Bài tập nhóm môn Quản trị doanh nghiệp thương mại | Học viện Công Nghệ Bưu Chính Viễn Thông

lOMoAR cPSD| 58736390
Nhóm 4: Quản trị doanh nghiệp
Bài tập nhóm: Hãy tóm tắt đặc điểm của mô hình cơ cấu tổ chức theo chức
năng, cơ cấu trực tuyến, cơ cấu trực tuyến chức năng? Lấy ví dụ về từng loại
mô hình trên? Chỉ ra các mối liên hệ trực tuyến, chức năng, tham mưu/tư vấn
được thể hiện như thế nào trong các ví dụ này? Bài làm
1. Mô hình Cơ cấu tổ chức theo chức năng Đặc điểm
● Là mô hình trong đó tổ chức được chia thành các phòng ban theo từng chức năng cụ
thể, như tài chính, nhân sự, sản xuất, marketing, nghiên cứu và phát triển (R&D)...
● Mỗi bộ phận có chuyên môn cao và chịu trách nhiệm về một lĩnh vực nhất định.
● Nhân viên trong tổ chức có thể nhận chỉ đạo từ nhiều cấp quản lý khác nhau, tùy thuộc
vào chức năng của từng bộ phận.
● Các quyết định thường được đưa ra theo từng phòng ban chuyên môn. Ví dụ:
Giải thích mô hình tổ chức theo chức năng với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam
(PetroVietnam): Hoạt động trong lĩnh vực dầu khí, với các phòng ban chuyên trách như
thăm dò, khai thác, chế biến và kinh doanh.
a. Mô hình tổ chức:
Công ty này áp dụng cơ cấu tổ chức theo chức năng, nghĩa là các bộ phận được chia theo chuyên môn. lOMoAR cPSD| 58736390
b. Các cấp quản lý:
● Giám đốc: Người đứng đầu, chịu trách nhiệm chung về toàn bộ hoạt động của công ty.
● Trợ lý giám đốc & Trưởng phòng nhân sự: Hỗ trợ giám đốc trong điều hành, quản lý nhân sự.
c. Các bộ phận chính:
Mỗi phó giám đốc phụ trách một lĩnh vực cụ thể:
● Phó giám đốc Marketing: Quản lý nghiên cứu thị trường, quảng cáo, lập kế hoạch marketing.
● Phó giám đốc Kỹ thuật: Chịu trách nhiệm về thiết kế, kỹ thuật điện - cơ, và kiểm tra chất lượng sản phẩm.
● Phó giám đốc Sản xuất: Phụ trách kế hoạch sản xuất, công cụ sản xuất, và quản lý phân xưởng.
● Phó giám đốc Tài chính: Quản lý kế hoạch tài chính, ngân quỹ, kế toán, thống kê và xử lý dữ liệu. Mối liên hệ
Mô hình tổ chức theo chức năng của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam) được phân
tích qua các mối liên hệ trực tuyến, chức năng và tham mưu/tư vấn như sau:
a. Mối liên hệ trực tuyến:
Mối liên hệ trực tuyến là mối quan hệ giữa các cấp quản lý, từ giám đốc đến các phó giám
đốc, và các bộ phận khác trong công ty. Trong ví dụ của PetroVietnam, mối quan hệ này thể hiện qua:
Giám đốc đứng đầu toàn bộ hoạt động công ty, chỉ đạo các phó giám đốc (Marketing, Kỹ thuật,
Sản xuất, Tài chính) thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn của mình.
Các phó giám đốc chịu trách nhiệm về các lĩnh vực cụ thể nhưng vẫn phải báo cáo trực tiếp
lên giám đốc. Điều này cho thấy mối quan hệ chỉ đạo trực tiếp từ giám đốc đến các phó giám
đốc và bộ phận của họ.
Các phó giám đốc quản lý các phòng ban chức năng và trực tiếp quản lý nhân viên trong
phòng ban đó, đồng thời báo cáo lại cho giám đốc về kết quả hoạt động của từng bộ phận. b.
Mối liên hệ chức năng:
Mối liên hệ chức năng là mối quan hệ giữa các bộ phận có chuyên môn giống nhau, giúp hỗ
trợ lẫn nhau trong quá trình thực hiện công việc. Ví dụ:
Phó giám đốc Marketing quản lý các hoạt động nghiên cứu thị trường, quảng cáo, và lập kế
hoạch marketing, nhưng khi có nhu cầu sản xuất các chiến dịch quảng cáo hoặc triển khai lOMoAR cPSD| 58736390
chương trình, sẽ phối hợp với phó giám đốc Sản xuất để đảm bảo các tài nguyên sản xuất và
kế hoạch sản xuất đáp ứng yêu cầu marketing.
Phó giám đốc Kỹ thuật và phó giám đốc Sản xuất có thể hợp tác trong việc thiết kế và phát
triển các công cụ, máy móc phục vụ cho sản xuất, đồng thời đảm bảo các thiết bị đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật.
c. Mối liên hệ tham mưu/tư vấn:
Mối quan hệ tham mưu/tư vấn thể hiện qua các bộ phận hỗ trợ, tư vấn và cung cấp thông tin
cho các cấp lãnh đạo để đưa ra quyết định. Ví dụ:
Trợ lý giám đốc & Trưởng phòng nhân sự có vai trò hỗ trợ giám đốc trong việc điều hành và
quản lý nhân sự. Họ là những người tham mưu cho giám đốc về các vấn đề nhân sự, tuyển
dụng, đào tạo, phát triển đội ngũ.
Phó giám đốc Tài chính sẽ tham mưu cho giám đốc về các vấn đề tài chính, ngân quỹ, và kế
hoạch tài chính. Bộ phận này có vai trò quan trọng trong việc tư vấn và cung cấp các báo cáo
tài chính, từ đó giúp giám đốc đưa ra các quyết định chiến lược.
Tóm lại, mô hình tổ chức của PetroVietnam mang đến sự phân công rõ ràng giữa các bộ phận
chức năng, với các mối liên hệ trực tuyến, chức năng và tham mưu/tư vấn hỗ trợ lẫn nhau để
đảm bảo hoạt động hiệu quả.
2. Mô hình cơ cấu trực tuyến Đặc điểm
- Cơ cấu trực tuyến là mô hình tổ chức trong đó các mệnh lệnh được truyền đạt trực tiếp từ
cấp trên xuống cấp dưới theo một tuyến nhất định, không qua các bộ phận trung gian. Mô
hình này có những đặc điểm chính sau:
+ Nguyên tắc quản lý theo tuyến: Mỗi cá nhân trong tổ chức chỉ nhận và thực hiện mệnh
lệnh từ một cấp trên trực tiếp, giúp đảm bảo tính thống nhất trong quản lý và điều hành công việc.
+ Trách nhiệm rõ ràng: Người quản lý có toàn quyền ra quyết định và chịu trách nhiệm
hoàn toàn về kết quả công việc của cấp dưới, từ đó nâng cao tinh thần trách nhiệm cá nhân.
+ Tính đơn giản và hiệu quả: Do không có nhiều cấp trung gian, hệ thống quản lý trở nên
đơn giản, gọn nhẹ, giúp việc ra quyết định diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn.
+ Phù hợp với tổ chức có quy mô nhỏ: Mô hình này thường được áp dụng trong các doanh
nghiệp nhỏ hoặc lĩnh vực sản xuất, nơi công việc mang tính ổn định và ít đòi hỏi sự
phối hợp phức tạp giữa các bộ phận chuyên môn.
+ Hạn chế về chuyên môn hóa: Do không có bộ phận chức năng chuyên trách, mỗi nhà
quản lý phải có kiến thức bao quát nhiều lĩnh vực khác nhau, điều này có thể làm giảm
hiệu quả trong việc tận dụng chuyên môn sâu.
+ Không phù hợp với tổ chức lớn: Trong các doanh nghiệp có quy mô lớn, mô hình này
khó áp dụng do khối lượng công việc phức tạp và yêu cầu về sự phối hợp giữa các bộ phận cao hơn. Ví dụ:
Công ty TNHH Xe Đạp Việt
- Giám đốc điều hành (CEO): Chịu trách nhiệm cao nhất, đưa ra quyết định chiến lược
và giám sát toàn bộ hoạt động. lOMoAR cPSD| 58736390
- Trưởng phòng Sản xuất: Quản lý quy trình sản xuất, đảm bảo chất lượng và hiệu suất lao động.
- Trưởng phòng Marketing: Lập kế hoạch tiếp thị, quảng bá sản phẩm, nghiên cứu thị trường.
- Trưởng phòng Tài chính: Quản lý ngân sách, kiểm soát chi phí, lập báo cáo tài chính.
- Trưởng phòng Nhân sự: Tuyển dụng, đào tạo nhân viên, quản lý phúc lợi và kỷ luật lao động.
- Trưởng phòng R&D: Nghiên cứu, phát triển sản phẩm mới, cải tiến thiết kế và chất lượng. Mối liên hệ
Công ty TNHH Xe Đạp Việt có cấu trúc tổ chức rõ ràng với các phòng ban chuyên môn, mỗi
phòng ban đảm nhận một chức năng riêng biệt trong công ty. Các mối quan hệ trong mô hình
này có thể được phân tích qua ba loại mối quan hệ: mối liên hệ trực tuyến, chức năng và tham mưu/tư vấn.
a. Mối liên hệ trực tuyến:
Mối quan hệ trực tuyến là mối quan hệ giữa các cấp quản lý, trong đó các nhân viên, trưởng
phòng báo cáo trực tiếp cho các cấp lãnh đạo cao hơn:
Giám đốc điều hành (CEO): Là người chịu trách nhiệm cao nhất và ra quyết định chiến lược
cho công ty. Giám đốc điều hành nhận báo cáo trực tiếp từ các trưởng phòng về tình hình
hoạt động của các phòng ban.
Các Trưởng phòng (Sản xuất, Marketing, Tài chính, Nhân sự, R&D) đều báo cáo trực tiếp cho
giám đốc điều hành, và giám đốc sẽ có sự chỉ đạo và giám sát đối với hoạt động của các phòng ban này.
b. Mối liên hệ chức năng:
Mối liên hệ chức năng xảy ra giữa các phòng ban có chuyên môn tương tự, giúp hỗ trợ và
phối hợp trong các công việc liên quan đến chuyên môn: lOMoAR cPSD| 58736390
Trưởng phòng Sản xuất sẽ phối hợp chặt chẽ với Trưởng phòng R&D để cải tiến sản phẩm
và quy trình sản xuất. Phòng R&D có thể cung cấp các thiết kế mới hoặc cải tiến sản phẩm,
giúp phòng Sản xuất áp dụng và sản xuất những sản phẩm cải tiến đó.
Trưởng phòng Marketing sẽ làm việc với Trưởng phòng Sản xuất để đảm bảo sản phẩm đáp
ứng đúng yêu cầu và có sẵn cho các chiến dịch tiếp thị. Đồng thời, Marketing cũng cần nắm
rõ về các sản phẩm mới từ phòng R&D để chuẩn bị các chiến dịch quảng bá. Trưởng phòng
Tài chính sẽ hỗ trợ các phòng ban khác bằng cách cung cấp thông tin tài chính về ngân sách,
chi phí để các phòng ban có thể lập kế hoạch và triển khai công việc hiệu quả.
3. Mối liên hệ tham mưu/tư vấn:
Mối quan hệ tham mưu/tư vấn thể hiện qua các bộ phận hỗ trợ, cung cấp thông tin và tư vấn
cho giám đốc điều hành hoặc các bộ phận khác:
Trưởng phòng Nhân sự có vai trò tham mưu cho giám đốc điều hành về các vấn đề liên quan
đến nhân sự, tuyển dụng, đào tạo và các phúc lợi. Họ cung cấp các tư vấn về việc xây dựng
đội ngũ nhân viên phù hợp với nhu cầu phát triển của công ty.
Trưởng phòng Tài chính sẽ tham mưu cho giám đốc điều hành về các chiến lược tài chính,
chi tiêu ngân sách và báo cáo tài chính. Bộ phận này cung cấp các thông tin tài chính để giám
đốc điều hành đưa ra các quyết định chiến lược hợp lý. Tóm lại:
Mối liên hệ trực tuyến: Giám đốc điều hành và các trưởng phòng báo cáo trực tiếp cho giám đốc.
Mối liên hệ chức năng: Các phòng ban phối hợp và hỗ trợ lẫn nhau trong công việc chuyên môn.
Mối liên hệ tham mưu/tư vấn: Các trưởng phòng tham mưu cho giám đốc điều hành trong các
quyết định chiến lược hoặc hỗ trợ các phòng ban khác.
Cấu trúc tổ chức của công ty TNHH Xe Đạp Việt rất rõ ràng trong việc phân chia các chức
năng và hỗ trợ lẫn nhau giữa các phòng ban để đảm bảo sự vận hành trơn tru của công ty.
3. Mô hình cơ cấu trực tuyến chức năng Đặc điểm
Mô hình cơ cấu tổ chức trực tuyến - chức năng là sự kết hợp giữa hai kiểu cơ cấu trực tuyến
và chức năng, nhằm tận dụng ưu điểm của cả hai để nâng cao hiệu quả quản lý. Theo mô
hình này, người thủ trưởng (quản lý cấp cao) là người ra quyết định cuối cùng, nhưng nhận
được sự hỗ trợ từ các phòng chức năng, chuyên gia và hội đồng tư vấn trong việc nghiên
cứu, phân tích, và đề xuất giải pháp cho các vấn đề phức tạp. Với các đặc điểm:
Phân quyền rõ ràng giữa quản lý tuyến và phòng ban chức năng
- Các phòng chức năng có trách nhiệm tham mưu, tư vấn cho hệ thống quản lý trực
tuyến nhưng không có quyền ra lệnh trực tiếp cho các bộ phận sản xuất hay các phân xưởng.
- Quyền ra quyết định thuộc về thủ trưởng, đảm bảo tính thống nhất trong chỉ huy.
Quy trình ra quyết định có sự hỗ trợ chuyên môn lOMoAR cPSD| 58736390
- Các phòng chức năng thực hiện nghiên cứu, phân tích và đề xuất phương án giải quyết.
- Khi phương án được thủ trưởng thông qua, nó trở thành mệnh lệnh quản lý và được
triển khai xuống cấp dưới theo hệ thống trực tuyến.
Kết hợp chuyên môn hóa và tính kỷ luật trong chỉ huy
- Cơ cấu chức năng giúp nâng cao chất lượng quyết định quản lý thông qua nghiên cứu chuyên sâu.
- Cơ cấu trực tuyến đảm bảo mệnh lệnh được thực thi thống nhất, tránh sự chồng chéo
trong quyền hạn và trách nhiệm.
Tăng hiệu quả quản lý trong doanh nghiệp quy mô lớn
- Phù hợp với các tổ chức có hệ thống quản lý phức tạp, cần sự tư vấn chuyên môn
nhưng vẫn phải đảm bảo tính mệnh lệnh tập trung.
- Giúp giảm tải áp lực ra quyết định cho thủ trưởng bằng cách tận dụng trí tuệ tập thể
từ các phòng ban chuyên môn. Ví dụ
Dưới đây là một ví dụ về sơ đồ cơ cấu tổ chức trực tuyến – chức năng của một công ty sản
xuất và phân phối đồ gia dụng:
Mô hình này là cơ cấu tổ chức trực tuyến - chức năng, kết hợp giữa:
● Cơ cấu trực tuyến (Line Structure): Quyền chỉ huy trực tiếp từ trên xuống, giúp công
việc diễn ra nhanh chóng.
● Cơ cấu chức năng (Functional Structure): Các bộ phận chuyên trách theo chức
năng, giúp tăng hiệu suất.
Các cấp quản lý trong mô hình
● Giám đốc: Người đứng đầu, ra quyết định và quản lý chung.
● Trưởng phòng Hành chính - Tổng hợp: Quản lý nhân sự, hành chính, đảm bảo vận hành nội bộ.
● Trưởng phòng Tài chính - Kế toán: Kiểm soát tài chính, kế toán, ngân sách.
● Quản đốc Phân xưởng 1 & Quản đốc Phân xưởng 2: Giám sát hoạt động sản xuất,
đảm bảo tiến độ và chất lượng.
Mô hình này thường được áp dụng trong các công ty sản xuất, nơi cần kết hợp giữa
chỉ huy trực tiếp và quản lý chức năng để đảm bảo hiệu quả hoạt động. lOMoAR cPSD| 58736390 Mối liên hệ
Mô hình tổ chức trực tuyến – chức năng của công ty sản xuất và phân phối đồ gia dụng, kết
hợp giữa cơ cấu trực tuyến và cơ cấu chức năng, có các mối liên hệ sau:
a. Mối liên hệ trực tuyến:
Mối liên hệ trực tuyến thể hiện qua quyền chỉ huy và trách nhiệm từ các cấp quản lý cao xuống
các cấp dưới trong công ty: -
Giám đốc là người đứng đầu công ty và có quyền chỉ huy trực tiếp các trưởng phòng,
quản đốc. Giám đốc chịu trách nhiệm ra quyết định chiến lược và giám sát toàn bộ hoạt động của công ty. -
Trưởng phòng Hành chính - Tổng hợp, Trưởng phòng Tài chính - Kế toán, và
Quản đốc Phân xưởng 1, Phân xưởng 2 đều báo cáo trực tiếp lên giám đốc. Mối quan hệ
này thể hiện quyền điều hành và giám sát của giám đốc đối với các hoạt động của từng bộ
phận, từ hành chính, tài chính cho đến sản xuất.
b. Mối liên hệ chức năng:
Mối liên hệ chức năng là mối quan hệ giữa các bộ phận có chuyên môn khác nhau trong công
ty, giúp các bộ phận phối hợp và hỗ trợ nhau: -
Trưởng phòng Hành chính - Tổng hợp phối hợp với Trưởng phòng Tài chính - Kế
toán để đảm bảo các hoạt động nhân sự, hành chính và tài chính hoạt động trơn tru và tuân
thủ quy định của công ty. Chẳng hạn, các quyết định về ngân sách hoặc chi phí nhân sự phải
được quản lý bởi phòng Tài chính - Kế toán và thực thi bởi phòng Hành chính - Tổng hợp. -
Quản đốc Phân xưởng 1 & 2 sẽ phối hợp với Trưởng phòng Hành chính - Tổng
hợp trong việc quản lý nhân sự tại phân xưởng, đảm bảo đội ngũ công nhân được tuyển
dụng, đào tạo và điều phối hợp lý. -
Quản đốc Phân xưởng sẽ làm việc với Trưởng phòng Tài chính - Kế toán để quản
lý ngân sách sản xuất, tính toán chi phí nguyên liệu và chi phí sản xuất, đảm bảo sản xuất
đúng tiến độ và trong phạm vi ngân sách.
c. Mối liên hệ tham mưu/tư vấn: lOMoAR cPSD| 58736390
Mối quan hệ tham mưu/tư vấn thể hiện qua các bộ phận cung cấp thông tin và tư vấn cho các
cấp lãnh đạo để giúp họ đưa ra quyết định chính xác: -
Trưởng phòng Hành chính - Tổng hợp và Trưởng phòng Tài chính - Kế toán có
vai trò tham mưu cho Giám đốc về các vấn đề hành chính và tài chính. Trưởng phòng Hành
chính - Tổng hợp sẽ tư vấn cho giám đốc về các chiến lược nhân sự, trong khi Trưởng phòng
Tài chính - Kế toán cung cấp các báo cáo tài chính để giám đốc có thể đưa ra quyết định về chi tiêu và đầu tư. -
Quản đốc Phân xưởng 1 & 2 cũng có thể tham mưu cho giám đốc về tình hình sản
xuất, đề xuất các giải pháp để cải thiện quy trình sản xuất hoặc đảm bảo tiến độ và chất lượng sản phẩm. Tóm lại: -
Mối liên hệ trực tuyến: Giám đốc điều hành quyền chỉ huy trực tiếp các bộ phận và
quản đốc, ra quyết định chiến lược và giám sát toàn bộ hoạt động. -
Mối liên hệ chức năng: Các phòng ban chuyên môn phối hợp với nhau để thực hiện
công việc hiệu quả, như phòng Hành chính - Tổng hợp phối hợp với Tài chính - Kế toán và sản xuất. -
Mối liên hệ tham mưu/tư vấn: Các trưởng phòng tham mưu cho giám đốc về các
quyết định liên quan đến hành chính, tài chính và sản xuất.
Cơ cấu tổ chức này giúp công ty hoạt động một cách có hệ thống và hiệu quả, đồng thời duy
trì mối quan hệ chặt chẽ giữa các phòng ban chức năng và các cấp quản lý.