Tổng Quan về Công ước Liên hợp quốc về Chống Tham nhũng | Môn Pháp luật đại cương - Học viện Hành chính Quốc gia

lOMoAR cPSD| 58097008
Công ước Liên hợp quốc về Chống tham nhũng (UNCAC)
Công ước quốc tế về phòng chống tham nhũng là một hợp đồng quốc tế
nhằm tăng cường chống lại hành vi tham nhũng trong các hoạt động quốc tế.
-Các công ước này bao gồm các quy tắc và biện pháp cần thiết để ngăn
chặn, phát hiện và trừng phạt hành vi tham nhũng
-Mục tiêu của các công ước này là xây dựng một môi trường công bằng,
minh bạch, chống tham nhũng trong các quốc gia trên toàn thế giới
Công ước Liên hợp quốc về Chống tham nhũng có hiệu lực thực thi đối với
Việt Nam kể từ năm 2009 và là văn bản pháp lý quốc tế phổ cập nhất trong
lĩnh vực PCTN. Công ước đã tạo ra một khuôn khổ pháp lý tối thiểu chung
cho các quốc gia thành viên trong phòng, chống tham nhũng, nhất là trong khu vực tư.
Khoản 1 Điều 12 Công ước quy định các quốc gia thành viên Công ước,
trên cơ sở luật pháp quốc gia, áp dụng các biện pháp phòng ngừa tham
nhũng liên quan đến lĩnh vực tư, tăng cường các chuẩn mực kế toán, kiểm
toán liên quan đến lĩnh vực tư; ban hành các chế tài dân sự, hành chính
hoặc hình sự có hiệu lực đối với các hành vi vi phạm.
Tuy nhiên, Công ước UNCAC không có hiệu lực áp dụng trực tiếp ở
Việt Nam. Để thực thi Công ước UNCAC, đòi hỏi các cơ quan nhà nước
có thẩm quyền phải tiến hành nội luật hóa, chuyển các quy định của Công
ước UNCAC thành pháp luật thực định Việt Nam.
Theo quy định của Công ước UNCAC, chủ thể của tội phạm tham
nhũng trước hết là “công chức” và khái niêm công chức trong phạm vị điều
chỉnh của Công ước UNCAC là tương đối toàn diện, bao gồm cả hai đối
tượng: Công chức của quốc gia; công chức của nước ngoài và công chức
làm việc tại các tổ chức quốc tế công (Điều 2 Công ước). Ngoài ra, cũng
theo Công ước thì các hành vi như hối lộ công chức nước ngoài, đưa và
nhận hối lộ trong lĩnh vực tư đều bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể,
Điều 16 Công ước UNCAC quy định về hối lộ công chức nước ngoài hoặc
công chức của tổ chức quốc tế công và Điều 21 Công ước UNCAC quy
định hành vi hối lộ trong lĩnh vực tư.
Căn cứ vào các quy định của Công ước, Hiệp ước Toàn cầu Liên hợp
quốc (The UN Compact) mà Việt Nam và nhiều quốc gia khác đã tham gia
về phát triển kinh doanh bền vững đã bổ sung Nguyên tắc thứ 10: Các
doanh nghiệp cần nỗ lực để chống tham nhũng dưới mọi hình thức, bao
gồm cả vòi vĩnh và hối lộ. Mặc dù được nêu ra với tính chất là chuẩn mực
tối thiểu, tuy nhiên những quy định, nguyên tắc trên cũng đặt ra thách thức
không nhỏ đối với nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam. lOMoAR cPSD| 58097008
Quy định 1 số nước
Phần Lan: Quốc gia này tập trung vào việc tăng cường năng lực của các
thiết chế phòng chống tham nhũng và cải thiện hợp tác giữa các bên liên
quan. Họ cũng chú trọng nâng cao nhận thức về tham nhũng và tăng
cường minh bạch trong các hoạt động công1.
Hoa Kỳ: Ở Hoa Kỳ, việc nhận hối lộ có thể dẫn đến án tù hoặc phạt tiền
nặng. Họ cũng có các chương trình giáo dục và đào tạo để nâng cao nhận
thức và kỹ năng phòng chống tham nhũng 2 .
Trung Quốc: Trung Quốc kết hợp giữa giáo dục chính trị tư tưởng và
trừng trị nghiêm khắc những kẻ tham nhũng. Họ đã xử lý kỷ luật hàng
trăm ngàn cán bộ, bao gồm cả những quan chức cấp cao 2 .
Anh: Anh đã tổ chức các hội thảo và chương trình hợp tác quốc tế để chia
sẻ kinh nghiệm và phát triển các biện pháp phòng chống tham nhũng trong khu vực tư
Có một số công ước quốc tế quan trọng liên quan đến phòng, chống tham nhũng:
Công ước Liên Hiệp Quốc về phòng,chống tham nhũng(UNCAC):
- Là một công ước quốc tế được thông qua tại Đại hội đồng Liên Hợp
Quốc vào ngày 31 tháng 10 năm 2003.Công ước này có hiệu lực từ ngày
14/12/2005 vã đã được ký kết và phê chuẩn bởi 144 quốc gia tính đến ngày 5/11/2010
-Công ước bao gồm 8 chương, 71 điều quy định về các biện pháp mang
tính phòng ngừa và xử phạt, hợp tác quốc tế và thu hồi tài sản tham
nhũng nhằm tài sản tham nhũng nhằm tạo ra một khuôn khổ pháp lý toàn
diện thúc đẩy công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng ở tất cả các
nước thành viên Ví dụ: •
Nam Phi: Áp dụng các điều khoản của UNCAC để hình sự hóa
tham nhũng và cải cách hệ thống pháp luật trong lĩnh vực này. •
Indonesia: Thành lập Ủy ban Bài trừ Tham nhũng (KPK) để thực
hiện các cuộc điều tra quy mô lớn theo tinh thần UNCAC.
Công ước OECD về Chống hối lộ quan chức nước ngoài trong giao
dịch kinh doanh quốc tế: •
Nội dung Công ước của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế
(OECD) có hiệu lực từ năm 1999, quy định các quốc gia thành
viên phải hình sự hóa hành vi hối lộ các quan chức nước ngoài. • Ví dụ: lOMoAR cPSD| 58097008
o Brazil: Sử dụng các điều khoản của Công ước OECD để
điều tra và truy tố các vụ án tham nhũng lớn trong vụ bê bối
"Operation Car Wash" liên quan đến tập đoàn dầu khí Petrobras.
o Nhật Bản: Đã tăng cường quy định pháp luật về phòng,
chống hối lộ quan chức nước ngoài sau khi phê chuẩn Công ước này.
Công ước Liên hợp quốc về Chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia (UNTOC): •
Nội dung: UNTOC, còn được gọi là Công ước Palermo, có hiệu
lực từ năm 2003, nhằm mục tiêu chống lại tội phạm có tổ chức
xuyên quốc gia, bao gồm tham nhũng, rửa tiền, và buôn bán người. • Ví dụ:
o Italy: Dựa trên UNTOC, Italy đã hợp tác với các quốc gia
khác để truy lùng và phá vỡ các băng đảng mafia xuyên quốc gia.
o Mexico: Đã sử dụng UNTOC để hợp tác với Hoa Kỳ và các
nước khác trong việc chống lại tội phạm ma túy có tổ chức và tham nhũng liên quan.