Bài thu hoạch - Chủ nghĩa xã hội khoa học | Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

1 I. MỞ ĐẦU
Dân chủ xã hội chủ nghĩa là mục tiêu cao cả mà Đảng và Nhà nước ta luôn
hướng tới, quyết tâm biến nó thành hiện thực. Đại hội XI của Đảng đã khẳng định
mục tiêu: “Xã hội xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta xây dựng là một xã hội: Dân
giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; do nhân dân làm chủ...”. Trong đó
có hai điểm mới quan trọng được bổ sung và phát triển so với Nghị quyết Đại hội X
của Đảng: Một là, đưa cụm từ dân chủ lên trước cụm từ công bằng, văn minh. Điều
đó cho thấy Đảng ta đã xác định rõ vị trí của dân chủ và thực hành dân chủ trong
quá trình phát triển xã hội. Để có xã hội dân giàu, nước mạnh, trước hết phải bảo
đảm trong xã hội có nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và phải thực hành dân chủ xã hội
chủ nghĩa một cách thực chất, vì đó là điều kiện tiên quyết, là cơ sở thiết yếu để xây
dựng xã hội công bằng, văn minh. Hai là, khẳng định đặc trưng quan trọng của xã
hội xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta đang xây dựng là xã hội do nhân dân làm chủ,
thể hiện rõ bản chất của chế độ xã hội ở Việt Nam hiện nay.
Dân chủ xã hội chủ nghĩa còn là động lực của sự phát triển đất nước, là
nhân tố thúc đẩy phát triển kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội; bởi lẽ, khi nhân dân
đã nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của việc thực hành dân chủ và thực sự phát huy
quyền dân chủ thì đó sẽ là nguồn sức mạnh to lớn cho sự phát triển đất nước. Mở
rộng dân chủ là một trong những quan điểm phát triển được Đảng ta nêu trong
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020; còn trong Báo cáo đánh giá kết
quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2011 - 2015 và phương
hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020, quan điểm phát triển
được Đảng ta nhấn mạnh với yêu cầu cao hơn: “Phát huy mạnh mẽ quyền dân chủ
của người dân trong hoàn thiện và thực thi pháp luật, cơ chế, chính sách phát triển
kinh tế - xã hội. Bảo đảm quyền con người, quyền công dân”.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
“bổ sung, phát triển năm 2011” viết: “Dân chủ xã hội chủ nghĩa là bản chất của chế
độ ta, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển đất nước”. Luâ `n điểm cơ
bản này của Đảng là luâ `n điểm "gốc" khẳng định những vấn đề chủ yếu nhất, cốt lõi 2
nhất của nền dân chủ xã hô `i chủ nghĩa: bản chất và vai trò của nền dân chủ ấy; trung
thành với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phb hợp với thời đại và thực ticn Viê `t Nam.
Quan điểm của Đảng ta về dân chủ xã hội chủ nghĩa thể hiện xuyên suốt
trong tất cả các nội dung trong Văn kiện Đại hội của Đảng; là hệ thống quan điểm
hoàn chỉnh và toàn diện về những vấn đề cơ bản của chế độ dân chủ xã hội chủ
nghĩa ở nước ta. Đảng ta không những chỉ rõ bản chất tốt đẹp, tính chất ưu việt, mà
còn khẳng định tầm quan trọng của dân chủ xã hội chủ nghĩa với tư cách vừa là mục
tiêu, vừa là động lực của sự phát triển đất nước; chỉ ra những nguyên tắc, yêu cầu,
biện pháp cơ bản xây dựng, những lực cản chủ yếu của việc xây dựng và phát huy
dân chủ xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới và giải pháp khắc phục. II. NỘI DUNG
1. Khái niệm dân chủ
V.I.Lênin quan niệm: “Dân chủ là sự thống trị của đa số” . Do vậy, dân chủ
được nhìn nhận như là một hình thức, một hình thái nhà nước, trong đó thừa nhận
sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân vào công việc quản lý nhà nước để
thực hiện sự thống trị đối với thiểu số những kẻ vi phạm dân chủ của nhân dân.
Mức độ, phạm vi tham gia thật sự của quần chúng nhân dân vào công việc quản lý
nhà nước phản ánh trình độ phát triển của nền dân chủ, phản ánh những vấn đề cốt lõi nhất của dân chủ.
Trên cơ sở của chủ nghĩa Mác-Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh quan niệm:
“dân chủ là của quý báu nhất của nhân dân” . Đây là một trong những luận điểm nổi
bật trong tư tưởng dân chủ của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Dân chủ là “Làm sao cho
nhân dân biết hưởng quyền dân chủ, biết dbng quyền dần chủ của mình dám nói,
dám làm”. Người nhấn mạnh: “địa vị cao nhất là dân, vì dân là chủ” , mọi quyền lực
đều thuộc về nhân dân, mọi lợi ích đều vì dân, mọi công việc đều do dân. Tư tưởng
đề cao nhân dân, hết lòng vì lợi ích nhân dân được Hồ Chí Minh coi như một chân
lý. Theo Người, dân chủ là dân là chủ và dân làm chủ. 3
Từ các cách tiếp cận trên có thể hiểu: Dân chủ là một giá trị xã hội (giá trị
nhân văn) phản ánh những quyền cơ bản của con người; là một hình thức tổ chức
nhà nước của giai cấp cầm quyền, một chế độ chính trị - xã hội mà ở đó những
quyền cơ bản của con người (tự do, bình đắng, tôn trọng sự thống nhất trong đa
dạng...) được pháp ỉuật thừa nhận và bảo vệ; đồng thời những quyền này được thể
chế thành các nguyên tắc (quyền lực thuộc về nhân dân, mọi người đều bình đẳng
trước pháp luật, thiểu số phục tùng đa số, quyền tự do tư tưởng, ý chí, hành động,
bầu cử tự do và công bằng...) để quy định quyền lợi, trách nhiệm của nhân dân đổi
với nhà nước, cộng đồng và ngược lại.
2. Dân chủ xã hội chủ nghĩa
Dân chủ xã hội chủ nghĩa là nền dân chủ khác hẳn về bản chất và đối lập về
nguyên tắc với dân chủ tư sản. Điều đó thể hiê `n trên những vấn đề chính yếu sau:
thứ nhất, dân chủ xã hô `i chủ nghĩa chỉ xuất hiê `n khi giai cấp công nhân và nhân dân
lao đô `ng, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cô `ng sản, giành được chính quyền và ngày
càng phát huy trong quá trình xây dựng xã hội mới; thứ hai, dân chủ xã hô `i chủ
nghĩa là nền dân chủ do Đảng Cô `ng sản lãnh đạo; thứ ba, dân chủ xã hô `i chủ nghĩa
là dân chủ của đa số, của người lao đô `ng, vì đa số và người lao đô `ng, không phải
của thiểu số bóc lô `t, đă `c quyền, đă `c lợi; thứ tư, dân chủ xã hô `i chủ nghĩa là chế đô `
dân chủ, mà ở đó, nhân dân lao đô `ng làm chủ trên tất cả các lĩnh vực của đời sống
xã hô `i, được pháp luâ `t bảo đảm; thứ năm, dân chủ xã hô `i chủ nghĩa được thực hiê `n
bằng hê ` thống tổ chức thể hiê `n quyền lực chính trị - xã hô `i của nhân dân, tâ `p trung
và thông qua nhà nước; thứ sáu, không ngừng mở rô `ng dân chủ gắn với tăng cường
kk cương, pháp luâ `t là quy luâ `t cơ bản của sự phát triển dân chủ xã hô `i chủ nghĩa.
Đó là bản chất tốt đẹp của dân chủ xã hội chủ nghĩa. Đó là chế độ dân chủ “gấp
triệu lần” hơn bất cứ chế độ dân chủ nào trong lịch sử như V.I.Lênin từng khẳng định.
Nền dân chủ tư sản, db có được tô vẽ như thế nào chăng nữa, thì nó vẫn là
nền dân chủ của thiểu số, của giai cấp tư sản, nhằm bảo đảm sự thống trị, bóc lột
của giai cấp tư sản đối với xã hội và lao động. Trong những thập kk qua, nếu như 4
chủ nghĩa tư bản có sự tiến bộ nào đó về mặt xã hội, thì đó cũng là kết quả của quá
trình đấu tranh bền bỉ, liên tục của giai cấp công nhân, nhân dân lao động ở các
nước tư bản và sự tác động, ảnh hưởng bởi những giá trị nhân đạo, nhân văn, dân
chủ, những giá trị vì con người của chủ nghĩa xã hội hiện thực thế giới.
Trong tư duy lý luận của Đảng ta, vấn đề không dừng lại ở quan niệm về
dân chủ xã hội chủ nghĩa, mà điều quan trọng hơn là tiếp tục thực hành, phát huy
dân chủ, nghĩa là phải tạo được bước chuyển căn bản từ nhận thức đến hành động.
Để đạt được mục tiêu xây dựng xã hội thực sự dân chủ, Đại hội XII xác định rõ:
“Tiếp tục phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước
thuộc về nhân dân. Dân chủ phải được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc trên tất cả các
lĩnh vực của đời sống xã hội. Bảo đảm để nhân dân tham gia ở tất cả các khâu của
quá trình đưa ra những quyết định liên quan đến lợi ích, cuộc sống của nhân dân”.
Phương thức, cơ chế thực hành dân chủ xã hội chủ nghĩa là nhân dân thực hiện
quyền làm chủ thông qua hoạt động của Nhà nước, của cả hệ thống chính trị và các
hình thức dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện, mà trọng tâm là “thể chế hóa và thực
hiện tốt phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, như văn kiện Đại
hội XII của Đảng đã chỉ ra. Dưới nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, nhân dân là chủ thể
của quyền lực, là người thực hiện quyền lực; đa số nhân dân lao động có quyền và
được bảo đảm các điều kiện cần thiết để tham gia các hoạt động quản lý nhà nước, quản lý xã hội.
Để phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, Đảng ta luôn nhấn mạnh mối quan
hệ gắn bó chặt chẽ giữa Nhà nước với nhân dân, trong đó, trước hết là Nhà nước
bảo đảm thực hiện đầy đủ các quyền dân chủ của nhân dân, tôn trọng, lắng nghe ý
kiến của nhân dân và chịu sự giám sát của nhân dân. Hơn nữa, Nhà nước có cơ chế
và các biện pháp kiểm soát, ngăn ngừa và trừng trị tệ quan liêu, tham nhũng, lãng
phí, vô trách nhiệm, lộng quyền, xâm phạm quyền dân chủ của công dân; đồng thời,
“Phê phán những biểu hiện dân chủ cực đoan, dân chủ hình thức. Xử lý nghiêm
những hành vi lợi dụng dân chủ để làm mất an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội
và những hành vi vi phạm quyền dân chủ và quyền làm chủ của nhân dân”. 5
3. Dân chủ là mục tiêu, là bản chất và là động lực của quá trình phát triển đất nước
Xây dựng chủ nghĩa xã hội thì nhất thiết phải xây dựng và không ngừng
phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa. Đó vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát
triển đất nước. Dân chủ xã hội chủ nghĩa là mục tiêu của sự phát triển đất nước thể
hiện ở chỗ: thứ nhất, nền dân chủ ấy phải được xác lập và không ngừng hoàn thiện
cbng với quá trình phát triển đất nước; thứ hai, mọi chủ trương, chính sách của
Đảng và Nhà nước đều phải xuất phát từ nhân dân, vì lợi ích của nhân dân; thứ
ba,nhân dân lao động làm chủ thực sự trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội là
thước đo và tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.
Dân chủ xã hội chủ nghĩa không những là mục tiêu, mà còn là động lực của sự phát
triển đất nước. Điều đó thể hiện ở chỗ: thứ nhất, nhân dân lao động được làm chủ,
phát huy cao độ tính tích cực, tự giác của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
đất nước; thứ hai, sức lao động được giải phóng, mọi tiềm năng của đất nước được
phát huy, tạo nên sức mạnh tổng hợp to lớn cho sự phát triển đất nước.
Vai trò mục tiêu và động lực của dân chủ xã hội chủ nghĩa đối với sự phát
triển đất nước quan hệ chặt chẽ và thống nhất với nhau, bổ sung cho nhau, cbng vận
động trong quá trình xây dựng xã hội mới. Việc phân định đâu là vấn đề thuộc về
mục tiêu, đâu là vấn đề thuộc về động lực của dân chủ xã hội chủ nghĩa là chỉ có
tính chất tương đối, bởi sự hòa quyện, đan xen lẫn nhau giữa chúng. Quá trình xây
dựng, hoàn thiện mục tiêu xây dựng dân chủ xã hội chủ nghĩa cũng chính là quá
trình phát huy vai trò động lực của chế độ dân chủ này trong thực ticn, thúc đẩy đất
nước phát triển. Đồng thời, quá trình phát huy vai trò động lực của dân chủ xã hội
chủ nghĩa cũng chính là quá trình xây dựng, hoàn thiện chế độ dân chủ này.
Vấn đề đặt ra ở đây là, cả hai quá trình, cũng như mối quan hệ giữa chúng,
đều cần phải được nhận thức đúng và giải quyết tốt trong thực ticn, phải được triển
khai bằng những chủ trương, biện pháp cụ thể trên các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Về vấn đề này, Đại hội XI của Đảng chỉ rõ: “Xây dựng và từng bước hoàn thiện nền
dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm dân chủ được thực hiện trong thực tế cuộc sống 6
ở mỗi cấp, trên tất cả các lĩnh vực”; “Có cơ chế cụ thể để nhân dân thực hiện trên
thực tế quyền làm chủ trực tiếp và quyền làm chủ thông qua các cơ quan đại diện
của mình. Phát huy dân chủ phải đi liền với tăng cường pháp chế, đề cao trách
nhiệm công dân, giữ vững kk luật, kk cương xã hội; phê phán và nghiêm trị những
hành vi vi phạm quyền làm chủ của nhân dân, những hành vi lợi dụng dân chủ làm
tổn hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc, gây mất an ninh, trật tự, an toàn xã hội”.
Thực ticn cho thấy, bản chất tốt đẹp và tính ưu việt của nền dân chủ nước
ta ngày càng thể hiện sinh động trong cuộc sống hàng ngày của quần chúng nhân
dân. Kể từ khi khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nhân dân lao động
Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam chính thức đứng lên làm
chủ, tự mình tổ chức, cai quản và xây dựng xã hội mới. Đó là thành tựu vĩ đại của
cách mạng Việt Nam. Chế độ dân chủ ở nước ta, xét về bản chất, là một thể chế
chính trị mà trong đó quyền lực chính trị - xã hội thuộc về nhân dân; “Tất cả quyền
lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân
với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức”; là chế độ bảo đảm quyền làm chủ trên
thực tế của nhân dân trong đời sống kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, tinh thần;
phát huy cao độ tính tích cực sáng tạo của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc, dưới sự lãnh đạo của Đảng và thông qua Nhà nước xã hội chủ
nghĩa. Quyền làm chủ của nhân dân không chỉ thể hiện trong các văn bản Hiến
pháp, pháp luật, mà ngày càng được thể hiện sinh động trong cuộc sống hàng ngày.
Bản chất dân chủ xã hội chủ nghĩa đòi hỏi“Toàn bộ hoạt động của Đảng
phải xuất phát từ lợi ích và nguyện vọng chính đáng của nhân dân”. Trong xã hội ta,
mọi công dân Việt Nam đều có quyền tham gia quản lý xã hội một cách trực tiếp,
hoặc thông qua người đại diện do mình lựa chọn. Việc truyền hình trực tiếp các
phiên chất vấn của Quốc hội; việc thực hiện đối thoại trực tuyến của Chủ tịch nước,
của Thủ tướng Chính phủ… với nhân dân; những cuộc tiếp xúc của các đại biểu với
cử tri chuẩn bị cho các kỳ bầu cử Quốc hội đã tạo điều kiện tốt hơn cho người dân
thực hiện quyền làm chủ, thực thi quyền kiểm tra, giám sát các hoạt động của Nhà
nước và đề đạt nguyện vọng, ý kiến của mình. Điều đó thể hiện sâu sắc bản chất tốt 7
đẹp, tính ưu việt của chế độ dân chủ ở nước ta; thể hiện rõ mục tiêu, động lực của
dân chủ xã hội chủ nghĩa đối với sự phát triển đất nước.
Hiện nay, “Tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của
một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí còn
nghiêm trọng”; “Quyền làm chủ của nhân dân ở một số nơi, trên một vài lĩnh vực
còn bị vi phạm. Việc thực hành dân chủ còn mang tính hình thức; có tình trạng lợi
dụng dân chủ gây chia rẽ, làm mất đoàn kết nội bộ, gây rối, ảnh hưởng đến trật tự,
an toàn xã hội”. Tình trạng này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến bản chất tốt đẹp
của chế độ dân chủ nước ta, làm suy giảm động lực phát triển của đất nước, “sẽ dẫn
đến tổn thất khôn lường đối với vận mệnh của đất nước, của chế độ xã hội chủ
nghĩa và của Đảng”. Chừng nào quan liêu, tham nhũng và suy thoái nêu trên còn
dicn ra trầm trọng, thì chừng đó chưa thể nói chúng ta đã xây dựng và phát huy tốt
dân chủ xã hội chủ nghĩa và quyền làm chủ của nhân dân trong đời sống hiện thực.
Yêu cầu xây dựng và phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa trong bối cảnh lịch
sử mới đã bức thiết đòi hỏi, Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành phải kiên quyết
hơn nữa và nâng cao hiệu quả cuộc đấu tranh ngăn chặn, đẩy lbi, khắc phục tình
trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ
cán bộ, đảng viên và tệ quan liêu, tham nhũng. Không đẩy lbi, khắc phục có hiệu
quả tình trạng này, thì chúng ta khó có thể nói đến bản chất tốt đẹp, ưu việt của chế
độ dân chủ nước ta; khó có thể phát huy cao nhất quyền lực chính trị - xã hội của
quần chúng nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phấn đấu thực
hiện xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Thời gian gần đây, các thế lực thb địch ra sức xuyên tạc quan điểm, chủ
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta, phủ nhận những thành tựu của cách
mạng, lợi dụng các vấn đề “dân tộc”, “tôn giáo”, “dân chủ”, “tự do báo chí”, những
tiêu cực trong xã hội để chống phá, vu cáo Việt Nam vi phạm dân chủ. Chúng
xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và nền dân chủ
xã hội chủ nghĩa, ngợi ca dân chủ tư sản, kích thích chủ nghĩa tự do, thực dụng.
Những quan điểm “đa nguyên chính trị”, “đa đảng đối lập”, đòi “mở rộng dân chủ” 8
hơn nữa, cbng với những luận điệu bóp méo sự thật “Việt Nam vi phạm dân chủ”,
“mất dân chủ”, vu khống Đảng Cộng sản Việt Nam là “trở lực” chính cho việc thực
hiện dân chủ… được các thế lực thb địch bên trong và bên ngoài kết hợp chặt chẽ
với nhau liên tiếp tung ra trong suốt hơn 30 năm đổi mới, lại rộ lên hiện nay với
những sắc thái biểu hiện mới.
Mưu đồ thực sự của chúng là nhằm thủ tiêu sự lãnh đạo của Đảng ta đối với
xã hội, xoá bỏ nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, “lái” nền dân chủ nước ta sang dân
chủ khác, dân chủ phi xã hội chủ nghĩa. Tính nguy hiểm của thủ đoạn này còn biểu
hiện ở chỗ, nó dc gây nên sự ngộ nhận, mơ hồ, lẫn lộn trong nhận thức về giá trị dân
chủ, dc gây nên sự dao động về tư tưởng trong một bộ phận cán bộ và nhân dân.
Cần nhấn mạnh rằng, thực thi dân chủ sai nguyên tắc, vô nguyên tắc đều là trái với
lý tưởng của cách mạng, với bản chất của dân chủ xã hội chủ nghĩa, có thể dẫn đến
hậu quả khó lường. Xa rời những nguyên tắc của chủ nghĩa xã hội, thì việc dân chủ
hoá sẽ trượt sang quỹ đạo khác, trượt sang dân chủ phi xã hội chủ nghĩa và đồng
nghĩa với việc thủ tiêu chủ nghĩa xã hội. Cần phải thấy rằng, dân chủ bao giờ cũng
gắn liền với chuyên chính, với pháp luật và kk luật. Bất cứ một nền dân chủ nào
cũng vậy, db là dân chủ tư sản hay dân chủ xã hội chủ nghĩa. Dân chủ không có
nghĩa là dân chủ vô nguyên tắc, càng không thể là vô chính phủ, đúng như Đảng ta
khẳng định: “Dân chủ gắn liền với kk luật, kk cương và phải được thể chế hóa bằng
pháp luật, được pháp luật bảo đảm”.
4. Liên hệ thực tiễn
Trong những năm qua, Quận ủy quận 9 luôn quan tâm lãnh đạo về công tác
thực hiện quy chế dân chủ góp phần giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm trật tự an
toàn xã hội trên địa bàn. Từ Quận đến phường đã tập trung thực hiện tốt nhiệm vụ
đề ra, từng cơ sở đã có sự chủ động trong hoạt động của đơn vị mình trong đó, tập
trung tuyên truyền vận động đoàn viên, hội viên và nhân dân chấp hành tốt chủ
trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước; phối hợp tổ chức tốt công tác
chăm lo cho các gia đình chính sách, dân tộc, đoàn viên, hội viên trên địa bàn nhân
các ngày lc, kk niệm ngày thành lập ngành ... 9
Qua công tác triển khai, quán triệt và thông tin, tuyên truyền sâu rộng trong
toàn hệ thống chính trị, nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, các cơ quan, đơn vị
và cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên đã có sự chuyển biến nhất định; các cấp
ủy Đảng đã tập trung hơn trong công tác chỉ đạo, xác định rõ các nhiệm vụ, giải
pháp trọng tâm, cụ thể trong công tác xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ
sở, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội đã thể hiện tốt hơn vai trò là
cơ sở chính trị ở địa bàn dân cư, tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân chấp
hành tốt chủ trương, chính sách, quy định pháp luật của Đảng, Nhà nước và chính
quyền các cấp; thường xuyên nắm tình hình tư tưởng, dư luận của cán bộ, đảng
viên, những vấn đề phát sinh trong Nhân dân để chỉ đạo xử lý kịp thời; vận động
cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và Nhân dân tham gia các phong trào thi đua
yêu nước gắn với thực hiện tốt phong trào thi đua “Dân vận khéo”, nhiều tập thể, cá
nhân tiêu biểu đã trở thành tấm gương sáng, có sức lan tỏa cao, góp phần thúc đẩy
phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.
Công tác Dân vận của chính quyền được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của
các cấp ủy Đảng, chính quyền và sự tập trung của cả hệ thống chính trị; Ban Dân
vận xây dựng chương trình phối hợp với Ủy ban Nhân dân quận về phối hợp thực
hiện công tác Dân vận năm 2018 - trọng tâm là thực hiện tốt công tác Dân vận của
chính quyền. Công tác tiếp công dân của các cơ quan Nhà nước được đổi mới và
hiệu quả, kịp thời giải quyết những vấn đề bức xúc, nguyện vọng chính đáng, hợp
pháp của Nhân dân theo phương châm “Nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin”.
Các văn bản liên quan đến quy chế dân chủ, công tác dân vận được quan tâm quán
triệt thực hiện nghiêm túc; thực hiện tốt công tác tiếp công dân, duy trì lịch tiếp
công dân của lãnh đạo UBND, các phòng, ban, đơn vị trực thuộc, giải quyết kịp thời
những tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Thực hiện tốt công tác cải
cách hành chính, nhất là những lĩnh vực liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp
pháp, chính đáng của người dân; từng cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên nhìn 10
chung đã nhận thức đầy đủ vai trò và ý nghĩa công tác dân vận trong hệ thống chính
trị, nhất là công tác dân vận của chính quyền.
Thường trực Hội đồng nhân dân Quận chủ động triển khai thực hiện tốt
nhiều nội dung trọng tâm, trọng điểm. Thường trực Hội đồng nhân dân, các Ban của
Hội đồng nhân dân quận và các Tổ đại biểu đã có nhiều nỗ lực thực hiện và hoàn
thành tốt nhiệm vụ; hoạt động các Ban Hội đồng nhân dân quận theo hướng bám sát
chương trình hoạt động, chương trình giám sát của Hội đồng nhân dân quận; Các
Nghị quyết khi xây dựng, ban hành đều bám sát Nghị quyết của Hội đồng Nhân dân
thành phố, Nghị quyết của Quận ủy, tình hình địa phương, yêu cầu chính đáng, hợp
pháp của người dân và được sự đồng thuận cao của các đại biểu Hội đồng Nhân dân
quận; Công tác khảo sát, giám sát; tiếp xúc cử tri; tiếp công dân; xử lý đơn khiếu
nại, đơn tố cáo, đơn kiến nghị, phản ánh của công dân được thực hiện thường
xuyên, đúng quy định và chất lượng hoạt động ngày càng được nâng lên.
Bên cạnh đó, việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở gắn với
việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, mỗi cán
bộ, công chức, viên chức luôn nêu cao tinh thần phục vụ và ý thức trách nhiệm
trước nhân dân trong quá trình thực thi công vụ, phải“Nghe dân nói, nói dân hiểu,
làm dân tin”, phát huy tính tiên phong, gương mẫu, chấn chỉnh phong cách, lề lối
làm việc của cán bộ, công chức theo hướng gần dân, trọng dân, đáp ứng nguyện
vọng chính đáng của người dân, tăng cường trách nhiệm trong việc tiếp công dân,
giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân theo đúng luật định. III. KẾT LUẬN
Quan điểm của Đảng ta về dân chủ xã hội chủ nghĩa là quan điểm khoa học
và cách mạng. Db còn có những hạn chế nhất định trên con đường phát triển và
hoàn thiện, nhưng bản chất chế độ dân chủ ở nước ta là tốt đẹp và ưu việt. Bản chất
tốt đẹp và tính chất ưu việt đó không phải tự nhiên mà có, mà đó là kết quả của biết
bao mồ hôi công sức và cả máu xương của nhiều thế hệ người Việt Nam, chúng ta
phải kiên quyết bảo vệ, giữ gìn, nâng cao và phát huy trong sự nghiệp đổi mới đất
nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. 11
Để phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, Đại hội XII của Đảng đã khẳng định:
“Tiếp tục phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước
thuộc về nhân dân. Mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước phải xuất phát từ nguyện vọng, quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân,
được nhân dân tham gia ý kiến. Dân chủ phải được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc
trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Bảo đảm để nhân dân tham gia ở tất cả
các khâu của quá trình đưa ra những quyết định liên quan đến lợi ích, cuộc sống của
nhân dân, từ nêu sáng kiến, tham gia thảo luận, tranh luận đến giám sát quá trình
thực hiện. Tập trung xây dựng những văn bản pháp luật liên quan trực tiếp đến
quyền làm chủ của nhân dân”. Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa mà Đảng ta hướng tới
xây dựng và hoàn thiện là nền dân chủ rộng rãi, mang tính toàn diện, được thực hiện
thông qua hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa, trước hết là Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa Việt Nam không ngừng mở rộng và phát huy quyền làm chủ của nhân
dân lao động, thu hút nhân dân lao động tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội
nhằm phục vụ cho lợi ích của đại đa số nhân dân lao động và bảo đảm quyền làm
chủ của họ cả về mặt pháp lý cũng như trên thực tế. Việc xây dựng Nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân là
phương hướng, cách thức cơ bản để phát huy dân chủ và thực hiện quyền làm chủ
của nhân dân, vì Nhà nước đó sẽ bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. 12
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, lần thứ XII, Nxb. Chính
trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội
2. V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb.Chính trị quốc gia
3. Giáo trình Cao cấp lý luận chính trị: Chủ nghĩa xã hội khoa học, Nxb. Lý luận chính trị.