/29
lOMoARcPSD| 58933639
DTKT1154(123)_03
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
BỘ MÔN: KINH TẾ ĐẦU TƯ
ĐỀ TÀI:
Kiều hối và khả năng thu hút nguồn vốn này tại Việt Nam. Phân tích các giải pháp
tăng cường thu hút nguồn vốn này hoạt động SXKD trong nước.
Nhóm thực hiện: Nhóm 8
Thành viên
Trần Huyền Trang : 11215910
Vũ Hải Ninh : 11216955
Nguyễn Thị Huyền Trang : 11226442
Nguyễn Đình Toàn : 11226273
Nguyễn Minh Hiển : 11222272
Nguyễn Vũ Thị Hải Linh : 11223694
Giảng viên: Th.S Đinh Thuỳ Dung Lớp học
phần:
lOMoARcPSD| 58933639
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU..............................................................................................................4
I. GIỚI THIỆU VỀ KIỀU HỐI................................................................................5
1.1.Khái niệm.........................................................................................................5
1.2.Vai trò...............................................................................................................5
1.3.Đặc điểm...........................................................................................................6
1.4.Ưu điểm của kiều hối so với các nguồn khác....................................................6
II.THỰC TRẠNG NGUỒN KIỀU HỐI TẠI VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN
2016-2023
7
2.1.Lượng kiều hối đổ về qua các năm...................................................................7
2.2.Lĩnh vực kiều hối chủ yếu được đầu tư...........................................................12
2.3.Một số dự án cho dòng chảy của kiều hối.......................................................15
III. HẠN CHẾ CỦA NGUỒN VỐN KIỀU HỐI...................................................18
IV. PHÂN TÍCH C GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU T NGUỒN VỐN
KIỀU HỐI HOẠT ĐỘNG SXKD TRONG NƯỚC............................................21
4.1. Tiếp tục ổn định kinh tế mô, kiềm chế lạm phát, tạo lập môi trường đầu
theo hướng tích cực, đặc biệt hạn chế thay đổi đột ngột các quy định trong hoạt
động đầu tư, nới lỏng các quy định và các thủ tục hành chính..............................21
4.2.Xây dựng và thực thi những chính sách mang tính định hướng......................22
4.3.Thực hiện những chính sách ưu đãi, tạo niềm tin cho kiều bào và người thụ
hưởng....................................................................................................................22
4.4.Hình thành thêm tổ chức làm cầu nối thích hợp cho kiều bào về nước 23
4.5.Nhà nước cần có tầm nhìn dài hạn và mạnh mẽ hơn trong vấn đề kiều bào và có
cơ chế mở đối với kiều bào, phát huy sức mạnh tổng hợp của tất cả kiều bào.
23
4.6.Ngân hàng Nhà nước cần có những biện pháp đảm bảo cho lãi suất gửi nội tệ đủ
sức hấp dẫn và thực hiện cải cách hành chính.Nhà nước cần có tầm nhìn dài hạn
mạnh mẽ hơn trong vấn đề kiều bào và có cơ chế mở đối với kiều bào, phát
huy sức mạnh tổng hợp của tất cả kiều bào...........................................................24
lOMoARcPSD| 58933639
4.7.Tăng cường truyền thông, giúp kiều bào tiếp cận hiểu các chính sách phát
triển kinh tế xã hội của đất nước một cách nhanh chóng, chính xác và đúng đắn. 25
KẾT LUẬN................................................................................................................27
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................28
lOMoARcPSD| 58933639
LỜI NÓI ĐẦU
Lời đầu tiên, Nhóm 8 chúng em xin chân thành cảm ơn Th.S Đinh Thùy Dung đã
tận tình giảng dạy hướng dẫn chúng em trong suốt thời gian học vừa qua. Nhờ vào
sự chỉ bảo cùng với những lời khuyên của cô, chúng em đã vượt qua những khó khăn để
cùng nhau hoàn thành bài tập này.
Bài tập nhóm về đề tài: “Kiều hối và khả năng thu t nguồn vốn này tại Việt Nam.
Phân tích các giải pháp tăng cường thu hút nguồn vốn này hoạt động SXKD trong nước”
thuộc học phần “Kinh tế đầu tư” kết quả của quá trình học tập, tiếp thu kiến thức tại
trường, lớp và cả những tìm tòi, nghiên cứu riêng của các thành viên trong nhóm sự
chỉ dạy tận tình của các quý thầy, cô thuộc tổ bộ môn nói riêng và cô Đinh Thùy Dung
- người đã trực tiếp hướng dẫn chúng em trong môn học này.
Nhưng sau tất cả, chúng em nhận thức rằng với lượng kiến thức kinh nghiệm ít
ỏi của bản thân, chắc chắn bài viết sẽ khó tránh khỏi những thiếu t. Chúng em kính
mong cô thông cảm và góp ý để nhóm chúng em ngày càng hoàn thiện hơn.
lOMoARcPSD| 58933639
I. GIỚI THIỆU VỀ KIỀU HỐI
1.1. Khái niệm
Kiều hối (remittances) theo định nghĩa của Ngân hàng Thế giới (World Bank) là
việc chuyển thu nhập của người lao động ở nước ngoài và người nhập cư từ nước ngoài
về cho người thân và thành viên gia đình của họ ở trong nước.
1.2. Vai trò
Kiều hối vai trò rất quan trọng đối với nhiều nước trên thế giới, đặc biệt các
nước đang phát triển. Đối với Việt Nam, kiều hối ngày càng trở n quan trọng. Trong
những năm gần đây, dòng kiều hối vào Việt Nam không ngừng gia tăng cả về số tuyệt
đối và số tương đối so với GDP, góp phần bù đắp thâm hụt cán cân thương mại, xóa đói
giảm nghèo, nâng cao mức sống của một bộ phận người dân nhận kiều hối.
Hiện nay, ngoài kiều hối thì cũng những hình thức chuyển tiền đa dạng khác từ
nước ngoài về Việt Nam. Chẳng hạn như: các nguồn đầu trực tiếp từ nước ngoài (FDI)
hay viện trợ. Song, thực tế, tất cả chúng ta đều thấy được rằng kiều hối một nguồn
ngoại tệ có tính ổn định nhất.
Thực tế cho thấy ngày càng nhiều người chú ý dùng dịch vụ liên quan đến
ngành nghề này. Khi các chính sách, hiệp định về giao thương, kinh tế ngày càng được
thông suốt giữa các đất nước, người Việt cũng không khó khăn hơn trong việc chuyển
kiều hối về Tổ quốc. Kiều hối ngày càng đóng vai trò cần thiết trong cuộc sống thường
nhật của người Việt Nam.
Kiều hối tiền ngoại tệ tương đối ổn định, ngay cả khi cuộc khủng hoảng kinh
tế, đối với những loại tài chính khác như đầu ngoại quốc trực tiếp tiền viện trợ.
Kiều hối giúp cân bằng cán cân thương mại, tăng trưởng ngoại tệ dự trữ, giúp cải
thiện đời sống của người nhận. Cụ thể, có thể kể ra như sau:
Kiều hối vai trò tạo thêm nguồn lực cho nền kinh tế đất nước, giúp giảm bớt
sự mất cân đối trong cán cân thanh toán. Từ đó, chúng làm cải thiện dự trữ ngoại
hối, giảm sức ép tăng tỷ giá,…
Kiều hối có tác dụng cân bằng ng lai, tăng dự trữ ngoại hối quốc gia làm
giảm thiểu sự phụ thuộc nguồn vốn ớc ngoài. Trong đó, cũng giảm thiểu
sức ép tỷ giá của đồng đô la Mỹ.
lOMoARcPSD| 58933639
Kiều hối phát triển giúp tạo thêm công ăn việc làm cho người dân bằng cách đầu
tư, kinh doanh của Việt kiều. Đồng thời, chúng góp phần cải thiện ngân sách cho
nhà ở, y tế, giáo dục, ổn định đời sống người dân.
1.3. Đặc điểm
Tính tương đối ổn định: Kiều hối thường thiên về sự ổn định hơn so với các loại hối
đoái khác. Tuy nhiên, cũng thể biến đổi theo tình hình kinh tế chính trị của
quốc gia hoặc khu vực tương ứng.
Liên kết với nền kinh tế: Kiều hối có mối liên hệ mật thiết với nền kinh tế của quốc
gia. Nó phản ánh tình hình phát triển kinh tế, xu hướng thương mại, nh trạng việc làm,
các chính sách tài chính của quốc gia đó.
Sự ảnh hưởng của yếu tố chính trị: Kiều hối thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố
chính trị như sự ổn định chính trị, thay đổi chính sách của chính phủ hoặc thông tin liên
quan đến sự biến động chính trị trong khu vực.
Tác động của sự biến động thế giới: Sự biến động trong các thị trường tài chính và
kinh tế quốc tế thể tác động mạnh đến kiều hối. Các sự kiện toàn cầu như khủng
hoảng tài chính, xung đột quân sự, biến đổi khí hậu, dịch bệnh có thể gây ra những biến
động lớn trong tỷ giá kiều hối.
Ảnh hưởng của các yếu tố kỹ thuật: Trong các thị trường tài chính, các yếu tố kỹ
thuật như khối lượng giao dịch, mức độ thanh khoản và xu hướng giá có thể ảnh hưởng
đến kiều hối.
1.4. Ưu điểm của kiều hối so với các nguồn khác
Tài chính toàn diện
Kiều hối giúp cải thiện khả năng tiếp cận tài chính, đặc biệt đối với những người không
khả ng tiếp cận dịch vụ ngân hàng. Mặc không tài khoản ngân hàng nhưng
các nhân vẫn thể truy cập tiêu tiền nhận được từ nước ngoài. Hỗ trợ từ gia
đình
Kiều hối là nguồn hỗ trợ quan trọng cho gia đình và cộng đồng. Người lao động ở nước
ngoài thường xuyên gửi tiền về nước để giúp đỡ gia đình và đáp ứng các yêu cầu cơ bản
như thức ăn, chỗ ở và giáo dục.
Kích thích kinh tế
Bằng cách thúc đẩy ng tiền vào quốc gia, kiều hối thể thúc đẩy nền kinh tế địa
phương. Điều này thể dẫn đến tạo việc m hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ, cả
hai đều góp phần vào tăng trưởng kinh tế. Thuận tiện và dễ tiếp cận
lOMoARcPSD| 58933639
Với sự phát triển của công nghệ số, việc chuyển tiền ngày càng dễ dàng thuận tiện
hơn, cho phép các nhân gửi nhận tiền nhanh chóng, thuận tiện. Điều này đã cho
phép nhân viên ở nước ngoài hỗ trợ gia đình họ mà không phải đợi hàng tuần hoặc hàng
tháng để nhận được tiền.
II. THỰC TRẠNG NGUỒN KIỀU HỐI TẠI VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN
2016-2023
2.1. Lượng kiều hối đổ về qua các năm
Trong giai đoạn từ 2016 đến 2017, lượng kiều hối chuyển về Việt Nam đã trải qua
những biến động đáng chú ý. Năm 2016, sau một chuỗi tăng liên tục từ năm 2010 đạt
mức cao nhất 13,2 tỷ USD o năm 2015, lượng kiều hối đã bất ngờ giảm 33% xuống
còn 9 tỷ USD. Có nhiều nguyên nhân được cho làm lý giải cho tình trạng này, bao gồm
sự bất ổn từ kinh tế thế giới, chính sách ủng hộ nền kinh tế trong nước nỗ lực nâng
giá trị USD của Tổng thống Mỹ mới.
Tuy nhiên, năm 2017 đã chứng kiến một sự phục hồi đáng kể với tăng trưởng 10,4%
so với năm trước. Theo thông tin từ chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại thành phố H
Chí Minh, lượng kiều hối chuyển về trong 11 tháng đầu năm 2017 đã đạt 4,55 tỷ USD.
Thị trường Mỹ tiếp tục đóng góp lượng kiều hối chủ yếu, chiếm 60%, trong khi châu Âu
góp gần 20%. Tổng lượng kiều hối vào thành phố Hồ Chí Minh trong năm 2017 sẽ đạt
khoảng 5,2 tỷ USD, tương đương hoặc cao hơn so với năm trước, tuy vẫn thấp hơn mức
đạt được vào năm 2015. Việt Nam đã trở thành một trong 10 quốc gia hàng đầu tiếp
nhận ợng kiều hối lớn nhất trên thế giới, đóng góp khoảng 2,5% tổng kiều hối toàn
cầu trong năm 2017, theo báo cáo "Tài chính cho phát triển bền vững ở Việt Nam" do
Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) công bố. Đáng chú ý, lượng kiều hối về
Việt Nam đã tăng đều đặn trong suốt giai đoạn từ 2006 đến 2017 quy mô của nó lớn
gấp bốn lần so với khối lượng Viện trợ phát triển (ODA) vào năm 2016 và tương đương
với lượng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào năm 2017.
Sự tăng trưởng ổn định của kiều hối đã đóng góp đáng kể vào nền kinh tế Việt Nam,
với tỷ lệ chiếm 6-8% GDP hàng năm trong giai đoạn nêu trên, caon rất nhiều so với
các ớc phát triển khác, với tỷ lệ bình quân chỉ từ 1-2% GDP. Điều này chứng tỏ vai
trò quan trọng của kiều hối trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững của
lOMoARcPSD| 58933639
đất nước.
Hình 2.1: Các nguồn tài chính nước ngoài cho phát triển của Việt Nam (triệu USD)
Năm 2018 đã chứng kiến một sự bùng nổ trong lượng kiều hối chuyển về Việt Nam.
Số liệu thống kê cho thấy, chỉ trong năm đó, số kiều hối đã đạt mức kỷ lục 15,9 tỷ USD,
đóng góp 6,6% o tổng sản phẩm quốc nội của đất nước. Kiều hối 2018 tăng hơn 100
lần so với 1993 (năm đầu tiên có thông tin về kiều hối). Đáng chú ý là, đầu tư từ nguồn
kiều hối trong những năm gần đây với khoảng 3.000 dự án tập trung vào hoạt động sản
xuất, kinh doanh, góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển, nâng cao mức sống của nhân dân.
Trong số các thành phố, TP.HCM vẫn địa điểm chính thu hút kiều hối, với lượng
chuyển về đạt 5 tỷ USD, chiếm khoảng 50% tổng lượng kiều hối gửi về Việt Nam. Số
liệu thống cũng cho thấy, kinh tế Việt Nam đã đạt mức tăng trưởng ấn tượng 6,98%
trong 9 tháng đầu năm, mức tăng cao nhất trong khu vực ASEAN chỉ sau Ấn Độ
trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Điều này cho thấy cơ hội và lợi ích to lớn mà
kiều hối mang lại cho sự phát triển kinh tế và xã hội của Việt Nam.
Năm 2019, lượng kiều hối chuyển về Việt Nam tiếp tục ghi nhận những thành tựu
đáng chú ý. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam đã đứng thứ 9/10 quốc gia
và vùng lãnh thổ trên toàn cầu về lượng kiều hối nhận được với 16,7 tỷ USD, tăng
800 triệu USD so với năm 2018. Nếu nh theo tỷ lệ lượng kiều hối so với GDP, Việt
Nam
lOMoARcPSD| 58933639
vẫn đứng ở vị trí cao hơn so với nhiều nước khác, chiếm 6,3% trong khi Trung Quốc chỉ
chiếm 0,5%, Ấn Độ 2,8% Mexico 3,3%. Nếu tính theo sliệu trên mỗi người
dân, lượng kiều hối của Việt Nam năm 2019 đạt 173,1 USD, vượt trội hơn so với một
số quốc gia tổng lượng kiều hối lớn hơn. Điều y cho thấy sức ảnh hưởng đáng kể
của kiều hối đối với nền kinh tế Việt Nam mức sống của người dân. Theo thông tin
từ chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại thành phố Hồ Chí Minh, trong 8 tháng đầu năm
2019, đã 3,65 tỷ USD kiều hối chuyển về Việt Nam thông qua c tổ chức tín dụng
trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Dự kiến tổng lượng kiều hối chuyển về thành phố
này trong năm 2019 sẽ đạt 5,6 tỷ USD, tăng khoảng 10% so với cùng kỳ năm 2018.
Năm 2020, Việt Nam vẫn nằm trong 10 quốc gia lượng kiều hối lớn nhất thế giới.
Trong báo cáo cập nhật dữ liệu kiều hối toàn cầu mới nhất vừa công bố, Ngân hàng Thế
giới (WB) cho biết, cơ quan này đã điều chỉnh ước tính lượng kiều hối về Việt Nam năm
2020 từ mức 15,7 tỷ USD của báo cáo trước đó, lên đến 17,2 tỷ USD. Như vậy, con số
này tăng nhẹ gần 3% so với năm 2019 thấp hơn mức tăng 6% tại các năm trước. Đồng
thời, với lượng kiều hối chảy về tương đương 5% GDP năm 2020, Việt Nam cũng
quốc gia nằm trong nhóm 10 nước tại Đông Á – Thái Bình dương tỷ trọng kiều hối
trên GDP cao nhất.
lOMoARcPSD| 58933639
Mặc dù đại dịch Covid-19 đã gây ra tác động mạnh đến nền kinh tế toàn cầu, nhưng
Việt Nam vẫn tiếp tục nhận được một lượng kiều hối đáng kể trong năm 2021. Kiều hối
tại thành phố Hồ Chí Minh ước khoảng 6,5 - 6,6 tỷ USD. Với khoảng 12,5 tỷ
USD, Việt Nam đứng thứ 8 trên thế giới thứ 3 trong khu vực châu Á - Thái Bình
Dương, theo thống của Ngân hàng Thế giới (WB) Tchức Di Phát triển
Kinh tế của Người di cư (KNOMAD).
Năm 2022, tổng lượng kiều hối chuyển về Việt Nam tiếp tục tăng trưởng gần 5% so
với năm trước, đạt mức gần 19 tỷ USD. Điều đáng chú ý trong bối cảnh đại dịch
Covid-19 lạm phát tăng cao tại nhiều quốc gia, lượng kiều hối chuyển về Việt Nam
vẫn duy trì mức ổn định so với các năm trước. Tổng lượng kiều hối về Việt Nam tăng
trưởng gần 5% trong năm 2022 và ước tính tăng từ 3,6% đến 4,5% trong năm tiếp theo,
sau khi đã ghi nhận mức tăng 5% trong năm 2021. Theo ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó
lOMoARcPSD| 58933639
giám đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) TP.HCM, năm 2022, lượng kiều hối chuyển về
chỉ tính riêng trên địa bàn TP. HCM đạt 6,603 tỷ USD (số liệu chính thức), giảm 6,67%
so với năm 2021. Tuy nhiên, nhìn tổng thể đặt trong mối liên hso sánh hằng năm,
cũng như lượng kiều hối của cả nước kiều hối chuyển về thành phố TP. HCM trong
năm 2022 vẫn là con số ấn tượng. Kiều hối đang chiếm khoảng 48% tổng thu ngân sách
nội địa và chiếm khoảng 33% tổng thu ngân sách của thành phố.
Nguyên nhân và tác động:
Lượng kiều hối về Việt Nam gần như liên tục tăng lên qua các năm do được tạo
điều kiện từ chính sách của Nhà nước. Ngay từ những năm đầu tiên đến nay, chính sách
của Nhà nước có 2 điểm tích cực đáng lưu ý:
Thứ nhất, người nhận ngoại hối có khoản thu nhập ngoài, thu nhập nhân,
dù ít, dù nhiều, nhưng không phải nộp thuế thu nhập cá nhân như các khoản thu nhập cá
nhân khác - đây là sự khuyến khích, ưu ái hơn so với nhiều nước trên thế giới.
Thứ hai, người nhận kiều hối được tự quyết định nhận bằng ngoại tệ gốc hay đổi
thành tiền Việt Nam để sử dụng, hoặc gửi tiết kiệm... Do lãi suất tiết kiệm bằng VND
cao hơn, bảo đảm thực dương trong thời gian khá dài, nên người nhận kiều hối thường
đổi sang VND để sử dụng, không găm giữ USD.
Bên cạnh đó, còn nguyên nhân từ việc chuyển/nhận tiền một cách thuận lợi,
nhanh chóng từ các đơn vị dịch vụ nhận/trả kiều hối, còn được tích điểm thưởng…; lãi
suất gửi bằng VND cao hơn so với tiền gửi với lãi suất rất thấp của người kiều hối
gửi gần như bằng 0 nước ngoài; lãi suất tiền gửi ngoại tệ trong nước bằng 0, trong
khi tỷ giá VND/USD từ mấy năm nay cơ bản ổn định.
Lượng kiều hối năm 2020 bị giảm do yếu tố chủ yếu đại dịch Covid-19 diễn ra
trên khắp thế giới, nhấtở những nước Việt Nam có nhiều Việt kiều hoặc nhiều lao
động làm việc dài hạn theo hợp đồng. Đại dịch làm cho việc làm thu nhập của Việt
kiều và người lao động xuất khẩu bị sụt giảm hoặc không còn tăng như trước, phần thu
nhập dôi ra để gửi về cho người thân cũng bị sụt giảm theo. Tuy nhiên, kiều hối được kỳ
vọng sẽ tăng trở lại trong những năm sau.
Kiều hối tác động về nhiều mặt. Trước hết, kiều hối góp phần cải thiện cán cân
thanh toán, làm tăng dự trữ ngoại hối. Theo Ngân hàng Phát triển châu Á, năm 1997,
Việt Nam đạt gần 2,1 tỷ USD dự trữ ngoại hối, năm 2000 trên 3,5 tỷ USD, năm 2005
đạt trên 9,2 tỷ USD, năm 2010 đạt trên 12,9 tỷ USD, năm 2015 đạt gần 28,3 tỷ USD,
cuối năm 2019 đạt 79 tỷ USD. Theo báo cáo của Chính phủ cuối tháng 9/2020, con số
lOMoARcPSD| 58933639
trên 92 tỷ USD, khả năng cuối năm thể đạt cao hơn. Dự trữ ngoại hối đã vượt 4
tháng nhập khẩu (vượt mốc 3 tháng theo thông lệ của quốc tế) lớn hơn nợ ngắn hạn
của quốc gia - tức là bảo đảm an toàn tài chính của quốc gia. Dự trữ ngoại hối góp phần
ổn định tỷ giá VND/USD (năm 2018 tăng 1,29%, năm 2019 tăng 0,99%, năm
2020 giảm
0,02%, bình quân năm từ 2012 đến 2020 tăng 1,16%).
Bên cạnh đó, lượng kiều hối chuyển về Việt Nam đóng góp đáng kể vào tổng thu
ngân sách của quốc gia. Việc này tạo ra nguồn tài chính quan trọng đhỗ trợ việc đầu
tư công, phát triển hạ tầng, cải thiện dịch vụ công cộng các lĩnh vực quan trọng khác.
Kiều hối đổ về đã tạo ra nguồn cung tiền tệ trong nền kinh tế Việt Nam cung cấp thêm
vốn cho việc cho vay và đầu tư, giúp tăng sản xuất mở rộng quy mô kinh doanh và tăng
tiêu dùng của người dân.
2.2. Lĩnh vực kiều hối chủ yếu được đầu
* Tình hình chung
Kiều hối không chỉ góp phần vào phát triển kinh tế Việt Nam n thúc đẩy đầu
nhân, đặc biệt từ các doanh nghiệp của người Việt Kiều. Hiện nay, khoảng
25.000 doanh nghiệp do người Việt Kiều sở hữu đang hoạt động tại 51/63 tỉnh, thành
phố của Việt Nam, với hơn 3.000 dự án được đầu tổng số vốn đạt khoảng 8,6 tỷ
USD. Những năm gần đây, kiều hối giúp người thân xu hướng giảm, thay vào đó,
kiều bào chuyển kiều hối về Việt Nam để làm ăn, đầu tư bất động sản... nhộn nhịp hơn.
Đây là những khoản tiền nhàn rỗi nên họ mong được đầu tư và có hiệu quả cao nhất
thể mua nhà tại Việt Nam hay đầu vào các dự án sản xuất, kinh doanh. Lượng kiều
hối về Việt Nam chủ yếu đổ vào lĩnh vực đầu tư bất động sản (chiếm 2225%) và số còn
lại htrợ người thân và vào các lĩnh vực khác. Ngoài giao dịch trực tiếp, đa phần kiều
bào nhờ người thân mua nhà đất hoặc đầu tại các dự án bất động sản với hình thức
đầu tư chủ yếu “lướt sóng”. Kiều hối được sdụng cho các hoạt động đầu trực tiếp,
được gửi bằng ngoại tệ hoặc bản tệ vào các ngân hàng, tổ chức tài chính, hoặc dự trữ
dưới dạng tiền mặt, vàng.
Khảo sát năm 2015 cho thấy, 70% kiều hối đầu cho sản xuất - kinh doanh, 22%
đầu vào bất động sản, trên 7% sử dụng vào việc hỗ trợ, chi tiêu gia đình. Trước đây
kiều hối gửi về để giúp đỡ thân nhân thì nay kiều hồi đã chuyển sang góp vốn kinh
doanh, tạo công ăn việc làm cho đất nước trong giai đoạn khó khăn và vực dậy sản xuất
lOMoARcPSD| 58933639
trong nước. Hiện khoảng trên 7.000 Việt kiều đã đăng shữu nhà tại Việt Nam
trực tiếp đứng tên, chưa kể đến một số lượng không nhỏ Việt kiều mua nhà đứng tên (
tìm thêm từ năm 2016-2023).
* Đầu tư bất động sản
Năm 2018, theo ghi nhận của ngành ngân hàng, tỷ lệ kiều hối đổ vào bất động sản
vào khoảng 21 - 22%, chỉ đứng sau lĩnh vực sản xuất kinh doanh. Như vậy, với sự n
định của dòng tiền này trong những năm qua, vào khoảng 11 - 12 tỷ USD mỗi năm, thì
mỗi năm bất động sản hút dòng tiền này vào khoảng 2,5 tỷ USD. Điều đó cho thấy, bất
động sản vẫn là lĩnh vực hấp dẫn nguồn kiều hối đổ về Việt Nam.
2019 là năm thứ hai liên tiếp nước ta đạt vượt tất cả 12 chỉ tiêu kinh tế - hội.
Cụ thể, GDP đạt 7,02%, cao hơn mục tiêu Quốc hội đề ra (6,6 - 6,8%); Vốn FDI tăng
7,2% so với 2018, đạt 38,02 tỷ USD 10,2% đầu vào BĐS…Xét đến thời điểm
hiện tại, thị trường BĐS Việt Nam đang sở hữu nhiều yếu tố thuận lợi cho khách hàng
Việt kiều, đơn cử như sự đa dạng từ các sản phẩm cũng như những ưu đãi về giá cả, linh
hoạt trong thanh toán cùng các chương trình chăm sóc khách hàng hợp lý. Bên cạnh sự
lựa chọn phong phú, yếu tố kinh tế tăng trưởng, tình hình an ninh được đảm bảo
phần nào đóng góp vào quyết định đầu tư. Thêm vào đó, từ khi nhà nước mở rộng chính
sách cho Việt kiều mua nhà ở tại Việt Nam, tỷ lệ Việt kiều sở hữu nhà ở trong nước ngày
càng tăng cao. Những yếu tố khách hàng Việt kiều nói riêng nước ngoài nói chung
quan tâm đến BĐS tại Việt Nam bao gồm: mức độ an toàn, an ninh cũng như các dịch
vụ tiện ích, bên cạnh vị trí, kiến trúc độc đáo…
Năm 2020, theo ước tính của Hội Môi giới Bất động sản (BĐS), trên 20% (tương
đương 3,34 tỷ USD) lượng kiều hối đổ vào BĐS, chỉ sau lĩnh vực sản xuất kinh
doanh.Đặc biệt, lãi suất huy động USD hiện 0%, cộng với tỷ giá VND/USD ổn định
cùng những tín hiệu ch cực từ nền kinh tế… khiến dòng ngoại hối chảy vào BĐS
thể còn nhiều hơn. “Ngoài nguồn tiền nhàn rỗi, tiền để dành, vàng cất giữ trong dân, tiền
chốt lời chứng khoán thì nguồn tiền kiều hối (khoảng 20% kiều hồi đầu tư vào bất động
sản) cũng đang làm cho thị trường bất động sản nóng lên” KOREA nhận định.
Năm 2021, nhiều chuyên gia chỉ rõ, nguồn kiều hối dồi dào này được cho sẽ là một
nguồn lực quan trọng giúp hồi phục sức mua trên thị trường bất động sản và có khoảng
30% lượng kiều hối đổ vào kênh bất động sản tại Việt Nam. Thêm nữa, chính sách cho
phép người nước ngoài sở hữu và mua nhà tại Việt Nam đã kích thích mạnh dòng tiền
lOMoARcPSD| 58933639
từ Việt kiểu chảy vào bất động sản. Theo HOREA (Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM),
trong 3 tháng đầu năm 2021, tăng trưởng tín dụng bất động sản tăng 3%, tuy tăng cao
hơn tăng trưởng tín dụng chung (2,93%) nhưng không quá bất thường. Bên cạnh đó, với
ảnh hưởng của dịch Covid 19 khiến giá vàng, chứng khoán “nhảy múa”, lãi suất tiền gửi
thấp kỷ lục nguy lạm phát cận kề thì tiền chảy sang S bởi đây kênh đầu
an toàn hơn cả. Các dự án của chủ đầu uy tín, pháp ràng, hạ tầng giao thông
đồng bộ, sở hữu tiện ích đầy đủ là những mẫu số chung cho các nhà đầu tư ở tỉnh về Hà
Nội xuống tiền.
Tóm lại, bất động sản vẫn một lĩnh vực hấp dẫn đối với nguồn kiều hối đổ vào
Việt Nam. Tăng trưởng kinh tế, tình hình an ninh đảm bảo, chính sách ưu đãi, cho
phép người nước ngoài sở hữu và mua nhà tại Việt Nam đã góp phần làm tăng tỷ lệ đầu
tư vào thị trường bất động sản.
* Kiều hối chảy vào hoạt động SXKD
Kiều hối vai trò rất quan trọng đối với nhiều nước trên thế giới, đặc biệt các
nước đang phát triển. Tại Việt Nam, kiều hối một trong những nguồn lực quan trọng
để phát triển kinh tế - hội, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế trong nước còn gặp nhiều
khó khăn. Cùng với nguồn vốn đầu trực tiếp nước ngoài (FDI), kiều hối chiếm tỷ
trọng lớn nhất trong số các nguồn vốn từ bên ngoài vào Việt Nam xu hướng tăng
lên qua các năm. So với các nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), đầu tư gián
tiếp nước ngoài (FPI), kiều hối vào Việt Nam luôn giá trị lớn tính ổn định cao
hơn, thể hiện rõ tính ưu việt trong phát triển kinh tế ở Việt Nam.
- Giai đoạn trước dịch Covid 19
Kiều hối chảy về Việt Nam được phân bổ chủ yếu cho hoạt động sản xuất kinh
doanh, bất động sản và chi tiêu khác. Trong đó, lượng kiều phối dành cho hoạt động sản
xuất kinh doanh luôn chiếm tỷ trọng cao nhất. Theo điều tra thống kê cho thấy, 70% kiều
hối đầu tư cho sản xuất - kinh doanh, 22% đầu tư vào bất động sản, trên 7% sử dụng vào
việc hỗ trợ, chi tiêu gia đình.
Theo đại diện Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài tại thành phố Hồ Chí Minh,
trong số 3.000 dự án đầu của Việt kiều (tính đến cuối năm 2017) thì chỉ khoảng
2/3 dự án đi vào hoạt động hiệu quả. Số còn lại gặp vướng mắc trong thủ tục đăng ký,
phải chờ đợi, xét duyệt nên các nhà đầu tỏ ra khá lo ngại cân nhắc trong việc rót
vốn.
lOMoARcPSD| 58933639
Giai đoạn năm 2018, theo cựu Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về Người Việt Nam
ở nước ngoài Lương Thanh Nghị, phần lớn lượng kiều hối Việt Nam là "chảy" vào sản
xuất, không những thế, lượng kiều hối theo chân Việt kiều về nước khởi nghiệp cũng
ngày càng tăng và phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây.
Theo thống trong giai đoạn này, cnước gần 3.000 doanh nghiệp người Việt
Nam nước ngoài (VNONN) đang hoạt động đầu trên cả ớc với tổng số vốn
khoảng 4 tỷ USD. Nhiều tấm gương tiêu biểu thành công như TS. Nguyễn Thanh Mỹ,
kiều o Canada, về nước khởi nghiệp tuổi 60 với chuỗi công nghệ khép kín về hóa
dược và quang điện tử đầu tiên tại Việt Nam; ông Lương Thanh Văn, kiều bào Úc thành
lập tập đoàn cung cấp tôm giống lớn nhất Việt Nam…
- Giai đoạn phục hồi sau Covid 19
góc độ kinh tế, việc sử dụng kiều hối với mục đích nào cũng đều mang lại hiệu
quả, đều kích thích tổng cầu, qua đó kích thích sản xuất, tiêu dùng tăng trưởng, góp phần
thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Vì vậy, việc phân biệt nguồn kiều hồi sử dụng vào lĩnh vực
sản xuất kinh doanh hay đầu tư bất đầu sản, chứng khoán không có nhiều ý nghĩa. Việc
phân biệt này chủ yếu cho nguồn vốn vay, nguồn vốn tín dụng để kiểm soát rủi ro
quản trị hiệu quả nguồn vốn tín dụng.
Vài năm nay (giai đoạn từ sau Covid 19), quan quản đã không thống mục
đích lượng kiều hối chuyển về để đầu tư, sản xuất - kinh doanh hay đổ vào bất động sản.
Tuy nhiên, một diễn biến đáng chú ý nếu trước đây dòng tiền tập trung chủ yếu vào
sản xuất - kinh doanh thì trong dịch Covid-19, đặc biệt diễn biến phức tạp khó khăn
ở giai đoạn giãn cách xã hội, nguồn kiều hối chuyển về tập trung vào an sinh xã hội, h
trợ thân nhân trong nước vượt qua khó khăn.
Tóm lại, lượng kiều hối chảy vào hoạt động sản xuất kinh doanh vẫn chiếm tỷ trọng
lớn nhất định nhưng xu hướng sau Covid 19 có sự biến động nhẹ. Theo thống kê của các
ngân hàng thương mại có hơn 70% khách hàng nhận kiều hối về rồi chuyển sang VNĐ,
khoảng 12% chảy vào tài khoản ngoại tệ cá nhân, hơn 13% gửi tiết kiệm.
2.3. Một số dự án cho dòng chảy của kiều hối
* Dự án chuỗi công nghệ khép kín về hóa dược và quang điện tử đầu tiên tại Việt
Namcủa TS. Nguyễn Thanh Mỹ, kiều bào Canada
Lượng kiều hối chảy vào hoạt động sản xuất kinh doanh luôn chiếm tỷ trọng lớn
nhất và đây được đánh giá là một động lực thúc đẩy mạnh mẽ nền kinh tế của đất nước
trong nhiều năm gần đây. Năm 2018, riêng tại thành phố Hồ Chí Minh, đại diện Ủy ban
lOMoARcPSD| 58933639
về người VNONN thành phố HChí Minh cho biết mỗi năm khoảng 30.000 người
Việt trẻ ớc ngoài về thăm quê, tìm kiếm hội kinh doanh bằng các dự án khởi
nghiệp. Thống của Sở Khoa học Công nghệ thành phố Hồ Chí Minh cũng cho
thấy, tính đến thời điểm hiện nay, đã có hơn 20 đối tác nước ngoài liên kết htrợ và
khoảng 760 doanh nghiệp khởi nghiệp được hình thành. Trong số này có khá nhiều các
dự án xuất phát từ các ý tưởng khởi nghiệp của các Việt kiều trẻ tuổi về nước từ các nền
kinh tế phát triển như Hoa Kỳ, Pháp, Canada, Australia…
Tiêu biểu cho lượng kiều hối chảy mạnh vào hoạt động SXKD thể lấy Dự án
chuỗi công nghệ khép kín về hóa dược và quang điện tử đầu tiên tại Việt Nam của TS.
Nguyễn Thanh Mỹ, kiều bào Canada” làm ví dụ minh họa.
Một vài nét về TS. Nguyễn Thanh Mỹ
Tiến sĩ Nguyễn Thanh Mỹ là con cả trong một gia đình nghèo, sống tại làng Thanh
Mỹ, huyện Châu Thành, tỉnh TVinh. Vị doanh nhân sinh năm 1955 từng tuổi thơ
mưu sinh bằng cách rong ruổi khắp các nẻo đường để bán cà rem và bánh mì. Thời gian
còn lại, ông tranh thủ học lỏm. Ở Việt Nam, chàng trai Trà Vinh đã tốt nghiệp Đại học
Phú Thọ (nay là Đại học Bách khoa TP HCM).
Năm 1979, ông Mỹ sang Canada định cư. 12 năm trời, ông tự kiếm sống, nuôi mình
bằng đủ nghề: rửa chén, làm bếp, bồi bàn... Trong 7 năm vừa học, vừa làm, ông Mỹ
giành được hai học bổng, bảo vệ thành công luận án thạc tiến sĩ. Ông cũng được
nhận vào làm một số công ty điện toán in ấn như: IBM, Sun Chemical Kodak
Polychrome Graphics. Năm 1997, ông Nguyễn Thanh Mỹ tự mở hãng, đặt chân vào lĩnh
vực kinh doanh. Doanh nhân, nhà khoa học y sở hữu hơn 150 bằng sáng chế tại Mỹ,
Canada... và có thể sống sung túc chỉ với việc cho thuê lại các bằng sáng chế này.
Những bước đầu khởi nghiệp tại Việt Nam
Năm 2004, ông quyết định về quê hương Trà Vinh lập nghiệp, hiện thực hóa ước
mơ mở xưởng, tạo công ăn việc làm cho bà con quê mình. Ông rót 10 triệu USD thành
lập Tập đoàn Mỹ Lan - doanh nghiệp công nghệ cao nổi tiếng của Trà Vinh.
Theo ông Mỹ, “TVinh hồi đầu 2004 một trong ba tỉnh nghèo nhất đất nước. Về
đó rất khó khăn, không chỉ về hạ tầng sở, giao thông hay nhân sự, nhân lực khó
khăn về tư duy kỳ thị ở trong nước với tôi là Việt kiều ở nước ngoài về. Người ta gọi tôi
là anh 'Việt kiều té giếng'.”
lOMoARcPSD| 58933639
Nhờ nền tảng khoa học kỹ thuật, doanh nghiệp do ông sáng lập đã đóng góp một
phần rất lớn trong việc thay đổi bộ mặt cho vùng quê nghèo TVinh trở nên khang
trang, trù phú, thu hút hàng trăm lao động địa phương. Các sản phẩm in công nghệ cao
của công ty ông được xuất ra khắp thế giới và chiếm 60% thị phần tại Việt Nam.
Một số thành tựu đạt được:
- Sau hơn 10 năm hoạt động, Tập đoàn Mỹ Lan tạo được công ăn việc làm cho hơn
800 người dân ở TVinh.
- Bản in offset CTP của Mỹ Lan chiếm hơn 50% thị phần trong nước, được xuất
khẩu tới hơn 40 quốc gia trên thế giới.
- Tập đoàn Mỹ Lan hiện có nhiều đối tác ở Hoa Kỳ, Canada, Singapore, Nhật Bản,
với bốn ng ty thành viên gồm ng ty hóa chất Mỹ Lan, công ty sản xuất vật
ngành in Mỹ Lan, công ty quang điện tử công ty American Dye Source
Canada với hơn 500 nhân viên ở độ tuổi dưới 27.
- Mỹ Lan hiện tăng trưởng mức ba con số, được các chuyên gia trên thế giới đánh
giá cao về công nghệ và sử dụng rộng rãi.
→ Sau gần 20 năm miệt mài xây dựng, Mỹ Lan Group như một “thung lũng quang điện
tử” công nghệ cao bậc nhất tại một tỉnh còn nghèo của Việt Nam.
* Kiều hối đổ vào các dự án Bất động sản
Bên cạnh dòng kiều hối đổ vào hoạt động SXKD, thị trường Bất động sản cũng được
coi là thị trường tiềm năng để đầu tư.
Theo thống kê chưa đầy đủ, những năm gần đây lượng kiều hối gửi về Việt Nam đạt
trên 10 tỷ USD/năm, trong đó khoảng 25% đổ vào bất động sản. Đây một tỷ lệ khá
lớn khi mà trong giai đoạn cuối năm, nhu cầu mua nhà đất của người Việt ở trong nước
và nước ngoài đều tăng.
Thực tế, nhiều Việt kiều sẵn nguồn tiền đang tìm mua bất động sản tại quê hương.
Trong đó, phải kể đến Nghệ An, một trong những địa phương có lượng kiều bào ở nước
ngoài cũng như đón nhận dòng kiều hối lớn. Riêng trong lĩnh vực xuất khẩu lao động,
năm 2021 Nghệ An đã đưa 11.210 người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Năm
2022, ước tính con số này khoảng 13.550 người. Mức kiều hối bình quân gửi về quê từ
15-30 triệu/người/tháng (nguồn Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Nghệ An).
Điển hình, tại thị trường bất động sản mới nổi như Vinh, ngoài giao dịch trực tiếp, không
ít kiều bào còn nhờ người thân mua đất tại Vinh như một hình thức đầu tư. Nguyên nhân
lOMoARcPSD| 58933639
là do thị trường bất động sản Vinh còn nhiều cơ hội tăng trưởng tốt khi giá bất động sản
còn chưa tương xứng với tiềm năng sẵn hiện tại kỳ vọng trong ơng lai gần.Tuy
nhiên, "khẩu vị" đầu tư của người dân Vinh sẽ có sự xê dịch. Thay vì bỏ tiền vào lô đất
trung tâm, người dân hướng tới lựa chọn dự án xanh, sinh thái, không chỉ đáp ứng được
chuẩn chất lượng sống tốt n sở hữu hội sinh lời tốt, điển hình dự án Eco
Central Park tại thành phố Vinh - Nghệ An.
=> Nhìn chung, dòng tiền kiều hối đổ chủ yếu vào hoạt động SXKD Bất động sản.
Đây là hai thị trường tiềm năng và đem lại hiệu quả kinh tế lâu dài. Bên cạnh đó cần đưa
ra giải pháp để tiếp tục thu hút nguồn kiều hối tiềm năng này.
III. HẠN CHẾ CỦA NGUỒN VỐN KIỀU HỐI
Theo báo cáo về Di trú và Phát triển do Ngân hàng Thế giới (WB) và Tổ chức Hợp
tác quốc tế về người di (KNOMAD) thực hiện, Việt Nam - đất nước được đánh giá
xứng đáng vươn tới vị thế “con hổ mới châu Á” - tiếp tục là một trong 10 quốc gia nhận
kiều hối lớn nhất trên thế giới. Nếu không tính Trung Quốc, thì lượng kiều hối về tại các
nước thu nhập thấp trung bình còn lớn hơn tổng mức đầu ngoài nước nguồn
viện trợ chính thức gộp lại. Tính riêng khu vực Đông Á - Thái Bình Dương, Việt Nam
xếp thứ 3, chỉ sau Trung Quốc và Philippines.
Báo cáo trên nhận định, trong bối cảnh đại dịch COVID-19 ảnh hưởng lớn tới nền
kinh tế toàn cầu trong 2 năm qua, đi kèm với lạm phát leo thang tại nhiều quốc gia, dòng
kiều hối về Việt Nam vẫn khá ổn định so với các năm trước. Cụ thể, theo số liệu của WB
và KNOMAD, tổng lượng kiều hối về Việt Nam tăng trưởng gần 5% trong năm 2022
từ 3,6 - 4,5% trong năm tiếp theo, sau khi ghi nhận mức tăng 5% trong năm 2021.
Theo chuyên gia kinh tế - TS. Đình Ánh, nguồn kiều hối có tác động rất tích cực
đối với sự phát triển kinh tế, an sinhhội. Theo đó, kiều hối giúp Việt Nam ổn định
cân đối cán cân tài khoản vãng lai, từ đó góp phần giúp cán cân thanh toán tổng thể của
Việt Nam luôn ở trạng thái tích cực.
Mặc dù, kiều hối trong những năm gần đây luôn chiếm tỷ trọng lớn, tương đối cao
ổn định hơn so với vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và nguồn vốn hỗ trợ phát triển
chính thức (ODA), cụ thể:
- Tổng lượng kiều hối về Việt Nam năm 2022 đạt gần 19 tỷ USD
- Tổng vốn FDI vào Việt Nam năm 2022 đạt gần 27.72 tỷ USD
lOMoARcPSD| 58933639
Tuy nhiên, theo đánh gcủa các chuyên gia, mặc giá trị tiền không chênh lệch
quá lớn, nhưng những hiệu ứng và tác động của FDI đối với nền kinh tế nước nhà đang
tích cực hiệu quả hơn rất nhiều so với nguồn kiều hối. Theo nghiên cứu của WB,
lượng kiều hối của ớc ta đang được sử dụng thiếu đồng bộ hiệu quả do một số
nguyên nhân chính:
Nơi thiếu - kẻ thừa
Thiếu trong ngân hàng
Kiều bào nước ta đang sinh sống làm việc tại nước ngoài, tập trung chủ yếu
một số khu vực với nền kinh tế phát triển của thế giới như Úc, Mỹ, Canada một số
nước trong liên minh châu Âu, hoặc những lao động xuất khẩu tại các nước Đông Á để
gửi lượng kiều hối về cho nhân thân và gia đình. Phần nhiều số ngoại tệ này được người
dân cất giữ, hoặc bán ra các thị trường tự do thông qua các cửa hàng vàng bởi tính thuận
tiện, cũng như được tỷ giá cao hơn so với đưa vào Ngân hàng.
Chính điều này đã tạo sức ép, buộc các ngân hàng phải tăng lãi suất tiền gửi nhằm
thu hút ngoại tệ và khuyến khích người dân gửi ngoại hối vào ngân hàng. Ví dụ tới năm
nay (2023), lãi suất huy động USD của các tổ chức tín dụng vẫn duy trì ở mức 0% theo
chỉ thị của Ngân hàng nhà nước, trong khi lãi suất huy động của các tổ chức tín dụng
lớn theo VNĐ vô cùng thấp, chỉ xấp xỉ 6% theo số liệu cập nhật của T10/2023.
Lãi suất thấp của ngân hàng không thu hút ngoại hối một vấn đề nhiều ngân
hàng đang phải đối mặt trong bối cảnh tỷ giá USD/VND giảm liên tục trong năm 2023.
Thực tế này không chỉ gây mất cân đối trong cung cầu ngoại tệ còn gia tăng nạn
buôn lậu, gây sức ép lên sự ổn định kinh tế vĩ mô.
Thừa trong dân
Bên cạnh nguyên nhân tỷ giá thấp, việc người dân không muốn bán USD còn là do
khi họ cần mua ngoại tệ phục vụ nhu cầu chính đáng như du học hay khám chữa bệnh
thì không được đáp ứng hoặc rất nhiều thủ tục phiền phức. Vì thế, thói quen mua vàng
về cất trữ và giữ lại ngoại tệ vẫn là sự lựa chọn phổ biến.
Ngoài ra, tỷ giá chợ đen tỷ giá chính thức chênh lệch, nên xảy ra hiện ợng
người nhận kiều hối không bán cho ngân ng, khiến lượng ngoại tệ lưu thông ngoài hệ
thống tăng lên, khiến nền kinh tế dễ bị “đô la hóa”
Sử dụng kiều hối kém hiệu quả
Theo nghiên cứu của WB, lượng kiều hối chảy vào hoạt động sản xuất tại nước ta
chỉ chiếm khoảng 30% đã cho thấy nhiều sự bất cập:

Preview text:

lOMoAR cPSD| 58933639
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
BỘ MÔN: KINH TẾ ĐẦU TƯ ĐỀ TÀI:
Kiều hối và khả năng thu hút nguồn vốn này tại Việt Nam. Phân tích các giải pháp
tăng cường thu hút nguồn vốn này hoạt động SXKD trong nước. Nhóm thực hiện: Nhóm 8 Thành viên Trần Huyền Trang : 11215910 Vũ Hải Ninh : 11216955 Nguyễn Thị Huyền Trang : 11226442 Nguyễn Đình Toàn : 11226273 Nguyễn Minh Hiển : 11222272 Nguyễn Vũ Thị Hải Linh : 11223694
Giảng viên: Th.S Đinh Thuỳ Dung Lớp học phần: DTKT1154(123)_03 lOMoAR cPSD| 58933639 MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU..............................................................................................................4 I.
GIỚI THIỆU VỀ KIỀU HỐI................................................................................5
1.1.Khái niệm.........................................................................................................5
1.2.Vai trò...............................................................................................................5
1.3.Đặc điểm...........................................................................................................6
1.4.Ưu điểm của kiều hối so với các nguồn khác....................................................6
II.THỰC TRẠNG NGUỒN KIỀU HỐI TẠI VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN 2016-2023 7
2.1.Lượng kiều hối đổ về qua các năm...................................................................7
2.2.Lĩnh vực kiều hối chủ yếu được đầu tư...........................................................12
2.3.Một số dự án cho dòng chảy của kiều hối.......................................................15
III. HẠN CHẾ CỦA NGUỒN VỐN KIỀU HỐI...................................................18
IV. PHÂN TÍCH CÁC GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU HÚT NGUỒN VỐN
KIỀU HỐI HOẠT ĐỘNG SXKD TRONG NƯỚC............................................21
4.1. Tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, tạo lập môi trường đầu tư
theo hướng tích cực, đặc biệt là hạn chế thay đổi đột ngột các quy định trong hoạt
động đầu tư, nới lỏng các quy định và các thủ tục hành chính..............................21
4.2.Xây dựng và thực thi những chính sách mang tính định hướng......................22
4.3.Thực hiện những chính sách ưu đãi, tạo niềm tin cho kiều bào và người thụ
hưởng....................................................................................................................22
4.4.Hình thành thêm tổ chức làm cầu nối thích hợp cho kiều bào về nước 23
4.5.Nhà nước cần có tầm nhìn dài hạn và mạnh mẽ hơn trong vấn đề kiều bào và có
cơ chế mở đối với kiều bào, phát huy sức mạnh tổng hợp của tất cả kiều bào. 23
4.6.Ngân hàng Nhà nước cần có những biện pháp đảm bảo cho lãi suất gửi nội tệ đủ
sức hấp dẫn và thực hiện cải cách hành chính.Nhà nước cần có tầm nhìn dài hạn và
mạnh mẽ hơn trong vấn đề kiều bào và có cơ chế mở đối với kiều bào, phát
huy sức mạnh tổng hợp của tất cả kiều bào...........................................................24 lOMoAR cPSD| 58933639
4.7.Tăng cường truyền thông, giúp kiều bào tiếp cận và hiểu các chính sách phát
triển kinh tế xã hội của đất nước một cách nhanh chóng, chính xác và đúng đắn. 25
KẾT LUẬN................................................................................................................27
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................28 lOMoAR cPSD| 58933639 LỜI NÓI ĐẦU
Lời đầu tiên, Nhóm 8 chúng em xin chân thành cảm ơn Th.S Đinh Thùy Dung đã
tận tình giảng dạy và hướng dẫn chúng em trong suốt thời gian học vừa qua. Nhờ vào
sự chỉ bảo cùng với những lời khuyên của cô, chúng em đã vượt qua những khó khăn để
cùng nhau hoàn thành bài tập này.
Bài tập nhóm về đề tài: “Kiều hối và khả năng thu hút nguồn vốn này tại Việt Nam.
Phân tích các giải pháp tăng cường thu hút nguồn vốn này hoạt động SXKD trong nước”
thuộc học phần “Kinh tế đầu tư” là kết quả của quá trình học tập, tiếp thu kiến thức tại
trường, lớp và cả những tìm tòi, nghiên cứu riêng của các thành viên trong nhóm và sự
chỉ dạy tận tình của các quý thầy, cô thuộc tổ bộ môn nói riêng và cô Đinh Thùy Dung
- người đã trực tiếp hướng dẫn chúng em trong môn học này.
Nhưng sau tất cả, chúng em nhận thức rằng với lượng kiến thức và kinh nghiệm ít
ỏi của bản thân, chắc chắn bài viết sẽ khó tránh khỏi những thiếu sót. Chúng em kính
mong cô thông cảm và góp ý để nhóm chúng em ngày càng hoàn thiện hơn. lOMoAR cPSD| 58933639
I. GIỚI THIỆU VỀ KIỀU HỐI 1.1. Khái niệm
Kiều hối (remittances) theo định nghĩa của Ngân hàng Thế giới (World Bank) là
việc chuyển thu nhập của người lao động ở nước ngoài và người nhập cư từ nước ngoài
về cho người thân và thành viên gia đình của họ ở trong nước. 1.2. Vai trò
Kiều hối có vai trò rất quan trọng đối với nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là các
nước đang phát triển. Đối với Việt Nam, kiều hối ngày càng trở nên quan trọng. Trong
những năm gần đây, dòng kiều hối vào Việt Nam không ngừng gia tăng cả về số tuyệt
đối và số tương đối so với GDP, góp phần bù đắp thâm hụt cán cân thương mại, xóa đói
giảm nghèo, nâng cao mức sống của một bộ phận người dân nhận kiều hối.
Hiện nay, ngoài kiều hối thì cũng có những hình thức chuyển tiền đa dạng khác từ
nước ngoài về Việt Nam. Chẳng hạn như: các nguồn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI)
hay viện trợ. Song, thực tế, tất cả chúng ta đều thấy được rằng kiều hối là một nguồn
ngoại tệ có tính ổn định nhất.
Thực tế cho thấy ngày càng có nhiều người chú ý và dùng dịch vụ liên quan đến
ngành nghề này. Khi các chính sách, hiệp định về giao thương, kinh tế ngày càng được
thông suốt giữa các đất nước, người Việt cũng không khó khăn hơn trong việc chuyển
kiều hối về Tổ quốc. Kiều hối ngày càng đóng vai trò cần thiết trong cuộc sống thường
nhật của người Việt Nam.
Kiều hối là tiền ngoại tệ tương đối ổn định, ngay cả khi có cuộc khủng hoảng kinh
tế, đối với những loại tài chính khác như đầu tư ngoại quốc trực tiếp và tiền viện trợ.
Kiều hối giúp cân bằng cán cân thương mại, tăng trưởng ngoại tệ dự trữ, và giúp cải
thiện đời sống của người nhận. Cụ thể, có thể kể ra như sau: •
Kiều hối có vai trò tạo thêm nguồn lực cho nền kinh tế đất nước, giúp giảm bớt
sự mất cân đối trong cán cân thanh toán. Từ đó, chúng làm cải thiện dự trữ ngoại
hối, giảm sức ép tăng tỷ giá,… •
Kiều hối có tác dụng cân bằng vãng lai, tăng dự trữ ngoại hối quốc gia và làm
giảm thiểu sự phụ thuộc nguồn vốn nước ngoài. Trong đó, cũng có giảm thiểu
sức ép tỷ giá của đồng đô la Mỹ. lOMoAR cPSD| 58933639 •
Kiều hối phát triển giúp tạo thêm công ăn việc làm cho người dân bằng cách đầu
tư, kinh doanh của Việt kiều. Đồng thời, chúng góp phần cải thiện ngân sách cho
nhà ở, y tế, giáo dục, ổn định đời sống người dân. 1.3. Đặc điểm
Tính tương đối ổn định: Kiều hối thường thiên về sự ổn định hơn so với các loại hối
đoái khác. Tuy nhiên, nó cũng có thể biến đổi theo tình hình kinh tế và chính trị của
quốc gia hoặc khu vực tương ứng.
Liên kết với nền kinh tế: Kiều hối có mối liên hệ mật thiết với nền kinh tế của quốc
gia. Nó phản ánh tình hình phát triển kinh tế, xu hướng thương mại, tình trạng việc làm,
các chính sách tài chính của quốc gia đó.
Sự ảnh hưởng của yếu tố chính trị: Kiều hối có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố
chính trị như sự ổn định chính trị, thay đổi chính sách của chính phủ hoặc thông tin liên
quan đến sự biến động chính trị trong khu vực.
Tác động của sự biến động thế giới: Sự biến động trong các thị trường tài chính và
kinh tế quốc tế có thể tác động mạnh đến kiều hối. Các sự kiện toàn cầu như khủng
hoảng tài chính, xung đột quân sự, biến đổi khí hậu, dịch bệnh có thể gây ra những biến
động lớn trong tỷ giá kiều hối.
Ảnh hưởng của các yếu tố kỹ thuật: Trong các thị trường tài chính, các yếu tố kỹ
thuật như khối lượng giao dịch, mức độ thanh khoản và xu hướng giá có thể ảnh hưởng đến kiều hối.
1.4. Ưu điểm của kiều hối so với các nguồn khác • Tài chính toàn diện
Kiều hối giúp cải thiện khả năng tiếp cận tài chính, đặc biệt đối với những người không
có khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng. Mặc dù không có tài khoản ngân hàng nhưng
các cá nhân vẫn có thể truy cập và tiêu tiền nhận được từ nước ngoài.  Hỗ trợ từ gia đình
Kiều hối là nguồn hỗ trợ quan trọng cho gia đình và cộng đồng. Người lao động ở nước
ngoài thường xuyên gửi tiền về nước để giúp đỡ gia đình và đáp ứng các yêu cầu cơ bản
như thức ăn, chỗ ở và giáo dục. • Kích thích kinh tế
Bằng cách thúc đẩy dòng tiền vào quốc gia, kiều hối có thể thúc đẩy nền kinh tế địa
phương. Điều này có thể dẫn đến tạo việc làm và hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ, cả
hai đều góp phần vào tăng trưởng kinh tế.  Thuận tiện và dễ tiếp cận lOMoAR cPSD| 58933639
Với sự phát triển của công nghệ số, việc chuyển tiền ngày càng dễ dàng và thuận tiện
hơn, cho phép các cá nhân gửi và nhận tiền nhanh chóng, thuận tiện. Điều này đã cho
phép nhân viên ở nước ngoài hỗ trợ gia đình họ mà không phải đợi hàng tuần hoặc hàng
tháng để nhận được tiền.
II. THỰC TRẠNG NGUỒN KIỀU HỐI TẠI VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN 2016-2023
2.1. Lượng kiều hối đổ về qua các năm
Trong giai đoạn từ 2016 đến 2017, lượng kiều hối chuyển về Việt Nam đã trải qua
những biến động đáng chú ý. Năm 2016, sau một chuỗi tăng liên tục từ năm 2010 và đạt
mức cao nhất là 13,2 tỷ USD vào năm 2015, lượng kiều hối đã bất ngờ giảm 33% xuống
còn 9 tỷ USD. Có nhiều nguyên nhân được cho làm lý giải cho tình trạng này, bao gồm
sự bất ổn từ kinh tế thế giới, chính sách ủng hộ nền kinh tế trong nước và nỗ lực nâng
giá trị USD của Tổng thống Mỹ mới.
Tuy nhiên, năm 2017 đã chứng kiến một sự phục hồi đáng kể với tăng trưởng 10,4%
so với năm trước. Theo thông tin từ chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại thành phố Hồ
Chí Minh, lượng kiều hối chuyển về trong 11 tháng đầu năm 2017 đã đạt 4,55 tỷ USD.
Thị trường Mỹ tiếp tục đóng góp lượng kiều hối chủ yếu, chiếm 60%, trong khi châu Âu
góp gần 20%. Tổng lượng kiều hối vào thành phố Hồ Chí Minh trong năm 2017 sẽ đạt
khoảng 5,2 tỷ USD, tương đương hoặc cao hơn so với năm trước, tuy vẫn thấp hơn mức
đạt được vào năm 2015. Việt Nam đã trở thành một trong 10 quốc gia hàng đầu tiếp
nhận lượng kiều hối lớn nhất trên thế giới, đóng góp khoảng 2,5% tổng kiều hối toàn
cầu trong năm 2017, theo báo cáo "Tài chính cho phát triển bền vững ở Việt Nam" do
Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) công bố. Đáng chú ý, lượng kiều hối về
Việt Nam đã tăng đều đặn trong suốt giai đoạn từ 2006 đến 2017 và quy mô của nó lớn
gấp bốn lần so với khối lượng Viện trợ phát triển (ODA) vào năm 2016 và tương đương
với lượng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào năm 2017.
Sự tăng trưởng ổn định của kiều hối đã đóng góp đáng kể vào nền kinh tế Việt Nam,
với tỷ lệ chiếm 6-8% GDP hàng năm trong giai đoạn nêu trên, cao hơn rất nhiều so với
các nước phát triển khác, với tỷ lệ bình quân chỉ từ 1-2% GDP. Điều này chứng tỏ vai
trò quan trọng của kiều hối trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững của lOMoAR cPSD| 58933639 đất nước.
Hình 2.1: Các nguồn tài chính nước ngoài cho phát triển của Việt Nam (triệu USD)
Năm 2018 đã chứng kiến một sự bùng nổ trong lượng kiều hối chuyển về Việt Nam.
Số liệu thống kê cho thấy, chỉ trong năm đó, số kiều hối đã đạt mức kỷ lục 15,9 tỷ USD,
đóng góp 6,6% vào tổng sản phẩm quốc nội của đất nước. Kiều hối 2018 tăng hơn 100
lần so với 1993 (năm đầu tiên có thông tin về kiều hối). Đáng chú ý là, đầu tư từ nguồn
kiều hối trong những năm gần đây với khoảng 3.000 dự án tập trung vào hoạt động sản
xuất, kinh doanh, góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển, nâng cao mức sống của nhân dân.
Trong số các thành phố, TP.HCM vẫn là địa điểm chính thu hút kiều hối, với lượng
chuyển về đạt 5 tỷ USD, chiếm khoảng 50% tổng lượng kiều hối gửi về Việt Nam. Số
liệu thống kê cũng cho thấy, kinh tế Việt Nam đã đạt mức tăng trưởng ấn tượng 6,98%
trong 9 tháng đầu năm, là mức tăng cao nhất trong khu vực ASEAN và chỉ sau Ấn Độ
trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Điều này cho thấy cơ hội và lợi ích to lớn mà
kiều hối mang lại cho sự phát triển kinh tế và xã hội của Việt Nam.
Năm 2019, lượng kiều hối chuyển về Việt Nam tiếp tục ghi nhận những thành tựu
đáng chú ý. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam đã đứng thứ 9/10 quốc gia
và vùng lãnh thổ trên toàn cầu về lượng kiều hối nhận được với 16,7 tỷ USD, tăng
800 triệu USD so với năm 2018. Nếu tính theo tỷ lệ lượng kiều hối so với GDP, Việt Nam lOMoAR cPSD| 58933639
vẫn đứng ở vị trí cao hơn so với nhiều nước khác, chiếm 6,3% trong khi Trung Quốc chỉ
chiếm 0,5%, Ấn Độ là 2,8% và Mexico là 3,3%. Nếu tính theo số liệu trên mỗi người
dân, lượng kiều hối của Việt Nam năm 2019 đạt 173,1 USD, vượt trội hơn so với một
số quốc gia có tổng lượng kiều hối lớn hơn. Điều này cho thấy sức ảnh hưởng đáng kể
của kiều hối đối với nền kinh tế Việt Nam và mức sống của người dân. Theo thông tin
từ chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại thành phố Hồ Chí Minh, trong 8 tháng đầu năm
2019, đã có 3,65 tỷ USD kiều hối chuyển về Việt Nam thông qua các tổ chức tín dụng
trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Dự kiến tổng lượng kiều hối chuyển về thành phố
này trong năm 2019 sẽ đạt 5,6 tỷ USD, tăng khoảng 10% so với cùng kỳ năm 2018.
Năm 2020, Việt Nam vẫn nằm trong 10 quốc gia có lượng kiều hối lớn nhất thế giới.
Trong báo cáo cập nhật dữ liệu kiều hối toàn cầu mới nhất vừa công bố, Ngân hàng Thế
giới (WB) cho biết, cơ quan này đã điều chỉnh ước tính lượng kiều hối về Việt Nam năm
2020 từ mức 15,7 tỷ USD của báo cáo trước đó, lên đến 17,2 tỷ USD. Như vậy, con số
này tăng nhẹ gần 3% so với năm 2019 và thấp hơn mức tăng 6% tại các năm trước. Đồng
thời, với lượng kiều hối chảy về tương đương 5% GDP năm 2020, Việt Nam cũng là
quốc gia nằm trong nhóm 10 nước tại Đông Á – Thái Bình dương có tỷ trọng kiều hối trên GDP cao nhất. lOMoAR cPSD| 58933639
Mặc dù đại dịch Covid-19 đã gây ra tác động mạnh đến nền kinh tế toàn cầu, nhưng
Việt Nam vẫn tiếp tục nhận được một lượng kiều hối đáng kể trong năm 2021. Kiều hối
tại thành phố Hồ Chí Minh ước khoảng 6,5 - 6,6 tỷ USD. Với khoảng 12,5 tỷ
USD, Việt Nam đứng thứ 8 trên thế giới và thứ 3 trong khu vực châu Á - Thái Bình
Dương, theo thống kê của Ngân hàng Thế giới (WB) và Tổ chức Di cư và Phát triển
Kinh tế của Người di cư (KNOMAD).
Năm 2022, tổng lượng kiều hối chuyển về Việt Nam tiếp tục tăng trưởng gần 5% so
với năm trước, đạt mức gần 19 tỷ USD. Điều đáng chú ý là trong bối cảnh đại dịch
Covid-19 và lạm phát tăng cao tại nhiều quốc gia, lượng kiều hối chuyển về Việt Nam
vẫn duy trì mức ổn định so với các năm trước. Tổng lượng kiều hối về Việt Nam tăng
trưởng gần 5% trong năm 2022 và ước tính tăng từ 3,6% đến 4,5% trong năm tiếp theo,
sau khi đã ghi nhận mức tăng 5% trong năm 2021. Theo ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó lOMoAR cPSD| 58933639
giám đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) TP.HCM, năm 2022, lượng kiều hối chuyển về
chỉ tính riêng trên địa bàn TP. HCM đạt 6,603 tỷ USD (số liệu chính thức), giảm 6,67%
so với năm 2021. Tuy nhiên, nhìn tổng thể và đặt trong mối liên hệ so sánh hằng năm,
cũng như lượng kiều hối của cả nước – kiều hối chuyển về thành phố TP. HCM trong
năm 2022 vẫn là con số ấn tượng. Kiều hối đang chiếm khoảng 48% tổng thu ngân sách
nội địa và chiếm khoảng 33% tổng thu ngân sách của thành phố.
Nguyên nhân và tác động:
Lượng kiều hối về Việt Nam gần như liên tục tăng lên qua các năm là do được tạo
điều kiện từ chính sách của Nhà nước. Ngay từ những năm đầu tiên đến nay, chính sách
của Nhà nước có 2 điểm tích cực đáng lưu ý:
Thứ nhất, người nhận ngoại hối có khoản thu nhập ngoài, dù là thu nhập cá nhân,
dù ít, dù nhiều, nhưng không phải nộp thuế thu nhập cá nhân như các khoản thu nhập cá
nhân khác - đây là sự khuyến khích, ưu ái hơn so với nhiều nước trên thế giới.
Thứ hai, người nhận kiều hối được tự quyết định nhận bằng ngoại tệ gốc hay đổi
thành tiền Việt Nam để sử dụng, hoặc gửi tiết kiệm... Do lãi suất tiết kiệm bằng VND
cao hơn, bảo đảm thực dương trong thời gian khá dài, nên người nhận kiều hối thường
đổi sang VND để sử dụng, không găm giữ USD.
Bên cạnh đó, còn có nguyên nhân từ việc chuyển/nhận tiền một cách thuận lợi,
nhanh chóng từ các đơn vị dịch vụ nhận/trả kiều hối, còn được tích điểm thưởng…; lãi
suất gửi bằng VND cao hơn so với tiền gửi với lãi suất rất thấp của người có kiều hối
gửi gần như bằng 0 ở nước ngoài; lãi suất tiền gửi ngoại tệ ở trong nước bằng 0, trong
khi tỷ giá VND/USD từ mấy năm nay cơ bản ổn định.
Lượng kiều hối năm 2020 bị giảm do yếu tố chủ yếu là đại dịch Covid-19 diễn ra
trên khắp thế giới, nhất là ở những nước mà Việt Nam có nhiều Việt kiều hoặc nhiều lao
động làm việc dài hạn theo hợp đồng. Đại dịch làm cho việc làm và thu nhập của Việt
kiều và người lao động xuất khẩu bị sụt giảm hoặc không còn tăng như trước, phần thu
nhập dôi ra để gửi về cho người thân cũng bị sụt giảm theo. Tuy nhiên, kiều hối được kỳ
vọng sẽ tăng trở lại trong những năm sau.
Kiều hối có tác động về nhiều mặt. Trước hết, kiều hối góp phần cải thiện cán cân
thanh toán, làm tăng dự trữ ngoại hối. Theo Ngân hàng Phát triển châu Á, năm 1997,
Việt Nam đạt gần 2,1 tỷ USD dự trữ ngoại hối, năm 2000 trên 3,5 tỷ USD, năm 2005
đạt trên 9,2 tỷ USD, năm 2010 đạt trên 12,9 tỷ USD, năm 2015 đạt gần 28,3 tỷ USD,
cuối năm 2019 đạt 79 tỷ USD. Theo báo cáo của Chính phủ cuối tháng 9/2020, con số lOMoAR cPSD| 58933639
trên là 92 tỷ USD, khả năng cuối năm có thể đạt cao hơn. Dự trữ ngoại hối đã vượt 4
tháng nhập khẩu (vượt mốc 3 tháng theo thông lệ của quốc tế) và lớn hơn nợ ngắn hạn
của quốc gia - tức là bảo đảm an toàn tài chính của quốc gia. Dự trữ ngoại hối góp phần
ổn định tỷ giá VND/USD (năm 2018 tăng 1,29%, năm 2019 tăng 0,99%, năm 2020 giảm
0,02%, bình quân năm từ 2012 đến 2020 tăng 1,16%).
Bên cạnh đó, lượng kiều hối chuyển về Việt Nam đóng góp đáng kể vào tổng thu
ngân sách của quốc gia. Việc này tạo ra nguồn tài chính quan trọng để hỗ trợ việc đầu
tư công, phát triển hạ tầng, cải thiện dịch vụ công cộng và các lĩnh vực quan trọng khác.
Kiều hối đổ về đã tạo ra nguồn cung tiền tệ trong nền kinh tế Việt Nam cung cấp thêm
vốn cho việc cho vay và đầu tư, giúp tăng sản xuất mở rộng quy mô kinh doanh và tăng
tiêu dùng của người dân.
2.2. Lĩnh vực kiều hối chủ yếu được đầu tư * Tình hình chung
Kiều hối không chỉ góp phần vào phát triển kinh tế Việt Nam mà còn thúc đẩy đầu
tư tư nhân, đặc biệt là từ các doanh nghiệp của người Việt Kiều. Hiện nay, có khoảng
25.000 doanh nghiệp do người Việt Kiều sở hữu đang hoạt động tại 51/63 tỉnh, thành
phố của Việt Nam, với hơn 3.000 dự án được đầu tư và tổng số vốn đạt khoảng 8,6 tỷ
USD. Những năm gần đây, kiều hối giúp người thân có xu hướng giảm, thay vào đó,
kiều bào chuyển kiều hối về Việt Nam để làm ăn, đầu tư bất động sản... nhộn nhịp hơn.
Đây là những khoản tiền nhàn rỗi nên họ mong được đầu tư và có hiệu quả cao nhất có
thể mua nhà tại Việt Nam hay đầu tư vào các dự án sản xuất, kinh doanh. Lượng kiều
hối về Việt Nam chủ yếu đổ vào lĩnh vực đầu tư bất động sản (chiếm 2225%) và số còn
lại là hỗ trợ người thân và vào các lĩnh vực khác. Ngoài giao dịch trực tiếp, đa phần kiều
bào nhờ người thân mua nhà đất hoặc đầu tư tại các dự án bất động sản với hình thức
đầu tư chủ yếu là “lướt sóng”. Kiều hối được sử dụng cho các hoạt động đầu tư trực tiếp,
được gửi bằng ngoại tệ hoặc bản tệ vào các ngân hàng, tổ chức tài chính, hoặc dự trữ
dưới dạng tiền mặt, vàng.
Khảo sát năm 2015 cho thấy, 70% kiều hối đầu tư cho sản xuất - kinh doanh, 22%
đầu tư vào bất động sản, trên 7% sử dụng vào việc hỗ trợ, chi tiêu gia đình. Trước đây
kiều hối gửi về để giúp đỡ thân nhân thì nay kiều hồi đã chuyển sang góp vốn kinh
doanh, tạo công ăn việc làm cho đất nước trong giai đoạn khó khăn và vực dậy sản xuất lOMoAR cPSD| 58933639
trong nước. Hiện có khoảng trên 7.000 Việt kiều đã đăng ký sở hữu nhà tại Việt Nam
trực tiếp đứng tên, chưa kể đến một số lượng không nhỏ Việt kiều mua nhà đứng tên (
tìm thêm từ năm 2016-2023).
* Đầu tư bất động sản
Năm 2018, theo ghi nhận của ngành ngân hàng, tỷ lệ kiều hối đổ vào bất động sản
vào khoảng 21 - 22%, chỉ đứng sau lĩnh vực sản xuất kinh doanh. Như vậy, với sự ổn
định của dòng tiền này trong những năm qua, vào khoảng 11 - 12 tỷ USD mỗi năm, thì
mỗi năm bất động sản hút dòng tiền này vào khoảng 2,5 tỷ USD. Điều đó cho thấy, bất
động sản vẫn là lĩnh vực hấp dẫn nguồn kiều hối đổ về Việt Nam.
2019 là năm thứ hai liên tiếp nước ta đạt và vượt tất cả 12 chỉ tiêu kinh tế - xã hội.
Cụ thể, GDP đạt 7,02%, cao hơn mục tiêu Quốc hội đề ra (6,6 - 6,8%); Vốn FDI tăng
7,2% so với 2018, đạt 38,02 tỷ USD mà 10,2% là đầu tư vào BĐS…Xét đến thời điểm
hiện tại, thị trường BĐS Việt Nam đang sở hữu nhiều yếu tố thuận lợi cho khách hàng
Việt kiều, đơn cử như sự đa dạng từ các sản phẩm cũng như những ưu đãi về giá cả, linh
hoạt trong thanh toán cùng các chương trình chăm sóc khách hàng hợp lý. Bên cạnh sự
lựa chọn phong phú, yếu tố kinh tế vĩ mô tăng trưởng, tình hình an ninh được đảm bảo
phần nào đóng góp vào quyết định đầu tư. Thêm vào đó, từ khi nhà nước mở rộng chính
sách cho Việt kiều mua nhà ở tại Việt Nam, tỷ lệ Việt kiều sở hữu nhà ở trong nước ngày
càng tăng cao. Những yếu tố mà khách hàng Việt kiều nói riêng và nước ngoài nói chung
quan tâm đến BĐS tại Việt Nam bao gồm: mức độ an toàn, an ninh cũng như các dịch
vụ tiện ích, bên cạnh vị trí, kiến trúc độc đáo…
Năm 2020, theo ước tính của Hội Môi giới Bất động sản (BĐS), trên 20% (tương
đương 3,34 tỷ USD) lượng kiều hối là đổ vào BĐS, chỉ sau lĩnh vực sản xuất kinh
doanh.Đặc biệt, lãi suất huy động USD hiện là 0%, cộng với tỷ giá VND/USD ổn định
cùng những tín hiệu tích cực từ nền kinh tế… khiến dòng ngoại hối chảy vào BĐS có
thể còn nhiều hơn. “Ngoài nguồn tiền nhàn rỗi, tiền để dành, vàng cất giữ trong dân, tiền
chốt lời chứng khoán thì nguồn tiền kiều hối (khoảng 20% kiều hồi đầu tư vào bất động
sản) cũng đang làm cho thị trường bất động sản nóng lên” KOREA nhận định.
Năm 2021, nhiều chuyên gia chỉ rõ, nguồn kiều hối dồi dào này được cho sẽ là một
nguồn lực quan trọng giúp hồi phục sức mua trên thị trường bất động sản và có khoảng
30% lượng kiều hối đổ vào kênh bất động sản tại Việt Nam. Thêm nữa, chính sách cho
phép người nước ngoài sở hữu và mua nhà tại Việt Nam đã kích thích mạnh dòng tiền lOMoAR cPSD| 58933639
từ Việt kiểu chảy vào bất động sản. Theo HOREA (Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM),
trong 3 tháng đầu năm 2021, tăng trưởng tín dụng bất động sản tăng 3%, tuy có tăng cao
hơn tăng trưởng tín dụng chung (2,93%) nhưng không quá bất thường. Bên cạnh đó, với
ảnh hưởng của dịch Covid 19 khiến giá vàng, chứng khoán “nhảy múa”, lãi suất tiền gửi
thấp kỷ lục và nguy cơ lạm phát cận kề thì tiền chảy sang BĐS bởi đây là kênh đầu tư
an toàn hơn cả. Các dự án của chủ đầu tư uy tín, pháp lý rõ ràng, hạ tầng giao thông
đồng bộ, sở hữu tiện ích đầy đủ là những mẫu số chung cho các nhà đầu tư ở tỉnh về Hà Nội xuống tiền.
Tóm lại, bất động sản vẫn là một lĩnh vực hấp dẫn đối với nguồn kiều hối đổ vào
Việt Nam. Tăng trưởng kinh tế, tình hình an ninh đảm bảo, và chính sách ưu đãi, cho
phép người nước ngoài sở hữu và mua nhà tại Việt Nam đã góp phần làm tăng tỷ lệ đầu
tư vào thị trường bất động sản.
* Kiều hối chảy vào hoạt động SXKD
Kiều hối có vai trò rất quan trọng đối với nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là các
nước đang phát triển. Tại Việt Nam, kiều hối là một trong những nguồn lực quan trọng
để phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế trong nước còn gặp nhiều
khó khăn. Cùng với nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), kiều hối chiếm tỷ
trọng lớn nhất trong số các nguồn vốn từ bên ngoài vào Việt Nam và có xu hướng tăng
lên qua các năm. So với các nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), đầu tư gián
tiếp nước ngoài (FPI), kiều hối vào Việt Nam luôn có giá trị lớn và có tính ổn định cao
hơn, thể hiện rõ tính ưu việt trong phát triển kinh tế ở Việt Nam.
- Giai đoạn trước dịch Covid 19
Kiều hối chảy về Việt Nam được phân bổ chủ yếu cho hoạt động sản xuất kinh
doanh, bất động sản và chi tiêu khác. Trong đó, lượng kiều phối dành cho hoạt động sản
xuất kinh doanh luôn chiếm tỷ trọng cao nhất. Theo điều tra thống kê cho thấy, 70% kiều
hối đầu tư cho sản xuất - kinh doanh, 22% đầu tư vào bất động sản, trên 7% sử dụng vào
việc hỗ trợ, chi tiêu gia đình.
Theo đại diện Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài tại thành phố Hồ Chí Minh,
trong số 3.000 dự án đầu tư của Việt kiều (tính đến cuối năm 2017) thì chỉ có khoảng
2/3 dự án đi vào hoạt động hiệu quả. Số còn lại gặp vướng mắc trong thủ tục đăng ký,
phải chờ đợi, xét duyệt nên các nhà đầu tư tỏ ra khá lo ngại và cân nhắc trong việc rót vốn. lOMoAR cPSD| 58933639
Giai đoạn năm 2018, theo cựu Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về Người Việt Nam
ở nước ngoài Lương Thanh Nghị, phần lớn lượng kiều hối Việt Nam là "chảy" vào sản
xuất, không những thế, lượng kiều hối theo chân Việt kiều về nước khởi nghiệp cũng
ngày càng tăng và phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây.
Theo thống kê trong giai đoạn này, cả nước có gần 3.000 doanh nghiệp người Việt
Nam ở nước ngoài (VNONN) đang hoạt động đầu tư trên cả nước với tổng số vốn
khoảng 4 tỷ USD. Nhiều tấm gương tiêu biểu thành công như TS. Nguyễn Thanh Mỹ,
kiều bào Canada, về nước khởi nghiệp ở tuổi 60 với chuỗi công nghệ khép kín về hóa
dược và quang điện tử đầu tiên tại Việt Nam; ông Lương Thanh Văn, kiều bào Úc thành
lập tập đoàn cung cấp tôm giống lớn nhất Việt Nam…
- Giai đoạn phục hồi sau Covid 19
Ở góc độ kinh tế, việc sử dụng kiều hối với mục đích nào cũng đều mang lại hiệu
quả, đều kích thích tổng cầu, qua đó kích thích sản xuất, tiêu dùng tăng trưởng, góp phần
thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Vì vậy, việc phân biệt nguồn kiều hồi sử dụng vào lĩnh vực
sản xuất kinh doanh hay đầu tư bất đầu sản, chứng khoán không có nhiều ý nghĩa. Việc
phân biệt này chủ yếu cho nguồn vốn vay, nguồn vốn tín dụng để kiểm soát rủi ro và
quản trị hiệu quả nguồn vốn tín dụng.
Vài năm nay (giai đoạn từ sau Covid 19), cơ quan quản lý đã không thống kê mục
đích lượng kiều hối chuyển về để đầu tư, sản xuất - kinh doanh hay đổ vào bất động sản.
Tuy nhiên, một diễn biến đáng chú ý là nếu trước đây dòng tiền tập trung chủ yếu vào
sản xuất - kinh doanh thì trong dịch Covid-19, đặc biệt là diễn biến phức tạp và khó khăn
ở giai đoạn giãn cách xã hội, nguồn kiều hối chuyển về tập trung vào an sinh xã hội, hỗ
trợ thân nhân trong nước vượt qua khó khăn.
Tóm lại, lượng kiều hối chảy vào hoạt động sản xuất kinh doanh vẫn chiếm tỷ trọng
lớn nhất định nhưng xu hướng sau Covid 19 có sự biến động nhẹ. Theo thống kê của các
ngân hàng thương mại có hơn 70% khách hàng nhận kiều hối về rồi chuyển sang VNĐ,
khoảng 12% chảy vào tài khoản ngoại tệ cá nhân, hơn 13% gửi tiết kiệm.
2.3. Một số dự án cho dòng chảy của kiều hối
* Dự án chuỗi công nghệ khép kín về hóa dược và quang điện tử đầu tiên tại Việt
Namcủa TS. Nguyễn Thanh Mỹ, kiều bào Canada
Lượng kiều hối chảy vào hoạt động sản xuất kinh doanh luôn chiếm tỷ trọng lớn
nhất và đây được đánh giá là một động lực thúc đẩy mạnh mẽ nền kinh tế của đất nước
trong nhiều năm gần đây. Năm 2018, riêng tại thành phố Hồ Chí Minh, đại diện Ủy ban lOMoAR cPSD| 58933639
về người VNONN thành phố Hồ Chí Minh cho biết mỗi năm có khoảng 30.000 người
Việt trẻ ở nước ngoài về thăm quê, tìm kiếm cơ hội kinh doanh bằng các dự án khởi
nghiệp. Thống kê của Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Hồ Chí Minh cũng cho
thấy, tính đến thời điểm hiện nay, đã có hơn 20 đối tác nước ngoài liên kết hỗ trợ và
khoảng 760 doanh nghiệp khởi nghiệp được hình thành. Trong số này có khá nhiều các
dự án xuất phát từ các ý tưởng khởi nghiệp của các Việt kiều trẻ tuổi về nước từ các nền
kinh tế phát triển như Hoa Kỳ, Pháp, Canada, Australia…
Tiêu biểu cho lượng kiều hối chảy mạnh vào hoạt động SXKD có thể lấy “ Dự án
chuỗi công nghệ khép kín về hóa dược và quang điện tử đầu tiên tại Việt Nam của TS.
Nguyễn Thanh Mỹ, kiều bào Canada” làm ví dụ minh họa. •
Một vài nét về TS. Nguyễn Thanh Mỹ
Tiến sĩ Nguyễn Thanh Mỹ là con cả trong một gia đình nghèo, sống tại làng Thanh
Mỹ, huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh. Vị doanh nhân sinh năm 1955 từng có tuổi thơ
mưu sinh bằng cách rong ruổi khắp các nẻo đường để bán cà rem và bánh mì. Thời gian
còn lại, ông tranh thủ học lỏm. Ở Việt Nam, chàng trai Trà Vinh đã tốt nghiệp Đại học
Phú Thọ (nay là Đại học Bách khoa TP HCM).
Năm 1979, ông Mỹ sang Canada định cư. 12 năm trời, ông tự kiếm sống, nuôi mình
bằng đủ nghề: rửa chén, làm bếp, bồi bàn... Trong 7 năm vừa học, vừa làm, ông Mỹ
giành được hai học bổng, bảo vệ thành công luận án thạc sĩ và tiến sĩ. Ông cũng được
nhận vào làm ở một số công ty điện toán và in ấn như: IBM, Sun Chemical và Kodak
Polychrome Graphics. Năm 1997, ông Nguyễn Thanh Mỹ tự mở hãng, đặt chân vào lĩnh
vực kinh doanh. Doanh nhân, nhà khoa học này sở hữu hơn 150 bằng sáng chế tại Mỹ,
Canada... và có thể sống sung túc chỉ với việc cho thuê lại các bằng sáng chế này. •
Những bước đầu khởi nghiệp tại Việt Nam
Năm 2004, ông quyết định về quê hương Trà Vinh lập nghiệp, hiện thực hóa ước
mơ mở xưởng, tạo công ăn việc làm cho bà con quê mình. Ông rót 10 triệu USD thành
lập Tập đoàn Mỹ Lan - doanh nghiệp công nghệ cao nổi tiếng của Trà Vinh.
Theo ông Mỹ, “Trà Vinh hồi đầu 2004 là một trong ba tỉnh nghèo nhất đất nước. Về
đó rất khó khăn, không chỉ về hạ tầng cơ sở, giao thông hay nhân sự, nhân lực mà khó
khăn về tư duy kỳ thị ở trong nước với tôi là Việt kiều ở nước ngoài về. Người ta gọi tôi
là anh 'Việt kiều té giếng'.” lOMoAR cPSD| 58933639
Nhờ nền tảng khoa học kỹ thuật, doanh nghiệp do ông sáng lập đã đóng góp một
phần rất lớn trong việc thay đổi bộ mặt cho vùng quê nghèo Trà Vinh trở nên khang
trang, trù phú, thu hút hàng trăm lao động địa phương. Các sản phẩm in công nghệ cao
của công ty ông được xuất ra khắp thế giới và chiếm 60% thị phần tại Việt Nam. •
Một số thành tựu đạt được:
- Sau hơn 10 năm hoạt động, Tập đoàn Mỹ Lan tạo được công ăn việc làm cho hơn
800 người dân ở Trà Vinh.
- Bản in offset CTP của Mỹ Lan chiếm hơn 50% thị phần trong nước, được xuất
khẩu tới hơn 40 quốc gia trên thế giới.
- Tập đoàn Mỹ Lan hiện có nhiều đối tác ở Hoa Kỳ, Canada, Singapore, Nhật Bản,
với bốn công ty thành viên gồm công ty hóa chất Mỹ Lan, công ty sản xuất vật
tư ngành in Mỹ Lan, công ty quang điện tử và công ty American Dye Source ở
Canada với hơn 500 nhân viên ở độ tuổi dưới 27.
- Mỹ Lan hiện tăng trưởng ở mức ba con số, được các chuyên gia trên thế giới đánh
giá cao về công nghệ và sử dụng rộng rãi.
→ Sau gần 20 năm miệt mài xây dựng, Mỹ Lan Group như một “thung lũng quang điện
tử” công nghệ cao bậc nhất tại một tỉnh còn nghèo của Việt Nam.
* Kiều hối đổ vào các dự án Bất động sản
Bên cạnh dòng kiều hối đổ vào hoạt động SXKD, thị trường Bất động sản cũng được
coi là thị trường tiềm năng để đầu tư.
Theo thống kê chưa đầy đủ, những năm gần đây lượng kiều hối gửi về Việt Nam đạt
trên 10 tỷ USD/năm, trong đó khoảng 25% đổ vào bất động sản. Đây là một tỷ lệ khá
lớn khi mà trong giai đoạn cuối năm, nhu cầu mua nhà đất của người Việt ở trong nước
và nước ngoài đều tăng.
Thực tế, nhiều Việt kiều có sẵn nguồn tiền đang tìm mua bất động sản tại quê hương.
Trong đó, phải kể đến Nghệ An, một trong những địa phương có lượng kiều bào ở nước
ngoài cũng như đón nhận dòng kiều hối lớn. Riêng trong lĩnh vực xuất khẩu lao động,
năm 2021 Nghệ An đã đưa 11.210 người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Năm
2022, ước tính con số này khoảng 13.550 người. Mức kiều hối bình quân gửi về quê từ
15-30 triệu/người/tháng (nguồn Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Nghệ An).
Điển hình, tại thị trường bất động sản mới nổi như Vinh, ngoài giao dịch trực tiếp, không
ít kiều bào còn nhờ người thân mua đất tại Vinh như một hình thức đầu tư. Nguyên nhân lOMoAR cPSD| 58933639
là do thị trường bất động sản Vinh còn nhiều cơ hội tăng trưởng tốt khi giá bất động sản
còn chưa tương xứng với tiềm năng sẵn có ở hiện tại và kỳ vọng trong tương lai gần.Tuy
nhiên, "khẩu vị" đầu tư của người dân Vinh sẽ có sự xê dịch. Thay vì bỏ tiền vào lô đất
trung tâm, người dân hướng tới lựa chọn dự án xanh, sinh thái, không chỉ đáp ứng được
chuẩn chất lượng sống tốt mà còn sở hữu cơ hội sinh lời tốt, điển hình là dự án Eco
Central Park tại thành phố Vinh - Nghệ An.
=> Nhìn chung, dòng tiền kiều hối đổ xô chủ yếu vào hoạt động SXKD và Bất động sản.
Đây là hai thị trường tiềm năng và đem lại hiệu quả kinh tế lâu dài. Bên cạnh đó cần đưa
ra giải pháp để tiếp tục thu hút nguồn kiều hối tiềm năng này.
III. HẠN CHẾ CỦA NGUỒN VỐN KIỀU HỐI
Theo báo cáo về Di trú và Phát triển do Ngân hàng Thế giới (WB) và Tổ chức Hợp
tác quốc tế về người di cư (KNOMAD) thực hiện, Việt Nam - đất nước được đánh giá
xứng đáng vươn tới vị thế “con hổ mới châu Á” - tiếp tục là một trong 10 quốc gia nhận
kiều hối lớn nhất trên thế giới. Nếu không tính Trung Quốc, thì lượng kiều hối về tại các
nước thu nhập thấp và trung bình còn lớn hơn tổng mức đầu tư ngoài nước và nguồn
viện trợ chính thức gộp lại. Tính riêng khu vực Đông Á - Thái Bình Dương, Việt Nam
xếp thứ 3, chỉ sau Trung Quốc và Philippines.
Báo cáo trên nhận định, trong bối cảnh đại dịch COVID-19 ảnh hưởng lớn tới nền
kinh tế toàn cầu trong 2 năm qua, đi kèm với lạm phát leo thang tại nhiều quốc gia, dòng
kiều hối về Việt Nam vẫn khá ổn định so với các năm trước. Cụ thể, theo số liệu của WB
và KNOMAD, tổng lượng kiều hối về Việt Nam tăng trưởng gần 5% trong năm 2022 và
từ 3,6 - 4,5% trong năm tiếp theo, sau khi ghi nhận mức tăng 5% trong năm 2021.
Theo chuyên gia kinh tế - TS. Vũ Đình Ánh, nguồn kiều hối có tác động rất tích cực
đối với sự phát triển kinh tế, an sinh xã hội. Theo đó, kiều hối giúp Việt Nam ổn định và
cân đối cán cân tài khoản vãng lai, từ đó góp phần giúp cán cân thanh toán tổng thể của
Việt Nam luôn ở trạng thái tích cực.
Mặc dù, kiều hối trong những năm gần đây luôn chiếm tỷ trọng lớn, tương đối cao và
ổn định hơn so với vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và nguồn vốn hỗ trợ phát triển
chính thức (ODA), cụ thể:
- Tổng lượng kiều hối về Việt Nam năm 2022 đạt gần 19 tỷ USD
- Tổng vốn FDI vào Việt Nam năm 2022 đạt gần 27.72 tỷ USD lOMoAR cPSD| 58933639
Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, mặc dù giá trị tiền không chênh lệch
quá lớn, nhưng những hiệu ứng và tác động của FDI đối với nền kinh tế nước nhà đang
tích cực và hiệu quả hơn rất nhiều so với nguồn kiều hối. Theo nghiên cứu của WB,
lượng kiều hối của nước ta đang được sử dụng thiếu đồng bộ và hiệu quả do một số nguyên nhân chính:
Nơi thiếu - kẻ thừa
• Thiếu trong ngân hàng
Kiều bào nước ta đang sinh sống và làm việc tại nước ngoài, tập trung chủ yếu ở
một số khu vực với nền kinh tế phát triển của thế giới như Úc, Mỹ, Canada và một số
nước trong liên minh châu Âu, hoặc những lao động xuất khẩu tại các nước Đông Á để
gửi lượng kiều hối về cho nhân thân và gia đình. Phần nhiều số ngoại tệ này được người
dân cất giữ, hoặc bán ra các thị trường tự do thông qua các cửa hàng vàng bởi tính thuận
tiện, cũng như được tỷ giá cao hơn so với đưa vào Ngân hàng.
Chính điều này đã tạo sức ép, buộc các ngân hàng phải tăng lãi suất tiền gửi nhằm
thu hút ngoại tệ và khuyến khích người dân gửi ngoại hối vào ngân hàng. Ví dụ tới năm
nay (2023), lãi suất huy động USD của các tổ chức tín dụng vẫn duy trì ở mức 0% theo
chỉ thị của Ngân hàng nhà nước, trong khi lãi suất huy động của các tổ chức tín dụng
lớn theo VNĐ vô cùng thấp, chỉ xấp xỉ 6% theo số liệu cập nhật của T10/2023.
Lãi suất thấp của ngân hàng không thu hút ngoại hối là một vấn đề mà nhiều ngân
hàng đang phải đối mặt trong bối cảnh tỷ giá USD/VND giảm liên tục trong năm 2023.
Thực tế này không chỉ gây mất cân đối trong cung cầu ngoại tệ mà còn gia tăng nạn
buôn lậu, gây sức ép lên sự ổn định kinh tế vĩ mô. • Thừa trong dân
Bên cạnh nguyên nhân tỷ giá thấp, việc người dân không muốn bán USD còn là do
khi họ cần mua ngoại tệ phục vụ nhu cầu chính đáng như du học hay khám chữa bệnh
thì không được đáp ứng hoặc rất nhiều thủ tục phiền phức. Vì thế, thói quen mua vàng
về cất trữ và giữ lại ngoại tệ vẫn là sự lựa chọn phổ biến.
Ngoài ra, tỷ giá chợ đen và tỷ giá chính thức chênh lệch, nên xảy ra hiện tượng
người nhận kiều hối không bán cho ngân hàng, khiến lượng ngoại tệ lưu thông ngoài hệ
thống tăng lên, khiến nền kinh tế dễ bị “đô la hóa”
Sử dụng kiều hối kém hiệu quả
Theo nghiên cứu của WB, lượng kiều hối chảy vào hoạt động sản xuất tại nước ta
chỉ chiếm khoảng 30% đã cho thấy nhiều sự bất cập: