Anhr hưởng của cách mạng 4.0 tới tình hình ngành kiểm toán - Tài liệu tham khảo | Đại học Hoa Sen

Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật
ẢNH HƯỞNG CỦA CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0
ĐỐI VỚI NGÀNH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN
Vương Thị Thanh Nhàn* TÓM TẮT
Cách mạng công nghiệp 4.0 ra đời cùng
thức cho cả các đơn vị đào tạo và lực lượng
với sự phát triển của Internet vạn vật (Internet
lao động trong lĩnh vực Kế toán – Kiểm toán.
of Things) tạo ra tác động tích cực lên nhiều
Kết quả nghiên cứu chỉ ra một số thông tin có
lĩnh vực trong đời sống, như sản xuất, đi lại,
ích trong việc nghiên cứu mối quan hệ của các
giải trí, chăm sóc sức khỏe, môi trường và
bên liên quan trong việc gia tăng khả năng
tất nhiên là có cả giáo dục. Trong bối cảnh
thích ứng của nhân lực ngành kế toán kiểm
này, giáo dục vừa trở thành đối tượng bị ảnh
toán trong thời đại của cuộc cách mạng công
hưởng bởi cuộc cách mạng công nghiệp 4.0
nghiệp lần thứ tư.
vừa là nhân tố tác động đến cuộc cách mạng
Từ khóa: Cách mạng công nghiệp 4.0, ảnh
này. Trong nghiên cứu này, chúng tôi tìm hiểu
hưởng đến ngành kế toán kiểm toán, nhân lực
tác động của cuộc cách mạng công nghiệp
ngành kế toán kiểm toán, đào tạo kế toán kiểm
đối với ngành Kế toán – Kiểm toán, các thách toán, IFRS
THE IMPACT OF INDUSTRIAL REVOLUTION 4.0
ON ACCOUNTING AND AUDITING FIELDS ABSTRACT
The industrial revolution 4.0 and Internet
Accounting – Auditing fields. The research
of Things create a positive impact on many
results show some useful information in the
aspects of life, such as, production, travel,
estimation of stakeholder relationships in
entertainemt, health care, environment, and of
increasing the adaptability of employee in the
course education. In this context, education has
accounting and auditing fields in industrial
become an object influenced by the industrial revolution 4.0.
revolution 4.0 as well as a factor influencing
Keywords: Industrial revolution 4.0,
this revolution. In this study, we examine
impact on accounting and auditing, Accouting
the impact of the revolution on accouting
and Auditing employee, accounting and auditing
and auditing fields, the challenges for both education, IFRS
training institutions and the workforce in the 1. GIỚI THIỆU CHUNG
Thế giới loài người trải qua ba cuộc cách
4.0. Cuộc cách mạng công nghiệp 1.0 (bắt
mạng công nghiệp [1]. Bắt đầu từ thập kỷ này
đầu từ năm 1784) xảy ra khi loài người phát
là thời điểm của cuộc cách mạng công nghiệp
minh động cơ hơi nước. Nó tác động trực tiếp
* ThS. GV. Trường Đại học Tài chính Marketing, Điện thoại: 0906332547
Email: vuongthithanhnhan@gmail.com 62
Ảnh hưởng của cách mạng công nghiệp 4.0 ...
đến các ngành nghề như dệt may, chế tạo cơ
khí, giao thông vận tải. Cuộc cách mạng công
nghiệp 2.0 (từ năm 1870) đến khi loài người
phát minh ra động cơ điện, mang lại cuộc
sống văn minh, năng suất tăng nhiều lần so
với động cơ hơi nước. Cuộc cách mạng công
nghiệp 3.0 (từ năm1969) xuất hiện khi con
người phát minh ra bóng bán dẫn, điện tử, kết
nối thế giới liên lạc được với nhau. Vệ tinh,
máy bay, máy tính, điện thoại, Internet… là
những công nghệ hiện nay chúng ta thụ hưởng
là từ cuộc cách mạng này. Cách mạng công
Hình 2. Các đặc trưng của Công nghiệp 4.0*
nghiệp 4.0 ( từ năm 2010) hiện nay là Internet
vạn vật (Internet of Things). Thế giới mà mọi
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư
vật đều có thể kết nối qua thiết bị, do đó cách
tác động mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực, với sự
thức thu thập dữ liệu thay đổi, cách thức lưu
xuất hiện của robot có trí tuệ nhân tạo mang
trữ dữ liệu thay đổi và kích thước dữ liệu thu
lại nhiều ứng dụng hữu ích trong xã hội [2].
thập được rất lớn. Điều này gây ra nhiều thách
Nhờ công nghệ này, người máy làm việc càng
thức cho các ngành liên quan như khoa học dữ
thông minh, có khả năng ghi nhớ, học hỏi vô
liệu, giáo dục, kế toán, kiểm toán,...
biên, trong khi khả năng đó ở con người càng
già càng yếu đi. Ưu điểm của các loại người
máy thông minh là khả năng làm việc 24/24,
không cần trả lương, đóng thuế, bảo hiểm…
Các ưu điểm này cũng đang đe dọa đến sự
tương quan trong việc sử dụng lao động là
người thật hay người máy trong thời đại Cách
mạng công nghiệp 4.0. [3]
Chung xu thế đó, trong cuộc cách mạng
công nghiệp thứ tư, những yếu tố mà các nước
như Việt Nam đã và đang tự coi là có ưu thế
như lực lượng lao động thủ công trẻ, dồi dào
Hình 1. Các cuộc cách mạng công nghiệp
sẽ không còn là thế mạnh nữa, thậm chí bị đe
Cách mạng công nghiệp 4.0 hiểu đơn
dọa nghiêm trọng. Trong tương lai, người dân
giản là công nghiệp thông minh. Khái niệm
có thể mất việc làm, bởi những lĩnh vực mà
“Thông minh” ở đây không chỉ nói khả năng
công nghệ người máy thông minh có thể tác
tính toán, xử lý nhanh mà còn bao gồm khả
động tới trải dài từ dệt may, dịch vụ, giải trí
năng kết nối thông minh. Công nghiệp 4.0 là
cho đến y tế, giao thông, giáo dục...
sự kết nối nhiều thành phần cá thể thông minh
Theo báo cáo của các nhà nghiên cứu từ
một cách tự động và kết nối với Internet vạn
đại học Oxford [4], có khoảng 47% các công
vật (Internet of Things). Hình 2 trình bày các
đặc trưng của Cách mạng công nghiệp 4.0.
* http://www.aethon.com/wp-content/uploads/2015
/07/Industry4.0-1024x761.png 63
Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật
việc tại Mỹ có thể bị mất trong vòng hai thập
niên tới. Theo báo cáo của Shelly Palmer và
đồng sự [5], ngành kế toán được xếp trong
nhóm 5 ngành nghề có thể tự động hóa trong tương lai.
Như vậy, nhân sự làm việc trong lĩnh
vực kế toán kiểm toán cần thiết phải có các
kiến thức và kỹ năng thích hợp để thích nghi
với các thay đổi trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Hình 3. Sự khác biệt giữa mô hình kinh doanh
truyền thống và mô hình kinh doanh trong thời
2. ẢNH HƯỞNG CỦA CÔNG NGHIỆP 4.0 công nghiệp 4.0 [8]
ĐẾN NGÀNH KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN
Sự phát triển trong lĩnh vực tài chính đã
Theo Andrew Tucker [9], 5 công nghệ
bị chi phối mạnh mẽ bởi cuộc cách mạng
sau đây trong thời đại công nghiệp 4.0 gây
công nghiệp lần thứ hai và thứ ba. Trường
ảnh hưởng lớn đến ngành kế toán, đó là: Điện
hợp tương tự lại xảy ra trong cuộc cách mạng
toán đám mây (Cloud), bảo mật dữ liệu (Data
công nghiệp 4.0. Các doanh nghiệp phải thay
Security), tự động hóa (Automation), nhận
đổi nhiều vấn đề liên quan đến chính sách, mô
dạng chữ viết (Optical character recognition),
hình tài chính để thích nghi với sự phát triển and công nghệ Blockchain.
nhanh về công nghệ. Đảm bảo các kết nối hiệu
Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ
quả giữa khách hàng và các sản phẩm của họ.
điện toán đám mây, các hoạt động kinh doanh
Cách mạng công nghiệp 4.0 thúc đẩy các cách
của doanh nghiệp đang có xu thế dịch chuyển
thức mới để tạo ra các giá trị mới và mô hình
lên môi trường này. Hình 4 mô tả các thống
kinh doanh mới. Hình 3, thể hiện một sự khác
kê liên quan đến các hoạt động của các ứng
biệt giữa mô hình kinh doanh mới trong thời
dụng phổ biến trên Internet trong 60 giây.
đại công nghiệp 4.0 và mô hình kinh doanh
Thống kê này [10] cho thấy, thông tin trao đổi
truyền thống. Trong mô hình kinh doanh
trên Internet ngày nay đang rất nhiều. Ví dụ,
mới này, vai trò của môi trường ảo đóng vai
có khoảng 3 triệu lượt đăng trên mạng xã hội
trò quan trọng. Sự xuất hiện của khái niệm
Facebook trong một phút. Bên cạnh đó, theo
“chuỗi cung ứng thông minh” (smart supply
thống kê của Software Advice [11], có 85,6%
chains) [6] hình thành nên các kênh linh hoạt,
các ứng dụng kế toán hiện tại triển khai trên
hiệu quả trong việc kết nối nhà cung ứng với
nền tảng điện toán đám mây. Điều này chứng
các khách hàng. Ví dụ, với sự hỗ trợ của công
tỏ, nhân sự trong ngành kế toán cần có kiến
nghệ học sâu trong khai phá dữ liệu trên các
thức, kỹ năng liên quan để tác nghiệp trên
mạng xã hội, một doanh nghiệp có thể kết nối
các hệ thống hiện đại này. Để có được các
chính xác các mối quan hệ giữa các khách
kỹ năng và kiến thức này, đòi hỏi phải có các
hàng quan tâm đến các sản phẩm được cung
cải tiến trong cả quá trình đào tạo trong nhà
ứng với mức độ quyết định giao dịch thành
trường và cả khả năng tự đào tạo trong môi
công cao nhất. Điều này làm phát sinh các giá trường doanh nghiệp. trị kinh doanh mới. [7]. 64
Ảnh hưởng của cách mạng công nghiệp 4.0 ...
của doanh nghiệp một các tức thì. Với sự hỗ
trợ của tính toán dữ liệu lớn, các nhà đầu tư có
cái nhìn bao quát hơn, đa chiều hơn và chính
xác hơn về báo cáo tài chính của công ty mà họ
đang quan tâm để có quyết định đầu tư nhanh
nhất và chính xác nhất. Điều này dẫn đến việc
cần thiết phải thay đổi mô hình kinh doanh,
cách thức quảng bá thông tin doanh nghiệp,
cách thức báo cáo tài chính. Ví dụ, sử dụng
chuẩn báo cáo tài chính quốc tế IFRS để mở
rộng khả năng tiếp cận thông tin tài chính danh
nghiệp ra toàn cầu, nâng cao năng lực cạnh
tranh trong việc thu hút nhà đầu tư thế giới.
Mô hình kinh doanh thay đổi. Mô hình
Hình 4. Thống kê các hoạt động trên Internet
trong 60 giây của các ứng dụng tiêu biểu [10]
tài chính thay đổi. Điều này đòi hỏi lực lượng
nhân sự làm việc trong lĩnh vực liên quan, đặc
Bảo mật dữ liệu là một trong những vấn
biệt là ngành kế toán, kiểm toán phải trang
đề mà nhân sự trong ngành kế toán kiểm toán
bị các kiến thức và kỹ năng thích hợp. Ví dụ,
cần quan tâm trong thời đại cách mạng công
ngành kiểm toán có nhiều thay đổi theo các
nghiệp 4.0. Một khi dữ liệu quan trọng như
cuộc công nghiệp khác nhau [12]. Hình 5 trình
dữ liệu kế toán, tài chính của doanh nghiệp
bày các thế hệ kiểm toán khác nhau. Nếu thế
được đưa lên Internet theo xu thế của công
hệ kiểm toán 2.0, các công cụ sử dụng chủ yếu
nghệ điện toán đám mây. Một khi thông tin
là Excel, thì trong thế hệ 4.0, kiểm toán chuyển
tài chính, dữ liệu kinh doanh được thu thập
sang xu thế tự động hóa và có sự hiện diện của
và chia sẽ theo nhiều kênh, nhiều thiết bị theo
nhiều công nghệ hiện đại như RFID, GPS và
xu thế của Internet vạn vật. Nguy cơ mất bảo
các thiết bị IoT. Như vậy, rất dễ nhận thấy một
mật dữ liệu ngày càng cao. Như vậy, quy trình
điều rằng, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0
nghiệp vụ kế toán phải làm sao để đảm bảo
ảnh hưởng lớn đến ngành kế toán kiểm toán.
tính an toàn dữ liệu nhạy cảm này. Quy trình
kiểm toán, đặc biệt là kiểm toán hệ thống tin
phải đảm bảo phát hiện được tất cả các nguy
cơ có thể có gây ảnh hưởng đến nguy cơ gây
rò rỉ thông tin nhạy cảm liên quan.
Công nghệ tự động hóa sẽ kéo theo khả
năng xuất hiện các hoạt động kinh doanh tự
động trong tương hiện tại và tương lai. Với
sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo và IoT, các hoạt
động thu thập dữ liệu, xử lý dữ liệu và ra quyết
Hình 5. Các thế hệ Kiểm toán từ 1.0 đến 4.0
định sẽ trở nên thông minh hơn. Và hiển nhiên 3. KHẢO SÁT
là cách thức triển khai cũng khác xa so với
truyền thống. Ví dụ, với sự hỗ trợ của IoT, kế
Chúng tôi ý thức được rằng lực lượng lao
toán viên có thể xem các hoạt động tài chính
động trong ngành Kế toán kiểm toán trong 65
Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật
tương lai xuất thân từ sinh viên của các trường
Một phát hiện khác từ kết quả khảo sát
cao đẳng, đại học. Chính lẽ đó, một khảo sát
trong nghiên cứu này là có đến 43% người
về vấn đề được đặt ra của đề tài đối với nhóm
được khảo sát chưa từng nghe qua về chuẩn
đối tượng này là cần thiết. Trong nghiên cứu
mực quốc tế về báo cáo tài chính IFRS (Hình
này, chúng tôi tiến hành thực hiện khảo sát
7). Điều này chứng tỏ, chương trình đào tạo,
trên 605 sinh viên (hầu hết là sinh viên năm
kênh truyền thông, tốc độ cập nhật thông tin
ba) ngành Kế toán kiểm toán từ hai trường đại
mới ở các cơ sở đào tạo chưa thật sự hiệu quả
học và một trường cao đẳng tại TP.HCM, và
trong việc chuẩn bị hành trang cho người học
95 sinh viên ở các trường khác thông qua hình
trước khi bước vào thị trường lao động đầy
thức khảo sát trực tuyến tại địa chỉ https://goo.
thách thức và cơ hội của thời kỳ cách mạng
gl/forms/Gvh4QgKa0xYRmyVt1. Nội dung
công nghiệp 4.0. Qua nghiên cứu này, nhóm
các câu hỏi khảo sát được trình bày trong phần
tác giả xin kiến nghị các cơ sở đào tạo cần tích
Phụ lục 1. Kết quả thống kê của các câu hỏi
cực trong việc cập nhật chương trình đào tạo,
khảo sát từ 1 đến 8 được trình bày trong bảng 1.
tăng cường các hội thảo, tọa đàm về các kỹ
Với câu hỏi 1 (Bạn có biết rõ về cuộc
năng, kiến thức cần thiết để thích ứng trong
cách mạng công nghiệp 4.0?) như hình 6, có
ngành kế toán kiểm toán thời kỳ cách mạng
19% người được khảo sát trả lời “chưa từng công nghiệp 4.0.
nghe qua” và 80% trả lời “chỉ nghe qua”. Điều
này cho thấy thông tin về cuộc cách mạng
công nghiệp 4.0 không được đến đối tượng
sinh viên được khảo sát một cách đầy đủ. Điều
này cũng dễ suy luận ra rằng nhóm đối tượng
này chưa có chuẩn bị tốt nhất cho nghề nghiệp
của họ một cách tốt nhất để thích nghi với các
thách thức mới, cơ hội mới trong cuộc cách
mạng công nghiệp 4.0. Một nhu cầu cần thiết
hiện tại là cần có nhiều kênh truyền thông hơn
Hình 7. Kết quả khảo sát cho câu hỏi
nữa để cung cấp các thông tin về xu thế công
“Bạn có biết rõ về chuẩn mực quốc tế về báo cáo tài chính IFRS?”
nghệ, xu thế việc làm, xu thế xã hội cho sinh
viên để học trong tâm thế chủ động và mang
Đối với câu hỏi 6 “Bạn có đồng ý với
tính thích ứng cao khi tham gia thị trường lao
quan điểm rằng người lao động trong ngành
động trong thời đại công nghiệp 4.0.
Kế toán Kiểm toán cần có khả năng làm
việc liên ngành trong cuộc cách mạng công
nghiệp 4.0?”, chỉ có 24% người được khảo
sát đồng ý hoàn toàn. Điều này cho thấy sinh
viên hiện nay cũng quan tâm đến yếu tố liên
ngành, ý thức được việc nâng cao tính thích
nghi của bản thân với nhiều nhóm ngành khác
nhau trong thời đại mới, thời đại cách mạng
công nghiệp 4.0. Tuy nhiên, 24% là con số
Hình 6. Kết quả khảo sát cho câu hỏi “Bạn có
còn khiêm tốn. Cần nâng cao nhận thức của
biết rõ về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0?”
sinh viên về vấn đề toàn cầu hóa, liên ngành 66
Ảnh hưởng của cách mạng công nghiệp 4.0 ...
trong thời đại cuộc cách mạng công nghiệp lần
sự phát triển của mạng xã hội cùng với dữ liệu thứ tư.
lớn, ngành khoa học dữ liệu tài chính trên nền
Thời đại cuộc cách mạng công nghiệp
dữ liệu lớn ra đời mở ra khả năng tăng lợi thế
4.0 là thời đại của thị trường lao động toàn
cạnh tranh cho các doanh nghiệp sở hữu lực
cầu hóa. Biết sử dụng thông thạo tiếng Anh
lượng lao động trong ngành nghề này.
trong công việc, biết các chuẩn mực, quy tắc 4. KIẾN NGHỊ
quốc tế là những ví dụ cho các đặc tính của
toàn cầu hóa. Tuy nhiên, kết quả khảo sát
Như các phân tích ở trên, chúng ta thấy
trong nghiên cứu này (Câu hỏi 8: “Bạn có
rằng ảnh hưởng của cuộc cách mạng công
kế hoạch làm việc Kế toán Kiểm toán trong
nghiệp lần thứ tư là rất lớn đến nhiều lĩnh vực,
môi trường toàn cầu hóa (Làm việc tại nước
trong đó có ngành kế toán kiểm toán. Để thích
ngoài, hoặc tập đoàn đa quốc gia tại Việt
nghi được, thậm chí là tăng lợi thế cạnh tranh
Nam)?”), có đến 37% người được khảo sát
khi tham gia vào thị trường lao động thuộc
chưa có kế hoạch gì cho việc làm trong môi
ngành kế toán kiểm toán trong tương lai,
trường toàn cầu hóa trong tương lai. Như vậy,
chúng ta cần có giải pháp đồng bộ giữa đơn vị
các cơ sở đào tạo, xã hội cần truyền thông và
đào tạo, đơn vị sử dụng lao động và cả người
đào tạo các kiến thức cần thiết cho khả năng
học. Theo GS. Vương Thanh Sơn [15], đại
thích nghi với môi trường toàn cầu hóa ngay
học British Columbia, Canada, thì có 4 yếu tố
để hội nhập và tiếp thu nhanh xu hướng của
từ khi còn là sinh viên, bên cạnh khả năng
tự đào tạo mình khi tham gia vào thị trường
cách mạng công nghiệp lần thứ tư là: Bộ Giáo
dục và Đào tạo, trường đại học (cơ sở đào tạo),
lao động. Như lời của PGS, TS Đặng Văn
thị trường (người sử dụng lao động) và sinh
Thanh, Chủ tịch Hội Kế toán - Kiểm toán
viên. Cả bốn yếu tố này phải có trách nhiệm
Việt Nam, “Tại nhiều quốc gia trong khu vực
trọn vẹn với nhau. Tuy nhiên yếu tố cơ chế
như: Indonesia, Philippines có hơn nửa số kế
mở và thoáng nhất thiết phải xuất phát từ Bộ
toán viên hành nghề ở nước ngoài. Họ được
Giáo dục và Đào tạo. Đó là yếu tố hàng đầu
đào tạo bài bản về chuyên môn và hòa nhập
để kích thích và tạo động lực đột phá cho việc
nhanh vào kiến thức văn hóa, phong tục tập
cải cách. Bên cạnh đó, cơ sở đào tạo là yếu tố
quán của các nước khác. Vấn đề đặt ra là cần
căn bản và cốt lõi trong việc dẫn dắt tư duy và
có chiến lược đào tạo phù hợp với Việt Nam
tạo động lực cho sinh viên cùng kết nối với thị
và thông lệ quốc tế. Quá trình đào tạo ấy
trường và doanh nghiệp. Trong khi đó, doanh
không chỉ diễn ra trong nhà trường mà phải
nghiệp vừa là thị trường vừa là đối tác hợp tác
liên tục sau khi làm nghề” [13]
trong nghiên cứu và đào tạo. Cụ thể một số
Kết quả khảo sát trong nghiên cứu này
kiến nghị được nhóm tác giả đề xuất trong giới
cũng chỉ ra rằng, 45% người được khảo sát
hạn bài viết này như sau:
cho rằng cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ
4.1. Đối với cơ sở đào tạo
tư với sự phát triển của người máy, trí tuệ nhân
tạo và IoT sẽ làm mất nhiều việc làm trong
y Đối với người dạy cần thỏa mãn các
tương lai, có nghĩa là làm tỷ lệ thất nghiệp yếu tố sau:
tăng. Tuy nhiên, công nghệ phát triển sẽ tạo
– Người dạy phải quan tâm đến từng
ra các ngành nghề mới liên quan đến ngành
người học, bởi nhu cầu họ rất khác nhau trong
kế toán kiểm toán truyền thống [14]. Ví dụ,
lớp học không đồng nhất. Nhiệm vụ chính của 67
Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật
người dạy là tạo môi trường học tập, tạo điều
học, khả năng tự nghiên cứu và học tập suốt
kiện để họ có cơ hội học tập theo phương pháp
đời, cung cấp các chuẩn mực mới như IFRS… tích cực và sáng tạo.
Các chương trình đào tạo phải đạt chuẩn kiểm
– Người dạy phải chuyển từ truyền thụ
định, ví dụ: AUN [16], CDIO [17],… Bên
kiến thức theo cách truyền thống sang vai trò
cạnh đó cần trang bị các thiết bị hiện đại như:
xúc tác và điều phối, phải chuyển sang chức
hệ thống đào tạo trực tuyến, đào tạo trên thiết
năng hướng dẫn người học. Giá trị của giảng
bị di động, môi trường tác nghiệp ảo, môi
viên không phải là giảng bài mà là hướng dẫn,
trường tác nghiệp thật, …
xúc tác giúp sinh viên biết tự định hướng trong
y Đối với người học học tập.
– Người học cần chuyển từ “học thuộc,
– Người dạy phải chú ý gia tăng sự hứng
nhớ nhiều” sang hình thành năng lực “vận
thú của người học qua các hoạt động thực tế,
dụng, thích nghi, giải quyết vấn đề, tư duy độc
nghe nhìn trực quan. Do đó cần cải tiến lối
lập”. Không chỉ học chỉ trong sách vở, qua tài trình bày, diễn đạt.
liệu mà phải học qua nhiều hình thức khác như
qua trò chơi, liên hệ tương tác, học bằng dự án.
– Người dạy phải có khả năng thiết kế bài
giảng thu hút người học, ví dụ như sử dụng
– Người học cần tham gia hoạt động
ứng dụng công nghệ điện toán đám mây cho
nghiên cứu khoa học. Ví dụ áp dụng mô hình
phép người dạy có thể cung cấp tài liệu học
phòng học ảo, thầy giáo ảo, thiết bị ảo, phòng
tập cho người học và thu thập lại các kết quả
thí nghiệm, thư viện ảo… dưới sự hỗ trợ của
của quá trình dạy học từ phía người học một
các thiết bị thông minh; tạo điều kiện và yêu
cách liên tục và linh hoạt.
cầu sinh viên từ năm thứ hai phải tham gia
các nhóm nghiên cứu, và các đề tài này phải
– Người dạy phải truyền cảm hứng để
gắn liền với giải quyết một vấn đề cụ thể
sinh viên cam kết học và đóng góp vào hoạt
trong chuyên môn, hoặc trong đời sống kinh động học tập. tế, xã hội...
– Người dạy phải giúp người học điều
chỉnh định hướng về chất lượng và ý nghĩa
– Người học cần thay đổi suy nghĩ “học
một lần cho cả đời” bằng việc “học cả đời để
của nguồn thông tin, là người cung cấp cách làm việc cả đời”.
hiểu mới cho người học.
– Người học cần chuẩn bị tâm thế sẵn
– Người dạy phải có năng lực sáng tạo với
sàng làm việc trong môi trường toàn cầu hóa.
những phẩm chất mới trên cơ sở chuẩn hóa,
thông qua các hoạt động đào tạo, tự đào tạo
– Người học cần có trách nhiệm trong
và bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, kỹ năng việc học.
nghề, kỹ năng sư phạm và những kỹ năng
– Người học cần tự tin cho tinh thần khởi mềm cần thiết khác. nghiệp.
Về mặt tài nguyên khác, các cơ sở đào
4.2. Đối với doanh nghiệp
tạo phải chung cấp một chương trình đào tạo
hiệu quả, đáp ứng các nhu cầu của thị trường,
Các doanh nghiệp cần có mối quan hệ
đáp ứng xu thế phát triển của cuộc cách mạng
mật thiết với nhà trường để tham gia vào việc
công nghiệp 4.0. Ví dụ, chương trình đào tạo
xây dựng chương trình đào tạo, cung cấp môi
phải có các nội dung về: khả năng làm việc
trường trải nghiệm, thực tập. Bên cạnh đó,
toàn cầu, trí tuệ nhân tạo, tự động hóa, máy
doanh nghiệp cần hợp tác với nhà trường trong 68
Ảnh hưởng của cách mạng công nghiệp 4.0 ...
việc triển khai các dự án nghiên cứu khoa học.
tôi cũng phân tích ảnh hưởng của cuộc cách
Có như vậy mới giúp nhà trường hoàn thành
mạng công nghiệp 4.0 đến các ngành nghề,
tốt chức năng đào tạo của mình. Các khóa
đặc biệt là ngành kế toán kiểm toán. Bên cạnh
huấn luyện nhân viên mới (fresher training
đó, chúng tôi cũng thực hiện một cuộc khảo
course) cần có cơ chế để sinh viên tiếp cận
sát với khoảng 700 sinh viên của ba trường
sớm qua nhiều hình thức khác nhau, như hội
đại học, cao đẳng chuyên ngành kinh tế. Kết
thảo, chuyên đề, đồ án môn học.
quả khảo sát cho thấy nhiều thông tin hữu ích
liên quan đến tâm thế của sinh viên đối với 5. KẾT LUẬN
cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Mặc dù số
Trong nghiên cứu này chúng tôi đã tìm
lượng câu hỏi khảo sát và số người được khảo
hiểu cơ bản các thông tin liên quan đến các
sát, đối tượng được khảo sát còn ít, tuy nhiên
cuộc cách mạng công nghiệp từ cuộc cách
chúng tôi cho rằng kết quả này cũng là tiền
mạng công nghiệp lần thứ nhất đến cuộc
đề cho những nghiên cứu tiếp theo trong thời
cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Chúng gian sắp đến. TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Forbes, Bernard Marr, “Why Everyone
[6]. https://www2.deloitte.com/content/dam/
Must Get Ready For The 4th Industrial
Deloitte/ch/Documents/manufacturing/ch-
Revolution”, https://www.forbes.com/sites/
en-manufacturing-industry-4-0-24102014.
bernardmarr/2016/04/05/why-everyone-
pdf. Truy cập ngày 5/11/2017.
m u s t - g e t - r e a d y - f o r - 4 t h - i n d u s t r i a l -
[7]. Marwala T., Hurwitz E. (2017), “Supply
revolution. Truy cập ngày 20/10/2017
and Demand.”, In: Artificial Intelligence
[2]. Georgios Petropoulos, “Do we understand
and Economic Theory: Skynet in the
the impact of artificial intelligence on
Market. Advanced Information and
employment?”. http://bruegel.org/2017/04/
Knowledge Processing. Springer, Cham.
do-we-understand-the-impact-of-artificial-
[8]. Josef Horák, “Does industry 4.0 influence
intelligence-on-employment/. Truy cập
efficiency of financial management of a ngày 26/10/2017
company?”, in Processing of The 10th
[3]. Acemoglu, Daron and Restrepo, Pascual,
International Days of Statistics and
“Robots and Jobs: Evidence from Us Labor Economics.
Markets” (March 2017). NBER Working
[9]. Andrew Tucker, 5 technology trends
Paper No. w23285. Available at SSRN:
set to impact accounting most, https://
https://ssrn.com/abstract=2941263
w w w . a c c o u n t a n t s d a i l y . c o m . a u /
[4]. Carl Benedikt Frey and Michael A. Osborne,
columns/10008-5-technology-trends-set-
“The future of employment: how susceptible
to-impact-accounting-most. Truy cập ngày
are jobs to computerization?", http:// 10/11/2017
www.oxfordmartin.ox.ac.uk/downloads/
[10]. Robert Allen, What happens online in 60
academic/The_Future_of_Employment.
seconds?, https://www.smartinsights.com/
pdf. Truy cập ngày 1/11/2017
internet-marketing-statistics/happens-
[5]. Shelly Palmer, “The 5 Jobs Robots Will
online-60-seconds/. Truy cập ngày
Take First”, https://www.shellypalmer. 5/11/2017.
com/2017/02/5-jobs-robots-will-take-first/,
[11]. h t t p s : / / w w w . s o f t w a r e a d v i c e . c o m /
Truy cập ngày 10/10/2017.
accounting/. Truy cập ngày 5/11/2017 69
Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật
[12]. Jun Dai and Miklos A. Vasarhelyi (2016),
as Usual for Unusual Business”, http://
“Imagineering Audit 4.0”. Journal of
blogs.worldbank.org/psd/future-jobs-and-
Emerging Technologies in Accounting:
fourth-industrial-revolution-business-usual-
Spring 2016, Vol. 13, No. 1, pp. 1-15.
unusual-business. Truy cập ngày 5/11/2017
[13]. Gia nhập AEC: Cơ hội và thách thức của
[15]. Vương Thanh Sơn, Đại học 4.0 – Theo mô
các kế toán viên Việt, http://baodansinh.
hình cách mạng Công nghiệp 4.0: Cơ hội
vn/gia-nhap-aec-co-hoi-de-ke-toan-vien- và thách thức, 2017
viet-tim-viec-lam-d34915.html. Truy cập
[16]. AUN, http://www.aun-qa.org/. Truy cập ngày 10/11/2017 ngày 14/7/2017
[14]. Jieun Choi, “The Future of Jobs and the
[17]. CDIO, http://www.cdio.org/. Truy cập
Fourth Industrial Revolution: Business ngày 15/7/2017 PHỤ LỤC
y Phụ lục 1: Hình chụp một phần giao diện của mẫu khảo sát trực tuyến
(https://goo.gl/forms/Gvh4QgKa0xYRmyVt1) 70
Ảnh hưởng của cách mạng công nghiệp 4.0 ...
y Phụ lục 2: Bảng câu hỏi khảo sát KHẢO SÁT
“ẢNH HƯỞNG CỦA CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 ĐỐI VỚI NGÀNH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN”
Thông tin người được khảo sát:
Họ và tên: (Tùy chọn)____________________________________________________________________
Chuyên ngành:_________________________________________________________________________
Sinh viên năm thứ:______________________________________________________________________ Nội dung khảo sát:
Câu 1: Bạn có biết rõ về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0? Biết rất rõ Chỉ nghe qua Chưa từng nghe qua
Câu 2: Bạn có thấy bất kỳ nhu cầu thay đổi phương pháp đào tạo ngành Kế toán, Kiểm toán trong hiện tại và tương lai?
Có nhiều nhu cầu thay đổi
Có ít nhu cầu thay đổi
Không có nhu cầu thay đổi
Câu 3: Bạn có thấy bất kỳ nhu cầu thay đổi nội dung đào tạo ngành Kế toán, Kiểm toán trong hiện tại và tương lai?
Có nhiều nhu cầu thay đổi
Có ít nhu cầu thay đổi
Không có nhu cầu thay đổi
Câu 4: Bạn có ý thức được tầm ảnh hưởng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đối với ngành Kế toán Kiểm toán? Ảnh hưởng rất mạnh Ảnh hưởng ít Không ảnh hưởng
Câu 5: Bạn có kế hoạch gì cho việc chuẩn bị các kiến thức, kỹ năng, thái độ cho việc tham gia thị trường lao động
thuộc ngành Kế toán Kiểm toán trong thời đại của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0?
Đã trang bị các kiến thức, kỹ năng, thái độ liên quan Đang tìm hiểu Chưa có kế hoạch
Câu 6: Bạn có đồng ý với quan điểm rằng người lao động trong ngành Kế toán Kiểm toán cần có khả năng làm việc
liên ngành trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0? Rất đồng ý Đồng ý một phần Không đồng ý
Câu 7: Bạn có biết rõ về chuẩn mực quốc tế về báo cáo tài chính IFRS? Biết rất rõ Chỉ nghe qua Chưa từng nghe qua
Câu 8: Bạn có kế hoạch làm việc Kế toán Kiểm toán trong môi trường toàn cầu hóa (Làm việc tại nước ngoài, hoặc
tập đoàn đa quốc gia tại Việt Nam)?
Đã trang bị kiến thức Đang có kế hoạch Chưa có kế hoạch
Câu 9: Hãy liệt kê 3 (ba) yếu tố (theo độ ưu tiên giảm dần) mà theo bạn cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 ảnh
hưởng sâu sắc nhất đến ngành Kế toán Kiểm toán?
(1)__________________________________________________________________
(2)__________________________________________________________________
(3)__________________________________________________________________
Câu 10: Hãy liệt kê 3 (ba) yếu tố (theo độ ưu tiên giảm dần) mà bạn kỳ vọng một chương trình Kế toán Kiểm toán
nên có để đáp ứng nhu cầu học tập và làm việc của bạn?
(1)__________________________________________________________________
(2)__________________________________________________________________
(3)__________________________________________________________________
-- Hết phần nội dung khảo sát -- Xin chân thành cảm ơn. 71