Tủi thân là gì? Tại sao con người ta cảm thấy tủi thân?

Tủi thân là gì? Tại sao con người ta cảm thấy tủi thân?
1. Thế nào là cảm giác tủi thân?
"Tủi thân" là một cụm từ tiếng Việt dùng để diễn đạt cảm xúc của sự thất vọng, buồn bã,
hoặc thất bại. Khi bạn cảm thấy "tủi thân", có thể bạn cảm thấy rằng bản thân mình đã không
đạt được điều gì đó, hoặc bạn cảm thấy thất vọng về một tình huống cụ thể. Cảm giác này
thường đi kèm với sự tự ti, tự ái và không tự tin. Có thể người ta cảm thấy "tủi thân" khi họ
thất bại trong một nhiệm vụ quan trọng, hoặc khi họ cảm thấy mình không đủ tài năng hoặc
xứng đáng với một điều gì đó. Trong một số trường hợp, cảm giác "tủi thân" có thể dẫn đến
tình trạng tâm thần không ổn định hoặc trầm cảm. Để vượt qua cảm giác này, quan trọng để
tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè, gia đình hoặc chuyên gia tâm lý.
Tuy nhiên, vấn đề nảy sinh khi bạn bị mắc kẹt trong cảm giác tủi thân và lặp lại điều đó
mỗi khi đối mặt với những tình huống khó khăn. Sự tủi thân này có thể ngăn chúng ta học từ
những sai lầm và đặt chúng ta vào nguy cơ bỏ lỡ cơ hội. Nó cũng làm chúng ta mất đi sức
mạnh, khả năng tìm kiếm giải pháp để đạt được mục tiêu lâu dài.
Việc cảm thấy tủi thân thường xuyên và kéo dài có thể dẫn đến trạng thái trầm cảm và
ảnh hưởng đến sức khỏe, bao gồm cả các vấn đề về tim mạch vành. Đáng lưu ý, tủi thân không
chỉ là một cảm xúc đơn thuần mà là một trạng thái tâm lý. Nó xuất hiện khi chúng ta tập trung
quá nhiều vào những vấn đề của bản thân và cảm thấy mình là nạn nhân. Trạng thái này gây ra
những cảm xúc như buồn bã, lo âu, tổn thương và cảm giác bất lực.
2. Tại sao con người ta cảm thấy tủi thân?
Con người có thể cảm thấy "tủi thân" vì một số lý do khác nhau, bao gồm:
- Thất bại hoặc không thành công: Khi gặp phải sự thất bại hoặc không đạt được mục
tiêu, con người có thể cảm thấy tủi thân vì họ cảm thấy họ đã không làm được điều gì đó mà họ mong đợi.
- So sánh bản thân với người khác: So sánh bản thân với người khác, đặc biệt là trên các
nền tảng truyền thông xã hội, có thể gây ra cảm giác tự ti và tủi thân khi cảm thấy mình không
đủ tài năng hoặc thành công như người khác.
- Thất vọng trong mối quan hệ: Mất mát tình bạn, tình yêu hoặc cảm thấy bị lời khuyên
có thể gây ra cảm giác tủi thân và cô đơn.
- Áp lực xã hội: Cảm giác áp lực từ xã hội hoặc gia đình để đạt được một tiêu chuẩn nhất
định có thể làm cho một người cảm thấy không tự tin và tủi thân.
- Sự tự ti và tự ái: Cảm giác thiếu tự tin và tự ái có thể dẫn đến cảm giác tủi thân khi
người ta cảm thấy mình không xứng đáng với sự thành công hoặc hạnh phúc.
- Stress và trầm cảm: Trạng thái tâm trạng không ổn định như căng thẳng, lo lắng, hoặc
trầm cảm cũng có thể làm cho người ta cảm thấy tủi thân.
Đối với mỗi người, nguyên nhân của cảm giác tủi thân có thể khác nhau và cần phải được
xem xét cá nhân hóa để tìm ra cách xử lý phù hợp.
3. Những cách để đá bay sự tủi thân
- Bước đầu tiên là phải thương cảm cho bản thân
Khi đối mặt với khó khăn, hãy cho phép mình cảm thấy buồn thay vì ép bản thân phải
lạc quan. Việc này không chỉ không tốt cho bản thân mà còn không tốt cho mọi người xung
quanh, bởi vì cảm xúc buồn bã sẽ trở lại sau này. Hãy cho phép mình thực sự cảm thấy và
thương cảm bản thân như cách bạn thường làm với những người thân yêu. Hãy kết nối với
người khác và nhờ sự giúp đỡ khi cần. Hãy để người khác ở bên cạnh bạn nếu họ muốn giúp
đỡ. Điều này sẽ giúp bạn thực sự kết nối với cảm xúc của mình và cảm thấy được ủng hộ, từ
đó tránh được cảm giác tủi thân sau này.
- Hãy nhận thức về ảnh hưởng của việc cảm thấy tủi thân
Sự khác biệt giữa cảm xúc buồn và cảm giác tủi thân là rất quan trọng. Cảm thấy tủi thân
không chỉ làm tổn thương bản thân mà còn ảnh hưởng đến người khác. Ít ai muốn ở bên cạnh
một người luôn mang theo bầu không khí tiêu cực. Hãy nhận ra rằng bạn có thể kiểm soát cảm
xúc của mình và đưa ra quyết định để thay đổi.
- Từ chối trở thành nạn nhân
Tâm lý nạn nhân thường là nguyên nhân của cảm giác tủi thân. Ban đầu, việc này có vẻ
dễ chịu vì cảm giác được che chở, nhưng nó thực sự làm tổn thương mối quan hệ và gây mất
mát cho bản thân. Hãy nhớ rằng mối quan hệ quan trọng hơn là để bị hủy hoại. Hãy lấy lại vị
thế của mình và xử lý mọi chuyện như một người trưởng thành có trách nhiệm, tìm kiếm vai
trò của mình trong mọi tình huống.
- Đổi cách tiếp cận với việc tự đặt câu hỏi
Là con người, chúng ta thường tự đặt ra vô số câu hỏi, là cách chúng ta giao tiếp với bản
thân. Tuy nhiên, chất lượng của câu hỏi sẽ ảnh hưởng đến chất lượng của câu trả lời mà ta nhận
được. Câu hỏi mà những người cảm thấy tủi thân thường tự đặt là "Tại sao?". Tại sao điều này
lại xảy ra với tôi? Tại sao họ lại làm như vậy? Tại sao họ lại đối xử với tôi như thế? Nhưng vấn
đề là những câu hỏi này thường không chất lượng, vì tâm trí sẽ tự trả lời những câu hỏi đó một
cách tiêu cực. Thay vào đó, hãy thay đổi "Tại sao" bằng "Cái gì", "Như thế nào" và "Khi nào".
Ví dụ: "Tôi có thể làm gì để thay đổi kết quả?" "Khi nào tôi nên liên hệ với họ và giải thích
cảm xúc của mình?" "Như thế nào để thay đổi tình huống?" Khi bạn thay đổi chất lượng của
câu hỏi, bạn sẽ thấy mình trở nên mạnh mẽ hơn bất kể hành động của người khác.
- Chịu trách nhiệm về cách bạn cảm nhận
Có nhiều cách để nhìn nhận một tình huống, nhưng nếu bạn thường xuyên đóng vai nạn
nhân, bạn sẽ chỉ nhìn thấy mọi thứ theo một cách cố định. Cách chúng ta lọc thông tin sẽ ảnh
hưởng đến cách chúng ta cảm nhận mọi thứ, và điều này dựa trên trải nghiệm của bạn trong
quá khứ và hiện tại. Nếu bạn liên tục nhìn nhận mọi thứ theo cách tiêu cực, điều này sẽ tiếp tục
trừ khi bạn tự nhận thức được. Nhà tâm lý học Amy Morin khẳng định rằng trạng thái cảm xúc
của chúng ta ảnh hưởng đến cách chúng ta nhìn nhận thực tế, và cách chúng ta nhìn nhận thực
tế lại ảnh hưởng đến cảm xúc của chúng ta. Không ai có thể ép buộc bạn nhìn nhận mọi thứ
theo cách mà bạn muốn, và cách bạn nhìn nhận cũng không nhất thiết phản ánh thực tế. Hãy
chịu trách nhiệm về cách bạn nhìn nhận một tình huống và thách thức bản thân nhìn nó theo
một góc độ khác. Nếu bạn cảm thấy không thoải mái với một trải nghiệm nào đó, hãy viết ra
một danh sách các góc độ khác mà bạn có thể nhìn nhận. Bạn sẽ ngạc nhiên vì có nhiều lựa chọn như vậy.
- Hãy dũng cảm và tử tế với bản thân
Đôi khi, việc nhìn vào gương và chấp nhận trách nhiệm của mình trong mỗi tình huống
có thể là một thách thức. Tuy nhiên, đó chính là cách duy nhất để thực sự thay đổi một cách
bền vững. Trong mọi tình huống, luôn có hai phần, bất kể đó là một bất đồng với người khác
hay một công việc mà bạn không được công nhận. Khi chúng ta nhìn vào phần của mình, chúng
ta sẽ nhận ra những điểm cần thay đổi hoặc cải thiện. Hãy tử tế với bản thân trong quá trình
này. Quan sát bản thân và đưa ra lời khuyên như bạn sẽ làm với người bạn thân. Khi bạn làm
như vậy, bạn sẽ nhận thấy sự tủi thân dần giảm và cảm giác mạnh mẽ dần tăng lên. Bạn sẽ luôn
phát triển và học hỏi từ mỗi tình huống.
- Ghi nhận những điều tốt đẹp trong cuộc sống
Tư duy tiêu cực thường đi kèm với việc bỏ qua những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Vì
vậy, cách nhanh nhất để vượt qua điều này là tập trung vào những điều tích cực. Hãy duy trì
một cuốn nhật ký biết ơn, mỗi ngày ghi lại 5-10 điều tốt đẹp trong cuộc đời của bạn. Cố gắng
ghi lại những điều khác nhau mỗi ngày. Thay vì bị cuốn vào những suy nghĩ tiêu cực, hãy thực
sự tỉnh táo. Dần dần, bạn sẽ trở nên tích cực hơn.
- Hỗ trợ những người kém may mắn hơn
Với những thảm họa liên tục xảy ra trên thế giới ngày nay, dễ dàng nhận ra những người
kém may mắn hơn. Tuy nhiên, sự thương xót không chỉ là cảm xúc mà còn là hành động tích
cực. Hãy nhớ rằng, những thách thức bạn đang đối mặt có thể nhỏ hơn so với những khó khăn
mà người khác đang trải qua. Thay vì bị cuốn vào sự tuyệt vọng của bản thân, hãy tìm cách
giúp đỡ người khác và tạo ra sự khác biệt. Đóng góp là một trong những cách nhanh nhất để
cảm thấy hạnh phúc và thu hút sự chú ý khỏi bản thân. Đồng thời, nó cũng tạo ra sự kết nối
tích cực với người khác. Bằng cách này, bạn sẽ cảm thấy rằng mình đang làm điều có ý nghĩa
cho thế giới và cho chính mình.