Tóm tắt kiến thức Chương 1-2-3 - Chủ Nghĩa Xã hội khoa học | Đại học Tôn Đức Thắng

b. Tiền đề khoa học tự nhiên và tư tưởng lý luận - Kể tên các thành tựu khoa học tự nhiên? Thuyết tiến hóa, thuyết tế bào, định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng - Vai trò của các thành tựu khoa học tự nhiên? Trở thành cơ sở luận chứng cho chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử - Phương pháp luận để nghiên cứu chính trị xã hội => chủ nghĩa xã hội khoa học. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!

ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 1
CHƯƠNG 1
NHP MÔN CH NGHĨA XÃ HỘI KHOA HC
I. S RA ĐỜI CA CH NGHĨA XÃ HỘI KHOA HC
- Ch nghĩa xã hội khoa h c trong môn h c ti p c ọc đượ ế ận theo nghĩa rộng hay hp?
1. Hoàn c nh l ch s ra i ch đờ nghĩa xã hội khoa hc
a. Điều ki n kinh t - xã h i ế
- Bi c nh th gi i khi ch ế nghĩa xã hội khoa học ra đời? ch nghĩa
,
- Mâu thu n trong kinh t - xã h i? ế mâu thu n gi a
v i
- Mâu thu n trong chính tr - xã h i? mâu thu n gi a
- Các phong trào đấ ấp công nhân giai đoạu tranh ca giai c n này? Phong trào công nhân
, phong trào công nhân Phong trào
- Ý nghĩa đấ ủa các phong trào đấu tranh c u tranh ca giai cp công nhân?
nh , có yêu sách riêng xác đị
b. Ti ền đề khoa hc t nhiên và tư tưởng lý lun
- K tên các thành t u khoa h c t nhiên? ,
- c a các thành t u khoa h c t nhiên? Tr thành
- => ch
nghĩa xã hội khoa hc
- Các cho s i c a Ch i khoa h c? ra đờ nghĩa xã hộ
- Tiền đề tư tưởng lý lu n nào là ?
- K tên các nhà tư tưởng ch nga xã hội không tưởng?
- Giá tr c a ch nghĩa xã hội không tưởng? , đưa ra
, góp phần
- Hn ch cế a ch nghĩa xã hội không tưởng?
, phương pháp ôn hòa, thc nghim không hiu qu,
2. Vai trò của C.Mác và Ph.Ăngghen
- C.Mác và Ph.Ăngghen chuyể ập trườ ập trườn biến t l ng nào sang l ng nào?
, t
- Tác ph u s chuyẩm đánh dấ n bi a C.Mác và cến đó củ ủa Ph.Ănghhen?
C.Mác: Góp ph n phê phán tri t h c pháp quy n c a Heghen L ế ời nói đầu
Ph.Ăngghen:
- K tên ba phát ki i c a C.Mác ến vĩ đạ Ph.Ăngghen? ,
- Ý nghĩa củ ến vĩ đạa ba phát ki i? (CNDVLS), (HT GT TD),
(SMLS c a GCCN)
- ra đời năm nào?
- Ý nghĩa tác phẩm Tuyên ngôn c ng C ng s n? ủa Đả
, cương lĩnh chính trị
- Khái quát công lao c n ch i t ng ủa C.Mác và Ph.Ănghen là đã phát triể nghĩa xã hộ không tưở
thành khoa học là đúng hay sai?
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 2
II.
1. Giai đoạ ủan c
- Tác ph m n i ti ng nào c ế ủa C.Mác ra đời trong giai đoàn này?
- Cơ sở nào để Ăngghen phát triể C.Mác và Ph. n ni dung ca ch nghĩa hội khoa hc trong
giai đoạn này?
- Nhng nội dung chính được b sung:
- Nhng nội dung được C.Mác Ph.Ăngghen đã bổ sung trong thi k này?
ch không ph ải nhà nước nói chung, vai trò c a
ch nghĩa xã hội khoa h c, d ki n v ế đặc trưng củ nghĩa xã hộa ch i
- C.Mác và Ph.Ăngghen nhấ ạnh điều gì khi đánh giá vền m hc thuyết ca mình?
- V.I.Lênin đánh giá về ch nghĩa Mác như thế nào?
2. Giai đoạn ca
- đối vi ch i khoa h c? nghĩa xã hộ
a.
- V.I.Lênin b o v ch nghĩa Mác và chống các trào lưu phi Mác xít nào? ,
, .
- V.I.Lênin b sung lu n v ng cách m ng nh ng n i dung nào? Đả ,
- V.I.Lênin b sung lý lu n v cách m ng không ng nào? ừng như thế ,
- V.I.Lênin b sung lý lu n v kh năng giành thắ nghĩa như thếng li ca cách mng xã hi ch
nào?
- V.I.Lênin lu n gi i v chuyên chính s n khía c nh nào? Bn ch t dân ch c a chuyên
chính vô s n, m i quan h gi a ch p và ch i c a chuyên chính ức năng giai cấ ức năng xã hộ
vô sn
- Chuyên chính vô sản là nhà nước như thế nào?
, những người
- Bo lc trong chuyên chính vô s n là đối vi ai?
- Dân ch sản và dân ch vô s n khác nhau ch nào?
- B máy nhà nước XHCN ph i b máy như thế nào?
- Trong th i k lên ch i c n th c hi n n n kinh t gì? quá độ nghĩa xã hộ ế
3. S vn d ng và phát tri n sáng t p c a ch nghĩa xã hội khoa h c t sau khi V.I.Lênin
qua đời đến nay
a.
- S phát tri n này g n liển trong giai đoạ n v i công cu c xây d ng ch i nghĩa xã hộ Liên Xô
và các nước XHCN Đông Âu đúng hay sai?
b. Th i k t năm
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 3
- S s c a Liên c XHCN i s thụp đổ các nướ Đông Âu phả t bi hc thuy t chế
nghĩa xã hội khoa hc không?
- Các nước vn v n d ng ch nghĩa xã hội khoa h c là nh ững nước nào?
- Thành t u c a Trung Qu c khi ti p t c v n d ng và phát tri n ch i khoa h c? ế nghĩa xã hộ
- Đóng góp của Trung Quc trong phát trin lun CNXHKH th hin qua?
- Nhng s b sung, phát tri n c a Vi t Nam v ch nghĩa Mác nói chung chủ nghĩa hội
khoa h c nói riêng? ;
,
.
III.
1. Đối tượng nghiên cu ca ch i khoa h c nghĩa xã hộ
- Khách th nghiên c u c a ch nghĩa xã hội khoa hc?
- Chức năng của ch nghĩa hội khoa hc gì?
- Nhim v ca ch i khoa h nghĩa xã hộ c là gì?
- Đối tượng nghiên cu ca ch nghĩa hội khoa hc gì?
2. Phương pháp nghiên cứu ca CNXHKH
- Phương pháp luận nghiên c u là gì?
- Phương pháp nghiên cứu c th là? ....
3. Ý nghĩa của vic nghiên c u ch nghĩa xã hội khoa hc
- Ý nghĩa về mt lý lun?
- Ý nghĩa về mt thc tin?
i
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 4
CHƯƠNG 2: SỨ MNH L CH S C A GIAI C P CÔNG NHÂN
I. GIAI CP CÔNG NHÂN VÀ S M NH L CH S C A GIAI C P CÔNG NHÂN
1. Khái niệm và đặc điểm ca giai cp công nhân
- Giai c i là s n ph m c a quá trình? ấp công nhân ra đ Sn phm hi ca quá trình phát
triển phương thức sn xu t n ch tư bả nghĩa, s phát trin c a n i công nghi ền đạ p
- Phương thức lao động ca GCCN? Giai c p công nhân là nh i tr c ti p hay gián ững ngườ ế
tiếp vn hành n n s n xu t công nghi p ngày càng hi i và mang tính xã h i cao. ện đạ
- Xét v quan h s n su t? Giai c p công nhân là nh ững người không ho c v cơ bản không
có tư liệ i lao độu sn xut, ph ng và b nhà tư bản bóc l t giá tr th ặng dư.
- Đặc điểm c a giai c p công nhân là?
+ ng b c công nghi p v ng là máy móc, t o ra Lao độ ằng phương thứ ới đặc trưng công c lao độ
năng suất lao động cao, quá trình lao động mang tính ch t xã h i cao.
+ Giai c i bi u cho l ng s n xu t tiên ti n, c c s n xu t tiên ấp công nhân đạ ực lượ ế ho phương thứ
tiến, quy nh s t n t i và phát tri n c a xã h i hi i ết đị ện đạ
+ Giai cấp công nhân được rèn luyn trong môi trường công nghi p nên
. Đó là giai
cp cách m ng và có tinh th n cách m ng tri . ệt để
2. S m nh l ch s ca giai c p công nhân
- S m nh l ch s c a mt giai c p? c a m t giai c p c n th c
hin vi c
- Mc tiêu cao nh t c a s m nh l ch s giai c p công nhân là gì?
- Ni dung ct lõi t rong S m nh l ch s ca GCCN là
, y l ng s n xu t phát tri t cho quan h s n xu t m i, thúc đẩ ực lượ ển để ạo cơ s
to ti cho s i c a xã h i mền đề ra đờ i.
- Ni dung ct lõi t ? rong , , giành
quyn l c v tay giai c p công nhân, dùng chính quy ền đó để c i t o xã h ội và xây dựng
xã h i m i.
- Ni dung c t lõi t rong ? cn ph i t p trung
lao động, bình đẳng, công b ng, dân ch , t do...
- S m nh l ch s c a GCCN không ph i thay th hình th c bóc l t mà là? ế xóa b t n g c s c
lt.
- à gì?
- Điều kiện khách quan quy định s mnh l ch s c a giai c p công nhân?
Th nhất, do c a giai c ấp công nhân quy định
Th hai, do c a giai c p công nhân
- Địa v kinh t h i c a giai cế ấp công nhân như thế nào? Đại di n cho l ực lượng s n xu t tiên
tiến .
- Địa v c a giai c nào? ấp công nhân như thế Giai c p tiên ti n nh t, tinh ế
thn cách mng tri , có tính kệt để lu t cao và
- Điều ki n ch quan giúp giai c p công nhân th c hi n th ng l i s m nh l ch s c a mình? : S
ln m nh giai c p công nhân v s lượng và ch ng, v o c ng C ng ất lượ ai trò lãnh đ ủa Đả
sn, s liên minh c a giai c p công nhân v i giai c p nông dân.
- Đảng C ng s i khi nào? ản ra đờ
- Tại sao Đng C ng s n là nhân t ch quan quan tr ng nh t? lãnh đạo của Đảng Cng
sn
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 5
- Sc m nh c ng C ủa Đả ng s n n m đâu?
II. GIAI CP CÔNG NHÂN VÀ VIC THC HIN S MNH L CH S CA GIAI
CP CÔNG NHÂN HI N NAY
- Công nhân hi n nay có còn s m nh l ch s không? Còn
- Ti sao công nhân hi n nay v n còn s m nh lch s ? Vì địa v kinh tế xã h i và chính tr
hi ca giai c p công nhân hi ện nay không thay đổi so v i công nhân th ế k XIX
- Điểm tương đồng ca giai cp công nhân hi n nay so v i giai c p công nhân th kế XIX?
Giai c p công nhân v n l n s n xu t u c a xã h i hi i, ch th c a quá ực lượ hàng đầ ện đạ
trình s n xu t công nghi p hi i mang tính h i hóa ngày càng cao. Công nhân v n b giai ện đạ
cấp tư sản và ch nghĩa tư bản bóc l t giá tr th ặng dư. Phong trào c ng s n và công nhân nhi u
nước v n luôn là l ực lượng đi đầu trong cu u tranh vì dân sinh, dân ch . ộc đấ
- Nhng bi i và khác bi t c a giai c p công nhân hi i so v i công nhân th kến đổ ện đạ ế XIX? Xu
hướng u hướng, x
- Thc hi n s m nh l ch s ca giai c p công nhân trên th ế gii hi n nay các nước XHCN và
TBCN khác nhau như thế nào?
các nước tư bản ch nghĩa: mục tiêu đấu tranh tr c tiếp c a giai cấp công nhân và lao động là
chng bt công, b ng xã h i. M c tiêu lâu dài là giành chính quyất bình đẳ n v tay giai c p công
nhân và nhân dân lao động.
các nướ nghĩa: Đả ản đã trở thành đảc xã hi ch ng Cng s ng cm quyn thì s mnh lch s
ca giai c o thành công s nghi i m i, gi i quyấp công nhân là lãnh đạ ệp đổ ết t t các nhi m v
trong th i k lên ch i. Xây d ng c m quy n trong s ch, v ng m nh, quá độ nghĩa hộ ựng đả
thc hi n thành công s nghi p công nghi p hóa, hi ện đại hóa, đưa đất nước phát tri n nhanh và
bn vng.
III. GIAI CP CÔNG NHÂN VIT NAM S RA ĐỜI CA GIAI CP CÔNG
NHÂN VI T NAM
- S ra đời ca giai cp công nhân Vit Nam? Giai c p công nhân Vi i ệt Nam ra đ
- Đặc điểm c a
giai c n Vi t Nam ấp tư sả
với tư bản thc dân Pháp và tay sai
, ch ng th ng thành nhanh ực dân nên trưở
chóng
- Li ích ca giai cp công nhân Vit Nam thng nh t v i l i ích dân tc ?
- i k t qu c a? ra đờ ế
- gai cp công nhân Vit Nam hin nay?
.
- Công nhân trong khu v o? ực nào đóng vai trò chủ đạ Công nhân
- S m nh l ch s c a giai c p công nhân Vi t Nam?
- nh t i nh n nào c ng? được xác đị ững văn kiệ ủa Đả Văn
kiện c ng và Ngh quy t l n ủa Đả ế văn kiện Đại h i
của Đảng
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 6
CHƯƠNG 3
CH NGHĨA XÃ HỘI VÀ THI K QUÁ Đ LÊN CH I NGHĨA XÃ HỘ
I. CH NGHĨA XÃ HỘI
- Ch nghĩa hội được ti p c n theo nh ng khía cế nh nào? 4 khía c nh: phong trào th c ti n,
trào lưu tư tưởng, khoa h c và ch ế đ xã h i
- Hình thái kinh t - xã h i c ng s n ch c phân k nào? ế nghĩa đượ như thế M t th i k , 2 giai
đoạn
- Giai đoạn đầu ca hình thái kinh t - xã h i c ng s n chế nghĩa là? Ch nghĩa xã hi
- Nguyên t c phân ph i trong ch i là? nghĩa xã hộ Làm theo năng lực hưởng theo lao động
- Nguyên t c phân ph i trong ch ng s n là? nghĩa cộ Làm theo năng lực hưởng theo nhu cu
- Điều ki th c hi n phân ph ng? ện để ối theo lao độ Thc hi n ch ế độ công hu v u s liệ n
xu ut ch yế
- Điều ki i c a ch i? ện ra đờ nghĩa xã hộ Điều ki n kinh t - xã h u ki n chính tr - xã ế ội và điề
h i
- Điều ki n kinh t - xã h i d n t i s ế ra đời ca ch nghĩa xã hội là? S phát tri n c a l ực lượng
sn xu t ngày càng hi i mang tính xã h i hóa cao. ện đạ
- Điều ki n chính tr - xã h i d n t i s ra đời c a ch nghĩa xã hội? Giai cấp công nhân trưởng
thành, , giàng chính quyn v tay giai
cấp công nhân và nhân dân lao động?
- trong ch nghĩa xã hội là?
- Nhà nước trong ch nghĩa xã hội là nhà nước mang b n ch t c a? Bn ch t c a giai c p công
nhân, có l i ích th ng nh t v i l i ích c ủa nhân dân lao động
II. THI K LÊN CHQUÁ ĐỘ NGHĨA XÃ HỘI
- Có m y ki ? ểu quá độ Có hai ki tr c tiểu quá độ, quá độ ếp và quá độ gián tiếp
- Quá độ trc tiếp di n ra đâu? các nước tư bản phát trin
- Quá độ gian tiếp din ra đâu? các ti n ho c ch ền tư bả nghĩa tư bản chưa phát triển
- Thế gi n ra hình th nào? ới đã diễ ức quá độ Quá độ gián ti tr c tiếp, quá độ ếp chưa xảy ra
- Thi k quá độ ắt đầ b u khi nào? Khi giai c c chính quy n v i sấp công nhân giành đượ
lãnh đạ ủa ĐCS vào c
- Tm quan tr ng c a th i k quá độ? th i k t t y u ph ế ải có đối vi t t c c mu n xây
dng ch nghĩa xã hộ nghĩa cội và ch ng sn
- Tính t t y u c a th i k ? ế quá độ Ch nghĩa xã hộ nghĩa tư sải vi ch n khác bit v cht
nên c n th ời gian đ chun b nhng ti cho s ền đề ra đời ca xã hi
- Tính cht c a th i k quá độ? Thi k c i t o cách m ng sâu s c, tri ệt để, lâu dài, toàn di n
chứa đự đan xenng s giữa cái cũ và cái mới trên m n. Thọi phương diệ đấi k u tranh quy t li t ế
gia mt bên là giai cấp công nhân và nhân dân lao động vi mt bên là giai c p bóc l t và ph n
động.
- Đặc điểm kinh t c a th i k ế quá độ lên ch nghĩa xã hội là gì? Kinh t nhiế u thành ph n, có
thành ph n kinh t ế i lđố p
- Đặc điểm chính tr ca thi k quá độ lên ch nghĩa hội gì? Giai c p công nhân n m
chính quy n, giai c p bóc l t b tht thế nhưng chưa mất hn
- Đặc điểm xã hi ca thi k quá độ lên ch nghĩa xã hội là gì? Thành ph n xã h i ph c t p,
nhiu giai cp, t ng l p v u tranh v a h p tác v i nhau ừa đấ
- Đặc đi văn hóa m tư tưởng ca thi k quá độ lên ch nghĩa xã hi là gì? m kinh tĐặc điể ế
ca thi k lên ch quá độ nghĩa xã hội là gì? Tn t i nhi ều tư tưởng khác nhau, nền văn hóa xã hội
ch nghĩa từng bước được xác lp
III. THI K LÊN CHQUÁ ĐỘ NGHĨA XÃ HỘI VI T NAM
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 7
- Việt Nam quá độ lên ch nghĩa hội trong đi ện như thếu ki nào? T m c thu a, ột nướ ộc đị
na phong ki n, lế ực lượng s n xu t r t th p; cách m ng khoa h c công ngh di n ra m nh
m, th i ngày nay v n là th lên ch ời đạ ời đại quá độ nghĩa xã hội
- Hình th c a Vi t Nam? ức quá độ Quá độ gián tiếp
- Đặc điểm quá độ lên ch nghĩa xã hội Vit Nam? Quá độ nghĩa xã hộ lên ch i b qua ch
nghĩa tư bản
- Nhn th c m i v ng phát tri con đườ n c c trong th i kủa đất nướ quá độ được khẳng định ti
đạ i h i nào? Đại h i IX c ng (2001) ủa Đả
- Việt Nam quá độ lên ch nghĩa xã hội b qua ch n, hi nghĩa tư bả ểu như thế nào cho đúng? B
qua s th ng tr c a quan h s n xu t và ki ến trúc thượ ầng tư bảng t n ch nghĩa
- B qua s th ng tr c a quan h s n xu t và ki ng t n chến trúc thượ ầng bả nghĩa b qua
cái gì? Thành phn kinh t tế ư nhân vẫn t n t i nhưng không đóng vai trò chủ đạo, v n t n
ti quan h bóc l ột nhưng quan hệ ột không đóng vai trò thố bóc l ng tr
- Văn kiện xác định đặ trưng chủc nghĩa xã hộ ững văn kiệi Vit Nam là nh n nào? Cương lĩnh
xây d c trong th i k lên ch ựng đất nướ quá độ nghĩa xã hội (1991) xác định 6 đặc trưng,
Văn kiện đại hội X (2006) xác định 8 đặc trưng, Cương lĩnh xây dựng đất nưc trong thi
k quá độ lên ch nghĩa xã hộ ửa đổi (S i và b sung) (2011) nh xác đị 8 đặc trưng
- Đặc trưng tổng quát ca ch nghĩa hội Vit Nam gì? Dân giàu, nước mnh, dân ch,
công bằng văn minh
- So sánh các đặc trưng chủ nghĩa xã hộ ệt Nam năm 1991 và năm 2011 i Vi
Năm 1991
Năm 2011
S b sung, điề ỉnh năm u ch
2011
Dân giàu, nước mnh, dân
ch, công bằng, văn minh
Đặc trưng bổ sung thêm
Do nhân dân lao động làm
ch
Do nhân dân làm ch
B ch “lao động”
m t n n kinh t phát ế
trin cao da trên lc
lượng s n xu t hi i ện đạ
chế độ công hu v u liệ
sn xu t ch y u ế
m t n n kinh t phát ế
trin cao d a trên l ực lượng
sn xu t hi ện đại quan h
sn xu t ti n b phù h ế p
Thay “chế độ công hu v
liệ ếu” u sn xut ch y
bằng “quan hệ s n xu t ti n ế
b phù hp
n n, ền văn hóa tiên tiế
đậm đà bản sc dân tc
n ên ti n, ền văn hóa ti ế
đậm đà bản sc dân tc
Không thay đổi
Con người được gi i phóng
khi áp bc, bóc l t, b t
công, làm theo năng lực,
hưởng theo lao động,
cuc sng m no, t do,
hạnh phúc, điều kin
phát tri n toàn di n cá dân
Con người có cuc sng m
no, t do, h nh phúc,
điề u ki n phát tri n toàn
din
B “được gi i phóng kh i
áp b c, bóc l t, b t công,
làm theo năng lực, hưởng
theo lao động”....”cá nhân”
Các dân t c ộc trong nướ
bình đẳng, đoàn kết
giúp đỡ ln nhau cùng tiến
b
Các dân t c trong c ng
đồng Vi ng, ệt Nam bình đẳ
đoàn kết, tôn trng giúp
nhau cùng phát tri n
Thay “trong nước” bằng
“trong cộng đồng”. Thêm
“tôn trọng”. Thay “cùng
tiến bộ” bằng “cùng phát
triển”
nhà nước pháp quy n xã
hi ch nghĩa của nhân dân,
do nhân dân, vì nhân dân do
Đả ng C ng s o ản lãnh đạ
Đặc trưng bổ sung thêm
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 8
quan h h u ngh
hp tác v i nhân dân t t c
các nước trên thế gii
quan h h u ngh h p
tác v c trên th ới các nướ ế
gii
B “nhân dân”
- “Đất nước ta chưa bao giờ đồ, tim lc, v thế uy tín quc tế như ngày nay” nhn
định tại văn kiện nào? Văn kiện đại h i XIII c ủa Đảng.
- Mc tiêu c a Vi t Nam tới năm 2025, 2030 và 2045 là gì?
Năm 2025: Trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua m c thu nh p
trung bình th p
Năm 2030: Trở thành m c công nghi p hiột nướ ện đại, mc thu nhp trung bình cao
Năm 2045: Nước phát tri n, thu nh p cao
- m y p ng ch i? hương hương xây dự nghĩa hộ Cương lĩnh 1991 xác định 7 phương
hướng, i hĐạ ội XI (2011) xác định 8 phương hướng.
- Đại hội XIII xác đị ấy định hướ ển đất nước giai đoạnh m ng phát tri n 2021 2030? 12 định
hướng.
- Chín m i quan h c n gi i quy ết trong vi c xây d ng ch nghĩa xã hội?
Ổn định vi phát tri n
Đổ ếi m i kinh t với đổi mi chính tr
Quy lu t th ng v trườ ới định hướng xã hi ch nghĩa
Nhà nước vi th trường
Lực lượng sn xu t v i quan h s n xu t
Tăng trưởng kinh t v i phát triế ển văn hóa
Xây d ng ch nghĩa xã hội vi bo v t qu c xã h i ch nghĩa,
Độ c l p, t ch vi h i nh p qu c t ế,
Đảng lãnh đạo, nhà nước qu n lý, nhân dân làm ch .
- Bn tr c t phát tri n là gì? Phát tri n kinh t - xã h i là trung tâm; xây d ng là then ế ựng Đả
cht, phát tri i là n n t ng tinh thển văn hóa, con ngườ n ca xã h i, c ng c quc phòng
an ninh là tr ng yếu và thường xuyên.
- Ba khâu đột phá là gì? Hoàn thi n th ch kinh t th ng xã h i ch ế ế trường định hướ nghĩa;
phát tri n ngu n nhân l c ch ng cao; phát tri ất lượ n k t c u h tế ầng đồng b.
| 1/8

Preview text:

CHƯƠNG 1
NHP MÔN CH NGHĨA XÃ HỘI KHOA HC
I. S RA ĐỜI CA CH NGHĨA XÃ HỘI KHOA HC -
Chủ nghĩa xã hội khoa học trong môn học được tiếp cận theo nghĩa rộng hay hẹp?
1. Hoàn cnh lch s ra đời ch nghĩa xã hội khoa hc
a. Điều kin kinh tế - xã hi -
Bối cảnh thế giới khi chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời? ch nghĩa , -
Mâu thuẫn trong kinh tế - xã hội? mâu thun gia vi -
Mâu thuẫn trong chính trị - xã hội? mâu thun gia -
Các phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân giai đoạn này? Phong trào công nhân , phong trào công nhân Phong trào -
Ý nghĩa đấu tranh của các phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân?
, có yêu sách riêng và xác định
b. Tiền đề khoa hc t nhiên và tư tưởng lý lun -
Kể tên các thành tựu khoa học tự nhiên? , -
của các thành tựu khoa học tự nhiên? Tr thành - => ch
nghĩa xã hội khoa hc - Các
cho sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học? -
Tiền đề tư tưởng lý luận nào là ? -
Kể tên các nhà tư tưởng chủ nghĩa xã hội không tưởng? -
Giá trị của chủ nghĩa xã hội không tưởng? , đưa ra , góp phần -
Hạn chế của chủ nghĩa xã hội không tưởng?
, phương pháp ôn hòa, thực nghim không hiu qu,
2. Vai trò của C.Mác và Ph.Ăngghen -
C.Mác và Ph.Ăngghen chuyển biến từ lập trường nào sang lập trường nào? , t -
Tác phẩm đánh dấu sự chuyển biến đó của C.Mác và của Ph.Ănghhen?
C.Mác: Góp phn phê phán triết hc pháp quyn ca Heghen Lời nói đầu Ph.Ăngghen: -
Kể tên ba phát kiến vĩ đại của C.Mác và Ph.Ăngghen? , -
Ý nghĩa của ba phát kiến vĩ đại? (CNDVLS), (HT GT TD),
(SMLS ca GCCN) - ra đời năm nào? -
Ý nghĩa tác phẩm Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản?
cương lĩnh chính trị, -
Khái quát công lao của C.Mác và Ph.Ănghen là đã phát triển chủ nghĩa xã hội từ không tưởng
thành khoa học là đúng hay sai?
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 1 II.
1. Giai đoạn của -
Tác phẩm nổi tiếng nào của C.Mác ra đời trong giai đoàn này? -
Cơ sở nào để C.Mác và Ph.Ăngghen phát triển nội dung của chủ nghĩa xã hội khoa học trong giai đoạn này? -
Những nội dung chính được bổ sung: -
Những nội dung được C.Mác và Ph.Ăngghen đã bổ sung trong thời kỳ này?
ch không phải nhà nước nói chung, vai trò ca
ch nghĩa xã hội khoa hc, d kiến v đặc trưng của ch nghĩa xã hội -
C.Mác và Ph.Ăngghen nhấn mạnh điều gì khi đánh giá về học thuyết của mình? -
V.I.Lênin đánh giá về chủ nghĩa Mác như thế nào?
2. Giai đoạn ca -
đối với chủ nghĩa xã hội khoa học? a. -
V.I.Lênin bảo về chủ nghĩa Mác và chống các trào lưu phi Mác xít nào? , , . -
V.I.Lênin bổ sung lý luận về Đảng cách mạng ở những nội dung nào? , -
V.I.Lênin bổ sung lý luận về cách mạng không ngừng như thế nào? , -
V.I.Lênin bổ sung lý luận về khả năng giành thắng lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa như thế nào? -
V.I.Lênin luận giải về chuyên chính vô sản ở khía cạnh nào? Bn cht dân ch ca chuyên
chính vô s
n, mi quan h gia chức năng giai cấp và chức năng xã hội ca chuyên chính vô sn -
Chuyên chính vô sản là nhà nước như thế nào?
, những người -
Bạo lực trong chuyên chính vô sản là đối với ai? -
Dân chủ tư sản và dân chủ vô sản khác nhau ở chỗ nào? -
Bộ máy nhà nước XHCN phải là bộ máy như thế nào? -
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội cần thực hiện nền kinh tế gì?
3. S vn dng và phát trin sáng tp ca ch nghĩa xã hội khoa hc t sau khi V.I.Lênin qua đời đến nay a. -
Sự phát triển trong giai đoạn này gắn liền với công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô
và các nước XHCN ở Đông Âu đúng hay sai?
b. Thi k t năm
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 2 -
Sự sụp đổ của Liên Xô và các nước XHCN ở Đông Âu có phải là sự thất bại học thuyết chủ
nghĩa xã hội khoa học không? -
Các nước vẫn vận dụng chủ nghĩa xã hội khoa học là những nước nào? -
Thành tựu của Trung Quốc khi tiếp tục vận dụng và phát triển chủ nghĩa xã hội khoa học? -
Đóng góp của Trung Quốc trong phát triển lý luận CNXHKH thể hiện qua? -
Những sự bổ sung, phát triển của Việt Nam về chủ nghĩa Mác nói chung và chủ nghĩa xã hội khoa học nói riêng? ; , . III.
1. Đối tượng nghiên cu ca ch nghĩa xã hội khoa hc -
Khách thể nghiên cứu của chủ nghĩa xã hội khoa học? -
Chức năng của chủ nghĩa xã hội khoa học là gì? -
Nhiệm vụ của chủ nghĩa xã hội khoa học là gì? -
Đối tượng nghiên cứu của chủ nghĩa xã hội khoa học là gì?
2. Phương pháp nghiên cứu ca CNXHKH -
Phương pháp luận nghiên cứu là gì? -
Phương pháp nghiên cứu cụ thể là? ....
3. Ý nghĩa của vic nghiên cu ch nghĩa xã hội khoa hc -
Ý nghĩa về mặt lý luận? -
Ý nghĩa về mặt thực tiễn? i
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 3
CHƯƠNG 2: SỨ MNH LCH S CA GIAI CP CÔNG NHÂN I.
GIAI CP CÔNG NHÂN VÀ S MNH LCH S CA GIAI CP CÔNG NHÂN
1. Khái niệm và đặc điểm ca giai cp công nhân -
Giai cấp công nhân ra đời là sản phẩm của quá trình? Sn phm xã hi ca quá trình phát
tri
ển phương thức sn xut tư bản ch nghĩa, sự phát trin ca nền đại công nghip -
Phương thức lao động của GCCN? Giai cp công nhân là những người trc tiếp hay gián
ti
ếp vn hành nn sn xut công nghip ngày càng hiện đại và mang tính xã hi cao. -
Xét về quan hệ sản suất? Giai cp công nhân là những người không có hoc v cơ bản không
có tư liệu sn xut, phải lao động và b nhà tư bản bóc lt giá tr thặng dư. -
Đặc điểm của giai cấp công nhân là?
+ Lao động bằng phương thức công nghip với đặc trưng công cụ lao động là máy móc, to ra
năng suất lao động cao, quá trình lao động mang tính cht xã hi cao.
+ Giai c
ấp công nhân đại biu cho lực lượng sn xut tiên tiến, cho phương thức sn xut tiên
ti
ến, quyết định s tn ti và phát trin ca xã hi hiện đại
+ Giai c
ấp công nhân được rèn luyn trong môi trường công nghip nên . Đó là giai
cp cách mng và có tinh thn cách mng triệt để.
2. S mnh lch s ca giai cp công nhân -
Sứ mệnh lịch sử của một giai cấp?
ca mt giai cp cn thc
hin vic -
Mục tiêu cao nhất của sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân là gì? - Nội dung cốt lõi trong
S mnh lch s ca GCCN là
, thúc đẩy lực lượng sn xut phát triển để tạo cơ sở cho quan h sn xut mi,
to tiền đề cho s ra đời ca xã hi mi. - Nội dung cốt lõi trong ? , , giành
quyn lc v tay giai cp công nhân, dùng chính quyền đó để ci to xã hội cũ và xây dựng
xã h
i mi. - Nội dung cốt lõi trong
? cn phi tp trung
lao động, bình đẳng, công bng, dân ch, t do... -
Sứ mệnh lịch sử của GCCN không phải thay thế hình thức bóc lột mà là? xóa b tn gc s bóc lt. - à gì? -
Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân?
Th nhất, do
ca giai cấp công nhân quy định Th hai, do
ca giai cp công nhân -
Địa vị kinh tế xã hội của giai cấp công nhân như thế nào? Đại din cho lực lượng sn xut tiên tiến . - Địa vị
của giai cấp công nhân như thế nào? Giai cp tiên tiến nht, có tinh
thn cách mng triệt để, có tính k lut cao và -
Điều kiện chủ quan giúp giai cấp công nhân thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của mình? : S
l
n mnh giai cp công nhân v s lượng và chất lượng, vai trò lãnh đạo của Đảng Cng
s
n, s liên minh ca giai cp công nhân vi giai cp nông dân. -
Đảng Cộng sản ra đời khi nào? -
Tại sao Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất?
lãnh đạo của Đảng Cng sn
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 4 -
Sức mạnh của Đảng Cộng sản nằm ở đâu? II.
GIAI CP CÔNG NHÂN VÀ VIC THC HIN S MNH LCH S CA GIAI
C
P CÔNG NHÂN HIN NAY -
Công nhân hiện nay có còn sứ mệnh lịch sử không? Còn -
Tại sao công nhân hiện nay vẫn còn sứ mệnh lịch sử? Vì địa v kinh tế xã hi và chính tr
h
i ca giai cp công nhân hiện nay không thay đổi so vi công nhân thế k XIX -
Điểm tương đồng của giai cấp công nhân hiện nay so với giai cấp công nhân thế kỷ XIX?
Giai cp công nhân vn là lực lượn sn xut hàng đầu ca xã hi hiện đại, là ch th ca quá
trình s
n xut công nghip hiện đại mang tính xã hi hóa ngày càng cao. Công nhân vn b giai
c
ấp tư sản và ch nghĩa tư bản bóc lt giá tr thặng dư. Phong trào cng sn và công nhân nhiu
nước vn luôn là lực lượng đi đầu trong cuộc đấu tranh vì dân sinh, dân ch. -
Những biến đổi và khác biệt của giai cấp công nhân hiện đại so với công nhân thế kỷ XIX? Xu hướng , xu hướng -
Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên thế giới hiện nay ở các nước XHCN và
TBCN khác nhau như thế nào?
các nước tư bản ch nghĩa: mục tiêu đấu tranh trc tiếp ca giai cấp công nhân và lao động là
ch
ng bt công, bất bình đẳng xã hi. Mc tiêu lâu dài là giành chính quyn v tay giai cp công
nhân và nhân dân lao động.
các nước xã hi ch nghĩa: Đảng Cng sản đã trở thành đảng cm quyn thì s mnh lch s
c
a giai cấp công nhân là lãnh đạo thành công s nghiệp đổi mi, gii quyết tt các nhim v
trong th
i k quá độ lên ch nghĩa xã hội. Xây dựng đảng cm quyn trong sch, vng mnh,
th
c hin thành công s nghip công nghip hóa, hiện đại hóa, đưa đất nước phát trin nhanh và
b
n vng. III.
GIAI CP CÔNG NHÂN VIT NAM VÀ S RA ĐỜI CA GIAI CP CÔNG NHÂN VIT NAM -
Sự ra đời của giai cấp công nhân Việt Nam? Giai cp công nhân Việt Nam ra đời là - Đặc điểm của
giai cấp tư sản Vit Nam
với tư bản thc dân Pháp và tay sai
, chng thực dân nên trưởng thành nhanh chóng -
Lợi ích của giai cấp công nhân Việt Nam thống nhất với lợi ích dân tộc vì? -
ra đời là kết quả của? -
gai cấp công nhân Việt Nam hiện nay? . -
Công nhân trong khu vực nào đóng vai trò chủ đạo? Công nhân -
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam? -
được xác định tại những văn kiện nào của Đảng? Văn kiện
của Đảng và Ngh quyết ln
văn kiện Đại hi của Đảng
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 5 CHƯƠNG 3
CH NGHĨA XÃ HỘI VÀ THI K QUÁ ĐỘ LÊN CH NGHĨA XÃ HỘI I.
CH NGHĨA XÃ HỘI -
Chủ nghĩa xã hội được tiếp cận theo những khía cạnh nào? 4 khía cnh: phong trào thc tin,
trào lưu tư tưởng, khoa hc và chế độ xã hi -
Hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa được phân kỳ như thế nào? Mt thi k, 2 giai đoạn -
Giai đoạn đầu của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa là? Ch nghĩa xã hi -
Nguyên tắc phân phối trong chủ nghĩa xã hội là? Làm theo năng lực hưởng theo lao động -
Nguyên tắc phân phối trong chủ nghĩa cộng sản là? Làm theo năng lực hưởng theo nhu cu -
Điều kiện để thực hiện phân phối theo lao động? Thc hin chế độ công hu v tư liệu sn
xu
t ch yếu -
Điều kiện ra đời của chủ nghĩa xã hội? Điều kin kinh tế - xã hội và điều kin chính tr - xã hi -
Điều kiện kinh tế - xã hội dẫn tới sự ra đời của chủ nghĩa xã hội là? S phát trin ca lực lượng
s
n xut ngày càng hiện đại mang tính xã hi hóa cao. -
Điều kiện chính trị - xã hội dẫn tới sự ra đời của chủ nghĩa xã hội? Giai cấp công nhân trưởng thành,
, giàng chính quyn v tay giai
cấp công nhân và nhân dân lao động? -
trong chủ nghĩa xã hội là? -
Nhà nước trong chủ nghĩa xã hội là nhà nước mang bản chất của? Bn cht ca giai cp công
nhân, có l
i ích thng nht vi li ích của nhân dân lao động II.
THI K QUÁ ĐỘ LÊN CH NGHĨA XÃ HỘI -
Có mấy kiểu quá độ? Có hai kiểu quá độ, quá độ trc tiếp và quá độ gián tiếp -
Quá độ trực tiếp diễn ra ở đâu? Ở các nước tư bản phát trin -
Quá độ gian tiếp diễn ra ở đâu? các tiền tư bản hoc ch nghĩa tư bản chưa phát triển -
Thế giới đã diễn ra hình thức quá độ nào? Quá độ gián tiếp, quá độ trc tiếp chưa xảy ra -
Thời kỳ quá độ bắt đầu khi nào? Khi giai cấp công nhân giành được chính quyn vi s
lãnh đạo của ĐCS và -
Tầm quan trọng của thời kỳ quá độ? Là thi k tt yếu phải có đối vi tt c nước mun xây
dng ch nghĩa xã hội và ch nghĩa cộng sn -
Tính tất yếu của thời kỳ quá độ? Ch nghĩa xã hội vi ch nghĩa tư sản khác bit v cht
nên cn thời gian để chun b nhng tiền đề cho s ra đời ca xã hi -
Tính chất của thời kỳ quá độ? Thi k ci to cách mng sâu sc, triệt để, lâu dài, toàn din
chứa đựng s đan xen giữa cái cũ và cái mới trên mọi phương diện. Thi k đấu tranh quyết lit
gi
a mt bên là giai cấp công nhân và nhân dân lao động vi mt bên là giai cp bóc lt và phn động. -
Đặc điểm kinh tế của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là gì? Kinh tế nhiu thành phn, có
thành phn kinh tế đối lp -
Đặc điểm chính trị của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là gì? Giai cp công nhân nm
chính quyn, giai cp bóc lt b tht thế nhưng chưa mất hn -
Đặc điểm xã hội của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là gì? Thành phn xã hi phc tp,
nhiu giai cp, tng lp vừa đấu tranh va hp tác vi nhau -
Đặc điểm văn hóa – tư tưởng của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là gì? Đặc điểm kinh tế
của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là gì? Tn ti nhiều tư tưởng khác nhau, nền văn hóa xã hội
ch
nghĩa từng bước được xác lp III.
THI K QUÁ ĐỘ LÊN CH NGHĨA XÃ HỘI VIT NAM
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 6 -
Việt Nam quá độ lên chủ nghĩa xã hội trong điều kiện như thế nào? T một nước thuộc địa,
n
a phong kiến, lực lượng sn xut rt thp; cách mng khoa hc công ngh din ra mnh
m
, thời đại ngày nay vn là thời đại quá độ lên ch nghĩa xã hội -
Hình thức quá độ của Việt Nam? Quá độ gián tiếp -
Đặc điểm quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam? Quá độ lên ch nghĩa xã hội b qua ch nghĩa tư bản -
Nhận thức mới về con đường phát triển của đất nước trong thời kỳ quá độ được khẳng định tại
đại hội nào? Đại hi IX của Đảng (2001) -
Việt Nam quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chủ nghĩa tư bản, hiểu như thế nào cho đúng? B
qua s
thng tr ca quan h sn xut và kiến trúc thượng tầng tư bản ch nghĩa -
Bỏ qua sự thống trị của quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa là bỏ qua
cái gì? Thành phn kinh tế tư nhân vẫn tn tại nhưng không đóng vai trò chủ đạo, vn tn
t
i quan h bóc lột nhưng quan hệ bóc lột không đóng vai trò thống trị -
Văn kiện xác định đặc trưng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là những văn kiện nào? Cương lĩnh
xây dựng đất nước trong thi k quá độ lên ch nghĩa xã hội (1991) xác định 6 đặc trưng,
Văn kiện đại hội X (2006) xác định 8 đặc trưng, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thi
k
quá độ lên ch nghĩa xã hội (Sửa đổi và b sung) (2011) xác định 8 đặc trưng -
Đặc trưng tổng quát của chủ nghĩa xã hội Việt Nam là gì? Dân giàu, nước mnh, dân ch, công bằng văn minh -
So sánh các đặc trưng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam năm 1991 và năm 2011 Năm 1991 Năm 2011
S b sung, điều chỉnh năm 2011
Dân giàu, nước mnh, dân Đặc trưng bổ sung thêm
ch, công bằng, văn minh
Do nhân dân lao động làm Do nhân dân làm ch
B ch “lao động” ch
Có m
t nn kinh tế phát Có mt nn kinh tế phát Thay “chế độ công hu v
tri
n cao da trên lc trin cao da trên lực lượng tư liệu sn xut ch yếu”
lượng sn xut hiện đại và sn xut hiện đại và quan h bằng “quan hệ sn xut tiến
chế độ công hu v tư liệu sn xut tiến b phù hp
b phù hp
sn xut ch yếu
Có n
ền văn hóa tiên tiến, Có nền văn hóa tiên tiến, Không thay đổi
đậm đà bản sc dân tc
đậm đà bản sc dân tc
Con người được gii phóng Con người có cuc sng m B “được gii phóng khi
kh
i áp bc, bóc lt, bt no, t do, hnh phúc, có áp bc, bóc lt, bt công,
công, làm theo năng lực, điều kin phát trin toàn làm theo năng lực, hưởng
hưởng theo lao động, có din
theo lao động”....”cá nhân”
cuc sng m no, t do,
h
ạnh phúc, có điều kin
phát tri
n toàn din cá dân
Các dân t
ộc trong nước Các dân tc trong cng Thay “trong nước” bằng
bình đẳng, đoàn kết và đồng Việt Nam bình đẳng, “trong cộng đồng”. Thêm
giúp đỡ ln nhau cùng tiến đoàn kết, tôn trng và giúp “tôn trọng”. Thay “cùng b
nhau cùng phát trin
tiến bộ” bằng “cùng phát triển”
Có nhà nước pháp quyn xã Đặc trưng bổ sung thêm
hi ch nghĩa của nhân dân,
do nhân dân, vì nhân dân do
Đảng Cng sản lãnh đạo
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 7
Có quan h hu ngh và Có quan h hu ngh và hp B “nhân dân”
h
p tác vi nhân dân tt c tác với các nước trên thế
các nước trên thế gii gii -
“Đất nước ta chưa bao giờ có cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay” là nhận
định tại văn kiện nào? Văn kiện đại hi XIII của Đảng. -
Mục tiêu của Việt Nam tới năm 2025, 2030 và 2045 là gì?
Năm 2025: Trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mc thu nhp trung bình thp
Năm 2030: Trở thành một nước công nghip hiện đại, mc thu nhp trung bình cao
Năm 2045: Nước phát trin, thu nhp cao -
Có mấy phương hương xây dựng chủ nghĩa xã hội? Cương lĩnh 1991 xác định 7 phương
hướng, Đại hội XI (2011) xác định 8 phương hướng. -
Đại hội XIII xác định mấy định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021 – 2030? 12 định hướng. -
Chín mối quan hệ cần giải quyết trong việc xây dựng chủ nghĩa xã hội?
Ổn định vi phát trin
Đổi mi kinh tế với đổi mi chính tr
Quy lu
t th trường với định hướng xã hi ch nghĩa
N
hà nước vi th trường
L
ực lượng sn xut vi quan h sn xut
T
ăng trưởng kinh tế vi phát triển văn hóa
Xây d
ng ch nghĩa xã hội vi bo v t quc xã hi ch nghĩa,
Độc lp, t ch vi hi nhp quc tế,
Đảng lãnh đạo, nhà nước qun lý, nhân dân làm ch. -
Bốn trụ cột phát triển là gì? Phát trin kinh tế - xã hi là trung tâm; xây dựng Đảng là then
ch
t, phát triển văn hóa, con người là nn tng tinh thn ca xã hi, cng c quc phòng
an ninh là trng yếu và thường xuyên. -
Ba khâu đột phá là gì? Hoàn thin th chế kinh tế th trường định hướng xã hi ch nghĩa;
phát trin ngun nhân lc chất lượng cao; phát trin kết cu h tầng đồng b.
ThS Trịnh Bá Phương_Ôn tập CNXHKH pg. 8