Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên Module GVPT 01
1. Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên Module GVPT 01 số 1
Nhà giáo hiện nay phải gương mẫu thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng
và Nhà nước, tích cực trong mọi công việc của nhà trường, đoàn thể giao phó, làm việc
có chất lượng, có hiệu quả, đạt năng suất. Bản thân mỗi người thầy giáo phải xây dựng
cho mình một phong cách sống khiêm tốn, giản dị, thanh lịch. Lối sống mẫu mực mà
mỗi người thầy thể hiện không chỉ bảo tồn những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc mà
còn góp phần nâng cao ý thức tôn trọng pháp luật, hình thành tác phong công nghiệp
của người lao động mới; đưa lối sống nhân văn thấm sâu vào từng học sinh, vào mỗi
gia đình, góp phần tạo sự nhận thức và hành động trong mọi tầng lớp nhân dân để xây
dựng và phát triển đất nước.
Gần đây, quy định về đạo đức nhà giáo là cơ sở để các nhà giáo nỗ lực tự rèn luyện
phù hợp với nghề dạy học được xã hội tôn vinh, đồng thời là một trong những cơ sở để
đánh giá, xếp loại và giám sát nhà giáo nhằm xây dựng đội ngũ nhà giáo có bản lĩnh
chính trị vững vàng, có phẩm chất và lương tâm nghề nghiệp trong sáng, có tính tích
cực học tập, không ngừng nâng cao chuyên môn nghiệp vụ và phương pháp sư phạm,
có lối sống và cách ứng xử chuẩn mực, thực sự là tấm gương cho người học noi theo.
Qua đó mỗi nhà giáo cần có những nhận thức cao hơn về trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ như:
- Bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức nhà giáo phải được xem là việc làm trọng tâm, thường
xuyên có tính lâu dài không chỉ trong nhận thức, mà quan trọng hơn là mỗi nhà giáo
phải tự xây dựng kế hoạch thực hiện nâng cao đạo đức của mình qua từng năm học.
- Thường xuyên cụ thể hóa việc thực hiện “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh”. Coi trọng việc đổi mới, khát vọng vươn lên, hoàn thiện văn hóa sư phạm,
biết tự học để có hiểu biết sâu rộng về chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng sư phạm, luôn ý
thức chấp hành tốt nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục học sinh.
- Giữ gìn tình đoàn kết, thống nhất trong tập thể sư phạm, biết lắng nghe, sẵn sàng học
hỏi và cầu tiến. Nêu cao tính nguyên tắc, tính kỷ luật, tính sư phạm các hoạt động giáo dục trong nhà trường.
- Sống và làm việc theo pháp luật của Nhà nước và quy định về đạo đức nhà giáo của
Bộ GDĐT, thực hiện tốt cuộc vận động “Mỗi thầy cô giáo là tấm gương về đạo đức và tự học”.
- Luôn thể hiện sự chuẩn mực, tính sư phạm trong tác phong, lối sống, xử lý khéo tình
huống trong các mối quan hệ với đồng nghiệp, với PHHS, với công việc, nhất là đối với học sinh.
- Về nhiệm vụ giảng dạy mỗi nhà giáo phải luôn nhận thức trách nhiệm của mình là
“Dạy tốt và học tốt” là hai nhiệm vụ không thể thiếu trong nhà trường. Thầy muốn dạy
tốt, ngoài việc trau dồi kiến thức, phải luôn tìm tòi trải nghiệm những phương pháp thích
hợp tuỳ theo nội dung bài học và đối tượng học sinh. Trò muốn học tốt, ngoài việc
chuyên cần học tập, phải được thầy hướng dẫn phương pháp học tập và định hướng
các kiến thức, kỹ năng, thái độ để hình thành nên những phẩm chất năng lực của
người lao động mới trong xã hội hiện đại.
Nhiệm vụ đặt ra trong mỗi tiết để dạy tốt là mình phải làm gì? Để có nhiều tiết dạy tốt
mình phải làm thế nào? Người giáo viên thực sự trở thành giáo viên giỏi khi có nhiều tiết dạy tốt.
Luôn tự rút kinh nghiệm nhằm hoàn thiện bản thân, học hỏi các tiết dạy của đồng
nghiệp nhất là về ý tưởng và phương thức mới, đúc kết việc giảng dạy của mình qua
các chuyên đề hoặc kinh nghiệm giảng dạy, tham gia sinh hoạt chuyên môn để nâng
cao tay nghề và không ngừng tìm hiểu lý luận dạy học bổ sung vốn kiến thức sư phạm
trong hoạt động giảng dạy.
Những năm gần đây, việc thực hiện đổi mới giáo dục phổ thông đang đặt ra cho người
giáo viên nhiệm vụ mới nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển. Trước tình hình
đó, nhà giáo phải không ngừng học tập để nâng cao trình độ chuyên môn, tự trang bị
cho mình thêm lý luận dạy học, đúc kết, hệ thống những đề tài kinh nghiệm phục vụ cho giảng dạy.
Đất nước ta đang trong thời kỳ đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa tiến
tới hội nhập quốc tế, đòi hỏi sự nghiệp giáo dục đào tạo phải đi trước một bước nhằm
chuẩn bị nhân tài, lực lượng lao động đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới. Trước
những đòi hỏi đó, nhà giáo cần thấm nhuần sâu sắc tư tưởng của Bác Hồ kính yêu về
nghề dạy học, từ đó vận dụng sáng tạo và tổ chức tốt việc giảng dạy, giáo dục học sinh.
Song song đó, ngành giáo dục cần đặc biệt coi trọng vấn đề xây dựng đội ngũ giáo viên
và đề ra nhiệm vụ, giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên như: thực hiện
chương trình bồi dưỡng thường xuyên, đổi mới phương pháp giảng dạy; mở nhiều lớp
bồi dưỡng phương pháp dạy học tích cực cho giáo viên ở các cấp học; các trường học
thường xuyên tổ chức thao giảng, dự giờ để đánh giá rút kinh nghiệm, nhắc nhở tinh
thần trách nhiệm của giáo viên nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, nhà
giáo cũng cần được trang bị lý luận dạy học mới, tâm lý giáo dục hiện đại có như vậy
sẽ góp phần kích thích tính năng động, sáng tạo mới trong đội ngũ tác động giúp học
sinh trong chiếm lĩnh tri thức.
Sự nghiệp giáo dục đào tạo được xác định rõ là sự nghiệp chung của Đảng, Nhà nước
và toàn xã hội nhưng việc thực hiện thuộc về nhà giáo. Để xã hội phát triển đòi hỏi phải
đẩy mạnh xây dựng nền đạo đức mới, trong đó có đạo đức nghề nghiệp, để đào tạo
lớp người mới khỏe mạnh về thể chất, phong phú về trí tuệ, đủ năng lực đưa nước ta
sánh vai các cường quốc năm châu. Nhà giáo mang trên vai nhiệm vụ nặng nề là đào
tạo nhân tài cho đất nước, có trách nhiệm truyền bá cho thế hệ trẻ lý tưởng đạo đức
chân chính, hệ thống các giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc, phẩm chất cao quý và
năng lực sáng tạo đáp ứng với sự phát triển và tiến bộ của xã hội. Mỗi nhà giáo cần
thấm nhuần đầy đủ, sâu sắc, toàn diện những lời dạy quý báu, những quan điểm của
Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục, về đạo đức, về trách nhiệm của nhà giáo đối với tổ quốc, với nhân dân.
2. Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên Module GVPT 01 số 2
1. Phẩm chất đạo đức của nhà giáo trong bối cảnh hiện nay
Đạo đức nghề nghiệp là nền tảng trong nhân cách nhà giáo. Chuẩn mực đạo đức nghề
nghiệp của họ được duy trì thành nền nếp trong nhà trường dựa trên hệ thống các khuôn
phép, quy tắc đạo đức nhằm định hướng, điều chỉnh nhận thức, đánh giá thái độ, hành
vi của nhà giáo phù hợp với yêu cầu mô phạm của nghề dạy học. Với nghề dạy học,
người dạy muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ phải luôn tinh thông về nghề nghiệp, tiêu biểu
về tri thức khoa học, tư tưởng chính trị, văn hóa, đạo đức, lối sống.
Phẩm chất đạo đức hiện nay của nhà giáo cũng có không ít những tấm gương sáng về
đạo đức cao cả của giáo viên. Nhiều hình ảnh người giáo viên ngày đêm tận tụy dạy
học cho những học sinh khó khăn, vùng sâu vùng sa, những người thầy, cô cũng chịu
những cực khổ cùng với học sinh để cho các em con chữ. Hình ảnh người giáo viên
luôn hết lòng vì học sinh của mình mà không màng đến vật chất, danh lợi, giúp đỡ
những học sinh có hoàn cảnh khó khăn có cơ hội được học tập phát triển bản thân
mình. Vì thế mới thấy được sự đóng góp, cống hiến cao cả của những người giáo viên hiện nay.
Tuy nhiên cũng có nhiều trường hợp giáo viên làm vẩy bẩn lên hình ảnh đẹp đó bằng
những hành vi đạo đức không chuẩn mực như:
 Nhiều giáo viên bị bệnh thành tích mà cố gắng che đậy những hành động xấu xa
của mình lại và cố tỏ là rằng mình là người ưu tú mà không khắc phục những
khuyết điểm của bản thân;
 Nhà giáo sống theo lối kiếm tiền, tự đánh mất đi lòng tự trọng của bản thân, mất đi
lòng tin của phụ huynh, mất lòng tin của xã hội, làm mất hình ảnh trong mắt học trò.
 Hình ảnh đau lòng hơn là có những thầy, cô lợi dụng uy tín của nhà giáo để thương
mại hóa các hoạt động giáo dục, thậm chí là bạo lực, xúc phạm đến nhân cách, danh dự của học sinh.
 Nhiều người giáo viên đã làm vị trí quản lý mà chỉ vì chút danh dự, chút tiền bạc mà
che giấu bao hành vi không chuẩn mực trong học đường, điều này khiến cho môi
trường học đường càng trở nên nguy hiểm với học sinh hơn nữa.
Có thể thấy chỉ với những một vài hạnh động như vậy đã khiến cho hình ảnh người
giáo viên không còn đẹp đẽ, mất đi bao niềm tin của phụ huynh và học sinh ngày nay.
Bởi vậy cần chặt chẽ hơn nữa để khắc phục những trường hợp giáo viên có hành vi đạo
đức không chuẩn mực, có những hình phạt thích đáng để làm gương, từ đó đội ngũ cán
bộ giáo viên ngày càng trong sạch và vững mạnh hơn.
2. Các quy định về đạo đức nhà giáo.
Quyết định số 16/2008/QĐ-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo: Ban hành Quy định về đạo đức nhà giáo
Điều 3. Phẩm chất chính trị
1. Chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của
Nhà nước; thi hành nhiệm vụ theo đúng quy định của pháp luật. Không ngừng học tập,
rèn luyện nâng cao trình độ lý luận chính trị để vận dụng vào hoạt động giảng dạy, giáo
dục và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.
2. Có ý thức tổ chức kỷ luật, chấp hành nghiêm sự điều động, phân công của tổ chức;
có ý thức tập thể, phấn đấu vì lợi ích chung.
3. Gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân, tích cực tham gia các hoạt động chính trị, xã hội.
Điều 4. Đạo đức nghề nghiệp
1. Tâm huyết với nghề nghiệp, có ý thức giữ gìn danh dự, lương tâm nhà giáo; có tinh
thần đoàn kết, thương yêu, giúp đỡ đồng nghiệp trong cuộc sống và trong công tác; có
lòng nhân ái, bao dung, độ lượng, đối xử hoà nhã với người học, đồng nghiệp; sẵn sàng
giúp đỡ, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của người học, đồng nghiệp và cộng đồng.
2. Tận tụy với công việc; thực hiện đúng điều lệ, quy chế, nội quy của đơn vị, nhà trường, của ngành.
3. Công bằng trong giảng dạy và giáo dục, đánh giá đúng thực chất năng lực của người
học; thực hành tiết kiệm, chống bệnh thành tích, chống tham nhũng, lãng phí.
3. Thực hiện phê bình và tự phê bình thường xuyên, nghiêm túc; thường xuyên học tập
nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học để hoàn thành tốt nhiệm vụ
được giao, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục.
Điều 5. Lối sống, tác phong
1. Sống có lý tưởng, có mục đích, có ý chí vượt khó vươn lên, có tinh thần phấn đấu liên
tục với động cơ trong sáng và tư duy sáng tạo; thực hành cần, kiệm, liêm, chính, chí công
vô tư theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
2. Có lối sống hoà nhập với cộng đồng, phù hợp với bản sắc dân tộc và thích ứng với sự
tiến bộ của xã hội; biết ủng hộ, khuyến khích những biểu hiện của lối sống văn minh, tiến
bộ và phê phán những biểu hiện của lối sống lạc hậu, ích kỷ.
3. Tác phong làm việc nhanh nhẹn, khẩn trương, khoa học; có thái độ văn minh, lịch sự
trong quan hệ xã hội, trong giao tiếp với đồng nghiệp, với người học; giải quyết công việc
khách quan, tận tình, chu đáo.
4. Trang phục, trang sức khi thực hiện nhiệm vụ phải giản dị, gọn gàng, lịch sự, phù hợp
với nghề dạy học, không gây phản cảm và phân tán sự chú ý của người học.
5. Đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp cùng hoàn thành tốt nhiệm vụ; đấu tranh, ngăn chặn
những hành vi vi phạm pháp luật và các quy định nghề nghiệp. Quan hệ, ứng xử đúng
mực, gần gũi với nhân dân, phụ huynh học sinh, đồng nghiệp và người học; kiên quyết
đấu tranh với các hành vi trái pháp luật.
6. Xây dựng gia đình văn hoá, thương yêu, quý trọng lẫn nhau; biết quan tâm đến những
người xung quanh; thực hiện nếp sống văn hoá nơi công cộng.
Điều 6. Giữ gìn, bảo vệ truyền thống đạo đức nhà giáo
1. Không lợi dụng chức vụ, quyền hạn để thực hiện hành vi trái pháp luật, quy chế, quy
định; không gây khó khăn, phiền hà đối với người học và nhân dân.
2. Không gian lận, thiếu trung thực trong học tập, nghiên cứu khoa học và thực hiện
nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục.
3. Không trù dập, chèn ép và có thái độ thiên vị, phân biệt đối xử, thành kiến người học;
không tiếp tay, bao che cho những hành vi tiêu cực trong giảng dạy, học tập, rèn luyện
của người học và đồng nghiệp.
4. Không xâm phạm thân thể, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người học, đồng
nghiệp, người khác. Không làm ảnh hưởng đến công việc, sinh hoạt của đồng nghiệp và người khác.
5. Không tổ chức dạy thêm, học thêm trái với quy định.
6. Không hút thuốc lá, uống rượu, bia trong công sở, trong trường học và nơi không được
phép hoặc khi thi hành nhiệm vụ giảng dạy và tham gia các hoạt động giáo dục của nhà trường.
7. Không sử dụng điện thoại di động và làm việc riêng trong các cuộc họp, trong khi lên
lớp, học tập, coi thi, chấm thi.
8. Không gây bè phái, cục bộ địa phương, làm mất đoàn kết trong tập thể và trong sinh hoạt tại cộng đồng.
9. Không được sử dụng bục giảng làm nơi tuyên truyền, phổ biến những nội dung trái
với quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước.
10. Không trốn tránh trách nhiệm, thoái thác nhiệm vụ, tự ý bỏ việc; không đi muộn về
sớm, bỏ giờ, bỏ buổi dạy, cắt xén, dồn ép chương trình, vi phạm quy chế chuyên môn
làm ảnh hưởng đến kỷ cương, nề nếp của nhà trường.
11. Không tổ chức, tham gia các hoạt động liên quan đến tệ nạn xã hội như : cờ bạc, mại
dâm, ma tuý, mê tín, dị đoan; không sử dụng, lưu giữ, truyền bá văn hoá phẩm đồi trụy, độc hại.
3. Tự bồi dưỡng, rèn luyện và phấn đấu nâng cao phẩm chất đạo đức nhà giáo.
- Bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức nhà giáo phải được xem là việc làm trọng tâm, thường
xuyên có tính lâu dài không chỉ trong nhận thức, mà quan trọng hơn là mỗi nhà giáo phải
tự xây dựng kế hoạch thực hiện nâng cao đạo đức của mình qua từng năm học.
- Thường xuyên cụ thể hóa việc thực hiện “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh”. Coi trọng việc đổi mới, khát vọng vươn lên, hoàn thiện văn hóa sư phạm, biết
tự học để có hiểu biết sâu rộng về chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng sư phạm, luôn ý thức
chấp hành tốt nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục học sinh.
- Giữ gìn tình đoàn kết, thống nhất trong tập thể sư phạm, biết lắng nghe, sẵn sàng học
hỏi và cầu tiến. Nêu cao tính nguyên tắc, tính kỷ luật, tính sư phạm các hoạt động giáo dục trong nhà trường.
- Sống và làm việc theo pháp luật của Nhà nước và quy định về đạo đức nhà giáo của
Bộ GDĐT, thực hiện tốt cuộc vận động “Mỗi thầy cô giáo là tấm gương về đạo đức và tự học”.
- Luôn thể hiện sự chuẩn mực, tính sư phạm trong tác phong, lối sống, xử lý khéo tình
huống trong các mối quan hệ với đồng nghiệp, với PHHS, với công việc, nhất là đối với học sinh.
- Về nhiệm vụ giảng dạy mỗi nhà giáo phải luôn nhận thức trách nhiệm của mình là “Dạy
tốt và học tốt” là hai nhiệm vụ không thể thiếu trong nhà trường. Thầy muốn dạy tốt, ngoài
việc trau dồi kiến thức, phải luôn tìm tòi trải nghiệm những phương pháp thích hợp tuỳ
theo nội dung bài học và đối tượng học sinh.
3. Mẫu bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên Module GVPT 01 số 3
1. Thực trạng đạo đức nhà giáo hiện nay:
Xem xét thực trạng từ nhiều góc độ khác nhau, nhiều đại biểu cho rằng đại bộ phận nhà
giáo nước ta hiện nay có phẩm chất đạo đức tốt, song vẫn còn bộ phận giáo viên thiếu
gương mẫu, không đấu tranh với những gian dối trong giáo dục, thậm chí còn bị lôi cuốn
vào những việc làm tiêu cực, làm tổn hại đến uy tín đội ngũ người thầy. Rất nhiều nguyên
nhân đã được chỉ ra như tư duy giáo dục chậm đổi mới, mặt trái của nền kinh tế thị
trường; công tác quản lý đội ngũ giáo viên còn hạn chế; việc thanh kiểm tra chưa kịp thời
và không nghiêm minh; công tác giáo dục chính trị tư tưởng, bồi dưỡng phẩm chất đạo
đức cho nhà giáo còn bị coi nhẹ,…
PGS.TS Trần Thị Mai Phương, Trường Đại học sư phạm Hà Nội cho rằng, đạo đức nhà
giáo trong bối cảnh hiện nay không chỉ là những phẩm chất, năng lực cá nhân mà đã trở
thành chuẩn mực pháp luật. Trong đó, vấn đề đạo đức được hiểu là sự tổng hòa giữa 3
yếu tố gồm lý tưởng nghề, đạo đức nghề và kỹ thuật làm nghề. Trong bối cảnh cả nước
đang chuẩn bị thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới, ngoài yêu cầu về trình độ
chuyên môn, giáo viên phải đầu tư nhiều hơn vào phương pháp, kỹ năng và thủ thuật dạy học.
2. Những bài học từ việc giáo viên vi phạm đạo đức nhà giáo.
Những câu chuyện “động trời”
Nghi án về tin nhắn gạ tình của thầy giáo Trường THPT chuyên Thái Bình gửi nữ sinh
lớp 10; vụ việc thầy giáo sờ mông, sờ đùi, véo tai học sinh lớp 5 ở Bắc Giang... khiến dư
luận những ngày qua dậy sóng về tình trạng vi phạm đạo đức của giáo viên. Đáng tiếc
những câu chuyện này không phải lần đầu xảy ra. Vào cuối tháng 12/2018, ông Đinh
Bằng My, Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc nội trú THCS Thanh Sơn (Phú Thọ) bị
bắt vì lạm dụng tình dục nhiều học sinh. Cũng trong tháng 12/2018, một thầy giáo dạy
thể dục ở Gia Lai đã lừa chở nữ sinh lớp 8 đi chỉ đường, sau đó dùng vũ lực thực hiện hành vi đồi bại.
Không chỉ chuyện dâm ô, xâm hại tình dục, nhiều giáo viên cũng nhẫn tâm đánh đập, có
những hình phạt học sinh đến mức gây thương tích. Vụ việc giáo viên phạt tát học sinh
bằng 231 cái tát, đánh học sinh bầm tím, ép học sinh súc miệng bằng nước giặt giẻ lau
bảng… Dẫu rằng đây chỉ là những hiện tượng cá biệt song những hành vi lệch chuẩn
này đã làm mất đi hình ảnh cao đẹp của nhà giáo, làm giảm niềm tin của xã hội với giáo dục.
Lên án những trường hợp nhà giáo vi phạm đạo đức nghiêm trọng trong thời gian qua,
GS.VS Phạm Minh Hạc – nguyên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng, hiện nay cả nước có
tới hơn 1 triệu giáo viên, học sinh cũng tới trên 24 triệu học sinh, với một quy mô lớn như
vậy, rất có thể sẽ nảy sinh ra các vi phạm của nhà giáo. Tuy nhiên, dù thế nào thì giáo
viên cũng không thể đổ lỗi cho sức ép nào đó mới dẫn đến hành vi lệch chuẩn, vi phạm
đạo đức nhà giáo, thậm chí xâm hại, xúc phạm thân thể học sinh. Những giáo viên vi
phạm, cần căn cứ vào các quy định hiện nay để xem xét loại ra khỏi ngành giáo dục.
Để làm trong sạch môi trường giáo dục, theo PGS.TS Trần Xuân Nhĩ - nguyên Thứ
trưởng Bộ GD&ĐT: “Những trường hợp giáo viên vi phạm đạo đức nhà giáo trong thời
gian qua là những hiện tượng dị biệt, khó có thể chấp nhận được với những người như
thế khi đứng trên bục giảng. Dù chỉ là cá nhân, song liên tiếp xảy ra các vụ việc còn cho
thấy một bộ phận giáo viên hiện nay đang suy thoái về đạo đức gây mất niềm tin trong
xã hội. Những vụ việc vi phạm đạo đức nhà giáo phải xử lý nghiêm và cương quyết đưa ra khỏi ngành”.
Cần loại bỏ nhà giáo không xứng đáng
Theo các nhà quản lý giáo dục, hiện nay Bộ GD&ĐT đã ban hành quy định về đạo đức
nhà giáo; nhiều nhà trường cũng ban hành quy chế làm việc, trong đó quy định rõ những
việc nhà giáo được làm và không được làm… Bên cạnh đó là một loạt các văn bản đề
nghị các địa phương chỉ đạo, quán triệt, chấn chỉnh để nâng cao đạo đức nhà giáo trong
các cơ sở giáo dục. Đặc biệt là phải xử lý nghiêm với những trường hợp vi phạm.
Nhiều ý kiến cho rằng, để khắc phục phải thực hiện đồng bộ cùng lúc nhiều giải pháp.
Với giáo viên, phải ý thức được giá trị nghề nghiệp cũng như lòng tự trọng nghề nghiệp
để luôn không ngừng phấn đấu, hoàn thiện bản thân. Về phía các nhà trường, cần phổ
biến lại các quy định về đạo đức nhà giáo, đồng thời cho giáo viên phải ký cam kết không
vi phạm. Trường hợp vi phạm cam kết, vi phạm đạo đức nghiêm trọng thì xem xét loại ra
khỏi ngành. Trong tuyển chọn “đầu vào” sư phạm, bên cạnh việc dựa vào điểm số cũng
cần xem xét thêm các yếu tố khác như lòng yêu nghề, phẩm chất đạo đức.
Về vấn đề giải pháp, GS.VS Phạm Minh Hạc cho rằng, chúng ta đã có các quy định, Luật
Giáo dục, Bộ GD&DT cũng có một số các quy định khác như: Điều lệ nhà trường, quy
định nhà giáo… Song cũng cần có những quy định cụ thể hơn về vấn đề này, để tránh
tình trạng giáo viên vi phạm. Các văn bản luật cũng cần được hướng dẫn cụ thể, triển
khai theo các cấp, quán triệt tới từng cán bộ, giáo viên về những hành vi giáo viên không
được làm. Ngành Giáo dục cũng phải có sàng lọc, nếu những giáo viên không xứng đáng
là thầy cô giáo thì nên sa thải.
3. Những những tấm gương đạo đức nhà giáo tác động đến hoạt động giáo dục đạo đức và dạy học học sinh:
Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng sự nghiệp “trồng người” và công tác đào tạo những
người kế tục sự nghiệp cách mạng to lớn của Đảng và của nhân dân ta. Cho nên, trong
quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, mặc dù bận rộn với vô vàn công việc lãnh đạo
công cuộc kháng chiến và kiến quốc nhưng Người vẫn rất quan tâm và giành nhiều thời
gian cho sự nghiệp giáo dục. Đặc biệt, ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công,
trong lễ khai giảng của năm học đầu tiên dưới chế độ mới – chế độ dân chủ nhân dân,
Người đã viết thư gửi các em học sinh bày tỏ mong muốn và đặt niềm tin của mình vào
thế hệ trẻ. Người viết: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt
Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay
không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”(1). Và theo Người, một
trong những nhiệm vụ quan trọng của giáo dục, của các nhà trường là phải hết sức coi
trọng giáo dục đạo đức cho người học, nhất là thế hệ trẻ.
4. Giáo dục đạo đức – mối quan tâm hàng đầu của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với công tác
giáo dục trong nhà trường
Trong suốt thời gian ở cương vị Chủ tịch nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã không ngừng
chăm lo, “bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau”. Trong đó, giáo dục đạo đức được
Người đặt lên hàng đầu. Ngay từ năm 1926, khi đang ở Quảng Châu, Người đã gửi một
bức thư cho đại diện Đoàn Thanh niên cộng sản Pháp tại Quốc tế Thanh niên cộng sản
nêu rõ ý định muốn gửi 3 hay 4 học sinh qua Nga để các em được tiếp thụ một nền giáo
dục cộng sản chủ nghĩa tốt đẹp.
Từ năm 1945 cho đến năm 1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi thăm nhiều cơ sở giáo dục,
dự nhiều hội nghị giáo dục ở Trung ương và ở các địa phương. Đến đâu, Người cũng đề
cập và yêu cầu các lực lượng giáo dục, các trường học cần phải chú trọng giáo dục đạo
đức cho học sinh. Trong buổi nói chuyện với nam nữ thanh niên, học sinh các trường
trung học Nguyễn Trãi, Chu Văn An và Trưng Vương (Hà Nội) ngày 18 - 12 - 1954, Người
dạy các em phải yêu đạo đức. Nói chuyện tại lớp học chính trị của giáo viên năm 1959,
Người khẳng định rằng, đức phải có trước tài. Ngày 21 – 10 – 1964, đến thăm Trường
Đại học Sư phạm Hà Nội – cái nôi đào tạo giáo viên nước nhà, Người đã nói: “Dạy cũng
như học phải biết chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức cách mạng. Đó là cái gốc, rất là
quan trọng. Nếu không có đạo đức cách mạng thì có tài cũng vô dụng”(2). Không chỉ nói
chuyện trực tiếp, Người còn gửi thư tới các nhà trường và giáo viên yêu cầu phải quan
tâm tới công tác đức dục. Nhân ngày Quốc khánh 2 – 9 – 1948, Người gửi thư cho nam
nữ chiến sĩ bình dân học vụ nhấn mạnh việc cần phải dạy các em “đạo đức của công
dân”. Sau khi miền Bắc được giải phóng, giữa bộn bề công việc lãnh đạo công cuộc cải
tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới và đấu tranh thống nhất nước nhà, Người đã viết Thư
gửi các em học sinh, trong đó yêu cầu các lực lượng giáo dục phải chú trọng giáo dục đạo
đức. Và, trong Di chúc, Người đã căn dặn: “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là
một việc rất quan trọng và rất cần thiết”(3).
Với những việc Người đã làm và những lời dạy Người để lại, chúng ta có thể thấy rất rõ
rằng, giáo dục nói chung và giáo dục đạo đức nói riêng là một trong những tâm nguyện lớn nhất của Người.
5. Vì sao phải chú trọng giáo dục đạo đức?
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong sự nghiệp giáo dục, phải đặc biệt chú trọng giáo dục
đạo đức. Trước hết, đó là vì sự nghiệp, vì cuộc sống của chính các em học sinh để sau
này, các em trở thành những con người tốt, những công dân tốt, có ích cho bản thân, gia
đình và đất nước. Người cho rằng, việc dạy trẻ cũng như trồng cây non. Cây non được
trồng tốt thì sau này cây sẽ lên tốt. Dạy trẻ nhỏ tốt thì sau này các em sẽ thành người tốt.
Theo Người, tài phải đi đôi với đức, đức đi đôi với tài, nếu chỉ có tài mà không có đức thì
là người vô dụng. “Vì tương lai của con em ta”, đó là khẩu hiệu và cũng là nhiệm vụ
Người giao cho đội ngũ các thầy giáo, cô giáo trong việc chăm sóc, giáo dục thế hệ trẻ.
Ngày nay, chúng ta thấy rằng, có nhiều học sinh chăm ngoan, học giỏi, đạt thành tích
cao trong học tập, nghe lời cha mẹ, thầy cô, song cũng còn nhiều em mải chơi, lười học,
làm trái lời cha mẹ, sa vào những tệ nạn xã hội. Vì thế, giáo dục đạo đức cần phải được
chú trọng. Đây là nhiệm vụ vừa mang tính trước mắt, vừa mang tính lâu dài của nền giáo dục nước nhà.
Thứ hai, Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã lật nhào chế độ thực dân, phát xít và ngai
vàng phong kiến, mở ra một kỷ nguyên mới cho lịch sử dân tộc. Song, những tư tưởng
của chế độ cũ vẫn tồn tại dai dẳng và ảnh hưởng khá nặng nề trong đầu óc của nhiều
người, làm ảnh hưởng không tốt đến thế hệ trẻ. Vì vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng,
phải dùng tinh thần và đạo đức mới để rửa gột những ảnh hưởng ấy.
Thứ ba, mỗi thời đại, mỗi chế độ xã hội có những tư tưởng và quan niệm khác nhau về
đạo đức. Chế độ mới ở nước ta – chế độ dân chủ nhân dân – cũng cần phải có đạo đức
mới. Nói chuyện tại Trường Cán bộ tự vệ mang tên Người, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng
định: “Đạo đức, ngày trước thì chỉ trung với vua, hiếu với cha mẹ. Ngày nay, thời đại mới,
đạo đức cũng phải mới”. Đạo đức mới để làm nên con người mới: con người xã hội chủ
nghĩa. Nhiệm vụ của nhà trường dưới chế độ dân chủ nhân dân là đào tạo nên những
con người có đạo đức, có kiến thức, văn hoá, kỹ năng lao động nghề nghiệp chứ không
phải đào tạo ra “một lũ cao bồi”. Đồng thời, Người còn chỉ ra rằng, trong xã hội vẫn tồn
tại tình trạng nhiều người có thái độ thờ ơ đối với xã hội, xa rời đời sống lao động và đấu
tranh của nhân dân, học để lấy bằng cấp, do đó giáo dục đạo đức mới chính là nhằm cải
hoá những tư tưởng không đúng đắn đó.
Thứ tư, giáo dục đạo đức học sinh còn là vì tương lai của dân tộc. Nói chuyện tại Hội nghị
cán bộ phụ trách thiếu nhi toàn miền Bắc ngày 19 – 2 – 1959, Người khẳng định rằng,
công tác giáo dục thiếu niên, nhi đồng rất quan trọng, đó là nhiệm vụ đào tạo thế hệ
tương lai cho Tổ quốc. “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây. Vì lợi ích trăm năm thì
phải trồng người”. Người cho rằng, nhiệm vụ của giáo dục là phải đào tạo ra những công
dân tốt và cán bộ tốt cho nước nhà. Đó là một trách nhiệm nặng nề nhưng rất vẻ vang của ngành giáo dục.
Giáo dục đạo đức có tầm quan trọng lớn lao, song không phải ở đâu và trong thời gian
nào các lực lượng giáo dục cũng nhận thức được đúng đắn và đầy đủ tầm quan trọng
của vấn đề. Điều này cũng đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra. Ngày 14 – 1 – 1963,
trong buổi họp với Ban Bí thư bàn về công tác tuyên giáo năm 1963, khi nghiêm khắc
phê bình công tác giáo dục trong thời gian qua còn “máy móc”, “rập khuôn”, “học nhưng
không hành”, ít chú ý tới giáo dục đạo đức, đạo đức công dân còn kém…, Người đã yêu
cầu các cấp giáo dục cần phải chấn chỉnh ngay hiện tượng này.
6. Về nội dung giáo dục đạo đức
Trong những bài viết và trong các buổi nói chuyện tại các trường học, các cơ sở giáo
dục và các hội nghị giáo dục, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhiều lần giải thích về việc giáo
dục đạo đức trong nhà trường là giáo dục những gì. Theo Người, nội dung giáo dục đạo
đức cho học sinh rất đa dạng, từ việc nhỏ cho tới việc lớn, từ quan hệ thầy trò, bạn bè
trong nhà trường cho tới giáo dục thái độ, trách nhiệm của các em đối với gia đình, xã hội và Tổ quốc.
Về phía giáo viên, Người yêu cầu các thầy giáo, cô giáo phải luôn chú trọng việc giáo
dục các phẩm chất đạo đức mới cho học sinh, đó là yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu lao
động, yêu khoa học, yêu quý của công, giữ kỷ luật, giữ vệ sinh, học văn hoá.
Đối với các em học sinh – những người chủ tương lai của nước nhà, Người chỉ ra rằng,
các em cần phải rèn luyện đạo đức cách mạng ngay từ lúc còn ngồi trên ghế nhà trường
để có thể trở thành người công dân tốt, người cán bộ tốt. Với các em, đạo đức cách
mạng là: yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; học tập tốt, lao động tốt; đoàn kết tốt, kỷ luật tốt;
giữ gìn vệ sinh thật tốt; khiêm tốn, thật thà, dũng cảm. Trong nhà trường, các em phải
luôn thi đua, thi đua giữa lớp này với lớp khác, giữa trường này với trường khác trong
việc học và hành, nhằm làm cho nền giáo dục của nước ta phát triển tốt đẹp. Trong quan
hệ với thầy, cô giáo, các em phải luôn luôn ngoan ngoãn, kính trọng, vâng lời cô giáo,
thầy giáo. Bởi vì, cô giáo, thầy giáo là những người không chỉ dạy chữ mà còn dạy người,
uốn nắn các em trở thành người tốt. Trong quan hệ bạn bè, các em phải thương yêu,
giúp đỡ lẫn nhau. Đối với cha mẹ, các em phải yêu kính và biết giúp đỡ cha mẹ. Đối với
xã hội, tuỳ sức mình mà các em tham gia những việc có ích lợi chung.
Nói chung, Người dạy nhiều phẩm chất để các em trở thành người công dân tốt, song
phẩm chất cao nhất là “trung với nước, hiếu với dân”. Tuy nhiên, trung và hiếu là những
phạm trù trừu tượng, nếu chúng ta giáo dục lòng yêu nước cho các em mà cứ nói các
em phải trung với nước, phải hiếu với dân thì điều đó sẽ gây cho các em sự mơ hồ. Là
người nắm vững nghệ thuật giáo dục, khi nói với học sinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh không
nói “trung với nước, hiếu với dân”, mà Người thay bằng cụm từ yêu Tổ quốc, yêu đồng
bào. Người dạy như thế vừa dễ hiểu, vừa dễ thực hiện.
Đi đôi với “yêu Tổ quốc, yêu đồng bào”, Người dạy các em phải biết ghét và biết chống.
Đó là phải biết ghét những thế lực, những ai làm tổn hại tới lợi ích của Tổ quốc, của nhân
dân, đi ngược lại với lợi ích của đất nước, của dân tộc. Lúc đó, những lực lượng làm tổn
hại tới đất nước, tới đồng bào chính là thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Vì
thế, Người dạy: “Các cháu phải ghét, ghét cay ghét đắng bọn thực dân Pháp, bọn can
thiệp Mỹ, bọn Việt gian, bọn bù nhìn”(5). Còn về chống, các em phải biết chống lại những
gì trái với quyền lợi của Tổ quốc, chống lại việc gì hay người nào phạm đến lợi ích chung của nhân dân.
7. Nói đi đôi với làm, phải nhân rộng những tấm gương “người tốt, việc tốt”
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, trong giáo dục đạo đức, nếu chỉ dùng lời nói thì kết quả
sẽ không cao và không chắc chắn. Chẳng hạn, không thể chỉ nói yêu nước, yêu nhân
dân chung chung, mà điều quan trọng là nhà trường và mỗi giáo viên cần phải dạy cho
các em biết yêu như thế nào, như thế nào là yêu nước và yêu nước thì phải làm gì? Về
việc này, Người giải thích: “Yêu Tổ quốc: Yêu như thế nào? Yêu là phải làm sao cho Tổ
quốc ta giàu mạnh. Muốn cho Tổ quốc ta giàu mạnh thì phải ra sức lao động, ra sức tăng
gia sản xuất, thực hành tiết kiệm. Yêu nhân dân: Mình phải hiểu rõ sinh hoạt của nhân dân,
biết nhân dân còn cực khổ như thế nào, biết chia sẻ những lo lắng, những vui buồn,
những công tác nặng nhọc với nhân dân" Do đó, nhà trường phải biết kêu gọi, biết tổ
chức cho các em tham gia đóng góp sức mình cho đất nước, cho quê hương. Song,
Người cũng căn dặn là các trường cần phải căn cứ vào đối tượng, lứa tuổi, điều kiện học
sinh mà phát động những phong trào thích hợp, tránh quá sức đối với các em. Về phía
các em học sinh, Người cũng chỉ ra rằng, việc gì có ích cho Tổ quốc thì các em nên gắng
sức làm, làm được bao nhiêu tốt bấy nhiêu. Tuổi các em còn nhỏ thì các em làm những
công việc nhỏ. Nhiều công việc nhỏ cộng lại thành công việc to.
Đồng thời với việc nói phải đi đôi với làm, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn cho rằng, trong giáo
dục đạo đức cần phải phát hiện, động viên và khen thưởng kịp thời những gương người
tốt, việc tốt để qua đó, tạo đà và nhân rộng các việc làm tốt trong học sinh. Bản thân
Người cũng rất chú trọng tới việc này. Khi biết tin các cháu học sinh Trường Việt Bắc đã
xung phong làm những việc như quét chợ, hái củi, bán bánh để dành dụm được 216.445
đồng mua công trái, Người đã gửi thư khen kịp thời. Khi biết tin em Nguyễn Thị Lương
đã chịu khó đi mót lúa bán lấy tiền giúp bộ đội, Người đã gửi thư khen ngợi em. Giáo
viên và học sinh khu X (cũ) cũng đã nhận được thư động viên, khen ngợi của Người khi
có những hoạt động khá và có nhiều sáng kiến tham gia công cuộc kháng chiến. Những
sáng kiến của Người về việc phát động những việc làm bổ ích đã làm dấy lên trong thiếu
nhi cả nước phong trào Trần Quốc Toản và nhiều phong trào thiết thực khác…
Ngày nay, có nhiều học sinh không chỉ học giỏi trên lớp mà còn tích cực tham gia các
hoạt động xã hội và nhiều phong trào. Điều đó giúp cho các em học được nhiều điều
trong cuộc sống và trưởng thành hơn trong suy nghĩ về bản thân và xã hội.
8. Giáo viên phải gương mẫu
Nhận thấy vai trò to lớn của đội ngũ các thầy giáo, cô giáo – những người có ảnh hưởng
trực tiếp tới việc hình thành nhân cách của học sinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhiều lần
nhấn mạnh rằng, để giáo dục học sinh thì người giáo viên trước hết phải gương mẫu,
tận tâm với trẻ, với nghề. Người đã ví trẻ em như cái gương trong sáng, thầy tốt thì ảnh
hưởng tốt, thầy xấu thì ảnh hưởng xấu, do đó muốn cho học sinh có đức thì giáo viên phải có đức.
Trong giáo dục đạo đức, Người không tán thành với hiện tượng nói không đi đôi với làm,
nói một đường nhưng làm một nẻo, nói nhưng không làm. Người cho rằng, nếu người
làm công tác giáo dục mà như thế thì giáo dục lại thành ra phản giáo dục. Theo Người,
giáo viên luôn phải là tấm gương sáng cả về tri thức, nhân cách, tính chuyên cần lẫn về
cách ăn mặc, lời ăn tiếng nói, bởi: “Trẻ em hay bắt chước, cho nên thầy giáo, cán bộ phụ
trách, v.v. phải gương mẫu từ lời nói đến việc làm. Nếu các cô các chú bảo: “Các em
phải siêng làm” nhưng các cô các chú lại đi ngủ, hoặc dạy “các em phải thật thà”, nhưng
các cô các chú lại nói sai, hay bảo “các em phải giữ vệ sinh chung”, nhưng các cô các
chú bẩn, như thế là không được. Dạy các cháu thì nói với các cháu chỉ là một phần, cái
chính là phải cho các cháu nhìn thấy, cho nên những tấm gương thực tế là rất quan trọng.
Muốn dạy cho trẻ em thành người tốt thì trước hết các cô các chú phải là người tốt”(7).
Nhận thấy trách nhiệm giáo dục các em trước hết thuộc về các thầy giáo, cô giáo, Người
yêu cầu người giáo viên cần tuyệt đối tránh thái độ bàng quan, làm ngơ. Bởi vì, nếu thầy
giáo, cô giáo mà bàng quan thì lại sẽ có một số công dân không tốt, cán bộ không tốt.
Bên cạnh đó, để giáo dục đạo đức cho học sinh, Người cũng yêu cầu cần phải có sự
tham gia, phối hợp giữa nhà trường với các lực lượng giáo dục khác là gia đình và xã
hội. Về vấn đề này, trong Thư gửi các em học sinh đăng trên báo Nhân dân, số 600, ngày
24 – 10 – 1955, Người viết: “Giáo dục các em là việc CHUNG của gia đình, trường học
và xã hội. Bố mẹ, thầy giáo và người lớn phải cùng nhau phụ trách”. Theo Người, sự
phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc giáo dục học sinh phải mang tính
đồng bộ, nhất là trong nội dung giáo dục, tránh “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”. Bởi,
nếu nhà trường dạy tốt mà gia đình dạy ngược lại thì sẽ có những ảnh hưởng và kết quả
không tốt. Cho nên, muốn giáo dục các cháu thành người tốt, nhà trường, đoàn thể, gia
đình và xã hội phải kết hợp chặt chẽ với nhau.
Đến nay, dù Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi xa gần 40 năm, nhưng những tư tưởng của
Người về công tác giáo dục đạo đức trong nhà trường vẫn còn nguyên giá trị. Thiết nghĩ,
ngày nay, các thầy giáo, cô giáo và các lực lượng giáo dục cần vận dụng sáng tạo tư
tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ vào công tác giáo
dục cụ thể, góp phần đào tạo nên những con người tốt, những công dân tốt cho nước nhà.
4. Nâng cao phẩm chất đạo đức nhà giáo trong bối cảnh hiện nay
Thầy/cô làm gì để có thể hỗ trợ đồng nghiệp rèn luyện, nâng cao phẩm chất đạo đức?
Trong bất kỳ xã hội, chế độ nào, từ xưa đến nay thì chuẩn mực đạo đức của người làm
nghề giáo trong hệ thống giáo dục luôn có ảnh hưởng lớn đến việc hình thành nhân cách,
phẩm chất của người học. Bởi nhà giáo không chỉ là dẫn đường, đưa học trò đến với bến
bờ tri thức, mà còn là nhà "điêu khắc" tâm hồn thơ trẻ, góp phần "nhào nặn" nên thế hệ
tương lai cho đất nước, dân tộc. Chính vì lẽ đó, đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ giáo
viên có vai trò vô cùng quan trọng. Các thầy cô giáo phải thực sự là tấm gương sáng về
trí tuệ và nhân cách để học trò noi theo; xã hội cũng đang ngày càng đặt ra yêu cầu cao
hơn về dạo đức nghề nghiệp của họ. Tuy nhiên, thực tế đáng buồn hiện nay vẫn còn một
số giáo viên vi phạm quy chuẩn đạo đức nghề nghiệp của người làm nghề giáo dục,
không chỉ biểu hiện ở việc chạy chức chạy quyền, mà còn là bạo lực cả về thể chất và
tâm lý học sinh. (Nêu ví dụ một số trường hợp thực tế nổi cộm...)
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh “Dạy cũng như học phải biết chú trọng
cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức cách mạng. Đó là cái gốc, rất là quan trọng. Nếu không
có đạo đức cách mạng thì có tài cũng vô dụng”. Xưa nay, nghề giáo luôn được xã hội
trân trọng, tôn vinh là “nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý, nghề sáng tạo
nhất vì nó sáng tạo ra những con người sáng tạo”, bởi những người làm nghề giáo luôn
được gọi là thầy giáo, cô giáo và được coi là kỹ sư tâm hồn, không chỉ dạy chữ, truyền
đạt kiến thức mà còn dạy cách làm người, hình thành và phát triển nhân cách người
học. Những sự việc đáng tiếc xảy ra không chỉ làm xấu đi hình ảnh người thầy mà còn
ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm sinh lý học trò, gióng lên hồi chuông cảnh báo về môi
trường sư phạm còn nhiều tiêu cực và cần được chấn chỉnh ngay lập tức.
Phẩm chất đạo đức, ứng xử sư phạm là phẩm chất cốt lõi đối với người làm nghề giáo,
là nền tảng thôi thúc họ cống hiến, nhiệt huyết với nghề, phấn đấu vì sự nghiệp "trồng
người". Tôi cho rằng, để xóa bỏ hoàn toàn những biểu hiện yếu kém kể trên, bản thân
giáo viên và toàn ngành giáo dục cần sớm có các giải pháp khắc phục hiệu quả. Trong
đó, tôi xin đề xuất một số giải pháp như sau:
1. Thứ nhất: Cần tăng cường công tác giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống
đối với đội ngũ nhà giáo hiện nay. Gắn hoạt động này với các phong trào, cuộc vận
động trong ngành giáo dục và việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách
Hồ Chí Minh”. Kịp thời chỉnh đốn, uốn nắn, xử lý nghiêm những sai phạm của một số
giáo viên vi phạm tư cách và đạo đức nhà giáo. Những biện pháp này cần được thực
hiện thường xuyên, lâu dài và thực chất để xây dựng hình ảnh nhà giáo mẫu mực, làm
gương sáng cho học trò noi theo.
2. Thứ hai: Thực hiện giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu. Quốc sách ở đây
không phải là lý thuyết hay khẩu hiệu mà phải biến thành chính sách và hành động thực
tế. Do đó, cần nắm bắt, giải quyết tốt nguyện vọng và các lợi ích chính đáng, thiết thực
của đội ngũ nhà giáo, để kịp thời động viên họ yên tâm công tác, ra sức học tập, phấn
đấu trau dồi hơn nữa chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp. Quan tâm thực hiện tốt chế
độ ưu đãi, khen thưởng, đảm bảo điều kiện làm việc, sinh hoạt đối với nhà giáo, nhất là
những nhà giáo có trình độ, có học hàm, học vị cao, có nhiều cống hiến cho sự nghiệp
giáo dục và đào tạo. Mặt khác, khi xem xét, giải quyết và bảo đảm các chế độ, chính
sách đối với đội ngũ nhà giáo phải thực sự dân chủ, công khai, công bằng, kịp thời,
chính xác. Kiên quyết đấu tranh, lên án và khắc phục kịp thời mọi biểu hiện vi phạm
trong thực hiện các chế độ, chính sách của Đảng, Nhà nước, của ngành giáo dục đối với các nhà giáo.
3. Thứ ba: Cần đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí
Minh trong các nhà trường. Theo đó, mỗi nhà giáo phải xây dựng kế hoạch phấn đấu,
đề ra nội dung, biện pháp cụ thể, phù hợp, làm cơ sở để điều chỉnh hành vi, xác định ý
chí quyết tâm, nhất là trước những tác động, ảnh hưởng, chi phối đến tình cảm, lòng
yêu nghề của đội ngũ nhà giáo.
Các cấp quản lý cần quan tâm hơn nữa việc giúp đỡ, tạo mọi điều kiện để đội ngũ nhà
giáo phấn đấu, rèn luyện; xây dựng nhiều điển hình tiên tiến, gương “người tốt, việc tốt”
trong rèn luyện phẩm chất đạo đức nghề nghiệp. Tích cực đấu tranh với những biểu
hiện tiêu cực, vi phạm đạo đức nghề nghiệp
4. Thứ tư: Nhà giáo phải luôn trau dồi và nâng cao phẩm chất, năng lực của mình, điều
đó là yêu cầu tự thân của mỗi nhà giáo, vừa là yêu cầu cả xã hội đặt ra; người thầy
phải luôn: “Nói không với vi phạm đạo đức nhà giáo”, “Mỗi thầy cô giáo là một tấm
gương tự học, tự rèn luyện” hay "Nói không với tiêu cực và bệnh thành tích trong giáo
dục”. Bởi vậy thật không vui khi ở đâu đó còn xuất hiện những câu chuyện buồn về sự
xuống cấp của đạo đức nhà giáo hay những hành vi làm tổn thương nghiêm trọng
truyền thống “tôn sư trọng đạo" đã trở thành truyền thống tốt đẹp bấy lâu nay.
5. Thứ năm: Nhà giáo phải ngày đêm trau dồi kiến thức, kinh nghiệm của bản thân để
truyền lửa cho thế hệ mai sau, cho sự nghiệp trồng người. Đội ngũ nhà giáo, cán bộ
quản lý giáo dục càng phải nhận thức đúng đắn vai trò, bổn phận và trách nhiệm to lớn
của mình; ra sức thi đua, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ nặng nề nhưng hết
sức vẻ vang của sự nghiệp trồng người mà Ðảng, nhân dân đã tin yêu và giao phó.
6. Thứ sáu: Cần xây dựng đội ngũ những người làm công tác giáo dục có đầy đủ phẩm
chất, năng lực, vừa “hồng”, vừa “chuyên” như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy. Điều này
không những để khẳng định tri thức, trình độ phát triển giáo dục của dân tộc, mà còn
góp phần quan trọng cho thắng lợi của công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế, xây dựng
và phát triển đất nước. Với tầm cao của nền kinh tế tri thức, mọi hành vi, thái độ, lời nói,
việc làm của nhà giáo đều là tấm gương phản ánh nhiều chiều nhưng không ai khác
hơn chính nhà giáo phải tự soi mình.
Sứ mệnh "trồng người" luôn là sứ mệnh thiêng liêng, cao cả. Chủ tịch Hồ Chí Minh
từng nói: "Vì lợi ích 10 năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người"
đã cho thấy tầm quan trọng của trách nhiệm này. Vì vậy, mỗi nhà giáo, cán bộ quản lý
giáo dục cần nhận thức võ vai trò, trọng trách của mình trong rèn luyện, học tập nâng
cao tri thức, bồi dưỡng phẩm chất sư phạm, xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực. Chúng ta, những nhà giáo, những cán bộ quản lý giáo dục cần thấm nhuần lời
dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nói "không" với vi phạm đạo đức nhà giáo, sống có tấm
lòng nhân ái, làm việc có trách nhiệm với danh dự nghề nghiệp và xã hội để trở thành
những người thầy chuẩn mực cả về chuyên môn và tư cách đạo đức. Chỉ có như vậy,
chúng ta mới có thể bồi dưỡng nên những con người có đủ đức đủ tài, đáp ứng yêu
cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.