Trình bày phương pháp giải quyết mâu thuẫn - Triết học Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng

Đề bài: Trình bày phương pháp giải quyết mâu thuẫn bằng kết hợp các mặt đối lập. Vận dụng phương
pháp này vào việc giải quyết một mâu thuẫn cụ thể nảy sinh trong cuộc sống của bạn. Bài làm
1. Lý luận kết hợp biện chứng các mặt đối lập
"Trong lý luận biện chứng mácxít, bên cạnh vấn đề đấu tranh và thống nhất,
vấn đề kết hợp giữa các mặt đối lập đã được đặt ra và giải quyết. Đây là biểu hiện
hoạt động tích cực, chủ động của chủ thể trên cơ sở nhận thức mâu thuẫn khách quan,
nhận thức sự thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập." Chính xuất phát từ việc nhận
thức sự thống nhất khách quan, từ những quan điểm chung vốn có giữa các mặt đối lập,
đồng thời cũng xuất phát từ nhu cầu hoạt động thực tiễn xã hội của mình, con người có
thể chủ động tiến hành kết hợp các yếu tố, thậm chí cả các mặt đối lập nào đó nhằm giải
quyết được những mâu thuẫn xã hội cụ thể, đem lại lợi ích cụ thể cho chủ thể con người.
"Có thể nói, khi đề cập tới vấn đề thống nhất giữa các mặt đối lập trong một mâu
thuẫn biện chứng, người ta có thể và cần phải tiếp cận từ ba góc độ cụ thể sau:
- Thứ nhất, xem xét sự thống nhất giữa các mặt đối lập từ góc độ bản thể luận, tức sự
thống nhất khách quan vốn có của chúng. Ở đây mâu thuẫn của sự vật được biểu hiện ra
với tư cách một thể thống nhất hoàn chỉnh, là sự thống nhất tương đối, thống nhất trong
sự khác biệt, kể cả sự đối lập.
- Thứ hai, xem xét sự thống nhất giữa các mặt đối lập từ góc độ nhận thức luận. Ở góc
độ này, sự thống nhất giữa các mặt đối lập được xem như đối tượng nhận thức của con
người. Nhiệm vụ của chủ thể là phát hiện, vạch ra những mặt đối lập đang tồn tại, ẩn náu
bên dưới cái vỏ thống nhất hoàn chỉnh.
- Thứ ba, xem xét sự thống nhất giữa các mặt đối lập từ góc độ thực tiễn. Ở góc độ này,
trên cơ sở nhận thức sự thống nhất (và đương nhiên bao hàm cả sự đấu tranh) giữa các
mặt đối lập của một mâu thuẫn nhất định, chủ thể có thể thực hiện việc kết hợp các mặt
đối lập để từ đó tạo điều kiện giải quyết mâu thuẫn được tốt.
Việc kết hợp các mặt đối lập trong lĩnh vực xã hội không phải là hành động được tiến
hành với bất cứ yếu tố, mặt đối lập nào, trong bất kỳ điều kiện nào. Càng không nên hiểu
việc kết hợp này là một hoạt động mang tính chủ quan thuần túy,thậm chí là tùy tiện, vô
nguyên tắc của chủ thể hành động. Việc kết hợp các mặt đối lập ở đây, với tư cách là hoạt
động tích cực của nhân tố chủ quan, phải dựa trên cơ sở khách quan cụ thể, đó là những
đòi hỏi tất yếu của việc kết hợp và ở cả những điều kiện khách quan cho phép để có thể
tiến hành việc kết hợp này.
Đồng thời, việc kết hợp các mặt đối lập trong đời sống xã hội cũng phải thể hiện được
tính định hướng rõ ràng.
Cụ thể là việc kết hợp này phải làm sao cho quá trình vừa thống nhất, vừa đấu tranh
giữa các mặt đối lập trong một chỉnh thể mâu thuẫn xã hội cụ thể, mặt đối lập đại diện
cho sự tiến bộ sẽ dần dần chiến thắng được mặt đối lập đại diện cho sự lạc hậu. Có như
vậy, việc giải quyết mâu thuẫn xã hội mới đem lại động lực thúc đẩy sự phát triển của xã
hội, phù hợp với quy luật phát triển khách quan của xã hội. Sở dĩ như vậy là vì trong thực
tế xã hội, không giống như ở giới tự nhiên, những mâu thuẫn xã hội thường được biểu
hiện thông qua thái độ, nguyện vọng của các lực lượng xã hội. Các mặt đối lập trong
chỉnh thể mâu thuẫn xã hội thường biểu hiện ra là một mặt đại diện cho cái cũ, là lực cản
sự phát triển xã hội, còn mặt kia đại diện cho cái mới, cái thúc đẩy xã hội phát triển.
Trong sự phát triển xã hội, cái mới và cái cũ này không tách rời nhau mà gắn bó với
nhau, đan xen nhau, vừa thống nhất, vừa đấu tranh với nhau. Vai trò của cái mới đối với
sự phát triển xã hội chỉ được phát huy trên cơ sở phủ định biện chứng, biết kế thừa cái cũ.
Bởi vì, bản thân cái cũ, dù là nhân tố,về cơ bản, kìm hãm sự phát triển, song không vì thể
mà không còn chứa đựng những yếu tố có thể góp phần vào sự phát triển xã hội. Do đó,
việc kết hợp các mặt đối lập –giữa cái cũ và cái mới – với tính cách là một hoạt động tích
cực chủ quan nhằm giải quyết mâu thuẫn xã hội khách quan không thể không tiến hành
và hơn nữa, không thể tiến hành một cách tùy tiện, vô nguyên tắc, không tuân theo quy
luật khách quan." Lý luận Mác Lê nin về mối quan hệ biện chứng giữa điều kiện khách
quan và nhân tố chủ quan hoàn toàn xa lạ với quan điểm ta khuynh, nóng vội, chủ quan,
duy ý chícũng như sự bảo thủ, trì trệ, thụ động trong hoạt động thực tiễn. Ở đây, hoạt
động của con người chủ tự do trong giới hạn nhận thức và làm theo tất yếu khách quan.
Theo tinh thần của lý luận biện chứng mácxít, khi đề cập đến việc giải quyết mâu
thuẫn biện chứng mácxít nói chung, đương nhiên phải nhận thức được rằng đó là quá
trình tự giải quyết. Thuật ngữ tự giải quyết có nghĩa là quá trình giải quyết một mâu
thuẫn xã hội cụ thể nào đó diễn ra một cách khách quan đối với con người, đối với một
lực lượng xã hội nhất định. Con người không thể xóa bỏ một mâu thuẫn xã hội, cũng như
thủ tiêu quá trình tự giải quyết của nó. Trái lại, con người chỉ có thể tác động, làm chậm
lại hoặc thúc đẩy nhanh hơn quá trình giải quyết mâu thuẫn xã hội đó, tùy vào mức độ
nhận thức và làm theo tính tất yếu khách quan của việc giải quyết mâu thuẫn xã hội này.
Qua đó, con người có thể kìm hãm hoặc thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Đó là biểu hiện
mối quan hệ biện chứng giữa khách quan và chủ quantrong đời sống xã hội, trong sự phát
triển xã hội. "Tóm lại, việc kết hợp các mặt đối lập trong quá trình giải quyết một mâu
thuẫn xã hội cụ thể chỉ có thể tiến hành được khi có đầy đủ những điều kiện khách quan
và chủ quan cho phép". Tuyệt đối đây không phải là một giải pháp có tính phổ biến, có
thể thực hiện trong mọi trường hợp, với mọi điều kiện.
Thứ nhất, về mặt khách quan; việc kết hợp các mặt đối lập chỉ có thể tiến hành
trongcác trường hợp cụ thể sau:
"1. Giữa các nhân tố, các lực lượng xã hội, tồn tại với tư cách là những mặt đối lập
củanhan phải có những điểm chung, tương đồng có thể đi tới sự điều hòa, thỏa hiệp
trongmột giới hạn nhất định. Trong trường hợp này, chủ thể hoạt động có thể thực
hiệnviệc kết hợp các mặt đối lập, trong đó chấp nhận một sự thỏa hiệp nào đó,
nhằmhướng sự giải quyết mâu thuẫn xã hội theo hướng có lợi cho chủ thể. Việc kết
hợpcác mặt đối lập, với những thỏa hiệp nhất định ở đây không phải là hành động xóa
bỏnguyên tắc đấu tranh giữa các mặt đối lập. Đây chỉ là hành động đưa cuộc đấu tranh
giữa các mặt đối lập vào trong một hình thức cụ thể, có lợi cho chủ thể mà thôi.Trong
trường hợp giữa các mặt đối lập hoàn toàn không có điểm chung, tương đồng,mâu thuẫn
xã hội này hoàn toàn mang tính đối kháng thì việc kết hợp không thể thựchiện một cách
đúng đắn và đem lại hiệu quả mong muốn cho chủ thể.
2. Việc kết hợp các mặt đối lập chỉ có thể thực hiện trong điều kiện hoàn cảnh xã hội
thuận lợi (bao gồm cả điều kiện trong nước và quốc tế).
Cụ thể đó phải là những điềukiện hoàn cảnh cho phép chủ thể thực hiện được việc kết
hợp theo mong muốn. Thậm chí đó còn là những điều kiện hoàn cảnh như một đòi hỏi tất
yếu khách quan, buộc chủ thể phải tiến hành giải quyết mâu thuẫn bằng phương thức kết
hợp này. Chẳng hạn, những biến đổi về kinh tế quốc tế hiện nay, về sự phát triển như vũ
bão của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện nay… là những điều kiện khách
quan cho phép chủ thể hoạt động có thể thực hiện sự kết hợp các mặt đối lập.
Thứ hai, về mặt chủ quan: việc kết hợp các mặt đối lập chỉ thực hiện được và đạt kết
quả mong muốn khi chủ thể có đủ năng lực và bản lĩnh chính trị cần thiết đáp ứng được
yêu cầu của sự kết hợp này. Đòi hỏi chủ thể ở đây phải có khả năng sớm nắm bắt được
yêu cầu khách quan cũng như thời cơ thuận lời của việc kết hợp, từ đó tiến hành tổ chức
kết hợp một cách khéo léo, khoa học nhằm hướng cuộc đấu tranh giữahai mặt đối lập
trong mâu thuẫn theo hướng có lợi cho chủ thể. "
Vai trò của chủ thể trong việc kết hợp các mặt đối lập ở đây là có ý nghĩa quyết định.Việc
kết hợp các mặt đối lập là hành động cụ thể trong quá trình giải quyết mâu thuẫn xã hội
khách quan, cho nên, đương nhiên quá trình này ngay từ đầu đã thể hiện và cần phải thể
hiện tính định hướng của nó. Nghĩa là, việc kết hợp các mặt đối lập sẽ được tiến hành
nhằm đáp ứng nhu cầu, lợi ích của chủ thể hoạt động. Song đồng thời, để việc kết hợp
này không rơi vào tình trạng là biểu hiện của hoạt động chủ quan thuần túy, không còn
tồn tại với tư cách là sự phản ảnh tính tất yếu khách quan, lại đòi hỏi việc kết hợp phải
được tiến hành một cách khoa học, phù hợp với bản chất của các mặt đối lập. Cụ thể là
việc tiến hành kết hợp các mặt đối lập phải đảm bảo sao cho các mặt đối lập vẫn thực
hiện được cuộc đấu tranh của chung mà vẫn đáp ứng được yêu cầu của chủ thể. Việc kết
hợp các mặt với tư cách hoạt động chủ quan vẫn phải đảm bảo nguyên tắc đấu tranh giữa
các mặt đối lập chứ không phải kết hợp đi tới sự thủ tiêu cuộc đấu tranh của chúng. Đây
chính là điểm khác biệt cơ bản giữa hoạt động kết hợp các mặt đối lập một cách đúng
đắn, có tính khoa học, với những hoạt động kết hợp phi khoa học, kết hợp sai lầm chủ
quan.Nếu xét về hình thức, có thể chia hoạt động kết hợp ra làm ba loại:
"Thứ nhất, đó là sự kết hợp khoa học, biện chứng, đúng đắn. Đây là sự kết hợp có
nguyên tắc, đảm bảo nguyên tắc đấu tranh giữa các mặt đối lập. Sự phản ánh này phản
ánh đúng đắn tính biện chứng trong mối quan hệ giữa các mặt đối lập là vừa thống nhất lại vừa đấu tranh.
Thứ hai, đó là sự kết hợp mang tính chiết trung. Sự kết hợp này được thực hiện
mộtcách tùy tiện, vô nguyên tắc. Chủ thể kết hợp đã thực hiện sự kết hợp hoàn toàn dựa
vào ý chí chủ quan, kết hợp bất cứ cái gì, trong bất kỳ điều kiện hoàn cảnh nào. Đây là sự
kết hợp được tiến hành không dựa trên cơ sở thống nhất khách quan giữa mặt đối lập. Sự
kết hợp chiết trung không đem lại những giá trị đích thực cho sự phát triển và tiến bộ xã hội.
Thứ ba, đó là sự kết hợp mang tính cải lương. Đây là sự kết hợp các mặt đối lậpkhông
đảm bảo nguyên tắc đấu tranh giữa chúng với nhau. Sự kết hợp này thể hiệnsự nhượng
bộ, thỏa vô điều kiện, sự thiếu bản lĩnh của chủ thể để có thể đưa sự kếthợp tới kết quả
mong muốn. Kết quả tất yếu của sự kết hợp này là sự thất bại của chủthể hành động."
Như vậy, trong quá trình giải quyết một mâu thuẫn xã hội cụ thể, tùy vào nội dung, tính
chất của một mối quan hệ giữa các mặt đối lập, cũng như tùy vào điều kiện hoàn cảnh
khách quan (trong nước và ngoài nước), năng lực của chủ thể hoạt động…có thể tiến
hành việc kết hợp các mặt đối lập nhằm để giải quyết một mâu thuẫn xã hội cụ thể một
cách tốt nhất, đem lại lợi ích cao nhất cho chủ thể."Từ sự phân tích tư tưởng biện chứng
mácxít về sự kết hợp các mặt đối lập ở trên cho phép rút ra kết luận sau đây: Kết hợp các
mặt đối lập là một hoạt động tự giác, tích cực của chủ thể thực tiễn trong quá trình giải
quyết một số mâu thuẫn xã hội cụ thể trong những điều kiện khách quan và chủ quan cụ
thể nhằm đem lại lợi ích nhất định cho chủ thể. Đó chính là hoạt động kết hợp những
nhân tố, lực lượng xã hội tồn tại với tư cách là những mặt đối lập của nhau, dựa trên cơ
sở nhận thức về tính thống nhất vốn có giữa những nhân tố, lực lượng xã hội này, đồng
thời tôn trọng sự đấu tranh khách quan của chúng."
2. Vận dụng lý luận này vào cuộc sống.
Hiện nay, tầm quan trọng của việc vận dụng lý luận biện chứng các mặt đối lậpvào
cuộc sống là vô cùng quan trọng. Đứng trước các vấn đề khó khăn, cần sự lựa chọn, em
vận dụng các nguyên lý này nhằm giải quyết vấn đề một cách thuận lợi. Và trong cuộc
sống của chúng ta chắc chắn ai cũng sẽ gặp phải những mâu thuẫn trong đời sống và em
cũng không ngoại lệ. Em và người bạn em đang trong quá trình khởi nghiệp với Café khi
bắt đầu thì vô số khó khăn, mâu thuẫn xảy ra và cần được giải quyết. Một trong những
mâu thuẫn đó là vấn đề lợi ích của bản thân hay lợi ích xã hội " ở đây là khách hàng mua
cafe". Khi tụi em quyết định một sản phẩm Café để tung ra thị trường, phải đối mặt với
các câu hỏi làm thế nào để tối đa hóa lợi nhuận, nhưng chất lượng sản phẩm phải tốt nhất,
các hoạt động sản xuất phải làm gì để hạn chế ô nhiễm môi trường , định mức giá như thế
nào mới có thể kinh doanh tốt được, làm sao để thu hút được khách hàng thích uống Café
ở thị trường để sử dụng sản phẩm của em. Em muốn sản phẩm cho khách hàng uống là
tốt nhất, vị nguyên chất, không pha tạp chất thì khách hàng mới trung thành lâu dài
nhưng đồng thời giá sẽ cao hơn so với giá thị trường thì sẽ khó chiếm được thị phần lớn
và bản thân Cafe em sẽ không tạo ra đợi lợi nhuận tối đa, còn bạn em thì lại muốn làm ra
sản phẩm Café giá rẻ để lợi nhuận cao thì chắc chắn Café sẽ có tạp chất và khách hàng thì
không thích đều này. Các yếu tố trên đối lập nhau bởi tối đa hóa lợi nhuận ta sẽ phải làm
giảm chất lượng sản phẩm. Ngành kinh tế hiện nay luôn có những cạnh tranh lớn, đòi hỏi
em phải sản xuất ra làm sao để có giá cạnh tranh với thị trường nhằm có thể thu được thị
phần cao hơn. Tuy nhiên, chi phí sản xuất thấp có thể dẫn đến chất lượng kém, điều này
ảnh hưởng đến danh tiếng của Café.Từ các lý luận biện chứng kết hợp các mặt đối lập,
em sẽ vận dụng vào, xác định các yếu tố khách quan và chủ quan, giải quyết mâu thuẫn
trên. Các nhà nghiên cứu và khoa học trong nghành Café hiện nay trở thành một yếu tố
khách quan cho mặt đối lập giữa chi phí và lợi nhuận.
Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng để chúng ta có thể chiếm được một thị phần nào đó
trong sản phẩm Café hiện nay không nhất thiết là phải gía sản phẩm thấp chúng ta có thể
đa dạng hoá sản phẩm và tập trung thu hút khách hàng với từng phân khúc sản phẩm Café
mình; thay vì trước đây là phải làm Café giá rẻ nhưng chất lượng thấp pha với tạp chất thì
giờ ta sẽ chia ra 2 đến 3 loại phân khúc ; phân khúc thấp là sản phẩm Café giá chỉ 10k
nhưng pha tạp chất là 70% phù hợp với dạng mang đi và cần sự tỉnh táo không cần
thưởng thức vị , phân khúc hai là Café pha tạp chất với 40% giá 25k , và phân khúc cao
cấp nhất dành cho những người sành uống và thích uống Café đậm đặc nguyên chất
100% sẽ bán với giá 50k .
Phân loại phân khúc này sẽ giúp cho công việc định giá sản phẩm rõ ràng hơn và nắm
tới khách hàng mục tiêu rõ hơn và cũng không lo khách hàng sành uống thích uống Café
nguyên chất lại không mua được sản phẩm và những người chỉ cần uống Café rẻ để tỉnh
táo không cần thưởng thức đậm vị, có thể kết hợp lợi nhuận và chi phí một cách tối ưu.
Để có thể giải quyết tối ưu, bản thân em cần phải phát triển tư duy sáng tạo và học hỏi
từ các người đi trước không ngừng, phải luôn kham khảo ý kiến khách quan từ các
chuyên gia trong nghành, áp dụng các tiến bộ khoa học mới nhằm kết hợp được yếu tố
chi phí, lợi nhuận và chất lượng hiệu quả. Các tiến bộ khoa học kĩ thuật sẽ là tiền đề để
tạo ra các sản phẩm có chất lượng tốt và được bán ra với mức giá hợp lý. Điều này sẽ
đồng thời tăng lợi ích của công ty cũng như lợi ích của xã hội đặc biệt là những người
tiêu dùng sản phẩm Café bên em. Khi hai bên cùng đạt được mục tiêu của mình mà vẫn
giữ được lợi ích, giá trị cho đối phương.
- Tài liệu tham khảo: Sách “Sự kết hợp các mặt đối lập” của thầy Trần Nguyên Ký.