Ở các nước xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân đã trở thành:

Chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào yêu nước

Chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước

Chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào giải phóng dân tộc

Giai cấp nông dân

Đội ngũ trí thức

Đội ngũ doanh nhân

Giai đoạn

Hình thái

Thể chế

Có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu về tư liệu sản xuất là chủ yếu

Phát triển lực lượng sản xuất, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Xác lập chế độ công hữu về tư liệu sản xuất, tổ chức lao động theo trình độ cao hơn.

Công xã Pari ra đời (1871)

Cách mạng tháng Tám 1945 ở Việt Nam

Cách mạng dân tộc dân chủ Trung Quốc 1949

Nền kinh tế hang hóa nhiều thành phần

Chế độ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất

Nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa

Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng

Học thuyết tiến hóa của Đácuyn

Học thuyết tế bào

là phong trào thực tiễn, phong trào đấu tranh của nhân dân lao động chống các giai cấp thống trị.

là trào lưu tư tưởng, lí luận phản ánh lí tưởng giải phóng nhân dân lao động khỏi áp bức, bóc lột, bất công

là một chế độ xã hội hiện thực tốt đẹp, giai đoạn đầu của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa.

Học thuyết giá trị thặng dư

Chủ nghĩa duy vật biện chứng

Học thuyết sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Chủ nghĩa duy vật lịch sử

Chủ nghĩa duy vật biện chứng

Học thuyết sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Phương pháp Lịch sử - Logic

Phương pháp khảo sát, phân tích về mặt chính trị - xã hội

Các phương pháp liên ngành

Giai cấp chủ nô

Giai cấp địa chủ

Giai cấp tư sản

Xóa bỏ cả quan hệ sản xuất bóc lột và lực lượng sản xuấttrong chủ nghĩa tư bản

Xóa bỏ cả quan hệ sản xuất và kế thừa thành tựu tiến bộ về quan hệ sản xuất trong chủ nghĩa tư bản 

Xóa bỏ vưn hóa và tư tưởng bóc lột của chủ nghĩa tư bản

Tâm lý, ý thức

Đạo đức

Xã hội

Là giai cấp tiên tiến nhất; có tinh thần cách mạng triệt để

Có ý thức tổ chức, kỷ luật cao

Có bản chất quốc tế