lOMoARcPSD| 58478860
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU: NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN
NHẬN THỨC MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG CỦA BẠO LỰC MẠNG CỦA
SINH VIÊN TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI
Thuộc nhóm ngành khoa học: Khoa học xã hội
Sinh viên thực hiện Mã sinh viên
Trần Minh Anh 11210773
Nguyễn Thị Vân Anh 11218064
Lương Thị Hà 11218520
Đặng Thu Hà 11216736
Trần Thị Hường 11216764
Đồng Thị Khánh Linh 11205745
Phoutthavong Thipphachanh 11207824
Nguyễn Thế Tùng 11207378
Lớp tín chỉ: PTCC1128(222)_08
Người hướng dẫn: GV Nguyễn Hoàng Hiếu
Hà Nội, 04/2023
lOMoARcPSD| 58478860
Mục Lục
PHẦN MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài...................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu..............................................................................................2
2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát......................................................................2
2.2. Mục tiêu cụ thể................................................................................................2
3. Câu hỏi nghiên cứu...............................................................................................2
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................2
4.1. Đối tượng nghiên cứu.....................................................................................2
4.2. Khách thể nghiên cứu.....................................................................................2
4.3. Đối tượng thu thập dữ liệu.............................................................................2
4.4. Phạm vi nghiên cứu........................................................................................3
5. Phương pháp nghiên cứu......................................................................................3
5.1. Dữ liệu phục vụ nghiên cứu............................................................................3
5.2. Phương pháp nghiên cứu................................................................................3
6. Kết cấu đề tài.........................................................................................................3
PHẦN NỘI DUNG.......................................................................................................5
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG
ĐẾN NHẬN THỨC MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG CỦA BẠO LỰC MẠNG......5
1.1. Các nghiên cứu nước ngoài............................................................................5
1.2. Các nghiên cứu trong nước............................................................................8
1.3. Đánh giá chung..............................................................................................13
CHƯƠNG 2. KHUNG THUYẾT VỀ CÁC NH N TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN NHẬN
THỨC MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG CỦA BẠO LỰC MẠNG CỦA
SINH VIÊN TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI.................................................................15
2.1. Lý thuyết về bạo lực mạng...........................................................................15
2.2. Lý thuyết về nhận thức mức độ nghiêm trọng............................................15
2.3. Lý thuyết về nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng.............16
2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực
mạng......................................................................................................................16
CHƯƠNG 3. MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
..................................................................................................................................20
lOMoARcPSD| 58478860
3.1. Quy trình nghiên cứu....................................................................................20
3.2. Mô hình nghiên cứu và giả thiết..................................................................21
3.3. Phương pháp thu thập số liệu......................................................................26
3.4. Phương pháp phân tích dữ liệu....................................................................29
CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..............................................................33
4.1. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu..................................................................33
4.2 Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Cronbach’s alpha.........................36
4.3. Phân tích nhân tố khám phá (EFA).............................................................41
4.3 Phân tích tương quan....................................................................................45
4.4 Kết quả ước lượng hồi quy tuyến tính..........................................................46
4.5. Kiểm định One-Way ANOVA với biến Giới tính.......................................48
CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN.......................................................................................50
5.1. Những điểm chính của bài nghiên cứu........................................................50
5.2. Những điểm hạn chế trong nghiên cứu.......................................................51
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT
CHỮ VIẾT
TẮT
NGHĨA ĐẦY ĐỦ
TIẾNG ANH
TIẾNG VIỆT
1
ANOVA
Analysis of Variance
Phân tích phương sai
2
EFA
Exploratory Factor Analysis
Phân tích yếu tố khám phá
3
PC
Pearson Correlation
Hệ số tương quan Pearson
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thế giới ngày nay với sự phát triển chóng mặt của lĩnh vực khoa học công
nghệ đã kéo theo sự bùng nổ của Internet cũng như lượng người dùng mạng xã hội ngày
một gia tăng, mà điển hình ở Việt Nam chính là số lượng người dùng Facebook khổng lồ.
Theo thống kê đến tháng 02/2022, số lượng người dùng Facebook là 70.4 triệu người,
chiếm 71.45% dân số. Không thể phủ nhận tác động tích cực của mạng xã hội, tuy nhiên
cùng với sự phát triển của mạng xã hội đã dẫn tới một vấn nạn tiêu cực không khó gì để có
thể nhận ra đó chính là bạo lực mạng.
Bạo lực mạng đang ngày càng trở nên phổ biến, nhắm đến hầu hết các đối tượng
trong xã hội mà phần lớn là các bạn trẻ, thanh thiếu niên. Theo kết quả một nghiên cứu
được công bố của Microsoft, tại Việt Nam, 51% người dùng mạng, bao gồm 48% người
trưởng thành và 54% thanh thiếu niên, cho biết họ từng có liên quan đến một "vụ bắt nạt".
21% đáp viên cho biết họ từng là nạn nhân và 38% là người đứng ngoài hoặc chứng kiến
hành vi bắt nạt hoặc quấy rối. Quá nửa thanh niên đã từng bị bắt nạt qua mạng ít nhất một
lần. Cứ 3 người thì có nhiều hơn 1 người trẻ đã từng bị đe dọa qua mạng. Trên 25% thanh
thiếu niên đã từng hoặc đang bị bắt nạt lặp đi lặp lại qua thiết bị di động hoặc mạng
Internet. Quá nửa những thanh thiếu niên bị bắt nạt qua mạng không nói cho cha mẹ biết
khi mình bị bắt nạt.
Việc bị bạo lực mạng có thể dẫn tới những hệ lụy nghiêm trọng đặc biệt liên quan
đến vấn đề về sức khỏe, tinh thần. Nó có thể dẫn tới rối loạn lo âu, rối loạn trầm cảm, tự
làm đau bản thân và thậm chí là tự tử. Trong những năm vừa qua, số lượng các vụ tử tử ở
giới trẻ có liên quan đến bạo lực mạng ngày càng gia tăng.
Như vậy, có thể thấy bạo lực mạng là vấn đề tiêu cực để lại những hậu quả vô cùng
nghiêm trọng đối với nạn nhân. Chính vì vậy việc nghiên cứu về bạo lực mạng là điều cần
thiết và có ý nghĩa thiết thực hiện nay. Tuy nhiên, các bài nghiên cứu về bạo lực mạng đã
được thực hiện chủ yếu tập trung vào việc nghiên cứu vào mức độ phổ biến của hiện tượng,
động cơ thực hiện hành vi bạo lực mạng, tác động của bạo lực mạng, mối quan hệ giữa bạo
lực mạng và bạo lực truyền thống, hay cách nạn nhân đối phó với bạo lực mạng,… Nói
chung, các bài nghiên cứu trước đây chưa xem xét đến việc nạn nhân nhận thức về hành vi
bạo lực mạng là khác nhau, hay nói cách khác là thiếu nghiên cứu về mức độ mà nạn nhân
cảm thấy bắt nạn trên mạng là nghiêm trọng. Bởi vậy, là những sinh viên có mong muốn
tìm hiểu sâu hơn về vấn đề bạo lực mạng, nhóm nghiên cứu quyết định chọn đề tài:
“Nghiên cứu các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực
mạng của sinh viên trên địa bàn Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu khoa học. Nghiên cứu
nhằm góp phần tìm hiểu về các nhân tố tác động đến thức mức độ nghiêm trọng của bạo
lực mạng ở sinh viên. Đây sẽ là căn cứ để các nhà quản lý đưa ra các giải pháp phù hợp để
giải quyết vấn đề bạo lực mạng.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát
Trên cơ sở hệ thống hóa lý luận và phân tích thực trạng nhận thức mức độ nghiêm
trọng của sinh viên đối với bạo lực mạng, xác định và phân tích các nhân tố tác động đến
nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng của sinh viên trên địa bàn Hà Nội.
2.2. Mục tiêu cụ thể
(1) Khái quát hóa cơ sở lý luận liên quan đến nhận thức mức độ nghiêm trọng
của bạo lực mạng của sinh viên.
(2) Xác định các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo
lực mạng của sinh viên.
(3) Phân tích và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố tác động đến nhận
thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng của sinh viên trên địa bàn Hà Nội.
3. Câu hỏi nghiên cứu
Với những mục tiêu đã nêu ở mục 2, bài nghiên cứu hướng đến trả lời câu hỏi:
(1) Nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng của sinh viên trên địa bàn
Hà Nội bị ảnh hưởng bởi những nhân tố nào?
(2) Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ nghiêm
trọng của bạo lực mạng của sinh viên trên địa bàn Hà Nội là như thế nào?
(3) Có sự khác biệt về nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng giữa
các sinh viên có giới tính khác nhau trên địa bàn Hà Nội không?
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng của
sinh viên trên địa bàn Hà Nội.
4.2. Khách thể nghiên cứu
Những sinh viên đang sinh sống và học tập tại Hà Nội.
4.3. Đối tượng thu thập dữ liệu
Những người từng bị bạo lực mạng trên địa bàn Hà Nội.
4.4. Phạm vi nghiên cứu
4.4.1. Phạm vi về nội dung
Bài nghiên cứu thực hiện kiểm định các yếu tố ảnh hưởng đến nhận thức mức độ
nghiêm trọng của bạo lực mạng của sinh viên tại Hà Nội trên cơ sở khảo sát ý kiến của
những người từng bị bạo lực mạng từ đó đánh giá mức độ nhận thức nghiêm trọng của bạo
lực mạng của sinh viên theo các khía cạnh yếu tố đó.
4.4.2. Phạm vi về không gian
Bài nghiên cứu tập trung nghiên cứu những sinh viên bị bạo lực mạng trên
Facebook tại địa bàn Hà Nội.
4.4.3. Phạm vi về thời gian
Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ 12/2022 4/2023. Số liệu
cấp được thu thập qua phiếu khảo sát cá nhân thực hiên trong tháng 3/2023 và tháng 4/2023.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Dữ liệu phục vụ nghiên cứu
- Dữ liệu thứ cấp: Các thông tin, số liệu phục vụ quá trình nghiên cứu được
nhóm nghiên cứu tìm kiếm thông qua các nguồn tài liệu chính thức của các công trình
nghiên cứu khoa học đã công bố trong và ngoài nước.
- Dữ liệu sơ cấp: Thu thập từ điều tra khảo sát bằng phiếu hỏi đối với các cá
nhân bị bạo lực mạng trên địa bàn thành phố Hà Nội. Ngoài ra nhóm nghiên cứu thực hiện
phỏng vấn sâu đối với một số sinh viên từng bị bạo lực mạng đến từ các trường đại học
trên địa bàn Hà Nội.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Nhằm mục đích xác định đúng các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ nghiêm
trọng của bạo lực mạng cũng như đo lường nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực
mạng của sinh viên trên địa bàn Hà Nội , nhóm nghiên cứu sử dụng phương pháp định
lượng là chủ đạo kết hợp với phương pháp định tính. Từ dữ liệu thu thập trong quá trình
khảo sát, nhóm nghiên cứu tiến hành số liệu trên phần mềm SPSS 20.
Mô hình nghiên cứu được trình bày cụ thể tại chương 3.
6. Kết cấu đề tài.
Ngoài phần mục lục, danh mục từ viết tắt, danh mục hình, bảng, phần mở đầu và tài
liệu tham khảo, bài nghiên cứu được kết cấu thành 5 chương:
Chương 1: Tổng quan nghiên cứu về các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ
nghiêm trọng của bạo lực mạng
Chương 2: Khung lý thuyết về các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ nghiêm
trọng của bạo lực mạng của sinh viên
Chương 3: Mô hình nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu
Chương 4: Kết quả nghiên cứu
Chương 5: Kết luận
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG
ĐẾN NHẬN THỨC MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG CỦA BẠO LỰC MẠNG
1.1. Các nghiên cứu nước ngoài
Những năm trlại đây vấn đề bạo lực mạng bắt đầu được nhiều nhà tâm học trên
thế giới quan tâm nghiên cứu. Các nhà nghiên cứu trước đây đã đưa ra nhiều định nghĩa khác
nhau đối với khái niệm Bạo lực mạng (cyberbullying). Người đầu tiên đặt ra khái niệm này
Bill Belsey (2005), một nhà giáo dục người Canada, khi ông tả trên website của
mình rằng Bạo lực mạng (cyberbullying) việc sử dụng các phương tiện truyền thông
liên lạc như thư điện tử, điện thoại di động, tin nhắn văn bản các trang web để thực hiện
những hành vi thù địch chủ đích được lặp đi lặp lại bởi nhân hoặc nhóm nhằm mục
đích gây hại cho người khác”. Willard (2005) định nghĩa Bạo lực mạng hành vi gửi hoặc
đăng tải những nội dung có hại hoặc tàn bạo bằng những thiết bị truyền thông.
Bauman (2007) và cộng sự cho rằng “Bạo lực mạng là bạo lực bằng lời nói hoặc quan
hệ thực hiện bằng cách sử dụng phương tiện truyền thông điện tử hoặc thiết bị công nghệ
không dây, sự gây hấn xảy ra thông qua các thiết bị công nghệ hiện đại, đặc biệt điện
thoại di động và mạng internet; gửi, đăng tải những tin nhắn hoặc hình ảnh có hại hoặc ác ý
bằng cách sử dụng mạng internet hoặc các phương tiện kết nối thuật số để xúc phạm hay
đe dọa ai đó; bạo lực thông qua các công cụ liên lạc điện tử như email, điện thoại, tin nhắn
hay các trang web; việc sử dụng ng nghệ truyền thông hiện đại để gửi xúc phạm hoặc
đe dọa tin nhắn trực tiếp cho nạn nhân hoặc gián tiếp cho người khác, để chuyển thông tin
liên lạc bí mật hoặc hình ảnh của nạn nhân cho người khác xem một cách công khai, là tình
huống mà một ai đó có chủ đích, quấy rầy lặp đi lặp lại, lấy ra làm trò đùa, đối xử tàn tệ với
một người khác trên phương tiện truyền thông hội, qua tin nhắn hay những con đường
trực tuyến khác”
Trong những định nghĩa khác, theo Johnson (2011), bạo lực mạng có thể được hiểu là
các hành vi thù địch hoặc gây hấn được thực hiện thông qua công nghệ thông tin truyền
thông (ICT) (ví dụ: ứng dụng Internet, di động điện thoại) nhằm gây hại hoặc y khó chịu
cho người khác. Hay Gullotta và các cộng sự (2014) đã định nghĩa bạo lực mạng là hành vi
gây hấn lặp đi lặp lại được thực hiện thông qua các thiết bị điện tử với ý định làm tổn hại đến
người khác, được thực hiện bởi nhân hoặc nhóm một cách riêng tư bằng các tin nhắn hoặc
hình ảnh, video được gửi trực tiếp đến nạn nhân hoặc công khai cho mọi người cùng xem
trên các mạng xã hội.
Cũng bàn về khái niệm, nhà Tâm lý học Michael Nuccitelli, Psy.D.D cho rằng “Bạo
lực mạng là một thuật ngữ dùng để xác định những cuộc công kích bằng lời nói hoặc th
chất được lặp đi lặp lại liên tục, nhiều lần của một hoặc nhiều người đối với một hoặc nhiều
người khác. Có hình thức như bạo lực thông thường, bạo lực mạng nhằm phỉ báng, đe dọa
gây ám ảnh đối với người bị hại”.
Theo Sammer Himduja Justin W.Patchin quyển sách Bullying Beyond the
Schoolyard Preventing and Responoing to Cyberbullying, “Bạo lực mạng việc sẽ xảy ra
khi ba yếu tố giao nhau: Công nghệ, thanh thiếu niên những rắc rối (lời nói gây tổn
thương, đe dọa đăng những hình nh nhạy cảm khiến nạn nhân xấu hổ…)”. Theo Delia Caroll
campfield tác giả của công trình “Cyber bullying and victimization: Psychosocial
characteristics of Bullies, Victims, and Bully/ Victims”, “bạo lực mạng đe dọa, hành hạ người
khác trong không gian mạng bằng nhiều hình thức công nghệ như E–mail, tin nhắn, chat. Sử
dụng hình thức bắt nạt mới này, được gọi là bắt nạt trên mạng, quấy rối trực tuyến, hoặc bắt
nạt Internet, kẻ bắt nạt hành hạ các nạn nhân của họ trong không gian mạng bằng nhiều hình
thức:công nghệ nE-mail, tin nhắn tức thời, phòng chat, các trang web. Văn bản qua
điện thoại di động camera điện thoại cũng đã trở thành phương tiện mới cho bắt nạt”
(Campbell, 2005, Paulson, 2003, Peterson, 2002).
Các định nghĩa về bạo lực mạng thường bao gồm 6 yếu tố chính: có chủ đích, gây tổn
thương, lặp đi lặp lại, diễn ra trong thời gian dài, xung đột về quyền lực và mang tính khiêu
khích, trêu chọc.
Về bản, bạo lực mạng cũng là một hình thức gây hấn được thực hiện thông qua các
thiết bị điện tử. Bạo lực mạng những đặc điểm của bạo lực truyền thống những đặc
điểm đặc trưng của nó. Hiểu một cách chung nhất, bạo lực mạng hành vi bắt nạt được thực
hiện thông qua các thiết bị giao tiếp điện tử, do đó định nghĩa bạo lực mạng cần bao gồm
những yếu tố cần thiết của việc bạo lực. Hành vi bạo lực mạng là hành vi có chủ ý, lặp đi lặp
lại, gây hại cho đối tượng mà hành vi nhắm đến và được thực hiện thông qua máy tính, điện
thoại hoặc các thiết bị điện tử khác. Ba đặc điểm đầu tiên những đặc điểm của bạo lực
mạng giống với bạo lực truyền thống; đặc điểm còn lại đặc điểm chủ yếu cần để phân
biệt hai hình thức bạo lực này.
Việc phân chia hình thức của bạo lực mạng thể giúp chúng ta dễ dàng n trong
việc nhận diện chúng. Phân chia theo nội dung 6 hình thức bạo lực mạng phổ biến được
đưa ra bởi N. Willard (2005):
Quấy rối (Harassment): bao gồm các hành động như: gửi các thông điệp công
kích, thô lỗ, tin nhắn xúc phạm hay để bạo hành, lạm dụng; viết những bình luận, bức
hình làm khó chịu hay gây xấu hổ trong các phòng trò chuyện trên mạng; gây khó chịu
ràng cho người chơi khác trên các trang mạng chơi game…
Phỉ báng (Denigration): Đây là khi một người nào đó gửi các thông tin giả mạo, gây
tổn hại không đúng sự thật về người khác. Chia sẻ hình ảnh về một người nào đó với mục
đích chế giễu, lan truyền các tin đồn và lời thị phi không đúng sự thật. Điều này có thể diễn
ra trên bất cứ trang mạng hay ứng dụng nào. Chúng ta thường chứng kiến những người hay
gửi các hình ảnh về người khác và đăng các bài viết lên mạng với mục đích bắt nạt.
Gây đau khổ (Flaming): Điều này diễn ra khi một người nào đó cố tình sử dụng ngôn
ngữ khắc nghiệt ng kích tiến hành các cuộc chiến tranh luận trên mạng. Những kẻ
đó làm điều này để mong thấy sự phản ứng hưởng thụ khi việc làm này gây đau khổ cho
người khác.
Mạo danh (Impersonation): Đây khi một người nào đó đột nhập vào tài khoản email
hoặc mạng xã hội của ai đó và sử dụng danh tính trên mạng (vừa đột nhập) để gửi hay đăng
các tin khiêu dâm phóng đãng, hoặc các tài liệu (bài viết, hình ảnh, đoạn ghi âm, video
clips…) đáng xấu hổ cho người khác. cũng thể việc lập một trang/hồ giả mạo
trên các trang mạng xã hội, ứng dụng và những nơi trên mạng khác, điều này thực sự rất khó
khăn để dẹp bỏ.
Phát tán và lừa đảo (Outing and Trickery): Đây là khi một ai đó chia sẻ các thông tin
nhân hoặc lừa đảo để lấy các thông tin mật rồi chuyển tiếp cho người khác. Chúng cũng
có thể làm điều này với những hình ảnh và video riêng tư.
Rình rập trên mạng (Cyber stalking): Đây là hành động lặp đi lặp lại việc gửi các
thông điệp, tin nhắn bao gồm: đe dọa làm tổn thương, các tin nhắn quấy rối và đe dọa, hoặc
tham gia vào các hoạt động trực tuyến khác, làm cho một người lo sợ cho sự an toàn của bản
thân. Những hành động này có thể là bất hợp pháp, phụ thuộc vào việc họ làm là gì.
Tẩy chay, lập (Exclusion): Điều này khi một ai đó cố ý loại bỏ một ai đó khỏi
nhóm chẳng hạn như nhóm nhắn tin chung, những ứng dụng trên mạng, các trang mạng chơi
game, và những hình thức tham gia trên mạng khác. Đây cũng là dạng bắt nạt trên mạng rất
phổ biến.
Phân chia theo phương tiện dùng để bạo lực, Smith, Mahdavi, Carvalho, & Tippett
(2006) nhận thấy tin nhắn văn bản, hình ảnh/video, cuộc gọi thực hiện bằng điện thoại, email,
phòng chat và websites là những phương thức phổ biến để bạo lực mạng.
Theo Luke Gilkerson trong nghiên cứu “Bullying Statistics: Fast Facts About
Cyberbullying” bạo lực mạng xảy ra khi cá nhân người bắt nạt có những hành vi sau:
Gossip: Gửi hoặc gửi tin đồn về một người nào đó để làm xấu đi danh tiếng, mối
quan hệ của họ với bạn bè, gia đình và người quen.
Exclusion: Cố ý loại trừ ai đó ra khỏi một nhóm trực tuyến
Nation: Chia sẻ email của ai đó hoặc tài khoản trực tuyến và gửi tin nhắn sẽ gây ra sự
rắc rối hoặc gây tổn hại danh tiếng của người đó ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày của
họ.
Harassment: Nhiều lần đăng hoặc gửi tin nhắn thô lỗ, thậm chí hình ảnh nhạy cảm
của người khác để xúc phạm đến họ.
Cybers talking: Đăng những tin nhắn với nội dung không hay (phỉ báng, chê bai…)
hoặc có những nội dung đe dọa.
Outing and trickery: Lừa dối ai đó tìm kiếm thông tin bí mật của họ sau đó dùng
những thông tin này để đăng lên mạng nhằm bêu xấu, phỉ báng họ.
Nghiên cứu về nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng (Perceived Severity
of Cyber-bullying), Lazarus and Folkman (1984) chỉ ra rằng nhận thức mức độ nghiêm trọng
của bạo lực mạng là một khái niệm mới dùng để đo lường đánh giá của nạn nhân về một tình
huống bạo lực mạng (tình huống căng thẳng). Jennifer L. Greif Michael J. Furlong (2006)
cho biết việc đánh giá một tình huống bạo lực mạng khác nhau tùy thuộc vào bối cảnh của
tình huống (tin nhắn, kẻ bắt nạt, phương tiện bắt nạt, người chứng kiến) và những đặc điểm
trong tính cách, tâm lý của nạn nhân. Mặc dù một số nghiên cứu đã khám phá nhận thức của
nạn nhân về sự nghiêm trọng của bạo lực trên mạng so với bạo lực truyền thống, thước đo
nhận thức của nạn nhân về mức độ nghiêm trọng của một vụ bạo lực trên mạng chưa được
phát triển. Nghiên cứu nhận thức của nạn nhân về bạo lực mạng là rất quan trọng để hiểu về
hiện tượng bạo lực mạng và tác động của nó tới tâm lý xã hội của nạn nhân.
Bàn về các nhân tố ảnh hưởng đến nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng,
Camacho và cộng sự (2014) đã đưa ra 5 nhân tố bao gồm: nhận thức về việc cầu cứu thông
qua phương tiện truyền thông, độ nhạy cảm của nạn nhân, lòng tự trọng của nạn nhân, mối
quan hệ giữa nạn nhân kẻ bắt nạt, phản ứng của những người chứng kiến việc nạn nhân
bị bạo lực mạng.
1.2. Các nghiên cứu trong nước
Tại Việt Nam vấn đề nâng cao nhận thức của học sinh sinh viên trước vấn đề bạo
lực mạng đang rất được quan tâm. Các bài viết nghiên cứu về đề tài này của các nhóm tác
giả và sinh viên có thể kể đến như:
Năm 2014, đề tài “Nghiên cứu bắt nạt qua mạng ở HS trung học phổ thông và một
số yếu tố liên quan” của Phạm Thị Thu Ba, Trần Quỳnh Anh. Bài nghiên cứu đã so sánh
mức độ bị bạo lực mạng dựa trên các yếu tố: giới tính, địa lý, mối quan hệ với bạn bè, thời
gian dành cho game,...Tuy nhiên, nghiên cứu mới chỉ ra các tiêu chí ảnh hưởng đến hành vi
bạo lực mạng mà chưa nghiên cứu sâu đến yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất đến tâm lý người
bị bạo lực mạng.
Năm 2015, đề tài “Nghiên cứu hành vi bắt nạt trực tuyến của học sinh ở một số
trường trung học phổ thông tại thành phố Hồ Chí Minh” của Lê Thị Dung. Bài viết đã sử
dụng phương pháp nghiên cứu định lượng cho thấy số lượng học sinh vừa là nạn nhân vừa
là người đi bạo lực chiếm đa số. Từ đó, đưa ra giải pháp nâng cao nhận thức của học sinh
về bạo lực mạng nói chung và đặc biệt với người đã bị bạo lực nói riêng.
Năm 2017, đề tài “Nghiên cứu mối liên hệ giữa các vấn đề sức khỏe tâm thần và bắt
nạt trực tuyến ở học sinh trung học phổ thông” của Nguyễn Thị Bích Hạnh. Bài viết phân
tích mối liên hệ giữa hành vi bạo lực mạng qua 10 biểu hiện về sức khỏe tâm thần: (1)căng
thẳng xã hội, (2) lo âu, (3) trầm cảm, (4) rối loạn dạng cơ thể, (5) tăng động, (6) khả năng
tự kiểm soát, (7) tập trung, (8) tính bất thường, (9) lòng tự tôn, (10) tính tự lập. Từ đó, tác
giả đưa ra những dự báo về yếu tố ảnh hưởng đến mức độ tham gia bạo lực mạng ở học
sinh THPT là stress và lo âu thay vì yếu tố thời gian sử dụng mạng trong các nghiên cứu
trước đó.
Năm 2021, đề tài “Nghiên cứu về vấn đề bạo lực không gian mạng đối với giới trẻ
Việt nam hiện nay” của nhóm sinh viên Nguyễn Việt Dũng, Lê Linh Chi, Hồ Việt Hoàng,
Nguyễn Thành Nam, Phạm Quốc Việt. Bài viết phân tích 3 tác động của vấn đề bạo lực
mạng tới kinh tế, thể xác và tinh thần người bị bạo lực. Từ đó đề ra các giải pháp hướng tới
ba đối tượng cụ thể là nhà nước, nhà cung cấp dịch vụ mạng và bản thân người sử dụng.
Năm 2022, đề tài “Bạo lực ngôn từ trên mạng xã hội” của nhóm nghiên cứu: Chử
Mai Lan, Nguyễn Thị Lan Anh, Trần Thị Huyền. Bài viết đã chỉ ra những thực trạng của
bạo lực ngôn từ trên mạng xã hội ở Việt nam qua chủ thể thực hiện, đối tượng bị bạo lực,
lứa tuổi bị bạo lực đã gây ra những tác hại như nào đến sức khỏe tinh thần, thể chất, danh
tiếng, sự nghiệp, cuộc sống cá nhân. Từ đó, nhóm tác giả đã đề ra những giải pháp hạn chế
và khắc phục tình trạng như xây dựng văn hóa Internet, tạo ra môi trường lành mạnh; Nâng
cao ý thức; Tuyên truyền luật an ninh mạng; Nâng cao nhận thức về vai trò của gia đình và
nhà trường trong phòng chống bạo lực trên mạng xã hội.
Bảng 1. 1. Tổng lược các nghiên cứu
S
STT
Tên bài báo/ công
trình nghiên cứu
Các yếu tố liên quan
Phương
pháp tiếp
cận
1
1
Develop empathy
and understanding
with youth
Bạo lực mạng
Phân tích
định tính
2
2
Cyberbullying and
Cyberthreats
Bạo lực mạng
Các hình thức bạo lực
mạng
Phân tích
định tính
Phân tích
định lượng
3
3
An examination of
the primary and
secondary effects of
cyber-bullying:
development and
testing of a
cyberbullying
moderator/mediator
model.
Bạo lực mạng
Phân tích
định tính
Phân tích
định lượng
4
4
Handbook of
adolescent
behavioral
problems
Bạo lực mạng
Phân tích
định tính
Phân tích
định lượng
6
5
An Investigation
Into Cyberbullying,
Các hình thức bạo lực
mạng
Phân tích
định tính
Its Forms,
Awareness And
Impact, And The
Relationship
Between Age And
Gender In
Cyberbullying
Carvalho, &
Tippett (2006)
Phân tích
định lượng
7
7
Perceived Severity
of Cyber-bullying
Lazarus and
Folkman (1984)
Nhận thức mức độ
nghiêm trọng của bạo
lực mạng
Phân tích
định tính
Phân tích
định lượng
8
8
The assessment of
school bullying:
using theory to
inform practice
Jennifer L.
Greif Michael
J.
Furlong (2006)
Nhân tố tác động nhận
thức mức độ nghiêm
trọng của bạo lực mạng
Phân tích
định tính
Phân tích
định lượng
9
9
Understanding the
Factors That
Influence the
Perceived Severity
of Cyber-bullying
Camacho và
cộng sự (2014)
Nhân tố tác động nhận
thức mức độ nghiêm
trọng của bạo lực mạng
Phân tích
định lượng
10
4
Nghiên cứu bắt nạt
qua mạng ở HS
trung học phổ thông
và một số yếu tố
liên quan
Phạm Thị Thu
Ba, Trần Quỳnh
Anh (2014)
Các tiêu chí ảnh hưởng
đến hành vi bạo lực
mạng
Phân tích
định tính
Phân tích
định lượng
11
1
Nghiên cứu hành vi
bắt nạt trực tuyến
Lê Thị Dung
Hành vi bắt nạt trực
Phân tích
của học sinh ở một
số trường trung học
phổ thông tại thành
phố Hồ Chí Minh
(2015)
tuyến
định tính
Phân tích
định lượng
12
6
Nghiên cứu mối
liên hệ giữa các vấn
đề sức khỏe tâm
thần và bắt nạt trực
tuyến ở học sinh
trung học phổ thông
Nguyễn Thị
Bích Hạnh
(2017)
Mối liên hệ giữa các
vấn đề sức khỏe tâm
thần và bắt nạt trực
tuyến
Yếu tố ảnh hưởng đến
mức độ tham gia bạo
lực mạng ở học sinh
Phân tích
định tính
Phân tích
định lượng
13
7
Nghiên cứu về vấn
đề bạo lực không
gian mạng đối với
giới trẻ Việt nam
hiện nay
Nguyễn Việt
Dũng, Lê Linh
Chi, Hồ Việt
Hoàng, Nguyễn
Thành Nam,
Phạm Quốc
Việt (2021)
Tác động của vấn đề
bạo lực mạng tới kinh
tế, thể xác và tinh thần
người bị bạo lực
Phân tích
định tính
Phân tích
định lượng
14
8
Bạo lực ngôn từ
trên mạng xã hội
Chử Mai Lan,
Nguyễn Thị
Lan Anh, Trần
Thị Huyền
(2022)
Thực trạng của bạo lực
ngôn từ trên mạng xã
hội ở Việt nam
Tác hại của bạo lực
ngôn từ
Phân tích
định tính
Phân tích
định lượng
1.3. Đánh giá chung
Mặc dù đã được quan tâm, nghiên cứu từ nhiều năm trở lại đây nhưng có thể thấy,
tính đến hiện tại, các khái niệm liên quan đến hành vi bạo lực mạng, yếu tố ảnh hưởng đến
nhận thức mức độ nghiêm trọng của người bị bạo lực vẫn chưa được thống nhất hoàn toàn.
Mỗi giai đoạn với sự khác nhau về điều kiện kinh tế và trình độ xã hội, khái niệm đưa ra về
các yếu tố ảnh hưởng lại có sự khác biệt và có xu hướng phát triển mới và khác so với
trước. Mặc dù tồn tại sự khác nhau khi định nghĩa về mức độ nghiêm trọng tới sức khỏe
tâm thần của người bị bạo lực, nhưng vẫn có điểm chung trong những khái niệm ấy. Các
bài nghiên cứu đã được thực hiện chủ yếu tập trung vào việc nghiên cứu vào mức độ ph
biến của hiện tượng, động cơ thực hiện hành vi bạo lực mạng, tác động của bạo lực mạng,
mối quan hệ giữa bạo lực mạng và bạo lực truyền thống, hay cách nạn nhân đối phó với
bạo lực mạng,… Nói chung, các bài nghiên cứu trước đây chưa xem xét đến việc nạn nhân
nhận thức về hành vi bạo lực mạng là khác nhau, hay nói cách khác là thiếu nghiên cứu về
mức độ mà nạn nhân cảm thấy bắt nạt trên mạng là nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, từ những nghiên cứu ban đầu, các tác giả đã bắt đầu đề cập đến những
yếu tố ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng: giới tính, địa lý, mối quan
hệ với bạn bè, thời gian dành cho game… Đặc biệt, những mối liên hệ với các yếu tố về
sức khỏe tâm thần được biểu hiện qua: (1)căng thẳng xã hội, (2) lo âu, (3) trầm cảm, (4) rối
loạn dạng cơ thể, (5) tăng động, (6) khả năng tự kiểm soát, (7) tập trung, (8) tính bất
thường, (9) lòng tự tôn, (10) tính tự lập. Việc đánh giá mức độ nghiêm trọng của hành vi
bạo lực mạng có sự khác nhau do tính khác biệt trong nhận định về tầm quan trọng của các
yếu tố. Nhiều tác giả đánh giá dựa trên giới tính, do đó nhận định giới tính nam có xu
hướng bị bạo lực mạng nhiều hơn. Trong khi đó, nhiều nhà nghiên cứu khác cho rằng ,
dành thời gian nhiều cho việc sử dụng Internet mới dễ bị bạo lực mạng hơn. Nhưng nhìn
chung, tất cả những nhà nghiên cứu đều đã có những nghiên cứu về các yếu tố tác động đến
mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng của học sinh, sinh viên trong học tập.
Tuy nhiên, các bài nghiên cứu liên quan đến chủ đề này vẫn còn tồn tại một số
những hạn chế. Kích thước mẫu nhỏ có thể gây ra sai lệch, mất đi tính chính xác của kết
quả đưa ra. Bên cạnh đó, phạm vi nghiên cứu của một số bài viết mới chỉ dừng ở một địa
phương hoặc một ngành nên tính áp dụng chưa cao. Ngoài ra, phương pháp nghiên cứu có
thể tồn tại những rủi ro gây ra sự sai lệch trong kết quả. Đặc biệt là phương pháp khảo sát,
số liệu khảo sát có thể mang tính chủ quan do phụ thuộc vào ý kiến của người trả lời và
thiếu chính xác do sự thiên vị đối với một số đối tượng khảo sát.
Tại Việt Nam, kết quả của một số bài nghiên cứu chưa thực sự đảm bảo tính khách
quan do số lượng mẫu nghiên cứu chưa đủ lớn, phạm vi nghiên cứu còn hẹp, các nghiên
cứu mới chỉ đề cập đến một ngành hoặc một khu vực. Ngoài ra, một số các nghiên cứu mới
chỉ thực hiện ở tầm vĩ mô hoặc ở một cơ sở, một địa phương cụ thể khác Hà Nội. Trong khi
đó, Hà Nội lại là thành phố tập trung nhiều các trường đại học trong cả khu vực chính thức
và không chính thức. Các bài nghiên cứu cũng chưa có những đánh giá sâu với từng giới
tính, đặc biệt là giới tính thứ 3. Bên cạnh đó, sự thay đổi chóng mặt của nền kinh tế thị
trường cùng với sự ảnh hưởng ngày càng lớn của những phát minh khoa học công nghệ đến
việc thay đổi thói quen sử dụng mạng xã hội, tốc độ lan truyền thông tin, sự ra đời của các
nền tảng mạng xã hội mới. Đây là điều mà nhiều công trình nghiên cứu chưa đề cập hoặc
chưa đào sâu tìm hiểu.
Nhận thấy được những hạn chế trên, nhóm nghiên cứu đã thực hiện nghiên cứu
nhằm mục đích đưa ra kết quả đánh giá khách quan, đúng nhất về yếu tố tác động đến nhận
thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng hiện nay.
CHƯƠNG 2. KHUNG LÝ THUYẾT VỀ CÁC NH N TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN
NHẬN THỨC MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG CỦA BẠO LỰC MẠNG CỦA
SINH VIÊN TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI
2.1. Lý thuyết về bạo lực mạng
Các nhà nghiên cứu trước đây đã đưa ra nhiều định nghĩa khác nhau đối với khái
niệm Bạo lực mạng. BLM có thể được hiểu là các hành vi thù địch hoặc gây hấn được
thực hiện thông qua công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) (ví dụ: ứng dụng Internet,
di động điện thoại) nhằm gây hại hoặc gây khó chịu cho người khác (theo Jonhson (2011)).
Hay Gullotta và các cộng sự (2014) đã định nghĩa BLM là hành vi gây hấn lặp đi lặp lại
được thực hiện thông qua các thiết bị điện tử với ý định làm tổn hại đến người khác, được
thực hiện bởi cá nhân hoặc nhóm một cách riêng tư bằng các tin nhắn hoặc hình ảnh, video
được gửi trực tiếp đến nạn nhân hoặc công khai cho mọi người cùng xem trên các mạng xã
hội.
Từ đó, nhóm nghiên cứu rút ra khái niệm BLM như sau: Bạo lực mạng là một hình
thức bạo lực gián tiếp, xảy ra khi một người hoặc một nhóm người (thủ phạm) thực hiện
hành vi bắt nạt thông qua việc sử dụng các công nghệ thông tin và truyền thông hướng tới
việc làm tổn thương tinh thần, tâm lí, danh dự của người khác (nạn nhân) một cách có chủ
ý, lặp đi lặp lại và có thái độ xúc phạm, nhục mạ, đe dọa.
2.2. Lý thuyết về nhận thức mức độ nghiêm trọng
Nhận thức được định nghĩa và giải thích theo nhiều cách khác nhau. Ban đầu, nhận
thức được hiểu là “những điều mà công chúng nên biết trong khoa học” (Durant, 1993).
Sau này, với sự phát triển của các ngành khoa học và khả năng tư duy, nhận thức đã được
định nghĩa theo nhiều cách thức tiếp cận khác nhau. Theo Ban và Hawkins (2000), nhận
thức là “quá trình thu nhận thông tin hoặc được kích thích từ môi trường và biến đổi thành
cảm nhận về tâm lý” (Ban và Hawkins, 2000).
Theo quan điểm triết học Mác-Lênin, nhận thức được định nghĩa là “quá trình phản
ánh biện chứng hiện thực khách quan vào trong bộ óc của con người, có tính tích cực, năng
động, sáng tạo, trên cơ sở thực tiễn.”
Mặc dù có nhiều định nghĩa, cách hiểu khác nhau nhưng có thể tóm lược lại rằng
nhận thức là quá trình tâm lý phản ánh hiện thực khách quan và bản thân con người thông
qua các cơ quan cảm giác và dựa trên những hiểu biết, kinh nghiệm đã có của bản thân.
Theo nhóm nghiên cứu, Mức độ nghiêm trọng có thể được hiểu là sự đánh giá tính
nặng nề của một tình huống, sự kiện hoặc vấn đề. Nó thường được đo lường dựa trên
những tiêu chí nhất định, ví dụ như mức độ nguy hiểm, tổn thất, tác động đến sức khỏe,
tinh thần, tài sản hay môi trường. Mức độ nghiêm trọng thường được sử dụng để xác định
mức độ ưu tiên trong việc xử lý các vấn đề hoặc quyết định cần được đưa ra.
Như vậy, nhóm nghiên cứu rút ra khái niệm Nhận thức mức độ nghiêm trọng là quá
trình cảm nhận và đánh giá về mức độ tác động của một vấn đề, sự kiện hoặc tình huống
nhiều hay ít dựa trên những thông tin mà người đó có. Những yếu tố có thể ảnh hưởng đến
nhận thức mức độ nghiêm trọng bao gồm các thông tin về tiềm lực nguy hiểm, mức độ tổn
thất, tác động đến sức khỏe, tài sản, môi trường hoặc ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.
Nhận thức mức độ nghiêm trọng có thể khác nhau đối với mỗi người và được ảnh hưởng
bởi các yếu tố như văn hóa, giáo dục, kinh nghiệm và trình độ hiểu biết.
2.3. Lý thuyết về nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng
Theo Lazarus and Folkman (1984), nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực
mạng là một khái niệm mới dùng để đo lường đánh giá của nạn nhân về một tình huống
bạo lực mạng (tình huống căng thẳng). Jennifer L. Greif và Michael J. Furlong (2006) cho
biết việc đánh giá một tình huống bạo lực mạng khác nhau tùy thuộc vào bối cảnh của tình
huống (tin nhắn, kẻ bắt nạt, phương tiện bắt nạt, người chứng kiến) và những đặc điểm
trong tính cách, tâm lý của nạn nhân. Mặc dù một số nghiên cứu đã khám phá nhận thức
của nạn nhân về sự nghiêm trọng của bạo lực trên mạng so với bạo lực truyền thống, thước
đo nhận thức của nạn nhân về mức độ nghiêm trọng của một vụ bạo lực trên mạng chưa
được phát triển. Nghiên cứu nhận thức của nạn nhân về bạo lực trên mạng là rất quan trọng
để có thêm sự hiểu biết về hiện tượng bạo lực mạng và tác động của nó, vì quan điểm của
nạn nhân là rất quan trọng để hiểu được tác động của bạo lực mạng đối với tâm lý xã hội
của nạn nhân.
Hiện nay, thang đo Likert (1932) đang được sử dụng rộng rãi để đo lường mức độ
nghiêm trọng của bạo lực mạng. Theo thang đo này, độ nghiêm trọng được đo 5 mức
chính sau:
(1) Rất không đồng ý
Đây là mức độ thấp nhất, nạn nhân hoàn toàn không nhận thức được mức độ nghiêm
trọng của bạo lực mạng. Ở mức độ này nghĩa là nạn nhân thấy bạo lực mạng hoàn toàn
không nghiêm trọng.
(2) Không đồng ý
Mức độ này cho thấy nạn nhân không cho rằng bạo lực mạng là vấn đề nghiêm
trọng. Nạn nhân không nhận thức được mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng.
(3) Bình thường/ Không ý kiến/ Trung lập
Ở mức độ này, nạn nhân bắt đầu nhận thức được mức độ nghiêm trọng của bạo lực
mạng. Tuy nhiên nhận thức về sự nghiêm trọng này là chưa đủ lớn.
(4) Đồng ý
Ở mức độ này, nạn nhân thường cảm thấy việc bạo lực mạng là nghiêm trọng. Tức
là nhận thức của họ về mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng đã cao hơn.
(5) Rất đồng ý
Đây là mức độ cao nhất. Ở mức độ này, nạn nhân cảm thấy bạo lực mạng là vấn đề
cực kỳ nghiêm trọng. Bạo lực mạng ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe thể chất, tâm lý, tình
cảm của nạn nhân, khiến họ có thể mắc những căn bệnh liên quan đến thần kinh, trí tuệ,…
2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực
mạng
Đặc điểm, nội dung của bạo lực mạng
Có bốn yếu tố trong đặc điểm, nội dung của bạo lực mạng gây ảnh hưởng đến nhận
thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng: tính nổi bật, độ nhạy cảm, tần suất, tính công
kích. Gianluigi Guido (2001) cho biết tính nổi bật, đề cập đến “một thuộc tính của một tác
nhân kích thích cụ thể làm cho nó nổi bật và được chú ý”. Frithjof Staude-Müller và cộng
sự (2012) cho rằng việc lạm dụng hình ảnh và video (tức là thông điệp nổi bật hơn) gây
căng thẳng cho nạn nhân hơn là các hình thức bắt nạt trực tuyến khác như lăng mạ bằng tin
nhắn. Tiết lộ bí mật (tức là vi phạm quyền riêng tư) hoặc các khía cạnh đáng xấu hổ trong
cuộc sống của nạn nhân gây căng thẳng hơn cho nạn nhân của bạo lực mạng so với các tin
nhắn không liên quan đến các khía cạnh trong thế giới thực của nạn nhân. Rosario Ortega
và cộng sự (2009) cho biết sự xuất hiện của một số hành vi trong một đợt bạo lực mạng
được cho là làm tăng nhận thức mức độ nghiêm trọng của nạn nhân so với một hành động
đơn lẻ. J Welch (1997) cho biết tin nhắn thô tục, tức giận hoặc đe dọa gây thương tích thực
sự sẽ gây căng thẳng hơn cho nạn nhân so với tin nhắn lành tính hơn. Cả bốn yếu tố tính
nổi bật, độ nhạy cảm, tần suất, tính công kính của tin nhắn nói lên được tính nghiêm trọng
của nội dung tin nhắn bạo lực mạng.
Nhận thức về việc cầu cứu thông qua phương tiện truyền thông (Facebook)
Nhận thức về việc cầu cứu thông qua phương tiện truyền thông là việc nhận thức về
các cơ chế, chính sách hỗ trợ nạn nhân đối phó bạo lực mạng thông qua các phương tiện
truyền thông. Đối với các trang mạng xã hội, các nhà cung cấp công nghệ đều có những
chính sách, cơ chế riêng trên nền tảng của họ mà nạn nhân có thể sử dụng để đối phó với
tình huống bạo lực mạng. Cụ thể đối với Facebook, nạn nhân có thể sử dụng tính năng
Report để báo cáo, phản hồi về những hành vi xấu của các tài khoản. Sau khi tiếp nhận báo
cáo và xác nhận phản hồi là chính xác, Facebook sẽ lập tức xử lý, nặng nhất là tài khoản bị
báo cáo sẽ bị khóa.
Độ nhạy cảm của nạn nhân

Preview text:

lOMoAR cPSD| 58478860
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU: NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN
NHẬN THỨC MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG CỦA BẠO LỰC MẠNG CỦA
SINH VIÊN TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI
Thuộc nhóm ngành khoa học: Khoa học xã hội Sinh viên thực hiện Mã sinh viên Trần Minh Anh 11210773 Nguyễn Thị Vân Anh 11218064 Lương Thị Hà 11218520 Đặng Thu Hà 11216736 Trần Thị Hường 11216764 Đồng Thị Khánh Linh 11205745
Phoutthavong Thipphachanh 11207824 Nguyễn Thế Tùng 11207378
Lớp tín chỉ: PTCC1128(222)_08
Người hướng dẫn: GV Nguyễn Hoàng Hiếu Hà Nội, 04/2023 lOMoAR cPSD| 58478860 Mục Lục
PHẦN MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài...................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu..............................................................................................2
2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát......................................................................2
2.2. Mục tiêu cụ thể................................................................................................2
3. Câu hỏi nghiên cứu...............................................................................................2
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................2
4.1. Đối tượng nghiên cứu.....................................................................................2
4.2. Khách thể nghiên cứu.....................................................................................2
4.3. Đối tượng thu thập dữ liệu.............................................................................2
4.4. Phạm vi nghiên cứu........................................................................................3
5. Phương pháp nghiên cứu......................................................................................3
5.1. Dữ liệu phục vụ nghiên cứu............................................................................3
5.2. Phương pháp nghiên cứu................................................................................3
6. Kết cấu đề tài.........................................................................................................3
PHẦN NỘI DUNG.......................................................................................................5
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG
ĐẾN NHẬN THỨC MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG CỦA BẠO LỰC MẠNG......5
1.1. Các nghiên cứu nước ngoài............................................................................5
1.2. Các nghiên cứu trong nước............................................................................8
1.3. Đánh giá chung..............................................................................................13
CHƯƠNG 2. KHUNG LÝ THUYẾT VỀ CÁC NH N TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN NHẬN
THỨC MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG CỦA BẠO LỰC MẠNG CỦA
SINH VIÊN TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI.................................................................15
2.1. Lý thuyết về bạo lực mạng...........................................................................15
2.2. Lý thuyết về nhận thức mức độ nghiêm trọng............................................15
2.3. Lý thuyết về nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng.............16
2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực
mạng......................................................................................................................16
CHƯƠNG 3. MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
..................................................................................................................................20 lOMoAR cPSD| 58478860
3.1. Quy trình nghiên cứu....................................................................................20
3.2. Mô hình nghiên cứu và giả thiết..................................................................21
3.3. Phương pháp thu thập số liệu......................................................................26
3.4. Phương pháp phân tích dữ liệu....................................................................29
CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..............................................................33
4.1. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu..................................................................33
4.2 Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Cronbach’s alpha.........................36
4.3. Phân tích nhân tố khám phá (EFA).............................................................41
4.3 Phân tích tương quan....................................................................................45
4.4 Kết quả ước lượng hồi quy tuyến tính..........................................................46
4.5. Kiểm định One-Way ANOVA với biến Giới tính.......................................48
CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN.......................................................................................50
5.1. Những điểm chính của bài nghiên cứu........................................................50
5.2. Những điểm hạn chế trong nghiên cứu.......................................................51 KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT NGHĨA ĐẦY ĐỦ CHỮ VIẾT TIẾNG ANH STT TIẾNG VIỆT TẮT 1 ANOVA Analysis of Variance Phân tích phương sai 2 EFA
Exploratory Factor Analysis Phân tích yếu tố khám phá 3 PC Pearson Correlation
Hệ số tương quan Pearson PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thế giới ngày nay với sự phát triển chóng mặt của lĩnh vực khoa học công
nghệ đã kéo theo sự bùng nổ của Internet cũng như lượng người dùng mạng xã hội ngày
một gia tăng, mà điển hình ở Việt Nam chính là số lượng người dùng Facebook khổng lồ.
Theo thống kê đến tháng 02/2022, số lượng người dùng Facebook là 70.4 triệu người,
chiếm 71.45% dân số. Không thể phủ nhận tác động tích cực của mạng xã hội, tuy nhiên
cùng với sự phát triển của mạng xã hội đã dẫn tới một vấn nạn tiêu cực không khó gì để có
thể nhận ra đó chính là bạo lực mạng.
Bạo lực mạng đang ngày càng trở nên phổ biến, nhắm đến hầu hết các đối tượng
trong xã hội mà phần lớn là các bạn trẻ, thanh thiếu niên. Theo kết quả một nghiên cứu
được công bố của Microsoft, tại Việt Nam, 51% người dùng mạng, bao gồm 48% người
trưởng thành và 54% thanh thiếu niên, cho biết họ từng có liên quan đến một "vụ bắt nạt".
21% đáp viên cho biết họ từng là nạn nhân và 38% là người đứng ngoài hoặc chứng kiến
hành vi bắt nạt hoặc quấy rối. Quá nửa thanh niên đã từng bị bắt nạt qua mạng ít nhất một
lần. Cứ 3 người thì có nhiều hơn 1 người trẻ đã từng bị đe dọa qua mạng. Trên 25% thanh
thiếu niên đã từng hoặc đang bị bắt nạt lặp đi lặp lại qua thiết bị di động hoặc mạng
Internet. Quá nửa những thanh thiếu niên bị bắt nạt qua mạng không nói cho cha mẹ biết khi mình bị bắt nạt.
Việc bị bạo lực mạng có thể dẫn tới những hệ lụy nghiêm trọng đặc biệt liên quan
đến vấn đề về sức khỏe, tinh thần. Nó có thể dẫn tới rối loạn lo âu, rối loạn trầm cảm, tự
làm đau bản thân và thậm chí là tự tử. Trong những năm vừa qua, số lượng các vụ tử tử ở
giới trẻ có liên quan đến bạo lực mạng ngày càng gia tăng.
Như vậy, có thể thấy bạo lực mạng là vấn đề tiêu cực để lại những hậu quả vô cùng
nghiêm trọng đối với nạn nhân. Chính vì vậy việc nghiên cứu về bạo lực mạng là điều cần
thiết và có ý nghĩa thiết thực hiện nay. Tuy nhiên, các bài nghiên cứu về bạo lực mạng đã
được thực hiện chủ yếu tập trung vào việc nghiên cứu vào mức độ phổ biến của hiện tượng,
động cơ thực hiện hành vi bạo lực mạng, tác động của bạo lực mạng, mối quan hệ giữa bạo
lực mạng và bạo lực truyền thống, hay cách nạn nhân đối phó với bạo lực mạng,… Nói
chung, các bài nghiên cứu trước đây chưa xem xét đến việc nạn nhân nhận thức về hành vi
bạo lực mạng là khác nhau, hay nói cách khác là thiếu nghiên cứu về mức độ mà nạn nhân
cảm thấy bắt nạn trên mạng là nghiêm trọng. Bởi vậy, là những sinh viên có mong muốn
tìm hiểu sâu hơn về vấn đề bạo lực mạng, nhóm nghiên cứu quyết định chọn đề tài:
“Nghiên cứu các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực
mạng của sinh viên trên địa bàn Hà Nội”
làm đề tài nghiên cứu khoa học. Nghiên cứu
nhằm góp phần tìm hiểu về các nhân tố tác động đến thức mức độ nghiêm trọng của bạo
lực mạng ở sinh viên. Đây sẽ là căn cứ để các nhà quản lý đưa ra các giải pháp phù hợp để
giải quyết vấn đề bạo lực mạng.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát
Trên cơ sở hệ thống hóa lý luận và phân tích thực trạng nhận thức mức độ nghiêm
trọng của sinh viên đối với bạo lực mạng, xác định và phân tích các nhân tố tác động đến
nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng của sinh viên trên địa bàn Hà Nội.
2.2. Mục tiêu cụ thể (1)
Khái quát hóa cơ sở lý luận liên quan đến nhận thức mức độ nghiêm trọng
của bạo lực mạng của sinh viên. (2)
Xác định các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo
lực mạng của sinh viên. (3)
Phân tích và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố tác động đến nhận
thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng của sinh viên trên địa bàn Hà Nội.
3. Câu hỏi nghiên cứu
Với những mục tiêu đã nêu ở mục 2, bài nghiên cứu hướng đến trả lời câu hỏi: (1)
Nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng của sinh viên trên địa bàn
Hà Nội bị ảnh hưởng bởi những nhân tố nào? (2)
Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ nghiêm
trọng của bạo lực mạng của sinh viên trên địa bàn Hà Nội là như thế nào? (3)
Có sự khác biệt về nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng giữa
các sinh viên có giới tính khác nhau trên địa bàn Hà Nội không?
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng của
sinh viên trên địa bàn Hà Nội.
4.2. Khách thể nghiên cứu
Những sinh viên đang sinh sống và học tập tại Hà Nội.
4.3. Đối tượng thu thập dữ liệu
Những người từng bị bạo lực mạng trên địa bàn Hà Nội.
4.4. Phạm vi nghiên cứu
4.4.1. Phạm vi về nội dung
Bài nghiên cứu thực hiện kiểm định các yếu tố ảnh hưởng đến nhận thức mức độ
nghiêm trọng của bạo lực mạng của sinh viên tại Hà Nội trên cơ sở khảo sát ý kiến của
những người từng bị bạo lực mạng từ đó đánh giá mức độ nhận thức nghiêm trọng của bạo
lực mạng của sinh viên theo các khía cạnh yếu tố đó.
4.4.2. Phạm vi về không gian
Bài nghiên cứu tập trung nghiên cứu những sinh viên bị bạo lực mạng trên
Facebook tại địa bàn Hà Nội.
4.4.3. Phạm vi về thời gian
Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ 12/2022 – 4/2023. Số liệu sơ
cấp được thu thập qua phiếu khảo sát cá nhân thực hiên trong tháng 3/2023 và tháng 4/2023.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Dữ liệu phục vụ nghiên cứu
-
Dữ liệu thứ cấp: Các thông tin, số liệu phục vụ quá trình nghiên cứu được
nhóm nghiên cứu tìm kiếm thông qua các nguồn tài liệu chính thức của các công trình
nghiên cứu khoa học đã công bố trong và ngoài nước. -
Dữ liệu sơ cấp: Thu thập từ điều tra khảo sát bằng phiếu hỏi đối với các cá
nhân bị bạo lực mạng trên địa bàn thành phố Hà Nội. Ngoài ra nhóm nghiên cứu thực hiện
phỏng vấn sâu đối với một số sinh viên từng bị bạo lực mạng đến từ các trường đại học trên địa bàn Hà Nội.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Nhằm mục đích xác định đúng các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ nghiêm
trọng của bạo lực mạng cũng như đo lường nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực
mạng của sinh viên trên địa bàn Hà Nội , nhóm nghiên cứu sử dụng phương pháp định
lượng là chủ đạo kết hợp với phương pháp định tính. Từ dữ liệu thu thập trong quá trình
khảo sát, nhóm nghiên cứu tiến hành số liệu trên phần mềm SPSS 20.
Mô hình nghiên cứu được trình bày cụ thể tại chương 3.
6. Kết cấu đề tài.
Ngoài phần mục lục, danh mục từ viết tắt, danh mục hình, bảng, phần mở đầu và tài
liệu tham khảo, bài nghiên cứu được kết cấu thành 5 chương:
Chương 1: Tổng quan nghiên cứu về các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ
nghiêm trọng của bạo lực mạng
Chương 2: Khung lý thuyết về các nhân tố tác động đến nhận thức mức độ nghiêm
trọng của bạo lực mạng của sinh viên
Chương 3: Mô hình nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu
Chương 4: Kết quả nghiên cứu Chương 5: Kết luận PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG
ĐẾN NHẬN THỨC MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG CỦA BẠO LỰC MẠNG
1.1. Các nghiên cứu nước ngoài
Những năm trở lại đây vấn đề bạo lực mạng bắt đầu được nhiều nhà tâm lý học trên
thế giới quan tâm nghiên cứu. Các nhà nghiên cứu trước đây đã đưa ra nhiều định nghĩa khác
nhau đối với khái niệm Bạo lực mạng (cyberbullying). Người đầu tiên đặt ra khái niệm này
là Bill Belsey (2005), một nhà giáo dục người Canada, khi ông mô tả nó trên website của
mình rằng “Bạo lực mạng (cyberbullying) là việc sử dụng các phương tiện truyền thông và
liên lạc như thư điện tử, điện thoại di động, tin nhắn văn bản và các trang web để thực hiện
những hành vi thù địch có chủ đích được lặp đi lặp lại bởi cá nhân hoặc nhóm nhằm mục
đích gây hại cho người khác”. Willard (2005) định nghĩa Bạo lực mạng là hành vi gửi hoặc
đăng tải những nội dung có hại hoặc tàn bạo bằng những thiết bị truyền thông.
Bauman (2007) và cộng sự cho rằng “Bạo lực mạng là bạo lực bằng lời nói hoặc quan
hệ thực hiện bằng cách sử dụng phương tiện truyền thông điện tử hoặc thiết bị công nghệ
không dây, là sự gây hấn xảy ra thông qua các thiết bị công nghệ hiện đại, đặc biệt là điện
thoại di động và mạng internet; gửi, đăng tải những tin nhắn hoặc hình ảnh có hại hoặc ác ý
bằng cách sử dụng mạng internet hoặc các phương tiện kết nối kĩ thuật số để xúc phạm hay
đe dọa ai đó; bạo lực thông qua các công cụ liên lạc điện tử như email, điện thoại, tin nhắn
hay các trang web; là việc sử dụng công nghệ truyền thông hiện đại để gửi xúc phạm hoặc
đe dọa tin nhắn trực tiếp cho nạn nhân hoặc gián tiếp cho người khác, để chuyển thông tin
liên lạc bí mật hoặc hình ảnh của nạn nhân cho người khác xem một cách công khai, là tình
huống mà một ai đó có chủ đích, quấy rầy lặp đi lặp lại, lấy ra làm trò đùa, đối xử tàn tệ với
một người khác trên phương tiện truyền thông xã hội, qua tin nhắn hay những con đường trực tuyến khác”
Trong những định nghĩa khác, theo Johnson (2011), bạo lực mạng có thể được hiểu là
các hành vi thù địch hoặc gây hấn được thực hiện thông qua công nghệ thông tin và truyền
thông (ICT) (ví dụ: ứng dụng Internet, di động điện thoại) nhằm gây hại hoặc gây khó chịu
cho người khác. Hay Gullotta và các cộng sự (2014) đã định nghĩa bạo lực mạng là hành vi
gây hấn lặp đi lặp lại được thực hiện thông qua các thiết bị điện tử với ý định làm tổn hại đến
người khác, được thực hiện bởi cá nhân hoặc nhóm một cách riêng tư bằng các tin nhắn hoặc
hình ảnh, video được gửi trực tiếp đến nạn nhân hoặc công khai cho mọi người cùng xem trên các mạng xã hội.
Cũng bàn về khái niệm, nhà Tâm lý học Michael Nuccitelli, Psy.D.D cho rằng “Bạo
lực mạng là một thuật ngữ dùng để xác định những cuộc công kích bằng lời nói hoặc thể
chất được lặp đi lặp lại liên tục, nhiều lần của một hoặc nhiều người đối với một hoặc nhiều
người khác. Có hình thức như bạo lực thông thường, bạo lực mạng nhằm phỉ báng, đe dọa
gây ám ảnh đối với người bị hại”.
Theo Sammer Himduja và Justin W.Patchin và quyển sách Bullying Beyond the
Schoolyard Preventing and Responoing to Cyberbullying, “Bạo lực mạng là việc sẽ xảy ra
khi có ba yếu tố giao nhau: Công nghệ, thanh thiếu niên và những rắc rối (lời nói gây tổn
thương, đe dọa đăng những hình ảnh nhạy cảm khiến nạn nhân xấu hổ…)”. Theo Delia Caroll
campfield tác giả của công trình “Cyber bullying and victimization: Psychosocial
characteristics of Bullies, Victims, and Bully/ Victims”, “bạo lực mạng đe dọa, hành hạ người
khác trong không gian mạng bằng nhiều hình thức công nghệ như E–mail, tin nhắn, chat. Sử
dụng hình thức bắt nạt mới này, được gọi là bắt nạt trên mạng, quấy rối trực tuyến, hoặc bắt
nạt Internet, kẻ bắt nạt hành hạ các nạn nhân của họ trong không gian mạng bằng nhiều hình
thức:công nghệ như E-mail, tin nhắn tức thời, phòng chat, và các trang web. Văn bản qua
điện thoại di động và camera điện thoại cũng đã trở thành phương tiện mới cho bắt nạt”
(Campbell, 2005, Paulson, 2003, Peterson, 2002).
Các định nghĩa về bạo lực mạng thường bao gồm 6 yếu tố chính: có chủ đích, gây tổn
thương, lặp đi lặp lại, diễn ra trong thời gian dài, xung đột về quyền lực và mang tính khiêu khích, trêu chọc.
Về cơ bản, bạo lực mạng cũng là một hình thức gây hấn được thực hiện thông qua các
thiết bị điện tử. Bạo lực mạng có những đặc điểm của bạo lực truyền thống và những đặc
điểm đặc trưng của nó. Hiểu một cách chung nhất, bạo lực mạng là hành vi bắt nạt được thực
hiện thông qua các thiết bị giao tiếp điện tử, do đó định nghĩa bạo lực mạng cần bao gồm
những yếu tố cần thiết của việc bạo lực. Hành vi bạo lực mạng là hành vi có chủ ý, lặp đi lặp
lại, gây hại cho đối tượng mà hành vi nhắm đến và được thực hiện thông qua máy tính, điện
thoại hoặc các thiết bị điện tử khác. Ba đặc điểm đầu tiên là những đặc điểm của bạo lực
mạng giống với bạo lực truyền thống; đặc điểm còn lại là đặc điểm chủ yếu cần có để phân
biệt hai hình thức bạo lực này.
Việc phân chia hình thức của bạo lực mạng có thể giúp chúng ta dễ dàng hơn trong
việc nhận diện chúng. Phân chia theo nội dung có 6 hình thức bạo lực mạng phổ biến được
đưa ra bởi N. Willard (2005):
Quấy rối (Harassment): Nó bao gồm các hành động như: gửi các thông điệp công
kích, thô lỗ, và tin nhắn xúc phạm hay để bạo hành, lạm dụng; viết những bình luận, bức
hình làm khó chịu hay gây xấu hổ trong các phòng trò chuyện trên mạng; gây khó chịu rõ
ràng cho người chơi khác trên các trang mạng chơi game…
Phỉ báng (Denigration): Đây là khi một người nào đó gửi các thông tin giả mạo, gây
tổn hại và không đúng sự thật về người khác. Chia sẻ hình ảnh về một người nào đó với mục
đích chế giễu, lan truyền các tin đồn và lời thị phi không đúng sự thật. Điều này có thể diễn
ra trên bất cứ trang mạng hay ứng dụng nào. Chúng ta thường chứng kiến những người hay
gửi các hình ảnh về người khác và đăng các bài viết lên mạng với mục đích bắt nạt.
Gây đau khổ (Flaming): Điều này diễn ra khi một người nào đó cố tình sử dụng ngôn
ngữ khắc nghiệt và công kích và tiến hành các cuộc chiến tranh luận trên mạng. Những kẻ
đó làm điều này để mong thấy sự phản ứng và hưởng thụ khi việc làm này gây đau khổ cho người khác.
Mạo danh (Impersonation): Đây là khi một người nào đó đột nhập vào tài khoản email
hoặc mạng xã hội của ai đó và sử dụng danh tính trên mạng (vừa đột nhập) để gửi hay đăng
các tin khiêu dâm phóng đãng, hoặc các tài liệu (bài viết, hình ảnh, đoạn ghi âm, video
clips…) đáng xấu hổ cho người khác. Nó cũng có thể là việc lập một trang/hồ sơ giả mạo
trên các trang mạng xã hội, ứng dụng và những nơi trên mạng khác, điều này thực sự rất khó khăn để dẹp bỏ.
Phát tán và lừa đảo (Outing and Trickery): Đây là khi một ai đó chia sẻ các thông tin
cá nhân hoặc lừa đảo để lấy các thông tin bí mật rồi chuyển tiếp cho người khác. Chúng cũng
có thể làm điều này với những hình ảnh và video riêng tư.
Rình rập trên mạng (Cyber stalking): Đây là hành động lặp đi lặp lại việc gửi các
thông điệp, tin nhắn bao gồm: đe dọa làm tổn thương, các tin nhắn quấy rối và đe dọa, hoặc
tham gia vào các hoạt động trực tuyến khác, làm cho một người lo sợ cho sự an toàn của bản
thân. Những hành động này có thể là bất hợp pháp, phụ thuộc vào việc họ làm là gì.
Tẩy chay, cô lập (Exclusion): Điều này là khi một ai đó cố ý loại bỏ một ai đó khỏi
nhóm chẳng hạn như nhóm nhắn tin chung, những ứng dụng trên mạng, các trang mạng chơi
game, và những hình thức tham gia trên mạng khác. Đây cũng là dạng bắt nạt trên mạng rất phổ biến.
Phân chia theo phương tiện dùng để bạo lực, Smith, Mahdavi, Carvalho, & Tippett
(2006) nhận thấy tin nhắn văn bản, hình ảnh/video, cuộc gọi thực hiện bằng điện thoại, email,
phòng chat và websites là những phương thức phổ biến để bạo lực mạng.
Theo Luke Gilkerson trong nghiên cứu “Bullying Statistics: Fast Facts About
Cyberbullying” bạo lực mạng xảy ra khi cá nhân người bắt nạt có những hành vi sau:
Gossip: Gửi hoặc gửi tin đồn về một người nào đó để làm xấu đi danh tiếng, mối
quan hệ của họ với bạn bè, gia đình và người quen.
Exclusion: Cố ý loại trừ ai đó ra khỏi một nhóm trực tuyến
Nation: Chia sẻ email của ai đó hoặc tài khoản trực tuyến và gửi tin nhắn sẽ gây ra sự
rắc rối hoặc gây tổn hại danh tiếng của người đó và ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày của họ.
Harassment: Nhiều lần đăng hoặc gửi tin nhắn thô lỗ, thậm chí hình ảnh nhạy cảm
của người khác để xúc phạm đến họ.
Cybers talking: Đăng những tin nhắn với nội dung không hay (phỉ báng, chê bai…)
hoặc có những nội dung đe dọa.
Outing and trickery: Lừa dối ai đó tìm kiếm thông tin bí mật của họ sau đó dùng
những thông tin này để đăng lên mạng nhằm bêu xấu, phỉ báng họ.
Nghiên cứu về nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng (Perceived Severity
of Cyber-bullying), Lazarus and Folkman (1984) chỉ ra rằng nhận thức mức độ nghiêm trọng
của bạo lực mạng là một khái niệm mới dùng để đo lường đánh giá của nạn nhân về một tình
huống bạo lực mạng (tình huống căng thẳng). Jennifer L. Greif và Michael J. Furlong (2006)
cho biết việc đánh giá một tình huống bạo lực mạng khác nhau tùy thuộc vào bối cảnh của
tình huống (tin nhắn, kẻ bắt nạt, phương tiện bắt nạt, người chứng kiến) và những đặc điểm
trong tính cách, tâm lý của nạn nhân. Mặc dù một số nghiên cứu đã khám phá nhận thức của
nạn nhân về sự nghiêm trọng của bạo lực trên mạng so với bạo lực truyền thống, thước đo
nhận thức của nạn nhân về mức độ nghiêm trọng của một vụ bạo lực trên mạng chưa được
phát triển. Nghiên cứu nhận thức của nạn nhân về bạo lực mạng là rất quan trọng để hiểu về
hiện tượng bạo lực mạng và tác động của nó tới tâm lý xã hội của nạn nhân.
Bàn về các nhân tố ảnh hưởng đến nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng,
Camacho và cộng sự (2014) đã đưa ra 5 nhân tố bao gồm: nhận thức về việc cầu cứu thông
qua phương tiện truyền thông, độ nhạy cảm của nạn nhân, lòng tự trọng của nạn nhân, mối
quan hệ giữa nạn nhân và kẻ bắt nạt, phản ứng của những người chứng kiến việc nạn nhân bị bạo lực mạng.
1.2. Các nghiên cứu trong nước
Tại Việt Nam vấn đề nâng cao nhận thức của học sinh sinh viên trước vấn đề bạo
lực mạng đang rất được quan tâm. Các bài viết nghiên cứu về đề tài này của các nhóm tác
giả và sinh viên có thể kể đến như:
Năm 2014, đề tài “Nghiên cứu bắt nạt qua mạng ở HS trung học phổ thông và một
số yếu tố liên quan” của Phạm Thị Thu Ba, Trần Quỳnh Anh. Bài nghiên cứu đã so sánh
mức độ bị bạo lực mạng dựa trên các yếu tố: giới tính, địa lý, mối quan hệ với bạn bè, thời
gian dành cho game,...Tuy nhiên, nghiên cứu mới chỉ ra các tiêu chí ảnh hưởng đến hành vi
bạo lực mạng mà chưa nghiên cứu sâu đến yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất đến tâm lý người bị bạo lực mạng.
Năm 2015, đề tài “Nghiên cứu hành vi bắt nạt trực tuyến của học sinh ở một số
trường trung học phổ thông tại thành phố Hồ Chí Minh” của Lê Thị Dung. Bài viết đã sử
dụng phương pháp nghiên cứu định lượng cho thấy số lượng học sinh vừa là nạn nhân vừa
là người đi bạo lực chiếm đa số. Từ đó, đưa ra giải pháp nâng cao nhận thức của học sinh
về bạo lực mạng nói chung và đặc biệt với người đã bị bạo lực nói riêng.
Năm 2017, đề tài “Nghiên cứu mối liên hệ giữa các vấn đề sức khỏe tâm thần và bắt
nạt trực tuyến ở học sinh trung học phổ thông” của Nguyễn Thị Bích Hạnh. Bài viết phân
tích mối liên hệ giữa hành vi bạo lực mạng qua 10 biểu hiện về sức khỏe tâm thần: (1)căng
thẳng xã hội, (2) lo âu, (3) trầm cảm, (4) rối loạn dạng cơ thể, (5) tăng động, (6) khả năng
tự kiểm soát, (7) tập trung, (8) tính bất thường, (9) lòng tự tôn, (10) tính tự lập. Từ đó, tác
giả đưa ra những dự báo về yếu tố ảnh hưởng đến mức độ tham gia bạo lực mạng ở học
sinh THPT là stress và lo âu thay vì yếu tố thời gian sử dụng mạng trong các nghiên cứu trước đó.
Năm 2021, đề tài “Nghiên cứu về vấn đề bạo lực không gian mạng đối với giới trẻ
Việt nam hiện nay” của nhóm sinh viên Nguyễn Việt Dũng, Lê Linh Chi, Hồ Việt Hoàng,
Nguyễn Thành Nam, Phạm Quốc Việt. Bài viết phân tích 3 tác động của vấn đề bạo lực
mạng tới kinh tế, thể xác và tinh thần người bị bạo lực. Từ đó đề ra các giải pháp hướng tới
ba đối tượng cụ thể là nhà nước, nhà cung cấp dịch vụ mạng và bản thân người sử dụng.
Năm 2022, đề tài “Bạo lực ngôn từ trên mạng xã hội” của nhóm nghiên cứu: Chử
Mai Lan, Nguyễn Thị Lan Anh, Trần Thị Huyền. Bài viết đã chỉ ra những thực trạng của
bạo lực ngôn từ trên mạng xã hội ở Việt nam qua chủ thể thực hiện, đối tượng bị bạo lực,
lứa tuổi bị bạo lực đã gây ra những tác hại như nào đến sức khỏe tinh thần, thể chất, danh
tiếng, sự nghiệp, cuộc sống cá nhân. Từ đó, nhóm tác giả đã đề ra những giải pháp hạn chế
và khắc phục tình trạng như xây dựng văn hóa Internet, tạo ra môi trường lành mạnh; Nâng
cao ý thức; Tuyên truyền luật an ninh mạng; Nâng cao nhận thức về vai trò của gia đình và
nhà trường trong phòng chống bạo lực trên mạng xã hội.
Bảng 1. 1. Tổng lược các nghiên cứu
S Tên bài báo/ công Tác giả (năm
Các yếu tố liên quan Phương STT trình nghiên cứu công bố) pháp tiếp cận 1 Develop empathy Bill Belsey Bạo lực mạng Phân tích 1 and understanding (2005) định tính with youth
2 Cyberbullying and Willard (2005) Bạo lực mạng Phân tích 2 Cyberthreats định tính Các hình thức bạo lực mạng Phân tích định lượng 3 An examination of
Johnson (2011) Bạo lực mạng Phân tích 3 the primary and định tính secondary effects of cyber-bullying: Phân tích development and định lượng testing of a cyberbullying moderator/mediator model. 4 Handbook of
Gullotta và các Bạo lực mạng Phân tích 4 adolescent cộng sự (2014) định tính behavioral problems Phân tích định lượng 6 An Investigation Smith, Các hình thức bạo lực Phân tích 5 Into Cyberbullying, Mahdavi, mạng định tính Its Forms, Carvalho, & Phân tích Awareness And Tippett (2006) định lượng Impact, And The Relationship Between Age And Gender In Cyberbullying 7 7 Perceived Severity Lazarus and Nhận thức mức độ Phân tích of Cyber-bullying
Folkman (1984) nghiêm trọng của bạo định tính lực mạng Phân tích định lượng 8 8 The assessment of Jennifer L.
Nhân tố tác động nhận Phân tích school bullying:
Greif và Michael thức mức độ nghiêm định tính using theory to J.
trọng của bạo lực mạng inform practice Phân tích Furlong (2006) định lượng 9 9 Understanding the Camacho và
Nhân tố tác động nhận Phân tích Factors That cộng sự (2014) thức mức độ nghiêm định lượng Influence the
trọng của bạo lực mạng Perceived Severity of Cyber-bullying
10 4 Nghiên cứu bắt nạt Phạm Thị Thu
Các tiêu chí ảnh hưởng Phân tích qua mạng ở HS
Ba, Trần Quỳnh đến hành vi bạo lực định tính
trung học phổ thông Anh (2014) mạng và một số yếu tố Phân tích liên quan định lượng
1 Nghiên cứu hành vi Lê Thị Dung Hành vi bắt nạt trực Phân tích 11 bắt nạt trực tuyến của học sinh ở một (2015) tuyến định tính số trường trung học phổ thông tại thành Phân tích phố Hồ Chí Minh định lượng 12 6 Nghiên cứu mối Nguyễn Thị Mối liên hệ giữa các Phân tích
liên hệ giữa các vấn Bích Hạnh vấn đề sức khỏe tâm định tính đề sức khỏe tâm (2017) thần và bắt nạt trực thần và bắt nạt trực Phân tích tuyến ở học sinh tuyến định lượng trung học phổ thông
Yếu tố ảnh hưởng đến mức độ tham gia bạo lực mạng ở học sinh 13 7 Nghiên cứu về vấn Nguyễn Việt
Tác động của vấn đề Phân tích đề bạo lực không
Dũng, Lê Linh bạo lực mạng tới kinh định tính gian mạng đối với Chi, Hồ Việt
tế, thể xác và tinh thần giới trẻ Việt nam người bị bạo lực Phân tích hiện nay Hoàng, Nguyễn định lượng Thành Nam, Phạm Quốc Việt (2021) 14 8 Bạo lực ngôn từ Chử Mai Lan,
Thực trạng của bạo lực Phân tích trên mạng xã hội Nguyễn Thị ngôn từ trên mạng xã định tính Lan Anh, Trần hội ở Việt nam Phân tích Thị Huyền Tác hại của bạo lực định lượng (2022) ngôn từ 1.3. Đánh giá chung
Mặc dù đã được quan tâm, nghiên cứu từ nhiều năm trở lại đây nhưng có thể thấy,
tính đến hiện tại, các khái niệm liên quan đến hành vi bạo lực mạng, yếu tố ảnh hưởng đến
nhận thức mức độ nghiêm trọng của người bị bạo lực vẫn chưa được thống nhất hoàn toàn.
Mỗi giai đoạn với sự khác nhau về điều kiện kinh tế và trình độ xã hội, khái niệm đưa ra về
các yếu tố ảnh hưởng lại có sự khác biệt và có xu hướng phát triển mới và khác so với
trước. Mặc dù tồn tại sự khác nhau khi định nghĩa về mức độ nghiêm trọng tới sức khỏe
tâm thần của người bị bạo lực, nhưng vẫn có điểm chung trong những khái niệm ấy. Các
bài nghiên cứu đã được thực hiện chủ yếu tập trung vào việc nghiên cứu vào mức độ phổ
biến của hiện tượng, động cơ thực hiện hành vi bạo lực mạng, tác động của bạo lực mạng,
mối quan hệ giữa bạo lực mạng và bạo lực truyền thống, hay cách nạn nhân đối phó với
bạo lực mạng,… Nói chung, các bài nghiên cứu trước đây chưa xem xét đến việc nạn nhân
nhận thức về hành vi bạo lực mạng là khác nhau, hay nói cách khác là thiếu nghiên cứu về
mức độ mà nạn nhân cảm thấy bắt nạt trên mạng là nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, từ những nghiên cứu ban đầu, các tác giả đã bắt đầu đề cập đến những
yếu tố ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng: giới tính, địa lý, mối quan
hệ với bạn bè, thời gian dành cho game… Đặc biệt, những mối liên hệ với các yếu tố về
sức khỏe tâm thần được biểu hiện qua: (1)căng thẳng xã hội, (2) lo âu, (3) trầm cảm, (4) rối
loạn dạng cơ thể, (5) tăng động, (6) khả năng tự kiểm soát, (7) tập trung, (8) tính bất
thường, (9) lòng tự tôn, (10) tính tự lập. Việc đánh giá mức độ nghiêm trọng của hành vi
bạo lực mạng có sự khác nhau do tính khác biệt trong nhận định về tầm quan trọng của các
yếu tố. Nhiều tác giả đánh giá dựa trên giới tính, do đó nhận định giới tính nam có xu
hướng bị bạo lực mạng nhiều hơn. Trong khi đó, nhiều nhà nghiên cứu khác cho rằng ,
dành thời gian nhiều cho việc sử dụng Internet mới dễ bị bạo lực mạng hơn. Nhưng nhìn
chung, tất cả những nhà nghiên cứu đều đã có những nghiên cứu về các yếu tố tác động đến
mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng của học sinh, sinh viên trong học tập.
Tuy nhiên, các bài nghiên cứu liên quan đến chủ đề này vẫn còn tồn tại một số
những hạn chế. Kích thước mẫu nhỏ có thể gây ra sai lệch, mất đi tính chính xác của kết
quả đưa ra. Bên cạnh đó, phạm vi nghiên cứu của một số bài viết mới chỉ dừng ở một địa
phương hoặc một ngành nên tính áp dụng chưa cao. Ngoài ra, phương pháp nghiên cứu có
thể tồn tại những rủi ro gây ra sự sai lệch trong kết quả. Đặc biệt là phương pháp khảo sát,
số liệu khảo sát có thể mang tính chủ quan do phụ thuộc vào ý kiến của người trả lời và
thiếu chính xác do sự thiên vị đối với một số đối tượng khảo sát.
Tại Việt Nam, kết quả của một số bài nghiên cứu chưa thực sự đảm bảo tính khách
quan do số lượng mẫu nghiên cứu chưa đủ lớn, phạm vi nghiên cứu còn hẹp, các nghiên
cứu mới chỉ đề cập đến một ngành hoặc một khu vực. Ngoài ra, một số các nghiên cứu mới
chỉ thực hiện ở tầm vĩ mô hoặc ở một cơ sở, một địa phương cụ thể khác Hà Nội. Trong khi
đó, Hà Nội lại là thành phố tập trung nhiều các trường đại học trong cả khu vực chính thức
và không chính thức. Các bài nghiên cứu cũng chưa có những đánh giá sâu với từng giới
tính, đặc biệt là giới tính thứ 3. Bên cạnh đó, sự thay đổi chóng mặt của nền kinh tế thị
trường cùng với sự ảnh hưởng ngày càng lớn của những phát minh khoa học công nghệ đến
việc thay đổi thói quen sử dụng mạng xã hội, tốc độ lan truyền thông tin, sự ra đời của các
nền tảng mạng xã hội mới. Đây là điều mà nhiều công trình nghiên cứu chưa đề cập hoặc chưa đào sâu tìm hiểu.
Nhận thấy được những hạn chế trên, nhóm nghiên cứu đã thực hiện nghiên cứu
nhằm mục đích đưa ra kết quả đánh giá khách quan, đúng nhất về yếu tố tác động đến nhận
thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng hiện nay.
CHƯƠNG 2. KHUNG LÝ THUYẾT VỀ CÁC NH N TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN
NHẬN THỨC MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG CỦA BẠO LỰC MẠNG CỦA
SINH VIÊN TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI
2.1. Lý thuyết về bạo lực mạng
Các nhà nghiên cứu trước đây đã đưa ra nhiều định nghĩa khác nhau đối với khái
niệm Bạo lực mạng. BLM có thể được hiểu là các hành vi thù địch hoặc gây hấn được
thực hiện thông qua công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) (ví dụ: ứng dụng Internet,
di động điện thoại) nhằm gây hại hoặc gây khó chịu cho người khác (theo Jonhson (2011)).
Hay Gullotta và các cộng sự (2014) đã định nghĩa BLM là hành vi gây hấn lặp đi lặp lại
được thực hiện thông qua các thiết bị điện tử với ý định làm tổn hại đến người khác, được
thực hiện bởi cá nhân hoặc nhóm một cách riêng tư bằng các tin nhắn hoặc hình ảnh, video
được gửi trực tiếp đến nạn nhân hoặc công khai cho mọi người cùng xem trên các mạng xã hội.
Từ đó, nhóm nghiên cứu rút ra khái niệm BLM như sau: Bạo lực mạng là một hình
thức bạo lực gián tiếp, xảy ra khi một người hoặc một nhóm người (thủ phạm) thực hiện
hành vi bắt nạt thông qua việc sử dụng các công nghệ thông tin và truyền thông hướng tới
việc làm tổn thương tinh thần, tâm lí, danh dự của người khác (nạn nhân) một cách có chủ
ý, lặp đi lặp lại và có thái độ xúc phạm, nhục mạ, đe dọa.
2.2. Lý thuyết về nhận thức mức độ nghiêm trọng
Nhận thức được định nghĩa và giải thích theo nhiều cách khác nhau. Ban đầu, nhận
thức được hiểu là “những điều mà công chúng nên biết trong khoa học” (Durant, 1993).
Sau này, với sự phát triển của các ngành khoa học và khả năng tư duy, nhận thức đã được
định nghĩa theo nhiều cách thức tiếp cận khác nhau. Theo Ban và Hawkins (2000), nhận
thức là “quá trình thu nhận thông tin hoặc được kích thích từ môi trường và biến đổi thành
cảm nhận về tâm lý” (Ban và Hawkins, 2000).
Theo quan điểm triết học Mác-Lênin, nhận thức được định nghĩa là “quá trình phản
ánh biện chứng hiện thực khách quan vào trong bộ óc của con người, có tính tích cực, năng
động, sáng tạo, trên cơ sở thực tiễn.”
Mặc dù có nhiều định nghĩa, cách hiểu khác nhau nhưng có thể tóm lược lại rằng
nhận thức là quá trình tâm lý phản ánh hiện thực khách quan và bản thân con người thông
qua các cơ quan cảm giác và dựa trên những hiểu biết, kinh nghiệm đã có của bản thân.
Theo nhóm nghiên cứu, Mức độ nghiêm trọng có thể được hiểu là sự đánh giá tính
nặng nề của một tình huống, sự kiện hoặc vấn đề. Nó thường được đo lường dựa trên
những tiêu chí nhất định, ví dụ như mức độ nguy hiểm, tổn thất, tác động đến sức khỏe,
tinh thần, tài sản hay môi trường. Mức độ nghiêm trọng thường được sử dụng để xác định
mức độ ưu tiên trong việc xử lý các vấn đề hoặc quyết định cần được đưa ra.
Như vậy, nhóm nghiên cứu rút ra khái niệm Nhận thức mức độ nghiêm trọng là quá
trình cảm nhận và đánh giá về mức độ tác động của một vấn đề, sự kiện hoặc tình huống là
nhiều hay ít dựa trên những thông tin mà người đó có. Những yếu tố có thể ảnh hưởng đến
nhận thức mức độ nghiêm trọng bao gồm các thông tin về tiềm lực nguy hiểm, mức độ tổn
thất, tác động đến sức khỏe, tài sản, môi trường hoặc ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.
Nhận thức mức độ nghiêm trọng có thể khác nhau đối với mỗi người và được ảnh hưởng
bởi các yếu tố như văn hóa, giáo dục, kinh nghiệm và trình độ hiểu biết.
2.3. Lý thuyết về nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng
Theo Lazarus and Folkman (1984), nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực
mạng là một khái niệm mới dùng để đo lường đánh giá của nạn nhân về một tình huống
bạo lực mạng (tình huống căng thẳng). Jennifer L. Greif và Michael J. Furlong (2006) cho
biết việc đánh giá một tình huống bạo lực mạng khác nhau tùy thuộc vào bối cảnh của tình
huống (tin nhắn, kẻ bắt nạt, phương tiện bắt nạt, người chứng kiến) và những đặc điểm
trong tính cách, tâm lý của nạn nhân. Mặc dù một số nghiên cứu đã khám phá nhận thức
của nạn nhân về sự nghiêm trọng của bạo lực trên mạng so với bạo lực truyền thống, thước
đo nhận thức của nạn nhân về mức độ nghiêm trọng của một vụ bạo lực trên mạng chưa
được phát triển. Nghiên cứu nhận thức của nạn nhân về bạo lực trên mạng là rất quan trọng
để có thêm sự hiểu biết về hiện tượng bạo lực mạng và tác động của nó, vì quan điểm của
nạn nhân là rất quan trọng để hiểu được tác động của bạo lực mạng đối với tâm lý xã hội của nạn nhân.
Hiện nay, thang đo Likert (1932) đang được sử dụng rộng rãi để đo lường mức độ
nghiêm trọng của bạo lực mạng. Theo thang đo này, độ nghiêm trọng được đo ở 5 mức chính sau: (1) Rất không đồng ý
Đây là mức độ thấp nhất, nạn nhân hoàn toàn không nhận thức được mức độ nghiêm
trọng của bạo lực mạng. Ở mức độ này nghĩa là nạn nhân thấy bạo lực mạng hoàn toàn không nghiêm trọng. (2) Không đồng ý
Mức độ này cho thấy nạn nhân không cho rằng bạo lực mạng là vấn đề nghiêm
trọng. Nạn nhân không nhận thức được mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng.
(3) Bình thường/ Không ý kiến/ Trung lập
Ở mức độ này, nạn nhân bắt đầu nhận thức được mức độ nghiêm trọng của bạo lực
mạng. Tuy nhiên nhận thức về sự nghiêm trọng này là chưa đủ lớn. (4) Đồng ý
Ở mức độ này, nạn nhân thường cảm thấy việc bạo lực mạng là nghiêm trọng. Tức
là nhận thức của họ về mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng đã cao hơn. (5) Rất đồng ý
Đây là mức độ cao nhất. Ở mức độ này, nạn nhân cảm thấy bạo lực mạng là vấn đề
cực kỳ nghiêm trọng. Bạo lực mạng ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe thể chất, tâm lý, tình
cảm của nạn nhân, khiến họ có thể mắc những căn bệnh liên quan đến thần kinh, trí tuệ,…
2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến nhận thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng
Đặc điểm, nội dung của bạo lực mạng
Có bốn yếu tố trong đặc điểm, nội dung của bạo lực mạng gây ảnh hưởng đến nhận
thức mức độ nghiêm trọng của bạo lực mạng: tính nổi bật, độ nhạy cảm, tần suất, tính công
kích. Gianluigi Guido (2001) cho biết tính nổi bật, đề cập đến “một thuộc tính của một tác
nhân kích thích cụ thể làm cho nó nổi bật và được chú ý”. Frithjof Staude-Müller và cộng
sự (2012) cho rằng việc lạm dụng hình ảnh và video (tức là thông điệp nổi bật hơn) gây
căng thẳng cho nạn nhân hơn là các hình thức bắt nạt trực tuyến khác như lăng mạ bằng tin
nhắn. Tiết lộ bí mật (tức là vi phạm quyền riêng tư) hoặc các khía cạnh đáng xấu hổ trong
cuộc sống của nạn nhân gây căng thẳng hơn cho nạn nhân của bạo lực mạng so với các tin
nhắn không liên quan đến các khía cạnh trong thế giới thực của nạn nhân. Rosario Ortega
và cộng sự (2009) cho biết sự xuất hiện của một số hành vi trong một đợt bạo lực mạng
được cho là làm tăng nhận thức mức độ nghiêm trọng của nạn nhân so với một hành động
đơn lẻ. J Welch (1997) cho biết tin nhắn thô tục, tức giận hoặc đe dọa gây thương tích thực
sự sẽ gây căng thẳng hơn cho nạn nhân so với tin nhắn lành tính hơn. Cả bốn yếu tố tính
nổi bật, độ nhạy cảm, tần suất, tính công kính của tin nhắn nói lên được tính nghiêm trọng
của nội dung tin nhắn bạo lực mạng.
Nhận thức về việc cầu cứu thông qua phương tiện truyền thông (Facebook)
Nhận thức về việc cầu cứu thông qua phương tiện truyền thông là việc nhận thức về
các cơ chế, chính sách hỗ trợ nạn nhân đối phó bạo lực mạng thông qua các phương tiện
truyền thông. Đối với các trang mạng xã hội, các nhà cung cấp công nghệ đều có những
chính sách, cơ chế riêng trên nền tảng của họ mà nạn nhân có thể sử dụng để đối phó với
tình huống bạo lực mạng. Cụ thể đối với Facebook, nạn nhân có thể sử dụng tính năng
Report để báo cáo, phản hồi về những hành vi xấu của các tài khoản. Sau khi tiếp nhận báo
cáo và xác nhận phản hồi là chính xác, Facebook sẽ lập tức xử lý, nặng nhất là tài khoản bị báo cáo sẽ bị khóa.
Độ nhạy cảm của nạn nhân