Cơ sở khoa học tự nhiên của quan niệm “con người là sản phẩm của quá trình phát triển lâu dài của thế giới tự nhiên”

Không xây dựng quan hệ sản xuất TBCN.

Bỏ qua mọi yếu tố gắn liền với phương thức sản xuất TBCN

Bỏ qua sự phát triển lực lượng sản xuất mang tính chất TBCN.

Tinh thần

Kinh tế

Vật chất và kinh tế

QHSX tàn dư do xã hội trước để lại.

QHSX mầm mống của xã hội mai sau

Tất cả các QHSX hiện có.

Con người hiện đại

Cả con người và động vật cao đẳng

Con người sống trong xã hội tư bản chủ nghĩa

Điều kiện, tình hình của thế giới; môi trường tự nhiên, truyền thống văn hóa.

Các quy luật khách quan của xã hội.

Ý muốn tốt đẹp của các vĩ nhân, lãnh tụ; khát vọng cháy bỏng của đông đảo quần chúng nhân dân nghèo khổ.

Tính quy mô lớn hay nhỏ.

Tính có tổ chức cao hay thấp.

Tính giản đơn hay phức tạp.

Luôn luôn thống nhất với nhau

Không phải khi nào cũng thống nhất với nhau

Có khi trái ngượi nhau

QL tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội

QL cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng.

QL đấu tranh giai cấp

Nó sản xuất ra cái gì cho xã hội

Trình độ của người lao động và công cụ lao động; việc tổ chức và phân công lao động.

Khối lượng sản phẩm nhiều hay ít mà xã hội tạo ra.

QHSX kìm hãm LLSX.

QHSX thúc đẩy LLSX.

Lúc đầu, QHSX thúc đẩy LLSX, nhưng sau đó, QHSX kìm hãm LLSX.

Xã hội phomg kiến

Xã hội tư bản

Xã hội cộng sản nguyên thuỷ

Thông qua lao động sản xuất, con người đã thu nhận các dòng vật chất, năng lượng từ môi trường tự nhiên.

Cần sử dụng đến mức tối đa các nguồn tài nguyên thiên nhiên phục vụ cho nhu cầu của con người

Cả a, b,c đều đúng

Công xã nguyên thuỷ

Trong suốt quá trình lịch sử

Cả a và b

GC có mâu thuẫn với giai cấp thống trị và có những lãnh tụ kiệt xuất.

GC có mâu thuẫn gay gắt với giai cấp thống trị.

GC cấp vô sản.

QH giữa kinh tế và chính trị

QH giữa các giai cấp có lợi ích đối kháng nhau

QH giữa tồn tại xã hội với ý thức xã hội