lOMoAR cPSD| 49519085
1. Quan iểm của Hồ Chí Minh về tính tất yếu, ặc trưng bản chất, ộng lực và trở lực cơ
bản của CNXH ở Việt Nam; liên hệ sự vận dụng của Đảng ta hiện nay. a. Tính tất yếu:
- Sự ra ời của chủ nghĩa xã hội xuất phát từ quy luật vận ộng, phát triển khách quan của lịch sử xã hội loài người,
từ tính chất và xu thế vận ộng tất yếu của thời ại
- Chủ nghĩa xã hội ra ời từ “sự tàn bạo của Chủ nghĩa tư bản
- Dưới góc ộ giải phóng: ộc lập dân tộc chỉ mới là cấp ộ ầu tiên, i lên chủ nghĩa xã hội mới giải phóng ược giai
cấp, giải phóng con người.
- Hồ Chí Minh ã kế thừa tư tưởng cách mạng không ngừng của chủ nghia Mác – Lênin ể luận chứng một cách
toàn diện khả năng i tới chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế ộ tư bản chủ nghĩa của nước ta.
- Tính tất yếu của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam xuất phát từ tương quan so sánh lực lượng giữa giai cấp tư sản
và giai cấp vô sản trong cách mạng giải phóng dân tộc. b. Đặc trưng, bản chất
- Bản chất của chủ nghĩa xã hội là giải phóng con người. Chủ nghĩa xã hội là chế ộ xã hội mà mọi thiết chế, cơ
cấu xã hội ều hướng tới mục tiêu giải phóng con người, ảm bảo cho con người ược phát triển tự do, toàn diện
- Chủ nghĩa xã hội có những ặc trưng bản chất như sau:
+ Thứ nhất, ó là một chế ộ chính trị dân chủ, do nhân dân là chủ, làm chủ, mọi quyền hành, mọi lực lượng ều
ở nơi dân, có nhà nước của dân, do dân, vì dân, dựa trên khối ại oàn kết toàn dân.
+ Thứ hai, Chủ nghĩa xã hội có nền kinh tế phát triển cao, dân giàu nước mạnh, có khoa học, kỹ thuật tiên tiến, hiện ại
+ Thứ ba, Chủ nghĩa xã hội là chế ộ không còn áp bức, bóc lột, bất công dựa trên chế ộ sở hữu xã hội về tư liệu
sản xuất và thực hiện phân phối theo lao ộng
+ Thứ tư, Chủ nghĩa xã hội là một xã hội phát triển cao về văn hóa, ạo ức, có hệ thống quan hệ xã hội dân
chủ, bính ẳng, công bằng, con người ược giải phóng, phát triển tự do, toàn diện trong sự hài hòa giữa xã hội với tự nhiên.
+ Thứ năm, Chủ nghĩa xã hội là công trình tập thể của nhân dân, do nhân dân tự xây dựng lấy dưới sự lãnh
ạo của Đảng cộng sản. Đó là một chủ nghĩa xã hội của dân, do dân, vì dân, là hiện thân ỉnh cao của tiến
trình tiến hóa lịch sử nhân loại. c. Động lực
- Tất cả các nguồn lực, như: nguồn lực về vốn, khoa học kỹ thuật, con người... Trong ó nguồn lực con người
là bao trùm và quyết ịnh nhất. Vì tất cả ều phải thông qua con người; nguồn lực này là vô tận, trong ó trí tuệ
con người càng khai thác càng tăng trưởng. Hồ Chí Minh yêu cầu phải ặc biệt chú trọng, phát huy ộng lực
con người trên cả phương diện cộng ồng và cá nhân:
+ Phát huy sức mạnh cộng ồng, thực hiện ại oàn kết dân tộc và có chính sách úng ắn về giai cấp, dân tộc, tôn giáo…
+ Phát huy sức mạnh oàn kết của cộng ồng dân tộc là ộng lực chủ yếu ể phát triển ất nước. Cần phải: lOMoAR cPSD| 49519085
Thứ nhất, ảm bảo lợi ích của dân, thực hành dân chủ và ặt quyền lợi của dân lên trên hết.
Thứ hai, phát huy tính năng ộng, sáng tạo của cá nhân người lao ộng.
Hồ Chí Minh yêu cầu phải coi trọng các giải pháp:
1) Các giải pháp tác ộng vào nhu cầu và lợi ích, trước hết là lợi ích vật chất của người lao ộng
(khoán, khen thưởng, xử phạt về vật chất).
2) Các giải pháp kích thích về chính trị, tinh thần (thi ua, phát huy tinh thần yêu nước.)
3) Thực hiện công bằng xã hội
→ Kết luận: Theo Hồ Chí Minh, lợi ích của dân, dân chủ của dân, oàn kết toàn dân gắn bó hữu cơ với nhau,
là cơ sở là tiền ề của nhau tạo nên ộng lực mạnh mẽ nhất trong hệ thống ộng lực cuả chủ nghĩa xã hội. - Chú
trọng khai thác các nguồn ngoại lực: Hợp tác, ặc biệt là với các nước xã hội chủ nghĩa anh em, tranh thủ sự
ủng hộ của nhân loại tiến bộ, các thành tựu của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật d. Trở lực
Hồ Chí Minh ã chỉ ra những lực cản chủ yêu nhất:
+ Thứ nhất là chủ nghĩa cá nhân – căn bệnh “mẹ”, “bệnh gốc”, “kẻ thù hung ác nhất của chủ nghĩa xã hội” từ
ó “ ẻ ra trăm thứ bệnh nguy hiểm”.
+ Thứ hai là “Giặc nội xâm”: tham nhũng, lãng phí, quan liêu (bệnh gốc).
+ Thứ ba là tệ chia rẽ, bè phái, mất oàn kết làm giảm sút uy tín và sức mạnh của Đảng, của CM +
Thứ tư là tệ chủ quan, bảo thủ lười biếng không chịu học tập lý luận, học tập cái mới.
Việc phát huy ộng lực, khắc phục ược các lực cản trong xây dựng Chủ nghĩa xã hội phụ thuộc vào vai trò
lãnh ạo của Đảng Cộng sản và hiệu quả quản lý của nhà nước xã hội chủ nghĩa e. Liên hệ sự vân dụng của
Đảng ta hiện nay:
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào iều kiện hiện nay cần chú ý
1. Cần khẳng ịnh những quan iểm của Hồ Chí Minh về CNXH và con ường i lên CNXH là cơ sở ể chúng
ta tiếp tục suy nghĩ sáng tạo ể tìm ra bước i, cách làm mới. Chúng ta phải làm sống ộng tư tưởng Hồ Chí
Minh trước tình hình mới
2. Xây dựng CNXH trong cơ chế thị trường sử dụng các thủ oạn của tư bản ể xây dựng CNXH Trong quá
trình ổi mới chúng ta phải
1. Giữ vững mục tiêu ộc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trên nền tảng chủ nghĩa mác-lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh
2. Phát huy quyền làm chủ của nhân dân, khơi dậy mạnh mẽ các nguồn lực.
3. Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời ại
4. Chăm lo xây dựng Đảng vững mạnh, làm trong sạch bộ máy nhà nước, chống tham nhũng
2. Quan iểm của Hồ Chí Minh về nguyên tắc, bước i cụ thể và biện pháp xây dựng chủ
nghĩa xã hội trong thời kỳ quá ộ ở nước ta; liên hệ sự vận dụng của Đảng ta hiện nay. a. Nguyên tắc lOMoAR cPSD| 49519085
+ Quán triệt nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, học tập kinh nghiệm của các nước nhưng không ược giáo
iều, máy móc. Phải giữ vững ộc lập dân tộc, tự chủ, tự cường.
+ Căn cứ vào iều kiện thực tế, ặc iểm dân tộc, nhu cầu và khả năng thực tế của nhân dân ể xác ịnh bước i cho phù hợp.
b. Bước i cụ thể
Trong thời kỳ quá ộ, Hồ Chí Minh chưa nói rõ các bước i cụ thể, song tìm hiểu kỹ tư tưởng của Người,
chúng ta có thể hình dung ba bước sau: Thứ nhất: Ưu tiên phát triển nông nghiệp
Thứ hai: phát triển tiểu công nghiệp và công nghiệp nhẹ
Thứ ba là phát triển công nghiệp nặng
- Thời kỳ quá ộ phải trải qua nhiều bước (nhiều chặng ường). Bước dài, bước ngắn là do hoàn cảnh cụ thể của từng giai oạn
- Phương hướng chung là phải tiến lên dần dần, từ thấp ến cao, i bước nào vững chắc bước ấy, phải coi trọng
các khâu trung gian, quá ộ nhỏ.
- Không ham làm lớn, làm mau, không ược chủ quan, nóng vội ‚‘‘ ốt cháy giai oạn‘‘ trong xây dựng chủ nghĩa xã hội.
c. Biện pháp xây dựng
─ Kết hợp cải tạo với xây dựng, trong ó xây dựng là chủ yếu và lâu dài
─ Thực hiện ường lối phát triển kinh tế xã hội hài hòa ảm bảo cho các thành phần kinh tế, thành phần xã hội
ều có iều kiện phát triển
─ Phương thức chủ yếu ể xây dựng chủ nghĩa xã hội là “ em tài dân, sức dân, của dân mà làm lợi cho dân”, “
ó là chủ nghĩa xã hội nhân dân'', không phải là chủ nghĩa xã hội Nhà nước“; xây dựng chủ nghĩa xã hội
không thể bằng mệnh lệnh từ trên xuống.
─ Coi trọng vai trò quyết ịnh của biện pháp tổ chức thực hiện và phát huy nỗ lực chủ quan trong việc thực
hiện kế hoạch kinh tế xã hội. Hồ Chí Minh chủ trương: chỉ tiêu một, biện pháp mười, quyết tâm hai
mươi,...có như thế kế hoạch mới hoàn thành tốt ược
─ Học tập kinh nghiệm từ các nước tuy nhiên không ược rập khuôn, giáo iều, sao chép mà vận dụng một cách
sáng tạo, phù hợp iều kiện trong nước
─ Đi sâu vào thực tiễn ể iều tra khảo sát từ thực tiễn và ề xuất các vấn ề phương pháp cho CM d. Vận dụng:
1. Tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội từ một nền sản xuất nhỏ bỏ qua giai oạn phát triển tư bản chủ nghĩa nên lâu dài rất khó khăn
2. Xây dựng cơ sở kinh tế kiến trúc thượng tầng về chính trị và tư tưởng văn hóa → trở thành một nước XHCN phồn vinh
3. Đảng ta xác ịnh nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế có nhiều hình thức xã hội, nhiều thành phần
4. Tiếp thu, kế thừa những thành tựu mà nhân loại ã ạt ược ể phát triển nhanh lực lượng sản xuất, lOMoAR cPSD| 49519085
xây dựng nền kinh tế hiện ại
3. Mối quan hệ giữa ộc lập dân tộc và CNXH trong quan iểm của HCM
1. Độc lập dân tộc là cơ sở, tiền ề ể tiến lên chủ nghĩa xã hội
─ Trong cương lĩnh ầu tiên của Đảng (2/1930),Hồ Chí Minh khẳng ịnh phương hướng chiến lược của cách
mạng nước ta là: “làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ ịa cách mạng ể i tới xã hội cộng sản”. Như vậy,
giải phóng dân tộc, giành ộc lập dân tộc sẽ là mục tiêu ầu tiên của cách mạng, là cơ sở, tiền ề cho mục tiêu
tiếp theo là tiến lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
─ Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, ộc lập dân tộc bao gồm cả nội dung dân tộc và dân chủ; ộc lập phải gắn liền
với thống nhất, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ và hơn nữa ộc lập dân tộc cũng phải gắn liền với tự do, cơm
no, áo ấm, hạnh phúc cho nhân dân. Mục tiêu giải phóng dân tộc phải hướng ến chủ nghĩa xã hội.
─ Đấu tranh giành ộc lập dân tộc là tiền ề cho một cuộc cách mạng tiếp theo – cách mạng xã hội chủ nghĩa. Vì
vậy, cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân càng sâu sắc, triệt ể thì càng tạo ra những tiền ề thuận lợi, sức
mạnh to lớn cho cách mạng xã hội chủ nghĩa.
2. Chủ nghĩa xã hội là iều kiện ể bảo ảm nền ộc lập dân tộc vững chắc
─ Chủ nghĩa xã hội là xu thế tất yếu của thời ại và phù hợp với lợi ích của nhân dân Việt Nam: “Chỉ có chủ
nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng ược các dân tộc bị áp bức và những người lao ộng
trên thế giới khỏi ách nô lệ”.
─ Nước ộc lập mà người dân không ược tự do, hạnh phúc thì nền ộc lập ấy cũng không có ý nghĩa gì, vì
vậy sau khi ã giành ộc lập phải tiến lên chủ nghĩa xã hội, xây dựng một xã hội “hòa bình, ộc lập,
thống nhất, dân chủ, giàu mạnh”; em lại cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc của nhân dân và bảo ảm
vững chắc nền ộc lập dân tộc.
─ Chủ nghĩa xã hội, theo Hồ Chí Minh, còn là một xã hội tốt ẹp, không còn chế ộ áp bức bóc lột; ó là một
xã hội bình ẳng, công bằng và hợp lý; có nền kinh tế phát triển cao, gắn liền với sự phát triển của khoa
học kỹ thuật, bảo ảm ời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân; là một xã hội có sự phát triển cao ạo
ức và văn hoá; hoà bình hữu nghịvới tất cả các nước dân chủ trên thế giới.
Như vậy, theo Hồ Chí Minh, xây dựng chủ nghĩa xã hội là em lại tự do, hạnh phúc của người dân, làm cho ất
nước phát triển mạnh mẽ, tạo nền tảng vững chắc ể bảo vệ nền ộc lập dân tộc. lOMoAR cPSD| 49519085
3. Điều kiện ể bảo ảm ộc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội
Theo Hồ Chí Minh, cần có những iều kiện cơ bản sau:
Một là, phải bảo ảm vai trò lãnh ạo tuyệt ối của ảng cộng sản trong suốt tiến trình cách mạng.
Hai là, phải củng cố và tăng cường khối ại oàn kết dân tộc mà nền tảng là khối liên minh công – nông. Ba là,
phải oàn kết, gắn bó chặt chẽ với cách mạng thế giới. Đoàn kết quốc tế, theo Hồ Chí Minh, là ể tạo ra một sức
mạnh to lớn cho cách mạng và cũng ể góp phần chung cho nền hoà bình, ộc lập, dân chủ và chủ nghĩa xã hội trên thế giới.
Các iều kiện trên phải ược bảo ảm, gắn bó chặt chẽ với nhau sẽ góp phần bảo vệ nền ộc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
5. Những luận iểm cơ bản của Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam (Sự ra ời, vai trò,
bản chất của Đảng; vấn ề xây dựng ảng trong sạch vững mạnh...) và ý nghĩa của nó ối với
quá trình xây dựng Đảng ta trong sạch vững mạnh. a, Tư tưởng HCM về sự ra ời của ĐCSVN
Đảng Cộng sản Việt Nam là sản phẩm của sự kết hợp lí luận Chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào
công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam.
- Các nhà kinh iển của Chủ nghĩa Mác - Lênin khái quát quy luật hình thành và phát triển các Đảng Cộng
sản là do sự kết hợp phong trào công nhân với lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin
- Vận dụng Chủ nghĩa Mác - Lênin vào iều kiện cụ thể của cách mạng Việt Nam, Hồ Chí Minh phát hiện ra
quy luật ặc thù sự ra ời của Đảng Cộng sản Việt Nam là sự kết hợp lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, phong
trào công nhân và phong trào yêu nước.
- Đảng Cộng sản Việt Nam ra ời vẫn tuân theo quy luật phổ biến sự hình thành Đảng Cộng sản trên thế giới
ồng thời có thêm một yếu tố ặc thù là phong trào yêu nước
- Cơ sở khách quan dẫn ến quy luật ặc thù sự hình thành Đảng Cộng sản Việt Nam:
+ Giai cấp công nhân Việt Nam mới ược hình thành (chủ yếu sau chiến tranh thế gới lần thứ nhất), số
lượng ít (Hồ Chí Minh ước oán chưa vượt quá 2% dân số), lại chủ yếu là công nhân nông nghiệp.
Phong trào công nhân ã bước ầu ược hình thành nhưng thực lực chưa ủ mạnh ể có thể ộc lập dẫn dắt
phong trào ấu tranh của dân tộc
+ Yêu nước là cái trường tồn trong lịch sử dân tộc Việt Nam là yếu tố có trước và là một phong trào thực
sự to lớn, thúc ẩy phong trào ấu tranh của giai cấp công nhân, nhất là khi giai cấp công nhân mới ra ời lOMoAR cPSD| 49519085
+ Phong trào yêu nước với phong trào công nhân có mục tiêu chung là giải phóng dân tộc; quyền lợi giai
cấp công nhân và quyền lợi của toàn thể dân tộc hòa quyện làm một. Yêu nước chân chính là yêu nước
trên lập trường giai cấp công nhân, và chỉ có kết hợp với phong trào yêu nước của dân tộc, giai cấp
công nhân mới có thể ưa sự nghiệp cách mạng ến thành công.
+ Phong trào công nhân và phong trào yêu nước ều có yêu cầu khách quan là kết hợp với chủ nghĩa Mác – Lênin
+ Ở Việt Nam phong trào yêu nước của tầng lớp trí thức phát triển rất sôi nổi và chính bộ phận trí thức
yêu nước tiên tiến là những người ầu tiên tiếp thu ược Chủ nghĩa Mác - Lênin và họ ã ra sức hoạt ộng
thúc ẩy sự kết hợp giữa Chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước ẫn
ến sự xuất hiện những tổ chức cộng sản ầu tiên ở Việt Nam và trên cở sở ó thành lập nên Đảng Cộng sản Việt Nam.
b, Tư tưởng Hồ Chí Minh về bản chất của Đảng Cộng sản Việt Nam:
+ Thứ nhất, Hồ Chí Minh phải xây dựng một Đảng Cộng sản vững mạnh trong iều kiện một nước thuộc ịa lạc
hậu, nơi mà giai cấp công nhân còn rất non trẻ và nhỏ bé Đảng Cộng sản Việt Nam trước hết là Đảng của giai cấp công nhân Việt Nam.
+Thứ hai, Hồ Chí Minh khẳng ịnh: Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng của giai cấp công nhân, của nhân dân
lao ộng và của cả dân tộc. Do lợi ích của giai cấp công nhân, của các tầng lớp nhân dân lao ộng, của cả dân
tộc Việt Nam chỉ có thể ược ảm bảo khi toàn thể dân tộc oàn kết dưới sự lãnh ạo của Đảng Cộng sản Việt
Nam, nên Hồ Chí Minh khẳng ịnh: Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng của giai cấp công nhân, của nhân dân
lao ộng và của cả dân tộc. Như vậy, cần phải xây dựng một Đảng Cộng sản vừa là Đảng của giai cấp vừa là
Đảng của nhân dân lao ộng, của cả dân tộc.
- Bản chất giai cấp công nhân của Đảng Cộng sản Việt Nam thể hiện:
+ ĐCSVN là ội tiên phong chiến ấu và là tổ chức cao nhất của giai cấp công nhân Việt Nam.
+ ĐCSVN lấy Chủ nghĩa Mác - Lênin – hệ tư tưởng của GCCN làm nền tảng và kim chỉ nam cho hành ộng.
+ ĐCS ược tổ chức và hoạt ộng theo các nguyên tắc dựa trên hệ tư tưởng của giai cấp CN
+ Mục tiêu, lý tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam là thực hiện chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Đó là
sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam. c, Tư tưởng HCM về vai trò của ĐCSVN
* Vai trò của Đảng về mặt lý luận, theo Hồ Chí Minh thể hiện ở chỗ:
─ Sự ra ời của Đảng áp ứng yêu cầu của lịch sử là vạch ra ược ường lối cách mạng úng ắn dẫn ường cho dân tộc lOMoAR cPSD| 49519085
─ Khi có Đảng, ể cách mạng thành công Đảng tập hợp, tổ chức, giáo dục, lãnh ạo quần chúng tham gia cách mạng
─ Sau khi cách mạng thành công, vẫn cần có sự lãnh ạo của Đảng Cộng sản, Đảng vẫn phải tổ chức, lãnh
ạo, giáo dục quần chúng, ể ưa nhân dân lao ộng ến thắng lợi cuối cùng”.
* Vai trò của Đảng trong thực tiễn, theo Hồ Chí Minh thể hiện ở chỗ:
─ Mục ích của Đảng Cộng sản Việt Nam là giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con
người, ngoài ra Đảng không có mục ích nào khác.
─ Đảng ã thu phục, oàn kết, tập hợp các tầng lớp nhân dân; ịnh hướng các nguồn lực tạo thành sức
mạnh tổng hợp ủ khả năng giải quyết các nhiệm vụ do lịch sử ặt ra.
─ Trước những sai lầm, Đảng ều phát hiện sớm và kịp thời sửa chữa với một thái ộ kiên quyết nhất,
Đảng ã trở thành nhân tố quyết ịnh hàng ầu mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam từ 1930 ến nay.
d, Vấn ề xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh
a. Đảng phải thường xuyên tự chỉnh ốn và ổi mới
- Hồ Chí Minh ặc biệt coi trọng công tác xây dựng, chỉnh ốn Đảng, khi viết và nói về vấn ề này, người ta thường
sử dụng các cụm từ “việc chính’’, “việc cần kíp’’, “việc phải làm ngay’’, “trước tiên’’, “trước hết’’...
- Hồ Chí Minh quan niệm những khuyết iểm, thiếu sót trong Đảng là việc bình thường. Vì vậy, chỉnh ốn Đảng
không phải là giải pháp tình thế mà là một công việc thường xuyên, gắn liền với sự tồn tại, phát triển của Đảng.
- Xây dựng Đảng là một nhiệm vụ tất yếu thường xuyên, vừa cấp bách vừa lâu dài, bị chế ịnh bởi quá trình phát
triển liên tục của các giai oạn cách mạng khác nhau dưới sự lãnh ạo của Đảng
- Trong các trường hợp sau ây thì chỉnh ốn Đảng mang tính cấp bách:
+ Khi Đảng mắc sai lầm, khuyết iểm hoặc gặp khó khăn (giúp cán bộ, ảng viên củng cố lập trường, quan
iểm, bình tĩnh sáng suốt, không bi quan giao ộng).
+ Khi cách mạng trên à thắng lợi (giúp xây dựng những quan iểm tư tưởng cách mạng, khoa học,
ngăn ngùa chủ quan, tự mãn, lạc quan tếu và bệnh “kiêu ngạo cộng sản’’, công thần, ịa vị.)
+ Khi cách mạng chuyển sang giai oạn mới có tính bước ngoặt. (giúp Đảng nâng cao tầm lãnh ạo cả về
chính trị, chuyên môn ảm bảo cho Đảng có ược những phẩm chất và năng lực lãnh ạo mới... ảm bảo cho Đảng
luôn giữ ược vai trò tiên phong)
- Mục ích ổi mới, chỉnh ốn Đảng là làm cho Đảng luôn trong sạch, giữ vững vai trò tiên phong của giai cấp, của
dân tộc ồng thời là cơ hội ể mỗi cán bộ ảng viên tăng cường tự rèn luyện, giáo dục và tu dưỡng lý tưởng, phẩm
chất ạo ức cách mạng hoàn thành các nhiệm vụ ược giao phó. lOMoAR cPSD| 49519085
Trong iều kiện Đảng cầm quyền, Đảng ứng trước nguy cơ của chủ nghĩa quan liêu xa rời quần chúng vì
vậy, việc ổi mới chỉnh ốn Đảng càng có ý nghĩa quan trọng và càng cần phải tiến hành thường xuyên. Việc ổi
mới chỉnh ốn Đảng càng có ý nghĩa quan trọng và càng cân phải tiến hành thường xuyên bởi quyền lực có tính
hai mặt: quyền lực nếu ược sử dụng úng ắn có sức mạnh to lớn ể cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới; ngược
lại nếu bị thoái hóa biến chất thì sẽ có tác hại ghê ghớm thậm chí có thể làm sụp ổ cả chế ộ xã hội. Để ngăn chặn
và ẩy lùi nguy cơ biến chất quyền lực thì cần phải thường xuyên Chỉnh ốn, ổi mới Đảng.
b. Đảng là ạo ức, là văn minh
* Một ảng văn minh:
- Một Đảng văn minh là ảng ược xây dựng dựa trên tư tưởng, lý luận khoa học, nhân văn cao ẹp.
+ Hồ Chí Minh khẳng ịnh: cách mạng thì phải có ảng, ảng phải có chủ nghĩa “làm cốt” – nền tảng tư
tưởng, ể thống nhất tư tưởng, ý chí và hành ộng của toàn Đảng, ể có cơ sở lý luận khoa học xây dựng
ường lối, chủ trương chính sách úng ắn trong quá trình lãnh ạo cách mạng.
+ Đảng Cộng sản Việt Nam phải lấy Chủ nghĩa Mác - Lênin làm cốt vì Chủ nghĩa Mác - Lênin là hệ tư
tưởng của giai cấp công nhân là học thuyết chân chính nhất, cách mạng nhất trong thời ại hiện nay.
Chủ nghĩa Mác - Lênin còn là học thuyết khoa học ể cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới nhằm giải
phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người
- Khi khẳng ịnh chủ nghĩa Mác - Lênin là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành ộng, HCM yêu cầu:
+ Toàn Đảng phải ra sức học tập nâng cao trình ộ lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin. Việc học tập chủ
nghĩa Mác - Lênin phải luôn luôn phù hợp với ối tượng và thiết thực.
+ Khi vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin phải sáng tạo, tránh giáo iều, ồng thời cũng phải tránh xa rời
các nguyên tắc của hủ nghĩa Mác - Lênin, ấu tranh chống các khuynh hướng cơ hội, xét lại chủ nghĩa
Mác - Lênin và các tư tưởng phản ộng khác.
+ Đảng cần chú ý tổng kết kinh nghiệm của các Đảng Cộng sản các nước anh em và thực tiễn cách
mạng Việt Nam ể làm phong phú thêm kho tàng lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, ồng thời phải kiên
quyết ấu tranh bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin.
* Một Đảng chân chính phải có ạo ức cách mạng
+ Một Đảng chân chính phải có ạo ức cách mạng. Đạo ức không chỉ tạo nên uy tín, sức mạnh cho Đảng
mà còn giúp cho Đảng có ủ tư cách lãnh ạo nân dân. lOMoAR cPSD| 49519085
+ Đạo ức cách mạng là ạo ức mang bản chất giai cấp công nhân – ạo ức cộng sản chủ nghĩa mà nội dung
cốt lõi là chủ nghĩa nhân ạo chiến ấu
+ Giáo dục ạo ức cách mạng cho cán bộ dẩng viên là một nội dung quan trọng của công tác xây dựng
Đảng, bởi Đảng cũng phải lấy Đức làm gốc và bảo ảm cho Đảng luôn trong sạch vững mạnh.
+ Đảng cũng phải lấy Đức làm gốc ể bảo ảm cho Đảng luôn trong sạch vững mạnh làm tròn vai trò tiên
phong ối với giai cấp và dân tộc
c. Những nguyên tắc trong hoạt ộng của Đảng
─ Xây dựng Đảng về chính trị bao gồm: xây dựng ường lối chính trị, xây dựng và thực hiện nghị quyết, xây
dựng và phát triển hệ tư tưởng chính trị, bảo vệ chính trị trong ó xây dựng ường lối chính trị úng ắn là vấn
ề sinh tử ối với ự tồn tại và phát triển của Đảng. Đảng có thể phạm phải sai lầm, khuyết iểm, nhưng tuyệt
ối không ược sai lầm về ường lối chính trị.
─ Xây dựng Đảng về tổ chức phải tuân theo các nguyên tắc của một chính ảng vô sản kiểu mới theo tư tưởng của Lênin:
+ Tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt cơ bản và quan trọng nhất của Đảng nhằm làm cho
“Đảng tuy ông người nhưng tiến hành chỉ như một người’’. Dân chủ nghĩa là mọi người ược tự do trình bày
ý kiến của mình, tranh luận với các ý kiến của người khác. Nhưng phải tránh dân chủ hình thức, dân chủ
quá trớn hoặc tập trung quan liêu, chuyên quyền, ộc oán.
+ Tập thể lãnh ạo, cá nhân phụ trách. Cần phải có tập thể lãnh ạo vì, theo Hồ Chí Minh, một người dù tài
giỏi cũng không thấy và cũng không thể xem xét tất cả các mặt của vấn ề, nhiều người thì nhiều kinh
nghiệm, người thấy rõ mặt này, người thấy rõ mặt khác, góp kinh nghiệm và sự xem xét của nhiều người
thì thấy rõ tất cả các mặt của vấn ề.
+ Tập thể lãnh ạo và cá nhân phụ trách phải luôn i ôi với nhau
+ Phê bình và tự phê bình: Phải thực hiện nguyên tắc này vì “mọi người ều có thiện - ác ở trong lòng’’,
“không ai tránh khỏi khuyết iểm’’, nên “Thang thuốc hay nhất là thiết thực phê bình và tự phê bình’ .
Mục ích của phê và tự phê bình là ể tăng cường tình oàn kết trong Đảng và giúp nhau cùng tến bộ.
Thái ộ phê và tự phê bình phải thành khẩn, trung thực, kiên quyết và có văn hóa.
+ Kỷ luật nghiêm minh, tự giác: sức mạnh của Đảng bắt nguồn từ ý thức kỷ luật nghiêm minh và tự giác
trong ó kỷ luật nghiêm minh thuộc về tổ chức Đảng, kỷ luật tự giác thuộc về ảng viên. lOMoAR cPSD| 49519085
+ Đoàn kết thống nhất trong Đảng: ây là nguyên tắc Hồ Chí Minh ặc biệt coi trọng bởi vì oàn kết thống
nhất trong Đảng là cội nguồn sức mạnh của Đảng ồng thời là cơ sở xây dựng khối oàn kết dân tộc.
d. Xây dựng ội ngũ cán bộ, ảng viên.
─ Theo Hồ Chí Minh cán bộ là dây truyền của bộ máy, là cầu nối trung gian giữa Đảng, nhà nước với nhân dân,
mọi việc thành hay bại là do cán bộ tốt hay kém. Cán bộ phải có ủ ức, tài trong ó ức là gốc. Công tác cán bộ
là công tác “gốc” của Đảng.
─ Hồ Chí Minh ặc biệt quan tâm ến việc xây dựng ội ngũ cán bộ, Người coi cán bộ là “Cái gốc của mọi công
việc’’, ‘’Muôn việc thành công hay thất bại ều do cán bộ tốt hay kém’
─ Nội dung của công tác cán bộ bao hàm: tuyển chọn, ào tạo, bồi dưỡng cán bộ; Đánh giá úng cán bộ; sử dung,
bố trí úng cán bộ (dụng nhân như dụng mộc); thực hiện ầy ủ chính sách ối với cán bộ.
5. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước kiểu mới ở Việt Nam (làm rõ
các luận iểm cơ bản của Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước của dân do dân vì dân, các
biện pháp cơ bản xây dựng nhà nước nhất là mối quan hệ giữa ạo ức và pháp luật trong
xây dựng nhà nước kiểu mới ở Việt Nam...) và sự vận dụng quan iểm của Hồ Chí
Minh trong xây dựng Nhà nước ta hiện nay.
a, Các luận iểm cơ bản của HCM về việc x.dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân
Quan niệm của HCM về nhà nước của dân, do dân, vì dân -
Nhà nước của dân:
+ Là nhà nước mà tất cả mọi quyền bính trong nước là của toàn thể nhân dân Việt Nam
+ Dân là chủ nhà nước, mọi quyền lực ều thuộc về nhân dân. Quyền bính của cán bộ, công chức nhà nước là
do dân ủy nhiệm, giao phó.
+ Dân có quyền bầu và bãi miễn người thay mặt mình vào Quốc hội và các cơ quan quyền lực NN - Nhà nước do dân:
+ Nhà nước do dân lập ra - Dân cử ra các ại diện của mình tham gia quản lý nhà nước và XH;
+ Nhà nước do dân xây dựng, ủng hộ và bảo vệ; nhà nước ược dân phê bình, giám sát, tạo iều kiện ể nhà nước
ngày càng hoàn thiện hơn.
+ Các cơ quan nhà nước, cán bộ công chức phải lắng nghe ý kiến nhân dân, liên hệ chặt chẽ với nhân dân, chịu
sự kiểm soát của nhân dân.
- Nhà nước vì dân:
+ Mọi hoạt ộng của nhà nước ều phải vì nhân dân, hướng vào việc phục vụ nhân dân. Đem lại quyền lợi cho
nhân dân là mục tiêu cơ bản của nhà nước ta. lOMoAR cPSD| 49519085
+ Mọi công chức nhà nước từ Chủ tịch nước trở xuống ều là công bộc (người phục vụ chung của xã hội) của
dân: “Việc gì lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì hại ến dân, ta phải hết sức tránh. Chúng ta phải yêu dân,
kính dân thì dân mới yêu ta, kính ta”
+ Chính quyền các cấp phải chăm lo cho dân từ việc lớn ến việc nhỏ, các cơ quan nhà nước quản lý xã hội là ể lo cho dân
+ Cán bộ nhà nước là người phục vụ, ồng thời còn là người lãnh ạo, người hướng dẫn của nhân dân
c. Các biện pháp xây dựng nhà nước nhất là mối quan hệ giữa ạo ức và pháp luật trong xây dựng nhà nước kiểu mới:
+ Hoàn thiện hệ thống pháp luật (hệ thống pháp luật ầy ủ và phù hợp với ời sống xã hội)
+ Ra sức tuyên truyền giáo dục pháp luật trong cán bộ và nhân dân
+ Xây dựng cơ chế kiểm tra giám sát hữu hiệu, ảm bảo cho pháp luật thi hành nghiêm minh trong cán bộ và nhân dân
+ Tích cực nâng cao dân trí, nâng cao văn hóa chính trị, làm cho người dân biết hưởng quyền dân chủ, biết dùng
quyền dân chủ, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám phê bình các cơ quan nhà nước.
+ Xây dựng ội ngũ cán bộ, công chức nhà nước có ủ ức tài với những phẩm chất cơ bản: Trung thành với
cách mạng và tổ quốc; nhiệt tình, thành thạo công việc hành chính, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ; Dám phụ
trách, dám quyết oán, dám chịu trách nhiệm, liên hệ mật thiết với nhân dân, tự phê binh và phê bình, có ý
thức xây dựng nhà nước trong sạch, vững mạnh.
+ Tăng cường pháp luật: hoàn thiện pháp luật, xử lý mọi sai phạm một cách nghiêm minh theo úng quy ịnh của pháp luật
+ Tăng cường pháp luật phải i ôi với ẩy mạnh giáo dục ạo ức
c. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng Nhà nước ta hiện nay
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ, về xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân có giá trị lý luận và thực
tiễn sâu sắc, ịnh hướng cho việc xây dựng và hoàn thiện nền dân chủ, Nhà nước kiểu mới ở Việt Nam. Việc xây
dựng Nhà nước ta hiện nay cần:
- Phát huy dân chủ i ôi với tăng cường pháp chế XHCN, ảm bảo thực sự tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân.
- Cải cách và kiện toàn bộ máy hành chính nhà nước, xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong sạch vững mạnh:
+ Nền hành chính nước ta còn bộc lộ nhiều yếu kém: Quan liêu, xa dân, xa cơ sở; phân tán, thiếu trật tự kỷ
cương; tham nhũng, lãng phí của công; bộ máy nhà nước cồng kềnh kém hiệu quả; ội ngũ cán bộ còn yếu về
kiến thức, năng lực, một bộ phận kém phẩm chất, hư hỏng.
+ Cải cách bộ máy hành chính là một quá trình, phải ược tiến hành ồng bộ trên nhiều mặt. Cần làm cho ội ngũ
công chức nhà nước quán triệt nhận thức: Nhà nước là một tổ chức công quyền thể hiện quyền lực của nhân
dân, công chức nhà nước là công bộc của nhân dân. Bên cạnh chức năng quản lý, Nhà nước còn thực hiện
chức năng dịch vụ công.
- Tăng cường sự lãnh ạo của Đảng ối với Nhà nước; gắn xây dựng chỉnh ốn Đảng với cải cách bộ máy hành chính nhà nước. lOMoAR cPSD| 49519085
6. Nội dung cơ bản tư tưởng Hồ Chí Minh về ại oàn kết dân tộc và vấn ề xây dựng khối ại
oàn kết ở nước ta hiện nay.
1/ Quan iểm cơ bản của HCM về ại oàn kết dân tộc:
a, Đại oàn kết dân tộc là vấn ề chiến lược, ảm bảo thành công của CM:
─ Đoàn kết dân tộc là tư tưởng cơ bản, nhất quán, xuyên suốt quá trình cách mạng VN. Đó là chiến lược tập
hợp mọi lực lượng, nhằm hình thành sức mạnh to lớn của toàn dân tộc trong cuộc ấu tranh với kẻ thù dân tộc
và giai cấp. ─
Đoàn kết dân tộc phải luôn ược nhận thức là vấn ề sống còn của CM.
b, Đại oàn kết dân tộc là mục tiêu và nhiệm vụ hàng ầu của CM:
─ HCM luôn ặt ại oàn kết dân tộc lên hàng ầu, ở bất cứ giai oạn cách mạng nào. Cần phải quán triệt ại oàn
kết dân tộc trong mọi ường lối, chủ trương, chính sách của CM, của Đảng và Nhà nước.
─ Đại oàn kết dân tộc là mục tiêu, nhiệm vụ hàng ầu của toàn Đảng, toàn dân trong cuộc ấu tranh tự giải
phóng, là nhu cầu nội tại khách quan của quần chúng nhân dân lao ộng.
─ Đảng và những người cách mạng phải ra sức tuyên truyền, giáo dục tinh thần yêu nước và oàn kết cộng
ồng cho các tầng lớp nhân dân ở mọi nơi, mọi lúc, mọi iều kiện hoàn cảnh, tập hợp và chuyển nhu cầu khách
quan ó thành tổ chức, thành sức mạnh to lớn ể ấu tranh cho ộc lập dân tộc, tự do, hạnh phúc của nhân dân. c,
Đại oàn kết dân tộc là ại oàn kết toàn dân:
─ Theo HCM, muốn thực hiện ược ại oàn kết dân tộc thì phải kế thừa truyền thống yêu nước – nhân nghĩa
– oàn kết dân tộc; phải biết khoan dung ộ lượng với con người, kể cả những người lầm ường lạc lối khi
họ biết hối cải, hoặc những kẻ trước ây chống chúng ta nhưng nay không còn chống nữa, ta vẫn mở
rộng cửa oàn kết với họ.
─ Theo HCM, ại oàn kết dân tộc không phải là một tập hợp ngẫu nhiên, tự phát, nhất thời, mà phải là một
tập hợp bền vững của các lực lượng xã hội có ịnh hướng, có tổ chức, có sự lãnh ạo dựa trên một cơ sở
lý luận khoa học. Lực lượng tạo nền tảng vững chắc cho oàn kết rộng rãi chính là công – nông và các
tầng lớp nhân dân khác. Liên minh công – nông – tri thức là cơ sở, là lực lượng nòng cốt ể oàn kết toàn
dân trên Mặt trận dân tộc thống nhất.
d, Đại oàn kết dân tộc phải biến thành sức mạnh vật chất có tổ chức – tổ chức ó chính là Mặt trận dân
tộc thống nhất: -
Cả dân tộc khi khi ược giác ngộ về mục tiêu chiến ấu chung, ược tổ chức và hoạt ộng theo một ường lối
chính trị úng ắn sẽ trở thành một lực lượng to lớn, có sức mạnh vô ịch. -
Đại oàn kết dân tộc có phạm vi rộng lớn, nhiều tầng nấc, nhiều cấp ộ. Trên phạm vi dân tộc, hình thức tổ
chức oàn kết là Mặt trận dân tộc thống nhất mà trong từng thời kỳ cách mạng có thể có những hình thức
và tên gọi khác nhau như: Hội phản ế ồng minh 1930, Mặt trận dân chủ 1936, Mặt trận Việt Minh 1941,
Mặt trận Tổ quốc 1955-1976 ến nay. -
MTDTTN muốn trở thành một tổ chức cách mạng to lớn cần ược xây dựng theo những nguyên tắc cơ bản sau:
+ Đoàn kết phải xuất phát từ mục tiêu vì nước, vì dân, trên cơ sở yêu nước, thương dân, chống áp bức,
bóc lột, xóa bỏ nghèo nàn, lạc hậu.
+ Đại oàn kết dân tộc phải ược xây dựng trên nền tảng của Liên minh công – nông – lao ộng trí óc.
+ Hoạt ộng theo nguyên tắc hiệp thương dân chủ. lOMoAR cPSD| 49519085
+ Đoàn kết phải lâu bề, chặt chẽ, oàn kết thực sự, chân thành, thân ái, giúp ỡ nhau cùng tiến bộ. -
Trong quá trình oàn kết cần chống 2 khuynh hướng là “cô ộc” ,“hẹp hòi” và oàn kết một chiều, không ấu
tranh úng mức. -
Trong khối ại oàn kết, Đảng không chỉ là một bộ phận bình ẳng mà còn là lực lượng lãnh ạo, là linh hồn
của khối ại oàn kết dân tộc.
2/ Vấn ề xây dựng khối ại oàn kết ở nước ta hiện nay: a, Những nhân tố
ảnh hưởng ến việc xây dựng khối ại oàn kết dân tộc: - Thuận lợi:
+ Thế giới ang vận ộng theo chiều hướng các dân tộc trên thế giới ngày càng xích lại gần nhau hơn, nhân
loại ngày càng nhận thức sâu sắc và khao khát về một xã hội hòa bình, tiến bộ, hợp tác, cùng phát triển.
+ Khoa học phát triển vô cùng mạnh mẽ ã ặt cả thế giới trước xu thế tòan cầu hóa, góp phần làm tăng cường
tình hữu nghị giữa các dân tộc, tuy cũng chứa ựng khả năng phân hóa giữa các dân tộc sẽ ngày càng trở nên
gay gắt hơn.
+ Ở trong nước, chúng ta bước vào thế kỷ mới sau 15 năm ổi mới với những thành tựu áng ghi nhận, vị thế
của dân tộc ta trên thế giới ược nâng cao rõ nét, niềm tin của nhân dân vào chính sách ổi mới ược giữ vững và
tăng cường. -
Khó khăn, thách thức:
+ Cùng với xu hướng toàn cầu hóa, xu hướng ly tán, chia cắt cũng tồn tại.
+ Cuộc ấu tranh ý thức hệ vẫn diễn ra dai dẳng, gay gắt, các thế lực thù ịch vẫn muốn tìm mọi cách tiêu diệt
cnxh tới tận gốc.
+ Nền kinh tế thị trường cùng với quá trình nghiệp công nghiệp hóa, hiện ại hóa ặt ra nhiều vấn ề như sự
phân hóa giàu nghèo giữa các tầng lớp dân cư, các vùng..., các hiện tượng tiêu cực trong xã hội vẫn còn là hiện
tượng tương ối phổ biến. b, Xây dựng khối ại oàn kết toàn dân tộc trong thời kỳ mới ở nước ta: -
Mục tiêu chung: khơi dậy tinh thần tự tôn dt, quyết tâm chấn hưng ất nước, không bỏ lỡ cơ hội, vận hội
rửa ược cái nhục ói nghèo, lạc hậu, cái nhục tụt hậu xa hơn về kinh tế, khoa học kỹ thuật, công nghệ so
với các nước trong khu vực và trên thế giới. - Các nhiệm vụ cụ thể:
+ Về chính trị: cần tiếp tục phát triển tư tưởng HCM và truyền thống phương Đông về “Cầu ồng tồn dị”,
xóa bỏ dần những mặc cảm, những thiên kiến khác nhau, lấy liên minh công - nông - trí thức làm nòng cốt,
xây dựng một nước VN dân giầu, nước mạnh xã hội dân chủ công bằng văn minh.
+ Về kinh tế: xã hội phải tạo cho mọi người dân một cơ hội bình ẳng về pháp luật trong làm ăn kinh tế.
Khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển, khuyến khích làm giầu chính áng, i ôi với việc giúp dân xóa
ói giảm nghèo, ền ơn áp nghĩa…
+ Về chính sách ối ngoại: cần có sự nhận thức úng về vấn ề toàn cầu hóa từ ó xây dựng chiến lược hội
nhập của ất nước ta vào khu vực và thế giới; thực hiện chính sách ối ngoại ộc lập tự chủ, rộng mở, a phương
hóa, a dạng hóa các quan hệ quốc tế, có sách lược mềm dẻo trong các quan hệ a dạng và phức tạp của thế giới
ảm bảo cho chúng ta hòa nhập, nhưng không bị hòa tan.
7. Nội dung cơ bản tư tưởng ạo ức Hồ Chí Minh (vai trò của ạo ức cách mạng, các chuẩn
mực và các nguyên tắc rèn luyện ạo ức mới) và ý nghĩa của nó ối với việc “lập thân, lập
nghiệp” của thế hệ trẻ hiện nay?
a. Quan iểm Hồ Chí Minh về vai trò và sức mạnh của ạo ức * Đạo ức
là gốc, là nền tảng là nhân tố chủ chốt của người cách mạng - Đạo lOMoAR cPSD| 49519085
ức là một hình thái ý thức xã hội, là một bộ phận không thể thiếu của ý
thức xã hội, là nền tảng tinh thần của xã hội. Nó có khả năng tác ộng trở lại
và cải biến tồn tại xã hội. Giá trị ạo ức tinh thần khi ược con người tiếp
nhận sẽ biến thành một sức mạnh vật chất to lớn. -
Hồ Chí Minh ã thực sự làm một cuộc cách mạng trên lĩnh vực ạo ức ở Việt Nam, ó là nền ạo ức mới, ạo ức cách mạng. -
Hồ Chí Minh coi ạo ức là gốc, là nền tảng, là nhân tố chủ chốt của người cách mạng. Bởi vì, theo Hồ
Chí Minh giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho loại người là công việc to tát, nặng nề, là cuộc chiến
ấu khổng lồ mà tự mình không có ạo ức, không có căn bản, tự mình ã hủ hoá, xấu xa thì không còn làm việc gì nổi. -
Đạo ức là thước o lòng cao thượng của con người. -
Đạo ức còn là ộng lực giúp chúng ta vượt lên khi khó khăn cũng như lúc thuận lợi trong quá trình ấu tranh cách mạng. -
Đạo ức cách mạng không chỉ giúp cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới, xây dựng mỹ tục thuần phong mà
còn giúp người cách mạng tự hoàn thiện mình và không ngừng phát triển i lên. -
Trong tương quan giữa ức và tài, Hồ Chí Minh luôn coi ạo ức là “gốc”, là “nguồn”, là “nền tảng” là nhân
tố “chủ chốt” của người cách mạng.
* Đạo ức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội
- Theo Hồ Chí Minh, sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội chưa phải là ở lý tưởng cao xa, ở
mức sống vật chất dồi dào, ở tư tưởng ược tự do giải phóng, mà trước hết là ở những giá trị ạo ức cao ẹp, ở
những phẩm chất của những người cộng sản ưu tú, bằng tấm gương sống và hành ộng của mình, chiến ấu cho
lý tưởng ó trở thành hiện thực…
b. Quan iểm Hồ Chí Minh về những chuẩn mực ạo ức cách mạng
* Trung với nước, hiếu với dân
- Đây là chuẩn mực ạo ức nền tảng, quy ịnh hành vi ứng xử của cá nhân với cộng ồng. Theo quan niệm truyền
thống, trung là trung quân, là trung thành với vua mà trung thành với vua là trung thành với nước. Ở ây vua
với nước là một. Hiếu có nghĩa là con cái phải hiếu thảo với cha mẹ, chữ hiếu chỉ thu hẹp trong phạm vi gia
ình. Trong thời ại Hồ Chí Minh, Người ã ưa thêm vào nội dung mới, cách mạng, phản ánh ạo ức cao rộng
hơn, không phải trung với vua và chỉ có hiếu với cha mẹ mà “trung với nước, hiếu với dân”. - Từ “trung với
vua, hiếu với cha mẹ” chuyển thành “trung với nước, hiếu với dân” là một sự ảo lộn mang tính cách mạng
trong quan niệm ạo ức truyền thống. Hồ Chí Minh mong muốn mỗi người Việt Nam phải trung với nước,
hiếu với dân, suốt ời phấn ấu hy sinh vì ộc lập, tự do của Tổ quốc
- Tư tưởng hiếu với dân không chỉ dừng lại ở chỗ thương dân, mà còn phải hết lòng vì dân
* Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư lOMoAR cPSD| 49519085
- Phầm chất này lấy chính bản thân mỗi người làm ối tượng iều chỉnh. “Cần, kiệm, liêm, chính” ược giải thích như sau :
+ Cần tức là lao ộng cần cù, siêng năng, lao ộng có kế hoạch, sáng tạo, khai thác hết khả năng lao ộng
+ Kiệm tức là tiêu dùng hợp lý, là tiết kiệm sức lao ộng, thời gian, tiền của của dân, của nước và của bản thân
+ Liêm tức là “Luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân”;
+ Chính nghĩa là “không tà, thẳng thắn, ứng ắn”. Cần, kiệm, liêm, chính là nền tảng của ời sống mới, là
những ức tính không thể thiếu ược của mỗi con người cũng như trời có bốn mùa, ất có bốn phương - ó là quy luật tất yếu.
+ Chí công vô tư: không nghĩ ến mình trước, ham làm những việc ích quốc lợi dân, không ham ịa vị,
không màng công danh, vinh hoa phú quý.
- Cần, kiệm, liêm, chính sẽ dẫn ến chí công vô tư; ngược lại ã chí công vô tư một lòng vì nước, vì dân, vì
Đảng thì nhất ịnh sẽ thực hiện ược cần, kiệm, liêm, chính và có ược nhiều ức tính tốt khác.
* Thương yêu con người, sống có tình có nghĩa
- Phẩm chất yêu thương con người là một trong những phẩm chất ạo ức cao ẹp nhất của Hồ Chí Minh. Ở
Người, lòng yêu thương con người trước hết dành cho những người bị áp bức, bóc lột, những người lao ộng,
những người nô lệ, chứ không phải con người nói chung chung mà là mỗi người cụ thể.
- Phẩm chất yêu thương con người của Hồ Chí Minh ược thể hiện trong mối quan hệ “gia ình, anh em, họ
hàng, bầu bạn”, “ ồng bào cả nước” và “cả loài người”.
* Tinh thần quốc tế trong sáng
- Đó là tinh thần oàn kết quốc tế vô sản, mà Hồ Chí Minh ã nêu lên bằng mệnh ề: “Bốn phương vô sản ều là anh em”
- Tinh thần oàn kết với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao ộng các nước trên thế
- Tinh thần oàn kết của nhân dân Việt Nam với tất cả những người tiến bộ trên thế giới vì hoà bình, công lý và tiến bộ xã hội.
- Tinh thần quốc tế trong sáng hướng ến những mục tiêu lớn của thời ại là hoà bình, ộc lập dân tộc và chủ nghĩa
xã hội, là hợp tác và hữu nghị với tất cả các nước, các dân tộc.
c. Quan iểm Hồ Chí Minh về những nguyên tắc xây dựng ạo ức cách mạng
a. Nói i ôi với làm, nêu gương về ạo ức -
Đây không chỉ là nguyên tắc rèn luyện mà còn là cơ sở phân biệt giữa ạo ức cách mạng và những cái khác nó. -
Trong lĩnh vực ạo ức, lời nói phải i ôi với việc làm thì mới em lại hiệu quả thiết thực cho chính bản
thân mỗi người và có tác dụng ối với người khác. Nói i ôi với làm là phương pháp tu dưỡng là phải gắn lời lOMoAR cPSD| 49519085
nói với hành ộng trong thực tiễn, mọi lúc, mọi nơi, mọi hoàn cảnh. Nói nhiều làm ít, nói mà không làm, nói
một ường làm một nẻo thì chỉ em lại hậu quả phản tác dụng. -
Vấn ề nêu gương ạo ức cũng hết sức quan trọng và ặc biệt cần thiết. Nêu gương ạo ức là một nguyên
tắc rèn luyện ạo ức, ồng thời là cơ sở ể phân biệt ạo ức cách mạng và ạo ức cũ. Hồ Chí Minh yêu cầu ạo làm
gương phải ược quán triệt trong tất cả mọi ối tượng, mọi lĩnh vực từ Đảng, Nhà nước, các oàn thể, trong nhà
trường, gia ình, xã hội. -
Theo Hồ Chí Minh, nói i ôi với làm là nguyên tắc rèn luyện ạo ức quan trọng bậc nhất. Người thường
phê phán thói ạo ức giả ở một số cán bộ “vác mặt làm quan cách mạng” nói mà không làm, Người yêu cầu
phải tẩy sạch bệnh quan liêu.
b. Xây i ôi với chống, phải tạo thành phong trào quần chúng rộng rãi
• Muốn xây dựng ạo ức mới thì cùng với việc xây dựng, bồi dưỡng những phẩm chất tốt ẹp, nhất thiết
phải chống những biểu hiện sai trái xấu xa. Phải kết hợp giữa xây và chống là vì không phải “người
người ều tốt, việc việc ều hay”, Người yêu cầu phải kiên quyết chống ba loại kẻ thù nguy hiểm: tư tưởng
thực dân ế quốc, thói quen lạc hậu và chủ nghĩa cá nhân.
• Xây phải i ôi với chống, muốn xây phải chống, chống nhằm mục tiêu xây. Cũng chính vì vậy, Hồ Chí
Minh căn dặn toàn Đảng: “Phải kiên quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao ạo ức cách mạng, bồi
dưỡng tư tưởng tập thể, tinh thần oàn kết, tính tổ chức và tính kỷ luật”1.
• Việc xây dựng ạo ức mới trước hết phải ược tiến hành bằng việc giáo dục những phẩm chất, những chuẩn
mực ạo ức mới; bằng việc nêu gương người tốt, việc tốt, những tấm gương ạo ức trong sáng xuất hiện
trong cuộc sống và bằng việc khơi dậy ý thức ạo ức lành mạnh, ể mỗi người tự giác với trách nhiệm ạo
ức của mình. Người yêu cầu, với từng người, trước hết phải chiến thắng lòng tà trong mình, với việc,
với người nhất thiết phải phê phán, ấu tranh loại bỏ những hiện tượng phi ạo ức, tàn dư ạo ức cũ.
• Trong việc chống và xây ể có ạo ức mới, Hồ Chí Minh coi trọng việc chống chủ nghĩa cá nhân, xây dựng chủ nghĩa tập thể.
• Để xây và chống có kết quả, phải tạo thành phong trào quần chúng rộng rãi
• Về quan hệ giữa chống và xây, Hồ Chí Minh chỉ rõ chống là nhằm ể xây, chống i liền với xây, lấy xây
làm chính, lấy gương người tốt, việc tốt ể hàng ngày giáo dục lẫn nhau.
c. Tu dưỡng ạo ức suốt ời thông qua thực tiễn cách mạng
- Theo Hồ Chí Minh, ạo ức cách mạng không phải tự nhiên mà có, nó chỉ hình thành trong quá trình rèn luyện,
phấn ấu suốt ời. Mỗi người phải thường xuyên chăm lo tu dưỡng ạo ức, ó là công việc phải làm suốt ời,
không ược chủ quan tự mãn, sao nhãng rèn luyện. lOMoAR cPSD| 49519085
Theo Người: “Đạo ức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do ấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày
mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong. Có gì sung sướng
vẻ vang hơn là trau dồi ạo ức cách mạng ể góp phần xứng áng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và
giải phóng loài người”. Vì vậy, Người òi hỏi: “Gian nan rèn luyện mới thành công”,
“Hiền dữ âu phải là tính sẵn. Phần nhiều do giáo dục mà nên”, “Kiên trì và nhẫn nại, không nao núng tinh thần”.
- Tu dưỡng ạo ức cách mạng phải trên tinh thần tự giác, tự nguyện, dựa vào lương tâm của mỗi người và dư luận quần chúng.
Tóm lại, các nguyên tắc xây dựng ạo ức cách mạng, ạo ức mới luôn luôn gắn bó chặt chẽ, mật thiết với nhau.
Đó là nguyên tắc chỉ ạo cho mỗi người phấn ấu trở thành người có ức, có tài ể phục vụ tốt cho việc xây dựng
xã hội mới ở Việt Nam.
4/ Ý nghĩa của nó ối với việc “lập thân, lập nghiệp” của giới trẻ hiện nay?
- Ai cũng hiểu rõ tầm quan trọng của tài trong việc lập thân lập nghiệp, vì thế hệ trẻ nên ra sức học tập, tích
lũy kiến thức, nâng cao năng lực của bản thân, ể có “tài”… nhưng nếu chỉ dựa vào tài, vào năng lực thôi thì
chưa thể “lập thân lập nghiệp” ược. HCM ã nói: “ có tài mà không có ức chỉ là kẻ vô dụng”. Người có “ ức”,
nếu “tài” có chút khiếm khuyết thì vẫn có thể bổ sung, hoàn thiện thêm nên vẫn có thể tận dụng chút tài mọn
ể cống hiến hay ể “lập thân lập nghiệp”, nhưng người có tài mà không có ức thì sẽ i sai ường, làm những
việc bất lương, hại ến gia ình, bạn bè, xã hội.Đức và tài, phẩm chất và năng lực phải i ôi với nhau thì khi ó
cả 2 mới phát huy ược tác dụng.
- Trong vấn ề “lập thân lập nghiệp” hiện nay, thế hệ trẻ cần nhận thức úng vai trò của tài và ức, không xem
nhẹ cái nào. Đặc biệt, phải biết trong tài và ức thì ức là gốc, có vai trò chỉ hướng cho tài phát huy úng ắn. vì
vậy bên cạnh việc nâng cao trình ộ học vấn, tích lũy kiến thức, thế hệ trẻ cần phải biết rèn luyện ạo ức của bản thân.