Bài giảng cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên | Trường Đại học Khánh Hòa

Cặp phạm trù Tất nhiên và Ngẫu nhiên
PhD. Mai K Da, USSH - VNU, maikda@ussh.edu.vn Khái niệm TẤT NHIÊN NGẪU NHIÊN
là phạm trù chỉ những hiện tượng,
là phạm trù chỉ những hiện tượng,
quá trình Do những nguyên nhân
quá trình không do mối liên hệ bản
bên trong của kết cấu vật chất quyết
chất, bên trong kết cấu vật chất
định và trong những điều kiện nhất
quyết định, mà do các nhân tố bên
định nó phải xảy ra như thế chứ
ngoài, do sự ngẫu hợp nhiều hoàn không thể khác được
cảnh bên ngoài quyết định, do đó nó
có thể xuất hiện, có thể không xuất
hiện, có thể xuất hiện như thế này,
có thể xuất hiện như thế khác 2
PhD. Mai K Da, USSH - VNU, maikda@ussh.edu.vn Mối quan hệ biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên 3
PhD. Mai K Da, USSH - VNU, maikda@ussh.edu.vn
Tất nhiên và ngẫu nhiên đều tồn tại khách quan,
độc lập với ý thức của con người và đều có vị trí, 1
vai trò nhất định đối với sự phát triển của sự vật.
Cái tất nhiên có tác dụng chi phối sự phát triển của sự vật,
còn cái ngẫu nhiên có tác dụng làm cho quá trình phát
triển của sự vật diễn ra nhanh hoặc chậm. VD:
Một người nào đó chơi xổ số trúng số độc đắc với một giải thưởng là
số tiền rất lớn, điều đó sẽ giúp cho người đó có thể thay đổi số phận của mình.
PhD. Mai K Da, USSH - VNU, maikda@ussh.edu.vn
* Tất nhiên và ngẫu nhiên tồn tại trong sự 2
thống nhất biện chứng với nhau.
● Tất nhiên và ngẫu nhiên không tồn tại biệt lập với nhau, nghĩa
là không có cái tất nhiên thuần tuý tồn tại tách rời cái ngẫu
nhiên và ngược lại. Tất nhiên và ngẫu nhiên tồn tại trong sự
thống nhất hữu cơ với nhau.
● Sự thống nhất hữu cơ giữa cái tất nhiên và cái ngẫu nhiên thể
hiện ở chỗ: cái tất nhiên bao giờ cũng vạch đường đi cho mình
xuyên qua vô số cái ngẫu nhiên. Còn cái ngẫu nhiên là hình
thức biểu hiện của cái tất nhiên, đồng thời là cái bổ sung cho cái tất nhiên. 5
PhD. Mai K Da, USSH - VNU, maikda@ussh.edu.vn
Tất nhiên và ngẫu nhiên có thể chuyển hóa 3
cho nhau trong những điều kiện nhất định.
+ Trong quá trình vận động,
+ Khi xem xét trong mối quan
phát triển của sự vật, tất nhiên
hệ này thì sự vật, hiện tượng
và ngẫu nhiên có thể chuyển
là cái ngẫu nhiên, nhưng khi
hóa lẫn nhau. Cái ngẫu nhiên
xem xét trong mối quan hệ
có thể chuyển hóa thành cái
khác thì sự vật, hiện tượng
tất nhỉên và ngược lại.
đó lại là cái tất nhiên.
VD: trao đổi hàng hóa trong xã
VD: Sương mù - một hiện tượng
hội nguyên thủy và xã hội hiện
tất nhiên của tự nhiên. đại 6
PhD. Mai K Da, USSH - VNU, maikda@ussh.edu.vn
Ý nghĩa phương pháp luận
- Trong hoạt động thực tiễn chúng ta phải dựa vào cái tất nhiên, không
thể dựa vào cái ngẫu nhiên.
- Trong hoạt động thực tiễn, ngoài phương án chính, đòi hỏi người ta phải
có các phương án dự phòng nhằm chủ động đáp ứng những sự biến
ngẫu nhiên có thể xảy ra.
- Vì cái tất nhiên thể hiện sự tồn tại của mình qua cái ngẫu nhiên. Do đó,
muốn nhận thức được cái tất nhiên phải thông qua việc nghiên cứu, phân
tích, so sánh rất nhiều cái ngẫu nhiên. 7
PhD. Mai K Da, USSH - VNU, maikda@ussh.edu.vn Thanks! You can find me at: Instagram #maikda Facebook: Mai K Đa Email: maikda@ussh.edu.vn 8