Bài thuyết trình giữa kì | Thư viện học đại cương | Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố HCM

Xin chào cô và các bạn. Em là….. đại diện cho nhóm 4. Nhóm tụi em xin trình
bày chủ đề- báo chí trong xã hội thông tin
Đầu tiên, ta cần biết được rằng xã hội thông tin là gì?
Xã hội thông tin là một khái niệm mô tả môi trường thông tin phức tạp và liên
kết mạnh mẽ trong xã hội hiện đại. Trong xã hội thông tin, thông tin được sản
xuất, truyền tải và tiêu thụ ở mức độ lớn và nhanh chóng hơn bao giờ hết, nhờ
vào sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông. Đồng thời, nó cũng
mô tả cách mà thông tin và truyền thông ảnh hưởng đến xã hội và văn hóa, cũng
như cách mà xã hội và văn hóa ảnh hưởng đến việc sản xuất và tiêu thụ thông tin. Còn về báo chí
Theo Điều 3 Luật Báo chí 2016, báo chí là những sản phẩm thông tin về các sự
kiện, vấn đề trong đời sống xã hội thể hiện bằng chữ viết, hình ảnh, âm thanh,
được sáng tạo, xuất bản định kỳ và phát hành, truyền dẫn tới đông đảo công
chúng thông qua các loại hình báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử.
Hay nói, từ xưa tới nay báo chí vẫn luôn đóng vai trò quan trọng trong việc đáp
ứng nhu cầu tin của người đọc, giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện về các sự
kiện, vấn đề xã hội, chính trị, kinh tế, văn hóa và thể thao. Những thông tin mà
báo chí cung cấp thường ngắn gọn, súc tích và có tính chất thời sự, giúp người
đọc cập nhật thông tin nhanh chóng, đặc biệt là một thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay.
Vì vậy, ta có thể khẳng định rằng báo chí chính là một trong những vấn đề
lớn của xã hội thông tin.
Để hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của báo chí đối với xã hội thông tin, trước hết,
tụi em sẽ phân tích rõ ưu và nhược điểm của các thể loại báo trong việc cung cấp thông tin.
Có nhiều cách phân loại báo chí dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, như việc
phân loại theo nội dung, hình thức phát hành, đối tượng độc giả, phạm vi phục vụ, v.v
Nhóm chúng em dựa theo tiêu chí phân loại theo hình thức phát hành để phân
loại báo chí thành 4 loại: Báo in, báo điện tử (trực tuyến), báo radio hay gọi
là báo nói và báo truyền hình.
Báo in là thể loại báo chí xuất hiện lâu đời nhất, hình thức thể hiện trên giấy, có
hình ảnh minh họa. Về ưu điểm tính phổ cập cao, có nội dung sâu, người đọc có
thể nghiên cứu. Nhược điểm: thông tin chậm, khả năng tương tác hai chiều (giữa
người đọc và người viết) kém.
Về báo nói: Thông tin của báo nói được chuyển tải qua thiết bị đầu cuối là radio
bằng ngôn ngữ. Ưu điểm của nó thông tin nhanh. Nhược điểm: tính minh họa không cao. lOMoAR cPSD| 40799667
Với báo truyền hình: Thông tin được chuyển tải bằng hình ảnh và âm thanh qua
thiết bị đầu cuối là máy phát hình (đài truyền hình) và máy thu hình (television).
Ưu điểm: thông tin nhanh; khuyết điểm: khả năng tương tác hai chiều chưa cao.
Và cuối cùng là báo điện tử, một loại báo phổ biến nhất trong xã hội thông tin.
Báo điện tử hay báo chí trực tuyến là thể loại báo chí mà người viết sử dụng
giao diện website trên Internet để truyền tải thông tin bằng bài viết, âm thanh,
hình ảnh, các đoạn video gồm cả hình ảnh động và âm thanh (video clip)
Trong xã hội thông tin hiện nay, báo chí trực tuyến (bao gồm cả trang web tin
tức, blog và các nền tảng truyền thông xã hội) đang trở nên ngày càng phổ biến.
Điều này bởi vì sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và internet đã tạo điều
kiện thuận lợi cho việc truy cập thông tin từ bất kỳ đâu và bất kỳ khi nào.
Người dùng có thể dễ dàng truy cập tin tức qua điện thoại di động, máy tính
bảng hoặc máy tính cá nhân mà không cần phụ thuộc vào bản in của báo giấy.
Bên cạnh đó, các nền tảng truyền thông xã hội như Facebook, Twitter,
Instagram cũng đóng vai trò quan trọng trong việc chia sẻ tin tức và thông tin.
Người dùng có thể tìm kiếm, đọc và chia sẻ tin tức một cách nhanh chóng và dễ
dàng thông qua các nền tảng này. Vì vậy, khuyết điểm của loại báo này chính là
tính phổ cập còn yếu và có thể trộn lẫn tin giả.
Với nguồn thông tin khổng lồ và các thể loại đa dạng khác nhau, báo chí đã
trở thành phương tiện thông tin đa dạng và phổ biến nhất trong xã hội hiện
đại và cả trong xã hội thông tin. Từ đó, có thể thấy rằng tầm ảnh hưởng của
báo chí là rất lớn và giữ vai trò rất quan trọng, không thể thiếu đối với xã hội thông tin.
Đối với chính trị, báo chí là một trong những công cụ tuyên truyền của Đảng.
Đồng thời, báo chí cũng có vai trò đấu tranh chống lại hành động chống phá của
các thế lực thù địch.
Đối với kinh tế – xã hội trước hết là để thỏa mãn nhu cầu thông tin trong đời
sống xã hội, giúp mọi người cập nhật tin tức, hòa nhập trong cộng đồng. Ngoài
ra, báo chí còn góp phần đẩy mạnh truyền thông quảng cáo cho các doanh nghiệp.
Đối với văn hóa – giáo dục báo chí góp phần nâng cao trình độ văn hóa của
nhân dân. Đặc biệt trong ngôn ngữ, báo chí gìn giữ và sáng tạo ra nhiều từ ngữ,
thuật ngữ mới trong cách viết, cách thể hiện. Bên cạnh lan tỏa bản sắc truyền
thống, báo chí cũng là nơi người xem có thể cập nhật văn hóa của các quốc gia khác.
Qua đó, ta thấy ra được ưu điểm (ảnh hưởng tốt) của báo chí trong xã hội thông tin hiện nay:
1. Cung cấp thông tin: Báo chí cung cấp thông tin đa dạng và phong phú về
các sự kiện, tin tức, xu hướng, và thông tin quan trọng khác, giúp người
đọc hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh. lOMoAR cPSD| 40799667
2. Tạo ra ý thức cộng đồng: Báo chí giúp tạo ra ý thức cộng đồng với việc
cung cấp thông tin về các vấn đề xã hội, văn hóa, chính trị và môi trường.
3. Giáo dục: Báo chí giúp người đọc hiểu rõ hơn về các vấn đề phức tạp và
mở rộng kiến thức của họ.
4. Giữ chức trách: Báo chí có vai trò giám sát và giữ chức trách đối với
các tổ chức, chính phủ và các cá nhân quan trọng, đảm bảo sự minh
bạch và trung thực trong xã hội.
5. Tạo ra cơ hội kinh doanh: Báo chí cung cấp cơ hội quảng cáo và tiếp thị
cho các doanh nghiệp, giúp họ tiếp cận khách hàng tiềm năng.
6. Tạo ra diễn đàn trao đổi ý kiến: Báo chí tạo ra cơ hội cho người đọc thể
hiện ý kiến và tham gia vào các cuộc tranh luận xã hội.
VD: Khi nhắc về mặt tốt của báo chí ta sẽ nghĩ về báo cách mạng hoặc là báo
nhân dân phản ánh chân thật về cuộc sống của con người trong xã họi ngày nay
- Những tờ báo được phát mỗi sáng hay những trang báo online như dân
trí,vn express,báo nhân dân,… luôn cập nhật những tin tức chính thống
và nhanh chóng về những vấn đề đã và đang xảy ra trong cuộc sống hàng ngày.
Bên cạnh đó, báo chí cũng có những mặt tiêu cực ( ảnh hưởng xấu) gây ảnh hưởng như
1. Thiên lệch thông tin: Một số phương tiện truyền thông có thể thiên vị
hoặc chọn lọc thông tin để phục vụ mục tiêu chính trị hoặc kinh doanh,
dẫn đến sự thiếu trung thực trong cách truyền thông.
2. Tác động tiêu cực: Một số loại báo chí có thể tạo ra tác động tiêu cực
đến tâm trạng và quan điểm của người đọc, đặc biệt là khi chú trọng vào
tin tức tiêu cực hoặc kịch tính.
3. Sự phụ thuộc vào quảng cáo: Một số phương tiện truyền thông có thể bị
ảnh hưởng bởi quảng cáo, dẫn đến việc ưu tiên thông tin có liên quan đến
quảng cáo hơn là thông tin chính xác và cần thiết.
4. Phổ biến thông tin sai lệch: Một số trang web tin tức và mạng xã hội
có thể truyền thông thông tin sai lệch hoặc không chính xác mà không
qua kiểm duyệt, dẫn đến sự lan truyền thông tin không đáng tin cậy.
5. Ảnh hưởng đến quyền riêng tư: Một số phương tiện truyền thông có thể
xâm phạm đến quyền riêng tư của cá nhân khi đưa thông tin cá nhân ra
ngoài mà không có sự đồng ý.
Vd:những trang mạng báo chí flop, không có nhiều tương tác sẽ có thể đưa ra
những tin giả,tin xấu không có tính xác thực gây hoang mang cho tất cả người dân. lOMoAR cPSD| 40799667
- Vào khoảng đầu năm 2023 một admin trên trang confession của trường
đã đưa ra một tin giả,không có thật rằng trong lúc những bạn sinh viên
đang đi quân sự thì có một bạn nữ bị làm chuyện bậy bạ tập thể bởi các
chú bộ đội và kết quả là tin đó đã lan truyền khắp các trang mạng gây
hoang mang cho mọi người dân,đặc biệt là các bạn sinh viên,gây hại đến
danh dự của nhà nước và các chú bộ đội tệ hơn là gây ra sự mất đoàn kết
của nhà nước và nhân dân.
Là một người dùng tin, để phòng tránh tác hại của báo chí, có một số cách tiếp
cận mà bạn có thể áp dụng như:
1. Đa dạng nguồn tin: Hãy tiếp cận thông tin từ nhiều nguồn khác nhau để
có cái nhìn toàn diện và tránh bị ảnh hưởng bởi thiên lệch thông tin từ một nguồn duy nhất.
2. Kiểm tra tính xác thực: Trước khi chia sẻ hoặc tin tưởng vào một tin
tức, hãy kiểm tra tính xác thực của nguồn tin, đặc biệt là trên mạng xã
hội và các trang web không chính thống.
3. Phê duyệt thông tin: Hãy chú ý đến các nguồn tin được phê duyệt và
kiểm soát của các tổ chức truyền thông uy tín, như các trang web tin tức
lớn hoặc các tờ báo có uy tín.
4. Thực hiện kiểm soát thông tin: Sử dụng các công cụ để kiểm soát thông
tin mà bạn tiếp nhận, chẳng hạn như cài đặt các tiện ích chặn quảng cáo
để tránh ảnh hưởng quá mức từ quảng cáo.
5. Bảo vệ quyền riêng tư: Luôn kiểm tra và đảm bảo rằng thông tin cá nhân
của bạn không bị lộ ra ngoài một cách không cần thiết, và hãy chọn lựa
các phương tiện truyền thông có chính sách bảo vệ quyền riêng tư rõ ràng.
Một số báo uy tín cung cấp nguồn tin đáng tin cậy mà bạn nên tham
khảo: Báo Dân trí, Vnexpress,Vietnamnet, VTC News, Báo tuổi trẻ, Báo
Lao động, Báo đời sống và pháp luật, Báo Thanh niên.
Và đối với bản thân người cung cấp thông tin: Nguyên tắc quan trọng khi
viết báo là phải tôn trọng sự thật, đưa tin một cách xác thực. Chính vì vậy,
trước khi phát hành bất kỳ thông tin nào, tác giả đều cần kiểm tra độ chân thật một cách cẩn trọng.
Trong một bài báo, người viết cũng cần lưu ý tránh diễn đạt tối nghĩa, không rõ
ràng. Như vậy, người đọc có thể gây nhầm lẫn, hiểu sai thông tin. Trong trường
hợp phát hiện thông tin hoặc nhận định đưa ra công luận không đúng thực tế, cần
chủ động và ngay lập tức đính chính lại theo một hình thức phù hợp.
Khi đưa tin, người viết nên tránh cách trình bày gây kích động không cần
thiết. Điều này khiến độc giả lo lắng hay hy vọng không có căn cứ. lOMoAR cPSD| 40799667
Trong bối cảnh truyền thông phát triển như vũ bão, làm báo mang tới nhiều
cơ hội nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức nguy cơ. Đội ngũ làm báo cần
trau dồi bản lĩnh, tính chuyên nghiệp, đạo đức nghề nghiệp để cho ra những
sản phẩm thực sự chất lượng.
Các nhà báo tiêu biểu:
Nhà báo Hữu Thọ sáng tác các bài báo tiêu biểu: Mắt sáng, Lòng trong, Bút sắc, Tuỳ bút mực,…
Nhà báo Thái Duy sáng tác các bài báo tiêu biểu: ‘Khoán chui’ hay là chết. Sống như anh
Nhà báo Phạm Hạnh: Nhà báo nổi tiếng với công việc nghiên cứu và đưa tin về
những vấn đề xã hội nhạy cảm. Bà Hạnh là biên tập viên của tờ báo điện tử VietNamNet.
Nhà báo Trịnh Thị Nga: Nhà báo và biên tập viên nổi tiếng, chuyên sâu về
nhiều lĩnh vực, đặc biệt là các vấn đề phụ nữ và nhân quyền.
Nhà báo Phạm Doan Trang: Là nhà báo tự do và tác giả nổi tiếng, nhiều
năm làm việc cho các tờ báo nổi tiếng tại Việt Nam
Kết luận: Báo chính là một nguồn tin vô tận, luôn cập nhập và đổi mới mối
ngày, đáp ứng phần lớn nhu cầu tin trong xã hội hiện nay. Tầm ảnh hưởng vô
cùng lớn của báo chí và độ phổ biến của nó thể hiện rất rõ qua các thể loại và vai
trò trong xã hội thông tin. Thế nhưng, cái gì cũng có mặt tốt và mặt xấu, nhất là
trong thời đại bùng nổ thông tin, bản thân người dùng tin và người làm tin cần
phải đề cao cảnh giác đối với tin xấu.