Cách giải quyết thứ nhất của vấn đề cơ bản của triết học là căn cứ để phânchia các nhà triết học thành các trường phái:

Nhất nguyên luận duy vật hoặc nhất nguyên luận duy tâm.

Khả tri luận.

Biện chứng.

Nhất nguyên luận duy vật.

Nhất nguyên luận duy vật khả tri.

Chủ nghĩa duy vật biện chứng.

Phương pháp biện chứng

Bất khả tri luận

Chủ nghĩa duy tâm

Phát triển kinh tế tư nhân trong điều kiên mới kết thúc chiến tranh.

Xây dựng cơ sở hạ tầng vượt quá trình độ của kiến trúc thượng tầng.

Đổi mới kinh tế không đi đôi với đổi mới chính trị

Phương pháp tư duy biện chứng và siêu hình

Chủ nghĩa duy vật.

Triết học.

Các nhà duy vật cổ đại chất phác.

Các nhà duy vật biện chứng.

Các nhà duy vật khả tri.

Chủ nghĩa duy vật biện chứng.

Chủ nghĩa xã hội khoa học.

Phép biện chứng duy vật.

Vi phạm tính quy luật về vai trò quyết định của quan hệ sản xuất đối với lực lượng sản xuất.

Xây dựng quan hệ sản xuất thấp hơn trình độ của lực lượng sản xuất hiện có.

Xây dựng lực lượng sản xuất cao hơn trình độ của quan hệ sản xuất hiện có.

Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất quyết định lẫn nhau

Quan hệ sản xuất thay đổi thì lực lượng sản xuất cũng thay đổi theo

Quan hệ sản xuất vượt trước sẽ mở đường cho sự phát triển của lực lượng sản xuất

Quy luật mâu thuẫn.

Quy luật phủ định của phủ định.

Quan điểm duy tâm chủ quan về vật chất.

Các nhà duy vật cổ đại chất phác.

Các nhà duy vật biện chứng

Các nhà duy vật khả tri

Tuyệt đối; tạm thời.

Tương đối; vĩnh viễn.

Tương đối, tạm thời; tuyệt đối, vĩnh viễn.

Các giai cấp và tầng lớp trong xã hội với nhau.

Giai cấp công nhân với giai cấp nông dân.

Nhà đầu tư trong nước với nhà đầu tư nước ngoài.

Kinh tế và chính trị trong đó kinh tế quyết định chính trị và chính trị luôn thúc đẩy kinh tế phát triển.

Vật chất và ý thức

Tồn tại xã hội và ý thức xã hội.

Chủ nghĩa duy tâm khách quan

Trường phái bất khả tri

Chủ nghĩa duy vật siêu hình.