Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài | Văn mẫu 12

Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài gồm 16 bài văn mẫu siêu hay. Qua phân tích ý nghĩa chi tiết tiếng sáo các bạn học sinh có thể lựa chọn cho mình một cách tiếp cận, một giọng điệu văn thích hợp, để sau đó nó trở thành kiến thức tâm đắc của chính mình.

Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Số lần xuất hiện của tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ
Lần 1: Tiếng sáo xuất hiện ở ngoài đầu núi “Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai
thổi sáo rủ bạn đi chơi”
Lần 2: Tiếng sáo văng vẳng ở đầu làng “tai Mị nghe tiếng sáo văng vẳng đầu
làng”.
Lần 3: Tiếng sáo gọi bạn yêu lửng lơ bay ngoài đường:
Lần 4: Khi Mị bị trói, tiếng sáo vẫn vang vọng: “Em không yêu quả pao rơi rồi/
Em yêu người nào, em bắt pao nào”
Tóm tắt ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ
Số lần
xuất hiện
Chi tiết nhắc tiếng sáo
Ý nghĩa của tiếng sáo
1
Ngoài đầu núi lấp đã
tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi
Biểu hiện cho vẻ đẹp của phong tục,
nét đẹp văn hóa người dân miền núi.
2
Tai văng vẳng tiếng sáo gọi
bạn đầu làng
biểu tượng cho tiếng gọi cuộc
sống, khơi gợi tình yêu trong Mị
3
tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn
lơ lửng bay ngoài đường
động lực thúc đẩy Mị đi đến hành
động chuẩn bị đi chơi xuân
4
Mị vẫn nghe tiếng sao đưa Mị
đi theo những cuộc chơi,..
Tiếng sáo vẫn thôi thúc tâm hồn Mị
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
5
Tiếng sáo, tiếng chó sủa xa xa
Tâm trạng khổ đau của gái Mèo
đầy bất hạnh.
Dàn ý ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ
I. Mở bài
“Vợ chồng A Phủ” của nhà văn Hoài một tác phẩm xuất sắc viết về người lao
động miền núi. Trong truyện rất nhiều những chi tiết đặc sắc độc đáo góp phần
làm bật lên được cuộc đời của nhân vật Mị, đậm thêm cho bức tranh miền núi Tây
Bắc với bạn đọc. đó, chi tiết tiếng sáo lẽ là mang nặng giá trị nhất, bởi không
chỉ đơn giản thể hiện một nét truyền thống của người dân tộc còn góp phần quan
trọng trong việc thể hiện vẻ đẹp, con người nhân vật.
II, Thân bài
1, Giải thích
- Chi tiết là gì? => Chi tiết có thể là một hành động, một sự kiện, một hành động trong
truyện. Nó không chỉ đơn giản là yếu tố cấu thành nên một tác phẩm mà còn mang sức
chứa lớn về nội dung tưởng. Ta từng bắt gặp hương cháo hành đã làm Chí dậy
sóng, ánh sáng của đoàn tàu rực sáng khi lướt qua phố huyện ảm đạm nơi chị em Liên,
mang ức của một Nội phồn hoa của hai chị em… đôi khi, chỉ một chi tiết
nhỏ cũng đủ để tôn thêm sâu sắc hơn cái hồn của tác phẩm văn học.
- Giới thiệu khái quát về tác phẩm và chi tiết:
+ “Vợ chồng A Phủ” thành quả của chuyến đi dài ngày của Hoài cùng với bộ
đội lên vùng cao Tây Bắc. Tại đây, trải qua những năm tháng cùng người dân miền
núi, vùng đất ấy đã “để thương để nhớ” trong lòng người nghệ nhiều quá, chính
niềm thương nhớ khôn nguôi ấy đã thôi thúc ông viết nên tác phẩm.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
+ Câu chuyện kể về Mị - một cô gái người Mèo xinh đẹp trẻ trung. Những tưởng
sẽ một cuộc sống hạnh phúc, một cuộc đời tươi đẹp, ấy nhưng không. Gia đình
Mị mang trên vai món nợ khổng lồ từ thời bố mẹ Mị còn trẻ, vì để cưới được nhau mà
phải vay thống lí Pá Tra. Món nợ ấy qua từng năm lại lớn thêm, lãi mẹ đẻ lãi con, đến
đời Mị, thống nói sẽ trừ hết nợ nếu để Mị gả cho A Sử - con trai thống lí. Nghe thì
có vẻ tốt, ấy nhưng đây là một cuộc hôn nhân ép buộc, một cuộc hôn nhân không tình
yêu.
+ Trở thành con dâu gạt nợ, bị công việc quấn thân, vội với những đày ải của nhà
thống lí. Mang tiếng con dâu ấy nhưng cuộc sống của Mị không khác con ở, b
đối xử bất công. Dần dần, chính bản thân Mị cũng bị cuộc sống ấy làm cho liệt cảm
xúc. Những tưởng Mị sẽ cứ mãi như thế đến hết cuộc đời, nhưng vào đêm tình
mùa xuân, sức sống của người con gái ấy thức tỉnh, tất cả chính nhờ âm thanh
tiếng sáo ngoài kia.
2, Phân tích chứng minh
- Tiếng sáo không phải đến tận đêm tình a xuân mới xuất hiện. trở đi trở lại
trong những trang đời của Mị, từ khi Mị còn là một cô gái tự do, cho đến khi trở thành
con dâu gạt nợ. Âm thanh tiếng sáo cứ văng vẳng bên tai như một lời mời gọi, dần dắt
Mị tìm đến với tự do của riêng mình. Nhưng chỉ đến đêm tình mùa xuân, âm thanh
tiếng sáo ấy mới thực sự khiến sức sống trong Mị bùng lên một cách mạnh mẽ.
* Tiếng sáo đánh thức cảm xúc
- “Ngoài đầu núi, đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo vọng lại,
thiết tha bồi hồi.”: Âm thanh tiếng sáo hiện hữu trong tâm trí Mị, khiến người con gái
ấy thấy thiết tha, thấy bồi hồi, đôi môi mấp máy nhẩm thầm theo lời bài hát. Âm thanh
quen thuộc của quá khứ khiến Mị tự nhiên cất lên tiếng nói. => Tiếng sáo ấy
tiếng gọi của mùa xuân, đã đánh thức cảm xúc thẳm sâu trong tâm hồn Mị đang sống
kiếp con dâu gạt nợ.
- “Lòng Mị đang sống về ngày trước, tai văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng”: Tiếng
sáo gọi bạn đầu làng đưa Mị trở về với những kí ức của nh, quay trở lại làm một cô
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
gái người Mèo nơi vùng núi Tây Bắc, xinh đẹp, tài hoa, “thổi o giỏi”. Kỉ niệm
những đêm mùa xuân ngồi bên bếp uống rượu thổi sáo, “Mị uốn chiếc trên môi,
thổi lá cũng hay như thổi sáo.” Và người con gái toàn sắc toàn tài ấy thổi hay đến mức
“có biết bao nhiêu người mê, cứ ngày đêm thổi sáo đi theo hết núi này sang núi khác”
=> Lúc này đây, tiếng sáo trở thành tiếng vang ức đánh thức những kỉ niệm thẳm
sâu trong lòng Mị.
- “Tiếng sáo lửng lơ ngoài đường” đưa Mị trở lại hiện tại, nơi căn phòng với ô cửa sổ
lỗ vuông nhỏ bằng bàn tay mờ mờ trăng trắng. Lúc này đây, Mị “thấy phơi phới trở
lại, trong lòng đột nhiên vui như những đêm Tết ngày trước”, cảm thấy rằng mình còn
trẻ và muốn đi chơi. Rằng bao nhiêu người có chồng rồi vẫn đi chơi đấy, trong khi Mị
và A Sử o có lòng với nhau đâu => Giờ đây, tiếng sáo là tiếng gọi của tình yêu, của
giai điệu bản tình ca mùa xuân, đưa Mị trở lại là chính mình.
=> Âm thanh tiếng sáo được miêu tả từ xa đến gần, là thanh âm của ngoại cảnh, mở ra
khung cảnh mùa xuân Tây Bắc bàng bạc chất thơ, chính điểm tựa để Hoài khơi
gợi những dòng cảm xúc, tâm lí của Mị.
* Tiếng sáo thúc giục hành động
- Tiếng sáo vẫn cứ văng vẳng bên tai, “rập rờn trong đầu Mị”, dẫn đến hành động nổi
loạn của người con gái trẻ ấy: đến góc nhà, “lấy ống mỡ, xắn một miếng, bỏ thêm vào
đĩa đèn cho sáng”. Lúc này, Mị đã ý thức hành động xua đi bóng tối, hướng tới
thắp lên ánh sáng. Hành động ấy không chỉ là ý định xua đi cái tối trong phòng
còn là xua đi cái tối đang bủa vây lấy cuộc đời Mị, lấy tâm hồn Mị bao lâu nay.
- Rồi Mị sửa soạn đi chơi, quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa phía trong vách, trở
thành một cô gái xinh đẹp ngày nào. Tiếng sáo đã dẫn dắt bước chân Mị, đưa Mị bước
ra khỏi căn phòng chật hẹp, đưa Mị đến gần hơn với ánh sáng, với hạnh phúc.
* Tiếng sáo giải thoát tâm hồn Mị
- Đúng lúc Mị chuẩn bị đi chơi thì bị A Sử nhìn thấy lấy dây trói lại vào cột nhà,
quấn luôn cả tóc lên cột, khiến đầu Mị không quay không nghiêng được. Ấy nhưng Mị
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
không biết mình đang bị trói, vẫn thả hồn theo tiếng sáo ngoài kia, đi theo những cuộc
chơi, phiêu du theo âm thanh của những bản tình ca tha thiết. Nhờ tiếng sáo, Mị thoát
khỏi nghịch cảnh của hiện tại, thậm chí không ý thức được rằng mình đang bị trói.
=> Chính tiếng sáo trở thành tiếng gọi của tự do, giải phóng tâm hồn của Mị.
- Khi tiếng sáo lịm tắt, ô cửa gắn tâm hồn Mị với mùa xuân, với tình yêu cũng đóng
lại. Mị cảm nhận được cái siết chặt của những vòng dây trói trên người mình. Nhưng
đó không chỉ là sợi dây trói thân thể Mị mà còn là sợi dây giam giữ tâm hồn Mị.
3, Đánh giá
- Tiếng sáo đã trở thành điểm tựa nâng đỡ m hồn Mị, giải thoát sức sống mãnh liệt
đã bị m hãm bấy lâu nay trong Mị, để rồi đến đêm đông cởi trói cho A Phủ, sức
sống ấy bùng lên thật mạnh mẽ.
- Chi tiết nghệ thuật độc đáo ấy không chỉ nêu bật được nét văn hóa đặc trưng của
vùng núi Tây Bắc, nét truyền thống đẹp của người dân tộc Mèo còn giúp nhà văn
từ đó dễ dàng miêu tả được tâm lí nhân vật một cách logic, sống động và hấp dẫn.
- Đồng thời giúp nhà văn dễ dàng thể hiện được tình cảm của mình với nhân vật, góp
phần tô đậm thêm giá trị nhân đạo cũng như giá trị hiện thực của tác phẩm.
III. Kết bài
- Khái quát lại giá trị chi tiết với tác phẩm và tác giả, thể đưa thêm luận để bài
viết sâu sắc hơn.
dụ: Tác phẩm khép lại nhưng âm thanh tiếng sáo ấy vẫn cứ văng vẳng mãi trong
tâm trí ta. Để rồi mỗi lần lắng nghe nhớ lại, bất giác trong ta hiện lên hình ảnh một
người con gái xinh đẹp với cuộc đời gian truân cũng thật kiên cường, hiện lên một
bức tranh Tây Bắc thơ mộng đầy chất thơ.
Chi tiết tiếng sáo trong V chng A Ph - Mu 1
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Trong truyn ngn V chng A Ph, nếu tc cúng trình ma mt h tc ám ảnh đời
sng tâm linh của người dân Tây Bc, thì tiếng sáo gi bn tình li tr thành mt nét
đẹp văn hóa trong đời sng sinh hoạt đời sng tinh thn của con người nơi đây.
Tiếng sáo xut hin trong thiên truyện lúc văng vẳng t xa, khi vng li thiết tha,
bi hi, lúc lửng bay ngoài đưng, lúc li rp rờn trong đầu M. Tiếng sáo làm nên
mt min không gian êm dịu, nên thơ thuc v thế gii tâm hồn đẹp đẽ ca nhân vt
M. Trong li bài hát của người thi sáo khát vng t do tình yêu ca trai gái
người Mèo:
“Mày có con trai con gái rồi
Mày đi làm nương
Ta không có con trai con gái
Ta đi tìm ngưi yêu.”
Và c những ước hn buông lơi:
“Anh ném pao, em không bắt
Em không yêu qu pao rơi rồi…
Em không yêu, qu pao rơi rồi.
Em yêu ngưi nào, em bt pao nào…”
Với ý nghĩa đó, tiếng sáo đã trở thành mt si dây tóc phát sáng, khi nó là mt chi tiết
ngh thut gn vi cuc đời, s phn ca nhân vt M, hin thân thế gii tâm hn
đẹp đẽ của gái ngưi H'Mông này. M tng mt gái trẻ, đẹp. Tết đến trai đến
đứng nhn c chân vách đầu bung Mị. Ngày đó, Mị thi sáo gii. M un chiếc
trên môi thổi cũng hay như thi sáo. biết bao nhiêu người mê ngày đêm thi sáo
đi theo Mị. Nhưng món tiền b m M đã vay của nhà thống Tra chưa tr
được nên M b bt v làm con dâu gt n cho nhà thng lí. T đây, Mị sng cuc
sng ti cc, thê thm. lâu trong cái kh, M quen kh ri. M âm thầm như một cái
bóng Mi ngày M càng không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong cửa. Nhưng rồi,
mùa xuân Hng Ngài mang theo màu sc, âm thanh s rộn đã đánh thc sc
sng tim tàng gái sống như đã chết y. Quá trình thc tnh ca M gn lin
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
vi s vng v ca tiếng sáo. Tiếng sáo tr thành cht xúc tác mnh m lay tnh mt
tâm hn ng yên trong đêm lặng vi s ám nh ca bóng ma.
Lần đầu tiên tiếng sáo xut hin trong tác phm cũng lần đầu tiên sau bao ngày i
câm nín nhà thng M nghe tiếng sáo vng li, thiết tha bi hi. M ngi nhm
thầm bài hát người đang thổi. Tiếng sáo đã làm rung lên cảm xúc trong tâm hn M
s thay đổi đó chứng t hn M chưa chết hn. M đang sống li, lòng M đã sợi
dây xúc cm. M đang sống với giai điệu, với ý nghĩa lời i hát người đang thổi.
Trong không khí đón tết, nhìn cảnh người nhảy đồng, ngưi hát, thêm cái nng nàn
của u, khi M ung c tng bát, tiếng sáo đã đưa Mị v quá kh, lòng M thì đang
sng v ngày trước. Tai M văng vẳng tiếng sáo gi bạn đầu làng. T đây, tiếng sáo
thc dy khát vng sng, sc sng trong M, M thấy phơi phới tr lại, trong lòng đột
nhiên vui sướng như những đêm tết ngày trưc. M tr lm. M vn còn tr. M mun
đi chơi. Nghĩ đến cnh A S vi M, không lòng vi nhau vn phi vi nhau,
trong M xut hiện suy nghĩ Nếu nm ngón trong tay lúc này, M s ăn cho chết
ngay ch không bun nh li na. Nh li, ch thấy nưc mt ứa ra. Như vậy là, Tiếng
sáo gi bn yêu lng lơ bay ngoài đưng kia chính là tm gương soi hắt lại để M nhìn
hơn về cuc sng hin ti ca mình. M đã muốn chết ngay, nghĩa Mị đã không
chp nhn hoàn cnh, M đang muốn phn kháng li hoàn cnh. Đây là điu hoàn toàn
khác vi M lầm lũi sut bao tháng ngày trong nhà thống trước đây. Nhìn thấy A S
chun b đi chơi, Bây gi M cũng không nói. Mị đến góc nhà, ly ng m, xn mt
miếng b thêm vào đĩa đèn cho sáng M mun thp sáng thêm khát vng sng mi
nhen nhóm tìm về. Trong đầu M đang rập rn tiếng sáo. Tiếng sáo vy gi M, thôi
thúc Mị. Điệp khúc M muốn đi chơi mt ln na bùng lên . M cũng sắp đi chơi.
Ngay sau đó, hàng loạt các hoạt động din ra mt cách nhanh chóng, M qun li tóc,
M vi tay ly cái váy hoa vt phía trong vách, như thể M đang thực hin hành
động gii phóng cho mình, ci b khi s trói buc ca con ma nhà thng lí, thoát
khỏi căn buồng kín mít ca M n buồng ch mt chiếc ca s mt l vuông
bằng bàn tay. Lúc nào trông ra cũng ch thấy trăng trắng, không biết sương hay
nng.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Thế ri khát vng y mới được nhen nhóm, ngay lp tc đã b A S chặn đứng. A S
đã nắm M, ly tht lưng trói hai tay M. Nó xách c mt thúng sợi đay ra trói đứng M
vào ct nhà. Tóc M xõa xung, A S qun luôn tóc lên ct, làm cho M không cúi,
không nghiêng được đầu na. Nhưng sự thc, A S ch th trói được thân xác M,
còn tâm hn M vn hoàn toàn t do. M vn sng trn vn trong thế gii ca riêng
mình, Trong bóng ti, M đứng lặng im, như không biết mình đang b trói. Hơi rượu
còn nng nàn. M vn nghe tiếng sáo đưa M đi theo những cuộc chơi, những đám
chơi. Như vậy, tiếng sáo chất xúc tác làm thay đi tâm nhân vt Mị, giúp ngưi
đọc nhn ra sc sng tim tàng M, mt sc sng mãnh lit không th hy dit
được.
Chi tiết tiếng sáo đã giúp nhà văn Hoài khám phá ra vẻ đẹp m hn M, khng
định được sc sng bt dit của con người. Có th xem, tiếng sáo là chi tiết ngh thut
đẹp, giàu sc gi, ám ảnh người đọc. Nhân vt M trong hoàn cnh này làm ta liên
ởng đến quá trình thc tnh ca nhân vt Chí Phèo trong tác phm cùng tên ca nhà
văn Nam Cao. Những nhà văn lớn vn thường những nhà nhân đo ch nghĩa. C
Nam Cao và Tô Hoài đu là những nhà văn như thế.
Tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân - Mu 2
Cây cối đâm hoa kết trái là quy lut ca t nhiên, con gái ln lên ly chng là quy lut
ca hội cũng niềm ước ca biết bao gái tr. Thế nhưng, ông trời nhiu
khi “chơi ác”, ngay cả hạnh phúc tưởng chừng như đơn giản ấy cũng không mỉm cưi
vi nhân vt M trong truyn ngắn “Vợ chng A Phủ”, quay lưng với m ra
những trang đời đen tối đầy nước mt. M mt gái tr đẹp, yêu lao động, hiếu
thảo thương bố. Đó còn một gái yêu t do, yêu cuc sống ncánh chim hi
âu không s bin ln, du biết rằng “món nợ truyn kiếp” kia, đến chết cũng không tr
hết, nhưng cô sẵn sàng tr n bng mọi giá để được t do bên b - người đàn ông suốt
đời gánh n trên vai nay đã đến tui cn tàn. Thế nhưng, ngang trái đã chụp lên M
một màu đen tang tóc: “Mị b bt v làm dâu gt n, làm v A S”.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Sng trong nhà thng lí, M không khác kiếp con trâu, con nga. Làm vic c ngày
lẫn đêm, t ngày này qua ngày khác như một cái máy. Cuc sng thng kh ấy đã
khiến M mất đi ý thức v cuc sng, M ngày càng không nói "lùi lũi như con rùa
nuôi trong cửa". Căn buồng M nằm như chốn địa ngc trn gian, ch mt ô l
vuông bng bàn tay. M b bóc lt sức lao động, b chôn vùi tui thanh xuân trong nhà
thống dưới s tn ti của ng quyn thn quyn. Cuc sng thng kh đã
khiến M mất đi ý thc v s sng.
Mùa xuân năm ấy trên khắp núi đi Tây Bc ngp tràn sc xuân hòa quyn cùng tiếng
sáo r bạn đi chơi, nghe tiếng sáo “Mị thấy phơi phi tr lại, trong lòng đột nhiên vui
ớng như những đêm tết ngày trước”. Lần đầu tiên, tiếng sáo xut hin trong tác
phẩm, cũng lần đu tiên sau bao ngày dài câm nín trong nhà thống “Mị thy thiết
tha bi hi” cùng với đó những cơn “gió rét thổi vào c gianh vàng ửng”. chính
chi tiết “tiếng sáo” đã đánh thc tâm hồn, đánh thức khát vng sng sc sng tim
tàng trong Mị. “Tiếng sáo” sự hin thân ca mt phn tui tr nhng ức tươi
đẹp ca M. M uống ợu: “Mị lén lấy hũ u, c ung ng c từng bát” , tiếng sáo
hòa cùng cht men làm M say. Trong cơn say, lòng M sng v quá kh, cái thi
M “un chiếc trên môi, thổi cũng hay như thi sáo, biết bao người ngày đêm
đi theo Mị”. Quá khứ khiến M thật chua xót khi nghĩ đến cuc sng hin ti: M sng
trong nhà thng không bng kiếp con trâu, con ngựa; “A Sử chng bao gi cho M
đi chơi tết” ; quan trọng “A Sử vi M, không lòng mà vn phi với nhau”.
cay đắng nào bng cuc sng hôn nhân không xut phát t tình yêu, tình nghĩa vợ
chng không s gn kết, điều đó làm cho Mị ước: “nếu nm ngón trong
tay lúc này, M s ăn cho chết ngay ch không bun nh li nữa”. Muốn chết, nghĩa
đã ý thức được s sng, mong mun mt cuc sng bớt đau thương hơn, bớt ti nhc
hơn. Như vậy, tiếng o gi bn kia chính tấm gương để M nhìn hơn về cuc
sng hin ti ca mình. M đã muốn “chết ngay”, nghĩa Mị đã chp nhn thc ti,
mun phn kháng li hoàn cnh.
Sau khi nghe tiếng sáo “Mị thấy phơi phi tr lại, trong lòng đột nhiên vui ớng như
những đêm tết ngày trước”. Tuổi xuân, tui tr ca M c thế ln dn lên, cho ti khi
chiếm trn tâm hn, M nhận ra “Mị tr lm, M vn còn tr, M muốn đi chơi”, “Mị
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
đến góc nhà, ly ng m, xn mt miếng b thêm vào đĩa đèn cho sáng". Trong đầu
M đang rập rn tiếng sáo, tiếng sáo vy gi M, thôi thúc M “M qun li tóc, M vi
tay ly cái váy hoa vt phía trong vách” - hành động ca M đưc miêu t bng
những câu văn ngắn,mang nhịp điệu gấp gáp như thế M đang nhanh chóng, dứt khoát
thc hiện hành động giải phóng cho mình, bỏ con ma nhà thng lí, thoát khỏi căn
bung kín mít kia. Những hành động ấy đã chứng t rng M đã thật s hi sinh, sc
sng tiềm tàng trong con ngưi M đã sống dy nh âm thanh ca tiếng sáo. Tiếng sáo
đánh thức tâm hn, sc sng mãnh lit ca M. Tiếng sáo đưa Mị đi theo
nhng cuộc chơi, ngay cả khi đã b A S trói cht vào ct nhà. M không cm thy
đau đn lúc này s hi sinh nhân tính ca M rt mnh m. Nh tiếng sáo
cht men của ợu trong đêm tình mùa xuân Mị đã được hi sinh, khao khát sng
ca M được đánh thức.
Chi tiết “tiếng sáo” tác nhân làm thay đi trng thái tâm ca nhân vt M, t mt
người lầm lũi “như con rùa nuôi trong cửa” Mị cm thấy “tha thiết bi hổi”. Đó
sc sng tim tàng mãnh lit trong M, góp phn bc l tưởng ca tác phm, ngòi
bút nhân đạo sâu sc ca Hoài. M đã đưc hồi sinh sau bao ngày dài câm nín, “lùi
lũi như con rùa nuôi trong cửa”, sống vt v như cái xác không hồn trong nhà
thống Tra. Nhà văn xót thương cho s phn ca M trân trng sc sng, khát
vng sng, khát vng t do hnh phúc của cô. Song, nhà văn cũng t cáo gay gt
chế độ thc dân phong kiến min núi, bn thng tr gian ác đã chà đạp, đàn áp con
người bng nhng h tc.
Cùng tác nhân làm thay đi trng thái tâm nhân vật, khơi dậy khát vng sng
trong h. Cùng là chi tiết góp phần tô đậm giá tr nhân đạo của hai nhà văn và thể hin
tài năng phân tích din biến tâm bc thy, chi tiết “tiếng chim hót” đánh thức phn
người ca Chí Phèo trong tác phm cùng tên ca Nam Cao chi tiết “tiếng sáo gi
bạn” đánh thức tâm hn M trong đêm tình mùa xuân đã đánh thc tâm hn, con
người tưởng chừng như đã chết ca nhân vật. Nó khơi dy trong h nim ham sng và
khát vng sng, khát vng t do hạnh phúc. Tuy nhiên, “tiếng sáo” âm thanh
khơi gợi M nh v quá kh tươi đẹp, trái ngưc vi hin tại. “Tiếng sáo” làm cho sức
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
sng tim tàng, khát vng t do ca M tri dy mt cách mãnh lit. Còn “tiếng chim
hót” âm thanh quen thuộc, nhưng mãi đến hôm nay khi tnh Chí mi nghe thy
đây là âm thanh giúp thi bùng khao khát đưc làm người lương thiện ca Chí.
Qua vic khc ha những “chi tiết tiêu biểu” nhà văn Nam Cao Hoài đã khẳng
định tài năng của mình trong vic xây dựng các “chi tiết điển hình” để xây dng thành
công tâm nhân vt, t đó góp phần quan trng vào vic khc ha ch đề tưởng
ca tác phm. Với ý nghĩa đó, tác phẩm “Chí Phèo” - Nam Cao, “V chng A Ph-
Tô Hoài tr thành nhng tác phm tiêu biểu trong dòng văn học Vit Nam.
Phân tích chi tiết tiếng sáo hc sinh gii - Mu 3
Nếu hình ảnh căn bung M nm mt trong nhng chi tiết có sc ám nh truyn
ngn V chng A Ph nht thì hình tượng tiếng sáo đêm nh mùa xuân li có sc
quyến lòng người nht. Hình ng tiếng sáo nm phn gia tác phm, ngòi bút
Tô Hoài đã rt dụng công để miêu t thanh âm ca tiếng sáo nơi ng núi cao Tây Bc
trong đêm tình mùa xuân.
Sau nhng chui ngày sng ch mang ý nghĩa ca s tn ti, tê lit, chai lì thì cái nng
nàn ca la, của men rượu, cái tươi vui chộn rn ca mùa xuân Hồng Ngài đã đánh
thc tâm hn M, tiếng sáo đã vọng đến đôi tai M. Tiếng sáo được miêu t t xa đến
gn, vi nhng cung bc khác nhau: khi tiếng sáo lấp ngoài đầu núi, tiếng sáo văng
vng gi bạn đầu làng, tiếng sáo lửng bay ngoài đường, trong đu M, rp rn tiếng
sáo, tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, ...
Trưc hết, đây chi tiết có ý nghĩa t thc v nét đẹp văn a ca min núi cao Tây
Bc, khiến người ta liên tưởng đến âm thanh quen thuc, gần gũi của núi rng trong
những đêm xuân Hng Ngài. Nếu Tây Nguyên có tiếng cng, tiếng chiêng âm vang
khp bn làng, rng núi, nếu miền quê đồng bng Bc B có tiếng trng chèo, tiếng
hát giao duyên, tiếng đàn bầu thánh thót thì vi nhng người dân y Bc, h vn ít
nói, kim li, h gi lòng mình vào tiếng khèn, tiếng sáo, tiếng kèn môi, thổi để
trao gi tâm tình, để mi gi bn yêu. Tiếng sáo vang lên vi nhng cung bc khác
nhau, khi xa khi gn, khi trm bng khoan thai, khi rp rn, khi lp ló… m thanh tiếng
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
sao vang lên nhng ca t mc mc th hin l sng hồn nhiên, yêu đi, phóng khoáng
ca những con người nơi đây
“Mày có con trai, con gái ri
Mày đi làm nương
Ta không có con trai con gái
Ta đi tìm người yêu…”.
Chng nhng vy, tiếng sáo còn mang đến chất thơ, làm dịu mát cuc sống trăm đắng
ngàn cay vi ni đời cơ cực của con người nơi đây, khiến mảnh đất Tây Bc vn xa l,
hoang vu tr nên gn gũi, thơ mộng.
Không dng li ý nghĩa t thc, chi tiết tiếng sáo góp phn din t v đẹp tâm hn
M trong đêm nh mùa xuân. Tiếng sáo lay thc tâm hn M, khiến lòng M thiết tha,
bi hi, nhm thm bài hát của người đang thổi nhng kí ức đẹp đẽ nng nàn ca
người con gái đã trở v. Tiếng sáo đã làm bng lên khát vng sng, M ý thc hin ti
mình vn còn tr, M ý thc v quyn hạnh phúc “Mị muốn đi chơi”, Mị sa son li
đầu tóc, váy áo, Tiếng sáo khiến M quên đi thực ti kh đau: khi Mị định ăn
ngón để chết ngay ch không mun nghĩ v ngày trước na thì tiếng sáo lửng lơ ngoài
đường lại đưa Mị tr v vi nim khát sng, khi b trói đứng c đêm, tâm hồn M vn
bay bng cùng tiếng sáo, tiếng o đưa Mị theo nhng cuộc chơi. Nếu căn buồng M
nm biểu tượng cho th ngc tht tinh thần giam hãm đi M, thì hình ng tiếng sáo
tr thành biểu tượng đẹp đẽ cho khát vng t do, khát vng sng, khát vng tình yêu
trong tâm hn M.
Chi tiết góp phn th hiện tưởng, tài năng của ngòi bút Hoài. Đó tm lòng
nâng niu trân trng của nhà văn đối với nét đẹp văn a vùng min cùng tm lòng
thu hiu, ngi ca khát vng t do, hnh phúc của con người miền sơn c. Mt chi
tiết giàu chất thơ, lai láng dư v tr tình có sc sng lâu bn trong tâm hồn người đọc,
để mi khi nhc tới “Vợ chng A Phủ” bên tai đã văng vẳng tiếng sáo gi bn yêu
ngoài đầu núi.
Tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 4
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
“Vợ chồng A Phủ” của nhà văn Hoài một tác phẩm xuất sắc viết về người lao
động miền núi. Trong truyện rất nhiều những chi tiết đặc sắc độc đáo góp phần
làm bật lên được cuộc đời của nhân vật Mị, đậm thêm cho bức tranh miền núi Tây
Bắc với bạn đọc. đó, chi tiết tiếng sáo lẽ là mang nặng giá trị nhất, bởi không
chỉ đơn giản thể hiện một nét truyền thống của người dân tộc còn góp phần quan
trọng trong việc thể hiện vẻ đẹp, con người nhân vật.
Chi tiết gì? Chi tiết thể một hành động, một sự kiện, một hành động trong
truyện. Nó không chỉ đơn giản là yếu tố cấu thành nên một tác phẩm mà còn mang sức
chứa lớn về nội dung tưởng. Ta từng bắt gặp hương cháo hành đã làm Chí dậy
sóng, ánh sáng của đoàn tàu rực sáng khi lướt qua phố huyện ảm đạm nơi chị em Liên
sống, mang ức của một Nội phồn hoa của hai chị em… đôi khi, chỉ một chi
tiết nhỏ cũng đủ để tôn thêm sâu sắc hơn cái hồn của tác phẩm văn học.
“Vợ chồng A Phủ” thành quả của chuyến đi dài ngày của Hoài cùng với bộ đội
lên vùng cao Tây Bắc. Tại đây, trải qua những năm tháng cùng người dân miền núi,
vùng đất ấy đã “để thương để nhớ” trong lòng người nghệ nhiều quá, chính niềm
thương nhớ khôn nguôi ấy đã thôi thúc ông viết nên tác phẩm.
Câu chuyện kể về Mị - một gái người Mèo xinh đẹp trẻ trung. Những tưởng
sẽ một cuộc sống hạnh phúc, một cuộc đời tươi đẹp, ấy nhưng không. Gia đình Mị
mang trên vai món nợ khổng lồ từ thời bố mẹ Mị còn trẻ, để cưới được nhau
phải vay thống lí Pá Tra. Món nợ ấy qua từng năm lại lớn thêm, lãi mẹ đẻ lãi con, đến
đời Mị, thống nói sẽ trừ hết nợ nếu để Mị gả cho A Sử - con trai thống lí. Nghe thì
có vẻ tốt, ấy nhưng đây là một cuộc hôn nhân ép buộc, một cuộc hôn nhân không tình
yêu.
Trở thành con dâu gạt nợ, bị công việc quấn thân, vội với những đày ải của nhà
thống lí. Mang tiếng con dâu ấy nhưng cuộc sống của Mị không khác con ở, b
đối xử bất công. Dần dần, chính bản thân Mị cũng bị cuộc sống ấy làm cho liệt cảm
xúc. Những tưởng Mị sẽ cứ mãi như thế đến hết cuộc đời, nhưng vào đêm tình
mùa xuân, sức sống của người con gái ấy thức tỉnh, tất cả chính nhờ âm thanh
tiếng sáo ngoài kia.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Tiếng sáo không phải đến tận đêm tình mùa xuân mới xuất hiện. Nó trở đi trở lại trong
những trang đời của Mị, từ khi Mn một gái tự do, cho đến khi trở thành con
dâu gạt nợ. Âm thanh tiếng sáo cứ văng vẳng bên tai như một lời mời gọi, dần dắt Mị
tìm đến với tự do của riêng mình. Nhưng chỉ đến đêm tình mùa xuân, âm thanh tiếng
sáo ấy mới thực sự khiến sức sống trong Mị bùng lên một cách mạnh mẽ.
Tiếng sáo đánh thức cảm xúc: “Ngoài đầu núi, đã tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi.
Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bồi hồi.”: Âm thanh tiếng sáo hiện hữu trongm
trí Mị, khiến người con gái ấy thấy thiết tha, thấy bồi hồi, đôi môi mấp máy nhẩm
thầm theo lời bài hát. Âm thanh quen thuộc của quá khứ khiến Mị tự nhiên mà cất lên
tiếng nói. Tiếng sáo ấy tiếng gọi của mùa xuân, đã đánh thức cảm xúc thẳm sâu
trong tâm hồn Mị đang sống kiếp con dâu gạt nợ.
“Lòng Mị đang sống về ngày trước, tai văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng”: Tiếng
sáo gọi bạn đầu làng đưa Mị trở về với những kí ức của nh, quay trở lại làm một cô
gái người Mèo nơi vùng núi Tây Bắc, xinh đẹp, tài hoa, “thổi o giỏi”. Kỉ niệm
những đêm mùa xuân ngồi bên bếp uống rượu thổi sáo, “Mị uốn chiếc trên môi,
thổi lá cũng hay như thổi sáo.” Và người con gái toàn sắc toàn tài ấy thổi hay đến mức
“có biết bao nhiêu người mê, cứ ngày đêm thổi sáo đi theo hết núi này sang núi khác”.
Lúc này đây, tiếng sáo trở thành tiếng vang kí ức đánh thức những kỉ niệm thẳm sâu
trong lòng Mị.
“Tiếng sáo lửng lơ ngoài đường” đưa Mị trở lại hiện tại, nơi căn phòng với ô cửa sổ lỗ
vuông nhỏ bằng bàn tay mờ mờ trăng trắng. Lúc này đây, Mị “thấy phơi phới trở lại,
trong lòng đột nhiên vui như những đêm Tết ngày trước”, cảm thấy rằng mình còn trẻ
muốn đi chơi. Rằng bao nhiêu người chồng rồi vẫn đi chơi đấy, trong khi Mị
A Sử nào lòng với nhau đâu. Giờ đây, tiếng sáo tiếng gọi của tình yêu, của giai
điệu bản tình ca mùa xuân, đưa Mị trở lại chính mình. Âm thanh tiếng sáo được
miêu tả từ xa đến gần, thanh âm của ngoại cảnh, mở ra khung cảnh mùa xuân Tây
Bắc bàng bạc chất thơ, chính điểm tựa để Hoài khơi gợi những dòng cảm xúc,
tâm của Mị. Tiếng sáo vẫn cứ văng vẳng bên tai, “rập rờn trong đầu Mị”, dẫn đến
hành động nổi loạn của người con i trẻ ấy: đến góc nhà, “lấy ống mỡ, xắn một
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
miếng, bỏ thêm o đĩa đèn cho sáng”. Lúc này, Mị đã ý thức hành động xua đi
bóng tối, hướng tới thắp lên ánh sáng. Hành động ấy không chỉ ý định xua đi cái
tối trong phòng mà còn là xua đi cái tối đang bủa vây lấy cuộc đời Mị, lấy tâm hồn Mị
bao lâu nay.
Rồi Mị sửa soạn đi chơi, quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa phía trong vách, trở
thành một cô gái xinh đẹp ngày nào. Tiếng sáo đã dẫn dắt bước chân Mị, đưa Mị bước
ra khỏi căn phòng chật hẹp, đưa Mị đến gần hơn với ánh sáng, với hạnh phúc.
Đúng lúc Mị chuẩn bị đi chơi thì bị A Sử nhìn thấy lấy dây trói lại vào cột nhà,
quấn luôn cả tóc lên cột, khiến đầu Mị không quay không nghiêng được. Ấy nhưng Mị
không biết mình đang bị trói, vẫn thả hồn theo tiếng sáo ngoài kia, đi theo những cuộc
chơi, phiêu du theo âm thanh của những bản tình ca tha thiết. Nhờ tiếng sáo, Mị thoát
khỏi nghịch cảnh của hiện tại, thậm chí không ý thức được rằng mình đang bị trói.
Chính tiếng sáo trở thành tiếng gọi của tự do, giải phóng tâm hồn của Mị.
Khi tiếng sáo lịm tắt, ô cửa gắn tâm hồn Mị với mùa xuân, với tình yêu cũng đóng lại.
Mị cảm nhận được cái siết chặt của những vòng dây trói trên người mình. Nhưng đó
không chỉ là sợi dây trói thân thể Mị mà còn là sợi dây giam giữ tâm hồn Mị.
Tiếng sáo đã trở thành điểm tựa nâng đỡ tâm hồn Mị, giải thoát sức sống mãnh liệt đã
bị kìm hãm bấy lâu nay trong Mị, để rồi đến đêm đông cởi trói cho A Phủ, sức sống
ấy bùng lên thật mạnh mẽ. Chi tiết nghệ thuật độc đáo ấy không chỉ nêu bật được nét
văn hóa đặc trưng của vùng núi Tây Bắc, nét truyền thống đẹp của người dân tộc Mèo
còn giúp nhà văn từ đó dễ dàng miêu tả được tâm lí nhân vật một cách logic, sống
động và hấp dẫn.
Đồng thời giúp nhà văn dễ dàng thể hiện được tình cảm của mình với nhân vật, góp
phần tô đậm thêm giá trị nhân đạo cũng như giá trị hiện thực của tác phẩm.
Tác phẩm khép lại nhưng âm thanh tiếng sáo ấy vẫn cứ văng vẳng mãi trong tâm trí ta.
Để rồi mỗi lần lắng nghe nhớ lại, bất giác trong ta hiện lên hình ảnh một người con
gái xinh đẹp với cuộc đời gian truân cũng thật kiên cường, hiện lên một bức tranh
Tây Bắc thơ mộng đầy chất thơ.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Chi tiết tiếng sáo trong V chng A Ph - Mu 5
Vợ chồng A Phủ, kết quả của chuyến đi thực tế của nhà văn. Hoài đã "cùng ăn,
cùng ở, cùng làm" với đồng bào dân tộc Tây Bắc trong suốt 8 tháng của năm 1952. Để
rồi ông rút ra cho bản thân những giá trị tinh thần, những giá trị rất riêng về bản sắc
dân tộc của người dân nơi đây. Từ đó, những tinh nhất được văn nhân gửi gắm
vào Vợ chồng A Phủ. Một trong những cái hay, cái riêng nhất của bài ta không thể
không nói đến tiếng sáo. Một hình ảnh mang giá trị nghệ thuật cốt lõi, một yếu tố làm
nên thành công của tác phẩm.
Nói đến con người núi rừng Tây Bắc xa xôi ấy, ta sẽ nói đến cảnh sắc những
bản sắc văn hóa rất riêng biệt của họ như chợ phiên, áo váy mang hơi thở dân tộc
Mèo... trong ấy tiếng sáo một yếu tố không thể thiếu, một nét đặc trưng làm bật
lên vẻ đẹp hoang vu của thiên nhiên nơi đây. Dường như cảm nhận thấy được giá
trị của sáo âm thanh đầy cuốn hút ấy, Tô Hoài đã khiến tiếng sáo trở thành một giá
trị mang tính nghệ thuật không thể thiếu vào tác phẩm. Bởi tiếng sáo như một bông
hoa xinh đẹp, mang nh thơ, tính văn chương đầy nghệ thuật trữ tình giữa hiện
thực phũ phàng, khắc nghiệt của chế độ cường quyền, thần quyền lúc bấy giờ. Nếu
thiếu đi tiếng sáo, thử hỏi còn một Mị yêu đời, muốn được sống được đi chơi nữa
hay không?
Câu trả lời sẽ không còn một Mị tha thiết được sống, được đi chơi vào mùa xuân khi
mất đi tiếng sáo. Bởi tiếng sáo đã gắn liền với từ trước khi vào làm dâu nhà thống
lí. “Mị thổi sáo giỏi. Mị uốn chiếc trên môi, thổi cũng hay như thổi sáo. bao
nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị”. Tiếng sáo của tình yêu, là tiếng gọi
đi chơi “ngoài đầu núi lấp đã tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi”. Một thanh âm
sức hút mạnh mẽ làm Mị “thiết tha bổi hổi”. Từ một con người mang danh “con dâu
gạt nợ”, bị bắt về cúng trình ma, ngày ngày lầm lũi như “con rùa nuôi trong cửa”.
Mị dường như không muốn sống nữa. Những ngày đầu về làm dâu “có đến hằng mấy
tháng, đêm nào Mị cũng khóc”. Mị toan ăn ngón tự tử, ấy vậy Mị ném đi đống
ngón trong tay. “Mị không đành lòng chết. Mị chết thì bố Mị còn khổ hơn bao
nhiêu lần bây giờ nữa”.quay về nhà thống như thân xác không hồn. “Ai ở xa về,
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
thường trông thấy một gái ngồi quay sợi gai n tảng đá trước cửa,cạnh tàu
ngựa.Lúc nào cũng vậy, quay sợi,thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi hay đi cõng nước
dưới khe suối lên, cô ấy cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi”. Mị quen khổ rồi, không sợ
cả, đến cả cái chết cũng thế. Cuộc đời của Mị đã chấm dứt từ cái đêm trở về từ nhà
bố Mị. Ấy vậy mà, những đêm tình mùa xuân tới mang theo tiếng sáo đã thắp sáng lại
cuộc đời tăm tối của Mị. “Lòng Mị thì đang sống ngày trước. Tai Mị văng vẳng
tiếng sáo gọi bạn đầu làng”. Trong lòng vang lên tiếng sáo, thanh âm đã khiến lòng Mị
phơi phới trở lại, đã tìm lại ý nghĩa sống. “Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi
chơi”. Tiếng sáo còn làm bừng lên cái không gian, màu sắc tăm tối của tác phẩm.
mang dấu hiệu của sự sống, của mùa sinh sôi nảy nở, “những chiếc váy hóa đã đem ra
phơi trên mỏm đá xòe như con bướm sặc sỡ”. Mị đã ý thức được sự sống. Mị đến góc
nhà, lấy ống mỡ, “xắn một miếng bỏ thêm vào đia đèn cho sáng”. Dường như Mị
không chỉ thắp sáng căn phòng mà là thắp lên sự sống, thắp sáng cuộc đời của cô. Ánh
sáng tuy le lỏi của đèn dầu nhưng đủ mạnh mẽ trong ý thức của Mị. Ánh sáng âm
thanh của sáo đã cứu rỗi cuộc đời Mị. Cũng giống như ngọn lửa của bếp sưởi vào
những đêm mùa đông “trên núi cao dài buồn”, Mị chỉ biết chỉ n với ngọn lửa.
Phải chăng trong cái giá lạnh của nơi thiếu tình người này, đó tia hi vọng, nơi
khiến trái tim của Mị được ởi ấm, được sống với cuộc đời mình muốn. Đó
phải ước của riêng Mị hay không? Hay còn của những người lao động vùng
cao Tây Bắc được Tô Hoài thổ lộ thay cho?
Mị ý thức được sự sống nhờ tiếng sáo. với tay lấy cái váy hóa phía trong
vách, sẵn tay quấn lại tóc. Nhưng thằng A Sử thấy được, nó trói Mị lại, quấn cả tóc Mị
lên cột để không nghiêng đi đâu được. “Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không
biết mình đang bị trói. Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những
đám chơi”. Tiếng sáo đối lập với “tiếng chân ngựa đạp vào vách”, nó thức tỉnh Mị. Mị
nghĩ mình không bằng con ngựa. Sự đau đớn ấy của Mị ờng như lại điều đáng
mừng. Bởi biết đau, biết rằng mình muốn sống, muốn thoát khỏi đây. Đâu còn Mị
lầm lũi “như con rùa nuôi trong xó cửa”, chỉ biết làm việc trông ra cửa sổ đến bao
giờ chết thì thôi. Tiếng sáo như một giá trị nhân đạo Hoài đã đưa vào tác phẩm
để cứu Mị, nó còn là một nghệ thuật, nét chấm phá độc đáo trong bài đến nhường nào.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Nếu không tiếng sáo, liệu khiến trái tim, con người trong Mị sống lại, khiến
Mị cắt dây, cởi trói cho A Phủ hay không? Liệu cô có thấy mình đang bị cột lại như A
Phủ để rung cảm, để sợ người nào đó tội mất mạng trong tay bọn ờng hào ác
hay không?
Tóm lại, tiếng sáo điểm nhấn cực ý nghĩa mang tính trữ tình trong Vợ chồng
A Phủ. Nếu thiếu tiếng sáo ta sẽ không thấy một Mị yêu đời muốn hòa mình với trời
xuân như thế. Sẽ không một ai thể u kéo phần đời còn lại của Mị A Phủ
như vậy nếu không thanh âm diệu ấy. Hoài đã thành công trong việc xây
dựng nội dung cốt truyện, thành công trong miêu tả tâm nhân vật và tcáo tội ác
của cường quyền và những hủ tục lúc bấy giờ.
Chi tiết tiếng sáo trong V chng A Ph - Mu 6
Tô Hoài là một trong những nhà văn hiện thực lớn nhất của nền văn học Việt Nam thế
kỉ XX. Ông đi nhiều, trải nghiệm nhiều, với cảm quan hiện thực đầy tinh tế về cuộc
sống đời thường tăng vốn hiểu biết giàu có về phong tục và đời viết không ngừng nghỉ
đưa nhà văn Hoài lên vị trí không thể nhầm lẫn, khó thể thay thế. Vợ chồng A
Phủ, một trong ba truyện in trong tập Truyện Tây Bắc, có thể nói là một tác phẩm xuất
sắc bậc nhất của nhà văn Tô Hoài. Trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ Tô Hoài không
chỉ thành công việc khắc họa chân dung các nhân vật nhà văn còn biệt tài
trong việc xây dựng các chi tiết truyện rất đặc sắc. Trong đó, chi tiết tiếng sáo trong
đêm tình mùa xuân mang nhiều ý nghĩa.
Hình tượng tiếng sáo được nhắc đến nhiều lần: “Ngoài đầu núi lấp đã tiếng ai
thổi sáo rủ bạn đi chơi…”. “Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng…”. “Mà
tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng bay ngoài đường…”. “Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa
Mị đi theo những cuộc chơi,…”.
Trước hết, hình tượng tiếng sáo biểu hiện cho vẻ đẹp của phong tục, nét đẹp văn hóa
người dân miền núi. Tiếng sáo mở ra một không gian xa xôi của núi rừng tây bắc.
Tiếng sáo gọi bạn, gọi người yêu nét đẹp văn hoá của người dân miền núi. Đó
biểu tượng cho tiếng gọi cuộc sống, tình yêu; nó đã lay gọi, khơi gợi lòng yêu đời, yêu
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
cuộc sống tự do trong Mĩ. Tiếng sáo đại diện cho tài năng của con người. “Mị thổi sáo
giỏi”, “Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi cũng hay như thổi sáo. Có biết bao nhiêu
người mê, ngày đêm để thổi sáo đi theo Mị”
Tiếng sáo quan hệ mật thiết với quá trình diễn biến tâm của Mị, động lực thúc
đẩy Mị đi đến hành động chuẩn bị đi chơi xuân. Tiếng sáo kêu gợi quá khứ tươi đẹp
,ước mơ về cuộc sống hạnh phúc, đồng thời tiếng sáo là chất xúc tác trực tiếp khơi gợi
sức sống tiềm tàng của Mị “Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi,
những đám chơi”, “Mị vùng bước đi”.
Sức sống con người cho bị giẫm đạp, trói buộc nhưng vẫn luôn âm chờ hội
bùng lên giá trị nhân đạo. Tiếng sáo chi tiết nghệ thuật đặc biệt tố cáo bản chất
của giai cấp thống trị thực dân phong kiến miền núi, cự tuyệt quyền sống, quyền làm
người của con người. Nếu tiếng chân ngựa đạp vào vách sự lên tiếng của hiện thực
phũ phàng thì tiếng sao lại là hiện thân của những ước mơ, hoài niệm.
Hình tượng tiếng sáo thể hiện sự khám phá độc đáo của nhà văn Hoài. Hình ảnh
tiếng sáo một chi tiết hết sức đặc sắc, trở đi trở lại nhiều lần trong tác phẩm, ý
nghĩa như một hình ợng nghệ thuật, mang ý nghĩa, dùng nhiều giá trị mang sức
nặng. thể nói, từ một hình tượng quen thuộc ngoài đời sống, thường xuất hiện
trong các lễ hội mùa xuân, thì qua ngòi bút Hoài đã biến thành một chi tiết, một
hình tượng thật đắt giá.
Hình tượng tiếng o tộ đậm giá trị nhân đạo của tác phẩm: Không chỉ sự phát
hiện, tái hiện hình tượng thành công, tiếng sáo còn cộng hưởng, làm gia tăng sức
mạnh của tưởng nhân đạo trong tác phẩm. Đặc biệt khi nhấn mạnh vào những
mộng tưởng, những thôi thúc của Mị trong đêm tình mùa xuân.
Tiếng sáo một hình ợng nghệ thuật độc đáo. Tiếng sáo xuất hiện trong đêm tình
mùa xuân âm thanh hình tượng quen thuộc, đặc trưng của người Mèo vùng cao
mỗi khi tết đến, nghệ thuật xuân về. Đó tiếng sáo gọi bạn yêu, cầu nối cho các
đôi lứa, giúp các chàng trai tỏ tình giãi bày yêu thương. Âm thanh ấy cũng chất
chứa nhiều khát vọng yêu thương cháy bỏng trong các nhịp đập trái tim.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Tiếng sáo một trong những chi tiết được Hoài dụng công miêu tả. xuất hiện
nhiều lần, trở đi trlại với các mức độ sắc thái khác nhau. Lúc đầu tiếng sáo lấp
ló ngoài đầu núi, tiếp đến nó văng vắng ở đầu làng, “lửng lơ bay ngoài đường”. Và rồi
giữa Mị tiếng sáo không còn khoảng cách. Âm thanh ấy len lỏi vào trong tâm trí
của Mị. Không chỉ tiếng sáo hiện tại nghe, mà Mi còn nhớ lại cả tiếng sáo trong
quá khứ, về khoảng thời gian tươi đẹp, kiêu hãnh của mình. Cuối cùng, tiếng sáo trở
thành động lực, tiếng sáo thực đã mất, nhưng tiếng sáo tâm tưởng hay tiếng lòng
khát khao của Mị đã bừng tỉnh.
Nghệ thuật miêu tả tiếng sáo tâm trạng nhân vật của nhà văn Hoài rất tài hoa.
Tám lần ông nói tới tiếng sáo, kể về những gái, chàng trai thổi sáo, hát tình ca,
nghe sáo, đi theo tiếng sáo. Ba lần ông giai đặc tả tiếng sáo: văng vẳng tiếng sáo…,
tiếng sáo lửng lơ bay…, trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo… Những từ tượng thanh,
kết hợp nghệ thuật đảo âm tiết (không viết lửng viết lửng lơ), đảo từ (động từ
văng vẳng trước danh từ tiếng sáo, tính từ lửng trước động từ bay, động từ rập rờn
trước danh từ tiếng sáo) khiến cho những âm thanh của thứ nhạc cụ dân ấy trở nên
sống động, hồn, ấn tượng xiết bao. Và nhờ đó, những cung bậc tâm trạng của nhân
vật Mị trở nên phong phú, trầm thăng, xốn xang, rung nhịp cùng tiếng sáo.
Nhờ tiếng sáo đêm tình mùa xuân đó nhà văn mở được cánh cửa tâm hồn nhân vật
My đã im ỉm khóa suốt bao nhiêu năm trời. Tiếng sáo một hình ợng nghệ thuật
mang sức nặng giá trị nhân đạo. Tiếng sáo đã gọi dậy một tâm hồn chai sạn. Hay nói
cách khác, nhờ hình tượng, tiếng sáo, nhà văn đã đi sâu vào để phát hiện sức sống
tiềm tàng của mang sức người con gái Mèo ấy. Đó một sức sống mạnh mẽ, đầy
những khát năng giá trị khao.
Tiếng sáo làm Mị thức dậy những ức xưa cǜ, tiếng sáo đại diện cho miền ức
tươi đẹp: biết bao người ngày đêm thổi o đi theo, cái thời Mị một gái xinh
đẹp, yêu tự do. Nhớ lại, Mi lại ứa nước mắt, mà tiếng sáo lại lửng lơ bay ngoài đường,
lúc này tiếng sáo như động lực, như thôi thúc Mị, đây đưa Mị đến với những đêm tình
mùa xuân.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
tiếng o vẫn tiếp tục vang lên những giai điệu như đậm hơn những khát khao
bung tỏa, khát khao tự do, khát khao hạnh phúc của Mị mặc cho những nút thắt của
sợi dây đang xiết chặt tấm thân Mị.
Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn. Đọc tác phẩm, suy ngẫm về sức sống tiềm tàng của
nhân vật Mị, chúng ta không thể lướt qua hình tượng thẩm mỹ tiếng sáo. Bởi vì, đấy là
một điểm sáng nghệ thuật vừa hiện thực, vừa lãng mạn, đậm chất dân tộc và chất thơ.
Bởi vì, đây cũng một cung bậc tinh tế trong cảm hứng nhân đạo, nhân văn rất đáng
trân trọng của ngòi bút Tô Hoài.
Chi tiết tiếng sáo trong V chng A Ph - Mu 7
Belinxky từng nói rằng: Tác phẩm văn học sẽ chết nếu miêu tả cuộc sống chỉ để
miêu tả…”, phải chăng để tác phẩm vượt ra ngoài quy luật của sự băng hoại, nhà văn
cần xây dựng hình tượng nghệ thuật thay phỏng cuộc đời vào trang viết? Vậy
nên ta dịp bắt gặp thông điệp sâu sắc của nhà văn Tô Hoài muốn gửi gắm qua hình
tượng tiếng sáo độc đáo trong truyện ngắn “ Vợ chồng A Phủ”.
Nhà văn Hoài quan niệm khi kiếm tìm chất liệu cho trang văn cần cái đẹp rất thực
giữa trang đời, cho phải đập vỡ những thần tượng trong lòng người đọc”. Vậy
nên, sau chuyến đi của nhà văn bộ đội vào giải phóng Tây Bắc, trong suốt tám
tháng sống gắn bó, nghĩa tình với đồng bào tạo nên chất men say chắp cánh cảm hứng
sáng tác “ Vợ chồng A Phủ” trích trong tập “ Truyện Tây Bắc”(1953).
đó nhà văn khám phá vẻ đẹp, chất ngọc của tâm hồn người lao động niềm thấu
hiểu nỗi thống khsố phận của họ chịu sự áp bức của thần quyền ủy quyền những
năm cách mạng chưa về. Nhà văn đã dùng công xây dựng hình tượng nghệ thuật xuất
phát từ những hình ảnh chân thực trong cuộc sống, được lọc qua lăng kính chủ quan
của nghệ sĩ và vốn ngôn từ, hình tượng mang tính đa nghĩa trong tâm trí bạn đọc.
Hình tượng tiếng sáo xuất hiện khá nhiều trong đêm tình mùa xuân, có khi “ lấp ló đầu
núi”, “ thiết tha bổi hổi”, lúc “ lửng lơ bay ngoài đường”, “ rập rờn trong đầu Mị”. Khi
A Sử trói đứng Mỵ cột nhà, tiếng sáo vẫn đưa o cuộc chơi trong cơn mơ thức
chập chờn, trong tạp âm cuộc sống.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Tiếng sáo được coi linh hồn trong đêm tình khi những chàng trai, gái mở hội
lòng. Đó cũng hiện thân của vùng miền văn hóa, phong tục, âm thanh náo nhiệt,
lắng sâu của đêm hội. Âm vang ấy thường gắn liền với câu hát gọi bạn yêu, chơi pao,
con quay, quyện trong tiếng khèn tiếng đàn môi. Đó phương tiện kết nối tiếng
lòng thẳm sâu của người miền núi. Trước cây bút Hoài, miền núi từng hiện lên
chốn sơn cùng hiểm họa, không gian xa lạ, hoang vu bí hiểm với những truyền thuyết
ghê rợn như Vàng máu”, Ngậm ngải tìm trầm”, thì đến Hoài, ông khám phá
nét đẹp trong trẻo trở thành chất thơ bay bổng dạt dào trong đời sống tinh thần của con
người.
Hình tượng tiếng sáo còn giàu sức gợi khi nó mang lại sự hồi sinh trong tâm hồn nhân
vật Mị. Trong gian buồng tối, tiếng sáo văng vẳng gọi dậy giác quan của Mỵ sau bao
ngày sống không bằng chết. Mắt không còn thấy cái mờ mờ trăng trắng không biết
sương hay nắng, biết đón nhận sắc màu tươi sáng của những chiếc váy hoa. Tai
không còn nghe tiếng chân ngựa đạp vách mỏi mòn mà đón nhận những thanh âm vui
tươi: tiếng chó sủa, nói cười…Thân xác rạo rực hơi men rượu ngô. Tiếng sáo cũng
đánh thức tiềm thức của Mỵ, khiến nàng chợt nhớ, nhẩm thầm lời ca năm nào:
“Mày có con trai, con gái rồi
Mày đi làm nương
Ta không có con trai, con gái
Ta đi tìm người yêu”
Bài hát một thời con gái đắm say đã ngủ sâu trong khao khát, nay tìm về. Âm vang
tiếng sáo còn giúp Mỵ sống” lại với những kỉ niệm hồ không mảy may biết đến
khổ đau hiện tại. Nhận thức của Mị cũng trở về vẹn nguyên, tuổi trẻ Mị còn trẻ, trẻ
lắm”, quyền sống tự do A Sử với Mị, không lòng với nhau vẫn phải với
nhau”. Đó sự trói buộc sức sống, kìm hãm tuổi trẻ của cô. Tiếng sáo gọi dậy khát
vọng mạnh mẽ, dẫn nàng tới chuỗi hành động: xắn miếng mỡ bỏ vào đĩa đèn, hành
động sửa soạn ngắn, nhịp nhanh, một loạt động từ quấn, với tay, xắn” thổi sinh khí
cho nhân vật. Mị vùng ớc đi khi chân tay bị trói bởi sợi dây nghiệt ngã của A Sử,
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
tuy con chim chưa thoát khỏi lồng chật nhưng khát vọng vươn tới cao xanh. Tiếng sáo
dìu Mỵ tham gia cuộc chơi ngoài đường nhộn nhịp, thức tỉnh mọi tri giác của Mỵ.
Hình tượng tiếng sáo được xây dựng sống động bởi ngôn từ mang đậm hơi thcuộc
sống, hình ảnh giàu sức gợi, cách dẫn truyện tự nhiên, khiến chữ chđứng trên trang
giấy. Hình tượng đậm vẻ đẹp của con người lao động trong cực vẫn mang tâm
hồn trong sáng, giàu khát vọng, đồng thời giúp ta cảm nhận nét phong phú của văn
hóa vùng cao kết tinh tài năng tả cảnh, khắc họa tâm nhân vật tài tình. Truyện
ngắn Vợ chồng A Phủ” quả thực vượt lên sự băng hoại của thời gian bởi những ý
nghĩa hình tượng tiếng sáo mang lại.
Chi tiết tiếng sáo trong V chng A Ph - Mu 8
Những đêm tình mùa xuân đã tới…
Sau những dòng hiện thực, trĩu nặng lòng trắc ẩn trước kiếp người lệ, nhà văn
Hoài chuyển sang ngọn bút bằng câu văn lãng mạn, mộng ấy để mở đầu những
phút trỗi dậy của sức sống tuổi trẻ trong tâm hồn cô Mị - nhân vật chính trong truyện “
Vợ chồng A Phủ”. Từ đó, biết bao câu chữ, bao chi tiết, hình ảnh thẩm mỹ cứ nối
nhau tuôn chảy, cứ gọi nhau ngân vang. Trong những hình ảnh, chi tiết ấy, lẽ nhà
văn dụng công nhiều nhất khi miêu tả hình ảnh “tiếng sáo đêm xuân”. Chỉ đọc hơn hai
trang truyện, tôi đã đếm được mười ba lần Tô Hoài nói đến tiếng sáo. Trong đó, có sáu
lần tiếng sáo được đặc tả với những sắc độ âm thanh, những ngữ nghĩa hiệu quả
thẩm mỹ thật là sống động, phong phú.
Ngoài đầu núi lấp đã tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo
vọng lại, thiết tha bổi hổi. Mị ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thổi.
Mày có con trai con gái rồi
Mày đi làm nương
Ta chưa có con trai con gái
Ta đi tìm người yêu…”
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Đấy mấy giai điệu mở đầu của tiếng sáo. từ xa vọng lại, nhưng thiết tha bổi
hổi, nghĩa thật gần gũi, da diết, khẩn cầu, nóng ấm một khát vọng được yêu,
người để yêu thương. Nhớ ai bổi hổi, bồi hồi (ca dao ). thế,vừa nghe tiếng sáo, Mị
đã nhẩm thầm được lời bài tình ca, trong đó hiển hiện một nghịch cảnh của gái
đang khao khát hạnh phúc lứa đôi: Mày có. Ta không. Mày đi làm nương. Ta đi tìm
người yêu. Nói khác đi, tiếng sáo mở đầu trong những đêm tình mùa xuân ấy tiếng
gọi của bạn bè. hai sắc độ thiết tha bổi hổi, đã đánh thức tâm hồn đang yên
ngủ, an phận, nhóm lên khát vọng đang lụi tàn trong ý nghĩ tình cảm của Mị,
người đàn bà từng có một tuổi trẻ biết yêu, được yêu và tràn đầy hạnh phúc.
Từ cái chức năng đánh thức, tiếng sáo đã hồi sinh cho tâm hồn và giục giã Mị hành
động. Từ tiếng sáo ngoài đầu núi, Mị nghe tiếng sáo ngay sân chơi trong làng. Mị
lén lấy hũ rượu, uống ừng ực, rồi lịm mặt và lòng Mị đang sống về ngày trước. Tai Mị
văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa xuân này, Mị
uống rượu bên bếp thổi sáo. Mị uốn chiếc trên môi, thổi cũng hay như thổi
sáo. biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị. Mị thấy phơi phới
trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị trẻ lắm. Mị
vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi. Dồn dập, nối nhau, sáu lần, nhà văn kể về tiếng sáo. Khi
của Mị, khi của người khác, tiếng sáo cất lên, trong hiện tại, hòa quyện những âm
thanh trong quá khứ vọng về. Và cũng dồn dập những sự việc, những niềm vui tuổi trẻ
Mị từng trải qua, đang sống lại. Đọc văn, ta ngỡ như mỗi từ ngữ, mỗi câu văn cứ
ngân lên, rộn ràng tiếng sáo náo nức tình người. Sóng âm thanh khi thì vút cao lên, rủ
rê mời gọi, khiến cho Mị thấy phơi phới trở lại, lòng vui sướng, Mị muốn đi chơi. Khi
trầm xuống, sẻ chia, vỗ về nỗi đắng cay chua xót bởi cái thân phận phải ép duyên,
bán mình của i. Tiếng sáo như thủ thỉ trò chuyện, rồi lắng nghe từng cung bậc
tâm trạng của Mị: A Sử với Mị, không có lòng với nhau vẫn phải ở với nhau! Nếu
nắm ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại
nữa. Nhớ lại chỉ thấy nước mắt ứa ra. Ngọn sóng tủi hờn, bi lụy đang khóc than trong
lòng gái thì ng tình yêu khát vọng của tiếng sáo lại dội lên, lửng bay ngoài
đường:
Anh ném pao, em không bắt
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Em không yêu, quả pao rơi rồi.
Đấy lời của tiếng sáo, lời của bài tình ca, lời của các bạn trai, gái đang yêu nhau,
tâm tình bên nhau cũng những tiếng lòng da diết, mãnh liệt từng bao năm bị
chôn vùi, kìm nén trong trái tim, trí tuệ của Mị. thế, đã thôi thúc, giục giã Mị
hành động. Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho
sáng. Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi Mị quấn lại tóc, Mị với
tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách. Lúc này A Sử, n chồng vũ phu đang đứng
ngay trước mặt Mị. Nhưng gái như không nhìn thấy, không thèm quan tâm.
thản nhiên m cái việc muốn. Bởi vì, tiếng sáo mùa xuân tuổi trẻ tự trong tâm
hồn Mị đã thực sự ngân lên. Bởi vì khát vọng tình yêu, hạnh phúc tự do đã trỗi dậy.
Những thanh sắc tình yêu nhân bản từ ngoại cảnh đã đồng vọng cùng thanh sắc của
nội lực bên trong khiến cho gái lệ, khđau ấy hồi sinh, muốn xóa bỏ cái thân
phận hiện tại để trở thành cái quá khứ, cội nguồn vốn rất tự do, trong lành như mùa
xuân, tự do như tiếng sáo những đêm tình. Có thể nói, nghệ thuật miêu tả tiếng sáo
tâm trạng nhân vật của nhà văn Hoài đoạn này rất tài hoa. m lần ông nói tới
tiếng sáo, kể về những gái, chàng trai thổi sáo, hát tình ca, nghe sáo, đi theo tiếng
sáo. Ba lần ông đặc tả tiếng sáo: văng vẳng tiếng sáo, tiếng sáo lửng lơ bay, trong đầu
Mị đang rập rờn tiếng sáo. Những từ tượng thanh, kết hợp nghệ thuật đảo âm tiết
(không viết lửng viết lửng ), đảo từ ( động từ văng vẳng trước danh từ tiếng
sáo, tính từ lửng trước động từ bay, động từ rập rờn trước danh từ tiếng sáo) khiến
cho những âm thanh của thứ nhạc cụ dân ấy trở nên sống động, hồn, ấn tượng
xiết bao. Và nhờ đó, những cung bậc tâm trạng của nhân vật Mị trở nên phong phú, cụ
thể, logic xiết bao.
Cho đến phút cuối cùng của những đêm tình mùa xuân ấy, khi Mị bị A Sử trói
đứng vào cột nhà hòng dập tắt khát vọng, sức sống trong tâm hồn cô, thì tiếng sáo vẫn
vấn vương… bất diệt: Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không biết mình đang bị
trói. Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. “Em
không yêu, quả pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào…”. Mị vùng bước đi.
Mị không nghe tiếng sáo nữa. Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp vào vách. Cả đêm ấy
Mị phải trói đứng như thế. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Lúc lại
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
nồng nàn tha thiết nhớ. Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chó sủa xa xa những giây phút
này, âm thanh của sáo không hiện rõ bằng hình hài, sắc điệu nữa. Nó lịm dần cùng nỗi
đau khổ của kiếp người. Nhưng không tắt hẳn.Nó lặn vào trong trái tim, cựa
quậy trong máu thịt của Mị, cất lên thành tiếng lòng ru vỗ, an ủi. Cho nên, Mị
vẫn đang bị trói, tiếng sáo vẫn đưa Mị đi theo những cuộc chơi,những đám chơi.
vẫn cùng Mị say sưa hát hát i tình ca Em yêu người nào, em bắt pao nào…” Khát
vọng tuổi trẻ tình yêu của Mị không trở thành hiện thực thì sống trong tâm linh,
trong mộng tưởng. Tiếng sáo tiếng gọi của tự do, hạnh phúc, dây trói nào trói được?
đã chắp cánh cho sức mạnh sống của Mị bay lên. Kể cả lúc cái hiện thực phũ
phàng hành hạ Mị: cảm thấy chân tay không cựa được, nghe thấy tiếng chân
ngựa, tiếng chó sủa thì dường như tiếng sáo vẫn nhắc thầm trong tâm tưởng: lúc này là
lúc trai gái rủ người yêu dỡ vách ra rừng chơi. Mị lại bồi hồi. Kể cả lúc khắp người Mị
bị dây trói thít lại đau nhức, Mị vẫn nồng nàn tha thiết nhớ. vẫn nghe thấy tiếng
sáo. Trời tang tảng sáng. lẽ lúc này, nhưng tiếng sáo hữu hình đã thực sự tắt. Chỉ
còn âm của vang vọng trong lòng người. “Ôm sầu mang giận ngẩn ngơ. Tiếng
lặng ngắt bây giờ càng hay.” (thơ Bạch Dị). Không rõ, khi chuyển ngòi bút từ
miêu tả sắc điệu cụ thể của những tiếng sáo hai đoạn trên thành phân tích tâm trạng
đau xót, khi tuyệt vọng, lúc mộng mơ của nhân vật Mị trong dư âm tiếng sáo của đoạn
thứ ba này, nhà văn Hoài nghĩ tới nghệ thuật miêu tả tiếng đàn của Bạch Cư Dị
trong thi phẩm nổi tiếng “Tỳ bà hành” ngày xưa? Dù thế nào, đọc những dòng văn này
của ông, tôi vẫn thấy thấm đẫm một chất thơ, kính phục một tài năng miêu tả sự thật
khám phá lòng người. Qua cái danh của một nhạc cụ, nhà văn đã tấu lên bao
nhiêu thanh sắc của lòng người. Chỉ ba lần nhắc đến tiếng sáo, nhưng mãi mãi, ông
khẳng định rằng: khát vọng tuổi trẻ, tình yêu, cái sức sống tiềm tàng ấy của con người
không dây trói nào buộc được, không thế lực đen tối nào xóa được.
Trong tiến trình lịch s văn học dân tộc, chúng ta từng biết tới khá nhiều áng văn
chương “tiếng sáo”. Cái âm thanh của thứ nhạc cụ tre trúc đơn ấy đã trở thành
một hình tượng thẩm mỹ với bao nhiêu giai điệu, bao nhiêu ngữ nghĩa đặc sắc. Đó
tiếng sáo của Trương Chi chàng nghệ sĩ tài hoa nhưng bất hạnh trong chuyện cổ tích
“Trương Chi”. Đó là tiếng sáo của Trương Lương nỉ non tình tự khiến cho Hạng Tịch
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
vua nước Sở phân vân, không thể giã từ nàng Ngu Cơ xinh đẹp, dẫn đến một bi kịch
lớn lao thi lãng mạn Huy Thông đã kể trong bài thơ nổi tiếng “Tiếng địch sông
Ô”, năm 1936. Và đây, tiếng sáo của các Kim Đồng trong thơ Thế Lữ :
Khi cao vút tận mây trời
Khi gần,vắt vẻo bên bờ cây xanh
Êm như lọt tiếng tơ tình
Đẹp như ngọc nữ uốn mình trong không
Trong chuyện “Vợ chồng A Phủ”, tiếng sáo của nhà văn Hoài như chúng ta vừa
cảm nhận cũng đã được chau chuốt bằng sắc màu, âm thanh đẹp đẽ, uyển chuyển,
không thua kém bất cứ một áng thơ nào. ờng như với tài năng tấm lòng yêu
thương con người của ông, ngòi bút văn xuôi trở nên mềm mại, trữ tình. Hình tượng
“tiếng sáo” trong thiên truyện đặc sắc này phong phú độc đáo sâu lắng hơn. Đọc
tác phẩm, suy ngẫm về sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị, chúng ta không thể lướt
qua hình tượng thẩm mỹ tiếng sáo. Bởi đấy một điểm sáng nghệ thuật vừa hiện
thực, vừa lãng mạn, đẫm chất dân tộc chất thơ. Bởi vì, đấy cũng một cung bậc
tinh tế trong cảm hứng nhân đạo, nhân văn rất đáng trân trọng của ngòi bút Tô Hoài.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 9
Vợ chồng A Phủ một trong số không nhiều những tác phẩm văn xuôi viết thành
công trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Có thể xem đó là gương mặt tiêu biểu của
văn học thời đại cả dân tộc cùng "rũ bùn đứng dậy sáng lòa". Trong đó chi tiết
Tiếng sáo đêm tình mùa xuân lát cắt ngang giữa nhân tế bào của tác phẩm. Vẻ đẹp
nội dung, nghệ thuật cũng lộ ra từ chi tiết ấy.
Trước hết, chi tiết Tiếng sáo đêm tình mùa xuân một sáng tạo nghệ thuật độc đáo
nhằm khám phá, thể hiện vẻ đẹp nhân vật chủ đề tưởng củac phẩm. Tiếng sáo
mùa xuân vốn là linh hồn của đời sống tinh thần vùng Tây bắc. Nó rất quen thuộc, gần
gũi, không mới lạ, đã được tác giả sử dụng hiệu quả linh diệu như chiếc móng
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
vuốt của thần Kim Quy, như câu thần chú Vừng ơi của Alibaba vậy. Nhờ chiếc lẫy
thần ấy cung nỏ nhà vua bắn một phát chết hàng vạn tên xâm ợc; nhờ tiếng sáo
đêm tình mùa xuân đó nhà văn mở được cánh cửa tâm hồn nhân vật Mị đã im ỉm
khóa suốt bao nhiêu năm trời. Cứ nhìn cái dáng "lùi lũi như con rùa nuôi trong
cửa", nhìn cái cách kéo tấm thân của Mị từ mùa này sang mùa khác, từ năm này
sang năm khác m việc như một cái máy, cnhìn cái sự đêm đến "Mị chỉ còn biết
thức với lửa", đêm nào cũng vậy, cho bA Sử ngứa tay đánh đập hay người
chết ngay đó (không phản ứng gì thì người ta chỉ có thnghĩ rằng cô sẽ mãi câm
lặng như tảng đá cho đến ngày chết rũ xương ở đây thì thôi.
Vậy từ khi nghe đầu núi lấp tiếng sáo rủ bạn đi chơi của ai đó, "Mị lại thiết
tha bồi hồi". Tâm hồn Mị bắt gặp tiếng o, đã bắt đầu cựa quậy, đã bắt đầu biết cảm
nhận, đã xúc động. Đã sống lại thật rồi! Tiếng sáo mùa xuân nhẹ nhàng, mỏng tang,
vu thần diệu tựa thuốc thánh Cam lộ. Tưới đến đâu thì hồi sinh sự sống, tình
yêu đến đó. Kìa, Mị đang "nhẩm thầm bài t của người thổi sáo". Mị đang hòa lòng
mình vào không khí mùa xuân tuổi trẻ của những cuộc chơi đánh pao, đánh quay. Mị
đang sống với tâm trạng yêu đương trong những bài hát. Dòng nước mắt hiếm hoi đã
len lỏi vào tâm hồn đang khô hạn nứt nẻ của Mị rồi thì lnào không mở lòng?! Tiếng
sáo mùa xuân đến đã neo đậu luôn trong lòng Mị, rồi ám ảnh không rời: "Tai Mị
văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng". Rồi như một phản ứng dây chuyền, đồng loạt
cả một quá khứ của tuổi trẻ hiện về, Mị lại được sống đắm chìm trong thời tuổi trẻ đầy
say của mình: " Mị thổi cũng hay như thổi sáo bao nhiêu người mê, ngày đêm
đã thổi sáo đi theo Mị". Tiếng sáo dập dìu thiết tha gọi ai đầu làng đánh thức cả
một miền hồi ức, kỷ niệm ùa về tươi rói. Rồi tiếng sáo ngày một gần, ngày một da diết
hơn; ngồi một mình trong bếp nhưng Mị nhận "Tiếng o gọi bạn yêu vẫn lửng
bay ngoài đường. Mị thấy phơi phới trở lại...". Mùa xuân đã thực sự về, xốn xang
trong lòng: "Mị vui ớng như những đêm xuân ngày trước. Mị vẫn còn trẻ, Mị muốn
đi chơi...". Rồi theo phép biện chứng của tâm hồn, cái hiện thực đầy say của quá
khứ tiếng sáo gọi bạn yêu kia đã trở thành thái cực tương phản của cảnh sống thực
tại. Mị so sánh đối chiếu, soi xét lại cái hiện thực mà đã và đang phải sống, thấy nó
thật phi lý, không thể chấp nhận. Tâm Mị nảy sinh một sự phản ng bất ngờ
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
thống nhất: Nghĩ đến nắm ngón. Nhìn góc độ sự sống cho thxác, đây một
bước lùi, tiêu cực. Nhưng nhìn góc độ đời sống tinh thần, đây một dấu hiệu đáng
mừng Mị. Bởi đó chính sự thức tỉnh đầy tính nhân văn: Thà một phút huy
hoàng rồi vụt tắt, tchết trong một sự khẳng định quyết liệt ý nghĩa đúng đắn cuộc
sống của mình còn hơn phải sống kiếp trâu ngựa suốt cả một đời. Nhờ tiếng sáo mùa
xuân mà Mị có được sự thức tỉnh đó.
Tuy nhiên, một gái tiếng sáo, yêu đời như Mị không thể lùi sâu vào i góc
chết. Tiếng sáo mùa xuân, tiếng sáo gọi bạn tình vẫn "lửng bay ngoài đường",
trong đầu Mị vẫn "rập rờn tiếng sáo" thì làm sao Mị có thể hững hờ, làm sao Mị có thể
ăn lá ngón? Thay vào đó, "lấy hũ rượu, uống ừng ực từng bát". Mị dằn lòng xuống,
cái đắng cay bị kìm xuống thì cái nồng nàn của hơi men và cái đắm say của "tiếng sáo
gọi bạn yêu" càng thôi thúc: "Mị đứng dậy xắn thêm mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng" như
để tự thắp sáng đời mình, như để khêu to hơn ngọn lửa tình yêu đang chập chờn trong
ý thức của Mị. Hành động này lại tạo ra niềm tin để hành động tiếp theo mạnh mẽ
hơn: Mị quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa vắt trên vách, sửa soạn đi chơi, bất chấp
sự mặt của A Sử (dù hắn hiện thân trực tiếp thường trực của cái ác, hung
thần đã nghiền nát tất cả hạnh phúc, sự sống của đời cô. Mị hoàn toàn không hề đếm
xỉa đến hiện thực nữa. Lòng mải đi theo tiếng sáo, tay m, chân bước như
kẻ mộng du. Thậm chí cho đến khi đã bị trói bằng cả một thúng dây đay, bằng cả mái
tóc dài của chính Mị, thân xác đau đớn cùng cực, thì tiếng sáo vẫn bám riết m hồn
Mị. Suốt đêm dài Mị chỉ còn nghe tiếng sáo. Khi khát vọng tự do, khát vọng tình yêu
đã cháy lên thì hiện thực kia làm sao đủ sức ngăn cản được sự bay bổng của tâm
hồn?!.
Cũng lúc tiếng chân ngựa đạp vách kéo Mị về thực tại. "Mị thổn thức nghĩ mình
không bằng con ngựa. Con ngựa còn lúc đứng i chân, nhai cỏ, còn..." nhưng
"tiếng sáo vẫn đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi". Lúc chừng đã
khuya, Mị còn tưởng tượng được cuộc chơi xuân đêm nay đã đến lúc "trai làng đang
đến bên vách làm hiệu rủ người yêu dỡ vách rừng chơi. Mị đã nín khóc, Mị lại thiết
tha bồi hồi". Tiếng sáo đã trở thành điểm tựa và Mị đã vững vàng hơn.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Chưa bao giờ một nhà văn lãng mạn nhưng những dòng này, những trang này, thế
giới tâm trạng nhân vật Mị lúc này toàn bchi tiết Tiếng sáo đêm tình mùa xuân
dẫu thực đến độ điển hình vẫn những trang văn cực kỳ lãng mạn, đẹp đẽ ly.
Với chi tiết tiếng sáo, không những nhà văn bật mở được thế giới tâm hồn của một
nhân vật khổ đau đã nhàu nát, dại bị giam hãm trong bóng ma thế lực phong
kiến miền núi, đang thức dậy, đang phát triển với những cung bậc tinh tế, phức tạp,
tuần tự có, đột phá có, cả những bước tiến lùi đan xen (nhưng đúng quy luật tâm
mà còn khám phá, khẳng định, ngợi ca vẻ đẹp tài hoa nghệ sỹ của người lao động dân
tộc Mèo. Dẫu cho thể xác bị vùi dập bao nhiêu thì lòng yêu đời, yêu hạnh phúc,
yêu tiếng o mùa xuân của người người Mèo vẫn không có thể dập tắt được. Đó
bức thông điệp quan trọng nhất nhà văn gửi được đến bạn đọc qua tác phẩm này.
Hơn nữa còn mcả một sức mạnh tiềm ẩn, báo hiệu khả ng cách mạng trong
nhân vật Mị và con người Tây Bắc.
Tiếng sáo đêm tình a xuân thực sự một chi tiết đầy sức quyến rũ, nét hoa n
độc đáo nhất trên toàn tấm thảm hoa Tây Bắc. Giả sử không có tiếng sáo mùa xuân thì
lẽ m hồn Mị không bao giờ thức dậy được (như trên đã nói). Không nó, cuộc
sống Tây Bắc còn lại gì? - Chắc chỉ còn lại "tiếng xập xình cúng ma" nhận mặt
người vay nợ lãi hay làm lệ cho bọn chúa đất. Tiếng sáo dập dìu suốt đêm đã xua
đi cái hoang lạnh, cái đói rách của núi rừng, cái âm u của cuộc sống lệ, gọi về
cái ấm áp, cái đa tình đáng yêu, chất nghệ sỹ của lòng người Tây bắc. Có tiếng sáo gọi
bạn đầu làng, tiếng sáo vang vọng từ núi này sang núi nọ "những chiếc váy hoa
phơi trên những tảng đá xòe như con bướm sặc sỡ" núi rừng Tây bắc trở nên thơ
mộng, quyến rũ và say mê biết bao!
Cảm ơn nhà văn đã giúp người đọc mọi miền Tổ quốc được cảm nhận, thưởng thức
những vẻ đẹp trong ng, thi vị của con người núi rừng miền Tây thân yêu của
chúng ta. Đọc đi đọc lại nhiều lần, tiếng sáo vẫn cứ say mê, ám ảnh lạ thường, lan
truyền từ người trong truyện đến người viết truyện, sang người đọc truyện:
"Ngoài núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi..."
"Mà tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường..."
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
"Tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi..."
Ta như nghe được cả những tiếng reo vui náo nức của nhà văn khi mùa xuân đến được
kìm nén trong nhiều câu văn: "Những đêm tình mùa xuân đã đến". Ta như nghe được
cả sự mời gọi thiết tha của người nghệ ấy trong từng dòng văn miêu tả tài hoa về
tiếng sáo ấy rằng: Hỡi những ai chưa một lần đến Tây Bắc, hãy lên đây để được sống
trong không khí của những đêm xuân nồng nàn men rượu và dập dìu tiếng sáo gọi bạn
yêu lửng lơ bay ngoài đường, tiếng sáo văng vẳng đầu nương, vang vọng qua những
vách núi thành âm điệu đặc trưng của nền văn hóa Tây bắc. Tiếng sáo ấy cũng là tiếng
lòng nồng n như rượu đêm xuân của nhà n đối với núi rừng đồng bào các dân
tộc vùng rẻo cao Tây bắc nói riêng, với đất nước Việt Nam nói chung.
Vẫn còn chưa đủ. Phải nói thêm: Chi tiết ấy còn là sản phẩm của một sự am tường cặn
kẽ, tinh thông về phong tục, lối sống của đồng bào rẻo cao. Là sản phẩm của một ngòi
bút tài hoa: văn như nhạc, như tranh, tải được cả màu sắc, hương vị, âm điệu, linh hồn
của núi rừng Tây Bắc. Trong sáng, hồn nhiên tình tứ, réo rắt da diết, khỏe
khoắn lạ thường.
Thật trọn vẹn, ngọt ngào và đầy dư vị!
Một chi tiết nghệ thuật như thế sức làm rường cột cho cả một tác phẩm, đánh
dấu sự trưởng thành của chặng đường sáng tác, làm nên tầm cao, đóng góp riêng của
nhà văn Tô Hoài cho nên văn học, văn hóa nước nhà.
Nay nhà văn Hoài đã đi xa nhưng chắc chắn tiếng sáo đêm tình mùa xuân của bản
Mèo xa lắc vẫn vi vút, vẫn lửng ám ảnh trong tâm trí bao thế hệ người đọc mọi
miền đất nước. thể còn vọng mãi sang thế giới bên kia ru Người giấc ngủ ngàn
năm; và biết đâu trong cõi âm cũng lóe lên tia sáng ấm mùa xuân.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 10
Trong truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” Hoài không chỉ thành công việc khắc họa
chân dung các nhân vật nhà văn còn biệt tài trong việc xây dựng các chi tiết
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
truyện rất đặc sắc. Trong đó, chi tiết tiếng sáng trong đêm tình mùa xuân mang nhiều
ý nghĩa.
Tiếng sáo xuất hiện trong đêm tình mùa xuân đây âm thanh quen thuộc, đặc trưng
của người Mèo vùng cao mỗi khi tết đến, xuân về. Đó tiếng o gọi bạn yêu,
cầu nối cho các đôi lứa, giúp các chàng trai tỏ tình giãi bày yêu thương. Âm thanh
ấy cũng chất chứa nhiều khát vọng yêu thương cháy bỏng trong các nhịp đập trái tim
trẻ.
Tiếng sáo một trong những chi tiết được Hoài dụng công miêu tả. xuất hiện
nhiều lần,trở đi trở lại với các mức độ sắc thái khác nhau. Lúc đầu tiếng sáo lấp
ló ngoài đầu núi, tiếp đến nó văng vẳng ở đầu làng, “lửng lơ bay ngoài đường”. Và rồi
giữa Mị tiếng sáo không còn khoảng cách. Âm thanh ấy len lỏi vào trong tâm trí
của Mị . Không chỉ có tiếng sáo hiện tại cô nghe, mà Mị còn nhớ lại cả tiếng sáo trong
quá khứ, về khoảng thời gian tươi đẹp, kiêu hãnh của mình.
Chi tiết tiếng sáo cũng có vai trò hết sức quan trọng đối với việc làm hồi sinh tâm hồn
Mị., làm trỗi dậy sức sống tiềm tàng mãnh liệt trong cô. giống như một tác nhân
làm sống dậy trong Mị những cảm xúc rạo rực của tuổi trẻ, làm bùng lên niềm khao
khát sống., khao khát yêu đương. Để rồi Mị thấy phơi phới trở lại…Mị muốn đi
chơi”. Nếu không không khí ngày tết nhộn nhịp Hồng Ngài, đặc biệt tiếng sáo
gọi bạn tình không cất lên thì lẽ Mị vẫn i chìm đắm trong những tháng ngày rầu
rĩ, sống một cuộc sống không phải con người. Ngay cả khi bị trói đứng thì âm
thanh của tiếng sáo như ma lực làm bùng cháy trong Mị niềm khao khát yêu, khao
khát sống.
Bên cạnh đó, sự xuất hiện của chi tiết âm thanh tiếng sáo còn góp phần đậm thêm
những giá trị nhân đạo của tác phẩm. Nhà văn muốn ca ngợi khẳng định sức sống
tiềm tàng trong tâm hồn người lao động miền núi không có một thế lực nào có thể hủy
diệt được. chỉ cần âm thanh của tiếng sáo ấy thể làm thức dậy nguồn sức sống
ấy.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Chi tiết tiếng sáo cũng đóng vai trò không nhỏ trong việc tạo nên hơi thở miền núi cho
truyện ngắn. Cũng nhờ có sự xuất hiện của âm thanh này mà các trang văn mà Tô Hòa
xây dựng đẫm chất thơ. Tiếng sáo ấy quả âm thanh gây nhiều n tượng không chỉ
đối với các nhân vật trong truyện mà còn gây ấn tượng, hút người đọc mạnh mẽ.
để khắc họa nổi bật chi tiết trên, tác giả sử dụng ngôn ngữ đầy sức gợi, nhất
những từ láy liên tục biến đổi, gợi tả các sắc thái khác nhau của tiếng sáo: lấp ló, văng
vẳng, lửng lơ, rập rờn. Qua cách diễn đại này độc giả dường như không phải tốn quá
nhiều công sức để mường tượng thứ âm thanh ấy hiện hữu khá nét, không
chỉ tác động vào thính giác mà còn gây ấn tượng mạnh mẽ đến thị giác.
thể thấy rằng, chi tiết tiếng sáo mặc chi tiết nhỏ trong tác phẩm thôi nhưng
cũng vai trò tạo n sự thành công khi xây dựng truyện ngắn Vợ chồng A phủ”
của nhà văn Hoài. Nếu thiếu đi âm thanh này, truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ”
thể sẽ mất đi khá nhiều sức lôi cuốn và tưởng của tác phẩm cũng đôi phần kém sâu
sắc hơn.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 11
Giá trị đích thực của một tác phẩm văn học thường được xem xét trên cả hai phương
diện, nội dung nghệ thuật. Dấu ấn của một nhà văn trong tác phẩm được thể hiện
trong suốt quá trình sáng tạo để chuyển tải nội dung - tưởng thành những hình
tượng nghệ thuật sống động, để lại những ám ảnh” nghệ thuật sâu sắc trong ng
người đọc. Một trong những yếu tố góp phần làm nên điều đó chính việc xây dựng
nên những chi tiết nghthuật đặc sắc. Trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của nhà
văn Tô Hoài có thể xem tiếng sáo gọi bạn tình là chi tiết như vậy.
Trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ, nhà văn Hoài cũng đã lựa chọn được nhiều chi
tiết đắt. Chi tiết về tục cúng trình ma, nắm ngón, chi tiết về giọt nước mắt của A
Phủ, không thể không kể đến tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân đó đều những
sợi dây tóc phát sáng kết nối mạch truyện, chuyển tải nội dung hiện thực nội dung
nhân đạo của tác phẩm.
Chi tiết tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Trong truyện ngắn Vchồng A Phủ, nếu tục cúng trình ma một hủ tục ám ảnh đời
sống tâm linh của người dân Tây Bắc, thì tiếng sáo gọi bạn tình lại trở thành một nét
đẹp văn hóa trong đời sống sinh hoạt đời sống tinh thần của con người nơi đây.
Tiếng sáo xuất hiện trong thiên truyện lúc văng vẳng từ xa, khi vọng lại thiết tha,
bổi hổi, lúc lửng bay ngoài đường, lúc lại rập rờn trong đầu Mị. Tiếng sáo làm nên
một miền không gian êm dịu, nên thơ thuộc về thế giới tâm hồn đẹp đẽ của nhân vật
Mị. Trong lời bài hát của người thổi sáo khát vọng tự do tình yêu của trai gái
người Mèo:
Mày có con trai con gái rồi
Mày đi làm nương
Ta không có con trai con gái
Ta đi tìm người yêu.
Và cả những ước hẹn buông lơi:
- Anh ném pao, em không bắt
Em không yêu quả pao rơi rồi…
- Em không yêu, quả pao rơi rồi.
Em yêu người nào, em bắt pao nào...
Với ý nghĩa đó, tiếng sáo đã trở thành một sợi dây tóc phát sáng, khi một chi tiết
nghệ thuật gắn với cuộc đời, số phận của nhân vật Mị, hiện thân thế giới tâm hồn
đẹp đẽ của gái này. Mị từng một gái trẻ, đẹp. Tết đến trai đến đứng nhẵn cả
chân vách đầu buồng Mị. Ngày đó, Mị thổi sáo giỏi. Mị uốn chiếc trên môi thổi
cũng hay như thổi sáo. biết bao nhiêu người ngày đêm thổi sáo đi theo Mị.
Nhưng vì món tiền mà bố mẹ Mị đã vay của nhà thống lí Pá Tra chưa trả được nên Mị
bị bắt về làm con dâu gạt nợ cho nhà thống . Từ đây, Mị sống cuộc sống tủi cực, thê
thảm. lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi. Mị âm thầm như một cái bóng Mỗi ngày
Mị càng không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong cửa. Nhưng rồi, mùa xuân Hồng
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Ngài mang theo màu sắc, âm thanh sự rộn đã đánh thức sức sống tiềm tàng ở cô
gái sống như đã chết ấy. Quá trình thức tỉnh của Mị gắn liền với sự vọng về của
tiếng sáo. Tiếng sáo trở thành chất xúc tác mạnh mẽ lay tỉnh một tâm hồn ngyên
trong đêm lặng với sự ám ảnh của bóng ma. Lần đầu tiên tiếng sáo xuất hiện trong tác
phẩm cũng lần đầu tiên sau bao ngày dài câm nín nhà thống Mị nghe tiếng sáo
vọng lại, thiết tha bổi hổi. Mị ngồi nhẩm thầm bài hát người đang thổi. Tiếng sáo đã
làm rung n cảm xúc trong tâm hồn Mị - sự thay đổi đó chứng tỏ hồn Mị chưa chết
hẳn. Mị đang sống lại, lòng Mị đã có sợi dây xúc cảm. Mị đang sống với giai điệu, với
ý nghĩa lời bài hát người đang thổi. Trong không khí đón tết, nhìn cảnh người nhảy
đồng, người hát, có thêm cái nồng nàn của rượu, khi Mị uống ực từng bát, tiếng sáo đã
đưa Mị về quá khứ, ng Mị thì đang sống về ngày trước. Tai Mị văng vẳng tiếng sáo
gọi bạn đầu làng. Từ đây, tiếng sáo thức dậy khát vọng sống, sức sống trong Mị, Mị
thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm tết ngày trước.
Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi. Nghĩ đến cảnh A Sử với Mị, không
lòng với nhau vẫn phải với nhau, trong Mị xuất hiện suy ngNếu nắm lá
ngón trong tay c này, Mị sẽ ăn cho chết ngay chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại,
chỉ thấy ớc mắt a ra. Như vậy là, Tiếng sáo gọi bạn yêu lửng bay ngoài đường
kia chính tấm gương soi hắt lại để Mị nhìn hơn về cuộc sống hiện tại của mình.
Mị đã muốn chết ngay, nghĩa Mị đã không chấp nhận hoàn cảnh, Mị đang muốn
phản kháng lại hoàn cảnh. Đây điều hoàn toàn khác với Mị lầm lũi suốt bao tháng
ngày trong nthống lí trước đây. Nhìn thấy A Sử chuẩn bị đi chơi, Bây giờ Mị cũng
không nói. Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng
- Mị muốn thắp sáng thêm khát vọng sống mới nhen nhóm tìm về. Trong đầu Mị đang
rập rờn tiếng sáo. Tiếng sáo vẫy gọi Mị, thôi thúc Mị. Điệp khúc Mị muốn đi chơi một
lần nữa bùng lên . Mị cũng sắp đi chơi. Ngay sau đó, hàng loạt các hoạt động diễn ra
một cách nhanh chóng, Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt phía trong
vách, như thể Mị đang thực hiện hành động giải phóng cho mình, cởi bỏ khỏi sự trói
buộc của con ma nhà thống lí, thoát khỏi căn buồng kín mít của Mị - căn buồng chỉ
một chiếc cửa sổ một lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng
trắng, không biết ơng hay nắng. Thế rồi khát vọng ấy mới được nhen nhóm,
ngay lập tức đã bị A Sử chặn đứng. A Sử đã nắm Mị, lấy thắt lưng trói hai tay Mị.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
xách cả một thúng sợi đay ra trói đứng Mị vào cột nhà. Tóc Mị xõa xuống, A Sử quấn
luôn tóc lên cột, làm cho Mị không cúi, không nghiêng được đầu nữa. Nhưng sự thực,
A Sử chỉ thể trói được thân xác Mị, còn tâm hồn Mị vẫn hoàn toàn tự do. Mị vẫn
sống trọn vẹn trong thế giới của riêng mình, Trong bóng tối, Mị đứng lặng im, như
không biết mình đang bị trói. Hơi rượu còn nồng nàn. Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị
đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. Như vậy, tiếng sáo là chất xúc tác làm thay
đổi tâm lí nhân vật Mị, giúp người đọc nhận ra sức sống tiềm tàng ở Mị, một sức sống
mãnh liệt không gì có thể hủy diệt được.
Chi tiết tiếng sáo đã giúp nhà văn Hoài khám phá ra vẻ đẹp tâm hồn Mị, khẳng
định được sức sống bất diệt của con người. Có thể xem, tiếng sáo là chi tiết nghệ thuật
đẹp, giàu sức gợi, ám ảnh người đọc. Nhân vật Mị trong hoàn cảnh này làm ta liên
tưởng đến quá trình thức tỉnh của nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của nhà
văn Nam Cao. Những nhà văn lớn vẫn thường những nhà nhân đạo chủ nghĩa. Cả
Nam Cao và Tô Hoài đều là những nhà văn như thế.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 12
Sau những dòng hiện thực, trĩu nặng lòng trắc ẩn trước kiếp người lệ, nhà văn
Hoài chuyên ngọn bút bằng câu văn lãng mạn, mộng ấy để mở đầu những phút
trỗi dậy của sức sống tuổi trẻ trong tâm hồn cô Mị - nhân vật chính trong truyện Vợ
chồng A Phủ”. Từ đó, biết bao câu chữ, bao chi tiết, hình ảnh thẩm mỹ cứ nối nhau
tuôn chảy, cứ gọi nhau ngân vang. Trong những hình ảnh, chi tiết ấy, lẽ nhà văn
dụng công nhiều nhất khi miêu tả hình ảnh “tiếng sáo đêm xuân”. Chỉ đọc hơn hai
trang truyện, tôi đã đếm được mười ba lần Tô Hoài nói đến tiếng sáo. Trong đó, có sáu
lần tiếng sáo được đặc tả với những sắc độ âm thanh, những ngữ nghĩa hiệu quả
thẩm mỹ thật là sống động, phong phú.
Ngoài đầu núi lấp đã tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo
vọng lại, thiết tha bổi hổi. Mị ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thổi.
Mày có con trai con gái rồi
Mày đi làm nương
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Ta chưa có con trai con gái
Ta đi tìm người yêu…”
Đấy mấy giai điệu mở đầu của tiếng sáo. từ xa vọng lại, nhưng thiết tha bổi
hổi, nghĩa thật gần gũi, da diết, khẩn cầu, nóng ấm một khát vọng được yêu,
người để yêu thương. Nhớ ai bổi hổi, bồi hồi(ca dao ). thế,vừa nghe tiếng sáo,
Mị đã nhẩm thầm được lời bài tình ca, trong đó hiển hiện một nghịch cảnh của gái
đang khao khát hạnh phúc lứa đôi: Mày Ta không Mày đi làm nương Ta
đi tìm người yêu. Nói khác đi, tiếng sáo mở đầu trong những đêm tình mùa xuân ấy
tiếng gọi của bạn bè. hai sắc độ thiết tha và bổi hổi, đã đánh thức tâm hồn đang
yên ngủ, an phận, nhóm lên khát vọng đang lụi n trong ý ngtình cảm của
Mị, người đàn bà từng có một tuổi trẻ biết yêu, được yêu và tràn đầy hạnh phúc.
Từ cái chức năng đánh thức, tiếng sáo đã hồi sinh cho tâm hồn và giục giã Mị hành
động. Từ tiếng sáo ngoài đầu núi, Mị nghe tiếng sáo ngay sân chơi trong làng. Mị
lén lấy rượu, uống ừng ực, rồi… lịm mặtlòng Mị đang sống về ngày trước.
Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa xuân
này, Mị uống rượu bên bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như
thổi sáo. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị… Mị thấy phơi
phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị trẻ
lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi… Dồn dập, nối nhau, sáu lần, nhà văn kể v
tiếng sáo. Khi của Mị, khi của người khác, tiếng sáo cất lên, trong hiện tại, hòa
quyện những âm thanh trong quá khứ vọng về. Và cũng dồn dập những sự việc, những
niềm vui tuổi trẻ mà Mị từng trải qua, đang sống lại.
Đọc văn, ta ngnhư mỗi từ ngữ, mỗi câu văn cứ ngân lên, rộn ràng tiếng sáo náo nức
tình người. Sóng âm thanh khi thì vút cao lên, rủ mời gọi, khiến cho Mị thấy phơi
phới trở lại, lòng vui sướng, Mị muốn đi chơi… Khi nó trầm xuống, sẻ chia, vỗ về nỗi
đắng cay chua xót bởi cái thân phận phải ép duyên, bán mình của gái. Tiếng sáo
như thủ thỉ trò chuyện, rồi lắng nghe từng cung bậc tâm trạng của Mị: A Sử với Mị,
không lòng với nhau vẫn phải với nhau! Nếu nắm ngón trong tay lúc
này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại chỉ thấy nước mắt
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
ứa ra… Ngọn sóng tủi hờn, bi lụy đang khóc than trong lòng gái thì sóng tình yêu
và khát vọng của tiếng sáo lại dội lên, lửng lơ bay ngoài đường :
Anh ném pao, em không bắt
Em không yêu, quả pao rơi rồi…
Đấy lời của tiếng sáo, lời của bài tình ca, lời của các bạn trai, gái đang yêu nhau,
tâm tình bên nhau và… cũng những tiếng lòng da diết, mãnh liệt từng bao m bị
chôn vùi, kìm nén trong trái tim, trí tuệ của Mị. thế, đã thôi thúc, giục giã Mị
hành động. Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho
sáng. Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi… Mquấn lại tóc, Mị
với tay lấy cái váy hoa vắt phía trong vách. Lúc này A Sử, tên chồng phu đang
đứng ngay trước mặt Mị. Nhưng gái như không nhìn thấy, không thèm quan m.
thản nhiên làm cái việc muốn. Bởi vì, tiếng sáo mùa xuân tuổi trẻ tự trong
tâm hồn Mị đã thực sự ngân lên. Bởi khát vọng tình yêu, hạnh phúc và tự do đã trỗi
dậy. Những thanh sắc tình yêu nhân bản từ ngoại cảnh đã đồng vọng cùng thanh sắc
của nội lực bên trong khiến cho gái lệ, khổ đau ấy hồi sinh, muốn xóa bỏ cái
thân phận hiện tại để trở thành cái quá khứ, cội nguồn vốn rất tự do, trong lành như
mùa xuân, tự do như tiếng sáo những đêm tình…
thể nói, nghệ thuật miêu tả tiếng sáo m trạng nhân vật của nhà văn Hoài
đoạn này rất tài hoa. Tám lần ông nói tới tiếng sáo, kể về những cô gái, chàng trai thổi
sáo, hát tình ca, nghe sáo, đi theo tiếng sáo. Ba lần ông đặc tả tiếng sáo : văng vẳng
tiếng sáo…, tiếng sáo lửng lơ bay…, trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo… Những từ
tượng thanh, kết hợp nghệ thuật đảo âm tiết (không viết lơ lửng viết lửng lơ), đảo
từ (động từ văng vẳng trước danh từ tiếng sáo, tính từ lửng lơ trước động từ hay, động
từ rập rờn trước danh từ tiếng sáo) khiến cho những âm thanh của thứ nhạc cụ dân
ấy trở nên sống động, có hồn, ấn tượng xiết bao. Và nhờ đó, những cung bậc tâm trạng
của nhân vật Mị trở nên phong phú, cụ thể, logic xiết bao.
Cho đến phút cuối cùng của những đêm tình mùa xuân ấy, khi Mị bị A Sử trói
đứng vào cột nhà hòng dập tắt khát vọng, sức sống trong tâm hồn cô, thì tiếng sáo vẫn
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
vấn vương… bất diệt: Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không biết mình đang bị
trói… Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. Em
không yêu, quả pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào…”. Mị vùng bước đi…
Mị không nghe tiếng sáo nữa. Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp o vách… Cả đêm
ấy Mị phải trói đứng như thế. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Lúc lại
nồng nàn tha thiết nhớ. Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chó sủa xa xa… những giây
phút này, âm thanh của sáo không hiện bằng hình hài, sắc điệu nữa. lịm dần
cùng nỗi đau khổ của kiếp người. Nhưng không tắt hẳn.Nó lặn vào trong trái tim,
cựa quậy trong máu thịt của cô Mị, cất lên thành tiếng lòng ru vỗ, an ủi. Cho nên,
Mị vẫn đang bị trói, tiếng sáo vẫn đưa Mị đi theo những cuộc chơi,những đám
chơi. vẫn cùng Mị say sưa hát hát bài tình ca… Em yêu người nào, em bắt pao
nào…” Khát vọng tuổi trẻ tình u của Mị không trở thành hiện thực thì sống
trong tâm linh, trong mộng tưởng.
Tiếng sáo tiếng gọi của tự do, hạnh phúc, dây trói nào trói được? đã chắp cánh
cho sức mạnh sống của Mị bay lên. Kể cả lúc cái hiện thực phũ phàng hành hạ Mị:
cảm thấy chân tay không cựa được, nghe thấy tiếng chân ngựa, tiếng chó sủa… thì
dường như tiếng sáo vẫn nhắc thầm trong tâm tưởng: lúc này lúc trai gái rủ người
yêu dỡ vách ra rừng chơi. Mị lại bồi hồi. Kể cả lúc khắp người Mị bị dây trói thít lại
đau nhức, Mị vẫn nồng nàn tha thiết nhớ… vẫn nghe thấy tiếng sáo. Trời tang
tảng sáng. lẽ lúc y, nhưng tiếng sáo hữu hình đã thực sự tắt. Chỉ còn âm của
nó vang vọng trong lòng người. “Ôm sầu mang giận ngẩn ngơ. Tiếng lặng ngắt bây
giờ càng hay.” (thơ Bạch Dị ). Không rõ, khi chuyển ngòi bút từ miêu tả sắc điệu
cụ thể của những tiếng sáp ở hai đoạn trên thành phân tích tâm trạng đau xót, khi tuyệt
vọng, lúc mộng của nhân vật Mị trong dư âm tiếng sáo của đoạn thứ ba này, nhà
văn Hoài nghĩ tới nghệ thuật miêu tả tiếng đàn của Bạch Dị trong thi phẩm
nổi tiếng “Tỳ hành” ngày a? thế nào, đọc những dòng n này của ông, tôi
vẫn thấy thấm đẫm một chất thơ, khính phục một tài năng miêu tả sự thật và khám phá
lòng người. Qua cái danh của một nhạc cụ, nhà văn đã tấu lên bao nhiêu thanh sắc
của lòng người. Chỉ ba lần nhắc đến tiếng sáo, nhưng mãi mãi, ông khẳng định rằng:
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
khát vọng tuổi trẻ, tình yêu, cái sức sống tiềm tàng ấy của con người không dây trói
nào buộc được, không thế lực đen tối nào xóa được…
Trong tiến trình lịch s văn học dân tộc, chúng ta từng biết tới khá nhiều áng văn
chương “tiếng sáo”. Cái âm thanh của thứ nhạc cụ tre trúc đơn ấy đã trở thành
một hình tượng thẩm mỹ với bao nhiêu giai điệu, bao nhiêu ngữ nghĩa đặc sắc. Đó
tiếng sáo của Trương Chi chàng nghệ sĩ tài hoa nhưng bất hạnh trong chuyện cổ tích
“Trương Chi”. Đó là tiếng sáo của Trương Lương nỉ non tình tự khiến cho Hạng Tịch
vua nước Sở phân vân, không thể giã từ nàng Ngu Cơ xinh đẹp, dẫn đến một bi kịch
lớn lao thi lãng mạn Huy Thông đã kể trong bài thơ nổi tiếng “Tiếng địch sông
Ô”, năm 1936. Và đây, tiếng sáo của các Kim Đồng trong thơ Thế Lữ:
Khi cao vút tận mây trời
Khi gần,vắt vẻo bên bờ cây xanh
Êm như lọt tiếng tơ tình
Đẹp như ngọc nữ uốn mình trong không
Trong chuyện “Vợ chồng A Phủ”, tiếng sáo của nhà văn Hoài như chúng ta vừa
cảm nhận cũng đã được chau chuốt bằng sắc màu, âm thanh đẹp đẽ, uyển chuyển,
không thua kém bất cứ một áng thơ nào. Dường như, qua tài năng tấm lòng yêu
thương con người của ông, ngòi bút văn xuôi trở nên mềm mại, trữ tình. Hình tượng
“tiếng sáo” trong thiên truyện đặc sắc này phong phú độc đáo sâu lắng hơn. Đọc
tác phẩm, suy ngẫm về sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị, chúng ta không thể lướt
qua hình tượng thẩm mỹ tiếng sáo. Bởi đấy một điểm sáng nghệ thuật vừa hiện
thực, vừa lãng mạn, đẫm chất dân tộc chất thơ. Bởi vì, đấy cũng một cung bậc
tinh tế trong cảm hứng nhân đạo, nhân văn rất đáng trân trọng của ngòi bút Tô Hoài.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 13
Lép Tôn- Xtôi đã từng nói rằng: "Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn" chi tiết nghệ thuật
những mắt xích rất nhỏ trong tác phẩm nhưng tác động lớn đến diễn biến tâm lí,
số phận nhân vật thúc đẩy cốt truyện phát triển. Nhà văn Tô Hoài với biệt tài xây dựng
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
chi tiết nghệ thuật âm thanh tiếng sáo đã tạo nên điểm nhấn, dấu ấn khó quên của tác
phẩm.
Hoài nhà văn đầu tiên khai thác đề tài miền núi Tây Bắc, Truyện Vợ chồng A
Phủ được viết nhân chuyến đi lên Tây Bắc năm 1952, in trong tập truyện Tây Bắc
năm 1953, tác phẩm đạt giải nhất hội văn học Việt Nam 1954-1955. Đã diễn tả thành
công diễn biến tâm nhân vật Mị. Tác giả đã xây dựng chi tiết âm thanh tiếng sáo láy
đi láy lại nhiều lần để miêu tả tinh tế nội tâm nhân vật Mị.
Mị một gái dân tộc Mèo, xinh đẹp, chăm chỉ, hiếu thảo với cha mẹ. Nhưng khi
trở thành con dâu gạt nợ của nhà thống Tra, Mị từ một gái trẻ trung xinh đẹp,
yêu đời ham sống trở thành một người đàn câm lặng, chai sạn, liệt tất cả ý thức
phản kháng. Mị không còn ý thức được không gian, thời gian, sống kiếp đời "lùi lủi
như con rùa nuôi trong cửa" nhưng mùa xuân đến với không khí náo nức, men
rượu âm thanh tiếng sáo đã làm hồi sinh khát vọng sống trong Mị đặc biệt âm
thanh tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân.
Tiếng sáo chi tiết xuất hiện nhiều lần,trở đi trở lại với các mức độ sắc thái khác
nhau. Lúc đầu tiếng sáo lấp ngoài đầu núi, tiếp đến văng vẳng đầu làng,
“lửng bay ngoài đường”. rồi giữa Mị tiếng sáo không còn khoảng cách. Âm
thanh ấy len lỏi vào trong tâm trí của Mị . Không chỉ có tiếng sáo hiện tại cô nghe,
Mị còn nhớ lại cả tiếng sáo trong quá khứ, về khoảng thời gian tươi đẹp, kiêu hãnh
của mình. Tiếng sáo đêm hẹn đã đánh thức quá khứ tươi đẹp đã từng bị lãng quên
trong Mị, "ngoài đồi núi lấp ló đã có ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo vọng
lại thiết tha bổi hổi". Người đàn vốn câm lặng không i suốt bao năm tháng giờ
ngồi nhẩm thầm lời bài hát của người đang thổi " anh ném pao, em không bắt, em
không yêu, quả pao i rồi". Tiếng sáo biểu hiện cho vẻ đẹp của phong tục, nét đẹp
văn hóa người dân miền núi cao. biểu tượng cho tiếng gọi cuộc sống, tình yêu. Nó
đã lay gọi, khơi gợi lòng yêu đời, yêu cuộc sống tự do trong Mị.
Tiếng sáo đánh thức trong Mị quá khứ của tuổi thanh xuân tươi đẹp, đó là những ngày
tháng Mị sống cuộc đời tự do, vào mùa xuân uống rượu bên bếp rồi thổi sáo, tài thổi
sáo của Mị khiến bao người mê. Trong khoảnh khắc ấy cõi lòng mị băng qua mọi
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
khoảng cách không gian, thời gian để trở về sống trọn vẹn với tuổi trẻ tươi đẹp. Chính
ức ấy minh chứng cho thấy khát khao về tình yêu, về hạnh phúc vẫn luôn được
ấp ủ, gìn giữ trong sâu thẳm tâm hồn Mị; bao đau khổ đọa đày của kiếp đời lệ
không thể chôn vùi được trong khát vọng sống ấy. Mị ý thức được stồn tại của bản
thân "Mị n trẻ, Mị vẫn còn trẻ, Mị muốn đi chơi ", "tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng
bay ngoài đường" soi tỏ thực tại thê thảm của Mị. Lúc này bản thân Mị bị ràng
buộc bởi người cầm quyền, thần quyền của nhà thống nhưng rồi từ bên ngoài ngoại
cảnh tiếng sáo đi thẳng vào cõi lòng "rập rờn trong đầu Mị " như một tiếng gọi tha
thiết của sự sống, của hạnh phúc, của tự do thôi thúc Mị hành động để sửa soạn đi
chơi. Tiếng sáo chất xúc tác gợi sức sống tiềm tàng của Mị “Mị vẫn nghe tiếng sáo
đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi”, “Mị vùng bước đi”.
Tuy nhiên, một gái tiếng sáo, yêu đời như Mị không thể lùi sâu vào i góc
chết. Tiếng sáo mùa xuân, tiếng sáo gọi bạn tình vẫn "lửng bay ngoài đường ",
trong đầu Mị vẫn "rập rờn tiếng sáo" thì làm sao Mị có thể hững hờ, làm sao Mị có thể
ăn ngón? Thay vào đó, "lấy rượu, uống ực ực từng bát" Mị dằn lòng xuống,
cái đắng cay bị kìm xuống thì cái nồng nàn của hơi men và cái đắm say của "tiếng sáo
gọi bạn yêu" càng thôi thúc Mị đứng dậy xắn thêm mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng" như
để tự thắp sáng đời mình. Hành động này lại tạo ra niềm tin để có hành động tiếp theo
mạnh mẽ hơn: Mị quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa vắt trên vách, sửa soạn đi chơi,
bất chấp sự có mặt của A Sử dù hắnhiện thân trực tiếp và thường trực của cái ác,
người đã làm tan nát tất cả hạnh phúc, sự sống của đời cô. Mị hoàn toàn không hề đếm
xỉa đến hiện thực nữa. Lòng mải đi theo tiếng sáo, tay m, chân bước như
kẻ mộng du. Thậm chí cho đến khi đã bị trói bằng cả một thúng dây đay, bằng cả mái
tóc dài của chính Mị, thân xác đau đớn cùng cực, thì tiếng sáo vẫn bám riết m hồn
Mị. Suốt đêm dài... suốt đêm... Mị chỉ còn nghe tiếng sáo... Khi khát vọng tự do, khát
vọng tình yêu đã cháy lên thì hiện thực kia làm sao đủ sức ngăn cản được sự bay bổng
của tâm hồn?.Lúc này, tiếng sáo chi tiết nghệ thuật đặc biệt tố cáo bản chất của giai
cấp thống trị thực dân phong kiến miền núi.ctuyệt quyền sống, quyền làm người của
con người.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Chi tiết tiếng sáo đã giúp nhà văn Hoài khám phá ra vẻ đẹp tâm hồn Mị, khẳng
định được sức sống bất diệt của con người cho trong bất cứ hoàn cảnh nào. thể
xem tiếng sáo chi tiết nghệ thuật đẹp, giàu sức gợi, ám nh người đọc. Nhân vật Mị
trong hoàn cảnh này làm ta liên tưởng đến quá trình thức tỉnh của nhân vật Chí Phèo
trong tác phẩm cùng tên của nhà văn Nam Cao. Những nhà văn lớn vẫn thường
những nhà nhân đạo chủ nghĩa. Cả Nam Cao Hoài đều những nhà văn như
thế.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 14
Hoài sinh năm 1920 có tên khai sinh Nguyễn Sen. Ông vốn người con của
vùng đất Đông (nay Nội). Hoài đã phải trải qua những năm tháng thiếu
thời rất đỗi cực nhọc vất vả để kiếm sống nhưng chính điều đó đã giúp ông
nhiều cơ hội để trải nghiệm, tích góp vốn sống cho mình.
Sau đó khi dịp đến với thơ văn, dẫu những khó khăn, trở ngại vẫn còn đó nhưng
dường như cuộc đời của nhà văn đã bước sang một trang khác đầy tươi sáng bởi ông
đã tìm được sự phù hợp của nghề viết với mình. Thế nên, đó cũng do khiến ông
đeo đuổi sự nghiệp ng tác trong khoảng thời gian đến 60 năm để lại rất nhiều
những tác phẩm thuộc nhiều thể loại khác nhau như truyện ngắn, tiểu luận, hồi kí, kịch
bản phim,…
Trong giai đoạn đầu sáng tác, Hoài chọn viết những câu chuyện về đời sống con
người, thế giới loài vật. Sau đó, sự ra đời của các tác phẩm như Truyện Tây Bắc”
(1953), “Miền Tây” (1967), “Cát bụi chân ai” (1992) đã giúp người đọc hình dung
được sự chuyển hướng trong sáng tác của nhà văn: ông tập trung i hiện cuộc sống
của con người miền núi.
Không chỉ vậy, nhà văn còn mạnh dạn chia sẻ những trăn trở của mình trong việc sáng
tác thông qua việc viết các tiểu luận nghiên cứu. Năm 1996, Hoài đã được nhận
giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật như một sự ghi nhận những đóng
góp to lớn của ông trong sự nghiệp văn học nước nhà.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Nằm trong snhững sáng tác của Hoài vnếp sống, phong tục phẩm chất của
những con người miền núi, “Vợ chồng A Phủ” một tác phẩm tiêu biểu. Tác phẩm
chính trái ngọt của chuyến đi kéo dài đến 8 tháng của Hoài Tây Bắc cùng với
lực lượng bộ đội giải phóng. Tác phẩm được in trong tập truyện “Truyện y Bắc”
(1953), đây cũng tâp truyện giúp cho Hoài vinh dự được nhận Giải Nhất Tiểu
thuyết của Hội Văn nghệ Việt Nam năm 1956.
Cảm nhận ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ sẽ thấy đây vốn một chi tiết
nghệ thuật đặc sắc xuất hiện trở đi trở lại trong tác phẩm nhiều lần. Đây vốn âm
thanh quen thuộc của núi rừng Tây Bắc, biểu tượng của tuổi xuân, của sức trẻ
chính là linh hồn đời sống tinh thần của con người nơi đây.
Chính tiếng sáo ấy đã đánh động vào tâm hồn của nhân vật Mị, để Mị tìm lại được
chút “thiết tha bổi hổi sau biết bao nhiêu những tháng năm sống trong cái dáng hình
“lùi lũi như con rùa nuôi trong cửa”. Từ một gái “chỉ biết thức với lửa” trong cô
đơn, quạnh quẽ, từ một con người phó mặc phận mình cho kẻ khác đối xử tàn tệ
như thế nào thì cũng câm lặng chịu đựng đến nỗi cảm xúc như bị trơ lì, nghe tiếng sáo
“ngoài đầu núi lấp ló”, tâm hồn Mị bắt đầu có những cảm nhận, xúc động trở lại để rồi
Mị nhận ra mình có thể hát nhẩm theo lời bài hát của người đang thổi sáo:
“Mày có con trai con gái rồi
Mày đi làm nương
Ta không có con trai con gái
Ta đi tìm người yêu.
Cảm nhận ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ, ta thấy chính tiếng sáo ấy đã giúp
tâm hồn héo hon của Mị cựa quậy trở lại để tìm về hình ảnh của chính mình, để biết
rằng đêm tình mùa xuân đã tới và mình cũng là một cô gái đáng lẽ vẫn được hòa mình
cùng với mọi người trong cái sân chung của ngày Tết, để được xem “trai gái, trẻ con
ra sân ấy tụ tập đánh pao, đánh quay, thổi sáo, thổi khèn và nhảy”.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Tiếng sáo chính phương tiện đưa Mị về lại với những kỉ niệm thời quá khứ Mị
đã vô tình lãng quên. Mị lãng quên vì chính cái không gian sống của ở nhà thống
với “cái buồng kín mít, có một chiếc cửa sổ một lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông
ra cũng chỉ thấy trăng trắng, không biết ơng hay nắng”. Trong không gian ấy
Mị chỉ thể “ngồi trong cái lỗ vuông ấy trông ra, đến bao giờ chết thì thôi”,
túng bách chính là thứ khiến giam hãm, kìm kẹp khiến không thể vùng thoát
khỏi thực tại tăm tối để tìm về một thời quá khứ đã xa.
Nhưng giờ đây, tiếng sáo “gọi bạn đầu làng” kia đã giúp Mị được “sống về ngày
trước”, Mị thấy hình ảnh của Mị ngày xưa cũng “thổi sáo giỏi” Mị còn “thổi
cũng hay như thổi o” chính tài năng đã khiến “biết bao nhiêu người mê, ngày
đêm đã thổi sáo đi theo Mị”. Vẫn cái không gian “cái cửa sổ lỗ vuông mờ mờ
trăng trắng” nhưng Mị không còn trong hình ảnh của người con gái ủ dột, buồn bã nữa
đã “thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết
ngày trước”. Một điều đặc biệt nữa, Mị nhận thức rất về việc “Mị trẻ lắm. Mị vẫn
còn trẻ. Mị muốn đi chơi”.
Cảm nhận ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ để thấy từ chỗ đánh thức Mị ý
thức lần tìm hình ảnh của mình trong những năm tháng ngày xưa, tiếng sáo ấy giờ đây
lại có tác dụng làm hồi sinh tâm hồn của Mị. Mặc dù tìm về quá khứ nhờ vào tiếng sáo
nhưng càng hướng về quá khứ, càng tìm gặp lại những ức của một thời đã qua để
thấy tươi đẹp như thế nào, Mị lại càng đớn đau khôn xiết nhận thức ràng về
thực tại phũ phàng mà mình phải chịu đựng và trải qua.
một gái, Mị cũng mong mình hội được xây đắp, vun xới hạnh phúc cho
mái ấm của riêng mình. Thế nhưng, cuộc hôn nhân Mị có chỉ sự chịu đựng và gắng
gượng, đối với Mị một sự tra tấn không hơn không m Mị A Sử “không
có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau”.
Có nỗi chán chường nào lớn hơn thế khi chính cuộc hôn nhân đã đày đọa Mị, triệt tiêu
đi Mị ý thức đi tìm niềm vui sống. Thậm chí, còn gieo rắc trong tâm tưởng của
Mị ý định tự tử để thoát kiếp khổ đau: “Nếu nắm ngón trong tay lúc này. Mị sẽ
ăn cho chết ngay”. Mị bất lực với chính cuộc đời mình đang sống. Thế nhưng,
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
chính lúc này đây “tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng bay ngoài đường” lần nữa giúp
Mị xua tan những day dứt về thực tại bằng những khát khao tình yêu tự do:
“Anh ném pao, em không bắt
Em không yêu, quả pao rơi rồi…”
Ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phcòn thể hiện ở việc nó làm lóe trên trong Mị
khao khát về tình yêu tự nguyện nhưng đồng thời cũng niềm tiếc nuối khi đã đlỡ
tuổi xuân trong một cuộc hôn nhân cay đắng, ngậm ngùi. Mị nghĩ đến cái chết, Mị để
cho “nước mắt ứa ra” khi những nuối tiếc về cái quá khứ của một thời tuổi trẻ đã hóa
thành sựbách không thể tháo gỡ, đến phút cuối bị dồn đến chỗ đưa ra quyết định bi
thảm.
Có thể thấy, việc Mị nghĩ đến việc chấm dứt sự sống quả một bước thụt lùi tiêu cực
nhưng nếu soi xét hơn thì đó lại một dấu hiệu đáng mừng cho việc nhận thức về
sự sống của Mị. Vốn “ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi” n cảm xúc của Mị đã
trở nên chai sạn, nhìn mọi thứ xung quanh chbằng ánh nhìn định. Ấy vậy giờ
đây, Mị thể khóc, thể nghĩ đến chuyện giải thoát cho cuộc đời túng của mình
nghĩa là Mị đã nhận thức được sự sống vô nghĩa của mình những ngày qua.
Mị lúc này đã phản ứng lại với những ngang trái, éo le của cuộc đời mình. Như
vậy, sâu xa hơn cái ý muốn đoạn tuyệt với cuộc đời đầy tiêu cực lại chính sự thức
tỉnh của một con người muốn thoát khỏi kiếp sống làm trâu làm ngựa. Tâm hồn Mị lúc
này thực sự đã hồi sinh ngay trên chính ý định kết thúc cuộc đời.
Không chỉ giúp hồi sinh tâm hồn tiếng o còn thôi thúc Mị những hành động
cụ thể để thể hiện ý thức mong muốn hoàn cải số phận của mình. Rồi Mị“đứng dậy
xắn thêm mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng”. Tiếp theo hành động ấy, Mị mạnh dạn hơn khi
“quấn lại tóc”, “với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách” không màng đến sự
có mặt của A Sử. Phải chăng đây cũng là hành động thể hiện niềm mong mỏi cuộc đời
tăm tối của Mị sẽ lúc được thắp sáng lên như thế. Không chỉ vậy, dường như Mị
cũng không còn quan tâm đến những trở lực gây ảnh hưởng đến việc thay đổi cuộc
đời của mình.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Cảm nhận ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ sẽ thấy ngay cả khi bị trói đứng
vào cột nhà bằng những vòng sợi đay thô ráp gây đau nhói, Mị cũng nương theo tiếng
sáo để hòa mình vào những cuộc chơi, những đám chơi say a với lời hát: “Em
không u, quả pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào…”. Tiếng sáo lúc này
giống như một phương thuốc giúp Mị thoát ra nỗi đau đớn cùng cực của thân xác để
tâm hồn vẫn được bay bổng với khát vọng tự do và tình yêu.
Ấy vậy mà vào chính lúc Mị muốn “vùng bước đi” thì hiện thực phũ phàng lại kéo Mị
về trong sợi dây trói đến thít chặt, đau nhói cùng. Trong cảnh đau đớn đó, hơi rượu
vẫn tỏa và tiếng sáo vẫn vang xa xa. Có thể thấy, thực tại có cay đắng, có đau đớn đến
nhường o thì Mĩ cũng trở nên vững vàng hơn nhờ tiếng sáo điểm tựa. Tiếng
sáo trong khung cảnh mùa xuân tưng bừng, rộn đối lập hoàn toàn với tình cảnh trớ
trêu của Mị.
Thế nhưng, chính nhận thức những hành động của Mị khi sự tác động của tiếng
sáo ấy đã giúp ta nhận một điều Mị đã vượt lên trên những khổ đau, đày đọa về
thể xác để vẫn thể hướng về những thanh âm của sự sống để mong hội được
là người có lòng ham sống và yêu đời. Đó cũng chính là những biểu hiện cho thấy khả
năng đầy hứa hẹn ở Mị trong việc sẽ tìm được con đường tươi sáng hơn cho tương lai
phía trước của mình.
Có thể thấy, qua “Vợ chồng A Phủ” Tô Hoài đã phác họa nên một bức tranh chân thực
về cuộc sống của con người Tây Bắc. Họ không chỉ phải sống trong sự bóc lột đến tàn
nhẫn của hai tầng áp bức thực dân phong kiến còn nạn nhân của sức ép thần
quyền nhưng lại hiện thân của những phẩm chất tốt đẹp ý thức đấu tranh mạnh
mẽ. Để thể khắc họa thành công bức tranh ấy, nhà văn đã sử dụng nghệ thuật kể
chuyện hấp dẫn, ngôn ngữ chọn lọc sáng tạo đặc biệt nghệ thuật miêu tả nội tâm
ấn tượng. Bên cạnh đó, kết cấu hấp dẫn cùng với các tình tiết giàu kịch tính cũng
yếu tố tạo nên sự thành công của tác phẩm.
Quả thật, ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ đã giúp nhà văn thể hiện quan niệm
cùng tư tưởng của tác phẩm. Tiếng sáo gọi bạn trong đêm tình mùa xuân của tác phẩm
một chi tiết nghệ thuật đắt giá. Được miêu tả với nhiều cung bậc, sắc thái thẩm
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
khác nhau, chi tiết không chỉ tác dụng đánh thức niềm khao khát sống trong tâm
hồn tưởng như đã chai sạn của Mị còn góp phần cho ta hình dung được phần nào
những hiểu biết sâu sắc của tác giả về những nét văn hóa tinh thần giá trị của con
người Tây Bắc.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 15
Vợ chồng A Phủ, kết quả của chuyến đi thực tế của nhà văn. Hoài đã "cùng ăn,
cùng ở, cùng làm" với đồng bào dân tộc Tây Bắc trong suốt 8 tháng của năm 1952. Để
rồi ông rút ra cho bản thân những giá trị tinh thần, những giá trị rất riêng về bản sắc
dân tộc của người dân nơi đây. Từ đó, những tinh nhất được văn nhân gửi gắm
vào Vợ chồng A Phủ. Một trong những cái hay, cái riêng nhất của bài ta không thể
không nói đến tiếng sáo. Một hình ảnh mang giá trị nghệ thuật cốt lõi, một yếu tố làm
nên thành công của tác phẩm.
Nói đến con người núi rừng Tây Bắc xa xôi ấy, ta sẽ nói đến cảnh sắc những
bản sắc văn hóa rất riêng biệt của họ như chợ phiên, áo váy mang hơi thở dân tộc
Mèo... trong ấy tiếng sáo một yếu tố không thể thiếu, một nét đặc trưng làm bật
lên vẻ đẹp hoang vu của thiên nhiên nơi đây. Dường như cảm nhận thấy được giá
trị của sáo âm thanh đầy cuốn hút ấy, Tô Hoài đã khiến tiếng sáo trở thành một giá
trị mang tính nghệ thuật không thể thiếu vào tác phẩm. Bởi tiếng sáo như một bông
hoa xinh đẹp, mang nh thơ, tính văn chương đầy nghệ thuật trữ tình giữa hiện
thực phũ phàng, khắc nghiệt của chế độ cường quyền, thần quyền lúc bấy giờ. Nếu
thiếu đi tiếng sáo, thử hỏi còn một Mị yêu đời, muốn được sống được đi chơi nữa
hay không?
Câu trả lời sẽ không còn một Mị tha thiết được sống, được đi chơi vào mùa xuân khi
mất đi tiếng sáo. Bởi tiếng sáo đã gắn liền với từ trước khi vào làm dâu nhà thống
lí. “Mị thổi sáo giỏi. Mị uốn chiếc trên môi, thổi cũng hay như thổi sáo. bao
nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị”. Tiếng sáo của tình yêu, là tiếng gọi
đi chơi “ngoài đầu núi lấp đã tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi”. Một thanh âm
sức hút mạnh mẽ làm Mị “thiết tha bổi hổi”. Từ một con người mang danh “con dâu
gạt nợ”, bị bắt về cúng trình ma, ngày ngày lầm lũi như “con rùa nuôi trong cửa”.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Mị dường như không muốn sống nữa. Những ngày đầu về làm dâu “có đến hằng mấy
tháng, đêm nào Mị cũng khóc”. Mị toan ăn ngón tự tử, ấy vậy Mị ném đi đống
ngón trong tay. “Mị không đành lòng chết. Mị chết thì bố Mị còn khổ hơn bao
nhiêu lần bây giờ nữa”.quay về nhà thống như thân xác không hồn. “Ai ở xa về,
thường trông thấy một gái ngồi quay sợi gai n tảng đá trước cửa,cạnh tàu
ngựa.Lúc nào cũng vậy, quay sợi,thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi hay đi cõng nước
dưới khe suối lên, cô ấy cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi”. Mị quen khổ rồi, không sợ
cả, đến cả cái chết cũng thế. Cuộc đời của Mị đã chấm dứt từ cái đêm trở về từ nhà
bố Mị. Ấy vậy mà, những đêm tình mùa xuân tới mang theo tiếng sáo đã thắp sáng lại
cuộc đời tăm tối của Mị. “Lòng Mị thì đang sống ngày trước. Tai Mị văng vẳng
tiếng sáo gọi bạn đầu làng”. Trong lòng vang lên tiếng sáo, thanh âm đã khiến lòng Mị
phơi phới trở lại, đã tìm lại ý nghĩa sống. “Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi
chơi”. Tiếng sáo còn làm bừng lên cái không gian, màu sắc tăm tối của tác phẩm.
mang dấu hiệu của sự sống, của mùa sinh sôi nảy nở, “những chiếc váy hóa đã đem ra
phơi trên mỏm đá xòe như con bướm sặc sỡ”. Mị đã ý thức được sự sống. Mị đến góc
nhà, lấy ống mỡ, “xắn một miếng bỏ thêm vào đia đèn cho sáng”. Dường như Mị
không chỉ thắp sáng căn phòng mà là thắp lên sự sống, thắp sáng cuộc đời của cô. Ánh
sáng tuy le lỏi của đèn dầu nhưng đủ mạnh mẽ trong ý thức của Mị. Ánh sáng âm
thanh của sáo đã cứu rỗi cuộc đời Mị. Cũng giống như ngọn lửa của bếp sưởi vào
những đêm mùa đông “trên núi cao dài buồn”, Mị chỉ biết chỉ n với ngọn lửa.
Phải chăng trong cái giá lạnh của nơi thiếu tình người này, đó tia hi vọng, nơi
khiến trái tim của Mị được ởi ấm, được sống với cuộc đời mình muốn. Đó
phải ước của riêng Mị hay không? Hay còn của những người lao động vùng
cao Tây Bắc được Tô Hoài thổ lộ thay cho?
Mị ý thức được sự sống nhờ tiếng sáo. với tay lấy cái váy hóa phía trong
vách, sẵn tay quấn lại tóc. Nhưng thằng A Sử thấy được, nó trói Mị lại, quấn cả tóc Mị
lên cột để không nghiêng đi đâu được. “Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không
biết mình đang bị trói. Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những
đám chơi”. Tiếng sáo đối lập với “tiếng chân ngựa đạp vào vách”, nó thức tỉnh Mị. Mị
nghĩ mình không bằng con ngựa. Sự đau đớn ấy của Mị ờng như lại điều đáng
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
mừng. Bởi biết đau, biết rằng mình muốn sống, muốn thoát khỏi đây. Đâu còn Mị
lầm lũi “như con rùa nuôi trong xó cửa”, chỉ biết làm việc trông ra cửa sổ đến bao
giờ chết thì thôi. Tiếng sáo như một giá trị nhân đạo Hoài đã đưa vào tác phẩm
để cứu Mị, nó còn là một nghệ thuật, nét chấm phá độc đáo trong bài đến nhường nào.
Nếu không tiếng sáo, liệu khiến trái tim, con người trong Mị sống lại, khiến
Mị cắt dây, cởi trói cho A Phủ hay không? Liệu cô có thấy mình đang bị cột lại như A
Phủ để rung cảm, để sợ người nào đó tội mất mạng trong tay bọn ờng hào ác
hay không?
Tóm lại, tiếng sáo điểm nhấn cực ý nghĩa mang tính trữ tình trong Vợ chồng
A Phủ. Nếu thiếu tiếng sáo ta sẽ không thấy một Mị yêu đời muốn hòa mình với trời
xuân như thế. Sẽ không một ai thể u kéo phần đời còn lại của Mị A Phủ
như vậy nếu không thanh âm diệu ấy. Hoài đã thành công trong việc xây
dựng nội dung cốt truyện, thành công trong miêu tả tâm nhân vật và tcáo tội ác
của cường quyền và những hủ tục lúc bấy giờ.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 16
Cây cối đâm hoa kết trái là quy luật của tự nhiên, con gái lớn lên lấy chồng là quy luật
của hội cũng niềm ước của biết bao gái trẻ. Thế nhưng, ông trời nhiều
khi “chơi ác”, ngay cả hạnh phúc tưởng chừng như đơn giản ấy cũng không mỉm cười
với nhân vật Mị trong truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ”, quay lưng với mở ra
những trang đời đen tối đầy ớc mất. Mị một gái trẻ đẹp, yêu lao động, hiếu
thảo thương bố. Đó còn một gái yêu tự do, yêu cuộc sống ncánh chim hải
âu không sợ biển lớn, dẫu biết rằng “món nợ truyền kiếp” kia, đến chết cũng không trả
hết, nhưng cô sẵn sàng trả nợ bằng mọi giá để được tự do bên bố - người đàn ông suốt
đời gánh nợ trên vai nay đã đến tuổi cận tàn. Thế nhưng, ngang trái đã chụp lên Mị
một màu đen tang tóc: “Mị bị bắt về làm dâu gạt nợ, làm vợ A Sử”.
Sống trong nhà thống lí, Mị không khác kiếp con trâu, con ngựa. Làm việc cả ngày
lẫn đêm, từ ngày này qua ngày khác như một cái máy. Cuộc sống thống khổ ấy đã
khiến Mị mất đi ý thức về cuộc sống, Mị ngày càng không nói "lùi lũi như con rùa
nuôi trong cửa". n buồng Mị nằm nchốn địa ngục trần gian, chỉ một ô lỗ
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
vuông bằng bàn tay. Mị bị bóc lột sức lao động, bị chôn vùi tuổi thanh xuân trong nhà
thống dưới sự tồn tại của ờng quyền thần quyền. Cuộc sống thống kh đã
khiến Mị mất đi ý thức về sự sống.
Mùa xuân năm ấy trên khắp núi đồi Tây Bắc ngập tràn sắc xuân hòa quyện cùng tiếng
sáo rủ bạn đi chơi, nghe tiếng sáo “Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui
sướng như những đêm tết ngày trước”. Lần đầu tiên, tiếng sáo xuất hiện trong tác
phẩm, cũng lần đầu tiên sau bao ngày dài câm nín trong nhà thống “Mthấy thiết
tha bổi hổi” cùng với đó những cơn “gió rét thổi vào cỏ gianh vàng ng”. chính
chi tiết “tiếng sáo” đã đánh thức tâm hồn, đánh thức khát vọng sống sức sống tiềm
tàng trong Mị. “Tiếng sáo” sự hiện thân của một phần tuổi trẻ những ức tươi
đẹp của Mị. Mị uống rượu: “Mị lén lấy hũ ợu, cứ uống ừng c từng bát” , tiếng sáo
hòa cùng chất men làm Mị say. Trong cơn say, lòng Mị sống vquá khứ, cái thời
Mị “uốn chiếc trên môi, thổi cũng hay như thổi sáo, biết bao người ngày đêm
đi theo Mị”. Quá khứ khiến Mị thật chua xót khi nghĩ đến cuộc sống hiện tại: Mị sống
trong nhà thống không bằng kiếp con trâu, con ngựa; “A Sử chẳng bao giờ cho Mị
đi chơi tết” ; quan trọng “A Sử với Mị, không có lòng mà vẫn phải ở với nhau”.
cay đắng nào bằng cuộc sống hôn nhân không xuất phát từ tình yêu, tình nghĩa vợ
chồng không sự gắn kết, điều đó làm cho Mị ước: “nếu nắm ngón trong
tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay chứ không buồn nhớ lại nữa”. Muốn chết, nghĩa là
đã ý thức được sự sống, mong muốn một cuộc sống bớt đau thương hơn, bớt tủi nhục
hơn. Như vậy, tiếng sáo gọi bạn kia chính tấm gương để Mị nhìn hơn về cuộc
sống hiện tại của mình. Mị đã muốn “chết ngay”, nghĩa Mị đã chấp nhận thực tại,
muốn phản kháng lại hoàn cảnh.
Sau khi nghe tiếng o “Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như
những đêm tết ngày trước”. Tuổi xuân, tuổi trẻ của Mị cứ thế lớn dần lên, cho tới khi
chiếm trọn tâm hồn, Mị nhận ra “Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ, Mị muốn đi chơi”, “Mị
đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng". Trong đầu
Mị đang rập rờn tiếng sáo, tiếng sáo vẫy gọi Mị, thôi thúc Mị “Mị quấn lại tóc, Mị với
tay lấy cái váy hoa vắt phía trong vách” - hành động của Mị được miêu tả bằng
những câu văn ngắn,mang nhịp điệu gấp gáp như thể Mị đang nhanh chóng, dứt khoát
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
thực hiện hành động giải phóng cho mình, bỏ con ma nhà thống lí, thoát khỏi căn
buồng kín mít kia. Những hành động ấy đã chứng tỏ rằng Mị đã thật sự hồi sinh, sức
sống tiềm tàng trong con người Mị đã sống dậy nhờ âm thanh của tiếng sáo. Tiếng sáo
đánh thức tâm hồn, sức sống mãnh liệt của Mị. Tiếng sáo đưa Mị đi theo
những cuộc chơi, ngay cả khi đã bị A Sử trói chặt vào cột nhà. Mị không cảm thấy
đau đớn lúc này sự hồi sinh nhân tính của Mị rất mạnh mẽ. Nhờ tiếng sáo
chất men của rượu trong đêm tình mùa xuân Mị đã được hồi sinh, khao khát sống
của Mị được đánh thức.
Chi tiết “tiếng sáo” tác nhân làm thay đổi trạng thái tâm của nhân vật Mị, từ một
người lầm lũi “như con rùa nuôi trong cửa” Mị cảm thấy “tha thiết bổi hổi”. Đó
sức sống tiềm tàng mãnh liệt trong Mị, góp phần bộc lộ tưởng của tác phẩm, ngòi
bút nhân đạo sâu sắc của Hoài. Mị đã được hồi sinh sau bao ngày dài câm nín, “lùi
lũi như con rùa nuôi trong cửa”, sống vật vờ như cái xác không hồn trong nhà
thống Tra. Nhà văn xót thương cho số phận của Mị trân trọng sức sống, khát
vọng sống, khát vọng tdo hạnh phúc của cô. Song, nhà văn cũng tố cáo gay gắt
chế độ thực dân phong kiến miền núi, bọn thống trị gian ác đã chà đạp, đàn áp con
người bằng những hủ tục.
Cùng tác nhân làm thay đổi trạng thái tâm nhân vật, khơi dậy khát vọng sống
trong họ. Cùng là chi tiết góp phần tô đậm giá trị nhân đạo của hai nhà văn và thể hiện
tài năng phân tích diễn biến tâm bậc thầy, chi tiết “tiếng chim hót” đánh thức phần
người của Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao chi tiết “tiếng sáo gọi
bạn” đánh thức tâm hồn Mị trong đêm tình mùa xuân đã đánh thức tâm hồn, con
người tưởng chừng như đã chết của nhân vật. Nó khơi dậy trong họ niềm ham sống
khát vọng sống, khát vọng tự do hạnh phúc. Tuy nhiên, “tiếng sáo” âm thanh
khơi gợi Mị nhớ về quá khứ tươi đẹp, trái ngược với hiện tại. “Tiếng sáo” làm cho sức
sống tiềm tàng, khát vọng tự do của Mị trỗi dậy một cách mãnh liệt. Còn “tiếng chim
hót” âm thanh quen thuộc, nhưng mãi đến hôm nay khi tỉnh Chí mới nghe thấy
đây là âm thanh giúp thổi bùng khao khát được làm người lương thiện của Chí.
Văn mu lp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phm V chng A Ph
Qua việc khắc họa những “chi tiết tiêu biểu” nhà văn Hoài đã khẳng định tài năng
của mình trong việc xây dựng các “chi tiết điển hình” để xây dựng thành công tâm
nhân vật, từ đó góp phần quan trọng vào việc khắc họa chủ đề tư tưởng của tác phẩm
| 1/53

Preview text:

Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Số lần xuất hiện của tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ
● Lần 1: Tiếng sáo xuất hiện ở ngoài đầu núi “Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai
thổi sáo rủ bạn đi chơi”
● Lần 2: Tiếng sáo văng vẳng ở đầu làng “tai Mị nghe tiếng sáo văng vẳng đầu làng”.
● Lần 3: Tiếng sáo gọi bạn yêu lửng lơ bay ngoài đường:
● Lần 4: Khi Mị bị trói, tiếng sáo vẫn vang vọng: “Em không yêu quả pao rơi rồi/
Em yêu người nào, em bắt pao nào”
Tóm tắt ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ Số lần
Chi tiết nhắc tiếng sáo Ý nghĩa của tiếng sáo xuất hiện 1
Ngoài đầu núi lấp ló đã có Biểu hiện cho vẻ đẹp của phong tục,
tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi nét đẹp văn hóa người dân miền núi. 2
Tai văng vẳng tiếng sáo gọi Là biểu tượng cho tiếng gọi cuộc bạn đầu làng
sống, khơi gợi tình yêu trong Mị 3
Mà tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn Là động lực thúc đẩy Mị đi đến hành
lơ lửng bay ngoài đường
động chuẩn bị đi chơi xuân 4
Mị vẫn nghe tiếng sao đưa Mị Tiếng sáo vẫn thôi thúc tâm hồn Mị
đi theo những cuộc chơi,..
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ 5
Tiếng sáo, tiếng chó sủa xa xa Tâm trạng khổ đau của cô gái Mèo đầy bất hạnh.
Dàn ý ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ I. Mở bài
“Vợ chồng A Phủ” của nhà văn Tô Hoài là một tác phẩm xuất sắc viết về người lao
động miền núi. Trong truyện có rất nhiều những chi tiết đặc sắc và độc đáo góp phần
làm bật lên được cuộc đời của nhân vật Mị, tô đậm thêm cho bức tranh miền núi Tây
Bắc với bạn đọc. Ở đó, chi tiết tiếng sáo có lẽ là mang nặng giá trị nhất, bởi nó không
chỉ đơn giản thể hiện một nét truyền thống của người dân tộc mà còn góp phần quan
trọng trong việc thể hiện vẻ đẹp, con người nhân vật. II, Thân bài 1, Giải thích
- Chi tiết là gì? => Chi tiết có thể là một hành động, một sự kiện, một hành động trong
truyện. Nó không chỉ đơn giản là yếu tố cấu thành nên một tác phẩm mà còn mang sức
chứa lớn về nội dung và tư tưởng. Ta từng bắt gặp hương cháo hành đã làm Chí dậy
sóng, ánh sáng của đoàn tàu rực sáng khi lướt qua phố huyện ảm đạm nơi chị em Liên,
mang kí ức của một Hà Nội phồn hoa của hai chị em… Có đôi khi, chỉ một chi tiết
nhỏ cũng đủ để tôn thêm sâu sắc hơn cái hồn của tác phẩm văn học.
- Giới thiệu khái quát về tác phẩm và chi tiết:
+ “Vợ chồng A Phủ” là thành quả của chuyến đi dài ngày của Tô Hoài cùng với bộ
đội lên vùng cao Tây Bắc. Tại đây, trải qua những năm tháng cùng người dân miền
núi, vùng đất ấy đã “để thương để nhớ” trong lòng người nghệ sĩ nhiều quá, chính
niềm thương nhớ khôn nguôi ấy đã thôi thúc ông viết nên tác phẩm.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
+ Câu chuyện kể về Mị - một cô gái người Mèo xinh đẹp và trẻ trung. Những tưởng
cô sẽ có một cuộc sống hạnh phúc, một cuộc đời tươi đẹp, ấy nhưng không. Gia đình
Mị mang trên vai món nợ khổng lồ từ thời bố mẹ Mị còn trẻ, vì để cưới được nhau mà
phải vay thống lí Pá Tra. Món nợ ấy qua từng năm lại lớn thêm, lãi mẹ đẻ lãi con, đến
đời Mị, thống lí nói sẽ trừ hết nợ nếu để Mị gả cho A Sử - con trai thống lí. Nghe thì
có vẻ tốt, ấy nhưng đây là một cuộc hôn nhân ép buộc, một cuộc hôn nhân không tình yêu.
+ Trở thành con dâu gạt nợ, bị công việc quấn thân, vội vã với những đày ải của nhà
thống lí. Mang tiếng là con dâu ấy nhưng cuộc sống của Mị không khác gì con ở, bị
đối xử bất công. Dần dần, chính bản thân Mị cũng bị cuộc sống ấy làm cho tê liệt cảm
xúc. Những tưởng Mị sẽ cứ mãi như thế mà ở đến hết cuộc đời, nhưng vào đêm tình
mùa xuân, sức sống của người con gái ấy thức tỉnh, tất cả chính là nhờ có âm thanh tiếng sáo ngoài kia.
2, Phân tích chứng minh
- Tiếng sáo không phải đến tận đêm tình mùa xuân mới xuất hiện. Nó trở đi trở lại
trong những trang đời của Mị, từ khi Mị còn là một cô gái tự do, cho đến khi trở thành
con dâu gạt nợ. Âm thanh tiếng sáo cứ văng vẳng bên tai như một lời mời gọi, dần dắt
Mị tìm đến với tự do của riêng mình. Nhưng chỉ đến đêm tình mùa xuân, âm thanh
tiếng sáo ấy mới thực sự khiến sức sống trong Mị bùng lên một cách mạnh mẽ.
* Tiếng sáo đánh thức cảm xúc
- “Ngoài đầu núi, đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo vọng lại,
thiết tha bồi hồi.”: Âm thanh tiếng sáo hiện hữu trong tâm trí Mị, khiến người con gái
ấy thấy thiết tha, thấy bồi hồi, đôi môi mấp máy nhẩm thầm theo lời bài hát. Âm thanh
quen thuộc của quá khứ khiến Mị tự nhiên mà cất lên tiếng nói. => Tiếng sáo ấy là
tiếng gọi của mùa xuân, đã đánh thức cảm xúc thẳm sâu trong tâm hồn Mị đang sống kiếp con dâu gạt nợ.
- “Lòng Mị đang sống về ngày trước, tai văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng”: Tiếng
sáo gọi bạn đầu làng đưa Mị trở về với những kí ức của mình, quay trở lại làm một cô
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
gái người Mèo nơi vùng núi Tây Bắc, xinh đẹp, tài hoa, “thổi sáo giỏi”. Kỉ niệm
những đêm mùa xuân ngồi bên bếp uống rượu và thổi sáo, “Mị uốn chiếc lá trên môi,
thổi lá cũng hay như thổi sáo.” Và người con gái toàn sắc toàn tài ấy thổi hay đến mức
“có biết bao nhiêu người mê, cứ ngày đêm thổi sáo đi theo hết núi này sang núi khác”
=> Lúc này đây, tiếng sáo trở thành tiếng vang kí ức đánh thức những kỉ niệm thẳm sâu trong lòng Mị.
- “Tiếng sáo lửng lơ ngoài đường” đưa Mị trở lại hiện tại, nơi căn phòng với ô cửa sổ
lỗ vuông nhỏ bằng bàn tay mờ mờ trăng trắng. Lúc này đây, Mị “thấy phơi phới trở
lại, trong lòng đột nhiên vui như những đêm Tết ngày trước”, cảm thấy rằng mình còn
trẻ và muốn đi chơi. Rằng bao nhiêu người có chồng rồi vẫn đi chơi đấy, trong khi Mị
và A Sử nào có lòng với nhau đâu => Giờ đây, tiếng sáo là tiếng gọi của tình yêu, của
giai điệu bản tình ca mùa xuân, đưa Mị trở lại là chính mình.
=> Âm thanh tiếng sáo được miêu tả từ xa đến gần, là thanh âm của ngoại cảnh, mở ra
khung cảnh mùa xuân Tây Bắc bàng bạc chất thơ, chính là điểm tựa để Tô Hoài khơi
gợi những dòng cảm xúc, tâm lí của Mị.
* Tiếng sáo thúc giục hành động
- Tiếng sáo vẫn cứ văng vẳng bên tai, “rập rờn trong đầu Mị”, dẫn đến hành động nổi
loạn của người con gái trẻ ấy: đến góc nhà, “lấy ống mỡ, xắn một miếng, bỏ thêm vào
đĩa đèn cho sáng”. Lúc này, Mị đã có ý thức và hành động xua đi bóng tối, hướng tới
thắp lên ánh sáng. Hành động ấy không chỉ là có ý định xua đi cái tối trong phòng mà
còn là xua đi cái tối đang bủa vây lấy cuộc đời Mị, lấy tâm hồn Mị bao lâu nay.
- Rồi Mị sửa soạn đi chơi, quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa ở phía trong vách, trở
thành một cô gái xinh đẹp ngày nào. Tiếng sáo đã dẫn dắt bước chân Mị, đưa Mị bước
ra khỏi căn phòng chật hẹp, đưa Mị đến gần hơn với ánh sáng, với hạnh phúc.
* Tiếng sáo giải thoát tâm hồn Mị
- Đúng lúc Mị chuẩn bị đi chơi thì bị A Sử nhìn thấy là lấy dây trói lại vào cột nhà,
quấn luôn cả tóc lên cột, khiến đầu Mị không quay không nghiêng được. Ấy nhưng Mị
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
không biết mình đang bị trói, vẫn thả hồn theo tiếng sáo ngoài kia, đi theo những cuộc
chơi, phiêu du theo âm thanh của những bản tình ca tha thiết. Nhờ tiếng sáo, Mị thoát
khỏi nghịch cảnh của hiện tại, thậm chí không ý thức được rằng mình đang bị trói.
=> Chính tiếng sáo trở thành tiếng gọi của tự do, giải phóng tâm hồn của Mị.
- Khi tiếng sáo lịm tắt, ô cửa gắn tâm hồn Mị với mùa xuân, với tình yêu cũng đóng
lại. Mị cảm nhận được cái siết chặt của những vòng dây trói trên người mình. Nhưng
đó không chỉ là sợi dây trói thân thể Mị mà còn là sợi dây giam giữ tâm hồn Mị. 3, Đánh giá
- Tiếng sáo đã trở thành điểm tựa nâng đỡ tâm hồn Mị, giải thoát sức sống mãnh liệt
đã bị kìm hãm bấy lâu nay trong Mị, để rồi đến đêm đông cởi trói cho A Phủ, sức
sống ấy bùng lên thật mạnh mẽ.
- Chi tiết nghệ thuật độc đáo ấy không chỉ nêu bật được nét văn hóa đặc trưng của
vùng núi Tây Bắc, nét truyền thống đẹp của người dân tộc Mèo mà còn giúp nhà văn
từ đó dễ dàng miêu tả được tâm lí nhân vật một cách logic, sống động và hấp dẫn.
- Đồng thời giúp nhà văn dễ dàng thể hiện được tình cảm của mình với nhân vật, góp
phần tô đậm thêm giá trị nhân đạo cũng như giá trị hiện thực của tác phẩm. III. Kết bài
- Khái quát lại giá trị chi tiết với tác phẩm và tác giả, có thể đưa thêm lí luận để bài viết sâu sắc hơn.
Ví dụ: Tác phẩm khép lại nhưng âm thanh tiếng sáo ấy vẫn cứ văng vẳng mãi trong
tâm trí ta. Để rồi mỗi lần lắng nghe và nhớ lại, bất giác trong ta hiện lên hình ảnh một
người con gái xinh đẹp với cuộc đời gian truân mà cũng thật kiên cường, hiện lên một
bức tranh Tây Bắc thơ mộng đầy chất thơ.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 1
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ, nếu tục cúng trình ma là một hủ tục ám ảnh đời
sống tâm linh của người dân Tây Bắc, thì tiếng sáo gọi bạn tình lại trở thành một nét
đẹp văn hóa trong đời sống sinh hoạt và đời sống tinh thần của con người nơi đây.
Tiếng sáo xuất hiện trong thiên truyện lúc văng vẳng từ xa, có khi vọng lại thiết tha,
bổi hổi, lúc lửng lơ bay ngoài đường, lúc lại rập rờn trong đầu Mị. Tiếng sáo làm nên
một miền không gian êm dịu, nên thơ thuộc về thế giới tâm hồn đẹp đẽ của nhân vật
Mị. Trong lời bài hát của người thổi sáo có khát vọng tự do và tình yêu của trai gái người Mèo:
“Mày có con trai con gái rồi Mày đi làm nương
Ta không có con trai con gái
Ta đi tìm người yêu.”
Và cả những ước hẹn buông lơi:
“Anh ném pao, em không bắt
Em không yêu quả pao rơi rồi…
Em không yêu, quả pao rơi rồi.
Em yêu người nào, em bắt pao nào…”
Với ý nghĩa đó, tiếng sáo đã trở thành một sợi dây tóc phát sáng, khi nó là một chi tiết
nghệ thuật gắn với cuộc đời, số phận của nhân vật Mị, là hiện thân thế giới tâm hồn
đẹp đẽ của cô gái người H'Mông này. Mị từng là một cô gái trẻ, đẹp. Tết đến trai đến
đứng nhẵn cả chân vách đầu buồng Mị. Ngày đó, Mị thổi sáo giỏi. Mị uốn chiếc lá
trên môi thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có biết bao nhiêu người mê ngày đêm thổi sáo
đi theo Mị. Nhưng vì món tiền mà bố mẹ Mị đã vay của nhà thống lí Pá Tra chưa trả
được nên Mị bị bắt về làm con dâu gạt nợ cho nhà thống lí. Từ đây, Mị sống cuộc
sống tủi cực, thê thảm. Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi. Mị âm thầm như một cái
bóng Mỗi ngày Mị càng không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa. Nhưng rồi,
mùa xuân Hồng Ngài mang theo màu sắc, âm thanh và sự rộn rã đã đánh thức sức
sống tiềm tàng ở cô gái sống mà như đã chết ấy. Quá trình thức tỉnh của Mị gắn liền
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
với sự vọng về của tiếng sáo. Tiếng sáo trở thành chất xúc tác mạnh mẽ lay tỉnh một
tâm hồn ngủ yên trong đêm lặng với sự ám ảnh của bóng ma.
Lần đầu tiên tiếng sáo xuất hiện trong tác phẩm cũng là lần đầu tiên sau bao ngày dài
câm nín ở nhà thống lí Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bổi hổi. Mị ngồi nhẩm
thầm bài hát người đang thổi. Tiếng sáo đã làm rung lên cảm xúc trong tâm hồn Mị –
sự thay đổi đó chứng tỏ hồn Mị chưa chết hẳn. Mị đang sống lại, lòng Mị đã có sợi
dây xúc cảm. Mị đang sống với giai điệu, với ý nghĩa lời bài hát người đang thổi.
Trong không khí đón tết, nhìn cảnh người nhảy đồng, người hát, có thêm cái nồng nàn
của rượu, khi Mị uống ực từng bát, tiếng sáo đã đưa Mị về quá khứ, lòng Mị thì đang
sống về ngày trước. Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Từ đây, tiếng sáo
thức dậy khát vọng sống, sức sống trong Mị, Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột
nhiên vui sướng như những đêm tết ngày trước. Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn
đi chơi. Nghĩ đến cảnh A Sử với Mị, không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau,
trong Mị xuất hiện suy nghĩ Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết
ngay chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra. Như vậy là, Tiếng
sáo gọi bạn yêu lửng lơ bay ngoài đường kia chính là tấm gương soi hắt lại để Mị nhìn
rõ hơn về cuộc sống hiện tại của mình. Mị đã muốn chết ngay, nghĩa là Mị đã không
chấp nhận hoàn cảnh, Mị đang muốn phản kháng lại hoàn cảnh. Đây là điều hoàn toàn
khác với Mị lầm lũi suốt bao tháng ngày trong nhà thống lí trước đây. Nhìn thấy A Sử
chuẩn bị đi chơi, Bây giờ Mị cũng không nói. Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một
miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng – Mị muốn thắp sáng thêm khát vọng sống mới
nhen nhóm tìm về. Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Tiếng sáo vẫy gọi Mị, thôi
thúc Mị. Điệp khúc Mị muốn đi chơi một lần nữa bùng lên . Mị cũng sắp đi chơi.
Ngay sau đó, hàng loạt các hoạt động diễn ra một cách nhanh chóng, Mị quấn lại tóc,
Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách, như thể Mị đang thực hiện hành
động giải phóng cho mình, cởi bỏ khỏi sự trói buộc của con ma nhà thống lí, thoát
khỏi căn buồng kín mít của Mị – căn buồng chỉ có một chiếc cửa sổ một lỗ vuông
bằng bàn tay. Lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng trắng, không biết là sương hay là nắng.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Thế rồi khát vọng ấy mới được nhen nhóm, ngay lập tức đã bị A Sử chặn đứng. A Sử
đã nắm Mị, lấy thắt lưng trói hai tay Mị. Nó xách cả một thúng sợi đay ra trói đứng Mị
vào cột nhà. Tóc Mị xõa xuống, A Sử quấn luôn tóc lên cột, làm cho Mị không cúi,
không nghiêng được đầu nữa. Nhưng sự thực, A Sử chỉ có thể trói được thân xác Mị,
còn tâm hồn Mị vẫn hoàn toàn tự do. Mị vẫn sống trọn vẹn trong thế giới của riêng
mình, Trong bóng tối, Mị đứng lặng im, như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu
còn nồng nàn. Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám
chơi. Như vậy, tiếng sáo là chất xúc tác làm thay đổi tâm lí nhân vật Mị, giúp người
đọc nhận ra sức sống tiềm tàng ở Mị, một sức sống mãnh liệt không gì có thể hủy diệt được.
Chi tiết tiếng sáo đã giúp nhà văn Tô Hoài khám phá ra vẻ đẹp tâm hồn Mị, khẳng
định được sức sống bất diệt của con người. Có thể xem, tiếng sáo là chi tiết nghệ thuật
đẹp, giàu sức gợi, ám ảnh người đọc. Nhân vật Mị trong hoàn cảnh này làm ta liên
tưởng đến quá trình thức tỉnh của nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của nhà
văn Nam Cao. Những nhà văn lớn vẫn thường là những nhà nhân đạo chủ nghĩa. Cả
Nam Cao và Tô Hoài đều là những nhà văn như thế.
Tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân - Mẫu 2
Cây cối đâm hoa kết trái là quy luật của tự nhiên, con gái lớn lên lấy chồng là quy luật
của xã hội và cũng là niềm mơ ước của biết bao cô gái trẻ. Thế nhưng, ông trời nhiều
khi “chơi ác”, ngay cả hạnh phúc tưởng chừng như đơn giản ấy cũng không mỉm cười
với nhân vật Mị trong truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ”, nó quay lưng với cô và mở ra
những trang đời đen tối đầy nước mất. Mị là một cô gái trẻ đẹp, yêu lao động, hiếu
thảo và thương bố. Đó còn là một cô gái yêu tự do, yêu cuộc sống như cánh chim hải
âu không sợ biển lớn, dẫu biết rằng “món nợ truyền kiếp” kia, đến chết cũng không trả
hết, nhưng cô sẵn sàng trả nợ bằng mọi giá để được tự do bên bố - người đàn ông suốt
đời gánh nợ trên vai nay đã đến tuổi cận tàn. Thế nhưng, ngang trái đã chụp lên Mị
một màu đen tang tóc: “Mị bị bắt về làm dâu gạt nợ, làm vợ A Sử”.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Sống trong nhà thống lí, Mị không khác gì kiếp con trâu, con ngựa. Làm việc cả ngày
lẫn đêm, từ ngày này qua ngày khác như một cái máy. Cuộc sống thống khổ ấy đã
khiến Mị mất đi ý thức về cuộc sống, Mị ngày càng không nói "lùi lũi như con rùa
nuôi trong xó cửa". Căn buồng Mị nằm như chốn địa ngục trần gian, chỉ có một ô lỗ
vuông bằng bàn tay. Mị bị bóc lột sức lao động, bị chôn vùi tuổi thanh xuân trong nhà
thống lí dưới sự tồn tại của cường quyền và thần quyền. Cuộc sống thống khổ đã
khiến Mị mất đi ý thức về sự sống.
Mùa xuân năm ấy trên khắp núi đồi Tây Bắc ngập tràn sắc xuân hòa quyện cùng tiếng
sáo rủ bạn đi chơi, nghe tiếng sáo “Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui
sướng như những đêm tết ngày trước”. Lần đầu tiên, tiếng sáo xuất hiện trong tác
phẩm, cũng là lần đầu tiên sau bao ngày dài câm nín trong nhà thống lí “Mị thấy thiết
tha bổi hổi” cùng với đó là những cơn “gió rét thổi vào cỏ gianh vàng ửng”. Và chính
chi tiết “tiếng sáo” đã đánh thức tâm hồn, đánh thức khát vọng sống và sức sống tiềm
tàng trong Mị. “Tiếng sáo” là sự hiện thân của một phần tuổi trẻ và những kí ức tươi
đẹp của Mị. Mị uống rượu: “Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ừng ực từng bát” , tiếng sáo
hòa cùng chất men làm Mị say. Trong cơn mê say, lòng Mị sống về quá khứ, cái thời
Mị “uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo, có biết bao người ngày đêm
đi theo Mị”. Quá khứ khiến Mị thật chua xót khi nghĩ đến cuộc sống hiện tại: Mị sống
trong nhà thống lí không bằng kiếp con trâu, con ngựa; “A Sử chẳng bao giờ cho Mị
đi chơi tết” ; quan trọng là “A Sử với Mị, không có lòng mà vẫn phải ở với nhau”. Có
cay đắng nào bằng cuộc sống hôn nhân mà không xuất phát từ tình yêu, tình nghĩa vợ
chồng mà không có sự gắn kết, điều đó làm cho Mị ước: “nếu có nắm lá ngón trong
tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay chứ không buồn nhớ lại nữa”. Muốn chết, nghĩa là
đã ý thức được sự sống, mong muốn một cuộc sống bớt đau thương hơn, bớt tủi nhục
hơn. Như vậy, tiếng sáo gọi bạn kia chính là tấm gương để Mị nhìn rõ hơn về cuộc
sống hiện tại của mình. Mị đã muốn “chết ngay”, nghĩa là Mị đã chấp nhận thực tại,
muốn phản kháng lại hoàn cảnh.
Sau khi nghe tiếng sáo “Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như
những đêm tết ngày trước”. Tuổi xuân, tuổi trẻ của Mị cứ thế lớn dần lên, cho tới khi
chiếm trọn tâm hồn, Mị nhận ra “Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ, Mị muốn đi chơi”, “Mị
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng". Trong đầu
Mị đang rập rờn tiếng sáo, tiếng sáo vẫy gọi Mị, thôi thúc Mị “Mị quấn lại tóc, Mị với
tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách” - hành động của Mị được miêu tả bằng
những câu văn ngắn,mang nhịp điệu gấp gáp như thế Mị đang nhanh chóng, dứt khoát
thực hiện hành động giải phóng cho mình, rũ bỏ con ma nhà thống lí, thoát khỏi căn
buồng kín mít kia. Những hành động ấy đã chứng tỏ rằng Mị đã thật sự hồi sinh, sức
sống tiềm tàng trong con người Mị đã sống dậy nhờ âm thanh của tiếng sáo. Tiếng sáo
đánh thức tâm hồn, sức sống mãnh liệt của Mị. Tiếng sáo đưa Mị đi theo
những cuộc chơi, ngay cả khi đã bị A Sử trói chặt vào cột nhà. Mị không cảm thấy
đau đớn vì lúc này sự hồi sinh nhân tính của Mị rất mạnh mẽ. Nhờ có tiếng sáo và
chất men của rượu trong đêm tình mùa xuân mà Mị đã được hồi sinh, khao khát sống
của Mị được đánh thức.
Chi tiết “tiếng sáo” là tác nhân làm thay đổi trạng thái tâm lí của nhân vật Mị, từ một
người lầm lũi “như con rùa nuôi trong xó cửa” Mị cảm thấy “tha thiết bổi hổi”. Đó là
sức sống tiềm tàng mãnh liệt trong Mị, góp phần bộc lộ tư tưởng của tác phẩm, ngòi
bút nhân đạo sâu sắc của Tô Hoài. Mị đã được hồi sinh sau bao ngày dài câm nín, “lùi
lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”, sống vật vờ như cái xác không hồn trong nhà
thống lí Pá Tra. Nhà văn xót thương cho số phận của Mị và trân trọng sức sống, khát
vọng sống, khát vọng tự do và hạnh phúc của cô. Song, nhà văn cũng tố cáo gay gắt
chế độ thực dân phong kiến miền núi, bọn thống trị gian ác đã chà đạp, đàn áp con
người bằng những hủ tục.
Cùng là tác nhân làm thay đổi trạng thái tâm lí nhân vật, khơi dậy khát vọng sống
trong họ. Cùng là chi tiết góp phần tô đậm giá trị nhân đạo của hai nhà văn và thể hiện
tài năng phân tích diễn biến tâm lý bậc thầy, chi tiết “tiếng chim hót” đánh thức phần
người của Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao và chi tiết “tiếng sáo gọi
bạn” đánh thức tâm hồn Mị trong đêm tình mùa xuân đã đánh thức tâm hồn, con
người tưởng chừng như đã chết của nhân vật. Nó khơi dậy trong họ niềm ham sống và
khát vọng sống, khát vọng tự do và hạnh phúc. Tuy nhiên, “tiếng sáo” là âm thanh
khơi gợi Mị nhớ về quá khứ tươi đẹp, trái ngược với hiện tại. “Tiếng sáo” làm cho sức
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
sống tiềm tàng, khát vọng tự do của Mị trỗi dậy một cách mãnh liệt. Còn “tiếng chim
hót” là âm thanh quen thuộc, nhưng mãi đến hôm nay khi tỉnh Chí mới nghe thấy và
đây là âm thanh giúp thổi bùng khao khát được làm người lương thiện của Chí.
Qua việc khắc họa những “chi tiết tiêu biểu” nhà văn Nam Cao và Tô Hoài đã khẳng
định tài năng của mình trong việc xây dựng các “chi tiết điển hình” để xây dựng thành
công tâm lí nhân vật, từ đó góp phần quan trọng vào việc khắc họa chủ đề tư tưởng
của tác phẩm. Với ý nghĩa đó, tác phẩm “Chí Phèo” - Nam Cao, “Vợ chồng A Phủ” -
Tô Hoài trở thành những tác phẩm tiêu biểu trong dòng văn học Việt Nam.
Phân tích chi tiết tiếng sáo học sinh giỏi - Mẫu 3
Nếu hình ảnh căn buồng Mị nằm là một trong những chi tiết có sức ám ảnh ở truyện
ngắn Vợ chồng A Phủ nhất thì hình tượng tiếng sáo đêm tình mùa xuân lại có sức
quyến rũ lòng người nhất. Hình tượng tiếng sáo nằm ở phần giữa tác phẩm, ngòi bút
Tô Hoài đã rất dụng công để miêu tả thanh âm của tiếng sáo nơi vùng núi cao Tây Bắc trong đêm tình mùa xuân.
Sau những chuỗi ngày sống chỉ mang ý nghĩa của sự tồn tại, tê liệt, chai lì thì cái nồng
nàn của lửa, của men rượu, cái tươi vui chộn rộn của mùa xuân Hồng Ngài đã đánh
thức tâm hồn Mị, tiếng sáo đã vọng đến đôi tai Mị. Tiếng sáo được miêu tả từ xa đến
gần, với những cung bậc khác nhau: khi tiếng sáo lấp ló ngoài đầu núi, tiếng sáo văng
vẳng gọi bạn đầu làng, tiếng sáo lửng lơ bay ngoài đường, trong đầu Mị, rập rờn tiếng
sáo, tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, ...
Trước hết, đây là chi tiết có ý nghĩa tả thực về nét đẹp văn hóa của miền núi cao Tây
Bắc, khiến người ta liên tưởng đến âm thanh quen thuộc, gần gũi của núi rừng trong
những đêm xuân ở Hồng Ngài. Nếu Tây Nguyên có tiếng cồng, tiếng chiêng âm vang
khắp bản làng, rừng núi, nếu miền quê đồng bằng Bắc Bộ có tiếng trống chèo, tiếng
hát giao duyên, tiếng đàn bầu thánh thót thì với những người dân Tây Bắc, họ vốn ít
nói, kiệm lời, họ gửi lòng mình vào tiếng khèn, tiếng sáo, tiếng kèn môi, thổi lá để
trao gửi tâm tình, để mời gọi bạn yêu. Tiếng sáo vang lên với những cung bậc khác
nhau, khi xa khi gần, khi trầm bổng khoan thai, khi rập rờn, khi lấp ló… m thanh tiếng
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
sao vang lên những ca từ mộc mạc thể hiện lẽ sống hồn nhiên, yêu đời, phóng khoáng
của những con người nơi đây
“Mày có con trai, con gái rồi Mày đi làm nương
Ta không có con trai con gái
Ta đi tìm người yêu…”.
Chẳng những vậy, tiếng sáo còn mang đến chất thơ, làm dịu mát cuộc sống trăm đắng
ngàn cay với nỗi đời cơ cực của con người nơi đây, khiến mảnh đất Tây Bắc vốn xa lạ,
hoang vu trở nên gần gũi, thơ mộng.
Không dừng lại ở ý nghĩa tả thực, chi tiết tiếng sáo góp phần diễn tả vẻ đẹp tâm hồn
Mị trong đêm tình mùa xuân. Tiếng sáo lay thức tâm hồn Mị, khiến lòng Mị thiết tha,
bổi hồi, nhẩm thầm bài hát của người đang thổi và những kí ức đẹp đẽ nồng nàn của
người con gái đã trở về. Tiếng sáo đã làm bừng lên khát vọng sống, Mị ý thức hiện tại
mình vẫn còn trẻ, Mị ý thức về quyền hạnh phúc “Mị muốn đi chơi”, Mị sửa soạn lại
đầu tóc, váy áo, … Tiếng sáo khiến Mị quên đi thực tại khổ đau: khi Mị định ăn lá
ngón để chết ngay chứ không muốn nghĩ về ngày trước nữa thì tiếng sáo lửng lơ ngoài
đường lại đưa Mị trở về với niềm khát sống, khi bị trói đứng cả đêm, tâm hồn Mị vẫn
bay bổng cùng tiếng sáo, tiếng sáo đưa Mị theo những cuộc chơi. Nếu căn buồng Mị
nằm biểu tượng cho thứ ngục thất tinh thần giam hãm đời Mị, thì hình tượng tiếng sáo
trở thành biểu tượng đẹp đẽ cho khát vọng tự do, khát vọng sống, khát vọng tình yêu trong tâm hồn Mị.
Chi tiết góp phần thể hiện tư tưởng, tài năng của ngòi bút Tô Hoài. Đó là tấm lòng
nâng niu trân trọng của nhà văn đối với nét đẹp văn hóa vùng miền cùng tấm lòng
thấu hiểu, ngợi ca khát vọng tự do, hạnh phúc của con người miền sơn cước. Một chi
tiết giàu chất thơ, lai láng dư vị trữ tình có sức sống lâu bền trong tâm hồn người đọc,
để mỗi khi nhắc tới “Vợ chồng A Phủ” là bên tai đã văng vẳng tiếng sáo gọi bạn yêu ngoài đầu núi.
Tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 4
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
“Vợ chồng A Phủ” của nhà văn Tô Hoài là một tác phẩm xuất sắc viết về người lao
động miền núi. Trong truyện có rất nhiều những chi tiết đặc sắc và độc đáo góp phần
làm bật lên được cuộc đời của nhân vật Mị, tô đậm thêm cho bức tranh miền núi Tây
Bắc với bạn đọc. Ở đó, chi tiết tiếng sáo có lẽ là mang nặng giá trị nhất, bởi nó không
chỉ đơn giản thể hiện một nét truyền thống của người dân tộc mà còn góp phần quan
trọng trong việc thể hiện vẻ đẹp, con người nhân vật.
Chi tiết là gì? Chi tiết có thể là một hành động, một sự kiện, một hành động trong
truyện. Nó không chỉ đơn giản là yếu tố cấu thành nên một tác phẩm mà còn mang sức
chứa lớn về nội dung và tư tưởng. Ta từng bắt gặp hương cháo hành đã làm Chí dậy
sóng, ánh sáng của đoàn tàu rực sáng khi lướt qua phố huyện ảm đạm nơi chị em Liên
sống, mang kí ức của một Hà Nội phồn hoa của hai chị em… Có đôi khi, chỉ một chi
tiết nhỏ cũng đủ để tôn thêm sâu sắc hơn cái hồn của tác phẩm văn học.
“Vợ chồng A Phủ” là thành quả của chuyến đi dài ngày của Tô Hoài cùng với bộ đội
lên vùng cao Tây Bắc. Tại đây, trải qua những năm tháng cùng người dân miền núi,
vùng đất ấy đã “để thương để nhớ” trong lòng người nghệ sĩ nhiều quá, chính niềm
thương nhớ khôn nguôi ấy đã thôi thúc ông viết nên tác phẩm.
Câu chuyện kể về Mị - một cô gái người Mèo xinh đẹp và trẻ trung. Những tưởng cô
sẽ có một cuộc sống hạnh phúc, một cuộc đời tươi đẹp, ấy nhưng không. Gia đình Mị
mang trên vai món nợ khổng lồ từ thời bố mẹ Mị còn trẻ, vì để cưới được nhau mà
phải vay thống lí Pá Tra. Món nợ ấy qua từng năm lại lớn thêm, lãi mẹ đẻ lãi con, đến
đời Mị, thống lí nói sẽ trừ hết nợ nếu để Mị gả cho A Sử - con trai thống lí. Nghe thì
có vẻ tốt, ấy nhưng đây là một cuộc hôn nhân ép buộc, một cuộc hôn nhân không tình yêu.
Trở thành con dâu gạt nợ, bị công việc quấn thân, vội vã với những đày ải của nhà
thống lí. Mang tiếng là con dâu ấy nhưng cuộc sống của Mị không khác gì con ở, bị
đối xử bất công. Dần dần, chính bản thân Mị cũng bị cuộc sống ấy làm cho tê liệt cảm
xúc. Những tưởng Mị sẽ cứ mãi như thế mà ở đến hết cuộc đời, nhưng vào đêm tình
mùa xuân, sức sống của người con gái ấy thức tỉnh, tất cả chính là nhờ có âm thanh tiếng sáo ngoài kia.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Tiếng sáo không phải đến tận đêm tình mùa xuân mới xuất hiện. Nó trở đi trở lại trong
những trang đời của Mị, từ khi Mị còn là một cô gái tự do, cho đến khi trở thành con
dâu gạt nợ. Âm thanh tiếng sáo cứ văng vẳng bên tai như một lời mời gọi, dần dắt Mị
tìm đến với tự do của riêng mình. Nhưng chỉ đến đêm tình mùa xuân, âm thanh tiếng
sáo ấy mới thực sự khiến sức sống trong Mị bùng lên một cách mạnh mẽ.
Tiếng sáo đánh thức cảm xúc: “Ngoài đầu núi, đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi.
Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bồi hồi.”: Âm thanh tiếng sáo hiện hữu trong tâm
trí Mị, khiến người con gái ấy thấy thiết tha, thấy bồi hồi, đôi môi mấp máy nhẩm
thầm theo lời bài hát. Âm thanh quen thuộc của quá khứ khiến Mị tự nhiên mà cất lên
tiếng nói. Tiếng sáo ấy là tiếng gọi của mùa xuân, đã đánh thức cảm xúc thẳm sâu
trong tâm hồn Mị đang sống kiếp con dâu gạt nợ.
“Lòng Mị đang sống về ngày trước, tai văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng”: Tiếng
sáo gọi bạn đầu làng đưa Mị trở về với những kí ức của mình, quay trở lại làm một cô
gái người Mèo nơi vùng núi Tây Bắc, xinh đẹp, tài hoa, “thổi sáo giỏi”. Kỉ niệm
những đêm mùa xuân ngồi bên bếp uống rượu và thổi sáo, “Mị uốn chiếc lá trên môi,
thổi lá cũng hay như thổi sáo.” Và người con gái toàn sắc toàn tài ấy thổi hay đến mức
“có biết bao nhiêu người mê, cứ ngày đêm thổi sáo đi theo hết núi này sang núi khác”.
Lúc này đây, tiếng sáo trở thành tiếng vang kí ức đánh thức những kỉ niệm thẳm sâu trong lòng Mị.
“Tiếng sáo lửng lơ ngoài đường” đưa Mị trở lại hiện tại, nơi căn phòng với ô cửa sổ lỗ
vuông nhỏ bằng bàn tay mờ mờ trăng trắng. Lúc này đây, Mị “thấy phơi phới trở lại,
trong lòng đột nhiên vui như những đêm Tết ngày trước”, cảm thấy rằng mình còn trẻ
và muốn đi chơi. Rằng bao nhiêu người có chồng rồi vẫn đi chơi đấy, trong khi Mị và
A Sử nào có lòng với nhau đâu. Giờ đây, tiếng sáo là tiếng gọi của tình yêu, của giai
điệu bản tình ca mùa xuân, đưa Mị trở lại là chính mình. Âm thanh tiếng sáo được
miêu tả từ xa đến gần, là thanh âm của ngoại cảnh, mở ra khung cảnh mùa xuân Tây
Bắc bàng bạc chất thơ, chính là điểm tựa để Tô Hoài khơi gợi những dòng cảm xúc,
tâm lí của Mị. Tiếng sáo vẫn cứ văng vẳng bên tai, “rập rờn trong đầu Mị”, dẫn đến
hành động nổi loạn của người con gái trẻ ấy: đến góc nhà, “lấy ống mỡ, xắn một
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
miếng, bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng”. Lúc này, Mị đã có ý thức và hành động xua đi
bóng tối, hướng tới thắp lên ánh sáng. Hành động ấy không chỉ là có ý định xua đi cái
tối trong phòng mà còn là xua đi cái tối đang bủa vây lấy cuộc đời Mị, lấy tâm hồn Mị bao lâu nay.
Rồi Mị sửa soạn đi chơi, quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa ở phía trong vách, trở
thành một cô gái xinh đẹp ngày nào. Tiếng sáo đã dẫn dắt bước chân Mị, đưa Mị bước
ra khỏi căn phòng chật hẹp, đưa Mị đến gần hơn với ánh sáng, với hạnh phúc.
Đúng lúc Mị chuẩn bị đi chơi thì bị A Sử nhìn thấy là lấy dây trói lại vào cột nhà,
quấn luôn cả tóc lên cột, khiến đầu Mị không quay không nghiêng được. Ấy nhưng Mị
không biết mình đang bị trói, vẫn thả hồn theo tiếng sáo ngoài kia, đi theo những cuộc
chơi, phiêu du theo âm thanh của những bản tình ca tha thiết. Nhờ tiếng sáo, Mị thoát
khỏi nghịch cảnh của hiện tại, thậm chí không ý thức được rằng mình đang bị trói.
Chính tiếng sáo trở thành tiếng gọi của tự do, giải phóng tâm hồn của Mị.
Khi tiếng sáo lịm tắt, ô cửa gắn tâm hồn Mị với mùa xuân, với tình yêu cũng đóng lại.
Mị cảm nhận được cái siết chặt của những vòng dây trói trên người mình. Nhưng đó
không chỉ là sợi dây trói thân thể Mị mà còn là sợi dây giam giữ tâm hồn Mị.
Tiếng sáo đã trở thành điểm tựa nâng đỡ tâm hồn Mị, giải thoát sức sống mãnh liệt đã
bị kìm hãm bấy lâu nay trong Mị, để rồi đến đêm đông cởi trói cho A Phủ, sức sống
ấy bùng lên thật mạnh mẽ. Chi tiết nghệ thuật độc đáo ấy không chỉ nêu bật được nét
văn hóa đặc trưng của vùng núi Tây Bắc, nét truyền thống đẹp của người dân tộc Mèo
mà còn giúp nhà văn từ đó dễ dàng miêu tả được tâm lí nhân vật một cách logic, sống động và hấp dẫn.
Đồng thời giúp nhà văn dễ dàng thể hiện được tình cảm của mình với nhân vật, góp
phần tô đậm thêm giá trị nhân đạo cũng như giá trị hiện thực của tác phẩm.
Tác phẩm khép lại nhưng âm thanh tiếng sáo ấy vẫn cứ văng vẳng mãi trong tâm trí ta.
Để rồi mỗi lần lắng nghe và nhớ lại, bất giác trong ta hiện lên hình ảnh một người con
gái xinh đẹp với cuộc đời gian truân mà cũng thật kiên cường, hiện lên một bức tranh
Tây Bắc thơ mộng đầy chất thơ.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 5
Vợ chồng A Phủ, là kết quả của chuyến đi thực tế của nhà văn. Tô Hoài đã "cùng ăn,
cùng ở, cùng làm" với đồng bào dân tộc Tây Bắc trong suốt 8 tháng của năm 1952. Để
rồi ông rút ra cho bản thân những giá trị tinh thần, những giá trị rất riêng về bản sắc
dân tộc của người dân nơi đây. Từ đó, những gì tinh tú nhất được văn nhân gửi gắm
vào Vợ chồng A Phủ. Một trong những cái hay, cái riêng nhất của bài ta không thể
không nói đến tiếng sáo. Một hình ảnh mang giá trị nghệ thuật cốt lõi, một yếu tố làm
nên thành công của tác phẩm.
Nói đến con người và núi rừng Tây Bắc xa xôi ấy, ta sẽ nói đến cảnh sắc và những
bản sắc văn hóa rất riêng biệt của họ như chợ phiên, áo váy mang hơi thở dân tộc
Mèo... Mà trong ấy tiếng sáo là một yếu tố không thể thiếu, một nét đặc trưng làm bật
lên vẻ đẹp hoang vu của thiên nhiên nơi đây. Dường như cảm nhận và thấy được giá
trị của sáo và âm thanh đầy cuốn hút ấy, Tô Hoài đã khiến tiếng sáo trở thành một giá
trị mang tính nghệ thuật không thể thiếu vào tác phẩm. Bởi tiếng sáo như là một bông
hoa xinh đẹp, mang tính thơ, tính văn chương đầy nghệ thuật và trữ tình giữa hiện
thực phũ phàng, khắc nghiệt của chế độ cường quyền, thần quyền lúc bấy giờ. Nếu
thiếu đi tiếng sáo, thử hỏi có còn một Mị yêu đời, muốn được sống được đi chơi nữa hay không?
Câu trả lời sẽ không còn một Mị tha thiết được sống, được đi chơi vào mùa xuân khi
mất đi tiếng sáo. Bởi tiếng sáo đã gắn liền với cô từ trước khi vào làm dâu nhà thống
lí. “Mị thổi sáo giỏi. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có bao
nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị”. Tiếng sáo của tình yêu, là tiếng gọi
đi chơi “ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi”. Một thanh âm có
sức hút mạnh mẽ làm Mị “thiết tha bổi hổi”. Từ một con người mang danh “con dâu
gạt nợ”, bị bắt về cúng trình ma, ngày ngày lầm lũi như “con rùa nuôi trong xó cửa”.
Mị dường như không muốn sống nữa. Những ngày đầu về làm dâu “có đến hằng mấy
tháng, đêm nào Mị cũng khóc”. Mị toan ăn lá ngón tự tử, ấy vậy mà Mị ném đi đống
lá ngón trong tay. “Mị không đành lòng chết. Mị chết thì bố Mị còn khổ hơn bao
nhiêu lần bây giờ nữa”. Cô quay về nhà thống lí như thân xác không hồn. “Ai ở xa về,
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
thường trông thấy có một cô gái ngồi quay sợi gai bên tảng đá trước cửa,cạnh tàu
ngựa.Lúc nào cũng vậy, dù quay sợi,thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi hay đi cõng nước
dưới khe suối lên, cô ấy cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi”. Mị quen khổ rồi, không sợ
gì cả, đến cả cái chết cũng thế. Cuộc đời của Mị đã chấm dứt từ cái đêm trở về từ nhà
bố Mị. Ấy vậy mà, những đêm tình mùa xuân tới mang theo tiếng sáo đã thắp sáng lại
cuộc đời tăm tối của Mị. “Lòng Mị thì đang sống vè ngày trước. Tai Mị văng vẳng
tiếng sáo gọi bạn đầu làng”. Trong lòng vang lên tiếng sáo, thanh âm đã khiến lòng Mị
phơi phới trở lại, cô đã tìm lại ý nghĩa sống. “Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi
chơi”. Tiếng sáo còn làm bừng lên cái không gian, màu sắc tăm tối của tác phẩm. Nó
mang dấu hiệu của sự sống, của mùa sinh sôi nảy nở, “những chiếc váy hóa đã đem ra
phơi trên mỏm đá xòe như con bướm sặc sỡ”. Mị đã ý thức được sự sống. Mị đến góc
nhà, lấy ống mỡ, “xắn một miếng bỏ thêm vào đia đèn cho sáng”. Dường như Mị
không chỉ thắp sáng căn phòng mà là thắp lên sự sống, thắp sáng cuộc đời của cô. Ánh
sáng tuy le lỏi của đèn dầu nhưng đủ mạnh mẽ trong ý thức của Mị. Ánh sáng và âm
thanh của sáo đã cứu rỗi cuộc đời Mị. Cũng giống như ngọn lửa của bếp sưởi vào
những đêm mùa đông “trên núi cao dài và buồn”, Mị chỉ biết chỉ còn ở với ngọn lửa.
Phải chăng trong cái giá lạnh của nơi thiếu tình người này, đó là tia hi vọng, là nơi
khiến trái tim của Mị được sưởi ấm, được sống với cuộc đời mà mình muốn. Đó có
phải là mơ ước của riêng Mị hay không? Hay còn là của những người lao động vùng
cao Tây Bắc được Tô Hoài thổ lộ thay cho?
Mị ý thức được sự sống nhờ có tiếng sáo. Cô với tay lấy cái váy hóa ở phía trong
vách, sẵn tay quấn lại tóc. Nhưng thằng A Sử thấy được, nó trói Mị lại, quấn cả tóc Mị
lên cột để không nghiêng đi đâu được. “Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không
biết mình đang bị trói. Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những
đám chơi”. Tiếng sáo đối lập với “tiếng chân ngựa đạp vào vách”, nó thức tỉnh Mị. Mị
nghĩ mình không bằng con ngựa. Sự đau đớn ấy của Mị dường như lại là điều đáng
mừng. Bởi cô biết đau, biết rằng mình muốn sống, muốn thoát khỏi đây. Đâu còn Mị
lầm lũi “như con rùa nuôi trong xó cửa”, chỉ biết làm việc và trông ra cửa sổ đến bao
giờ chết thì thôi. Tiếng sáo như một giá trị nhân đạo mà Tô Hoài đã đưa vào tác phẩm
để cứu Mị, nó còn là một nghệ thuật, nét chấm phá độc đáo trong bài đến nhường nào.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Nếu không có tiếng sáo, liệu có khiến trái tim, con người trong Mị sống lại, có khiến
Mị cắt dây, cởi trói cho A Phủ hay không? Liệu cô có thấy mình đang bị cột lại như A
Phủ để rung cảm, để sợ người nào đó vô tội mất mạng trong tay bọn cường hào ác bá hay không?
Tóm lại, tiếng sáo là điểm nhấn cực kì ý nghĩa và mang tính trữ tình trong Vợ chồng
A Phủ. Nếu thiếu tiếng sáo ta sẽ không thấy một Mị yêu đời muốn hòa mình với trời
xuân như thế. Sẽ không có một ai có thể níu kéo phần đời còn lại của Mị và A Phủ
như vậy nếu không có thanh âm kì diệu ấy. Tô Hoài đã thành công trong việc xây
dựng nội dung và cốt truyện, thành công trong miêu tả tâm lí nhân vật và tố cáo tội ác
của cường quyền và những hủ tục lúc bấy giờ.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 6
Tô Hoài là một trong những nhà văn hiện thực lớn nhất của nền văn học Việt Nam thế
kỉ XX. Ông đi nhiều, trải nghiệm nhiều, với cảm quan hiện thực đầy tinh tế về cuộc
sống đời thường tăng vốn hiểu biết giàu có về phong tục và đời viết không ngừng nghỉ
đưa nhà văn Tô Hoài lên vị trí không thể nhầm lẫn, khó có thể thay thế. Vợ chồng A
Phủ, một trong ba truyện in trong tập Truyện Tây Bắc, có thể nói là một tác phẩm xuất
sắc bậc nhất của nhà văn Tô Hoài. Trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ Tô Hoài không
chỉ thành công ở việc khắc họa chân dung các nhân vật mà nhà văn còn có biệt tài
trong việc xây dựng các chi tiết truyện rất đặc sắc. Trong đó, chi tiết tiếng sáo trong
đêm tình mùa xuân mang nhiều ý nghĩa.
Hình tượng tiếng sáo được nhắc đến nhiều lần: “Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai
thổi sáo rủ bạn đi chơi…”. “Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng…”. “Mà
tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lơ lửng bay ngoài đường…”. “Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa
Mị đi theo những cuộc chơi,…”.
Trước hết, hình tượng tiếng sáo biểu hiện cho vẻ đẹp của phong tục, nét đẹp văn hóa
người dân miền núi. Tiếng sáo mở ra một không gian xa xôi của núi rừng tây bắc.
Tiếng sáo gọi bạn, gọi người yêu là nét đẹp văn hoá của người dân miền núi. Đó là
biểu tượng cho tiếng gọi cuộc sống, tình yêu; nó đã lay gọi, khơi gợi lòng yêu đời, yêu
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
cuộc sống tự do trong Mĩ. Tiếng sáo đại diện cho tài năng của con người. “Mị thổi sáo
giỏi”, “Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có biết bao nhiêu
người mê, ngày đêm để thổi sáo đi theo Mị”
Tiếng sáo có quan hệ mật thiết với quá trình diễn biến tâm lí của Mị, là động lực thúc
đẩy Mị đi đến hành động chuẩn bị đi chơi xuân. Tiếng sáo kêu gợi quá khứ tươi đẹp
,ước mơ về cuộc sống hạnh phúc, đồng thời tiếng sáo là chất xúc tác trực tiếp khơi gợi
sức sống tiềm tàng của Mị “Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi,
những đám chơi”, “Mị vùng bước đi”.
Sức sống con người cho dù bị giẫm đạp, trói buộc nhưng vẫn luôn âm ỉ chờ cơ hội
bùng lên là giá trị nhân đạo. Tiếng sáo là chi tiết nghệ thuật đặc biệt tố cáo bản chất
của giai cấp thống trị thực dân phong kiến miền núi, cự tuyệt quyền sống, quyền làm
người của con người. Nếu tiếng chân ngựa đạp vào vách là sự lên tiếng của hiện thực
phũ phàng thì tiếng sao lại là hiện thân của những ước mơ, hoài niệm.
Hình tượng tiếng sáo thể hiện sự khám phá độc đáo của nhà văn Tô Hoài. Hình ảnh
tiếng sáo là một chi tiết hết sức đặc sắc, trở đi trở lại nhiều lần trong tác phẩm, có ý
nghĩa như một hình tượng nghệ thuật, mang ý nghĩa, dùng nhiều giá trị mang sức
nặng. Có thể nói, từ một hình tượng quen thuộc ngoài đời sống, thường xuất hiện
trong các lễ hội mùa xuân, thì qua ngòi bút Tô Hoài đã biến thành một chi tiết, một
hình tượng thật đắt giá.
Hình tượng tiếng sáo tộ đậm giá trị nhân đạo của tác phẩm: Không chỉ có sự phát
hiện, tái hiện hình tượng thành công, tiếng sáo còn cộng hưởng, làm gia tăng sức
mạnh của tư tưởng nhân đạo trong tác phẩm. Đặc biệt khi nó nhấn mạnh vào những
mộng tưởng, những thôi thúc của Mị trong đêm tình mùa xuân.
Tiếng sáo là một hình tượng nghệ thuật độc đáo. Tiếng sáo xuất hiện trong đêm tình
mùa xuân là âm thanh hình tượng quen thuộc, đặc trưng của người Mèo ở vùng cao
mỗi khi tết đến, nghệ thuật xuân về. Đó là tiếng sáo gọi bạn yêu, là cầu nối cho các
đôi lứa, giúp các chàng trai tỏ tình và giãi bày yêu thương. Âm thanh ấy cũng chất
chứa nhiều khát vọng yêu thương cháy bỏng trong các nhịp đập trái tim.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Tiếng sáo là một trong những chi tiết được Tô Hoài dụng công miêu tả. Nó xuất hiện
nhiều lần, trở đi trở lại với các mức độ và sắc thái khác nhau. Lúc đầu là tiếng sáo lấp
ló ngoài đầu núi, tiếp đến nó văng vắng ở đầu làng, “lửng lơ bay ngoài đường”. Và rồi
giữa Mị và tiếng sáo không còn khoảng cách. Âm thanh ấy len lỏi vào trong tâm trí
của Mị. Không chỉ có tiếng sáo hiện tại cô nghe, mà Mi còn nhớ lại cả tiếng sáo trong
quá khứ, về khoảng thời gian tươi đẹp, kiêu hãnh của mình. Cuối cùng, tiếng sáo trở
thành động lực, dù tiếng sáo thực đã mất, nhưng tiếng sáo tâm tưởng – hay tiếng lòng
khát khao của Mị đã bừng tỉnh.
Nghệ thuật miêu tả tiếng sáo và tâm trạng nhân vật của nhà văn Tô Hoài rất tài hoa.
Tám lần ông nói tới tiếng sáo, kể về những cô gái, chàng trai thổi sáo, hát tình ca,
nghe sáo, đi theo tiếng sáo. Ba lần ông giai đặc tả tiếng sáo: văng vẳng tiếng sáo…,
tiếng sáo lửng lơ bay…, trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo… Những từ tượng thanh,
kết hợp nghệ thuật đảo âm tiết (không viết lơ lửng mà viết lửng lơ), đảo từ (động từ
văng vẳng trước danh từ tiếng sáo, tính từ lửng lơ trước động từ bay, động từ rập rờn
trước danh từ tiếng sáo) khiến cho những âm thanh của thứ nhạc cụ dân dã ấy trở nên
sống động, có hồn, ấn tượng xiết bao. Và nhờ đó, những cung bậc tâm trạng của nhân
vật Mị trở nên phong phú, trầm thăng, xốn xang, rung nhịp cùng tiếng sáo.
Nhờ tiếng sáo đêm tình mùa xuân đó mà nhà văn mở được cánh cửa tâm hồn nhân vật
My đã im ỉm khóa suốt bao nhiêu năm trời. Tiếng sáo là một hình tượng nghệ thuật
mang sức nặng giá trị nhân đạo. Tiếng sáo đã gọi dậy một tâm hồn chai sạn. Hay nói
cách khác, nhờ hình tượng, tiếng sáo, nhà văn đã đi sâu vào để phát hiện sức sống
tiềm tàng của mang sức người con gái Mèo ấy. Đó là một sức sống mạnh mẽ, đầy
những khát năng giá trị khao.
Tiếng sáo làm Mị thức dậy những ký ức xưa cǜ, tiếng sáo là đại diện cho miền ký ức
tươi đẹp: Có biết bao người ngày đêm thổi sáo đi theo, cái thời Mị là một cô gái xinh
đẹp, yêu tự do. Nhớ lại, Mi lại ứa nước mắt, mà tiếng sáo lại lửng lơ bay ngoài đường,
lúc này tiếng sáo như động lực, như thôi thúc Mị, đây đưa Mị đến với những đêm tình mùa xuân.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Và tiếng sáo vẫn tiếp tục vang lên những giai điệu như tô đậm hơn những khát khao
bung tỏa, khát khao tự do, khát khao hạnh phúc của Mị mặc cho những nút thắt của
sợi dây đang xiết chặt tấm thân Mị.
Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn. Đọc tác phẩm, suy ngẫm về sức sống tiềm tàng của
nhân vật Mị, chúng ta không thể lướt qua hình tượng thẩm mỹ tiếng sáo. Bởi vì, đấy là
một điểm sáng nghệ thuật vừa hiện thực, vừa lãng mạn, đậm chất dân tộc và chất thơ.
Bởi vì, đây cũng là một cung bậc tinh tế trong cảm hứng nhân đạo, nhân văn rất đáng
trân trọng của ngòi bút Tô Hoài.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 7
Belinxky từng nói rằng: “ Tác phẩm văn học sẽ chết nếu nó miêu tả cuộc sống chỉ để
miêu tả…”, phải chăng để tác phẩm vượt ra ngoài quy luật của sự băng hoại, nhà văn
cần xây dựng hình tượng nghệ thuật thay vì mô phỏng cuộc đời vào trang viết? Vậy
nên ta có dịp bắt gặp thông điệp sâu sắc của nhà văn Tô Hoài muốn gửi gắm qua hình
tượng tiếng sáo độc đáo trong truyện ngắn “ Vợ chồng A Phủ”.
Nhà văn Tô Hoài quan niệm khi kiếm tìm chất liệu cho trang văn cần cái đẹp rất thực
giữa trang đời, “ cho dù phải đập vỡ những thần tượng trong lòng người đọc”. Vậy
nên, sau chuyến đi của nhà văn và bộ đội vào giải phóng Tây Bắc, trong suốt tám
tháng sống gắn bó, nghĩa tình với đồng bào tạo nên chất men say chắp cánh cảm hứng
sáng tác “ Vợ chồng A Phủ” trích trong tập “ Truyện Tây Bắc”(1953).
Ở đó nhà văn khám phá vẻ đẹp, chất ngọc của tâm hồn người lao động và niềm thấu
hiểu nỗi thống khổ số phận của họ chịu sự áp bức của thần quyền và ủy quyền những
năm cách mạng chưa về. Nhà văn đã dùng công xây dựng hình tượng nghệ thuật xuất
phát từ những hình ảnh chân thực trong cuộc sống, được lọc qua lăng kính chủ quan
của nghệ sĩ và vốn ngôn từ, hình tượng mang tính đa nghĩa trong tâm trí bạn đọc.
Hình tượng tiếng sáo xuất hiện khá nhiều trong đêm tình mùa xuân, có khi “ lấp ló đầu
núi”, “ thiết tha bổi hổi”, lúc “ lửng lơ bay ngoài đường”, “ rập rờn trong đầu Mị”. Khi
A Sử trói đứng Mỵ ở cột nhà, tiếng sáo vẫn đưa cô vào cuộc chơi trong cơn mơ thức
chập chờn, trong tạp âm cuộc sống.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Tiếng sáo được coi là linh hồn trong đêm tình khi những chàng trai, cô gái mở hội
lòng. Đó cũng là hiện thân của vùng miền văn hóa, phong tục, âm thanh náo nhiệt,
lắng sâu của đêm hội. Âm vang ấy thường gắn liền với câu hát gọi bạn yêu, chơi pao,
con quay, quyện trong tiếng khèn và tiếng đàn môi. Đó là phương tiện kết nối tiếng
lòng thẳm sâu của người miền núi. Trước cây bút Tô Hoài, miền núi từng hiện lên là
chốn sơn cùng hiểm họa, không gian xa lạ, hoang vu bí hiểm với những truyền thuyết
ghê rợn như “ Vàng và máu”, “ Ngậm ngải tìm trầm”, thì đến Tô Hoài, ông khám phá
nét đẹp trong trẻo trở thành chất thơ bay bổng dạt dào trong đời sống tinh thần của con người.
Hình tượng tiếng sáo còn giàu sức gợi khi nó mang lại sự hồi sinh trong tâm hồn nhân
vật Mị. Trong gian buồng tối, tiếng sáo văng vẳng gọi dậy giác quan của Mỵ sau bao
ngày sống không bằng chết. Mắt cô không còn thấy cái mờ mờ trăng trắng không biết
là sương hay nắng, mà biết đón nhận sắc màu tươi sáng của những chiếc váy hoa. Tai
không còn nghe tiếng chân ngựa đạp vách mỏi mòn mà đón nhận những thanh âm vui
tươi: tiếng chó sủa, nói cười…Thân xác rạo rực hơi men rượu ngô. Tiếng sáo cũng
đánh thức tiềm thức của Mỵ, khiến nàng chợt nhớ, nhẩm thầm lời ca năm nào:
“Mày có con trai, con gái rồi Mày đi làm nương
Ta không có con trai, con gái
Ta đi tìm người yêu”
Bài hát một thời con gái đắm say đã ngủ sâu trong khao khát, nay tìm về. Âm vang
tiếng sáo còn giúp Mỵ “ sống” lại với những kỉ niệm cơ hồ không mảy may biết đến
khổ đau hiện tại. Nhận thức của Mị cũng trở về vẹn nguyên, tuổi trẻ Mị “ còn trẻ, trẻ
lắm”, quyền sống tự do “ A Sử với Mị, không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với
nhau”. Đó là sự trói buộc sức sống, kìm hãm tuổi trẻ của cô. Tiếng sáo gọi dậy khát
vọng mạnh mẽ, dẫn nàng tới chuỗi hành động: xắn miếng mỡ bỏ vào đĩa đèn, hành
động sửa soạn ngắn, nhịp nhanh, một loạt động từ “ quấn, với tay, xắn” thổi sinh khí
cho nhân vật. Mị vùng bước đi khi chân tay bị trói bởi sợi dây nghiệt ngã của A Sử,
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
tuy con chim chưa thoát khỏi lồng chật nhưng khát vọng vươn tới cao xanh. Tiếng sáo
dìu Mỵ tham gia cuộc chơi ngoài đường nhộn nhịp, thức tỉnh mọi tri giác của Mỵ.
Hình tượng tiếng sáo được xây dựng sống động bởi ngôn từ mang đậm hơi thở cuộc
sống, hình ảnh giàu sức gợi, cách dẫn truyện tự nhiên, khiến chữ chữ đứng trên trang
giấy. Hình tượng đậm tô vẻ đẹp của con người lao động trong cơ cực vẫn mang tâm
hồn trong sáng, giàu khát vọng, đồng thời giúp ta cảm nhận nét phong phú của văn
hóa vùng cao và kết tinh tài năng tả cảnh, khắc họa tâm lý nhân vật tài tình. Truyện
ngắn “ Vợ chồng A Phủ” quả thực vượt lên sự băng hoại của thời gian bởi những ý
nghĩa hình tượng tiếng sáo mang lại.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 8
Những đêm tình mùa xuân đã tới…
Sau những dòng hiện thực, trĩu nặng lòng trắc ẩn trước kiếp người nô lệ, nhà văn Tô
Hoài chuyển sang ngọn bút bằng câu văn lãng mạn, mộng mơ ấy để mở đầu những
phút trỗi dậy của sức sống tuổi trẻ trong tâm hồn cô Mị - nhân vật chính trong truyện “
Vợ chồng A Phủ”. Từ đó, biết bao câu chữ, bao chi tiết, hình ảnh thẩm mỹ cứ nối
nhau tuôn chảy, cứ gọi nhau ngân vang. Trong những hình ảnh, chi tiết ấy, có lẽ nhà
văn dụng công nhiều nhất khi miêu tả hình ảnh “tiếng sáo đêm xuân”. Chỉ đọc hơn hai
trang truyện, tôi đã đếm được mười ba lần Tô Hoài nói đến tiếng sáo. Trong đó, có sáu
lần tiếng sáo được đặc tả với những sắc độ âm thanh, những ngữ nghĩa và hiệu quả
thẩm mỹ thật là sống động, phong phú.
“ … Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo
vọng lại, thiết tha bổi hổi. Mị ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thổi.
Mày có con trai con gái rồi Mày đi làm nương
Ta chưa có con trai con gái
Ta đi tìm người yêu…”
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Đấy là mấy giai điệu mở đầu của tiếng sáo. Nó từ xa vọng lại, nhưng nó thiết tha bổi
hổi, nghĩa là nó thật gần gũi, da diết, khẩn cầu, nóng ấm một khát vọng được yêu, có
người để yêu thương. Nhớ ai bổi hổi, bồi hồi (ca dao ). Vì thế,vừa nghe tiếng sáo, Mị
đã nhẩm thầm được lời bài tình ca, trong đó hiển hiện một nghịch cảnh của cô gái
đang khao khát hạnh phúc lứa đôi: Mày có. Ta không. Mày đi làm nương. Ta đi tìm
người yêu. Nói khác đi, tiếng sáo mở đầu trong những đêm tình mùa xuân ấy là tiếng
gọi của bạn bè. Nó có hai sắc độ thiết tha và bổi hổi, đã đánh thức tâm hồn đang yên
ngủ, an phận, nó nhóm lên khát vọng đang lụi tàn trong ý nghĩ và tình cảm của Mị,
người đàn bà từng có một tuổi trẻ biết yêu, được yêu và tràn đầy hạnh phúc.
Từ cái chức năng đánh thức, tiếng sáo đã hồi sinh cho tâm hồn và giục giã cô Mị hành
động. Từ tiếng sáo ngoài đầu núi, Mị nghe tiếng sáo ở ngay sân chơi trong làng. Mị
lén lấy hũ rượu, uống ừng ực, rồi lịm mặt và lòng Mị đang sống về ngày trước. Tai Mị
văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa xuân này, Mị
uống rượu bên bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi
sáo. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị. Mị thấy phơi phới
trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị trẻ lắm. Mị
vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi. Dồn dập, nối nhau, sáu lần, nhà văn kể về tiếng sáo. Khi
là của Mị, khi của người khác, tiếng sáo cất lên, trong hiện tại, hòa quyện những âm
thanh trong quá khứ vọng về. Và cũng dồn dập những sự việc, những niềm vui tuổi trẻ
mà Mị từng trải qua, đang sống lại. Đọc văn, ta ngỡ như mỗi từ ngữ, mỗi câu văn cứ
ngân lên, rộn ràng tiếng sáo náo nức tình người. Sóng âm thanh khi thì vút cao lên, rủ
rê mời gọi, khiến cho Mị thấy phơi phới trở lại, lòng vui sướng, Mị muốn đi chơi. Khi
nó trầm xuống, sẻ chia, vỗ về nỗi đắng cay chua xót bởi cái thân phận phải ép duyên,
bán mình của cô gái. Tiếng sáo như thủ thỉ trò chuyện, rồi lắng nghe từng cung bậc
tâm trạng của Mị: A Sử với Mị, không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau! Nếu
có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại
nữa. Nhớ lại chỉ thấy nước mắt ứa ra. Ngọn sóng tủi hờn, bi lụy đang khóc than trong
lòng cô gái thì sóng tình yêu và khát vọng của tiếng sáo lại dội lên, lửng lơ bay ngoài đường:
Anh ném pao, em không bắt
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Em không yêu, quả pao rơi rồi.
Đấy là lời của tiếng sáo, lời của bài tình ca, lời của các bạn trai, gái đang yêu nhau,
tâm tình bên nhau và cũng là những tiếng lòng da diết, mãnh liệt từng bao năm bị
chôn vùi, kìm nén trong trái tim, trí tuệ của Mị. Vì thế, nó đã thôi thúc, giục giã Mị
hành động. Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho
sáng. Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi Mị quấn lại tóc, Mị với
tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách. Lúc này A Sử, tên chồng vũ phu đang đứng
ngay trước mặt Mị. Nhưng cô gái như không nhìn thấy, không thèm quan tâm. Cô
thản nhiên làm cái việc mà cô muốn. Bởi vì, tiếng sáo mùa xuân tuổi trẻ tự trong tâm
hồn Mị đã thực sự ngân lên. Bởi vì khát vọng tình yêu, hạnh phúc và tự do đã trỗi dậy.
Những thanh sắc tình yêu nhân bản từ ngoại cảnh đã đồng vọng cùng thanh sắc của
nội lực bên trong khiến cho cô gái nô lệ, khổ đau ấy hồi sinh, muốn xóa bỏ cái thân
phận hiện tại để trở thành cái quá khứ, cội nguồn vốn rất tự do, trong lành như mùa
xuân, tự do như tiếng sáo những đêm tình. Có thể nói, nghệ thuật miêu tả tiếng sáo và
tâm trạng nhân vật của nhà văn Tô Hoài ở đoạn này rất tài hoa. Tám lần ông nói tới
tiếng sáo, kể về những cô gái, chàng trai thổi sáo, hát tình ca, nghe sáo, đi theo tiếng
sáo. Ba lần ông đặc tả tiếng sáo: văng vẳng tiếng sáo, tiếng sáo lửng lơ bay, trong đầu
Mị đang rập rờn tiếng sáo. Những từ tượng thanh, kết hợp nghệ thuật đảo âm tiết
(không viết lơ lửng mà viết lửng lơ ), đảo từ ( động từ văng vẳng trước danh từ tiếng
sáo, tính từ lửng lơ trước động từ bay, động từ rập rờn trước danh từ tiếng sáo) khiến
cho những âm thanh của thứ nhạc cụ dân dã ấy trở nên sống động, có hồn, ấn tượng
xiết bao. Và nhờ đó, những cung bậc tâm trạng của nhân vật Mị trở nên phong phú, cụ thể, logic xiết bao.
Cho đến phút cuối cùng của những đêm tình mùa xuân ấy, khi cô Mị bị A Sử trói
đứng vào cột nhà hòng dập tắt khát vọng, sức sống trong tâm hồn cô, thì tiếng sáo vẫn
vấn vương… bất diệt: Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không biết mình đang bị
trói. Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. “Em
không yêu, quả pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào…”. Mị vùng bước đi.
Mị không nghe tiếng sáo nữa. Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp vào vách. Cả đêm ấy
Mị phải trói đứng như thế. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Lúc lại
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
nồng nàn tha thiết nhớ. Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chó sủa xa xa những giây phút
này, âm thanh của sáo không hiện rõ bằng hình hài, sắc điệu nữa. Nó lịm dần cùng nỗi
đau khổ của kiếp người. Nhưng nó không tắt hẳn.Nó lặn vào trong trái tim, nó cựa
quậy trong máu thịt của cô Mị, cất lên thành tiếng lòng ru vỗ, an ủi. Cho nên, dù Mị
vẫn đang bị trói, tiếng sáo vẫn đưa Mị đi theo những cuộc chơi,những đám chơi. Nó
vẫn cùng Mị say sưa hát hát bài tình ca “ Em yêu người nào, em bắt pao nào…” Khát
vọng tuổi trẻ và tình yêu của Mị không trở thành hiện thực thì nó sống trong tâm linh,
trong mộng tưởng. Tiếng sáo – tiếng gọi của tự do, hạnh phúc, dây trói nào trói được?
Nó đã chắp cánh cho sức mạnh sống của Mị bay lên. Kể cả lúc cái hiện thực phũ
phàng hành hạ Mị: Cô cảm thấy chân tay không cựa được, cô nghe thấy tiếng chân
ngựa, tiếng chó sủa thì dường như tiếng sáo vẫn nhắc thầm trong tâm tưởng: lúc này là
lúc trai gái rủ người yêu dỡ vách ra rừng chơi. Mị lại bồi hồi. Kể cả lúc khắp người Mị
bị dây trói thít lại đau nhức, Mị vẫn nồng nàn tha thiết nhớ. Vì cô vẫn nghe thấy tiếng
sáo. Trời tang tảng sáng. Có lẽ lúc này, nhưng tiếng sáo hữu hình đã thực sự tắt. Chỉ
còn dư âm của nó vang vọng trong lòng người. “Ôm sầu mang giận ngẩn ngơ. Tiếng
tơ lặng ngắt bây giờ càng hay.” (thơ Bạch Cư Dị). Không rõ, khi chuyển ngòi bút từ
miêu tả sắc điệu cụ thể của những tiếng sáo ở hai đoạn trên thành phân tích tâm trạng
đau xót, khi tuyệt vọng, lúc mộng mơ của nhân vật Mị trong dư âm tiếng sáo của đoạn
thứ ba này, nhà văn Tô Hoài có nghĩ tới nghệ thuật miêu tả tiếng đàn của Bạch Cư Dị
trong thi phẩm nổi tiếng “Tỳ bà hành” ngày xưa? Dù thế nào, đọc những dòng văn này
của ông, tôi vẫn thấy thấm đẫm một chất thơ, kính phục một tài năng miêu tả sự thật
và khám phá lòng người. Qua cái vô danh của một nhạc cụ, nhà văn đã tấu lên bao
nhiêu thanh sắc của lòng người. Chỉ ba lần nhắc đến tiếng sáo, nhưng mãi mãi, ông
khẳng định rằng: khát vọng tuổi trẻ, tình yêu, cái sức sống tiềm tàng ấy của con người
không dây trói nào buộc được, không thế lực đen tối nào xóa được.
Trong tiến trình lịch sử văn học dân tộc, chúng ta từng biết tới khá nhiều áng văn
chương có “tiếng sáo”. Cái âm thanh của thứ nhạc cụ tre trúc đơn sơ ấy đã trở thành
một hình tượng thẩm mỹ với bao nhiêu giai điệu, bao nhiêu ngữ nghĩa đặc sắc. Đó là
tiếng sáo của Trương Chi – chàng nghệ sĩ tài hoa nhưng bất hạnh trong chuyện cổ tích
“Trương Chi”. Đó là tiếng sáo của Trương Lương nỉ non tình tự khiến cho Hạng Tịch
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
– vua nước Sở phân vân, không thể giã từ nàng Ngu Cơ xinh đẹp, dẫn đến một bi kịch
lớn lao mà thi sĩ lãng mạn Huy Thông đã kể trong bài thơ nổi tiếng “Tiếng địch sông
Ô”, năm 1936. Và đây, tiếng sáo của các Kim Đồng trong thơ Thế Lữ :
Khi cao vút tận mây trời
Khi gần,vắt vẻo bên bờ cây xanh
Êm như lọt tiếng tơ tình
Đẹp như ngọc nữ uốn mình trong không
Trong chuyện “Vợ chồng A Phủ”, tiếng sáo của nhà văn Tô Hoài như chúng ta vừa
cảm nhận cũng đã được chau chuốt bằng sắc màu, âm thanh đẹp đẽ, uyển chuyển,
không thua kém bất cứ một áng thơ nào. Dường như với tài năng và tấm lòng yêu
thương con người của ông, ngòi bút văn xuôi trở nên mềm mại, trữ tình. Hình tượng
“tiếng sáo” trong thiên truyện đặc sắc này phong phú độc đáo và sâu lắng hơn. Đọc
tác phẩm, suy ngẫm về sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị, chúng ta không thể lướt
qua hình tượng thẩm mỹ tiếng sáo. Bởi vì đấy là một điểm sáng nghệ thuật vừa hiện
thực, vừa lãng mạn, đẫm chất dân tộc và chất thơ. Bởi vì, đấy cũng là một cung bậc
tinh tế trong cảm hứng nhân đạo, nhân văn rất đáng trân trọng của ngòi bút Tô Hoài.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 9
Vợ chồng A Phủ là một trong số không nhiều những tác phẩm văn xuôi viết thành
công trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Có thể xem đó là gương mặt tiêu biểu của
văn học thời đại mà cả dân tộc cùng "rũ bùn đứng dậy sáng lòa". Trong đó chi tiết
Tiếng sáo đêm tình mùa xuân là lát cắt ngang giữa nhân tế bào của tác phẩm. Vẻ đẹp
nội dung, nghệ thuật cũng lộ ra từ chi tiết ấy.
Trước hết, chi tiết Tiếng sáo đêm tình mùa xuân là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo
nhằm khám phá, thể hiện vẻ đẹp nhân vật và chủ đề tư tưởng của tác phẩm. Tiếng sáo
mùa xuân vốn là linh hồn của đời sống tinh thần vùng Tây bắc. Nó rất quen thuộc, gần
gũi, không có gì mới lạ, đã được tác giả sử dụng hiệu quả linh diệu như chiếc móng
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
vuốt của thần Kim Quy, như câu thần chú Vừng ơi của Alibaba vậy. Nhờ chiếc lẫy
thần ấy mà cung nỏ nhà vua bắn một phát chết hàng vạn tên xâm lược; nhờ tiếng sáo
đêm tình mùa xuân đó mà nhà văn mở được cánh cửa tâm hồn nhân vật Mị đã im ỉm
khóa suốt bao nhiêu năm trời. Cứ nhìn cái dáng "lùi lũi như con rùa nuôi trong xó
cửa", nhìn cái cách kéo lê tấm thân của Mị từ mùa này sang mùa khác, từ năm này
sang năm khác làm việc như một cái máy, cứ nhìn cái sự đêm đến "Mị chỉ còn biết
thức với lửa", đêm nào cũng vậy, dù cho có bị A Sử ngứa tay đánh đập hay có người
chết ngay ở đó (không có phản ứng gì thì người ta chỉ có thể nghĩ rằng cô sẽ mãi câm
lặng như tảng đá cho đến ngày chết rũ xương ở đây thì thôi.
Vậy mà từ khi nghe đầu núi lấp ló có tiếng sáo rủ bạn đi chơi của ai đó, "Mị lại thiết
tha bồi hồi". Tâm hồn Mị bắt gặp tiếng sáo, đã bắt đầu cựa quậy, đã bắt đầu biết cảm
nhận, đã xúc động. Đã sống lại thật rồi! Tiếng sáo mùa xuân nhẹ nhàng, mỏng tang,
vu vơ mà thần diệu tựa thuốc thánh Cam lộ. Tưới đến đâu thì hồi sinh sự sống, tình
yêu đến đó. Kìa, Mị đang "nhẩm thầm bài hát của người thổi sáo". Mị đang hòa lòng
mình vào không khí mùa xuân tuổi trẻ của những cuộc chơi đánh pao, đánh quay. Mị
đang sống với tâm trạng yêu đương trong những bài hát. Dòng nước mắt hiếm hoi đã
len lỏi vào tâm hồn đang khô hạn nứt nẻ của Mị rồi thì lẽ nào không mở lòng?! Tiếng
sáo mùa xuân đến và đã neo đậu luôn trong lòng Mị, rồi ám ảnh không rời: "Tai Mị
văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng". Rồi như một phản ứng dây chuyền, đồng loạt
cả một quá khứ của tuổi trẻ hiện về, Mị lại được sống đắm chìm trong thời tuổi trẻ đầy
say mê của mình: " Mị thổi lá cũng hay như thổi sáo bao nhiêu người mê, ngày đêm
đã thổi sáo đi theo Mị". Tiếng sáo dập dìu thiết tha gọi ai đầu làng mà đánh thức cả
một miền hồi ức, kỷ niệm ùa về tươi rói. Rồi tiếng sáo ngày một gần, ngày một da diết
hơn; ngồi một mình trong xó bếp nhưng Mị nhận rõ "Tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng
lơ bay ngoài đường. Mị thấy phơi phới trở lại...". Mùa xuân đã thực sự về, xốn xang
trong lòng: "Mị vui sướng như những đêm xuân ngày trước. Mị vẫn còn trẻ, Mị muốn
đi chơi...". Rồi theo phép biện chứng của tâm hồn, cái hiện thực đầy say mê của quá
khứ và tiếng sáo gọi bạn yêu kia đã trở thành thái cực tương phản của cảnh sống thực
tại. Mị so sánh đối chiếu, soi xét lại cái hiện thực mà cô đã và đang phải sống, thấy nó
thật phi lý, không thể chấp nhận. Tâm lý Mị nảy sinh một sự phản ứng bất ngờ mà
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
thống nhất: Nghĩ đến nắm lá ngón. Nhìn ở góc độ sự sống cho thể xác, đây là một
bước lùi, tiêu cực. Nhưng nhìn ở góc độ đời sống tinh thần, đây là một dấu hiệu đáng
mừng ở Mị. Bởi vì đó chính là sự thức tỉnh đầy tính nhân văn: Thà một phút huy
hoàng rồi vụt tắt, thà chết trong một sự khẳng định quyết liệt ý nghĩa đúng đắn cuộc
sống của mình còn hơn phải sống kiếp trâu ngựa suốt cả một đời. Nhờ tiếng sáo mùa
xuân mà Mị có được sự thức tỉnh đó.
Tuy nhiên, một cô gái mê tiếng sáo, yêu đời như Mị không thể lùi sâu vào mãi góc
chết. Tiếng sáo mùa xuân, tiếng sáo gọi bạn tình vẫn "lửng lơ bay ngoài đường", và
trong đầu Mị vẫn "rập rờn tiếng sáo" thì làm sao Mị có thể hững hờ, làm sao Mị có thể
ăn lá ngón? Thay vào đó, cô "lấy hũ rượu, uống ừng ực từng bát". Mị dằn lòng xuống,
cái đắng cay bị kìm xuống thì cái nồng nàn của hơi men và cái đắm say của "tiếng sáo
gọi bạn yêu" càng thôi thúc: "Mị đứng dậy xắn thêm mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng" như
để tự thắp sáng đời mình, như để khêu to hơn ngọn lửa tình yêu đang chập chờn trong
ý thức của Mị. Hành động này lại tạo ra niềm tin để có hành động tiếp theo mạnh mẽ
hơn: Mị quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa vắt trên vách, sửa soạn đi chơi, bất chấp
sự có mặt của A Sử (dù hắn là hiện thân trực tiếp và thường trực của cái ác, là hung
thần đã nghiền nát tất cả hạnh phúc, sự sống của đời cô. Mị hoàn toàn không hề đếm
xỉa đến hiện thực nữa. Lòng mải mê đi theo tiếng sáo, tay cô làm, chân cô bước như
kẻ mộng du. Thậm chí cho đến khi đã bị trói bằng cả một thúng dây đay, bằng cả mái
tóc dài của chính Mị, thân xác đau đớn cùng cực, thì tiếng sáo vẫn bám riết tâm hồn
Mị. Suốt đêm dài Mị chỉ còn nghe tiếng sáo. Khi khát vọng tự do, khát vọng tình yêu
đã cháy lên thì hiện thực kia làm sao đủ sức ngăn cản được sự bay bổng của tâm hồn?!.
Cũng có lúc tiếng chân ngựa đạp vách kéo Mị về thực tại. "Mị thổn thức nghĩ mình
không bằng con ngựa. Con ngựa còn có lúc đứng gãi chân, nhai cỏ, còn..." nhưng
"tiếng sáo vẫn đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi". Lúc chừng đã
khuya, Mị còn tưởng tượng được cuộc chơi xuân đêm nay đã đến lúc "trai làng đang
đến bên vách làm hiệu rủ người yêu dỡ vách rừng chơi. Mị đã nín khóc, Mị lại thiết
tha bồi hồi". Tiếng sáo đã trở thành điểm tựa và Mị đã vững vàng hơn.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Chưa bao giờ là một nhà văn lãng mạn nhưng những dòng này, những trang này, thế
giới tâm trạng nhân vật Mị lúc này và toàn bộ chi tiết Tiếng sáo đêm tình mùa xuân
dẫu thực đến độ điển hình nó vẫn là những trang văn cực kỳ lãng mạn, đẹp đẽ mê ly.
Với chi tiết tiếng sáo, không những nhà văn bật mở được thế giới tâm hồn của một
nhân vật khổ đau đã nhàu nát, tê dại vì bị giam hãm trong bóng ma và thế lực phong
kiến miền núi, đang thức dậy, đang phát triển với những cung bậc tinh tế, phức tạp,
tuần tự có, đột phá có, có cả những bước tiến lùi đan xen (nhưng đúng quy luật tâm lý
mà còn khám phá, khẳng định, ngợi ca vẻ đẹp tài hoa nghệ sỹ của người lao động dân
tộc Mèo. Dẫu cho thể xác có bị vùi dập bao nhiêu thì lòng yêu đời, yêu hạnh phúc,
yêu tiếng sáo mùa xuân của người người Mèo vẫn không gì có thể dập tắt được. Đó là
bức thông điệp quan trọng nhất mà nhà văn gửi được đến bạn đọc qua tác phẩm này.
Hơn nữa nó còn hé mở cả một sức mạnh tiềm ẩn, báo hiệu khả năng cách mạng trong
nhân vật Mị và con người Tây Bắc.
Tiếng sáo đêm tình mùa xuân thực sự là một chi tiết đầy sức quyến rũ, là nét hoa văn
độc đáo nhất trên toàn tấm thảm hoa Tây Bắc. Giả sử không có tiếng sáo mùa xuân thì
có lẽ tâm hồn Mị không bao giờ thức dậy được (như trên đã nói). Không có nó, cuộc
sống Tây Bắc còn lại là gì? - Chắc chỉ còn lại "tiếng xập xình cúng ma" nhận mặt
người vay nợ lãi hay làm nô lệ cho bọn chúa đất. Tiếng sáo dập dìu suốt đêm đã xua
đi cái hoang lạnh, cái đói rách của núi rừng, cái âm u của cuộc sống nô lệ, và gọi về
cái ấm áp, cái đa tình đáng yêu, chất nghệ sỹ của lòng người Tây bắc. Có tiếng sáo gọi
bạn đầu làng, tiếng sáo vang vọng từ núi này sang núi nọ và "những chiếc váy hoa
phơi trên những tảng đá xòe như con bướm sặc sỡ" núi rừng Tây bắc trở nên thơ
mộng, quyến rũ và say mê biết bao!
Cảm ơn nhà văn đã giúp người đọc mọi miền Tổ quốc được cảm nhận, thưởng thức
những vẻ đẹp trong sáng, thi vị của con người và núi rừng miền Tây thân yêu của
chúng ta. Đọc đi đọc lại nhiều lần, tiếng sáo vẫn cứ say mê, ám ảnh lạ thường, lan
truyền từ người trong truyện đến người viết truyện, sang người đọc truyện:
"Ngoài núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi..."
"Mà tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường..."
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
"Tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi..."
Ta như nghe được cả những tiếng reo vui náo nức của nhà văn khi mùa xuân đến được
kìm nén trong nhiều câu văn: "Những đêm tình mùa xuân đã đến". Ta như nghe được
cả sự mời gọi thiết tha của người nghệ sĩ ấy trong từng dòng văn miêu tả tài hoa về
tiếng sáo ấy rằng: Hỡi những ai chưa một lần đến Tây Bắc, hãy lên đây để được sống
trong không khí của những đêm xuân nồng nàn men rượu và dập dìu tiếng sáo gọi bạn
yêu lửng lơ bay ngoài đường, tiếng sáo văng vẳng đầu nương, vang vọng qua những
vách núi thành âm điệu đặc trưng của nền văn hóa Tây bắc. Tiếng sáo ấy cũng là tiếng
lòng nồng nàn như rượu đêm xuân của nhà văn đối với núi rừng và đồng bào các dân
tộc vùng rẻo cao Tây bắc nói riêng, với đất nước Việt Nam nói chung.
Vẫn còn chưa đủ. Phải nói thêm: Chi tiết ấy còn là sản phẩm của một sự am tường cặn
kẽ, tinh thông về phong tục, lối sống của đồng bào rẻo cao. Là sản phẩm của một ngòi
bút tài hoa: văn như nhạc, như tranh, tải được cả màu sắc, hương vị, âm điệu, linh hồn
của núi rừng Tây Bắc. Trong sáng, hồn nhiên mà tình tứ, réo rắt da diết, mà khỏe khoắn lạ thường.
Thật trọn vẹn, ngọt ngào và đầy dư vị!
Một chi tiết nghệ thuật như thế nó dư sức làm rường cột cho cả một tác phẩm, đánh
dấu sự trưởng thành của chặng đường sáng tác, làm nên tầm cao, đóng góp riêng của
nhà văn Tô Hoài cho nên văn học, văn hóa nước nhà.
Nay nhà văn Tô Hoài đã đi xa nhưng chắc chắn tiếng sáo đêm tình mùa xuân của bản
Mèo xa lắc vẫn vi vút, vẫn lửng lơ ám ảnh trong tâm trí bao thế hệ người đọc mọi
miền đất nước. Có thể nó còn vọng mãi sang thế giới bên kia ru Người giấc ngủ ngàn
năm; và biết đâu trong cõi âm cũng lóe lên tia sáng ấm mùa xuân.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 10
Trong truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” Tô Hoài không chỉ thành công ở việc khắc họa
chân dung các nhân vật mà nhà văn còn có biệt tài trong việc xây dựng các chi tiết
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
truyện rất đặc sắc. Trong đó, chi tiết tiếng sáng trong đêm tình mùa xuân mang nhiều ý nghĩa.
Tiếng sáo xuất hiện trong đêm tình mùa xuân – đây là âm thanh quen thuộc, đặc trưng
của người Mèo ở vùng cao mỗi khi tết đến, xuân về. Đó là tiếng sáo gọi bạn yêu, là
cầu nối cho các đôi lứa, giúp các chàng trai tỏ tình và giãi bày yêu thương. Âm thanh
ấy cũng chất chứa nhiều khát vọng yêu thương cháy bỏng trong các nhịp đập trái tim trẻ.
Tiếng sáo là một trong những chi tiết được Tô Hoài dụng công miêu tả. Nó xuất hiện
nhiều lần,trở đi trở lại với các mức độ và sắc thái khác nhau. Lúc đầu là tiếng sáo lấp
ló ngoài đầu núi, tiếp đến nó văng vẳng ở đầu làng, “lửng lơ bay ngoài đường”. Và rồi
giữa Mị và tiếng sáo không còn khoảng cách. Âm thanh ấy len lỏi vào trong tâm trí
của Mị . Không chỉ có tiếng sáo hiện tại cô nghe, mà Mị còn nhớ lại cả tiếng sáo trong
quá khứ, về khoảng thời gian tươi đẹp, kiêu hãnh của mình.
Chi tiết tiếng sáo cũng có vai trò hết sức quan trọng đối với việc làm hồi sinh tâm hồn
Mị., làm trỗi dậy sức sống tiềm tàng mãnh liệt trong cô. Nó giống như một tác nhân
làm sống dậy trong Mị những cảm xúc rạo rực của tuổi trẻ, làm bùng lên niềm khao
khát sống., khao khát yêu đương. Để rồi “ Mị thấy phơi phới trở lại…Mị muốn đi
chơi”. Nếu không có không khí ngày tết nhộn nhịp ở Hồng Ngài, đặc biệt là tiếng sáo
gọi bạn tình không cất lên thì có lẽ Mị vẫn mãi chìm đắm trong những tháng ngày rầu
rĩ, sống một cuộc sống không phải con người. Ngay cả khi cô bị trói đứng thì âm
thanh của tiếng sáo như ma lực làm bùng cháy trong Mị niềm khao khát yêu, khao khát sống.
Bên cạnh đó, sự xuất hiện của chi tiết âm thanh tiếng sáo còn góp phần tô đậm thêm
những giá trị nhân đạo của tác phẩm. Nhà văn muốn ca ngợi và khẳng định sức sống
tiềm tàng trong tâm hồn người lao động miền núi không có một thế lực nào có thể hủy
diệt được. Và chỉ cần âm thanh của tiếng sáo ấy có thể làm thức dậy nguồn sức sống ấy.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Chi tiết tiếng sáo cũng đóng vai trò không nhỏ trong việc tạo nên hơi thở miền núi cho
truyện ngắn. Cũng nhờ có sự xuất hiện của âm thanh này mà các trang văn mà Tô Hòa
xây dựng đẫm chất thơ. Tiếng sáo ấy quả là âm thanh gây nhiều ấn tượng không chỉ
đối với các nhân vật trong truyện mà còn gây ấn tượng, hút người đọc mạnh mẽ.
Và để khắc họa nổi bật chi tiết trên, tác giả sử dụng ngôn ngữ đầy sức gợi, nhất là
những từ láy liên tục biến đổi, gợi tả các sắc thái khác nhau của tiếng sáo: lấp ló, văng
vẳng, lửng lơ, rập rờn. Qua cách diễn đại này độc giả dường như không phải tốn quá
nhiều công sức để mường tượng thứ âm thanh ấy mà nó hiện hữu khá rõ nét, không
chỉ tác động vào thính giác mà còn gây ấn tượng mạnh mẽ đến thị giác.
Có thể thấy rằng, chi tiết tiếng sáo mặc dù là chi tiết nhỏ trong tác phẩm thôi nhưng
cũng có vai trò tạo nên sự thành công khi xây dựng truyện ngắn “Vợ chồng A phủ”
của nhà văn Tô Hoài. Nếu thiếu đi âm thanh này, truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” có
thể sẽ mất đi khá nhiều sức lôi cuốn và tư tưởng của tác phẩm cũng đôi phần kém sâu sắc hơn.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 11
Giá trị đích thực của một tác phẩm văn học thường được xem xét trên cả hai phương
diện, nội dung và nghệ thuật. Dấu ấn của một nhà văn trong tác phẩm được thể hiện
trong suốt quá trình sáng tạo để chuyển tải nội dung - tư tưởng thành những hình
tượng nghệ thuật sống động, để lại những “ám ảnh” nghệ thuật sâu sắc trong lòng
người đọc. Một trong những yếu tố góp phần làm nên điều đó chính là việc xây dựng
nên những chi tiết nghệ thuật đặc sắc. Trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của nhà
văn Tô Hoài có thể xem tiếng sáo gọi bạn tình là chi tiết như vậy.
Trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ, nhà văn Tô Hoài cũng đã lựa chọn được nhiều chi
tiết đắt. Chi tiết về tục cúng trình ma, nắm lá ngón, chi tiết về giọt nước mắt của A
Phủ, và không thể không kể đến tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân đó đều là những
sợi dây tóc phát sáng kết nối mạch truyện, chuyển tải nội dung hiện thực và nội dung
nhân đạo của tác phẩm.
Chi tiết tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ, nếu tục cúng trình ma là một hủ tục ám ảnh đời
sống tâm linh của người dân Tây Bắc, thì tiếng sáo gọi bạn tình lại trở thành một nét
đẹp văn hóa trong đời sống sinh hoạt và đời sống tinh thần của con người nơi đây.
Tiếng sáo xuất hiện trong thiên truyện lúc văng vẳng từ xa, có khi vọng lại thiết tha,
bổi hổi, lúc lửng lơ bay ngoài đường, lúc lại rập rờn trong đầu Mị. Tiếng sáo làm nên
một miền không gian êm dịu, nên thơ thuộc về thế giới tâm hồn đẹp đẽ của nhân vật
Mị. Trong lời bài hát của người thổi sáo có khát vọng tự do và tình yêu của trai gái người Mèo:
Mày có con trai con gái rồi Mày đi làm nương
Ta không có con trai con gái
Ta đi tìm người yêu.
Và cả những ước hẹn buông lơi:
- Anh ném pao, em không bắt
Em không yêu quả pao rơi rồi…
- Em không yêu, quả pao rơi rồi.
Em yêu người nào, em bắt pao nào...
Với ý nghĩa đó, tiếng sáo đã trở thành một sợi dây tóc phát sáng, khi nó là một chi tiết
nghệ thuật gắn với cuộc đời, số phận của nhân vật Mị, là hiện thân thế giới tâm hồn
đẹp đẽ của cô gái này. Mị từng là một cô gái trẻ, đẹp. Tết đến trai đến đứng nhẵn cả
chân vách đầu buồng Mị. Ngày đó, Mị thổi sáo giỏi. Mị uốn chiếc lá trên môi thổi lá
cũng hay như thổi sáo. Có biết bao nhiêu người mê ngày đêm thổi sáo đi theo Mị.
Nhưng vì món tiền mà bố mẹ Mị đã vay của nhà thống lí Pá Tra chưa trả được nên Mị
bị bắt về làm con dâu gạt nợ cho nhà thống lí. Từ đây, Mị sống cuộc sống tủi cực, thê
thảm. Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi. Mị âm thầm như một cái bóng Mỗi ngày
Mị càng không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa. Nhưng rồi, mùa xuân Hồng
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Ngài mang theo màu sắc, âm thanh và sự rộn rã đã đánh thức sức sống tiềm tàng ở cô
gái sống mà như đã chết ấy. Quá trình thức tỉnh của Mị gắn liền với sự vọng về của
tiếng sáo. Tiếng sáo trở thành chất xúc tác mạnh mẽ lay tỉnh một tâm hồn ngủ yên
trong đêm lặng với sự ám ảnh của bóng ma. Lần đầu tiên tiếng sáo xuất hiện trong tác
phẩm cũng là lần đầu tiên sau bao ngày dài câm nín ở nhà thống lí Mị nghe tiếng sáo
vọng lại, thiết tha bổi hổi. Mị ngồi nhẩm thầm bài hát người đang thổi. Tiếng sáo đã
làm rung lên cảm xúc trong tâm hồn Mị - sự thay đổi đó chứng tỏ hồn Mị chưa chết
hẳn. Mị đang sống lại, lòng Mị đã có sợi dây xúc cảm. Mị đang sống với giai điệu, với
ý nghĩa lời bài hát người đang thổi. Trong không khí đón tết, nhìn cảnh người nhảy
đồng, người hát, có thêm cái nồng nàn của rượu, khi Mị uống ực từng bát, tiếng sáo đã
đưa Mị về quá khứ, lòng Mị thì đang sống về ngày trước. Tai Mị văng vẳng tiếng sáo
gọi bạn đầu làng. Từ đây, tiếng sáo thức dậy khát vọng sống, sức sống trong Mị, Mị
thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm tết ngày trước.
Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi. Nghĩ đến cảnh A Sử với Mị, không có
lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau, trong Mị xuất hiện suy nghĩ Nếu có nắm lá
ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại,
chỉ thấy nước mắt ứa ra. Như vậy là, Tiếng sáo gọi bạn yêu lửng lơ bay ngoài đường
kia chính là tấm gương soi hắt lại để Mị nhìn rõ hơn về cuộc sống hiện tại của mình.
Mị đã muốn chết ngay, nghĩa là Mị đã không chấp nhận hoàn cảnh, Mị đang muốn
phản kháng lại hoàn cảnh. Đây là điều hoàn toàn khác với Mị lầm lũi suốt bao tháng
ngày trong nhà thống lí trước đây. Nhìn thấy A Sử chuẩn bị đi chơi, Bây giờ Mị cũng
không nói. Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng
- Mị muốn thắp sáng thêm khát vọng sống mới nhen nhóm tìm về. Trong đầu Mị đang
rập rờn tiếng sáo. Tiếng sáo vẫy gọi Mị, thôi thúc Mị. Điệp khúc Mị muốn đi chơi một
lần nữa bùng lên . Mị cũng sắp đi chơi. Ngay sau đó, hàng loạt các hoạt động diễn ra
một cách nhanh chóng, Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong
vách, như thể Mị đang thực hiện hành động giải phóng cho mình, cởi bỏ khỏi sự trói
buộc của con ma nhà thống lí, thoát khỏi căn buồng kín mít của Mị - căn buồng chỉ có
một chiếc cửa sổ một lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng
trắng, không biết là sương hay là nắng. Thế rồi khát vọng ấy mới được nhen nhóm,
ngay lập tức đã bị A Sử chặn đứng. A Sử đã nắm Mị, lấy thắt lưng trói hai tay Mị. Nó
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
xách cả một thúng sợi đay ra trói đứng Mị vào cột nhà. Tóc Mị xõa xuống, A Sử quấn
luôn tóc lên cột, làm cho Mị không cúi, không nghiêng được đầu nữa. Nhưng sự thực,
A Sử chỉ có thể trói được thân xác Mị, còn tâm hồn Mị vẫn hoàn toàn tự do. Mị vẫn
sống trọn vẹn trong thế giới của riêng mình, Trong bóng tối, Mị đứng lặng im, như
không biết mình đang bị trói. Hơi rượu còn nồng nàn. Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị
đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. Như vậy, tiếng sáo là chất xúc tác làm thay
đổi tâm lí nhân vật Mị, giúp người đọc nhận ra sức sống tiềm tàng ở Mị, một sức sống
mãnh liệt không gì có thể hủy diệt được.
Chi tiết tiếng sáo đã giúp nhà văn Tô Hoài khám phá ra vẻ đẹp tâm hồn Mị, khẳng
định được sức sống bất diệt của con người. Có thể xem, tiếng sáo là chi tiết nghệ thuật
đẹp, giàu sức gợi, ám ảnh người đọc. Nhân vật Mị trong hoàn cảnh này làm ta liên
tưởng đến quá trình thức tỉnh của nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của nhà
văn Nam Cao. Những nhà văn lớn vẫn thường là những nhà nhân đạo chủ nghĩa. Cả
Nam Cao và Tô Hoài đều là những nhà văn như thế.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 12
Sau những dòng hiện thực, trĩu nặng lòng trắc ẩn trước kiếp người nô lệ, nhà văn Tô
Hoài chuyên ngọn bút bằng câu văn lãng mạn, mộng mơ ấy để mở đầu những phút
trỗi dậy của sức sống tuổi trẻ trong tâm hồn cô Mị - nhân vật chính trong truyện “ Vợ
chồng A Phủ”. Từ đó, biết bao câu chữ, bao chi tiết, hình ảnh thẩm mỹ cứ nối nhau
tuôn chảy, cứ gọi nhau ngân vang. Trong những hình ảnh, chi tiết ấy, có lẽ nhà văn
dụng công nhiều nhất khi miêu tả hình ảnh “tiếng sáo đêm xuân”. Chỉ đọc hơn hai
trang truyện, tôi đã đếm được mười ba lần Tô Hoài nói đến tiếng sáo. Trong đó, có sáu
lần tiếng sáo được đặc tả với những sắc độ âm thanh, những ngữ nghĩa và hiệu quả
thẩm mỹ thật là sống động, phong phú.
“ … Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo
vọng lại, thiết tha bổi hổi. Mị ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thổi.
Mày có con trai con gái rồi Mày đi làm nương
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Ta chưa có con trai con gái
Ta đi tìm người yêu…”
Đấy là mấy giai điệu mở đầu của tiếng sáo. Nó từ xa vọng lại, nhưng nó thiết tha bổi
hổi, nghĩa là nó thật gần gũi, da diết, khẩn cầu, nóng ấm một khát vọng được yêu, có
người để yêu thương. Nhớ ai bổi hổi, bồi hồi… (ca dao ). Vì thế,vừa nghe tiếng sáo,
Mị đã nhẩm thầm được lời bài tình ca, trong đó hiển hiện một nghịch cảnh của cô gái
đang khao khát hạnh phúc lứa đôi: Mày có … Ta không … Mày đi làm nương … Ta
đi tìm người yêu. Nói khác đi, tiếng sáo mở đầu trong những đêm tình mùa xuân ấy là
tiếng gọi của bạn bè. Nó có hai sắc độ thiết tha và bổi hổi, đã đánh thức tâm hồn đang
yên ngủ, an phận, nó nhóm lên khát vọng đang lụi tàn trong ý nghĩ và tình cảm của
Mị, người đàn bà từng có một tuổi trẻ biết yêu, được yêu và tràn đầy hạnh phúc.
Từ cái chức năng đánh thức, tiếng sáo đã hồi sinh cho tâm hồn và giục giã cô Mị hành
động. Từ tiếng sáo ngoài đầu núi, Mị nghe tiếng sáo ở ngay sân chơi trong làng. Mị
lén lấy hũ rượu, uống ừng ực, rồi… lịm mặt… và lòng Mị đang sống về ngày trước.
Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa xuân
này, Mị uống rượu bên bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như
thổi sáo. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị… Mị thấy phơi
phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị trẻ
lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi… Dồn dập, nối nhau, sáu lần, nhà văn kể về
tiếng sáo. Khi là của Mị, khi của người khác, tiếng sáo cất lên, trong hiện tại, hòa
quyện những âm thanh trong quá khứ vọng về. Và cũng dồn dập những sự việc, những
niềm vui tuổi trẻ mà Mị từng trải qua, đang sống lại.
Đọc văn, ta ngỡ như mỗi từ ngữ, mỗi câu văn cứ ngân lên, rộn ràng tiếng sáo náo nức
tình người. Sóng âm thanh khi thì vút cao lên, rủ rê mời gọi, khiến cho Mị thấy phơi
phới trở lại, lòng vui sướng, Mị muốn đi chơi… Khi nó trầm xuống, sẻ chia, vỗ về nỗi
đắng cay chua xót bởi cái thân phận phải ép duyên, bán mình của cô gái. Tiếng sáo
như thủ thỉ trò chuyện, rồi lắng nghe từng cung bậc tâm trạng của Mị: A Sử với Mị,
không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau! Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc
này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại chỉ thấy nước mắt
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
ứa ra… Ngọn sóng tủi hờn, bi lụy đang khóc than trong lòng cô gái thì sóng tình yêu
và khát vọng của tiếng sáo lại dội lên, lửng lơ bay ngoài đường :
Anh ném pao, em không bắt
Em không yêu, quả pao rơi rồi…
Đấy là lời của tiếng sáo, lời của bài tình ca, lời của các bạn trai, gái đang yêu nhau,
tâm tình bên nhau và… cũng là những tiếng lòng da diết, mãnh liệt từng bao năm bị
chôn vùi, kìm nén trong trái tim, trí tuệ của Mị. Vì thế, nó đã thôi thúc, giục giã Mị
hành động. Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho
sáng. Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi… Mị quấn lại tóc, Mị
với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách. Lúc này A Sử, tên chồng vũ phu đang
đứng ngay trước mặt Mị. Nhưng cô gái như không nhìn thấy, không thèm quan tâm.
Cô thản nhiên làm cái việc mà cô muốn. Bởi vì, tiếng sáo mùa xuân tuổi trẻ tự trong
tâm hồn Mị đã thực sự ngân lên. Bởi vì khát vọng tình yêu, hạnh phúc và tự do đã trỗi
dậy. Những thanh sắc tình yêu nhân bản từ ngoại cảnh đã đồng vọng cùng thanh sắc
của nội lực bên trong khiến cho cô gái nô lệ, khổ đau ấy hồi sinh, muốn xóa bỏ cái
thân phận hiện tại để trở thành cái quá khứ, cội nguồn vốn rất tự do, trong lành như
mùa xuân, tự do như tiếng sáo những đêm tình…
Có thể nói, nghệ thuật miêu tả tiếng sáo và tâm trạng nhân vật của nhà văn Tô Hoài ở
đoạn này rất tài hoa. Tám lần ông nói tới tiếng sáo, kể về những cô gái, chàng trai thổi
sáo, hát tình ca, nghe sáo, đi theo tiếng sáo. Ba lần ông đặc tả tiếng sáo : văng vẳng
tiếng sáo…, tiếng sáo lửng lơ bay…, trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo… Những từ
tượng thanh, kết hợp nghệ thuật đảo âm tiết (không viết lơ lửng mà viết lửng lơ), đảo
từ (động từ văng vẳng trước danh từ tiếng sáo, tính từ lửng lơ trước động từ hay, động
từ rập rờn trước danh từ tiếng sáo) khiến cho những âm thanh của thứ nhạc cụ dân dã
ấy trở nên sống động, có hồn, ấn tượng xiết bao. Và nhờ đó, những cung bậc tâm trạng
của nhân vật Mị trở nên phong phú, cụ thể, logic xiết bao.
Cho đến phút cuối cùng của những đêm tình mùa xuân ấy, khi cô Mị bị A Sử trói
đứng vào cột nhà hòng dập tắt khát vọng, sức sống trong tâm hồn cô, thì tiếng sáo vẫn
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
vấn vương… bất diệt: Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không biết mình đang bị
trói… Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. “ Em
không yêu, quả pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào…”. Mị vùng bước đi…
Mị không nghe tiếng sáo nữa. Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp vào vách… Cả đêm
ấy Mị phải trói đứng như thế. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Lúc lại
nồng nàn tha thiết nhớ. Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chó sủa xa xa… những giây
phút này, âm thanh của sáo không hiện rõ bằng hình hài, sắc điệu nữa. Nó lịm dần
cùng nỗi đau khổ của kiếp người. Nhưng nó không tắt hẳn.Nó lặn vào trong trái tim,
nó cựa quậy trong máu thịt của cô Mị, cất lên thành tiếng lòng ru vỗ, an ủi. Cho nên,
dù Mị vẫn đang bị trói, tiếng sáo vẫn đưa Mị đi theo những cuộc chơi,những đám
chơi. Nó vẫn cùng Mị say sưa hát hát bài tình ca… “ Em yêu người nào, em bắt pao
nào…” Khát vọng tuổi trẻ và tình yêu của Mị không trở thành hiện thực thì nó sống
trong tâm linh, trong mộng tưởng.
Tiếng sáo – tiếng gọi của tự do, hạnh phúc, dây trói nào trói được? Nó đã chắp cánh
cho sức mạnh sống của Mị bay lên. Kể cả lúc cái hiện thực phũ phàng hành hạ Mị: Cô
cảm thấy chân tay không cựa được, cô nghe thấy tiếng chân ngựa, tiếng chó sủa… thì
dường như tiếng sáo vẫn nhắc thầm trong tâm tưởng: lúc này là lúc trai gái rủ người
yêu dỡ vách ra rừng chơi. Mị lại bồi hồi. Kể cả lúc khắp người Mị bị dây trói thít lại
đau nhức, Mị vẫn nồng nàn tha thiết nhớ… Vì cô vẫn nghe thấy tiếng sáo. Trời tang
tảng sáng. Có lẽ lúc này, nhưng tiếng sáo hữu hình đã thực sự tắt. Chỉ còn dư âm của
nó vang vọng trong lòng người. “Ôm sầu mang giận ngẩn ngơ. Tiếng tơ lặng ngắt bây
giờ càng hay.” (thơ Bạch Cư Dị ). Không rõ, khi chuyển ngòi bút từ miêu tả sắc điệu
cụ thể của những tiếng sáp ở hai đoạn trên thành phân tích tâm trạng đau xót, khi tuyệt
vọng, lúc mộng mơ của nhân vật Mị trong dư âm tiếng sáo của đoạn thứ ba này, nhà
văn Tô Hoài có nghĩ tới nghệ thuật miêu tả tiếng đàn của Bạch Cư Dị trong thi phẩm
nổi tiếng “Tỳ bà hành” ngày xưa? Dù thế nào, đọc những dòng văn này của ông, tôi
vẫn thấy thấm đẫm một chất thơ, khính phục một tài năng miêu tả sự thật và khám phá
lòng người. Qua cái vô danh của một nhạc cụ, nhà văn đã tấu lên bao nhiêu thanh sắc
của lòng người. Chỉ ba lần nhắc đến tiếng sáo, nhưng mãi mãi, ông khẳng định rằng:
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
khát vọng tuổi trẻ, tình yêu, cái sức sống tiềm tàng ấy của con người không dây trói
nào buộc được, không thế lực đen tối nào xóa được…
Trong tiến trình lịch sử văn học dân tộc, chúng ta từng biết tới khá nhiều áng văn
chương có “tiếng sáo”. Cái âm thanh của thứ nhạc cụ tre trúc đơn sơ ấy đã trở thành
một hình tượng thẩm mỹ với bao nhiêu giai điệu, bao nhiêu ngữ nghĩa đặc sắc. Đó là
tiếng sáo của Trương Chi – chàng nghệ sĩ tài hoa nhưng bất hạnh trong chuyện cổ tích
“Trương Chi”. Đó là tiếng sáo của Trương Lương nỉ non tình tự khiến cho Hạng Tịch
– vua nước Sở phân vân, không thể giã từ nàng Ngu Cơ xinh đẹp, dẫn đến một bi kịch
lớn lao mà thi sĩ lãng mạn Huy Thông đã kể trong bài thơ nổi tiếng “Tiếng địch sông
Ô”, năm 1936. Và đây, tiếng sáo của các Kim Đồng trong thơ Thế Lữ:
Khi cao vút tận mây trời
Khi gần,vắt vẻo bên bờ cây xanh
Êm như lọt tiếng tơ tình
Đẹp như ngọc nữ uốn mình trong không…
Trong chuyện “Vợ chồng A Phủ”, tiếng sáo của nhà văn Tô Hoài như chúng ta vừa
cảm nhận cũng đã được chau chuốt bằng sắc màu, âm thanh đẹp đẽ, uyển chuyển,
không thua kém bất cứ một áng thơ nào. Dường như, qua tài năng và tấm lòng yêu
thương con người của ông, ngòi bút văn xuôi trở nên mềm mại, trữ tình. Hình tượng
“tiếng sáo” trong thiên truyện đặc sắc này phong phú độc đáo và sâu lắng hơn. Đọc
tác phẩm, suy ngẫm về sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị, chúng ta không thể lướt
qua hình tượng thẩm mỹ tiếng sáo. Bởi vì đấy là một điểm sáng nghệ thuật vừa hiện
thực, vừa lãng mạn, đẫm chất dân tộc và chất thơ. Bởi vì, đấy cũng là một cung bậc
tinh tế trong cảm hứng nhân đạo, nhân văn rất đáng trân trọng của ngòi bút Tô Hoài.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 13
Lép Tôn- Xtôi đã từng nói rằng: "Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn" chi tiết nghệ thuật
là những mắt xích rất nhỏ trong tác phẩm nhưng có tác động lớn đến diễn biến tâm lí,
số phận nhân vật thúc đẩy cốt truyện phát triển. Nhà văn Tô Hoài với biệt tài xây dựng
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
chi tiết nghệ thuật âm thanh tiếng sáo đã tạo nên điểm nhấn, dấu ấn khó quên của tác phẩm.
Tô Hoài là nhà văn đầu tiên khai thác đề tài miền núi Tây Bắc, Truyện Vợ chồng A
Phủ được viết nhân chuyến đi lên Tây Bắc năm 1952, in trong tập truyện Tây Bắc
năm 1953, tác phẩm đạt giải nhất hội văn học Việt Nam 1954-1955. Đã diễn tả thành
công diễn biến tâm lí nhân vật Mị. Tác giả đã xây dựng chi tiết âm thanh tiếng sáo láy
đi láy lại nhiều lần để miêu tả tinh tế nội tâm nhân vật Mị.
Mị là một cô gái dân tộc Mèo, xinh đẹp, chăm chỉ, hiếu thảo với cha mẹ. Nhưng khi
trở thành con dâu gạt nợ của nhà thống lý Pá Tra, Mị từ một cô gái trẻ trung xinh đẹp,
yêu đời ham sống trở thành một người đàn bà câm lặng, chai sạn, tê liệt tất cả ý thức
phản kháng. Mị không còn ý thức được không gian, thời gian, sống kiếp đời "lùi lủi
như con rùa nuôi trong xó cửa" nhưng mùa xuân đến với không khí náo nức, men
rượu và âm thanh tiếng sáo đã làm hồi sinh khát vọng sống trong Mị đặc biệt âm
thanh tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân.
Tiếng sáo là chi tiết xuất hiện nhiều lần,trở đi trở lại với các mức độ và sắc thái khác
nhau. Lúc đầu là tiếng sáo lấp ló ngoài đầu núi, tiếp đến nó văng vẳng ở đầu làng,
“lửng lơ bay ngoài đường”. Và rồi giữa Mị và tiếng sáo không còn khoảng cách. Âm
thanh ấy len lỏi vào trong tâm trí của Mị . Không chỉ có tiếng sáo hiện tại cô nghe, mà
Mị còn nhớ lại cả tiếng sáo trong quá khứ, về khoảng thời gian tươi đẹp, kiêu hãnh
của mình. Tiếng sáo đêm hò hẹn đã đánh thức quá khứ tươi đẹp đã từng bị lãng quên
trong Mị, "ngoài đồi núi lấp ló đã có ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo vọng
lại thiết tha bổi hổi". Người đàn bà vốn câm lặng không nói suốt bao năm tháng giờ
ngồi nhẩm thầm lời bài hát của người đang thổi " anh ném pao, em không bắt, em
không yêu, quả pao rơi rồi". Tiếng sáo biểu hiện cho vẻ đẹp của phong tục, nét đẹp
văn hóa người dân miền núi cao. Là biểu tượng cho tiếng gọi cuộc sống, tình yêu. Nó
đã lay gọi, khơi gợi lòng yêu đời, yêu cuộc sống tự do trong Mị.
Tiếng sáo đánh thức trong Mị quá khứ của tuổi thanh xuân tươi đẹp, đó là những ngày
tháng Mị sống cuộc đời tự do, vào mùa xuân uống rượu bên bếp rồi thổi sáo, tài thổi
sáo của Mị khiến bao người mê. Trong khoảnh khắc ấy cõi lòng mị băng qua mọi
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
khoảng cách không gian, thời gian để trở về sống trọn vẹn với tuổi trẻ tươi đẹp. Chính
kí ức ấy là minh chứng cho thấy khát khao về tình yêu, về hạnh phúc vẫn luôn được
ấp ủ, gìn giữ trong sâu thẳm tâm hồn Mị; bao đau khổ đọa đày của kiếp đời nô lệ
không thể chôn vùi được trong khát vọng sống ấy. Mị ý thức được sự tồn tại của bản
thân "Mị còn trẻ, Mị vẫn còn trẻ, Mị muốn đi chơi ", "tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng
lơ bay ngoài đường" soi tỏ thực tại thê thảm của Mị. Lúc này bản thân Mị bị ràng
buộc bởi người cầm quyền, thần quyền của nhà thống lý nhưng rồi từ bên ngoài ngoại
cảnh tiếng sáo đi thẳng vào cõi lòng "rập rờn trong đầu Mị " như một tiếng gọi tha
thiết của sự sống, của hạnh phúc, của tự do thôi thúc Mị hành động để sửa soạn đi
chơi. Tiếng sáo là chất xúc tác gợi sức sống tiềm tàng của Mị “Mị vẫn nghe tiếng sáo
đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi”, “Mị vùng bước đi”.
Tuy nhiên, một cô gái mê tiếng sáo, yêu đời như Mị không thể lùi sâu vào mãi góc
chết. Tiếng sáo mùa xuân, tiếng sáo gọi bạn tình vẫn "lửng lơ bay ngoài đường ", và
trong đầu Mị vẫn "rập rờn tiếng sáo" thì làm sao Mị có thể hững hờ, làm sao Mị có thể
ăn lá ngón? Thay vào đó, cô "lấy hũ rượu, uống ực ực từng bát" Mị dằn lòng xuống,
cái đắng cay bị kìm xuống thì cái nồng nàn của hơi men và cái đắm say của "tiếng sáo
gọi bạn yêu" càng thôi thúc Mị đứng dậy xắn thêm mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng" như
để tự thắp sáng đời mình. Hành động này lại tạo ra niềm tin để có hành động tiếp theo
mạnh mẽ hơn: Mị quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa vắt trên vách, sửa soạn đi chơi,
bất chấp sự có mặt của A Sử dù hắn là hiện thân trực tiếp và thường trực của cái ác, là
người đã làm tan nát tất cả hạnh phúc, sự sống của đời cô. Mị hoàn toàn không hề đếm
xỉa đến hiện thực nữa. Lòng mải mê đi theo tiếng sáo, tay cô làm, chân cô bước như
kẻ mộng du. Thậm chí cho đến khi đã bị trói bằng cả một thúng dây đay, bằng cả mái
tóc dài của chính Mị, thân xác đau đớn cùng cực, thì tiếng sáo vẫn bám riết tâm hồn
Mị. Suốt đêm dài... suốt đêm... Mị chỉ còn nghe tiếng sáo... Khi khát vọng tự do, khát
vọng tình yêu đã cháy lên thì hiện thực kia làm sao đủ sức ngăn cản được sự bay bổng
của tâm hồn?.Lúc này, tiếng sáo là chi tiết nghệ thuật đặc biệt tố cáo bản chất của giai
cấp thống trị thực dân phong kiến miền núi.cự tuyệt quyền sống, quyền làm người của con người.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Chi tiết tiếng sáo đã giúp nhà văn Tô Hoài khám phá ra vẻ đẹp tâm hồn Mị, khẳng
định được sức sống bất diệt của con người cho dù trong bất cứ hoàn cảnh nào. Có thể
xem tiếng sáo là chi tiết nghệ thuật đẹp, giàu sức gợi, ám ảnh người đọc. Nhân vật Mị
trong hoàn cảnh này làm ta liên tưởng đến quá trình thức tỉnh của nhân vật Chí Phèo
trong tác phẩm cùng tên của nhà văn Nam Cao. Những nhà văn lớn vẫn thường là
những nhà nhân đạo chủ nghĩa. Cả Nam Cao và Tô Hoài đều là những nhà văn như thế.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 14
Tô Hoài sinh năm 1920 và có tên khai sinh là Nguyễn Sen. Ông vốn là người con của
vùng đất Hà Đông (nay là Hà Nội). Tô Hoài đã phải trải qua những năm tháng thiếu
thời rất đỗi cực nhọc và vất vả để kiếm sống nhưng chính điều đó đã giúp ông có
nhiều cơ hội để trải nghiệm, tích góp vốn sống cho mình.
Sau đó khi có dịp đến với thơ văn, dẫu những khó khăn, trở ngại vẫn còn đó nhưng
dường như cuộc đời của nhà văn đã bước sang một trang khác đầy tươi sáng bởi ông
đã tìm được sự phù hợp của nghề viết với mình. Thế nên, đó cũng là lí do khiến ông
đeo đuổi sự nghiệp sáng tác trong khoảng thời gian đến 60 năm và để lại rất nhiều
những tác phẩm thuộc nhiều thể loại khác nhau như truyện ngắn, tiểu luận, hồi kí, kịch bản phim,…
Trong giai đoạn đầu sáng tác, Tô Hoài chọn viết những câu chuyện về đời sống con
người, thế giới loài vật. Sau đó, sự ra đời của các tác phẩm như “Truyện Tây Bắc”
(1953), “Miền Tây” (1967), “Cát bụi chân ai” (1992) đã giúp người đọc hình dung
được sự chuyển hướng trong sáng tác của nhà văn: ông tập trung tái hiện cuộc sống
của con người miền núi.
Không chỉ vậy, nhà văn còn mạnh dạn chia sẻ những trăn trở của mình trong việc sáng
tác thông qua việc viết các tiểu luận nghiên cứu. Năm 1996, Tô Hoài đã được nhận
giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật như một sự ghi nhận vì những đóng
góp to lớn của ông trong sự nghiệp văn học nước nhà.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Nằm trong số những sáng tác của Tô Hoài về nếp sống, phong tục và phẩm chất của
những con người ở miền núi, “Vợ chồng A Phủ” là một tác phẩm tiêu biểu. Tác phẩm
chính là trái ngọt của chuyến đi kéo dài đến 8 tháng của Tô Hoài ở Tây Bắc cùng với
lực lượng bộ đội giải phóng. Tác phẩm được in trong tập truyện “Truyện Tây Bắc”
(1953), đây cũng là tâp truyện giúp cho Tô Hoài vinh dự được nhận Giải Nhất Tiểu
thuyết của Hội Văn nghệ Việt Nam năm 1956.
Cảm nhận ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ sẽ thấy đây vốn là một chi tiết
nghệ thuật đặc sắc và xuất hiện trở đi trở lại trong tác phẩm nhiều lần. Đây vốn là âm
thanh quen thuộc của núi rừng Tây Bắc, là biểu tượng của tuổi xuân, của sức trẻ và
chính là linh hồn đời sống tinh thần của con người nơi đây.
Chính tiếng sáo ấy đã đánh động vào tâm hồn của nhân vật Mị, để Mị tìm lại được
chút “thiết tha bổi hổi ” sau biết bao nhiêu những tháng năm sống trong cái dáng hình
“lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”. Từ một cô gái “chỉ biết thức với lửa” trong cô
đơn, quạnh quẽ, từ một con người phó mặc phận mình cho kẻ khác có đối xử tàn tệ
như thế nào thì cũng câm lặng chịu đựng đến nỗi cảm xúc như bị trơ lì, nghe tiếng sáo
“ngoài đầu núi lấp ló”, tâm hồn Mị bắt đầu có những cảm nhận, xúc động trở lại để rồi
Mị nhận ra mình có thể hát nhẩm theo lời bài hát của người đang thổi sáo:
“Mày có con trai con gái rồi Mày đi làm nương
Ta không có con trai con gái
Ta đi tìm người yêu.”
Cảm nhận ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ, ta thấy chính tiếng sáo ấy đã giúp
tâm hồn héo hon của Mị cựa quậy trở lại để tìm về hình ảnh của chính mình, để biết
rằng đêm tình mùa xuân đã tới và mình cũng là một cô gái đáng lẽ vẫn được hòa mình
cùng với mọi người trong cái sân chung của ngày Tết, để được xem “trai gái, trẻ con
ra sân ấy tụ tập đánh pao, đánh quay, thổi sáo, thổi khèn và nhảy”.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Tiếng sáo chính là phương tiện đưa Mị về lại với những kỉ niệm thời quá khứ mà Mị
đã vô tình lãng quên. Mị lãng quên vì chính cái không gian sống của cô ở nhà thống lí
với “cái buồng kín mít, có một chiếc cửa sổ một lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông
ra cũng chỉ thấy trăng trắng, không biết là sương hay là nắng”. Trong không gian ấy
Mị chỉ có thể “ngồi trong cái lỗ vuông ấy mà trông ra, đến bao giờ chết thì thôi”, tù
túng và bí bách chính là thứ khiến giam hãm, kìm kẹp khiến cô không thể vùng thoát
khỏi thực tại tăm tối để tìm về một thời quá khứ đã xa.
Nhưng giờ đây, tiếng sáo “gọi bạn đầu làng” kia đã giúp Mị được “sống về ngày
trước”, Mị thấy hình ảnh của Mị ngày xưa cũng “thổi sáo giỏi” và Mị còn “thổi lá
cũng hay như thổi sáo” và chính tài năng đã khiến “biết bao nhiêu người mê, ngày
đêm đã thổi sáo đi theo Mị”. Vẫn là cái không gian có “cái cửa sổ lỗ vuông mờ mờ
trăng trắng” nhưng Mị không còn trong hình ảnh của người con gái ủ dột, buồn bã nữa
mà đã “thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết
ngày trước”. Một điều đặc biệt nữa, Mị nhận thức rất rõ về việc “Mị trẻ lắm. Mị vẫn
còn trẻ. Mị muốn đi chơi”.
Cảm nhận ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ để thấy từ chỗ đánh thức Mị ý
thức lần tìm hình ảnh của mình trong những năm tháng ngày xưa, tiếng sáo ấy giờ đây
lại có tác dụng làm hồi sinh tâm hồn của Mị. Mặc dù tìm về quá khứ nhờ vào tiếng sáo
nhưng càng hướng về quá khứ, càng tìm gặp lại những kí ức của một thời đã qua để
thấy nó tươi đẹp như thế nào, Mị lại càng đớn đau khôn xiết và nhận thức rõ ràng về
thực tại phũ phàng mà mình phải chịu đựng và trải qua.
Là một cô gái, Mị cũng mong mình có cơ hội được xây đắp, vun xới hạnh phúc cho
mái ấm của riêng mình. Thế nhưng, cuộc hôn nhân Mị có chỉ là sự chịu đựng và gắng
gượng, đối với Mị nó là một sự tra tấn không hơn không kém vì Mị và A Sử “không
có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau”.
Có nỗi chán chường nào lớn hơn thế khi chính cuộc hôn nhân đã đày đọa Mị, triệt tiêu
đi ở Mị ý thức đi tìm niềm vui sống. Thậm chí, nó còn gieo rắc trong tâm tưởng của
Mị ý định tự tử để thoát kiếp khổ đau: “Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này. Mị sẽ
ăn cho chết ngay”. Mị bất lực với chính cuộc đời mà mình đang sống. Thế nhưng,
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
chính lúc này đây “tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường” lần nữa giúp
Mị xua tan những day dứt về thực tại bằng những khát khao tình yêu tự do:
“Anh ném pao, em không bắt
Em không yêu, quả pao rơi rồi…”
Ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ còn thể hiện ở việc nó làm lóe trên trong Mị
khao khát về tình yêu tự nguyện nhưng đồng thời cũng là niềm tiếc nuối khi đã để lỡ
tuổi xuân trong một cuộc hôn nhân cay đắng, ngậm ngùi. Mị nghĩ đến cái chết, Mị để
cho “nước mắt ứa ra” khi những nuối tiếc về cái quá khứ của một thời tuổi trẻ đã hóa
thành sự bí bách không thể tháo gỡ, đến phút cuối bị dồn đến chỗ đưa ra quyết định bi thảm.
Có thể thấy, việc Mị nghĩ đến việc chấm dứt sự sống quả là một bước thụt lùi tiêu cực
nhưng nếu soi xét kĩ hơn thì đó lại là một dấu hiệu đáng mừng cho việc nhận thức về
sự sống của Mị. Vốn “ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi” nên cảm xúc của Mị đã
trở nên chai sạn, nhìn mọi thứ xung quanh chỉ bằng ánh nhìn vô định. Ấy vậy mà giờ
đây, Mị có thể khóc, có thể nghĩ đến chuyện giải thoát cho cuộc đời tù túng của mình
nghĩa là Mị đã nhận thức được sự sống vô nghĩa của mình những ngày qua.
Mị lúc này đã có phản ứng lại với những ngang trái, éo le của cuộc đời mình. Như
vậy, sâu xa hơn cái ý muốn đoạn tuyệt với cuộc đời đầy tiêu cực lại chính là sự thức
tỉnh của một con người muốn thoát khỏi kiếp sống làm trâu làm ngựa. Tâm hồn Mị lúc
này thực sự đã hồi sinh ngay trên chính ý định kết thúc cuộc đời.
Không chỉ giúp hồi sinh tâm hồn mà tiếng sáo còn thôi thúc Mị có những hành động
cụ thể để thể hiện ý thức mong muốn hoàn cải số phận của mình. Rồi Mị“đứng dậy
xắn thêm mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng”. Tiếp theo hành động ấy, Mị mạnh dạn hơn khi
“quấn lại tóc”, “với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách” mà không màng đến sự
có mặt của A Sử. Phải chăng đây cũng là hành động thể hiện niềm mong mỏi cuộc đời
tăm tối của Mị sẽ có lúc được thắp sáng lên như thế. Không chỉ vậy, dường như Mị
cũng không còn quan tâm đến những trở lực gây ảnh hưởng đến việc thay đổi cuộc đời của mình.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Cảm nhận ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ sẽ thấy ngay cả khi bị trói đứng
vào cột nhà bằng những vòng sợi đay thô ráp gây đau nhói, Mị cũng nương theo tiếng
sáo để hòa mình vào những cuộc chơi, những đám chơi và say sưa với lời hát: “Em
không yêu, quả pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào…”. Tiếng sáo lúc này
giống như một phương thuốc giúp Mị thoát ra nỗi đau đớn cùng cực của thân xác để
tâm hồn vẫn được bay bổng với khát vọng tự do và tình yêu.
Ấy vậy mà vào chính lúc Mị muốn “vùng bước đi” thì hiện thực phũ phàng lại kéo Mị
về trong sợi dây trói đến thít chặt, đau nhói vô cùng. Trong cảnh đau đớn đó, hơi rượu
vẫn tỏa và tiếng sáo vẫn vang xa xa. Có thể thấy, thực tại có cay đắng, có đau đớn đến
nhường nào thì Mĩ cũng trở nên vững vàng hơn nhờ có tiếng sáo là điểm tựa. Tiếng
sáo trong khung cảnh mùa xuân tưng bừng, rộn rã đối lập hoàn toàn với tình cảnh trớ trêu của Mị.
Thế nhưng, chính nhận thức và những hành động của Mị khi có sự tác động của tiếng
sáo ấy đã giúp ta nhận rõ một điều là Mị đã vượt lên trên những khổ đau, đày đọa về
thể xác để vẫn có thể hướng về những thanh âm của sự sống để mong có cơ hội được
là người có lòng ham sống và yêu đời. Đó cũng chính là những biểu hiện cho thấy khả
năng đầy hứa hẹn ở Mị trong việc sẽ tìm được con đường tươi sáng hơn cho tương lai phía trước của mình.
Có thể thấy, qua “Vợ chồng A Phủ” Tô Hoài đã phác họa nên một bức tranh chân thực
về cuộc sống của con người Tây Bắc. Họ không chỉ phải sống trong sự bóc lột đến tàn
nhẫn của hai tầng áp bức thực dân và phong kiến mà còn là nạn nhân của sức ép thần
quyền nhưng lại là hiện thân của những phẩm chất tốt đẹp và ý thức đấu tranh mạnh
mẽ. Để có thể khắc họa thành công bức tranh ấy, nhà văn đã sử dụng nghệ thuật kể
chuyện hấp dẫn, ngôn ngữ chọn lọc sáng tạo và đặc biệt là nghệ thuật miêu tả nội tâm
ấn tượng. Bên cạnh đó, kết cấu hấp dẫn cùng với các tình tiết giàu kịch tính cũng là
yếu tố tạo nên sự thành công của tác phẩm.
Quả thật, ý nghĩa tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ đã giúp nhà văn thể hiện quan niệm
cùng tư tưởng của tác phẩm. Tiếng sáo gọi bạn trong đêm tình mùa xuân của tác phẩm
là một chi tiết nghệ thuật đắt giá. Được miêu tả với nhiều cung bậc, sắc thái thẩm mĩ
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
khác nhau, chi tiết không chỉ có tác dụng đánh thức niềm khao khát sống trong tâm
hồn tưởng như đã chai sạn của Mị mà còn góp phần cho ta hình dung được phần nào
những hiểu biết sâu sắc của tác giả về những nét văn hóa tinh thần giá trị của con người Tây Bắc.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 15
Vợ chồng A Phủ, là kết quả của chuyến đi thực tế của nhà văn. Tô Hoài đã "cùng ăn,
cùng ở, cùng làm" với đồng bào dân tộc Tây Bắc trong suốt 8 tháng của năm 1952. Để
rồi ông rút ra cho bản thân những giá trị tinh thần, những giá trị rất riêng về bản sắc
dân tộc của người dân nơi đây. Từ đó, những gì tinh tú nhất được văn nhân gửi gắm
vào Vợ chồng A Phủ. Một trong những cái hay, cái riêng nhất của bài ta không thể
không nói đến tiếng sáo. Một hình ảnh mang giá trị nghệ thuật cốt lõi, một yếu tố làm
nên thành công của tác phẩm.
Nói đến con người và núi rừng Tây Bắc xa xôi ấy, ta sẽ nói đến cảnh sắc và những
bản sắc văn hóa rất riêng biệt của họ như chợ phiên, áo váy mang hơi thở dân tộc
Mèo... Mà trong ấy tiếng sáo là một yếu tố không thể thiếu, một nét đặc trưng làm bật
lên vẻ đẹp hoang vu của thiên nhiên nơi đây. Dường như cảm nhận và thấy được giá
trị của sáo và âm thanh đầy cuốn hút ấy, Tô Hoài đã khiến tiếng sáo trở thành một giá
trị mang tính nghệ thuật không thể thiếu vào tác phẩm. Bởi tiếng sáo như là một bông
hoa xinh đẹp, mang tính thơ, tính văn chương đầy nghệ thuật và trữ tình giữa hiện
thực phũ phàng, khắc nghiệt của chế độ cường quyền, thần quyền lúc bấy giờ. Nếu
thiếu đi tiếng sáo, thử hỏi có còn một Mị yêu đời, muốn được sống được đi chơi nữa hay không?
Câu trả lời sẽ không còn một Mị tha thiết được sống, được đi chơi vào mùa xuân khi
mất đi tiếng sáo. Bởi tiếng sáo đã gắn liền với cô từ trước khi vào làm dâu nhà thống
lí. “Mị thổi sáo giỏi. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có bao
nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị”. Tiếng sáo của tình yêu, là tiếng gọi
đi chơi “ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi”. Một thanh âm có
sức hút mạnh mẽ làm Mị “thiết tha bổi hổi”. Từ một con người mang danh “con dâu
gạt nợ”, bị bắt về cúng trình ma, ngày ngày lầm lũi như “con rùa nuôi trong xó cửa”.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Mị dường như không muốn sống nữa. Những ngày đầu về làm dâu “có đến hằng mấy
tháng, đêm nào Mị cũng khóc”. Mị toan ăn lá ngón tự tử, ấy vậy mà Mị ném đi đống
lá ngón trong tay. “Mị không đành lòng chết. Mị chết thì bố Mị còn khổ hơn bao
nhiêu lần bây giờ nữa”. Cô quay về nhà thống lí như thân xác không hồn. “Ai ở xa về,
thường trông thấy có một cô gái ngồi quay sợi gai bên tảng đá trước cửa,cạnh tàu
ngựa.Lúc nào cũng vậy, dù quay sợi,thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi hay đi cõng nước
dưới khe suối lên, cô ấy cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi”. Mị quen khổ rồi, không sợ
gì cả, đến cả cái chết cũng thế. Cuộc đời của Mị đã chấm dứt từ cái đêm trở về từ nhà
bố Mị. Ấy vậy mà, những đêm tình mùa xuân tới mang theo tiếng sáo đã thắp sáng lại
cuộc đời tăm tối của Mị. “Lòng Mị thì đang sống vè ngày trước. Tai Mị văng vẳng
tiếng sáo gọi bạn đầu làng”. Trong lòng vang lên tiếng sáo, thanh âm đã khiến lòng Mị
phơi phới trở lại, cô đã tìm lại ý nghĩa sống. “Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi
chơi”. Tiếng sáo còn làm bừng lên cái không gian, màu sắc tăm tối của tác phẩm. Nó
mang dấu hiệu của sự sống, của mùa sinh sôi nảy nở, “những chiếc váy hóa đã đem ra
phơi trên mỏm đá xòe như con bướm sặc sỡ”. Mị đã ý thức được sự sống. Mị đến góc
nhà, lấy ống mỡ, “xắn một miếng bỏ thêm vào đia đèn cho sáng”. Dường như Mị
không chỉ thắp sáng căn phòng mà là thắp lên sự sống, thắp sáng cuộc đời của cô. Ánh
sáng tuy le lỏi của đèn dầu nhưng đủ mạnh mẽ trong ý thức của Mị. Ánh sáng và âm
thanh của sáo đã cứu rỗi cuộc đời Mị. Cũng giống như ngọn lửa của bếp sưởi vào
những đêm mùa đông “trên núi cao dài và buồn”, Mị chỉ biết chỉ còn ở với ngọn lửa.
Phải chăng trong cái giá lạnh của nơi thiếu tình người này, đó là tia hi vọng, là nơi
khiến trái tim của Mị được sưởi ấm, được sống với cuộc đời mà mình muốn. Đó có
phải là mơ ước của riêng Mị hay không? Hay còn là của những người lao động vùng
cao Tây Bắc được Tô Hoài thổ lộ thay cho?
Mị ý thức được sự sống nhờ có tiếng sáo. Cô với tay lấy cái váy hóa ở phía trong
vách, sẵn tay quấn lại tóc. Nhưng thằng A Sử thấy được, nó trói Mị lại, quấn cả tóc Mị
lên cột để không nghiêng đi đâu được. “Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không
biết mình đang bị trói. Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những
đám chơi”. Tiếng sáo đối lập với “tiếng chân ngựa đạp vào vách”, nó thức tỉnh Mị. Mị
nghĩ mình không bằng con ngựa. Sự đau đớn ấy của Mị dường như lại là điều đáng
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
mừng. Bởi cô biết đau, biết rằng mình muốn sống, muốn thoát khỏi đây. Đâu còn Mị
lầm lũi “như con rùa nuôi trong xó cửa”, chỉ biết làm việc và trông ra cửa sổ đến bao
giờ chết thì thôi. Tiếng sáo như một giá trị nhân đạo mà Tô Hoài đã đưa vào tác phẩm
để cứu Mị, nó còn là một nghệ thuật, nét chấm phá độc đáo trong bài đến nhường nào.
Nếu không có tiếng sáo, liệu có khiến trái tim, con người trong Mị sống lại, có khiến
Mị cắt dây, cởi trói cho A Phủ hay không? Liệu cô có thấy mình đang bị cột lại như A
Phủ để rung cảm, để sợ người nào đó vô tội mất mạng trong tay bọn cường hào ác bá hay không?
Tóm lại, tiếng sáo là điểm nhấn cực kì ý nghĩa và mang tính trữ tình trong Vợ chồng
A Phủ. Nếu thiếu tiếng sáo ta sẽ không thấy một Mị yêu đời muốn hòa mình với trời
xuân như thế. Sẽ không có một ai có thể níu kéo phần đời còn lại của Mị và A Phủ
như vậy nếu không có thanh âm kì diệu ấy. Tô Hoài đã thành công trong việc xây
dựng nội dung và cốt truyện, thành công trong miêu tả tâm lí nhân vật và tố cáo tội ác
của cường quyền và những hủ tục lúc bấy giờ.
Chi tiết tiếng sáo trong Vợ chồng A Phủ - Mẫu 16
Cây cối đâm hoa kết trái là quy luật của tự nhiên, con gái lớn lên lấy chồng là quy luật
của xã hội và cũng là niềm mơ ước của biết bao cô gái trẻ. Thế nhưng, ông trời nhiều
khi “chơi ác”, ngay cả hạnh phúc tưởng chừng như đơn giản ấy cũng không mỉm cười
với nhân vật Mị trong truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ”, nó quay lưng với cô và mở ra
những trang đời đen tối đầy nước mất. Mị là một cô gái trẻ đẹp, yêu lao động, hiếu
thảo và thương bố. Đó còn là một cô gái yêu tự do, yêu cuộc sống như cánh chim hải
âu không sợ biển lớn, dẫu biết rằng “món nợ truyền kiếp” kia, đến chết cũng không trả
hết, nhưng cô sẵn sàng trả nợ bằng mọi giá để được tự do bên bố - người đàn ông suốt
đời gánh nợ trên vai nay đã đến tuổi cận tàn. Thế nhưng, ngang trái đã chụp lên Mị
một màu đen tang tóc: “Mị bị bắt về làm dâu gạt nợ, làm vợ A Sử”.
Sống trong nhà thống lí, Mị không khác gì kiếp con trâu, con ngựa. Làm việc cả ngày
lẫn đêm, từ ngày này qua ngày khác như một cái máy. Cuộc sống thống khổ ấy đã
khiến Mị mất đi ý thức về cuộc sống, Mị ngày càng không nói "lùi lũi như con rùa
nuôi trong xó cửa". Căn buồng Mị nằm như chốn địa ngục trần gian, chỉ có một ô lỗ
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
vuông bằng bàn tay. Mị bị bóc lột sức lao động, bị chôn vùi tuổi thanh xuân trong nhà
thống lí dưới sự tồn tại của cường quyền và thần quyền. Cuộc sống thống khổ đã
khiến Mị mất đi ý thức về sự sống.
Mùa xuân năm ấy trên khắp núi đồi Tây Bắc ngập tràn sắc xuân hòa quyện cùng tiếng
sáo rủ bạn đi chơi, nghe tiếng sáo “Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui
sướng như những đêm tết ngày trước”. Lần đầu tiên, tiếng sáo xuất hiện trong tác
phẩm, cũng là lần đầu tiên sau bao ngày dài câm nín trong nhà thống lí “Mị thấy thiết
tha bổi hổi” cùng với đó là những cơn “gió rét thổi vào cỏ gianh vàng ửng”. Và chính
chi tiết “tiếng sáo” đã đánh thức tâm hồn, đánh thức khát vọng sống và sức sống tiềm
tàng trong Mị. “Tiếng sáo” là sự hiện thân của một phần tuổi trẻ và những kí ức tươi
đẹp của Mị. Mị uống rượu: “Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ừng ực từng bát” , tiếng sáo
hòa cùng chất men làm Mị say. Trong cơn mê say, lòng Mị sống về quá khứ, cái thời
Mị “uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo, có biết bao người ngày đêm
đi theo Mị”. Quá khứ khiến Mị thật chua xót khi nghĩ đến cuộc sống hiện tại: Mị sống
trong nhà thống lí không bằng kiếp con trâu, con ngựa; “A Sử chẳng bao giờ cho Mị
đi chơi tết” ; quan trọng là “A Sử với Mị, không có lòng mà vẫn phải ở với nhau”. Có
cay đắng nào bằng cuộc sống hôn nhân mà không xuất phát từ tình yêu, tình nghĩa vợ
chồng mà không có sự gắn kết, điều đó làm cho Mị ước: “nếu có nắm lá ngón trong
tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay chứ không buồn nhớ lại nữa”. Muốn chết, nghĩa là
đã ý thức được sự sống, mong muốn một cuộc sống bớt đau thương hơn, bớt tủi nhục
hơn. Như vậy, tiếng sáo gọi bạn kia chính là tấm gương để Mị nhìn rõ hơn về cuộc
sống hiện tại của mình. Mị đã muốn “chết ngay”, nghĩa là Mị đã chấp nhận thực tại,
muốn phản kháng lại hoàn cảnh.
Sau khi nghe tiếng sáo “Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như
những đêm tết ngày trước”. Tuổi xuân, tuổi trẻ của Mị cứ thế lớn dần lên, cho tới khi
chiếm trọn tâm hồn, Mị nhận ra “Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ, Mị muốn đi chơi”, “Mị
đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng". Trong đầu
Mị đang rập rờn tiếng sáo, tiếng sáo vẫy gọi Mị, thôi thúc Mị “Mị quấn lại tóc, Mị với
tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách” - hành động của Mị được miêu tả bằng
những câu văn ngắn,mang nhịp điệu gấp gáp như thể Mị đang nhanh chóng, dứt khoát
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
thực hiện hành động giải phóng cho mình, rũ bỏ con ma nhà thống lí, thoát khỏi căn
buồng kín mít kia. Những hành động ấy đã chứng tỏ rằng Mị đã thật sự hồi sinh, sức
sống tiềm tàng trong con người Mị đã sống dậy nhờ âm thanh của tiếng sáo. Tiếng sáo
đánh thức tâm hồn, sức sống mãnh liệt của Mị. Tiếng sáo đưa Mị đi theo
những cuộc chơi, ngay cả khi đã bị A Sử trói chặt vào cột nhà. Mị không cảm thấy
đau đớn vì lúc này sự hồi sinh nhân tính của Mị rất mạnh mẽ. Nhờ có tiếng sáo và
chất men của rượu trong đêm tình mùa xuân mà Mị đã được hồi sinh, khao khát sống
của Mị được đánh thức.
Chi tiết “tiếng sáo” là tác nhân làm thay đổi trạng thái tâm lí của nhân vật Mị, từ một
người lầm lũi “như con rùa nuôi trong xó cửa” Mị cảm thấy “tha thiết bổi hổi”. Đó là
sức sống tiềm tàng mãnh liệt trong Mị, góp phần bộc lộ tư tưởng của tác phẩm, ngòi
bút nhân đạo sâu sắc của Tô Hoài. Mị đã được hồi sinh sau bao ngày dài câm nín, “lùi
lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”, sống vật vờ như cái xác không hồn trong nhà
thống lí Pá Tra. Nhà văn xót thương cho số phận của Mị và trân trọng sức sống, khát
vọng sống, khát vọng tự do và hạnh phúc của cô. Song, nhà văn cũng tố cáo gay gắt
chế độ thực dân phong kiến miền núi, bọn thống trị gian ác đã chà đạp, đàn áp con
người bằng những hủ tục.
Cùng là tác nhân làm thay đổi trạng thái tâm lí nhân vật, khơi dậy khát vọng sống
trong họ. Cùng là chi tiết góp phần tô đậm giá trị nhân đạo của hai nhà văn và thể hiện
tài năng phân tích diễn biến tâm lý bậc thầy, chi tiết “tiếng chim hót” đánh thức phần
người của Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao và chi tiết “tiếng sáo gọi
bạn” đánh thức tâm hồn Mị trong đêm tình mùa xuân đã đánh thức tâm hồn, con
người tưởng chừng như đã chết của nhân vật. Nó khơi dậy trong họ niềm ham sống và
khát vọng sống, khát vọng tự do và hạnh phúc. Tuy nhiên, “tiếng sáo” là âm thanh
khơi gợi Mị nhớ về quá khứ tươi đẹp, trái ngược với hiện tại. “Tiếng sáo” làm cho sức
sống tiềm tàng, khát vọng tự do của Mị trỗi dậy một cách mãnh liệt. Còn “tiếng chim
hót” là âm thanh quen thuộc, nhưng mãi đến hôm nay khi tỉnh Chí mới nghe thấy và
đây là âm thanh giúp thổi bùng khao khát được làm người lương thiện của Chí.
Văn mẫu lớp 12: Ý nghĩa tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ
Qua việc khắc họa những “chi tiết tiêu biểu” nhà văn Tô Hoài đã khẳng định tài năng
của mình trong việc xây dựng các “chi tiết điển hình” để xây dựng thành công tâm lí
nhân vật, từ đó góp phần quan trọng vào việc khắc họa chủ đề tư tưởng của tác phẩm