Trình bày nội dung và rút ra ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm trù Tất nhiên và Ngẫu nhiên? | Câu hỏi ôn tập môn Triết học Mác - Lênin

lOMoARcPSD|472 054 11 lOMoARcPSD|472 054 11
Dàn ý trình bày nội dung và rút ra ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm trù Tất nhiên và Ngẫu nhiên : I. Mở đầu 1. Giới thiệu chủ đề
Cặp phạm trù “tất nhiên” và “ngẫu nhiên” là một trong những cặp phạm trù cơ bản của Triết học
cũng như của phép biện chứng duy vật nói riêng. Nói là cơ bản vì nó chính là một sản phẩm khái
quát những mối liên hệ phổ biến nhất, bao quát các lĩnh vực tự nhiên, xã hội và tư duy của phép
biện chứng. Cùng với các cặp phạm trù khác, “tất nhiên” và “ngẫu nhiên” đã xây dựng nên cho Triết
học một nền tảng lý luận vững chắc, cơ bản để từ đó Triết học giải quyết được nhiều vấn đề khác. 2. Lý do chọn chủ đề
Tất nhiên và ngẫu nhiên cùng với mối quan hệ giữa chúng không chỉ góp phần xây dựng lên phép
biện chứng duy vật mà nó còn có ý nghĩa đưa lại cho chúng ta bài học trong hoạt động nhận thức và
thực tiễn của đời sống hàng ngày
3. Tóm tắt những mục sẽ trình bày -
Khái niệm của “tất nhiên” và “ngẫu nhiên” -
Mối quan hệ biện chứng giữa “tất nhiên” và “ngẫu nhiên” -
Ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm trù “tất nhiên” và “ngẫu nhiên” II. Nội dung
1. Khái niệm các phạm trù, các cặp phàm trù -
Tất nhiên (tất yếu) là cái do bản chất, do nguyên nhân bên trong của kết cấu vật chất quyết
định và trong những điều kiện nhất định nó nhất định phải xảy ra như thế này chứ không thể
xảy ra như thế khác, nó là cái tương đối ổn định.
Ví dụ : 2 mèo đực và cái giao phối tất nhiên sẽ sinh ra mèo con. Khi quả trứng gà rơi từ độ cao
10m thì nó chắc chắn sẽ vỡ. Đã là con người ai cũng phải sinh ra, lớn lên và chết đi. Điều này
không thể khác đi được -
Ngẫu nhiên là cái không do mối liên hệ bản chất, bên trong kết cấu vật chất quyếtđịnh mà do
những nguyên nhân bên ngoài, do sự ngẫu hợp của nhiều hoàn cảnh bên ngoài quyết định;
do đó, nó có thể xuất hiện như thế này, hoặc xuất hiện như thế khác, nó là cái không ổn định
Ví dụ : Qủa táo rơi ở vị trí nào ở trên mặt đất là ngẫu nhiên. Việc quả trứng gà bị rơi là ngẫu
nhiên, nó có thể bị rơi hoặc không
2. Mối quan hệ biện chứng giữa các cặp phạm trù -
Tất nhiên và ngẫu nhiên tồn tại một cách khách quan, ở bên ngoài và độc lập với ý thức của con người
Ví dụ : Cây nở ra hoa, quả là tất nhiên, do bản chất di truyền sinh học quyết định. Nhưng ra hoa,
quả lúc nào lại là do ngẫu nhiên chi phối. -
Tất nhiên và ngẫu nhiên là hai mặt thống nhất và đối lập. lOMoARcPSD|472 054 11
Ví dụ : Sự hình thành trái đất là do vụ nổ lớn đó là điều tất nhiên nhưng thông qua vô vàn cái
ngẫu nhiên là sự vận động, trao đổi của thế giới tự nhiên. Đồng thời, sự vận động đó là yếu tốcho
việc hình thành trái đất… -
Tất nhiên và ngẫu nhiên có thể chuyển hóa cho nhau.
Ví dụ : Trong cuộc cách mạng công nghệ 1 vài sáng kiến nhỏ lúc đầu xuất hiện cũng chỉ là ngẫu
nhiên, nhưng trong quá trình phổ biến cho học tập nhân sáng kiến đó ra, áp dụng 1 cách phổ
biếnthì nó lại trở thành tất nhiên.
Phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên có thể quyết định bởi các mối quan hệ. Cái tất nhiên không
tồn tại thuần túy mà bộc lộ qua vô vàn cái ngẫu nhiên. Do vậy muốn nhận thức được cái tất nhiên
phải thông qua việc nghiên cứu, phân tich so sánh rất nhiều cái ngẫu nhiên. Vì không phải cái
chung nào cũng là cái tất yếu, nên khi nghiên cứu cái ngẫu nhiên không chỉ dừng lại ở việc tim ra
cái chung, mà cần phải tiến sâu hơn nữa mới tim ra cái chung tất yếu.
3. Ý nghĩa phương pháp luận -
Cần dựa vào tất nhiên chứ không thể dựa vào cái ngẫu nhiên
Ví dụ : Học đi đôi với hành là điều tất nhiên. Vì vậy, là sinh viên trường Đại học Kinh tế - Tài chính
TPHCM, bản thân phải tự tim cho mình một môi trường thực hành phù hợp, không chần chừ, đẩy
bản thân vào thế bị động “há miệng chờ sung”, luôn luôn tim tòi học hỏi,trau dồi và tự tim kiếm cơ
hội, không bị động ngồi chờ cơ hội đến. -
Chỉ có thể tim ra được tất nhiên bằng cách nghiên cứu những ngẫu nhiên, tất nhiên và ngẫu
nhiên chỉ mang tinh tương đối, chúng có thể chuyển hóa lẫn nhau. Vì vậy, ta cần tạo ra những
điều kiện nhất định để cản trở hoặc thúc đẩy sự chuyển hóa của chúng theo mục đích nhất
đinh, phù hợp với mong muốn của chúng ta
Ví dụ : Trong nghiên cứu và học tập về môn kinh tế vi mô, bản thân phải hiểu được những quy luật
cung cầu, những ảnh hưởng tác động làm thay đổi nên kinh tế thị trường, vì sao tác động của thuế
làm ảnh hưởng hành vi của doanh nghiệp và người mua. Phải tim hiểu và nghiên cứu, từ đó mới rút
ra những quy luật và tim ra phương pháp thích hợp để mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp nhưng
vẫn không thiệt thòi đến người tiêu dùng. Như theo V. I. Lê- nin, “phân tich cụ thể mỗi tinh tinh cụ
thể”, đó là “bản chất” và“linh hồn sống” của chủ nghĩa Mác -
Không nên bỏ qua ngẫu nhiên mà phải có những phương pháp dự phòng trường hợp các sự
cố ngẫu nhiên xuất hiện bất ngờ.
Ví dụ: Trong thực tiễn, ngoài phương án chính thì người ta còn phải chuẩn bị trước các phương án
dự phòng để chủ động xử lí kịp thời nhữngsự kiện ngẫu nhiên xảy ra. -
Trong thực tiễn, cần tạo ra điều kiện thuận lợi để cái ngẫu nhiên phù hợp với thực tiễn thành
tất nhiên và tất nhiên không phù hợp thực tiễn thành ngẫu nhiên.
Ví dụ : Các tài liệu y học khẳng định rằng song thai cùng trứng giống nhau hoàn toàn về kiểu gene và
kiểu hình, cùng giới tinh. Tuy nhiên gần đây tại Hà Nội đã ghi nhận một trường hợp sinh đôi cùng
trứng nhưng có kiểu gene và giới tinh khác nhau. Ca bệnh hy hữu đặc biệt này đã cung cấp một góc
nhìn hoàn toàn mới, sâu và rộng hơn cho ngành di truyền học và ngành sản phụ khoa lOMoARcPSD|472 054 11
 Liên hệ với bản thân/nhóm trong bối cảnh học tập và định hướng nghề nghiệp
Qua cặp phạm trù tất nhiên – ngẫu nhiên, bản thân em đang học ngành thương mai điện tử
nhận ra được những phương pháp phát triển tốt cho bản thân: hiểu biết về công nghệ và thị
trường thương mại điện tử, cần có các kĩ năng quản lí và phát triển doanh nghiệp, tập thích
ứng với sự biến đổi nhanh chóng của công nghệ và thị trường, ngoài ra cần linh hoạt đáp ứng
các nhu cầu đa dạng của khách hàng và chuẩn bị những phương án dự phòng khi có những
điều ngoài dự tinh xảy ra. III. Kết luận
Qua việc phân tich một ví dụ cụ thể trong cuộc sống giúp chúng ta phần nào nhận thức được rõ hơn tại
sao trong phép biện chứng duy vật cần phải có cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên. Việc phân tich này
không chỉ có ý nghĩa về mặt lý thuyết thuần túy, mà qua đây sẽ giúp chúng ta có cái nhìn đúng đắn hơn
về những sự vật ,hiện tượng diễn ra trong cuộc sống, và khi nhận thức được vấn đề thì chúng ta sẽ thực
hiện nó theo chiều hướng tich cực, đi lên.
Document Outline

• Dàn ý trình bày nội dung và rút ra ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm trù Tất nhiên và Ngẫu nhiên :
  • I. Mở đầu
  • II. Nội dung
  • III. Kết luận