Bài tập lớn Môn Kinh tế học biến đổi khí hậu | Đại học Kinh Tế Quốc Dân

lOMoAR cPSD| 58504431
BÀI TẬP LỚN MÔN KINH TẾ HỌC BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
Đề bài: Trình bày những vấn đề lý luận cơ bản về thành phố các bon thấp
(Lowcarbon City) và thực tiễn áp dụng ở các quốc gia trên thế giới và ở Việt Nam. Mục lục Lời mở đầu 1.
Vấn đề lý luận cơ bản về thành phố các bon thấp (low-carbon city) 1.1. Khái niệm
a. Kinh tế các bon thấp (Low-Carbon Economy): Kinh tế các bon thấp là một hệ
thống kinh tế hoạt động mà trong đó lượng khí nhà kính (greenhouse gas
emissions) sản xuất ra ít hơn so với mức tiêu chuẩn hoặc lượng khí nhà kính này
được loại trừ hoàn toàn. Mục tiêu của kinh tế các bon thấp là giảm thiểu tác động
của hoạt động kinh doanh và sản xuất lên biến đổi khí hậu và môi trường.
b. Thành phố các bon thấp (Low-Carbon City): Thành phố các bon thấp là một loại
thành phố được thiết kế và quản lý sao cho tiêu thụ năng lượng và tạo ra khí nhà
kính trong các hoạt động hàng ngày ở mức thấp nhất có thể. Các thành phố các
bon thấp thường sử dụng các công nghệ và phương pháp tiết kiệm năng lượng,
khuyến khích sử dụng giao thông công cộng và giao thông xanh, và thúc đẩy sử
dụng nguồn năng lượng tái tạo. Mục tiêu của thành phố các bon thấp là giảm tác
động của đô thị đối với biến đổi khí hậu và cải thiện chất lượng cuộc sống của cư dân
1.2. Biến đổi khí hậu và thách thức của hệ thống năng lượng
Tính đến năm 2021, biến đổi khí hậu đã trở thành một trong những thách thức nghiêm
trọng nhất đối với toàn cầu. Sự gia tăng đáng kể của lượng khí nhà kính trong không
khí, do hoạt động con người như đốt nhiên liệu hoá thạch, rừng đốt cháy, và sản xuất
công nghiệp, đã góp phần quan trọng vào tăng nhiệt độ trái đất. Hiện tượng biến đổi khí
hậu đang có những tác động sâu rộng, và hệ thống năng lượng là một trong những nguồn
gốc chính của vấn đề này. Dưới đây, chúng ta sẽ xem xét một số khía cạnh quan trọng của vấn đề này:
Phụ thuộc vào năng lượng từ nguồn hoá thạch: Hệ thống năng lượng toàn cầu hiện
nay vẫn phụ thuộc mạnh vào việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch, chẳng hạn như dầu mỏ,
than đá, và khí đốt. Việc đốt cháy nhiên liệu hoá thạch để sản xuất năng lượng không
chỉ gây ra lượng khí nhà kính lớn mà còn đe dọa tính bền vững của hệ thống năng lượng,
do nguồn tài nguyên này có giới hạn và có thể gây ra tác động xấu cho môi trường.
Tăng cường nhu cầu về năng lượng: Với sự gia tăng của dân số thế giới và sự phát
triển kinh tế liên tục, nhu cầu về năng lượng đang gia tăng nhanh chóng, đặc biệt là
trong các thành phố lớn. Điều này dẫn đến tăng cường sử dụng các nguồn năng lượng
truyền thống, góp phần vào việc gia tăng phát thải khí nhà kính. lOMoAR cPSD| 58504431
Hệ thống năng lượng truyền thống không hiệu quả: Các hệ thống năng lượng truyền
thống thường không hiệu quả, và việc sản xuất, truyền tải và tiêu dùng năng lượng
thường gây lãng phí tài nguyên và tạo ra nhiều khí nhà kính. Hệ thống truyền tải năng
lượng, chẳng hạn như mạng lưới điện và đường ống dầu, thường gặp thất thoát năng lượng lớn.
Sự cần thiết của sự chuyển đổi năng lượng sạch: Để đối phó với biến đổi khí hậu và
giảm thiểu tác động của năng lượng đối với môi trường, cần thiết phải chuyển đổi sang
sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo, như năng lượng mặt trời và gió, cùng với việc
tối ưu hóa hiệu suất sử dụng năng lượng và thúc đẩy sự tiết kiệm năng lượng. Chuyển
đổi sang hệ thống năng lượng sạch ở thành phố các bon thấp: Thành phố các bon
thấp đang đứng trước một thách thức lớn trong việc xây dựng và quản lý hệ thống năng
lượng sạch. Các biện pháp như thúc đẩy giao thông công cộng, tối ưu hóa việc sử dụng
năng lượng trong các toà nhà và xây dựng, và đầu tư vào hạ tầng năng lượng tái tạo là
những bước cần thiết để biến thành phố thành một ngôi nhà cho mô hình kinh tế các bon thấp.
Cơ hội và lợi ích của thành phố các bon thấp: Thành phố các bon thấp không chỉ
giảm tác động đô thị đối với biến đổi khí hậu mà còn tạo ra cơ hội cho sự phát triển bền
vững và cải thiện chất lượng cuộc sống cho cư dân thông qua việc tạo ra công việc làm,
cải thiện không gian sống, và giảm tiêu thụ năng lượng và nước.
Trong ngữ cảnh này, xây dựng và quản lý hệ thống năng lượng sạch trong thành phố
các bon thấp trở thành một phần quan trọng của cuộc cách mạng năng lượng và phát
triển bền vững của tương lai.
1.3. Các chính sách hướng tới nền kinh tế các bon thấp
Sử dụng hiệu quả và tiết kiệm nguồn năng lượng đã và đang là một trụ cột quan trọng
để đảm bảo an ninh năng lượng cũng như phát triển ngành năng lượng bền vững. Theo iea.org
sử dụng hiệu quả năng lượng được gọi là bước đầu trong cuộc chuyển đổi sang năng lượng
sạch, khi nó cung cấp một số lựa chọn giảm thiểu khí Co2 nhanh nhất và tiết kiệm chi phí
nhất. Đồng thời giảm hoá đơn năng lượng và tăng cường an ninh năng lượng.
Thay đổi công nghệ trong lĩnh vực năng lượng là mục tiêu lớn nhất của chuyển đổi sang
nền kinh tế các bon thấp. đầu tư nguồn cấp năng lượng mới có chi phí cao hơn việc áp dụng
công nghệ mới với năng lượng tiêu thụ thấp, tạo cơ hội cho phát triển công nghệ trong lĩnh
vực năng lượng có thể kể đến công nghệ thu hồi và lưu trữ các bon, công nghệ sản xuất hàng
hoá không phát thải các bon, công nghệ khử các bon,… Phát triển và sử dụng phương tiện
giao thông điện cũng là một trong những nỗ lực trong công nghệ giúp giảm thiểu phát thải
do ngành giao thông vận tải là có lượng phát thải khí nhà kính lớn. lOMoAR cPSD| 58504431
Tuyên truyền: mục tiêu lâu dài của việc tuyên truyền là làm sao để các chủ trương chính
sách về sử dụng năng lượng hiệu quả và tiết kiệm năng lượng được thực hiện và đi vào thực
tiễn cuộc sống, muốn vậy truyền thông phải có những giải pháp cụ thể để khuyến khích sự
hưởng ứng và tham gia tích cực của tất cả các khách hàng sử dụng điện trên phạm vi toàn
quốc. Một trong những biện pháp có thể kể đến giảm nhu cầu đối với hàng hóa và dịch vụ có
mức phát thải cao, tăng cường chất lượng giao thông công cộng từ đó giảm việc sử dụng phương tiện cá nhân,…
Ngoài tuyên truyền, các quốc gia có thể có những chính sách dựa vào thị trường để thay
đổi hành vi của tổ chức và cá nhân sử dụng năng lượng từ đó giảm thiểu lượng phát thải lên
môi trường. Những công cụ dựa vào thị trường có thể kể đến: thuế (thuế carbon hay thuế
cacbon là một loại thuế môi trường đánh vào lượng carbon của nhiên liệu), trợ cấp cho những
tổ chức cá nhân đang sử dụng hay phát triển công nghệ năng lượng sạch, năng lượng tái tạo
và hệ thống thương mại khí thải (là hệ thống "giới hạn và thương mại" đầu tiên và lớn nhất
trên thế giới để giảm lượng khí thải CO2)
Chuyển đổi năng lượng là hoạt động thúc đẩy chuyển dịch năng lượng theo hướng xanh
trên cơ sở của việc đáp ứng nguồn cung năng lượng từ nhiên liệu sạch thông qua phát triển
năng lượng tái tạo (NLTT) và chiến lược “các-bon thấp”, giảm sâu phát thải CO2, tiêu dùng
năng lượng hiệu quả. Trong bối cảnh nhiều quốc gia phải chịu những tác động của biến đổi
khí hậu như việc nóng lên toàn cầu, việc chuyển đổi nguồn năng lượng hoá thạch sang năng
lượng xanh là xu thế tất yếu của mọi quốc gia. vấn đề chuyển đổi năng lượng đã được tập
trung thảo luận tại hội nghị lần thứ 27 các bên tham gia công ước khung của liên hợp quốc
về biến đổi khí hậu (COP27). Tại COP 27, lần đầu tiên chủ đề năng lượng được xuất hiện với
một chương trình nghị sự riêng biệt, ngoài khuyến khích năng lượng tái tạo và chuyển dịch
năng lượng công bằng, chương trình nghị sự còn đề cập đến năng lượng phát thải thấp, nhấn
mạnh tầm quan trọng của việc nhanh chóng chuyển dịch hệ thống năng lượng theo hướng
đảm bảo an ninh, độ tin cậy và tăng khả năng thích ứng. 2.
Thực tiễn áp dụng ở các quốc gia trên thế giới và Việt Nam 2.1. Thế giới
Sự phát triển mô hình đô thị carbon thấp trên thế giới đi cùng với những cam kết của
cộng đồng quốc tế liên quan đến chống biến đổi khí hậu. Tính đến năm 2022, đã có khoảng
hơn 1000 đô thị trên toàn cầu đã thực hiện các bước chuyển đổi để ứng phó với biến đổi khí lOMoAR cPSD| 58504431
hậu. Có thể kể đến các siêu đô thị tiêu biểu như: Rio de Janeiro, New York, Paris, Tokyo,
Oslo, Mexico City, Melbourne, London, Milan, Cape Town, Buenos Aires, Caracas,
Copenhagen, Vancouver và Hong Kong. Bên cạnh đó là hàng trăm đô thị của các quốc gia
phát triển như Hoa Kỳ, Anh, Đan Mạch, Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc và cả quốc gia đang phát
triển lớn nhất thế giới là Trung Quốc.
Tháng 11/2021, tại Hội nghị Thượng đỉnh về biến đổi khí hậu được tổ chức trong khuôn
khổ Hội nghị COP 26, Việt Nam đã cùng gần 150 quốc gia cam kết đưa mức phát thải ròng
về “0” vào đến năm 2050; cùng với hơn 100 quốc gia cam kết giảm phát thải khí methane;
cùng gần 50 quốc gia tham gia tuyên bố toàn cầu về chuyển đổi điện than sang năng lượng sạch.
Dưới đây là những quốc gia đã áp dụng rất thành công phát thải các bon thấp vào đô thị : 1. London, Anh
Anh là một quốc gia bắt đầu thực hiện quy hoạch đô thị carbon thấp sớm nhất. Sớm nhất
là năm 2003 cuốn sách da trắng năng lượng ra đời, chính phủ Anh đã tuyên bố đến năm 2050
Anh về cơ bản sẽ xây dựng trở thành một quốc gia carbon thấp. Nước Anh còn ủng hộ cho
các quốc gia khắc trên thế giới phát triển hướng tới nền kinh tế carbon thấp, và nước Anh đã
trở thành nước dẫn đầu phát triển kinh tế carbon thấp ở Châu Âu mà thậm chí cả thế giới.
Đầu tiên có 3 thành phố được thử nghiệm là Bristol, Leeds, Manchester.
Biện pháp đô thị trung tính carbon của London: Mục tiêu
Tỷ lệ phát Con đường thực hiện và biện pháp cụ Lĩnh vực giảm thải đến thải carbon thể 2050 (Đơn vị:nghìn tấn) lOMoAR cPSD| 58504431
Kế hoạch gia đình xanh, bao gồm:
− Cải tạo phủ xanh mái và tường đứng Nhà ở 40% của nhà 7700
− Tiết kiệm năng lượng trong gia đình
và tư vấn sẽ tận dụng xoay vòng. Công trình
Kế hoạch cơ cấu xanh, bao gồm: thương mại 33%
− Kế hoạch nhóm cải tạo xanh 7000 và công trình công cộng
− Kế hoạch nhận dạng kiến trúc xanh
Đối với yêu cầu về quy hoạch tổng thể
hạng mục phát triển mới nội thị cần
tiến hành điều chỉnh, bộc lộ ở các mặt sau: Hạng mục
− Dùng phương pháp phân tán hệ phát triển 1000 mới
thống ứng dụng năng lượng
− Trong quy hoạch, làm mạnh đối với
yêu cầu tiết kiệm năng lượng
− Kiến trúc tiết kiệm năng lượng và
phát triển ứng dụng hạng mục lOMoAR cPSD| 58504431
Hướng đến phương pháp phân tán, năng
lượng bền vững cung cấp chuyển đổi bao gồm:
− Khích lệ rác phát điện hoặc các ứng dụng khác Năng lượng 7200 cung cấp
− Năng lượng tái sinh địa phương
− Xây dựng quy mô lớn trạm phát điện năng lượng tái sinh
− Thông qua khích lệ chính sách và
quy hoạch mới phát điện năng lượng tái sinh
Thay đổi phương thức đi lại của người
dân London, phát triển giao thông công
cộng, đầu tư hệ thống xe đạp và đi bộ, Giao thông 22%
khích lệ năng lượng công cụ giao thông 4300 dưới đất
carbon thấp, đối với trọng điểm giao
thông nên thu phí phát thải CO2
2. Copenhagen, Đan Mạch
Copenhagen là thủ đô và là thành phố lớn nhất của Đan Mạch, đồng thời là thành phố
lớn thứ hai trong khu vực Bắc Âu (chỉ thua thành phố Stockholm - thủ đô của Thuỵ Điển).
Copenhagen rất quan tâm đến phát triển năng lượng mới để hướng tới xây dựng thành phố
carbon thấp. Trong mục tiêu chỉ đạo chiến lược phát triển năng lượng mới, chế định chính
sách năng lượng chỉ đạo phương thức tận dụng năng lượng, trong tổng lượng điện phát thì
năng lượng điện tái sinh chiếm 30%. Trong tổng năng lượng điện tái sinh thì điện gió chiếm
tỷ trọng rất lớn. Hiện nay Copenhagen đã có hơn 5000 cây điện gió, tổng công suất đạt được
là 3200MW, cung ứng 20% lượng điện của Copenhagen. Chính phủ Copenhagen đã thực
hiện Dự án Lighthouse, năng lượng gió, kiến trúc tiết kiệm năng lượng, giao thông xanh, thu
hồi rác, năng lượng mới... tới 6 lĩnh vực được đẩy mạnh xây dựng đô thị carbon thấp. Năm
2009, Copenhagen đã tuyên bố đến năm 2025 sẽ thành đô thị trung tính carbon đứng nhất thế lOMoAR cPSD| 58504431
giới, kế hoặc chia làm 2 giai đoạn: giai đoạn 1 là mục tiêu đến 2015 toàn thành phố sẽ giảm
lượng phát thải CO2, giai đoạn 2 là đến năm 2025 lượng carbon sẽ giảm về số 0.
Biện pháp đô thị trung tính carbon của Copenhagen: Mục tiêu giảm phát
Lĩnh vực Đặc thù
Biện pháp cụ thể thải đến năm 2025 (nghìn tấn)
Chính phủ đã đưa ra 50 biện pháp
chính sách và đã bình chọn ra dự án Dự
án thực thi chính sách hiệu quả nhất là Chính sách Lighthouse
Dự án Lighthouse là dự án đã đưa lên
một tầm mới trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu
Năng lượng Tạo nhiều xe 375 điện gió (75%)
Tăng cường trạm điện phòng, hoàn
thiện hệ thống công cấp điện trước
đó, xây dựng thêm địa nhiệt đưa việc
cung cấp nhiệt là trọng tâm xây dự hạ
tầng cơ bản, xây dựng nhiều trạm
phát điện năng lượng mới và trạm
cung cấp nhiệt, dùng năng lượng tái
sinh thay thế năng lượng than đá, tận
dụng nhiệt từ việc đốt rác phế phẩm. lOMoAR cPSD| 58504431
Tăng cường hệ thống giao thông
khỏe mạnh có lợi ích, khích lệ
người dân đi xe đạp, hoàn thiện hệ
thống phục vụ xe đạp, hoàn thiện
hệ thống giao thông công cộng và
giao thông thông minh, xe buýt
Xe ô tô dùng giảm thiểu thải carbon, hạn chế xe 50 Giao thông điện gió
hơi, chính phủ quan tâm đến giao (10%)
thông xanh, thành phố sẽ dùng
năng lượng gió làm chỗ sạc điện
của xe máy điện.., đèn giao thông
cũng thiết kế theo tốc độ của xe
đạp, đèn đường sử dụng đèn LED
tiết kiệm năng lượng.. Thừa nhận khu quy hoạch
mới đều cần Những khu mới phải đạt được tiêu
đạt được quy chuẩn tối thiểu về năng lượng tiêu 5 Quy hoạch định
tiêu hao, yêu cầu tất cả các công trình chuẩn
tối đều tuân thủ nguyên tắc phát triển (1%)
thiểu về tiêu bền vững, hao năng lượng Kiến trúc 50
Có tiêu chuẩn kiến trúc rất nghiêm Chính
phủ khắc, đẩy mạnh kiến trúc tiết kiệm (10%)
thành phố địa năng lượng, đối với công trình
phương sửa tiêu chuẩn xác định cụ thể thông
chữa bảo vệ gió, khống chế nhiệt độ, ánh sáng, môi
trường không chế tiếng ồn, quản lý tiết kiến trúc kiệm năng lOMoAR cPSD| 58504431
lượng, thức đẩy xây dựng kiến
trúc carbon thấp, chỉ đạo mọi
người giảm thải, mạng của chính
phủ mở thông công năng bản đồ phân bố nhiệt lượng. thức
Bồi dưỡng giáo dục một thế hệ
Bồi dưỡng giáo con người bảo vệ môi trường, 20 Nhận
dục một thế hệ thành lập trung tâm khoa học khí
con người bảo hậu, giúp cho người dân hình côn g chung (4%)
vệ môi trường thành một quan điểm về khí hậu trong lành, tốt đẹp.
3. Freiburg, CHLB Đức
Freiburg nằm ở phía nam của nước Đức, có tên là , trên thế giới đã đề cao đến biện pháp
chính sách năng lượng hiệu quả, và rất ủng hộ đối với phương diện sử dụng năng lượng tiết
kiệm và năng lượng tái sinh. Thông qua việc xây dựng các khu thực nghiệm, tìm hiểu sâu
vào lĩnh vực carbon thấp, chính phủ Freiburg đã quan tâm thực hiện các chính sách liên quan
có thể đảm bảo ổn định về môi trường. Trong đó, tại 1 khu vực cách trung tâm 3km – khu ,
diện tích 600000 m2 đã hình thành khu điển hình ở nước Đức thậm chí trên thế giới phát triển
bền vững và tiết kiệm năng lượng giảm carbon.
Biện pháp đô thị trung tính tạo carbon của Freiburg, Đức:
Biện pháp chính sách Lĩnh vực quan trọng Quy hoạch
Nội đô phát triển khu vực thay thế xe động cơ chạy nhanh; trung tâm
khu vực sẽ có hạ tầng xã hội thương mại và đời sống cơ bản, đáp ứng
đầy đủ mọi nhu cầu sinh hoạt của người dân trong khoảng cách ngắn lOMoAR cPSD| 58504431 Khu
thử Kiến trúc sử dụng tường cách nhiệt tốt và cung cấp sưởi ấm hiệu quả nghiệm
, đề cao di chuyển không cần xe, đề cao các phương thức vận chuyển
thay thế, tích cực phát triển mạng tuyến xe đạp, tăng cường bãi để xe
đạp và cả chỗ để xe đạp, nâng cao số lượng sử dụng công cụ giao
thông không thải carbon, giảm thiểu giao thông phát thải carbon, dân
cư trong khu vực thông qua các các phương thức giao lưu, học tập ...
để hiểu rõ tình hình môi trường toàn cầu, tăng cường nhận thức giảm
thải carbon và năng lượng tiêu hao.
Năng lượng Chính phủ thúc đẩy sử dụng tấm pin năng lượng mặt trời, dùng năng
lượng mặt trời để hạn chế lạnh, đẩy mạnh sử dụng năng lượng mới,
tích cực tận dụng điện nhiệt, giảm thiểu phát thải carbon và năng lượng tiêu hao.
Môi trường Quan tâm lớn đến xây dựng đô thị xanh, qua vườn hoa trên mái, vườn
xanh tường đứng, phương pháp xanh mặt trời thêm tầng xanh 3d, kết
hợp giảm thiểu đảo nhiệt đô thị Freiburg, đối với dòng hải lưu, bờ
sông và thảm thực vật hai bên bờ sông cần tiến hành bảo vệ nguyên
trạng, cân bằng hệ thống sinh thái tự nhiên, tạo nên một môi trường cuộc sống tốt. Giao thông
Đưa ra các công cụ vận chuyển như tàu có đường ray, yêu cầu một số
nơi trong khu vực cấm xe có động cơ và giảm thiểu hiệu xuất giảm
công cụ giao thông, hoàn thiện xây dựng hạ tầng cơ bản cho cuộc
sống, giúp cho người dân không cần phải dùng xe để ra ngoài mà có
thể thuận tiện mua sắm các loại cần thiết cho sinh hoạt. Nhận thức xã hội
Khích lệ phần lớn người dân tích cực tham gia và liên quan đến giảm
thiểu năng lượng, giảm thiểu sử dụng xe có động cơ, chính phủ cho
người dân tham gia và quyết sách chính phủ tạo ra môi trường có lợi,
khiêm tốn nghe những ý kiến của người dân, dưới sự đốc thúc của
người dân đô thị không ngừng điều chỉnh và thay đổi với những phương án liên quan. 2.2. Việt Nam
- Xây dựng đô thị xanh: Việt Nam đã phát triển các khu vực xanh, công viên và không
gian mở để cải thiện chất lượng không khí và cung cấp nơi sống lành mạnh cho cư dân. Việc lOMoAR cPSD| 58504431
bảo vệ các khu vực xanh và thúc đẩy việc trồng cây cũng quan trọng. VD: Phát biểu tại Tuần
lễ Công trình xanh 2023 chiều 28/9, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn nêu thống
kê số lượng công trình xanh của Việt Nam đạt trên 300, bao gồm công trình văn phòng, trụ
sở cơ quan đến khách sạn, trung tâm thương mại, trường học, nhà xưởng công nghiệp... được
chứng nhận xanh. Công trình xanh được thiết kế và xây dựng theo tiêu chí tiết kiệm năng
lượng và tài nguyên nước, sử dụng vật liệu bền vững, giảm xả khí thải ô nhiễm, cải thiện tiện
nghi cho người sử dụng, đối phó hiểm họa khí hậu, hòa nhập cộng đồng... Vì vậy, các công
trình này cũng cần phải sử dụng các nguyên vật liệu đầu vào phù hợp và đáp ứng tiêu chí
giảm thải carbon ra môi trường.
- Chuyển đổi hệ thống vận chuyển: Việc cải thiện hệ thống vận chuyển là một yếu tố
quan trọng. Điều này có thể bao gồm đầu tư vào giao thông công cộng, xây dựng đường xe
đạp, và khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông không gây ô nhiễm. VD: “Là một trong
những quốc gia cam kết thực hiện và thông qua Chương trình nghị sự 2030 của Liên hợp
quốc, Việt Nam đã tích cực tham gia vào tiến trình thực hiện phát triển bền vững thông qua
xây dựng, thực hiện Chiến lược quốc gia về phát triển bền vững như đã xây dựng và thông
qua Đề án về những nhiệm vụ, giải pháp triển khai kết quả Hội nghị COP 26; Chiến lược
quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050; Kế hoạch hành động quốc gia về tăng
trưởng xanh, giảm phát thải khí mê-tan, Chương trình hành động về giảm phát thải khí các-
bon và khí mê-tan ngành GTVT...”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết.Việt Nam coi
phát triển GTVT bền vững với môi trường là một ưu tiên tập trung, đẩy mạnh tái cơ cấu thị
phần vận tải theo hướng giảm thị phần vận tải đường bộ, tăng thị phần các phương thức vận
tải đường thủy nội địa và đường sắt thân thiện với môi trường; chú trọng phát triển vận tải đa
phương thức và dịch vụ logistics trên cơ sở ứng dụng khoa học công nghệ, nâng cao năng
lực, hiệu quả, chất lượng dịch vụ vận tải, giảm chi phí logistics, đã và đang tích cực triển khai
các chương trình, công ước của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) và Tổ chức
Hàng hải quốc tế (IMO) với mục tiêu chung tay thực hiện giảm phát thải ròng bằng 0 vào
năm 2050 và xác định chuyển đổi năng lượng xanh là nhiệm vụ cơ bản, quan trọng nhất trong
quá trình thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh cũng như thực hiện các cam kết của Việt Nam
tại Hội nghị lần thứ 26 các Bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26)”. lOMoAR cPSD| 58504431
- Tối ưu hóa quản lý năng lượng và tài nguyên: Việt Nam tập trung vào việc tối ưu hóa
sử dụng năng lượng và tài nguyên. Điều này có thể bao gồm việc sử dụng công nghệ tiết
kiệm năng lượng trong xây dựng, quản lý giao thông công cộng hiệu quả, và giảm lượng rác
thải. VD: Ngày 13 tháng 3 năm 2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình quốc gia
về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2030 tại Quyết định số 280/QĐ-
TTg (sau đây gọi tắt là Chương trình quốc gia). Như vậy, kể từ khi kết thúc Chương trình
mục tiêu quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (2006-2015), sau 4 năm, Việt
Nam đã có kế hoạch tổng thể tầm quốc gia về sử dụng năng lượng hiệu quả, tiết kiệm, cũng
như bảo tồn tài nguyên năng lượng. Chương trình quốc gia đặt ra hai mục tiêu quan trọng đặt
trọng tâm vào việc cải thiện chất lượng sử dụng năng lượng tại tất cả ngành/lĩnh vực của Việt
Nam, tạo tiền đề đưa ngành năng lượng Việt Nam phát triển bền vững, ổn định, phục vụ hiệu
quả việc phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh của đất nước.
- Mục tiêu đầu tiên của Chương trình quốc gia là tiết kiệm từ 8 -10% lượng năng lượng
cần thiết để phát triển đất nước theo kịch bản phát triển bình thường. Mục tiêu này được phân
kỳ thành 02 giai đoạn: Giai đoạn 2019 -2025 với yêu cầu cả nước phải tiết kiệm từ 5 -7%
tổng năng lượng yêu cầu cho phát triển đất nước trong giai đoạn; Giai đoạn 2026 – 2030 với
yêu cầu tiết kiệm từ 8 – 10% tổng năng lượng cần thiết để phục vụ việc phát triển đất nước
theo kịch bản phát triển bình thường.
- Với mục tiêu này, nếu hoàn thành, chúng ta có thể tiết kiệm được khoảng 60 triệu tấn
dầu quy đổi, tương đương với tổng lượng năng lượng sơ cấp đã tiêu thụ của cả nước vào năm
2014. Mục tiêu thứ hai của Chương trình quốc gia là thay đổi hành vi sử dụng năng lượng
của cơ quan, tổ chức, cộng đồng và cá nhân theo hướng tiết kiệm, hiệu quả và trách nhiệm.
Đây là mục tiêu hướng tới xây dựng con người, xã hội Việt Nam có trách nhiệm với tài
nguyên năng lượng quốc gia, với các thế hệ mai sau thông qua thay đổi nhận thức, tư duy,
hành vi, hình thành thói quen của người Việt Nam về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu
quả. Nói cách khác, với mục tiêu này, Chương trình quốc gia định hướng lối sống văn minh,
hiện đại, trách nhiệm và có văn hóa về sử dụng năng lượng, bảo tồn tài nguyên năng lượng.
- Thực hiện các mục tiêu trên, 03 giải pháp nền tảng mà Việt Nam cần phải kiên trì áp
dụng. (i) Việt Nam phải lồng ghép mục tiêu tiết kiệm điện, sử dụng năng lượng tiết kiệm và
hiệu quả vào trong kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế. Thay đổi cấu trúc nền kinh tế theo hướng
hài hòa, bền vững, hạn chế tiến tới loại bỏ việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dựa vào tiêu thụ lOMoAR cPSD| 58504431
năng lượng. Cần xem xét lại nhu cầu phát triển và cơ cấu tiêu thụ năng lượng của từng ngành,
từng lĩnh vực để định hình cấu trúc kinh tế quốc gia ít hoặc hạn chế phát triển dựa vào tiêu
thụ năng lượng. (ii) Lồng ghép mục tiêu tiết kiệm điện, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu
quả trong kế hoạch chiến lược đổi mới công nghệ, kỹ thuật quốc gia. Đổi mới công nghệ phải
gắn chặt với yếu tố sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, tiết kiệm điện. Không nhập
khẩu những công nghệ, thiết bị lạc hậu, tiêu hao nhiều năng lượng, tiêu thụ điện cao vào Việt
Nam. Xây dựng lộ trình thay thế công nghệ, kỹ thuật, máy móc, thiết bị cũ có hiệu suất sử
dụng năng lượng, sử dụng điện thấp. (iii) Lồng ghép mục tiêu tiết kiệm điện, sử dụng năng
lượng tiết kiệm và hiệu quả vào chiến lược về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt
Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước. Tiết kiệm điện, sử dụng năng lượng tiết
kiệm và hiệu quả phải trở thành đặc điểm văn minh của con người Việt Nam mới. Hoạt động
tuyên truyền, đào tạo, cải thiện nhận thức của cá nhân, cộng đồng về tiết kiệm điện, sử dụng
năng lượng tiết kiệm và hiệu quả phải gắn chặt với việc phát triển con người Việt Nam nhằm
xây dựng một xã hội mới có trách nhiệm với tài nguyên năng lượng quốc gia, với các thế hệ
mai sau trong bảo tồn nguồn tài nguyên năng lượng.
- Khuyến khích năng lượng tái tạo: Đầu tư và khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo
là một phần quan trọng của Việt Nam . Việc sử dụng năng lượng mặt trời, gió và năng lượng
từ rác thải có thể giúp giảm phát thải khí nhà kính. Với tổng lượng bức xạ trung bình năm ở
mức cao, Việt Nam được đánh giá là nơi có tiềm năng đặc biệt để phát triển điện mặt trời.
Trong xu thế thế giới đang chuyển dịch cơ cấu ngành năng lượng theo hướng sạch và bền
vững, cần đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng công nghệ phục vụ sản
xuất điện mặt trời tại Việt Nam.Trong nỗ lực của Việt Nam để đạt được mục tiêu đầy tham
vọng đã cam kết tại hội nghị COP 26 về phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, điện gió đang
nổi lên như một yếu tố đóng góp chính vào cơ cấu năng lượng. Mặc dù Việt Nam đã bổ sung
16.000 MW năng lượng mặt trời kể từ năm 2019, Quy hoạch phát triển điện 8 (PDP 8) dự
báo rằng không phải điện mặt trời mà là năng lượng điện gió sẽ thúc đẩy giai đoạn tiếp theo
của quá trình chuyển đổi năng lượng tái tạo của Việt Nam.
- Chính sách và quy phạm hỗ trợ: Chính phủ thúc đẩy và hỗ trợ phát triển thành phố các
bon thấp thông qua các chính sách và quy phạm thích hợp. Điều này có thể bao gồm việc đưa
ra các ưu đãi và khuyến mãi cho các dự án và công ty sử dụng công nghệ sạch và tiết kiệm. lOMoAR cPSD| 58504431
● Chính phủ Việt Nam đã đầu tư vào phát triển hệ thống giao thông công cộng, bao gồm
xe buýt, tàu hỏa, và xe đạp công cộng. Nhiều thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM đã mở
rộng mạng lưới giao thông công cộng và đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông xanh.
● Chính phủ đã giảm thuế và cung cấp ưu đãi cho các phương tiện giao thông không
gây ô nhiễm như xe điện và xe đạp điện. Điều này nhằm khuyến khích người dân sử dụng
các phương tiện thân thiện với môi trường.
● Các thành phố đã tạo ra hạ tầng cho xe đạp và người đi bộ, bao gồm việc xây dựng và
mở rộng đường đi riêng dành cho họ. Điều này giúp giảm áp lực trên hệ thống giao thông và
khuyến khích người dân sử dụng các phương tiện thân thiện với môi trường.
● Các thành phố lớn đã đầu tư vào công nghệ thông minh để quản lý giao thông hiệu
quả hơn. Việc sử dụng hệ thống điều khiển tín hiệu giao thông thông minh và quản lý dữ liệu
giao thông giúp giảm kẹt xe và tiết kiệm năng lượng.
● Các dịch vụ chia sẻ phương tiện như chia sẻ xe đạp, xe ô tô, và xe máy đã xuất hiện
và nhận được sự hỗ trợ từ chính phủ. Điều này giúp giảm lượng xe cá nhân trên đường và
giảm phát thải khí nhà kính 3.
Giải pháp thực hiện kế hoạch phát triển nền kinh tế các bon ở việt nam
Sử dụng hiệu quả nguồn năng lượng là bước đầu cho việt nam để trở thành quốc
gia kinh tế các bon thấp. theo nguồn IEA World Energy Balances 2022 của iea.org, tại
việt nam, công nghiệp, giao thông và nhà ở là 3 hoạt động chiếm tỷ trọng lớn nhất trong
phát thải khí co2. Bên cạnh đó việc khai thác, vận chuyển, phân phối năng lượng cũng
tạo ra nguồn phát thải lớn. lOMoAR cPSD| 58504431
Vì vậy cần tiết kiệm và sử dụng hiệu quả năng lượng ở những hoạt động này. Các biện pháp cụ thể: -
Áp dụng công nghệ công nghệ cao cho các nguồn tài nguyên năng lượng
hoá thạch nhằm tăng hiệu suất khai thác và chế biến, đồng thời giảm tác
động tiêu cực từ hoạt động này lên môi trường; -
Sử dụng các thiết bị công nghệ mới tiết kiệm điện trong văn phòng, nhà ở
(thiết bị chiếu sáng, hệ thống làm mát, hệ thống sưởi,…); -
Nâng cấp hệ thống giao thông công cộng cũ và phát triển hệ thống phương
tiện công cộng mới (tàu điện trên cao, xe buýt điện,…); chuyển dần sang sử
dụng các phương tiện sử dụng năng lượng điện như xe máy điện, xe ô tô điện; -
Trong công nghiệp, cần giám sát và cải tạo hệ thống hiện tại theo hướng tiết
kiệm năng lượng (thay thế các động cơ có công suất phù hợp, không để các
thiết bị điện hoạt động quá tải; tiết kiệm tối đa điện chiếu sáng sân vườn, lOMoAR cPSD| 58504431
đường nội bộ trong các khu công nghiệp;…); Thay đổi thói quen và tăng ý
thức tiết kiệm năng lượng của nhân công; áp dụng các công nghệ hiện đại, tự
động hoá quy trình sản xuất và tăng cường sử dụng các nguồn năng lượng
xanh (sử dụng năng lượng tái tạo làm năng lượng đầu vào chính cho
sản xuất công nghiệp,…)
Hai là, tăng tỷ trọng phát điện của năng lượng tái tạo trong cơ cấu phát điện. Mặc
dù Việt Nam đã có những chính sách, chiến lược phát triển năng lượng tái tạo tuy nhiên,
ngành năng lượng tái tạo ở Việt Nam vẫn còn nhiều bất cập (Ví dụ: Nhiều dự án điện
gió được hoàn thành năm 2022 đã không được phép đấu nối bán điện lên hệ thống do
hết thời hạn hiệu lực của Quyết định 39/2018 và Thông tư 02 về phát triển dự án điện
gió) gây cản trở đến quyết định đầu tư sản xuất và tiêu dùng đến các cá nhân tổ chức sử
dụng năng lượng tái tạo. Việt Nam có những ưu đãi từ thiên nhiên nên được nhiều nhà
đầu tư trong và ngoài nước đề xuất đầu tư công nghệ phát triển năng lượng tái tạo (Tập
đoàn T&T Việt Nam và Tập đoàn Orsted Đan Mạch đề xuất đầu tư 2 dự án điện gió
ngoài khơi tại tỉnh Ninh Thuận). Từ những yếu tố này, Việt Nam cần có những chính
sách tạo điều kiện phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt và năng lượng gió và năng
lượng mặt trời khi mà thế giới nói chung và Việt Nam nói
riêng đang đối mặt với nguy cơ cạn kiệt năng lượng hoá thạch và an ninh năng lượng.
Ba là, cần xây dựng và thực hiện các công cụ thuế các bon cho những hoạt động
sử dụng năng lượng hoá thạch. Trên thế giới thuế các bon đã không còn xa lạ, tuy nhiên,
Việt Nam chưa có văn bản pháp luật nào về loài thuế này mà chỉ có thuế môi trường đối
với xăng dầu trong Luật thuế Môi trường. Việt Nam với chủ trương Công nghiệp hoá
đã là địa điểm cho nhiều dự án đầu tư, trong đó phải nhắc đến những dự án đầu tư với
mục đích tránh bị đánh thuế phát thải các bon. Điều đó dẫn tới chất lượng đầu tư không lOMoAR cPSD| 58504431
cao do thiết bị cũ và công nghệ lạc hậu, gây nhiều tiêu cực đến nền kinh tế của nước ta
và uy tín của thị trường lao động Việt Nam trên thế giới, từ đó ảnh hưởng đến nguồn
FDI của Việt Nam. Vì vậy Việt Nam cần áp dụng thuế các bon vì thứ nhất, thuế các bon
thúc đẩy các doanh nghiệp phát triển công nghệ mới, cắt giảm đầu tư công nghệ cũ, lạc
hậu đồng thời giảm bớt tác động của khí nhà kính lên biến đổi khí hậu. lOMoAR cPSD| 58504431 Kết luận
Để phát triển đô thị theo mô hình đô thị carbon thấp trong bối cảnh chưa có đủ tiêu
chuẩn, tiêu chí và hành lang pháp lý như hiện nay, các đô thị sẽ gặp nhiều trở ngại trong quá
trình xây dựng và phát triển. Bên cạnh một số khuyến nghị đã nêu tập trung vào việc giảm
phát thải, chuyển đổi năng lượng tái tạo từ công cụ quản lý cấp Tỉnh đến triển khai đối với
từng đô thị, sự phát triển thành công của mô hình đô thị carbon thấp còn phụ thuộc vào các
giải pháp mang tính cốt lõi (mà các mô hình phát triển đô thị khác như: Đô thị sinh thái, đô
thị tăng trưởng xanh, đô thị ứng phó, thích ứng với biến đổi khí hậu, đô thị thông minh cũng
phải áp dụng), bao gồm: Quy hoạch và thiết kế đô thị tối ưu cho sử dụng đất hỗn hợp; ưu tiên
phương tiện giao thông công cộng, hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân, khuyến khích đi bộ
hoặc các phương tiện không phát thải; thúc đẩy việc tái chế rác thải, nước thải và bảo tồn tài
nguyên thiên nhiên; phát triển công trình xanh, không gian xanh, không gian công cộng; nâng
cao nhận thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường và thay đổi lối sống.
Về cơ bản, mô hình đô thị carbon thấp sẽ thay đổi phương thức tăng trưởng kinh tế đô
thị, nâng cao sức cạnh tranh của đô thị, mang đến nhiều cơ hội nghề nghiệp mới và chất lượng
cuộc sống của người dân được cải thiện. Do vậy, cần phải được nghiên cứu một cách đầy đủ,
nghiêm túc, toàn diện, luôn được điều chỉnh dựa trên nhu cầu, điều kiện cụ thể và nguồn lực
thực hiện theo từng giai đoạn. Xây dựng đô thị carbon thấp vì vậy sẽ là một sự chuyển dịch
căn bản trong tư duy hệ thống về quy hoạch, quản lý và phát triển đô thị, đòi hỏi có sự thống
nhất, đồng bộ của các cấp, các ngành cũng như các bên liên quan trong toàn xã hội, với kỳ
vọng đô thị carbon thấp sẽ là tương lai cho các đô thị Việt Nam, hòa nhịp với xu hướng chung trên toàn thế giới. DANH MỤC THAM KHẢO
PGS.TS.Vũ Thị Hoài Thu; ThS.Trần Ngọc Thúy - KINH TẾ CÁC BON THẤP: LÝ
LUẬN VÀ THỰC TIỄN Ở VIỆT NAM
International Energy Agency (IEA). (2020). Global Energy Review 2020: CO2 Emissions in 2020.
Rosenzweig, C., Solecki, W. D., & Hammer, S. A. (2011). Climate Change and Cities: lOMoAR cPSD| 58504431
First Assessment Report of the Urban Climate Change Research Network. Cambridge University Press.
Energy effeciency - iea.org
Chuyển đổi năng lượng còn chậm: Đâu là giải pháp? - VOV Kinh tế
Hội nghị COP 27: Cam kết đi đôi với hành động - Báo tin tức
Chuyển đổi năng lượng: Vấn đề cấp bách toàn cầu - Báo Nhân dân
Thành phố carbon thấp - Tương lai của các đô thị Việt Nam
thaptuong-lai-cua-cac-do-thi-viet-nam.html>
Phát triển đô thị carbon thấp: Thách thức và khuyến nghị - Tạp chí kiến trúc
Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả hướng đến sự phát triển bền vững năng lượng Việt Nam
Việt Nam mong muốn hợp tác với các nước, hướng tới phát triển hệ thống Giao thông
vận tải bền vững | CỤC HÀNG HẢI VIỆT NAM
Việt Nam chỉ có hơn 300 công trình xanh - VnExpress
Tiềm năng phát triển năng lượng gió tại Việt Nam - Việt Nam ETE
Giải pháp tiết kiệm năng lượng trong sản xuất và hướng tới nền công nghiệp xanh
toinen-cong-nghiep-xanh/>
T&T và Orsted đề xuất đầu tư 2 dự án điện gió ngoài khơi tỉnh Ninh Thuận - Hiệp hội
Năng lượng Việt Nam VEA
Năng lượng tái tạo Việt Nam năm 2022: Các sự kiện, thành tựu và nhận diện thách thức
- Hiệp hội Năng lượng Việt Nam VEA
ThS Lê Quốc Thành - Luận cứ khoa học để ứng dụng thuế phát thải các bon tại Việt Nam
Các đô thị lớn với hàng vạn nhân công và tư bản trở thành nhan tố chủ yếu
quyết địn sự phát triển của kinh tế bởi vì kinh tế bậc thang, tuy nhiên về khoá lOMoAR cPSD| 58504431
cạnh ô nhiễm môi trường và tiêu dùng năng lượng, những thành phố này ảnh
hưởng đặc biệt nghiêm trọng. Đặc biệt, thay đổi khí hậu gây ra bởi gia tăng co2
gia tăng suy thoái hệ sinh thái , làm cho kinh tế đô thị trở nên mỏng manh và
dễ dàng phải chịu chi phí dâmge nhiều hơn. Vì suy thoái môi trường và cạn kiệt
tài nguyên căng thẳng , đô thị hoá truyển thống dẫn đến sự phát triển không
bền vững. Thêm vào đó, vì chúng ta đang đối diện với vấn đề sinh thái môi
trường nghiêm trọng, và chúng ta phải thực hiện con đường đô thị hoá mới với
mức sử dụng năng lượng thấp , ít ô nhiễm, sản xuất sạch – xanh,