Các phương diện mà các nhà kinh điển xác định giai cấp công nhân là:

Xu hướng trí tuệ hoá giai cấp công nhân (công nhân tri thức); tham gia vào sở hữu (trung lưu hóa); ít hơn về số lượng

Giác ngộ giai cấp tạo sự thống nhất về tư tưởng; xu hướng trí tuệ hoá giai cấp công nhân (công nhân tri thức); ít hơn về số lượng

Đi đầu trong đấu tranh, tiên phong về trí tuệ, gương mẫu trong cuộc sống

Đi đầu trong đấu tranh, tiên phong về trí tuệ, gương mẫu trong cuộc sống

Giác ngộ giai cấp tạo sự thống nhất về tư tưởng; có cuộc sống đầy đủ hơn

Giác ngộ giai cấp tạo sự thống nhất về tư tưởng; có cuộc sống đầy đủ hơn

Là lực lượng sản xuất hàng đầu của xã hội hiện đại

Được đào tạo chuẩn mực và thường xuyên được đào tạo lại, đáp ứng sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ trong nền sản xuất

Gắn liền với cách mạng và khoa học công nghệ hiện đại, với sự phát triển kinh tế tri thức

Công nhân Mĩ

Công nhân Nga

Công nhân Pháp

Giai cấp tư sản

Giai cấp vô sản

Giai cấp phong kiến

XIX

XXI

XVIII

sản phẩm, kết quả, hình thức tổ chức nhà nước, chính trị-xã hội

sản phẩm, kết quả, hình thức tổ chức nhà nước xã hội chủ nghĩa, chính trị-xã hội

sản phẩm, thành quả, hình thức tổ chức nhà nước xã hội chủ nghĩa, chính trị-xã hội

Xoá bỏ chủ nghĩa tư bản và xây dựng chủ nghĩa xã hội

Là giai cấp không có tư liệu sản xuất

Là giai cấp cùng khổ nhất trong xã hội

Do địa vị kinh tế của giai cấp công nhân

Do địa vị chính trị-xã hội của giai cấp công nhân quy định

Do điều kiện văn hóa của giai cấp công nhân

C.Mác

Ph.Ăngghen

V.I.Lênin

Gia cấp nông dân

Giai cấp địa chủ

Giai cấp tư sản

“sản phẩm” và “chủ nhân”

“giai cấp lao động” và “chủ thể”

“sản phẩm” và “hàng hóa”

Giai cấp vô sản

Giai cấp vô sản hiện đại

Giai cấp công nhân đại công nghiệp

Lao động chân tay

Lao động trực tiếp

Lao động gián tiếp

Giai cấp tư sản

Giai cấp nông dân

Giai cấp chủ nô