lOMoARcPSD| 53331727
TR
Ư
NG Đ
I H
C M
I
KHOA KINH T
BÀI TI
U LU
N
MÔN H
C: T
Ư
T
Ư
NG H
CHÍ MINH
Đ
TÀI: T
Ư
T
Ư
NG H
CHÍ MINH V
VĂN HÓA
GVHD:
Nguy
n Thanh Huyên
Nhóm sinh viên th
c hi
n
:
11
. Đinh Th
1
Thoa
2
.
L
ê Th
Thêm
3
. Nguy
n Th
Phúc
4
. Tr
n Phương Anh
5
. Nguy
n Th
Minh Nguy
t
6
. Ph
m Kim Ngân
7
. Đ
ng Th
Th
o
Hà N
i, tháng 6 năm 2024
lOMoARcPSD| 53331727
BẢNG PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ
STT
Họ và tên
Nhiệm vụ
MSSV
Điểm số
1
Đinh Thị Thoa
Nhóm trưởng, kiểm tra lại nội dung,
làm demo word
22A4101D0248
2
Lê Thị Thêm
Tìm hiểu và chuẩn bị nội dung
22A4101D0247
3
Nguyễn Thị Phúc
Tìm hiểu và chuẩn bị nội dung
22A4101D0206
4
Trần Phương Anh
Hoàn thiện PPT và thuyết trình
22A4101D0024
5
Nguyễn Thị Minh Nguyệt
Tìm hiểu và chuẩn bị nội dung
22A4101D0190
6
Phạm Kim Ngân
Hoàn thiện word
22A4101D0177
7
Đặng Thị Thảo
Demo PPT
22A4101D0231
Nhận xét của giảng viên:
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
lOMoARcPSD| 53331727
MỤC LỤC
I. MỘT SỐ NHẬN THỨC CHUNG VỀ VĂN HÓA VÀ QUAN HỆ GIỮA VĂN
HÓA VỚI CÁC LĨNH VỰC KHÁC
1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về văn hóa
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về quan hệ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác
II. QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ VAI TRÒ CỦA VĂN HÓA
1. Văn hóa là mục tiêu, động lực của sự nghiệp cách mạng
2. Văn hóa là một mặt trận
3. Văn hóa phục vụ quần chúng nhân dân
III. QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ TÍNH CHẤT VÀ CHỨC NĂNG CỦA
VĂN HÓA
1. Về tính chất của văn hoá
2. Về chức năng của văn hoá
IV.QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG NỀN VĂN HÓA MỚI
1.Trước Cách mạng tháng 8 năm 1945
2. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp
3. Trong thời kì xây dựng chủ nghĩa xã hội
V. XÂY DỰNG VĂN HÓA VIỆT NAM HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ
MINH
VI. CÂU HỎI ÔN TẬP
lOMoARcPSD| 53331727
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA
Hồ Chí Minh được tchức UNESCO ghi nhận Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhà
văn hóa kiệt xuất Việt Nam trong Nghị quyết 24C/18.6.5 của Khóa họp 24 Đại Hội đồng
UNESCO từ ngày 20/10 đến ngày 20/11/1987.
Nghị quyết khẳng định: “Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại một dấu ấn trong quá trình
phát triển của nhân loại vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội; Người có
sự đóng góp quan trọng về nhiều mặt trong các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, nghệ thuật; tư
tưởng của Người là sự kết tinh văn hóa hàng ngàn năm của dân tộc Việt Nam và hiện
thân cho khát vọng của các dân tộc trong việc khẳng định bản sắc dân tộc mình và tiêu
biểu cho việc thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau”.
I. MỘT SỐ NHẬN THỨC CHUNG VỀ VĂN HÓA VÀ QUAN HỆ GIỮA VĂN
HÓA VỚI CÁC LĨNH VỰC KHÁC
1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về văn hóa
Hồ Chí Minh có 4 cách tiếp cận chủ yếu về văn hóa:
(1) Tiếp cận theo nghĩa rộng, tổng hợp mọi phương thức sinh hoạt của con người.
(2) Tiếp cận theo nghĩa hẹp là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc kiến trúc thượng tầng.
(3) Tiếp cận theo nghĩa hẹp hơn là bàn đến các trường học, số người đi học, xóa nạn
chữ, biết đọc, biết viết (thường xuất hiện trong các bài nói với đồng bào miền núi).
(4) Tiếp cận theo “phương thức sử dụng công cụ sinh hoạt”.
Tháng 8/1943, khi còn trong nhà tù của Tưởng Giới Thạch, Hồ Chí Minh đã đưa ra quan
niệm nhấn mạnh ý nghĩa của văn hóa: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống,
loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học,
tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở và
các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa. Văn
hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài
người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”.
Đây là quan niệm văn hóa duy nhất theo nghĩa rộng.
Từ sau Cách mạng Tháng Tám, Hồ Chí Minh có bàn đến văn hóa nhưng theo nghĩa hẹp,
với ý nghĩa là kiến trúc thượng tầng, là toàn bộ đời sống tinh thần của xã hội.
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về quan hệ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác
a) Quan hệ giữa văn hóa với chính trị:
- Hồ Chí Minh cho rằng, trong đời sống có bốn vấn đề phải được coi là quan trọng
ngang nhau và có sự tác động qua lại lẫn nhau, đó là chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.
lOMoARcPSD| 53331727
- Tuy nhiên, ở nước Việt Nam thuộc địa, trước hết phải tiến hành cách mạng giải
phóng dân tộc, giành độc lập dân tộc, xóa ách nô lệ, thiết lập nhà nước của dân, do dân,
vì dân.
Đó chính là sự giải phóng chính trị để mở đường cho văn hóa phát triển. => Chính trị
được giải phóng thì văn hóa mới được giải phóng
- Văn hóa không thể đứng ngoài mà phải ở trong chính trị, tức là văn hóa phải phục
vụ nhiệm vụ chính trị, đồng thời mọi hoạt động của tổ chức và nhà chính trị phải có hàm
lượng văn hóa.
b) Quan hệ giữa văn hóa và kinh tế:
- Trong mối quan hệ với kinh tế, Hồ Chí Minh giải thích rằng, văn hóa thuộc kiến
trúc thượng tầng. Vì vậy, những cơ sở hạ tầng của xã hội có kiến thiết rồi, văn hóa mới
kiến thiết được và có đủ điều kiện phát triển được.
- Văn hóa không thể đứng ngoài mà phải đứng trong kinh tế, nghĩa là văn hóa
không hoàn toàn phụ thuộc vào kinh tế mà có vai trò tác động tích cực trở lại kinh tế. c)
Quan hệ giữa văn hóa với xã hội:
- Giải phóng chính trị đồng nghĩa với giải phóng xã hội, từ đó văn hóa mới có điều
kiện phát triển.
- Xã hội thế nào văn hóa thế ấy. Phải làm cách mạng giải phóng dân tộc, giành
chính quyền về tay nhân dân, giải phóng chính trị, giải phóng xã hội, đưa Đảng Cộng sản
Việt Nam lên địa vị cầm quyền, thì mới giải phóng được văn hóa.
d) Về giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu văn hóa nhân loại:
- Bản sắc văn hóa dân tộc là những giá trị văn hóa bền vững của cộng đồng các dân tộc
Việt Nam; là thành quả của quá trình lao động, sản xuất, chiến đấu và giao lưu của con
người Việt Nam.
- Bản sắc văn hóa dân tộc được nhìn nhận qua hai lớp quan hệ:
+ Về nội dung, đó là lòng yêu nước, thương nòi; tinh thần độc lập, tự cường, tự tôn dân
tộc...
+ Về hình thức, cốt cách văn hóa dân tộc biểu hiện ở ngôn ngữ, phong tục, tập quán, lễ
hội, truyền thống, cách cảm và nghĩ...
- Bản sắc văn hóa dân tộc chứa đựng giá trị lớn và có một ý nghĩa quan trọng đối với sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nó phản ánh những nét độc đáo, đặc tính dân tộc.
Nó là ngọn nguồn đi tới chủ nghĩa Mác Lênin. Theo Người: “Dân ta phải biết sử ta.
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”. Chăm lo cốt cách dân tộc, đồng thời cần triệt để
tẩy trừ mọi di hại thuộc địa và ảnh hưởng nô dịch của văn hóa đế quốc, tôn trọng phong
lOMoARcPSD| 53331727
tục, tập quán, văn hóa của các dân tộc ít người. - Trong giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc,
phải biết tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
Tiếp biến văn hóa (tiếp nhận và biến đổi) là một quy luật của văn hóa. Theo Hồ Chí
Minh, “văn hóa Việt Nam ảnh hưởng lẫn nhau của văn hóa Đông phương y phương
chung đúc lại… y phương hay Đông phương tốt ta học lấy để tạo ra một nền văn
hóa Việt Nam. Nghĩa là lấy kinh nghiệm tốt của văn hóa xưa và văn hóa nay, trau dồi cho
văn hóa Việt Nam thật có tinh thần thuần túy Việt Nam để kết hợp với tinh thần dân chủ”.
- Hồ Chí Minh chú trọng chắt lọc tinh hoa văn hóa nhân loại. Người chỉ rõ mục đích tiếp
thu văn hóa nhân loại là để làm giàu cho văn hóa Việt Nam, xây dựng văn hóa Việt
Nam hợp với tinh thần dân chủ.
II. QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ VAI TRÒ CỦA VĂN HÓA
1. Văn hóa là mục tiêu, động lực của sự nghiệp cách mạng
- Văn hóa là mục tiêu: nhìn một cách tổng quát, văn hóa là quyền sống, quyền sung
sướng, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc; là khát vọng của nhân dân về các giá trị
chân, thiện, mỹ. Đó là một xã hội dân là chủ và dân làm chủ, công bằng, văn minh, ai
cũng cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành; một xã hội mà đời sống vật chất và tinh
thần của nhân dân luôn luôn được quan tâm và không ngừng nâng cao, con người có điều
kiện phát triển toàn diện.
-Văn hóa là động lực, động lực là cái thúc đẩy làm cho phát triển. Trong tư tưởng Hồ Chí
Minh, động lực có thể nhận thức ở các phương diện chủ yếu sau:
+ Văn hóa chính trị, là một trong những động lực có ý nghĩa soi đường cho quốc dân đi,
lãnh đạo quốc dân để thực hiện độc lập, tự cường, tự chủ.
+ Văn hóa văn nghệ, góp phần nâng cao lòng yêu nước, lý tưởng, tình cảm cách mạng, sự
lạc quan, ý chí, quyết tâm và niềm tin vào thắng lợi cuối cùng của cách mạng.
+ Văn hóa giáo dục, diệt giặc dốt, xóa mù chữ, với sứ mệnh “trồng người”, văn hóa giáo
dục đào tạo con người mới, cán bộ mới, nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự nghiệp
cách mạng.
+ Văn hóa đạo đức, nâng cao phẩm giá, hướng con người tới các giá trị chân, thiện, mỹ.
Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, đạo đức là gốc của người cách mạng. Mọi việc thành
hay là bại, chủ chốt là do cán bộ có thấm nhuần đạo đức cách mạng hay là không. Nhận
thức như vậy để thấy văn hóa đạo đức là một động lực lớn thúc đẩy cách mạng phát triển.
+ Văn hóa pháp luật, bảo đảm dân chủ, trật tự, k cương, phép nước.
lOMoARcPSD| 53331727
2. Văn hóa là một mặt trận
- Văn hóa là một mặt trận là nói đến một lĩnh vực hoạt động có tính độc lập, có mối
quan hệ mật thiết với các lĩnh vực khác, đồng thời phản ánh tính chất cam go, quyết liệt
của hoạt động văn hóa
- Mặt trận văn hóa là cuộc đấu tranh trên lĩnh vực văn hóa - tư tưởng. Vì vậy anh
chị em văn nghệ sĩ là chiến sĩ trên mặt trận ấy, cũng như các chiến sĩ khác, chiến sĩ nghệ
thuật có nghĩa vụ phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân
- Để làm tròn nhiệm vụ, chiến sĩ nghệ thuật phải có lập trường tư tưởng vững vàng;
ngòi bút là vũ khí sắc bén trong sự nghiệp “phò chính trừ 5 tà”. Phải bám sát cuộc sống
thực tiễn, đi sâu vào quần chúng, để phê bình nghiêm khắc những thói xấu như tham ô,
lười biếng, lãng phí, quan liêu, và ca tụng chân thật những người tốt việc tốt để làm
gương mẫu cho chúng ta ngày nay và giáo dục con cháu đời sau. Đó chính là “chất thép”
của văn nghệ theo tinh thần “kháng chiến hóa văn hóa, văn hóa hóa kháng chiến.
3. Văn hóa phục vụ quần chúng nhân dân
- Tư tưởng Hồ Chí Minh phản ánh khát vọng hạnh phúc của nhân dân. Tư tưởng
văn hóa của Người cũng vì nhân dân, phục vụ nhân dân, “ từ trong quần chúng ra. Về
sâu trong quần chúng”. Trên cơ sở đó để định hướng giá trị cho quần chúng.
- Nhân dân là những người thẩm định khách quan, trung thực, chính xác các sản
phẩm văn nghệ và là những người được hưởng thụ các giá trị văn hóa.
III. QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ TÍNH CHẤT VÀ CHỨC NĂNG CỦA
VĂN HÓA
1. Về tính chất
- Tính dân tộc
Tính dân tộc của văn hóa sự thể hiện của chủ nghĩa yêu nước tinh thần độc lập, tự
cường của dân tộc trong lĩnh vực văn hóa, nên trước hết nó phải được thể hiện ở nội dung
tuyên truyền cho "lý tưởng tự chủ, độc lập, tự do” “tinh thần nước quên mình” như
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói.
Tính dân tộc của văn hóa đòi hỏi phải thể hiện được cốt cách tâm hồn con người Việt
Nam, đó là truyền thống yêu nước, cần cù, dũng cảm, đoàn kết, thương người... tóm lại
tất cả những gì cao đẹp nhất trong m hồn tính cách Việt Nam đã được hun đúc trong
suốt hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước
Tính dân tộc của văn hóa còn được thể hiện ở hình thức và phương tiện diễn đạt. Mỗi dân
tộc nếp cảm, nếp nghĩ riêng, hình thức diễn đạt riêng đi thẳng vào ng người, lay
lOMoARcPSD| 53331727
động sâu xa tâm hồn họ. Người nhắc nhở: “Nhân dân ta truyền thống kể chuyện ngắn
gọn mà lại có duyên. Các chú phải học cách kể chuyện của nhân dân’”. - Tính khoa học
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: Nay nước ta đã được độc lập, tinh thần được giải phóng, cần
phải có một nền văn hóa hợp với khoa học và hợp với cả nguyện vọng của nhân dân.
Tính khoa học của văn hóa đòi hỏi phải đấu tranh chống lại những gì trái với khoa học,
phản tiến bộ; phải truyền bá tư tưởng triết học mácxít. Đấu tranh chống chủ nghĩa duy
tâm thần bí, mê tín, dị đoan. Người giao cho ngành giáo dục phải “dạy bảo các cháu thiếu
niên về khoa học, kỹ thuật, làm cho các cháu ngay từ thuở nhỏ đã biết yêu khoa học, để
mai sau các cháu trở thành những ngưòi có thói quen sinh hoạt và làm việc theo khoa
học”.
- Tính đại chúng
Chủ tịch Hồ Chí Minh xuất phát từ quan niệm của chủ nghĩa duy vật lịch sử: Quần chúng
nhân dân là người sáng tạo ra mọi của cải vật chất và tinh thần, sáng tạo ra văn hóa, do đó
họ phải được hưởng thụ các giá trị văn hóa. Người khẳng định dứt khoát: Văn hóa phải
phục vụ đại đa số nhân dân, phải hướng về đại chúng, phải phản ánh được tâm tư, nguyện
vọng, ý chí của nhân dân
Văn hóa là trình độ phát triển của con người, do con người làm ra, nó phải trở về phục vụ
con người. Chủ tịch Hồ Chí Minh đấu tranh giải phóng dân tộc để đem lại tự do, ấm no,
hạnh phúc cho nhân dân, trong đó có văn hóa. Đó là tính nhất quán trong sự nghiệp cách
mạng của Người.
2. Về chức năng
Chức năng của văn hóa mới rất phong phú, đa dạng. Hồ Chí Minh cho rằng, văn hóa có
ba chức năng chủ yếu sau đây:
- Một là, bồi dưỡng tư tưởng đúng đắn và tình cảm cao đẹp. Tư tưởng và tình cảm là
vấn đề chủ yếu nhất của đời sống tinh thần của xã hội và con người. Vì vậy, theo
Hồ Chí Minh, văn hóa phải thấm sâu vào tâm lý quốc dân để thực hiện chức năng
hàng đầu là bồi dưỡng nâng cao tư tưởng đúng đắn và tình cảm cao đẹp cho con
người, đồng thời loại bỏ những tư tưởng sai lầm.
- Hai là, nâng cao dân trí. Văn hóa nâng cao dân trí theo từng nấc thang, phục vụ
mục tiêu cách mạng trước mắt và lâu dài. Nâng cao dân trí bắt đầu từ việc làm cho
người dân biết đọc, biết viết. Tiếp đến là sự hiểu biết các lĩnh vực khác nhau về
chính trị, kinh tế, xã hội... Từng bước nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn
nghiệp vụ, khoa học - kỹ thuật, thực tiễn Việt Nam và thế giới... Đó là quá trình bổ
sung kiến thức mới, làm cho mọi người không chỉ là chuyển biến dân trí mà còn
nâng cao dân trí.
- Ba là, bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp, những phong cách, lối sống lành mạnh,
luôn hướng con người vươn tới chân - thiện - mỹ, không ngừng hoàn thiện bản
lOMoARcPSD| 53331727
thân mình. Văn hóa giúp cho con người phân biệt cái tốt với cái xấu, cái lạc hậu và
cái tiến bộ.
IV. QUAN ĐIỂM HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG NỀN VĂN HÓA MỚI
1. Trước Cách mạng tháng 8 năm 1945
- Hồ Chí Minh quan tâm đến việc xây dựng nền văn hóa dân tộc với năm nội dung:
+ Xây dựng tâm lý: tinh thần độc lập tự cường
+ Xây dựng luân lý: biết hi sinh mình, làm lợi cho quần chúng
+ Xây dựng xã hội: mọi sự nghiệp liên quan đến phúc lợi của nhân dân
+ Xây dựng chính trị: dân quyền
+ Xây dựng kinh tế
2. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp:
- Khi cả dân tộc bước vào cuộc kháng chiế trường kỳ, gian khổ, Hồ Chí Minh khẳng định
lại quan điểm của Đảng ta từ năm 1943, đó là một nền văn hóa có tính dân tộc, khoa học
và đại chúng.
3. Trong thời kì xây dựng chủ nghĩa xã hội:
- Trong thời kì nhân dân miền Bắc quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh chủ trương
xây dựng nền văn hóa có nội dung xã hội chủ nghĩa và tính chất dân tộc
=> Tóm lại, quan điểm Hồ Chí Minh về xây dựng nền văn hóa mới Việt Nam, đó là một
nền văn hóa toàn diện, giữ gìn được cốt cách văn hóa dân tộc, bảo đảm tính khoa học,
tiến bộ và nhân văn.
V. XÂY DỰNG VĂN HÓA VIỆT NAM HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ
MINH
- Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc
đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội
- Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời k quá độ lên chue nghĩa xã hội khẳng
định phải xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phát
triển toàn diện, thấm nhuần sâu sắc tinh thần nhân văn, dân chủ, tiến bộ - Kế
thừa, phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa
nhân loại
- Phát triển nâng cao chất lượng sáng tạo văn học, nghệ thuật - Khẳng định, biểu
dương các giá trị chân, thiện, mỹ...
lOMoARcPSD| 53331727
VI. CÂU HỎI ÔN TẬP
CÂU 1: Văn hoá là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc kiến trúc thượng tầng”. Đây
là cách tiếp cận về văn hoá của Hồ Chí Minh theo nghĩa: A. Rộng.
B. Hẹp.
C. Hẹp hơn.
D. “Phương thức sử dụng công cụ sinh hoạt”
CÂU 2: Luận điểm nào dưới đây được Hồ Chí Minh nói về vai trò của văn hóa ?
A. Văn hóa là một mặt trận.
B. Văn hóa chứa đựng giá trị lớn và có vai trò quan trọng
C. Văn hóa phải đi sâu vào trong tâm lý quốc dân.
D. Văn hóa phải được giải phóng.
CÂU 3: Hoàn thiện câu sau đây của Hồ Chí Minh: Văn hóa phải ... cho quốc dân đi?
A. Mở đường
B. Soi đường
C.Dẫn đường
D. Chỉ đường
CÂU 4: Theo Hồ Chí Minh, văn hóa có vị trí như thế nào trong các lĩnh vực khác?
A. Văn hóa đứng trong với kinh tế, chính trị, xã hội
B. Văn hóa đứng trên với kinh tế, chính trị, xã hội
C. Văn hóa đứng dưới với kinh tế, chính trị, xã hội
D. Văn hóa đứng ngoài với kinh tế, chính trị, xã hội
CÂU 5: Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, tính đại chúng của nền văn hóa được thể hiện
ở chỗ?
A. Nền văn hóa ấy phải phục vụ cho nhân dân và do nhân dân xây dựng lên
B. Đó là một nền văn hóa đa dạng
C. Đó là một nền văn hóa vượt ra khỏi biên giới quốc gia
D. Đó là một nền văn hóa rộng lớn
lOMoARcPSD| 53331727

Preview text:

lOMoAR cPSD| 53331727 TR Ư
NG Đ I H C M HÀ N I
KHOA KINH T BÀI TI
U LU N
MÔN H C: T Ư T Ư NG H CHÍ MINH
Đ TÀI: T Ư T Ư NG H CHÍ MINH V VĂN HÓA
GVHD: Nguy n Thanh Huyên
Nhóm sinh viên th c hi n : 11 . Đinh Th 1 ị Thoa 2 . L ê Th ị Thêm 3 . Nguy ễ n Th ị Phúc 4 . Tr ầ n Phương Anh
5 . Nguy ễ n Th ị Minh Nguy ệ t 6 . Ph ạ m Kim Ngân 7 . Đ ặ ng Th ị Th ả o
Hà N i, tháng 6 năm 2024 lOMoAR cPSD| 53331727
BẢNG PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ STT Họ và tên Nhiệm vụ MSSV Điểm số 1 Đinh Thị Thoa
Nhóm trưởng, kiểm tra lại nội dung, 22A4101D0248 làm demo word 2 Lê Thị Thêm
Tìm hiểu và chuẩn bị nội dung 22A4101D0247 3 Nguyễn Thị Phúc
Tìm hiểu và chuẩn bị nội dung 22A4101D0206 4 Trần Phương Anh
Hoàn thiện PPT và thuyết trình 22A4101D0024 5 Nguyễn Thị Minh Nguyệt
Tìm hiểu và chuẩn bị nội dung 22A4101D0190 6 Phạm Kim Ngân Hoàn thiện word 22A4101D0177 7 Đặng Thị Thảo Demo PPT 22A4101D0231
Nhận xét của giảng viên:
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
..................................................................................................................................... lOMoAR cPSD| 53331727 MỤC LỤC
I. MỘT SỐ NHẬN THỨC CHUNG VỀ VĂN HÓA VÀ QUAN HỆ GIỮA VĂN
HÓA VỚI CÁC LĨNH VỰC KHÁC
1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về văn hóa
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về quan hệ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác
II. QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ VAI TRÒ CỦA VĂN HÓA
1. Văn hóa là mục tiêu, động lực của sự nghiệp cách mạng
2. Văn hóa là một mặt trận
3. Văn hóa phục vụ quần chúng nhân dân
III. QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ TÍNH CHẤT VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HÓA
1. Về tính chất của văn hoá
2. Về chức năng của văn hoá
IV.QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG NỀN VĂN HÓA MỚI
1.Trước Cách mạng tháng 8 năm 1945
2. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp
3. Trong thời kì xây dựng chủ nghĩa xã hội
V. XÂY DỰNG VĂN HÓA VIỆT NAM HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
VI. CÂU HỎI ÔN TẬP lOMoAR cPSD| 53331727
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA
Hồ Chí Minh được tổ chức UNESCO ghi nhận là Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhà
văn hóa kiệt xuất Việt Nam trong Nghị quyết 24C/18.6.5 của Khóa họp 24 Đại Hội đồng
UNESCO từ ngày 20/10 đến ngày 20/11/1987.
Nghị quyết khẳng định: “Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại một dấu ấn trong quá trình
phát triển của nhân loại vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội; Người có
sự đóng góp quan trọng về nhiều mặt trong các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, nghệ thuật; tư
tưởng của Người là sự kết tinh văn hóa hàng ngàn năm của dân tộc Việt Nam và hiện
thân cho khát vọng của các dân tộc trong việc khẳng định bản sắc dân tộc mình và tiêu
biểu cho việc thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau”.
I. MỘT SỐ NHẬN THỨC CHUNG VỀ VĂN HÓA VÀ QUAN HỆ GIỮA VĂN
HÓA VỚI CÁC LĨNH VỰC KHÁC
1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về văn hóa
Hồ Chí Minh có 4 cách tiếp cận chủ yếu về văn hóa:
(1) Tiếp cận theo nghĩa rộng, tổng hợp mọi phương thức sinh hoạt của con người.
(2) Tiếp cận theo nghĩa hẹp là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc kiến trúc thượng tầng.
(3) Tiếp cận theo nghĩa hẹp hơn là bàn đến các trường học, số người đi học, xóa nạn mù
chữ, biết đọc, biết viết (thường xuất hiện trong các bài nói với đồng bào miền núi).
(4) Tiếp cận theo “phương thức sử dụng công cụ sinh hoạt”.
Tháng 8/1943, khi còn trong nhà tù của Tưởng Giới Thạch, Hồ Chí Minh đã đưa ra quan
niệm nhấn mạnh ý nghĩa của văn hóa: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống,
loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học,
tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở và
các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa. Văn
hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài
người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”.
Đây là quan niệm văn hóa duy nhất theo nghĩa rộng.
Từ sau Cách mạng Tháng Tám, Hồ Chí Minh có bàn đến văn hóa nhưng theo nghĩa hẹp,
với ý nghĩa là kiến trúc thượng tầng, là toàn bộ đời sống tinh thần của xã hội.
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về quan hệ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác
a) Quan hệ giữa văn hóa với chính trị: -
Hồ Chí Minh cho rằng, trong đời sống có bốn vấn đề phải được coi là quan trọng
ngang nhau và có sự tác động qua lại lẫn nhau, đó là chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. lOMoAR cPSD| 53331727 -
Tuy nhiên, ở nước Việt Nam thuộc địa, trước hết phải tiến hành cách mạng giải
phóng dân tộc, giành độc lập dân tộc, xóa ách nô lệ, thiết lập nhà nước của dân, do dân, vì dân.
Đó chính là sự giải phóng chính trị để mở đường cho văn hóa phát triển. => Chính trị
được giải phóng thì văn hóa mới được giải phóng -
Văn hóa không thể đứng ngoài mà phải ở trong chính trị, tức là văn hóa phải phục
vụ nhiệm vụ chính trị, đồng thời mọi hoạt động của tổ chức và nhà chính trị phải có hàm lượng văn hóa.
b) Quan hệ giữa văn hóa và kinh tế: -
Trong mối quan hệ với kinh tế, Hồ Chí Minh giải thích rằng, văn hóa thuộc kiến
trúc thượng tầng. Vì vậy, những cơ sở hạ tầng của xã hội có kiến thiết rồi, văn hóa mới
kiến thiết được và có đủ điều kiện phát triển được. -
Văn hóa không thể đứng ngoài mà phải đứng trong kinh tế, nghĩa là văn hóa
không hoàn toàn phụ thuộc vào kinh tế mà có vai trò tác động tích cực trở lại kinh tế. c)
Quan hệ giữa văn hóa với xã hội:
-
Giải phóng chính trị đồng nghĩa với giải phóng xã hội, từ đó văn hóa mới có điều kiện phát triển. -
Xã hội thế nào văn hóa thế ấy. Phải làm cách mạng giải phóng dân tộc, giành
chính quyền về tay nhân dân, giải phóng chính trị, giải phóng xã hội, đưa Đảng Cộng sản
Việt Nam lên địa vị cầm quyền, thì mới giải phóng được văn hóa.
d) Về giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu văn hóa nhân loại:
- Bản sắc văn hóa dân tộc là những giá trị văn hóa bền vững của cộng đồng các dân tộc
Việt Nam; là thành quả của quá trình lao động, sản xuất, chiến đấu và giao lưu của con người Việt Nam.
- Bản sắc văn hóa dân tộc được nhìn nhận qua hai lớp quan hệ:
+ Về nội dung, đó là lòng yêu nước, thương nòi; tinh thần độc lập, tự cường, tự tôn dân tộc...
+ Về hình thức, cốt cách văn hóa dân tộc biểu hiện ở ngôn ngữ, phong tục, tập quán, lễ
hội, truyền thống, cách cảm và nghĩ...
- Bản sắc văn hóa dân tộc chứa đựng giá trị lớn và có một ý nghĩa quan trọng đối với sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nó phản ánh những nét độc đáo, đặc tính dân tộc.
Nó là ngọn nguồn đi tới chủ nghĩa Mác – Lênin. Theo Người: “Dân ta phải biết sử ta.
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”. Chăm lo cốt cách dân tộc, đồng thời cần triệt để
tẩy trừ mọi di hại thuộc địa và ảnh hưởng nô dịch của văn hóa đế quốc, tôn trọng phong lOMoAR cPSD| 53331727
tục, tập quán, văn hóa của các dân tộc ít người. - Trong giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc,
phải biết tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
Tiếp biến văn hóa (tiếp nhận và biến đổi) là một quy luật của văn hóa. Theo Hồ Chí
Minh, “văn hóa Việt Nam ảnh hưởng lẫn nhau của văn hóa Đông phương và Tây phương
chung đúc lại… Tây phương hay Đông phương có gì tốt ta học lấy để tạo ra một nền văn
hóa Việt Nam. Nghĩa là lấy kinh nghiệm tốt của văn hóa xưa và văn hóa nay, trau dồi cho
văn hóa Việt Nam thật có tinh thần thuần túy Việt Nam để kết hợp với tinh thần dân chủ”.
- Hồ Chí Minh chú trọng chắt lọc tinh hoa văn hóa nhân loại. Người chỉ rõ mục đích tiếp
thu văn hóa nhân loại là để làm giàu cho văn hóa Việt Nam, xây dựng văn hóa Việt
Nam hợp với tinh thần dân chủ.
II. QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ VAI TRÒ CỦA VĂN HÓA
1. Văn hóa là mục tiêu, động lực của sự nghiệp cách mạng
- Văn hóa là mục tiêu: nhìn một cách tổng quát, văn hóa là quyền sống, quyền sung
sướng, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc; là khát vọng của nhân dân về các giá trị
chân, thiện, mỹ. Đó là một xã hội dân là chủ và dân làm chủ, công bằng, văn minh, ai
cũng cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành; một xã hội mà đời sống vật chất và tinh
thần của nhân dân luôn luôn được quan tâm và không ngừng nâng cao, con người có điều
kiện phát triển toàn diện.
-Văn hóa là động lực, động lực là cái thúc đẩy làm cho phát triển. Trong tư tưởng Hồ Chí
Minh, động lực có thể nhận thức ở các phương diện chủ yếu sau:
+ Văn hóa chính trị, là một trong những động lực có ý nghĩa soi đường cho quốc dân đi,
lãnh đạo quốc dân để thực hiện độc lập, tự cường, tự chủ.
+ Văn hóa văn nghệ, góp phần nâng cao lòng yêu nước, lý tưởng, tình cảm cách mạng, sự
lạc quan, ý chí, quyết tâm và niềm tin vào thắng lợi cuối cùng của cách mạng.
+ Văn hóa giáo dục, diệt giặc dốt, xóa mù chữ, với sứ mệnh “trồng người”, văn hóa giáo
dục đào tạo con người mới, cán bộ mới, nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự nghiệp cách mạng.
+ Văn hóa đạo đức, nâng cao phẩm giá, hướng con người tới các giá trị chân, thiện, mỹ.
Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, đạo đức là gốc của người cách mạng. Mọi việc thành
hay là bại, chủ chốt là do cán bộ có thấm nhuần đạo đức cách mạng hay là không. Nhận
thức như vậy để thấy văn hóa đạo đức là một động lực lớn thúc đẩy cách mạng phát triển.
+ Văn hóa pháp luật, bảo đảm dân chủ, trật tự, kỷ cương, phép nước. lOMoAR cPSD| 53331727
2. Văn hóa là một mặt trận -
Văn hóa là một mặt trận là nói đến một lĩnh vực hoạt động có tính độc lập, có mối
quan hệ mật thiết với các lĩnh vực khác, đồng thời phản ánh tính chất cam go, quyết liệt
của hoạt động văn hóa -
Mặt trận văn hóa là cuộc đấu tranh trên lĩnh vực văn hóa - tư tưởng. Vì vậy anh
chị em văn nghệ sĩ là chiến sĩ trên mặt trận ấy, cũng như các chiến sĩ khác, chiến sĩ nghệ
thuật có nghĩa vụ phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân -
Để làm tròn nhiệm vụ, chiến sĩ nghệ thuật phải có lập trường tư tưởng vững vàng;
ngòi bút là vũ khí sắc bén trong sự nghiệp “phò chính trừ 5 tà”. Phải bám sát cuộc sống
thực tiễn, đi sâu vào quần chúng, để phê bình nghiêm khắc những thói xấu như tham ô,
lười biếng, lãng phí, quan liêu, và ca tụng chân thật những người tốt việc tốt để làm
gương mẫu cho chúng ta ngày nay và giáo dục con cháu đời sau. Đó chính là “chất thép”
của văn nghệ theo tinh thần “kháng chiến hóa văn hóa, văn hóa hóa kháng chiến.
3. Văn hóa phục vụ quần chúng nhân dân -
Tư tưởng Hồ Chí Minh phản ánh khát vọng hạnh phúc của nhân dân. Tư tưởng
văn hóa của Người cũng vì nhân dân, phục vụ nhân dân, “ từ trong quần chúng ra. Về
sâu trong quần chúng”. Trên cơ sở đó để định hướng giá trị cho quần chúng. -
Nhân dân là những người thẩm định khách quan, trung thực, chính xác các sản
phẩm văn nghệ và là những người được hưởng thụ các giá trị văn hóa.
III. QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ TÍNH CHẤT VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HÓA
1. Về tính chất - Tính dân tộc
Tính dân tộc của văn hóa là sự thể hiện của chủ nghĩa yêu nước và tinh thần độc lập, tự
cường của dân tộc trong lĩnh vực văn hóa, nên trước hết nó phải được thể hiện ở nội dung
tuyên truyền cho "lý tưởng tự chủ, độc lập, tự do” và “tinh thần vì nước quên mình” như
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói.
Tính dân tộc của văn hóa đòi hỏi phải thể hiện được cốt cách và tâm hồn con người Việt
Nam, đó là truyền thống yêu nước, cần cù, dũng cảm, đoàn kết, thương người... tóm lại là
tất cả những gì cao đẹp nhất trong tâm hồn và tính cách Việt Nam đã được hun đúc trong
suốt hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước
Tính dân tộc của văn hóa còn được thể hiện ở hình thức và phương tiện diễn đạt. Mỗi dân
tộc có nếp cảm, nếp nghĩ riêng, có hình thức diễn đạt riêng đi thẳng vào lòng người, lay lOMoAR cPSD| 53331727
động sâu xa tâm hồn họ. Người nhắc nhở: “Nhân dân ta có truyền thống kể chuyện ngắn
gọn mà lại có duyên. Các chú phải học cách kể chuyện của nhân dân’”. - Tính khoa học
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: Nay nước ta đã được độc lập, tinh thần được giải phóng, cần
phải có một nền văn hóa hợp với khoa học và hợp với cả nguyện vọng của nhân dân.
Tính khoa học của văn hóa đòi hỏi phải đấu tranh chống lại những gì trái với khoa học,
phản tiến bộ; phải truyền bá tư tưởng triết học mácxít. Đấu tranh chống chủ nghĩa duy
tâm thần bí, mê tín, dị đoan. Người giao cho ngành giáo dục phải “dạy bảo các cháu thiếu
niên về khoa học, kỹ thuật, làm cho các cháu ngay từ thuở nhỏ đã biết yêu khoa học, để
mai sau các cháu trở thành những ngưòi có thói quen sinh hoạt và làm việc theo khoa học”. - Tính đại chúng
Chủ tịch Hồ Chí Minh xuất phát từ quan niệm của chủ nghĩa duy vật lịch sử: Quần chúng
nhân dân là người sáng tạo ra mọi của cải vật chất và tinh thần, sáng tạo ra văn hóa, do đó
họ phải được hưởng thụ các giá trị văn hóa. Người khẳng định dứt khoát: Văn hóa phải
phục vụ đại đa số nhân dân, phải hướng về đại chúng, phải phản ánh được tâm tư, nguyện
vọng, ý chí của nhân dân
Văn hóa là trình độ phát triển của con người, do con người làm ra, nó phải trở về phục vụ
con người. Chủ tịch Hồ Chí Minh đấu tranh giải phóng dân tộc để đem lại tự do, ấm no,
hạnh phúc cho nhân dân, trong đó có văn hóa. Đó là tính nhất quán trong sự nghiệp cách mạng của Người.
2. Về chức năng
Chức năng của văn hóa mới rất phong phú, đa dạng. Hồ Chí Minh cho rằng, văn hóa có
ba chức năng chủ yếu sau đây:
- Một là, bồi dưỡng tư tưởng đúng đắn và tình cảm cao đẹp. Tư tưởng và tình cảm là
vấn đề chủ yếu nhất của đời sống tinh thần của xã hội và con người. Vì vậy, theo
Hồ Chí Minh, văn hóa phải thấm sâu vào tâm lý quốc dân để thực hiện chức năng
hàng đầu là bồi dưỡng nâng cao tư tưởng đúng đắn và tình cảm cao đẹp cho con
người, đồng thời loại bỏ những tư tưởng sai lầm.
- Hai là, nâng cao dân trí. Văn hóa nâng cao dân trí theo từng nấc thang, phục vụ
mục tiêu cách mạng trước mắt và lâu dài. Nâng cao dân trí bắt đầu từ việc làm cho
người dân biết đọc, biết viết. Tiếp đến là sự hiểu biết các lĩnh vực khác nhau về
chính trị, kinh tế, xã hội... Từng bước nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn
nghiệp vụ, khoa học - kỹ thuật, thực tiễn Việt Nam và thế giới... Đó là quá trình bổ
sung kiến thức mới, làm cho mọi người không chỉ là chuyển biến dân trí mà còn nâng cao dân trí.
- Ba là, bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp, những phong cách, lối sống lành mạnh,
luôn hướng con người vươn tới chân - thiện - mỹ, không ngừng hoàn thiện bản lOMoAR cPSD| 53331727
thân mình. Văn hóa giúp cho con người phân biệt cái tốt với cái xấu, cái lạc hậu và cái tiến bộ.
IV. QUAN ĐIỂM HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG NỀN VĂN HÓA MỚI
1. Trước Cách mạng tháng 8 năm 1945
- Hồ Chí Minh quan tâm đến việc xây dựng nền văn hóa dân tộc với năm nội dung:
+ Xây dựng tâm lý: tinh thần độc lập tự cường
+ Xây dựng luân lý: biết hi sinh mình, làm lợi cho quần chúng
+ Xây dựng xã hội: mọi sự nghiệp liên quan đến phúc lợi của nhân dân
+ Xây dựng chính trị: dân quyền + Xây dựng kinh tế
2. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp:
- Khi cả dân tộc bước vào cuộc kháng chiế trường kỳ, gian khổ, Hồ Chí Minh khẳng định
lại quan điểm của Đảng ta từ năm 1943, đó là một nền văn hóa có tính dân tộc, khoa học và đại chúng.
3. Trong thời kì xây dựng chủ nghĩa xã hội:
- Trong thời kì nhân dân miền Bắc quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh chủ trương
xây dựng nền văn hóa có nội dung xã hội chủ nghĩa và tính chất dân tộc
=> Tóm lại, quan điểm Hồ Chí Minh về xây dựng nền văn hóa mới Việt Nam, đó là một
nền văn hóa toàn diện, giữ gìn được cốt cách văn hóa dân tộc, bảo đảm tính khoa học,
tiến bộ và nhân văn.

V. XÂY DỰNG VĂN HÓA VIỆT NAM HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
- Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc
đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội
- Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chue nghĩa xã hội khẳng
định phải xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phát
triển toàn diện, thấm nhuần sâu sắc tinh thần nhân văn, dân chủ, tiến bộ - Kế
thừa, phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại
- Phát triển nâng cao chất lượng sáng tạo văn học, nghệ thuật - Khẳng định, biểu
dương các giá trị chân, thiện, mỹ... lOMoAR cPSD| 53331727
VI. CÂU HỎI ÔN TẬP
CÂU 1: Văn hoá là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc kiến trúc thượng tầng”. Đây
là cách tiếp cận về văn hoá của Hồ Chí Minh theo nghĩa: A. Rộng. B. Hẹp. C. Hẹp hơn.
D. “Phương thức sử dụng công cụ sinh hoạt”
CÂU 2: Luận điểm nào dưới đây được Hồ Chí Minh nói về vai trò của văn hóa ?
A. Văn hóa là một mặt trận.
B. Văn hóa chứa đựng giá trị lớn và có vai trò quan trọng
C. Văn hóa phải đi sâu vào trong tâm lý quốc dân.
D. Văn hóa phải được giải phóng.
CÂU 3: Hoàn thiện câu sau đây của Hồ Chí Minh: Văn hóa phải ... cho quốc dân đi? A. Mở đường B. Soi đường C.Dẫn đường D. Chỉ đường
CÂU 4: Theo Hồ Chí Minh, văn hóa có vị trí như thế nào trong các lĩnh vực khác?
A. Văn hóa đứng trong với kinh tế, chính trị, xã hội
B. Văn hóa đứng trên với kinh tế, chính trị, xã hội
C. Văn hóa đứng dưới với kinh tế, chính trị, xã hội
D. Văn hóa đứng ngoài với kinh tế, chính trị, xã hội
CÂU 5: Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, tính đại chúng của nền văn hóa được thể hiện ở chỗ?
A. Nền văn hóa ấy phải phục vụ cho nhân dân và do nhân dân xây dựng lên
B. Đó là một nền văn hóa đa dạng
C. Đó là một nền văn hóa vượt ra khỏi biên giới quốc gia
D. Đó là một nền văn hóa rộng lớn lOMoAR cPSD| 53331727