Vai trò thực tiễn đối với nhận thức - Triết học Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng
Ví dụ: Tại thời Hy Lạp cổ đại, học giả Ptolemy đã cho ra đời thuyết địa tâm. Trong đó lý thuyết này mô tả Trái đất hình cầu và nằm ở trung tâm vũ trụ. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Triết học Mác -Lênin (THML01)
Trường: Đại học Tôn Đức Thắng
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý
* Tri thức của con người:
Là kết quả của quá trình nhận thức
Có thể phản ánh đúng hoặc không đúng hiện thực
Ví dụ: Tại thời Hy Lạp cổ đại, học giả Ptolemy đã cho ra đời thuyết địa
tâm. Trong đó lý thuyết này mô tả Trái đất hình cầu và nằm ở trung tâm vũ trụ.
Mãi đến tận thế kỷ 16, Nicolaus Copernicus đưa ra giả thuyết cho rằng
chính Mặt trời, chứ không phải Trái đất, nằm ở trung tâm của hệ Mặt trời. * Thực tiễn:
Vật chất hóa được tri thức
Ví dụ: sau khi các nhà khoa học tìm ra các giống lúa mới có năng
suất cao hơn, có khả năng chống chịu thời tiết khắc nghiệt, con người
áp dụng giống lúa mới vào sản xuất và những cây lúa mới với năng
suất cao và tốt hơn được ra đời phục vụ cho con đời sống con người.
Hiện thực hóa được tư tưởng
Ví dụ: Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII (tháng 6-1991),
Đảng ta đã khẳng định: Đảng lấy chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng
Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động. Kể
từ sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng, công tác
nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh được tiến hành nghiêm túc và đạt
được những kết quả quan trọng.
=> Có thể chứng minh, kiểm nghiệm chân lý dựa vào thực tiễn
=> Khẳng định được chân lý hoặc phủ định sai lầm
Có nhiều hình thức khác nhau
=> Có nhiều hình thức kiểm tra chân lý (thực nghiệm khoa học, áp dụng
lý luận xã hội vào quá trình cải biến xã hội)
Tính tuyệt đối của thực tiễn Thực tiễn:
+ Là tiêu chuẩn khách quan duy nhất để kiểm tra chân lý
+ Chứng minh được chân lý, bác bỏ được sai lầm trong mỗi giai đoạn lịch sử cụ thể
Ví dụ: Hầu hết các nhà khoa học thời xưa đều tin rằng vật nặng sẽ rơi
nhanh hơn vật nhẹ hơn khi chúng ở cùng độ cao. Nhưng vào thế kỉ XVI,
Galileo đã thực hiện thí nghiệm thả rơi vật từ trên tháp nghiêng Pisa và
chứng minh được trọng lực khiến mọi vật rơi với một gia tốc như nhau.
Tính tương đối của thực tiễn
+ Thực tiễn có quá trình vận động, biến đổi, phát triển => “ không bao
giờ có thể xác nhận hoặc bác bỏ một cách hoàn toàn một biểu tượng nào
đó của con người, dù biểu tượng ấy là thế nào đi chăng nữa.” (V.I.Lênin:
Toàn tập, sđd, t.18, tr.168)
Ví dụ: Tháng 1 năm 1879, Thomas Edison bắt đầu chế tạo bóng đèn
điện, nhưng nó chỉ cháy được vài giờ. Edison tiếp tục nghiên cứu và cho
ra đời chiếc bóng đèn cháy được 45 giờ vào ngày 21/10/1879.
Sau đó Edison tiếp tục thực hiện nhiều thí nghiệm khác và cuối cùng vào
ngày 31/12/1879 ông công bố phát minh bóng đèn điện sợi đốt có thể cháy sáng hàng trăm giờ.
Tuy nhiên, Thomas Edison không phải người đầu tiên phát minh ra bóng
đèn điện, trước đây từng có ít nhất 22 nhà phát minh nghiên cứu về loại
đèn này nhưng đèn sợi đốt của Edison là hoàn chỉnh và mang lại nhiều
tiện ích nhất cho cuộc sống con người.
* Theo triết học Mác – Lênin
Quan điểm về đời sống, về thực tiễn phải là quan điểm thứ nhất và
cơ bản của lý luận về nhận thức
Khẳng định “con người chứng minh bằng thực tiễn của mình sự
đúng đắn khách quan của những ý niệm, khái niệm, tri thức của
mình, khoa học của mình ( V.I.Lênin Toàn tập, Sđd, t.29, tr.203)
* Quán triệt quan điểm thực tiễn trong nhận thức và hành động
Nhận thức sự vật phải gắn với nhu cầu thực tiễn
Ví dụ: Theo thạc sĩ Trần Quốc Tuấn, việc nâng cao chất lượng giảng
dạy và nghiên cứu khoa học hậu cần quân sự là nhiệm vụ trọng tâm
xuyên suốt của Học viện Hậu cần. Việc thống nhất, chuẩn hóa về hệ
thống từ và thuật ngữ hậu cần quân sự rất cần thiết trong xu thế hội
nhập quốc tế, sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp
4.0. Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của cán bộ ngành hậu cần
quân đội trong các hoạt động nghiên cứu, học tập, phiên dịch và biên
dịch tư liệu, sách, báo hậu cần quân đội viết bằng tiếng Anh, nhóm tác
giả đã đề xuất và tổ chức thực hiện sáng kiến trên.
Phải lấy thực tiễn làm tiêu chuẩn kiểm tra sự đúng sai của kết quả nhận thức
Ví dụ: Vào đầu thế kỷ XIX, các bác sĩ đã không hề rửa tay hay vệ sinh
dụng cụ trước khi thực hiện một ca phẫu thuật.
Điều này dẫn đến tỷ lệ nhiễm trùng sau mổ rất cao, vết thương nào cũng
có màng mủ. Tuy nhiên, hầu hết các bác sĩ đều đổ lỗi cho sự nhiễm
trùng trên là do mất cân bằng của máu, đờm, mật vàng và mật đen. Đến
năm 1865, bác sĩ Lister của bệnh viện Hoàng gia Glasgow bắt đầu chú ý
đến luận điểm của nhà khoa học Pasteur cho rằng trong không khí có
những mầm vi sinh vật - đây chính là nguyên nhân gây hiện tượng lên men và thối rữa.
Sau đó, Lister quyết định sử dụng phương pháp tẩy trùng bằng acid
carbolic trong các trường hợp phẫu thuật. Ông làm tẩm acid carbolic vào
các miếng gạc và băng kín vết thương lại, đồng thời thường xuyên thay gạc.
Sau một thời gian, bác sĩ ngạc nhiên nhận thấy vết thương trở nên khô
bề mặt, không có chút mủ nào và liền sẹo rất nhanh. Từ đây, Lister cùng
nhiều bác sĩ bắt đầu phổ biến rộng rãi ý tưởng làm sạch vết thương và sử dụng chất khử trùng.
Tăng cường tổng kết thực tiễn => rút ra những kết luận góp phần
bổ sung, hoàn thiện, phát triển nhận thức, lý luận
Ví dụ: Trong quá trình xây dựng đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước, các cơ quan chuẩn bị các đề án
trình Đại hội Đảng, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí
thư đã thực hiện nhiều hội nghị, tọa đàm, làm việc với cơ sở... để lắng
nghe ý kiến đóng góp của cán bộ, đảng viên, của các nhà khoa học và
nhân dân, với tinh thần cầu thị tiếp thu.