình tổ chức, hoạt động quản lý hành chính nhà nước.
- Chủ thể quan hệ pháp luật hành chính: Cơ quan nhà nước và người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước.
- Quan hệ pl hc xuất hiện khi:
+ Tồn tại các chủ thể cụ thể
+ Tồn tại quy phạm pl hành chính điều chỉnh qhpl + Có sk pháp lí - Đặc điểm:
+ Tranh chấp phát sinh do yêu cầu hợp pháp của bất kì bên nào
+ Quyền và nghĩa vụ mỗi bên gắn liền với hđ chấp hành và điều hành của cơ quan
+ Ít nhất 1 bên chủ thể mang quyền lực Nhà nước. 2. Đối tượng và phương pháp
điều chỉnh a, Đối tượng
- Các quan hệ phát sinh trong quá trình chấp hành và điều hành của cơ quan hành chính nhà nước thể
hiện hoạt động chấp hành và điều hành trên lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội. b, Phương pháp
- Phương pháp mệnh lệnh – phục tùng: Hình thành từ quyền lực. Phục tùng giữa 1 bên là Nhà nước có
quyền ra mệnh lệnh bắt buộc và phía bên kia có nghĩa vụ phục tùng.
3. Vi phạm hành chính:
- Khái niệm: Vi phạm hành chính là hành vi do cá nhân, tổ chức thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý xâm
phạm các quy tắc quản lý hành chính nhà nước mà không phải là tội phạm hình sự mà theo quy định
của pháp luật phải bị xử phạt hành chính. - Dấu hiệu:
Tính trái pháp luật hành chính của hành vi. Là hành vi có lỗi.
Hành vi bị xử phạt hành chính.
- Các hình thức xử phạt : +Cảnh cáo. lOMoAR cPSD| 58797173 +Phạt tiền.
+Các hình thức xử phạt bổ sung: tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề; tịch thu tang vật,
phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính. + Trục xuất.
4. Đối tượng, thời hiệu xử phạt * Đối tượng
- Người đủ 16 tuổi trở lên hoặc từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi với lỗi cố ý.
- Trường hợp không xử phạt.
+ Trong tình thế cấp thiết. + Phòng vệ chính đáng. + Sự kiện bất ngờ.
+ Sự kiện bất khả kháng: thiên tai, dịch bệnh.
* Thời hạn xử phạt - Thời hiệu: 1 năm .
+ Đối với vp hành chính đã kết thúc: tính từ thời điểm chấm dứt hành vi vi phạm.
+Đối với vp hành chính đang thực hiện: tính từ thời điểm phát hiện. LUẬT DÂN SỰ: I.KHÁI NIỆM :
Luật dân sự là ngành luật trong hệ thống pháp luật việt nam bao gồm tổng thể các quy phạm pháp luật
điều chỉnh các quan hệ tài sản và nhân thân,phát sinh trong quá trình giao lưu dân sự trên cơ sở đảm bảo
sự bình đẳng tự nguyện, độc lập,của các chủ thể tham gia vào quan hệ.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU CH NH :Ỉ
1. Đối tượng điều chỉnh
Quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản trong quá trình giao lưu dân sự.
a, Quan hệ tài sản
- Quan hệ tài sản là quan hệ giữa người với người thông qua một tài sản.
- Đặc điểm: hình thành theo quy luật giá trị,đền bù ngang giá,mang tính ý chí,ý chí của chủ thể phải hợp
ý chí của nhà nước , đối tượng là những tài sản theo quy định của pháp luật dân sự và được phép lưu thông.
- Quan hệ tài sản xác định dược bằng tiền và có thê chuyển giao. lOMoAR cPSD| 58797173
b, Quan hệ nhân thân
- Quan hệ nhân thân là quan hệ liên quan đến các giá trị tinh thần của con người, về nguyên tắc luôn gắn
với một người nhất định và không dịch chuyển từ người này sang người khác.
+ Qhnt ko gắn với tài sản: Là những lợi ích tinh thần, tồn tại độc lập, không liên quan đến tài sản.
+ Qhnt gắn với tài sản: Có thể phát sinh những quyền tài sản. Ví dụ: sử dụng hình ảnh .
- Quan hệ nhân thân thường không xác định được bằng tiền và khồn thể chuyển giao, nó gắn liền với chủ thể.
2. Phương pháp điều chỉnh :
- Phương pháp bình đẳng – thỏa thuận.
- Là pp đặc trưng tôn trọng sự thỏa thuận của các chủ thể khi tham gia qhpl
- Các chủ thể tham gia các qhpl dân sự độc lập về tổ chức, tài sản; bình đẳng về địa vị pháp lí.
- Pp giải quyết tranh chấp dân sự là hòa giải III. QUYỀN SỞ Ữ H U. 1. Khái niệm
- Là mqhxh về việc chiếm hữu những của cải vật chất trong xh.
- Là hệ thống các quy phạm pl do Nhà nước ban hành để điều chỉnh quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh
vực chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tlsx, tư liệu tiêu dùng, những loại tài sản khác. a, Quyền chiếm hữu.
- Là việc chủ thể nắm giữ, chi phối tài sản 1 cách trực tiếp hoặc gián tiếp. - Gồm:
+ Chiếm hữu liên tục: không ngắt quãng. + Chiếm hữu công khai:
+ Chiếm hữu nagy tình: có căn cứ tin rằng mình có quyền đối với tai sản.
+ Chiếm hữu không ngay tình: Biết hoặc phải bt mình không có quyền đối với tài sản. b, Quyền sử dụng
- Quyền khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản. lOMoAR cPSD| 58797173
- Chủ sở hữu có thể tự mình thực hiện quyền hoặc chuyển giao cho người khác. c, Quyền định đoạt
- Chủ sở hữu có quyền bán, trao đổi, tặng, cho vay...phù hợp với quyền.
- Bị hạn chế khi: Tài sản đem bán là tài sản thuộc di tích lịch sử thì Nhà nước có quyền ưu tiên mua
2. Xác lập quyền sở hữu
- Xác lập khi có hợp đồng hoặc hành vi pháp lí đơn phương (Di chúc)
- Quyền sở hữu chấm dứt khi:
+ Chấm dứt theo ý chí của người sở hữu hoặc quy định pl.
+ Chủ sở hữu chuyển giao cho ngkhac.
+ Chủ sở hữu tuyên bố hoặc thực hiện các hành vi từ bỏ quyền sở hữu.
IV. Giao dịch dân sự 1, Khái niệm.
- Là hợp đồng hoặc hành vi pháp lí đơn phương làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.
- Hình thức: Lời nói, Văn bản, Hành vi. 2, Phân loại. - Hợp đồng:
+ Là loại giao dịch dân sự phổ biến nhất.
+ Thỏa thuận vừa là nguyên tắc vừa là đặc trưng của hợp đồng.
- Hành vi pháp lí đơn phương: Là giao dịch trong đó thể hiện ý chí của một bên nhằm làm phát sinh,
thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.
3, Điều kiện có hiệu lực.
- Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự.
- Mục đích và nội dung của giao dịch không trái với pháp luật, đạo đức xã hội.
- Chủ thể phải hoàn toàn tự nguyện. lOMoAR cPSD| 58797173
- Mục đích của giao dịch là lợi ích hợp pháp và các bên mong muốn đạt được.
- Nội dung là các điều khoản mà các bên đã cam kết, thỏa thuận trong giao dịch. V. Thừa kế. 1. Các quy định
a, Thời gian, địa điểm mở thừa kế.
- Thời gian: Người có tài sản chết, Tòa án tuyên bố 1 người là đã chết.
- Địa điểm: nơi cư trú cuối cùng của người chết, nơi có toàn bộ di sản, nơi chưa phần lớn di sản.b, Di sản.
- Gồm: tài sản riêng và phần tài sản trong tài sản chung của người chết.
- Người thừa kế: Là người còn sống hoặc sinh ra hoặc thành thai trước khi người chết để lại di sản.
- Từ chối di sản cần có văn bản và thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.
- Thời hiệu thừa kế: bất động sản 30 năm, động sản 10 năm. 2. Di chúc - Di chúc văn bản.
+ Không có người làm chứng. + Có người làm chứng. + Có công chứng. + Có chứng thực.
- Di chúc miệng: Sau 3 tháng mà người còn sống thì di chúc miệng tự động hủy bỏ.
+ Hợp pháp với 2 người làm chứng, trong 5 ngày sau phải được chứng thực và điểm chỉ.
- Người thừa kế ko phụ thuộc vào nội dung di chúc vẫn được hưởng 2/3 suất thừa kế gồm:
+ Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng.
+ Con thành niên không có khả năng lao động.
* Lưu ý: Quy định trên ko áp dụng với người từ chối nhận di sản và người ko có quyền nhận di sản.
3. Thừa kế theo pháp luật a, Hàng thừa kế,
- Hàng thứ nhất: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi.
- Hàng thứ hai: ông nôi, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột, cháu ruột. lOMoAR cPSD| 58797173
- Hàng thứ ba: họ hàng xa,...b, Chú ý
- Những người cùng hàng hưởng phần di sản bằng nhau.
- Những người ở hàng sau chỉ được hưởng khi hàng trước chết hết, từ bỏ di sản, truất quyền...
- Thừa kế thế vị: Trường hợp con chết trước thì cháu đc hưởng phần di sản mà cha mẹ cháu đc hưởng.
4. Nghĩa vụ thanh toán
- Thứ tự ưu tiên thanh toán: 1. Chi phí mai táng 2.
Tiền cấp dưỡng còn thiếu 3.
Chi phí bảo quản di sản 4.
Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ 5. Tiền công lao động 6. Bồi thường thiệt hại 7.
Thuế và các khoản ngân sách nhà nước. 8. Các khoản nợ. 9. Tiền phạt. 10. Chi phí khác. LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM: 1.Khái niệm :
Luật hình sự là ngành luật độc lập trong hệ thống pháp luật việt nam bao gồm tổng thể các quy phạm
pháp luật do nhà nước ban hành xác định hành vi nguy hiểm nào cho xã hội là tội phạm , đồng thời quy
định những hình phạt tương ứng và điều kiện áp dụng hình phạt đó.
- Đối tượng điều chỉnh :
Những quan hệ xã hội phát sinh giữa nhà nước và người phạm tội khi người đó thực hiện hành vi mà
nhà nước coi là tội phạm.
2. Tội phạm và cấu thành tội phạm:
- Khái niệm: tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội, có lỗi, được quy định trong luật hình sự.
- Dấu hiệu: Hành vi nguy hiểm cho xã hội, được quy định trong luật hình sự, xử lý bằng hình phạt. - Phân loại : lOMoAR cPSD| 58797173
Tội phạm ít nghiêm trọng: phạt tiền, phạt cải tạo ko giam giữ hoặc phạt tù đến 3 năm, truy cứu 5 năm.
Tội phạm nghiêm trọng: 3 đến 7 năm tù, truy cứu 10 năm.
Tội phạm rất nghiêm trọng: 7-15 năm, truy cứu 15 năm.
Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng: 15 đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình; truy cứu 20 năm.
3. Hệ thống hình phạt và các biện pháp tư pháp:
- Hình phạt là một biện pháp cưỡng chế do nhà nước quy định trong luật hình sự do tòa án áp dụng
nhândanh nhà nước đối với người thực hiện tội phạm tước bỏ một số quyền và nghĩa vụ.
- Biện pháp tư pháp :Tịch thu tang vật và tiền trực tiếp liên quan tội phạm, trả lại tiền, sửa chữa, bồi
thường, công khai xin lỗi, bắt buộc chữa bệnh.
- Hình phạt chính: cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo ko giam giữ, trục xuất, tù có thời hạn, tù chung thân, tử hình.
- Hình phạt bổ xung: cám đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề, tước q công dân, tịch thu tài sản, phạt
tiền khi ko áp dựng là hình phạt chính 4, Tuổi
- Từ đủ 16 tuổi: mọi tội phạm
- Từ đủ 14 đến 16 rất nghiêm trọng
LUẬT PHÒNG CHỐNG THAM NHŨNG
1, Đối tượng điều chỉnh
- Quan hệ xã hội được luật phòng chống tham nhũng bảo vệ
2, Phương pháp điều chỉnh
- Phương pháp mệnh lệnh
- Được biểu hiện bằng hành vi
- Do người có chức vụ quyền hạn
- Tài sản bị tham ô là tài sản tham nhũng, có được từ tham nhũng và có nguồn gốc từ tham nhũng lOMoAR cPSD| 58797173 LUẬT GIÁO DỤC 1. Khái niệm
- Là hệ thống PL đc ban hành hoặc thừa nhận nhằm điều chỉnh các mqh xh phát sinh trong lĩnh vực gd. 2.Nội dung cơ bản
2.1 Nhà giáo a, Tiêu chuẩn nhà giáo
- Có phẩm chất đạo đức
- Đáp ứng chuẩn nghề nghiệp theo vị trí việc làm
- Có kỹ năng cập nhật, nâng cao năng lực chuyên môn- Bảo đảm sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp b, Nhiệm vụ
- Giáo dục, giảng dạy theo mục tiêu, nguyên lý giáo dục, thực hiện đầy đủ và có chất lượng chương trìnhgiáo dục;
- Gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân, các quy định của pháp luật và điều lệ nhà trường;
- Giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự của nhà giáo; tôn trọng nhân cách của người học, đối xử công
bằngvới người học, bảo vệ các quyền, lợi ích chính đáng của người học;
- Không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chính trị, chuyên
môn,nghiệp vụ, đổi mới phương pháp giảng dạy, nêu gương tốt cho người học;
- Các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật.c, Quyền
- Được giảng dạy theo chuyên môn đào tạo.
- Được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ.
- Được hợp đồng thỉnh giảng, nghiên cứu khoa học tại cơ sở giáo dục khác hoặc cơ sở nghiên cứu khoahọc.
- Được tôn trọng, bảo vệ nhân phẩm, danh dự và thân thể.
- Được nghỉ hè theo quy định của Chính phủ và các ngày nghỉ khác theo quy định của pháp luật. lOMoAR cPSD| 58797173
LUẬT HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH
I. Khái quát về luật hôn nhân và gia đình 1, Khái niệm
- Là hệ thống quy phạm pl điều chỉnh quan hệ hôn nhân và gia đình, trong đó bao gồm quan hệ tài sản
và quan hệ nhân thân giãu vợ và chồng, giữa cha mẹ và các con và các thành viên khác.
2, Đối tượng điều chỉnh
- Là quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản. * Đặc trưng
- Yếu tố tình cảm gắn bó giữa các chủ thể.
- Quyền và nghĩa vụ gắn với nhân thân chủ thể.
- Không thể chuyển giao.
- Quyền và nghĩa vụ bền vững lâu dài, không mang tính chất đền bù ngang giá như trong dân sựu.
3, Phương pháp điều chỉnh
- Phương pháp bình đẳng - thỏa thuận: Cơ sở cho việc áp dụng điều chỉnh của luật hôn nhân và gia đình.
- Luôn dựa trên nền tảng đảm bảo lợi ích chung của gia đình.
- Kết hợp giữa biện pháp cưỡng chế và giáo dục.
- Chủ thể ko thể tự thỏa thuận thay đổi các quyền và nghĩa vụ theo luật.
II. Nội dung cơ bản 1, Kết hôn b, Đăng kí kết hôn
- Không có yếu tố nước ngoài: UBND cấp xã.
- Có yếu tố nước ngoài: UBND cấp huyện. LUẬT LAO ĐỘNG
I. Khái niệm, đối tượng điều chỉnh, phương pháp điều chỉnh 1, Khái niệm
- Điều chỉnh quan hệ Lao động giữa người lao động và người sử dụng lđ, các quan hệ xh khác liên quan
trực tiếp đến quan hệ lđ. lOMoAR cPSD| 58797173
2, Đối tượng điều chỉnh 3, Phương pháp điều chỉnh II. Nội dung cơ bản 1. Thời gian thử việc
- <180 ngày: Người quản lí doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh...
-<60 ngày: trình độ chuyên môn từ cao đẳng trở lên.
-< 30 ngày: trình độ chuyên môn trung cấp.
-<6 ngày: các công việc khác.
2. Thời giờ làm việc.
- Không quá 8h 1 ngày và ko quá 48 giờ 1 tuần
- Ban đêm: 22h đến 6h sáng hôm sau:
+ Theo ngày: < 50% số giờ làm việc bình thường trong ngày
+ Theo tuần: giờ làm việc bình thường + số giờ làm thêm < 12h/ngày và <40h/thg
3. Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động - Báo trước:
+ Ít nhất 45 ngày: hợp đồng ko xd thời hạn
+ Ít nhất 30 ngày: hợp đồng xd thời hạn 12-36 tháng
+ Ít nhất 3 ngày: hợp đồng theo thời vụ hoặc việc làm dưới 12 tháng TỔNG HỢP
Các phương pháp điều chỉnh ngành luật:
- Hình sự: Phương pháp quyền uy.
- Dân sự: Phương pháp bình đẳng – thỏa thuận
- Lao động: Phương pháp thỏa thuận – mệnh lệnh
- Hành chính: Phương pháp mệnh lệnh – phục tùng
- Hôn nhân và gia đình: Phương pháp bình đẳng – thỏa thuận
- Phòng chống thanm nhũng: Phương pháp mệnh lệnh