Bản Chất Con Người và Hiện Tượng Tha Hoá Trong Lao Động | Môn Triết học Mác Lênin - Trường Cao đẳng Kỹ nghệ II

lOMoAR cPSD| 58097008
“Bản chất con người là tổng hoà các mối quan hệ xã hội. Con
người bị tha hoá trong lao động.” 1.
Bản chất con người là tổng hoà các quan hệ xã hội
- Trong sinh hoạt xã hội, con người tương tác và có quan
hệ với nhau để tồn tại và phát triển. Bản chất của con
người được hình thành và thể hiện thông qua các mỗi
quan hệ xã hội. Bản chất này không đơn giản là sự kết
hợp hay tổng cộng các quan hệ xã hội với nhau mà là sự
tổng hoà chúng và trong đó mỗi quan hệ xã hội có vị trí
vai trò khác nhau có tác động qua lại để cùng đóng góp
vào việc tạo nên bản chất con người.
- Các quan hệ xã hội rất đa dạng : quan hệ quá khứ, quan
hệ hiện tại, quan hệ vật chất, quan hệ tinh thần,quan hệ
trực tiếp, gián tiếp, tất nhiên hoặc ngẫu nhiên,…. Khi các
quan hệ xã hội thay đổi thì bản chất con người cũng thay đổi theo.
- Trong các mối quan hệ xã hội cụ thể, con người mới có
thể bộc lộ bản chất thực sự của mình và bản chất con
người được phát triển. Các quan hệ xã hội đóng vai trò
quan trọng chi phối và quyết định các phương diện khác
của đời sống con người, làm cho con người trở thành
động vật xã hội thay vì thuần tuý là một động vật đơn lẻ.
 Nhấn mạnh rằng con người không tồn tại độc lập mà
luôn sống trong các mỗi quan hệ xã hội. Điều này phản
ánh quan điểm xã hội hoá của con người, trong lOMoAR cPSD| 58097008
đó các mỗi quan hệ xã hội có vai trò trong việc hình
thành và định hình bản chất con người. 2.
Con người bị tha hoá trong lao động
- C.Mác sử dụng thuật ngữ “ tha hoá ‘’ để thể hiện tình
trạng mất đi sự chủ động và kiểm soát của con người
trong quá trình lao động. Điều này có nghĩa là con người
đã mất đi sự tự do và sáng tạo khi họ tham gia vào các hoạt động lao động.
- Theo C.Mác, hiện tượng tha hoá của con người xuất phát
từ quá trình lao động và sản phẩm của lao động từ chỗ
để phục vụ con người đã bị biến thành lực lượng đối lập,
nô dịch và thống trị con người. Trong quá trình lao động,
người lao động chỉ được coi là con người khi thực hiện
các chức năng sinh học như ăn, ngủ, sinh con đẻ cái,… còn
trong khi lao động thì họ chỉ như là con vật.
- Hiện tượng tha hoá con người được đẩy lên cao nhất
trong xã hội tư bản chủ nghĩa. Chế độ đó đã tạo ra sự
phân hoá về việc chiếm hữu tư liệu sản xuất khiến đa số
người lao động trở thành vô sản. Vì vậy họ phải làm thuê
cho các nhà tư sản, phải để các nhà tư sản bóc lột mình
và sự tha hoá lao động bắt đầu từ đó.
- Khi lao động bị cưỡng bức, bị ép buộc bởi điều kiện xã hội
thì con người lao động chỉ để đảm bảo sự tồn tại thể xác lOMoAR cPSD| 58097008
của họ. Điều đó có nghĩa là họ đang thực hiện chức năng
của con vật. Còn khi ăn uống, sinh con đẻ cái thì họ lại là
con người vì họ được tự do. Tính chất trái ngược trong
chức năng như vậy là biểu hiện đầu tiên của sự tha hoá của con người.
- Trong hoạt động lao động, con người là chủ thể tromg
quan hệ với tư liệu sản xuất. Nhưng trong chế độ tư hữu
tư bản về tư liệu sản xuất thì người lao động phải phụ
thuộc vào tư liệu sản xuất trong khi tư liệu sản xuất lại do
chính con người tạo ra. Như vậy con người bị lệ thuộc vào
chính sản phẩm do mình làm ra. Để có tư liệu sinh hoạt
họ phải lao động cho các chủ tư bản và những sản phẩm
họ làm ra được chủ sở hữu dùng để trói buộc họ.lao động
bị tha hoá đã làm đảo lộn mỗi quan hệ xã hội. Đáng nhẽ
ra nó phải là mối quan hệ giữa người với người nhưng nó
đã bị thay thế bằng quan hệ giữa người với vật. Đó là biểu
hiện thứ hai của tha hoá.
- Khi lao động bị tha hoá con người trở nên què quặt, phiến
diện, thiếu khuyết trên nhiều phương diện khác nhau. Sự
tha hoá làm cho con người không thể phát triển toàn
diện, đầy đủ và không thể phát huy sức mạnh bản chất người.