Tổng Hợp Nội Dung và Phương Pháp Đánh Giá | Môn Tài chính công 2 - Trường Cao đẳng Kinh tế Kế hoạch Đà Nẵng

lOMoAR cPSD| 59054137 TÀI CHÍNH CÔNG 2 BỘ MÔN TÀI CHÍNH CÔNG
• GV: TS. Nguyễn Thị Kim Dung • Email: dungntk@neu.edu.vn lOMoAR cPSD| 59054137 TÀI LIỆU MÔN HỌC
• Bài giảng Tài chính công, 2020, Nhà xuất
bản Đại học Kinh tế Quốc dân
• Bài giảng Nghiệp vụ Kho bạc Nhà nước và
Bài giảng Ngân sách Nhà nước (Bộ môn Tài
chính công biên soạn, 2012)
• Bài đọc theo từng chủ đề lOMoAR cPSD| 59054137 •
Chương 1: Hệ thống Ngân sách Nhà nước và
phân cấp quản lý Ngân sách Nhà nước •
Chương 2: Kiểm soát chi Ngân sách Nhà nước qua
NỘI DUNG Kho bạc Nhà nước
MÔN HỌC• Chương 3: Cân đối Ngân sách Nhà nước •
Chương 4: Nợ công và quản lý nợ công lOMoAR cPSD| 59054137
• Chương 5: Quản lý các quỹ tài chính Nhà nước
ngoài Ngân sách Nhà nước
PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ HỌC PHẦN
• Tham dự ít nhất 75% thời gian học trên lớp.
• Điểm bài kiểm tra định kỳ đạt từ 5 điểm trở lên (tính theo thang điểm 10/10).
• Tham gia đầy đủ vào các buổi thảo luận và làm bài tập.
• Hình thức thi kết thúc học phần: thi tự luận. lOMoAR cPSD| 59054137
• 10% điểm chuyên cần, 40% điểm giữa kỳ, 50% bài kiểm tra cuối kỳ lOMoAR cPSD| 59054137 Ơ 1 lOMoAR cPSD| 59054137 NỘI DUNG 01 02 03 Hệ thống Ngân Phân cấp quản lý Thu chi và quản sách Nhà nước Ngân sách Nhà lý quỹ Ngân sách nước Nhà nước lOMoAR cPSD| 59054137
1. Hệ thống Ngân sách Nhà nước
• Khái niệm NSNN: NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện
trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để đảm
bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước. (K13, Đ4, Luật NSNN 2015)
• Các nguyên tắc cơ bản của NSNN: + Nguyên tắc đơn nhất
+ Nguyên tắc một quỹ ngân sách duy nhất
+ Nguyên tắc đảm bảo niên độ ngân sách
(?) Các nguyên tắc trên được hiểu như thế nào? lOMoAR cPSD| 59054137
1. Hệ thống Ngân sách Nhà nước
• “Hệ thống” là một tập hợp nhiều yếu tố, đơn vị cùng loại hoặc cùng chức năng, có liên hệ chặt
chẽ với nhau, làm thành một thể thống nhất.
• “Hệ thống NSNN” là một thể thống nhất được tạo thành bởi các bộ phận cấu thành – các cấp NS
độc lập nhưng có mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ thu, chi của mình.
(?) Liên hệ với các nguyên tắc cơ bản của NSNN để giải thích các ý trong khái niệm “Hệ thống NSNN”
• Hệ thống NSNN là công cụ đảm bảo nguồn lực thực hiện chức năng, nhiệm vụ của NN => Hệ thống
NSNN được tổ chức phù hợp với hệ thống chính quyền của Nhà nước. lOMoAR cPSD| 59054137
1. Hệ thống Ngân sách Nhà nước
• Quá trình ngân sách ở Việt Nam
1. Lập dự toán NSNN (là giai đoạn xây dựng và quyết định kế hoạch thu chi tài chính của nhà nước
trong năm ngân sách với sự tham gia của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền) – Trong vòng 7 tháng trước năm NS.
2. Chấp hành NSNN (là giai đoạn thực hiện dự toán ngân sách đã được cơ quan nhà nước có thẩm
quyền quyết định/là giai đoạn thực hiện các chỉ tiêu thu chi tài chính đã được cơ quan có thẩm
quyền quyết định và phân giao) – Trong vòng 1 năm NS.
3. Quyết toán NSNN (là giai đoạn tổng kết, đánh và xác nhận kết quả thực hiện kế hoạch NS của cơ
quan nhà nước có thẩm quyền nhằm giải trừ trách nhiệm, nghĩa vụ cho các cơ quan, đơn vị, các
cấp, các ngành trong quá trình ngân sách, đồng thời cũng là thời điểm đánh dấu sự kết thúc của
một quá trình NS) – Trong vòng 18 tháng sau năm NS. lOMoAR cPSD| 59054137
1. Hệ thống Ngân sách Nhà nước
• Hệ thống NSNN được cấu thành:
+ NN liên bang: NS Liên bang, NS bang và NSĐP (ví dụ: Mỹ, Canada,…)
+ NN đơn nhất: NSTW và NSĐP (Ví dụ: Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản,…)
• Mô hình tổ chức NSNN của Việt Nam (Đ6, Luật NSNN 2015) + NSNN gồm NSTW + NSĐP
+ NSĐP gồm NS các cấp chính quyền địa phương
(?) Tại địa phương không có cơ quan HĐND thì cấp chính quyền đó có được xem là một cấp ngân sách hay không? Vì sao? lOMoAR cPSD| 59054137
1. Hệ thống Ngân sách Nhà nước lOMoAR cPSD| 59054137
Hệ thống NSNN tại Việt Nam (theo Luật NSNN 2015) (?)
Lý giải vì sao có mũi tên hai chiều giữa các cấp Ngân sách?
2. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• Khái niệm: Phân cấp quản lý NSNN là giải quyết tất cả các mối quan hệ giữa các cấp chính quyền
Nhà nước về những vấn đề liên quan đến quản lý và điều hành NSNN.
• Tổ chức hệ thống ngân sách nhà nước + Ngân sách trung ương
+ Ngân sách địa phương (Tỉnh, Huyện, Xã)
• Yêu cầu cơ bản của phân cấp quản lý NSNN
+ Phù hợp với phân cấp QLKT-XH về hành chính
+ NSTW giữ vai trò chủ đạo, phát huy tính chủ động của NSĐP lOMoAR cPSD| 59054137
2. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• Nguyên tắc phân cấp:
+ Phù hợp với phân cấp quản lý KT, XH của đất nước
+ Đảm bảo vai trò chủ đạo của NSTW
+ Phân định rõ nhiệm vụ thu chi của các cấp ngân sách
+ Đảm bảo tính công bằng trong phân cấp ngân sách
• Nội dung phân cấp NSNN
+ Phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi + Phân cấp quản lý NSNN lOMoAR cPSD| 59054137
2. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• Phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi + Phân cấp nguồn thu:
Nguồn thu NSTW hưởng 100% (các khoản theo khoản 1, Điều 35 Luật NSNN 2015)
Nguồn thu NSĐP hưởng 100% (các khoản theo khoản 1, Điều 37 Luật NSNN 2015)
Nguồn thu phân chia tỷ lệ giữa NSTW và NSĐP (các khoản theo khoản 2, Điều 35 Luật NSNN)
+ Phân cấp nhiệm vụ chi
Nhiệm vụ chi NSTW (Điều 36 Luật NSNN 2015)
Nhiệm vụ chi NSĐP (Điều 38 Luật NSNN 2015) lOMoAR cPSD| 59054137
2. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• Xác định tỷ lệ điều tiết giữa NSTW và NSĐP Tổng số chi NSĐP là A
Tổng nguồn thu 100% NSĐP là B
Tổng nguồn thu phân chia NSTW-NSĐP là C
TH1: A > B + C: Tỷ lệ điều tiết là 100%, ĐP nhận thêm trợ cấp cân đối A – (B+C)
TH2: A = B + C: Tỷ lệ điều tiết là 100%, TCCĐ = 0
TH3: A < B + C: Tỷ lệ điều tiết là A−B ×100 C lOMoAR cPSD| 59054137
2. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• Phân cấp quản lý ngân sách
+ Phân cấp thẩm quyền ban hành chính sách thu NSNN
Chỉ có Quốc hội mới có quyền ban hành và bổ sung, sửa đổi các loại thuế.
Việc miễn, giảm, gia hạn, giãn nộp thuế chỉ được xem xét trong một số trường hợp quy định
rõ trong các luật thuế và được Quốc hội quyết định; Chính phủ và TTCP được quyết định
trong một số trường hợp.
Quốc hội quyết định danh mục phí, lệ phí và được quy định trong Luật phí, lệ phí.
UBTVQH, Chính phủ, Bộ Tài chính và HĐND cấp tỉnh chỉ được quyết định trong khuôn khổ danh mục.
2. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• Phân cấp quản lý ngân sách lOMoAR cPSD| 59054137
+ Phân cấp thẩm quyền quyết định tiêu chuẩn, chế độ chi tiêu, định mức phân bổ
Có hai loại định mức: định mức phân bổ NSNN và định mức chế độ, tiêu chuẩn chi tiêu ngân sách.
Định mức phân bổ NSNN: UBTVQH quyết định làm căn cứ xây dựng dự toán, phân bổ ngân sách
cho các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các cơ quan khác ở TW, các địa phương;
HĐND tỉnh quyết định theo căn cứ của UBTVQH để xây dựng căn cứ dự toán, phân bổ ngân sách ở địa phương.
Định mức, chế độ, tiêu chuẩn chi tiêu NSNN: Chính phủ, Bộ Tài chính và HĐND tỉnh quyết định theo từng trường hợp.
2. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• Phân cấp quản lý ngân sách
+ Phân cấp thẩm quyền quyết định dự toán NSNN
Quốc hội quyết định NSNN về tổng mức, cơ cấu và mức chi, phân bổ NSTW. lOMoAR cPSD| 59054137
HĐND các cấp quyết định NSĐP về tổng mức và cơ cấu, quyết định phân bổ dự toán ngân sách cấp
mình. HĐND cấp tỉnh quyết định mức bội chi, tổng mức vay của ngân sách cấp mình.
3. Thu, chi và quản lý quỹ ngân sách nhà nước • Thu NSNN
Khái niệm: Thu NSNN là quá trình tập trung và huy động các khoản thu cho Nhà nước bằng các công
cụ thích hợp để thỏa mãn nhu cầu chi tiêu của Nhà nước, trong đó quan trọng là thuế, phí, lệ phí.
Bản chất: Thu NSNN phản ánh các quan hệ phân phối của cải xã hội giữa NN và các chủ thể khác trong
xã hội. Đối tượng của hoạt động thu NSNN là của cải xã hội biểu hiện dưới hình thức giá trị. Đặc điểm:
+ Thực hiện thu trong khuôn khổ pháp luật, không được tiến hành tùy tiện
+ Thực hiện thu gắn chặt với tình trạng kinh tế đất nước, với mức độ phát triển của nền kinh tế.
+ Thực hiện thu thông qua hai cơ chế là bắt buộc và tự nguyện, bắt buộc là chủ yếu. lOMoAR cPSD| 59054137
3. Thu, chi và quản lý quỹ ngân sách nhà nước • Thu NSNN
Các khoản thu NSNN theo tính chất:
+ Thuế do các tổ chức, cá nhân nộp theo quy định của các luật thuế
+ Phí và lệ phí do các tổ chức, cá nhân nộp theo quy định của pháp luật
+ Các khoản nộp NSNN từ hoạt động kinh tế của nhà nước + Các khoản thu khác
Các khoản thu NSNN theo nguồn hình thành:
+ Thu nội địa (trong nước) + Thu ngoài nước
(?) Liệt kê một số khoản mục trong từng khoản thu NSNN phía trên?