TOP 4 mẫu Phân tích khổ cuối bài Đất nước Nguyễn Đình Thi hay chọn lọc | Văn mẫu lớp 12

Phân tích khổ cuối bài Đất nước Nguyễn Đình Thi
Dàn ý phân tích khổ cuối bài Đất nước Dàn ý số 1 1. Mở bài
- Giới thiệu Nguyễn Đình Thi với đề tài đất nước.
- Tượng đài Tổ quốc sáng ngời sức mạnh và niềm tin bất diệt, bước ra từ trong máu và
lửa với những vần thơ cuối bài Đất nước, như một lời tổng kết huy hoàng. 2. Thân bài
a. Hoàn cảnh sáng tác:
- Viết từ những năm 1948 đến năm 1955, khi cách mạng tháng tám thành công mới độ
vài năm trời, đất nước vừa được độc lập không bao lâu, nhân dân ta vừa bước qua một
cánh cửa mới đầy hy vọng, nhưng lại đã phải bước vào cuộc chiến ác liệt khác.
b. Tiền đề cảm hứng
- Bốn câu thơ cuối bài lại chính là đỉnh cao của cảm hứng về đất nước, xuất phát từ
cuộc tổng khởi nghĩa tháng 8 năm 1945, và chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954.
c. Phân tích 4 câu thơ cuối:
* Câu 1: "Súng nổ rung trời giận dữ": Khái quát hóa trận chiến ác liệt, khí thế anh hùng của đất nước.
- "rung" như rung chuyển cả trời đất, chất chứa oán hận, căm thù biết bao năm, quân
dân ta đã phản đáp lại bằng những tiếng súng cuồng nộ "giận dữ".
- Không khí của chiến trường không chỉ được bao trùm bởi sự ác liệt, mà còn nằm ở
khí thế của người chiến đấu, đem sự căm thù hóa thành tiếng súng giận dữ, hào hùng.
* Câu 2: "Người lên như nước vỡ bờ":
- Hình ảnh lớp lớp quân dân ta tiến vào chiến trường một cách rầm rộ.
- Mang ý nghĩa biểu trưng cho sức mạnh, khí thế của quân đội ta chỉ chực chờ đến giờ
phút này mà tuôn trào mạnh mẽ, không cho phép bất kỳ kẻ nào chống lại sức mạnh
ghê gớm sánh ngang với tầm vóc của thiên nhiên kỳ vĩ này.
* Câu 3 và 4: Cảm hứng lãng mạn luôn bao quanh chủ nghĩa hiện thực.
Phân tích khổ cuối bài Đất nước Nguyễn Đình Thi
- Từ hình tượng người lính chiến bước ra từ trong khói lửa chói lòa, lấm lem bùn đất
đã khái quát hóa thành biểu tượng chung cho đất nước Việt Nam.
- Mang khuynh hướng sử thi và chất anh hùng ca, tượng đài Việt Nam sừng sững, uy
nghi hiện ra từ trong máu lửa chiến tranh, kinh qua biết bao nhiêu cuộc chiến nhưng
vẫn hùng dũng đứng thẳng, mạnh mẽ vươn mình, rũ sạch bùn đất của kiếp nô lệ lầm than suốt mấy mươi năm
- Thể hiện sức sống tiềm tàng mãnh liệt của nhân dân Việt Nam. 3. Kết bài
- Khái quát nội dung và nghệ thuật. Gợi ý số 2 Khổ thơ cuối:
- Hình thức thể hiện: thơ 6 chữ cô đúc.
- Nhịp thơ nhanh, âm điệu rắn đanh.
- Súng nổ rung trời giận dữ: Khái quát hóa trận chiến ác liệt, khí thế anh hùng của đất
nước. → Không khí của chiến trường không chỉ được bao trùm bởi sự ác liệt, mà còn
nằm ở khí thế của người chiến đấu, đem sự căm thù hóa thành tiếng súng giận dữ, hào hùng.
- Người lên như nước vỡ bờ: Hình ảnh lớp lớp quân dân ta tiến vào chiến trường một
cách rầm rộ. → Mang ý nghĩa biểu trưng cho sức mạnh đang tuôn trào sánh ngang với
tầm vóc của thiên nhiên kỳ vĩ này.
- Nước Việt Nam từ máu lửa/Rũ bùn đứng dậy sáng lòa: Từ hình tượng người lính
chiến bước ra từ trong khói lửa chói lòa, lấm lem bùn đất đã khái quát hóa thành biểu
tượng chung cho đất nước Việt Nam. Mang khuynh hướng sử thi và chất anh hùng ca,
qua biết bao nhiêu cuộc chiến nhưng vẫn hùng dũng đứng thẳng, mạnh mẽ vươn
mình, rũ sạch bùn đất của kiếp nô lệ lầm than suốt mấy mươi năm. → Nhờ cảm hứng
lãng mạn và hiện thực đã cho ta thấy sức sống tiềm tàng mãnh liệt của nhân dân Việt Nam.
⇒ Vậy hình ảnh quật khởi hào hùng của một đất nước trong một bối cảnh rộng lớn
được hiện ra trước mắt. Đó chính là tư thế chiến đấu và chiến thắng lẫm liệt, hào hùng
của quân và dân ta trong trận Điện Biên Phủ.
Phân tích khổ cuối bài Đất nước Nguyễn Đình Thi
Phân tích khổ cuối bài Đất nước - Mẫu 1
Bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi được sáng tác trong khoảng thời gian dài
(1948-1955) là cảm hứng thi ca mang tính tổng hợp về chủ đề đất nước. Cảm hứng
chủ đạo xuyên suốt bài thơ là niềm tự hào kiêu hãnh về Tổ quốc Việt Nam từ trong
đau thương nô lệ dưới sự lãnh đạo của Đảng đã vùng lên đấu tranh giành thắng lợi huy
hoàng với niềm tin yêu sáng ngời được kết thúc bằng bốn câu thơ đầy hào hứng:
Súng nổ rung trời giận dữ
Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa
Ngay câu thơ đầu tiên của khổ thơ tác giả đã cho người đọc thấy một loạt hình ảnh
tiếng súng. Đó không phải là những tiếng súng nổ lẹt đẹt mà là tiếng súng nổ giận dữ,
đó là tiếng súng nổ rung trời đồng thời đó cũng là sự giận giữ của lòng người. Những
dàn súng lớn của quân ta vào đồn bốt của giặc không chỉ bắn ra bằng những viên đạn
đồng mà còn được bắn bởi những viên đạn nhồi bằng thuốc nổ căm hờn của lòng
người dân Việt Nam được nén chặt từ hàng năm nay dưới ách xâm lược của thực dân
Pháp “Thằng giặc Tây thằng chúa đất đứa đè cổ, đứa lột da” chính vì thế mà chúng
mới có sức rền vang mạnh mẽ đến mức làm rung chuyển cả trời đất. Hình ảnh đó làm
ta liên tưởng đến những câu thơ của Nguyễn Trãi khí thế tiến công mạnh như vũ bão
của nghĩa quân Lam Sơn trong cuộc kháng chiến chống quân Minh:
Trận Bồ Đằng sấm vang chớp giật
Miền Trà Lân trúc chẻ tro bay
Đánh một trận sạch không kình ngạc
Đánh hai trận tan tác chim muông
(Bình Ngô đại cáo – Nguyễn Trãi)
Nếu câu thơ trên nhà thơ miêu tả sức mạnh của dân tộc qua hình ảnh tiếng súng thì
đến câu thơ này là hình ảnh con người hiện lên “như nước vỡ bờ”. Câu thơ vừa mang
đậm ý nghĩa hiện thực mà lại giàu ý nghĩa tượng trưng, diễn tả hình ảnh từng binh
đoàn xông lên chiếm lấy cao điểm cuối cùng trong một trận đánh nào đó vừa diễn tả
sức mạnh quật khởi của cả dân tộc bị áp bức nô lệ. Hình ảnh này được thể hiện thật rõ
rệt qua bút pháp so sánh tài tình của tác giả với cách vận dụng thành ngữ giản dị dễ
hiểu mà giàu ý nghĩa tượng trưng “Người lên như nước vỡ bờ”. Hai câu thơ trên với
nhịp thơ ngắn, nhanh, mạnh như những bước chân đang dồn dập xông lên với khí thế
chiến đấu vô cùng mạnh mẽ quyết liệt của quân và dân ta:
Súng nổ rung trời / giận dữ
Người lên / như nước/ vỡ bờ
Phân tích khổ cuối bài Đất nước Nguyễn Đình Thi
Nếu hai câu thơ trên là khí thế chiến đấu, sức mạnh thần kỳ của quân và dân ta trong
khí thế tiến công giành chiến thắng thì hai câu thơ cuối cùng của bài thơ ngòi bút của
tác giả như làm sống dậy sức sống của người dân Việt Nam từ kiếp nô lệ tâm hồn đau
thương đã vượt qua những trận chiến ác liệt đầy “máu lửa” để làm nên những chiến công chói lọi huy hoàng:
Nước Việt Nam từ trong máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa
Hai câu thơ tạo nên hai hình ảnh đối lập đã làm nổi bật sự quật khởi vĩ đại của đất
nước. Động từ “rũ” chỉ tác động mạnh mẽ dứt khoát mau lẹ. Trong phút chốc chúng ta
đã rũ sạch mọi quá khứ bùn nhơ và hiện lên với một tư thế như một dũng sĩ thật oai
phong lẫm liệt “đứng dậy sáng lòa”, sáng lòa là ánh sáng của hào quang, nó còn gợi
cho ta cảm giác từ bóng tối đột ngột bước ra ánh sáng. Đó là ánh sáng của chiến công,
của tư thế làm chủ đất nước.
Bốn câu thơ đã tạo được một bức tranh hào hùng với bối cảnh vừa rộng lớn vừa hiện
thực vừa tượng trưng phảng phất màu sắc thần thoại và cảm hứng lãng mạn. Và có lẽ
đó cũng là những hình ảnh thực mà nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã từng chứng kiến ở
chiến trường Điện Biên Phủ lịch sử. Trong tiếng súng đại bác dồn dập rền vang các
chiến sĩ của ta từ các chiến hào đầy bùn đỏ ào ạt xông lên như những thác người tràn
vào chiếm lấy cố thủ cuối cùng của quân Pháp ở đồi Him Lam:
“Tôi thấy các anh mình đầy bùn nhưng khi nhảy lên trên mặt đất, các anh hiện ra
chói lòa trong ánh nắng”.
Trong giờ phút lịch sử huy hoàng ấy, trước mắt nhà thơ như sừng sững vụt lên chân
dung của nước Việt Nam mới, chói ngời trên cái nền lửa máu bùn lầy, khói đạn trong
không gian dồn dập rền vang tiếng súng nổ rung trời. Phải chăng đó là hình ảnh thu
nhỏ của không khí Cách mạng tháng Tám, của cuộc kháng chiến chống Pháp oanh liệt
và hào hùng đã đi vào sử sách:
Chín năm làm một Điện Biên
Nên vành hoa đỏ nên thiên sử vàng (Tố Hữu)
Và chỉ trong những giây phút lịch sử ngắn ngủi, dân tộc đất nước ta đã hóa thân lột
xác từ địa vị nô lệ không tên tuổi bỗng chốc trở thành:
Việt Nam dân tộc anh hùng
Mà lòng bốn biển nhịp cùng lòng ta
Phân tích khổ cuối bài Đất nước Nguyễn Đình Thi
Sau này cuộc kháng chiến chống Mỹ đầy hi sinh gian khổ hoàn toàn chiến thắng nhà
thơ Tố Hữu cũng có những câu thơ đầy tự hào như Nguyễn Đình Thi:
Ôi Việt Nam từ trong biển máu
Người vươn lên như một thiên thần
(Việt Nam máu và hoa)
Chỉ có bốn câu thơ với hai mươi tư chữ đã kết tinh được chủ đề tư tưởng của bài thơ
Đất nước. Đoạn thơ có những câu thơ ngắn ngắt nhịp đều đặn tạo được một âm hưởng
dõng dạc hùng tráng. Nó xứng đáng là một bức điêu khắc bằng thơ dựng lên được một
tượng đài hào hùng của dân tộc, trong những giây phút huy hoàng chói sáng nhất của lịch sử.
Phân tích khổ cuối bài Đất nước - Mẫu 2
Nguyễn Đình Thi có những câu thơ viết về mùa thu rất gợi:
“Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới”
Có những câu thơ đẹp, giàu cá tính sáng tạo:
“Những dòng sông đỏ nặng phù sa”
Thơ Nguyễn Đình Thi có bản sắc riêng, có những tìm tòi về hình ảnh và ngôn ngữ; dạt
dào về cảm xúc khi ông viết về đất nước trong chiến tranh:
“Ôm đất nước những người áo vải
Đã đứng lên thành những anh hùng”
Kết thúc bài thơ “Đất nước” là hình ảnh nước Việt Nam - Tổ quốc thân yêu - lẫm liệt
và hiên ngang, quật khởi và kiêu hãnh trong tư thế hào hùng chiến đấu và chiến thắng:
“Súng nổ rung trời giận dữ
Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn, đứng dậy sáng lòa”
Khổ thơ kết này được Nguyễn Đình Thi sử dụng rất sáng tạo thể thơ lục ngôn thể hiện
cảm xúc như bị dồn nén lại, chất chứa trong lòng đất nước bấy nay. Giọng thơ bừng
bừng vang lên như một khúc ca chiến trận. Đất nước đã trải qua những năm dài “đau
thương chiến đấu”, biết bao máu đổ sương rơi, bao hi sinh gian khổ “Ngày nắng đốt
Phân tích khổ cuối bài Đất nước Nguyễn Đình Thi
theo đêm mưa dội - Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh”, thì mới có cảnh tượng hào hùng này:
“Súng nổ rung trời giận dữ
Người lên như nước vỡ bờ”
Cả đất nước đứng lên nổ súng tấn công quân xâm lược; tiếng súng nổ rung trời, quân
thù bị giáng những đòn chí mạng. Trên những con đường chiến dịch, quân và dân ta
ào ào ra trận, “người người lớp lớp” (Trần Dần), “đêm đêm rầm rập như là đất nung”
(Tố Hữu) vì thế trong tổng công kích, tổng phản công mới có cảnh tượng “súng nổ
rung trời giận dữ” như vậy. Đất nước tiến công với sức mạnh của cả dân tộc. Hai tiếng
“rung trời” cảm nhận thế đánh của đất nước mang tầm vóc kì vĩ vũ trụ. Đó là thế tiến
công của quân dân ta trong chiến cuộc Đông Xuân 1953 - 1954 mà đỉnh cao là chiến
dịch Điện Biên Phủ mới có sức mạnh thần kì ấy. Tiếng súng ấy còn chứa chất bao nỗi
căm thù, giận dữ sôi sục. Giận dữ vì quân thù đã giày xéo đất nước ta, gây ra bao
nhiêu tội ác tày trời: “Bát cơm chan đầy nước mắt”,... “những cánh đồng quê chảy
máu” và đã 9 năm trời đằng đẵng “Dây thép gai đâm nát trời chiều” quê hương đất
nước ta. Giận dữ biến thành sức mạnh chiến đấu và chiến thắng.
Câu thơ “Người lên như nước vỡ bờ” là một câu thơ hàm súc, khơi nguồn cảm hứng
từ một thành ngữ - tục ngữ dân gian: “Tức nước thì vỡ bờ" rồi tạo nên một so sánh, để
hình tượng hóa sức mạnh chiến đấu vô cùng mạnh mẽ và to lớn của nhân dân ta quyết
đánh tan mọi kẻ thù, cuốn phăng mọi thế lực tàn ác trên con đường đất nước đi tới
tương lai tươi sáng. Câu thơ nói ít mà gợi nhiều, thế và lực của đất nước dồn nén và
tích tụ, bật lên và phóng tới như một mũi tên từ cánh cung thần của người anh hùng
thần thoại. Sức mạnh của thời đại Hồ Chí Minh, của 9 năm kháng chiến chống Pháp
của đất nước ta đã truyền cho ngòi bút Nguyễn Đình Thi niềm tin tưởng tự hào để viết
nên những vần thơ hào sảng, cho ta nhiều liên tưởng và cảm xúc về sức mạnh quật
khởi của đất nước anh hùng.
Hai câu cuối như một tổng kết về hành trình lịch sử của đất nước. Có “rũ bùn” mới có
“đứng dậy”, từ “máu lửa” mới có cảnh tượng “sáng lòa”. Câu thơ như một lời đúc kết
về chiến tranh cách mạng, về một chân lí lịch sử của đất nước ta trong thời đại Hồ Chí Minh:
“Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn, đứng dậy sáng lòa”.
Chữ “từ” trong câu thơ nói lên một quá trình, một sự thay đổi lớn lao của đất nước. Ba
tiếng “Nước Việt Nam” cất lên, vang lên trong vần thơ biểu lộ niềm vui sướng tự hào
vô hạn của tác giả. Mười sáu năm sau, trên chiến trường Trị Thiên giữa những ngày
sôi sục đánh Mỹ, kết thúc bài thơ “Đất nước” - Chương V bản trường ca “Mặt đường
Phân tích khổ cuối bài Đất nước Nguyễn Đình Thi
khát vọng”, nhà thơ trẻ Nguyễn Khoa Điềm, cùng với cảm hứng tự hào ấy đã gọi tên Đất Nước:
“Khi ta đến gõ lên từng cánh cửa
Thì tin yêu ngay thẳng đón ta vào
Ta nghẹn ngào: Đất nước Việt Nam ơi!”
Từ “máu lửa” là từ những hi sinh, mất mát, đau thương. Nói như Chế Lan Viên thì
“Mỗi trang sử đất này đều ngập máu cha ông” (Sao chiến thắng). Từ “máu lửa” là từ
những năm dài kháng chiến “một gốc tre ba đời đánh giặc”. “Từ máu lửa” là từ nô lệ
lầm than mà nhân dân “rũ bùn đứng dậy” trong tư thế lẫm liệt chiến thắng vẻ vang:
“sáng lòa”. Câu thơ từ nhịp 6 chuyển sang nhịp 2 diễn tả dáng đứng Việt Nam hào hùng:
“Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn/ đứng dậy /sáng lòa”
“Đứng dậy” - thể hiện sức mạnh quật khởi của đất nước, khát vọng tự do của nhân dân
cầm vũ khí chiến đấu với quyết tâm “thà hi sinh tất cả chứ nhất không chịu mất nước,
nhất định không chịu làm nô lệ! ”(Hồ Chí Minh). “Từ máu lửa” đến “rũ bùn đứng
dậy” mới có cảnh tượng huy hoàng: “sáng lòa”. Tứ thơ này được viết ra bằng cảm
hứng lãng mạn nói về viễn cảnh của đất nước ta sau ngày đánh thắng quân xâm lược,
bước vào một kỉ nguyên mới: độc lập, tự do, thịnh vượng. Câu thơ còn mang một hàm
nghĩa lịch sử: cái giá của độc lập, tự do và niềm tự hào lớn lao về đất nước và kháng chiến.
Đoạn thơ trên mang đầy vẻ đẹp hàm súc về ngôn ngữ, vẻ đẹp tráng lệ về niềm tự hào
đất nước về kháng chiến. Ý thơ khái quát nâng lên tầm trí tuệ: khẳng định và ngợi ca
sức mạnh nhân nghĩa Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. Đoạn thơ cho ta niềm tin
về đất nước trên hành trình lịch sử: “Rũ bùn đứng dậy sáng lòa” để ta sung sướng, reo lên:
“Ta nghẹn ngào: Đất nước Việt Nam ơi!”
Phân tích khổ cuối bài Đất nước - Mẫu 3
Viết về đề tài đất nước, không chỉ có riêng một mình Nguyễn Đình Thi, thế nhưng
viết về đất nước với hình tượng đau thương nhưng anh hùng, với giọng thơ sâu sắc và
thiết tha đậm đà, với những hình ảnh ẩn dụ chân thực giàu ý nghĩa thì chắc chỉ có
Nguyễn Đình Thi là người xuất sắc nhất. Trong Đất nước tác giả đi từ những cảm xúc
hân hoan hạnh phúc giữa mùa thu của thủ đô, trong hương cốm mới, đại diện cho nền
hòa bình mới được thành lập không lâu, nhưng ông vẫn không quên lắng lòng lại để
Phân tích khổ cuối bài Đất nước Nguyễn Đình Thi
nghe những tiếng vọng về từ quá khứ. Đó là một thời không thể quên, bao nhiêu nước
mắt, bao nhiêu mồ hôi xương máu của dân tộc, bao nhiêu năm tháng kiên trì đấu tranh
không ngừng nghỉ, ta mới có được một đất nước của ngày hôm nay, một đất nước có
quyền tự quyết, của dân do dân và vì dân. Trong suốt 2/3 bài thơ người ta thấy một
dân tộc Việt Nam kiêu hùng, một đất nước đau thương và anh dũng, kết lại tác giả đã
dựng lên một tượng đài Tổ quốc sáng ngời sức mạnh và niềm tin bất diệt, bước ra từ
trong máu và lửa với những vần thơ cuối bài, như một lời tổng kết huy hoàng.
"Súng nổ rung trời giận dữ
Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ trong máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa"
Sơ lược về hoàn cảnh sáng tác, Đất nước được viết từ những năm 1948 đến năm 1955,
đó là cả một khoảng thời gian khá dài để tác giả chiêm nghiệm và suy tư thật chân
thành về hình tượng đất nước. Đặc biệt là khi cách mạng tháng tám thành công mới độ
vài năm trời, đất nước vừa được độc lập không bao lâu, nhân dân ta vừa bước qua một
cánh cửa mới đầy hy vọng, nhưng lại đã phải bước vào cuộc chiến ác liệt khác. Với
vai trò là một chiến sĩ cách mạng, Nguyễn Đình Thi đã dành những cảm xúc thiết tha,
nồng đượm, để hoài niệm về những trang lịch sử còn mới, nhớ về một đất nước đau
thương mà anh hùng, những vần thơ của ông chính là sự cổ vũ mạnh mẽ cho nhân dân
ta, tiếp tục chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Có thể nói nếu như nguồn cảm hứng về đất
nước trong những vần thơ đầu là sự trầm lắng, suy tư, đôi chỗ là sự đau thương, căm
hờn, thì bốn câu thơ cuối bài lại chính là đỉnh cao của cảm hứng về đất nước. Sau tất
cả những cảm xúc vui, buồn, đau thương Nguyễn Đình Thi hướng tới một không khí ,
hào hùng, sôi động, lớp lớp những người lính chiến xông qua ra chiến trường, tiếng
súng đạn nổ vang trời. Điều ấy khiến chúng ta liên tưởng đến cuộc Tổng khởi nghĩa
mùa thu năm 1945, khắp mọi miền đất nước nhân dân ta đứng lên tiến công phá tan
đồn giặc, Nhật Pháp đầu hàng, ngày 2/9/1945, tại quảng trình Ba Đình Hà Nội Chủ
tịch Hồ Chí Minh đọc bản tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ
cộng hòa. Gần hơn nữa và có lẽ là sát nhất so với ý thơ của Nguyễn Đình Thi chính là
cuộc tổng tiến công của quân đội ta vào sào huyệt của quân thù trên chiến trường Điện Biên Phủ tháng 7/1954.
Trong không khí sôi động ấy hàng ngàn, hàng vạn chiến sĩ xung phong, hết lớp này
đến lớp khác cùng tiến lên, mặc kệ mưa bom bão đạn, mặc kệ lấm lem bùn đất, ta ôm
súng ta quyết tiến về đồn giặc, dưới ánh lửa đạn chói lòa, hình tượng người lính chiến
thật kiêu hùng và bi tráng. Khí thế ấy chỉ có người từng hòa mình trong cuộc chiến
mới có thể tái hiện lại được và không ai khác chính là Nguyễn Đình Thi, từ những trải
nghiệm trên chiến trường, ông đã khái quát hóa trận chiến ác liệt, khí thế anh hùng của
đất nước bằng câu thơ "Súng nổ rung trời giận dữ". Tiếng "rung" ấy tưởng như rung
Phân tích khổ cuối bài Đất nước Nguyễn Đình Thi
chuyển cả trời đất, hỏi rằng phải chất chứa oán hận, căm thù biết bao năm, đất nước
ta, nhân dân ta mới phản đáp lại bằng một tiếng súng cuồng nộ "giận dữ" như thế. Có
thể thấy rằng không khí của chiến trường không chỉ được bao trùm bởi sự ác liệt, mà
còn nằm ở khí thế của người chiến đấu, trước kẻ cướp nước quân đội ta chẳng một
phút nhân nhượng, bởi càng nhân nhượng chúng càng lấn tới, chúng ta phải đem sự
căm thù hóa thành tiếng súng giận dữ, hào hùng, để cho chúng biết rằng đất nước ta
tuy nhỏ bé thế thôi, nhưng tấm lòng yêu nước, lòng tự tôn dân tộc của nhân dân ta là vô cùng, vô tận.
Có lẽ rằng hình ảnh lớp lớp quân dân ta tiến vào chiến trường một cách rầm rộ chẳng
còn có hình tượng tượng nào ngoài hình ảnh "nước vỡ bờ" để hình dung cho chuẩn
xác cả. Như đã nói trong câu thơ trên, người lính chiến đi vào chiến trường với lòng
căm thù và quyết tâm chiến thắng, thì đến câu thơ này ngoài mang nghĩa tả thực hình
ảnh tổng tiến công, nó còn mang ý nghĩa biểu trưng cho sức mạnh, khí thế của quân
đội ta chỉ chực chờ đến giờ phút này mà tuôn trào mạnh mẽ, không cho phép bất kỳ kẻ
nào chống lại sức mạnh ghê gớm sánh ngang với tầm vóc của thiên nhiên kỳ vĩ này.
Một đặc trưng trong thơ của Nguyễn Đình Thi đó chính là cảm hứng lãng mạn luôn
bao quanh chủ nghĩa hiện thực, trước cuộc chiến ác liệt, có hi sinh mất mát, mới đạt
được thắng lợi vẻ vang, Nguyễn Đình Thi từ hình tượng người lính chiến bước ra từ
trong khói lửa chói lòa, lấm lem bùn đất đã khái quát hóa thành biểu tượng chung cho
đất nước Việt Nam. Đó là một biểu tượng đẹp mang khuynh hướng sử thi và chất anh
hùng ca, tượng đài Việt Nam sừng sững, uy nghi hiện ra từ trong máu lửa chiến tranh,
kinh qua biết bao nhiêu cuộc chiến nhưng vẫn hùng dũng đứng thẳng, mạnh mẽ vươn
mình, rũ sạch bùn đất của kiếp nô lệ lầm than suốt mấy mươi năm. Hình tượng đất
nước trong cảm hứng lãng mạn, anh hùng ca, còn lồng thêm một ý nghĩa biểu tượng
khác đó chính là sức sống tiềm tàng mãnh liệt của nhân dân Việt Nam. Trải qua biết
bao thăng trầm bể dâu, lớp lớp người đã ra đi vì Tổ quốc, trong trái tim chỉ mang một
niềm tin bất diệt, ngày mai chính là tự do, hạnh phúc, niềm tin ấy tựa như đóa hoa sen,
ngâm mình trong bùn đất, chỉ đợi ngày xé tan mặt nước để trổ bông, mang đến cho
cuộc đời vẻ đẹp thanh khiết, cao quý không gì sánh bằng.
Với những trải nghiệm thực tế cùng cảm hứng lãng mạn đậm chất sử thi, anh hùng ca,
hình tượng đất nước trong bài thơ đã được Nguyễn Đình Thi khái quát hóa bằng
những hình ảnh giàu tính biểu tượng, đa nghĩa, rất sâu sắc và thấm đượm tình quê
hương. Như vậy sau tất cả những đau thương, mất mát, đất nước đã đứng lên từ trong
máu lửa, bùn đất mang vầng hào quang sáng chói của vẻ đẹp kiêu hùng, bất tử.