BÀI TẬP VỀ ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP TRONG KIỂM TOÁN 2023

BÀI TẬP
ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP
Câu 1: Công ty Cổ phần Thương mại An Điền là công ty chuyên bán lẻ các loại đồ
chơi trong các cửa hàng chuyên doanh trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
Trong năm 2015, công ty đã quyết định thuê công ty Kiểm toán Hồng Tâm thực hiện
kiểm toán báo cáo tài chính năm 2014 để đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư. Vì công
ty Cổ phần Thương mại An Điền là khách hàng quen thuộc lâu năm và cũng đang sử
dụng dịch vụ tư vấn thuế do kiểm toán viên Trần Mai Linh của công ty Kiểm toán
Hồng Tâm thực hiện nên công ty Kiểm toán Hồng Tâm đã chấp nhận lời mời kiểm
toán và giao cho kiểm toán viên Trần Mai Linh làm trưởng đoàn kiểm toán.
Trong quá trình kiểm toán, đoàn kiểm toán của kiểm toán viên Trần Mai Linh đã
tham gia nhiều bữa tiệc ăn uống do công ty Cổ phần Thương Mại An Điền tổ chức,
đặc biệt thời gian này, kiểm toán viên Trần Mai Linh được chính thức trở thành cổ
đông của công ty Cổ phần Thương Mại An Điền. Do đó, khi kết thúc quá trình kiểm
toán, kiểm toán viên Trần Mai Linh phát hành báo cáo kiểm toán với ý kiến chấp nhận
toàn phần đối với báo cáo tài chính năm 2014 của công ty Cổ phần Thương mại An
Điền mặc dù vẫn còn tồn tại một sai sót trọng yếu cần phải điều chỉnh.
Yêu cầu: Anh (chị) hãy cho biết kiểm toán viên Trần Mai Linh có vi phạm
nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp theo Quyết định số 87/2005/QĐ-BTC do Bộ tài chính
ban hành trong tình huống trên không? Giải thích. Lời giải:
KTV và công ty kiểm toán đã vi phạm các nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp sau:
- Độc lập: QĐ 87/2005 của Bộ tài chính ban hành quy định:
Trong quá trình kiểm toán hoặc cung cấp dịch vụ kế toán, kiểm toán viên hành
nghề và người hành nghề kế toán phải thực sự không bị chi phối hoặc tác động bởi bất
kỳ lợi ích vật chất hoặc tinh thần nào làm ảnh hưởng đến sự trung thực, khách quan và
độc lập nghề nghiệp của mình.
Kiểm toán viên hành nghề và người hành nghề kế toán không được nhận làm
kiểm toán hoặc làm kế toán cho các đơn vị mà mình có quan hệ kinh tế hoặc quyền lợi
kinh tế như góp vốn, cho vay hoặc vay vốn từ khách hàng, hoặc là cổ đông chi phối
của khách hàng, hoặc có ký kết hợp đồng gia công, dịch vụ, đại lý tiêu thụ hàng hóa:
Trong tình huống này, KTV Trần Mai Linh đã chính thức là một cổ đông của công ty
TNHH Thương Mại An Điền trong thời gian kiểm toán.
Kiểm toán viên hành nghề không được vừa làm dịch vụ kế toán, như ghi sổ kế
toán, lập báo cáo tài chính, kiểm toán 2 2 3 3 nội bộ, định giá tài sản, tư vấn quản
lý, tư vấn tài chính, vừa làm dịch vụ kiểm toán cho cùng một khách hàng. 1
Ngược lại, người làm dịch vụ kế toán không được làm kiểm toán cho cùng một
khách hàng: KTV Trần Mai Linh đã vi phạm nguyên tắc độc lập khi vừa thực hiện
hoạt động kiểm toán và vừa thực hiện hoạt động tư vấn thuế cho công ty TNHH Thương mại An Điền.
- Tính khách quan: Người làm kế toán và người làm kiểm toán phải công bằng,
tôn trọng sự thật và không được thành kiến, thiên vị.
Khi đoàn kiểm toán của KTV Trần Mai Linh tham gia nhiều bữa tiệc ăn uống do
công ty TNHH Thương mại An Điền tổ chức sẽ làm cho tính khách quan bị ảnh hưởng,
dẫn đến việc kiểm toán viên Trần Mai Linh phát hành báo cáo kiểm toán với ý kiến
chấp nhận toàn phần đối với báo cáo tài chính năm 2014 của công ty TNHH Thương
mại An Điền mặc dù vẫn còn tồn tại sai sót trọng yếu cần phải điều chỉnh - Tuân thủ
chuẩn mực chuyên môn: Người làm kế toán và người làm kiểm toán phải thực hiện
công việc kế toán, kiểm toán theo những kỹ thuật và chuẩn mực chuyên môn đã quy
định trong chuẩn mực kế toán, chuẩn mực kiểm toán Việt Nam, quy định của Hội
nghề nghiệp và các quy định pháp luật hiện hành
KTV Trần Mai Linh đã có hành vi không tuân thủ chuẩn mực chuyên môn khi
phát hành báo cáo kiểm toán với ý kiến chấp nhận toàn phần khi vẫn còn sai sót trọng yếu.
Câu 2: Công ty Cổ phần Nam Việt chuyên sản xuất kinh doanh mặt hàng thủ công mỹ
nghệ do ông Nguyễn Văn Mạnh làm tổng giám đốc.
Trong năm 2015, ông Nguyễn Văn Mạnh mời công ty Kiểm toán Kiến Thành
thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính năm 2014. Đoàn kiểm toán do kiểm toán viên
Đăng Hùng làm trưởng đoàn. Hiện tại kiểm toán viên Đăng Hùng cũng đang cho công
ty Cổ phần Nam Việt vay vốn 300 triệu đồng, lãi suất 10%/1 năm.
Linh là bạn gái của kiểm toán viên Đăng Hùng đang làm việc tại phòng phát
triển sản phẩm của công ty Anh Minh (một trong các đối thủ cạnh tranh lớn của công
ty Cổ phần Nam Việt), có yêu cầu kiểm toán viên Đăng Hùng cung cấp một số thông
tin về sản phẩm của công ty Cổ phần Nam Việt. Kiểm toán viên Đăng Hùng đã tiết lộ
cho Linh và nhận của công ty Anh Minh 30 triệu đồng tiền hoa hồng. Yêu cầu:
a. Anh (chị) hãy cho biết các đối tượng trong tình huống trên có vi phạm
nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp không. Giải thích.
b. Trong tình huống trên phát sinh nguy cơ nào có thể dẫn đến việc tuân thủ
nguyên tắc cơ bản có thể bị đe dọa?
Lời giải: * KTV Đăng Hùng đã vi phạm các nguyên tắc đạo đức sau: 2
- Tính độc lập: Kiểm toán viên hành nghề và người hành nghề kế toán không
được nhận làm kiểm toán hoặc làm kế toán cho các đơn vị mà mình có quan hệ kinh tế
hoặc quyền lợi kinh tế như góp vốn, cho vay hoặc vay vốn từ khách hàng, hoặc là cổ
đông chi phối của khách hàng, hoặc có ký kết hợp đồng gia công, dịch vụ, đại lý tiêu thụ hàng hóa.
Tuy nhiên KTV Đăng Hùng đã chấp nhận đi kiểm toán cho công ty mà mình
đang có quyền lợi kinh tế - Bảo mật: Người làm kế toán và người làm kiểm toán phải
bảo mật các thông tin có được trong quá trình kiểm toán; không được tiết lộ bất cứ
một thông tin nào khi chưa được phép của người có thẩm quyền, trừ khi có nghĩa vụ
phải công khai theo yêu cầu của pháp luật hoặc trong phạm vi quyền hạn nghề nghiệp
của mình. Tuy nhiên KTV Đăng Hùng đã tiết lộ thông tin của công ty khách hàng cho đối thủ cạnh tranh.
- Tư cách nghề nghiệp: Người làm kế toán và người làm kiểm toán phải trau dồi
và bảo vệ uy tín nghề nghiệp, không được gây ra những hành vi làm giảm uy tín nghề
nghiệp. KTV Đăng Hùng đã tiết lộ thông tin của công ty khách hàng cho đối thủ cạnh
tranh điều đó làm cho Hùng có thẻ bị truy tố trước pháp luật, ngoài ra Hùng còn nhận
30 triệu đồng là tiền hoa hồng do công ty Anh Minh đưa cho, do đó hành vi của Hùng
đã làm giảm uy tín nghề nghiệp của mình, của công ty kiểm toán và của ngành kiểm
toán. Hùng đã vi phạm nguyên tắc tư cách nghề nghiệp.
* Nguy cơ phát sinh là nguy cơ do tư lợi: Nguy cơ này có thể xảy ra do việc
người làm kế toán và người làm kiểm toán hoặc thành viên trong quan hệ gia đình ruột
thịt hay quan hệ gia đình trực tiếp của người làm kế toán và người làm kiểm toán có
các lợi ích tài chính hay lợi ích khác;
Câu 3: Triệu Tấn Minh là kiểm toán viên hành nghề của Công ty kiểm toán AAC,
được giao nhiệm vụ phụ trách kiểm toán báo cáo tài chính năm 2014 cho công ty Cổ
phần Bạch Đằng Giang. Khi tiến hành kiểm toán, kiểm toán viên Tấn Minh đã gặp các
tình huống độc lập sau đây:
1. Tấn Minh là cổ đông của công ty Cổ phần Bạch Đằng Giang. Tính đến ngày
31/12/2014 anh đang nắm giữ 5% cổ phần của công ty này.
2. Khi phân công kiểm toán, kiểm toán viên Tấn Minh phân công cho kiểm toán
viên tập sự Linh Nga kiểm tra hai 6 6 7 7 khoản mục trọng yếu nhất là hàng
tồn kho và giá vốn hàng bán.
3. Trong quá trình kiểm toán, kiểm toán viên Tấn Minh được công ty Cổ phần
Bạch Đằng Giang biếu tặng một điện thoại Iphone 6, đây là một trong những
mặt hàng kinh doanh của công ty. Yêu cầu: 3
1. Trong từng tình huống độc lập trên, anh (chị) hãy cho biết kiểm toán viên Triệu
Tấn Minh có vi phạm đạo đức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán không? Vì sao?
2. Phân tích các nguy cơ (nếu có) ảnh hưởng tới tính độc lập của kiểm toán viên
trong từng tình huống trên. Lời giải
- Tình huống 1: Kiểm toán viên vi phạm nguyên tắc độc lập.
Vì theo nguyên tắc độc lập: Kiểm toán viên hành nghề và người hành nghề kế toán
không được nhận làm kiểm toán hoặc làm kế toán cho các đơn vị mà mình có quan hệ
kinh tế hoặc quyền lợi kinh tế như góp vốn, cho vay hoặc vay vốn từ khách hàng, hoặc
là cổ đông chi phối của khách hàng, hoặc có ký kết hợp đồng gia công, dịch vụ, đại lý tiêu thụ hàng hóa.
- Tình huống 2: Kiểm toán viên vi phạm nguyên tắc năng lực chuyên môn và tính
thận trọng. Vì theo nguyên tắc năng lực chuyên môn và tính thận trọng: Người làm kế
toán và người làm kiểm toán phải thực hiện công việc kiểm toán, kế toán với đầy đủ
năng lực chuyên môn cần thiết, với sự thận trọng cao nhất và tinh thần làm việc chuyên cần.
- Tình huống 3: Kiểm toán viên vi phạm nguyên tắc độc lập và nguyên tắc khách
quan Vì theo nguyên tắc độc lập: Trong quá trình kiểm toán hoặc cung cấp dịch vụ kế
toán, kiểm toán viên hành nghề và người hành nghề kế toán phải thực sự không bị chi
phối hoặc tác động bởi bất kỳ lợi ích vật chất hoặc tinh thần nào làm ảnh hưởng đến sự
trung thực, khách quan và độc lập nghề nghiệp của mình.
Vì theo nguyên tắc khách quan: Người làm kế toán và người làm kiểm toán không
nên nhận quà hoặc tặng quà, dự chiêu đãi hoặc mời chiêu đãi đến mức có thể làm ảnh
hưởng đáng kể tới các đánh giá nghề nghiệp hoặc tới những người họ cùng làm việc.
Phân tích các nguy cơ ảnh hưởng tới tính độc lập - Tình huống 1:
+ Nguy cơ tư lợi. Trong tình huống này kiểm toán viên có quan hệ kinh doanh mật
thiết với khách hàng sử dụng dịch vụ kiểm toán.
+ Nguy cơ tự kiểm tra. Trong tình huống này kiểm toán viên vừa là cổ đông của
công ty khách hàng vừa là người thực hiện kiểm toán nên có ảnh hưởng đáng kể và
trực tiếp đối với vấn đề trọng yếu của các thông tin trình bày trên báo cáo tài chính được kiểm toán.
- Tình huống 3: Nguy cơ do tư lợi. Trong tình huống này kiểm toán viên có thể thu
được lợi ích tài chính từ khách hàng sử dụng dịch vụ kiểm toán. 4
Câu 4: Kiểm toán viên Nguyễn Thanh Trúc là kiểm toán viên hành nghề của công ty
Công ty TNHH Kiểm toán ASC được giao phụ trách kiểm toán báo cáo tài chính năm
2014 của công ty cổ phần Bia Mai Vàng. Do cùng lúc phụ trách nhiều hợp đồng kiểm
toán và công ty cổ phần Bia Mai Vàng yêu cầu phát hành báo cáo kiểm toán gấp nên
Trúc không trực tiếp kiểm toán mà phân công cho 10 trợ lý kiểm toán viên thực hiện
kiểm toán trong 4 ngày. Các trợ lý kiểm toán viên này đều là sinh viên năm cuối đang
thực tập tại công ty TNHH Kiểm toán ASC. Sau khi căn cứ vào giấy tờ làm việc của
các trợ lý kiểm toán viên, ngày 12/2/2015 kiểm toán viên Thanh Trúc đã phát hành báo
cáo kiểm toán chấp nhận toàn phần.
Trúc không biết rằng báo cáo này được công ty cổ phần Bia Mai Vàng sử dụng cho
mục đích vay ngân hàng chứ không phải là mục đích hoàn thiện báo cáo tài chính
trước khi nộp cho cơ quan thuế ghi trong hợp đồng kiểm toán và cản trở trợ lý kiểm
toán viên thực hiện kiểm tra khoản mục hàng tồn kho và doanh thu.
Tháng 5/2015 công ty cổ phần Bia Mai Vàng gặp khó khăn tài chính và buộc
phải tiến hành thủ tục phá sản. Khi tiến hành thủ tục thanh lý tài sản, người ta phát
hiện có nhiều sai phạm trên báo cáo tài chính nhưng kiểm toán viên không phát hiện
được ở các khoản mục như hàng tồn kho, tiền gửi ngân hàng, doanh thu bị khai khống
trọng yếu, lập dự phòng không đầy đủ.
Yêu cầu: Anh (chị) hãy cho biết:
1. Kiểm toán viên Nguyễn Thanh Trúc vi phạm các nguyên tắc đạo đức nghề
nghiệp kiểm toán nào khi thực hiện hợp đồng kiểm toán này? Phân tích rõ các vi phạm.
2. Nếu bị khởi kiện, công ty TNHH Kiểm toán ASC và kiểm toán viên Thanh Trúc
có chịu trách nhiệm về các sai phạm này không? Vì sao?
3. Đề xuất biện pháp tự bảo vệ của kiểm toán viên trong tình huống này. Lời giải:
Phân tích Kiểm toán viên Thanh Trúc vi phạm:
- Nguyên tắc năng lực chuyên môn và tính thận trọng. Theo nguyên tắc này: Người
làm kế toán và người làm kiểm toán phải thực hiện công việc kiểm toán, kế toán với
đầy đủ năng lực chuyên môn cần thiết, với sự thận trọng cao nhất và tinh thần làm việc
chuyên cần. Người làm kế toán và người làm kiểm toán cần thực hiện các biện pháp
để bảo đảm rằng những người làm việc về mặt chuyên môn dưới quyền của mình phải
được đào tạo và giám sát thích hợp.
- Nguyên tắc khách quan: Theo nguyên tắc này: Người làm kế toán và người làm
kiểm toán, trong các trường hợp phải chịu áp lực mạnh, có thể dẫn đến việc vi phạm
tính khách quan. Việc cùng lúc phụ trách nhiều hợp đồng kiểm toán đã gây áp lực cho
kiểm toán viên Thanh Trúc và là nguyên nhân ảnh hưởng đến tính khách quan 5
Phân tích Công ty TNHH Kiểm toán ASC và kiểm toán viên Thanh Trúc phải chịu
trách nhiệm về các sai phạm này vì:
- Công ty kiểm toán và kiểm toán viên là người có lỗi cụ thể là thiếu tính thận trọng
thích đáng và không có đủ chuyên môn nghề nghiệp khi thực hiện kiểm toán.
- Có thiệt hại và có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi không đúng của kiểm toán
viên và khoản thiệt hại. Cụ thể căn cứ vào kết quả kiểm toán chấp nhận toàn phần của
kiểm toán viên ngân hàng có thể cho công ty cổ phần Bia Mai Vàng vay tiền, các nhà
đầu tư bỏ vốn vào doanh nghiệp….
Biện pháp tự bảo vệ Kiểm toán viên chứng minh khoản thiệt hại có liên quan đến
sự bất cẩn toàn bộ của cả khách hàng kiểm toán cũng như của kiểm toán viên.
Trong tình huống trên kiểm toán viên chỉ ra được hành động của công ty cổ phần
Bia Mai Vàng đã ngăn cản kiểm toán viên trong quá trình tác nghiệp dẫn đến đưa ra
kết luận kiểm toán sai lầm và là nguyên nhân gây ra khoản thiệt hại.
Mặt khác, kiểm toán viên chỉ ra báo cáo kiểm toán được công ty cổ phần Bia Mai
Vàng sử dụng sai mục đích. Việc đưa ra những dẫn chứng này sẽ làm giảm nhẹ trách
nhiệm pháp lý của Công ty TNHH Kiểm toán ASC và kiểm toán viên Thanh Trúc.
Câu 5: Công ty Kiểm toán A&C nhận được lời mời thực hiện hợp đồng kiểm toán
Báo cáo tài chính năm 2012 cho công ty cổ phần Goldsun, công ty kiểm toán A&C đề
xuất nhóm kiểm toán bao gồm các kiểm toán viên Ngọc, Minh, Mai thực hiện hợp đồng. Trong đó:
- Kiểm toán viên Ngọc đang làm nhân viên tư vấn thuế cho công ty cổ phần Goldsun.
- Trong năm 2008, 2009, 2010, 2011 công ty kiểm toán A&C đã thực hiện hợp
đồng cung cấp dịch vụ kiểm toán Báo cáo tài chính cho công ty cổ phần Goldsun.
- Mức phí của hợp đồng kiểm toán này chiếm khoảng 20% tổng doanh thu quý
II/2013 của công ty kiểm toán. Để nhận được hợp đồng này, công ty kiểm toán phải
giảm mức phí kiểm toán thấp hơn mức giá trung bình của các công ty kiểm toán khác trên thị trường. Yêu cầu:
1. Phân tích các nguy cơ phát sinh ảnh hưởng tới tính độc lập của kiểm toán
viên nếu công ty kiểm toán A&C cử nhóm kiểm toán trên thực hiện hợp đồng kiểm toán.
2. Đề xuất các biện pháp bảo vệ để có thể xóa bỏ hay giảm nhẹ các nguy cơ ảnh
hưởng tới tính độc lập. 6
Document Outline

• BÀI TẬP
• Lời giải:
• Yêu cầu:
• Yêu cầu:
• Lời giải
• Lời giải:
• Yêu cầu: