Bộ câu hỏi tự luận và đáp án Triết học Mac-Lenin | Trường Đại học Nông - Lâm Bắc Giang

Bộ câu hỏi tự luận và đáp án Triết học Mac-Lenin | Trường Đại học Nông - Lâm Bắc Giang. Tài liệu được biên soạn dưới dạng file PDF gồm 72 trang, giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao trong kì thi sắp tới. Mời bạn đọc đón xem!

95 48 lượt tải Tải xuống

Chia sẻ Báo cáo tài liệu

lOMoARcPSD|41967345

Câu 1: Chủ nghĩa duy vật và các hình thức của chủ nghĩa duy vật

1. 3 nội dung chính chủ nghĩa duy vật là gì ? các hình thức của chủ nghĩa duy vật, vì

sao chủ nghĩa duy vật biện chứng là hình thức phát triển cao nhất của chủ nghĩa

duy vật?

a. Quan niệm về chủ nghĩa duy vật=> Là 1 trong những trường phái triết học lớn

trong lịch sử, bao gồm toàn bộ các học thuyết triết học được xây dựng trên lập

trường duy vật trong việc giải quyết các vấn đề triết học. Vật chất có trước và

quyết định ý thức vật chất là tính thứ nhất vật chất tinh thần là tính thứ 2, thừa

nhận minh chứng rằng bản chất và cơ sở một tồn tại trong giới tự nhiên và xã hội

là vật chất

Câu 1: Chủ nghĩa duy vật và các hình thức cơ bản của chủ nghĩa duy vật? - Khái

niệm: Chủ nghĩa duy vật cho rằng giới vật chất, giới tự nhiên là cái có trước và quyết

định ý thức của con người, giải thích mọi hiện tượng của thế giới bằng nguyên nhân

vật chất. Chủ nghĩa duy vật có 3 hình thức cơ bản:

1. Chủ nghĩa duy vật chất phác: là kết quả nhận thức của các triết gia duy vật thời

cổ đại( tồn tại cở cả trong triết học phương đông (trong triết học Ấn Độ và Trung

Quốc)và phương tây(trong triết học hy lạp )) thừa nhận tính thứ nhất của vật chất nhưng

đồng nhất vật chất với một hay một số chất cụ thể của vật chất, coi đó là thực thể đâu tiên

là bản nguyên của vũ trụ và đưa ra những kết luận còn mang nặng tính trực quan, ngây

thơ, chất phác.

#VD: Quan niệm của Talet xem vật chất( xem bản nguyên sự tồn tại) là nước, Hêraclit

xem vật chất là lửa, thuyết ngũ hành ở Trung Hoa, Đêmôcrit cho rằng vật chất là nguyên

tử. Trong triết học Trung Quốc là ngũ hoành ( kim mộc thủy hỏa thổ),..

Tuy còn nhiều hạn chế chủ nghĩa duy vật thời cổ đại về cơ bản là đúng vì nó lấy bản thân

vật chất của giới tự nhiên đề giải thích cho giới tự nhiên, nó không cậu nguyện vào vị

thần linh hay đấng sáng tạo nào để giải thích thế giới

2. Chủ nghĩa duy vật siêu hình: là hình thức cơ bản thứ 2 trong lịch sử của chủ

nghĩa duy vật, thể hiện khá rõ ở các nhà triết học tky XV đến tky XVIII mà điển hình là

tky XVII, XVIII , chúng ta lưu ý rằng đây là thời kỳ mà cơ học cổ điển và khoa học thực

nghiệm đạt đường thành công lớn ảnh hưởng sâu sắc đến nền triệt học,. Cho nên Chủ

nghĩa duy vật chịu sự tác động mạnh mẽ của tư duy siêu hình, cơ giới, nhìn thế giới như

một bộ máy khổng lồ mà mỗi bộ phận cấu tạo nên nó đều ở trạng thái biệt lập và tĩnh lại.

Tuy không phản ánh đúng hiện thực trong toàn cục, nhưng đã góp phần đẩy lùi thế giới

quan duy tâm, tôn giáo.

#VD: Thành công kỳ diệu của Newton trong nghiên cứu cấu tạo và thuộc tính của các vật

thể vật chất vĩ mô – bắt đầu tính từ nguyên tử trở lên. Bêcơn và các nhà duy vật Pháp tky

XVIII

3. Chủ nghĩa duy vật biện chứng: do C. Mác và ăngghen xây dựng vào cuối những

năm của tky XIX, sau đó được Lênin kế thừa và phát triển. Kế thừa tinh hoa từ các học

thuyết triết học trước đó và sử dụng triệt để thành tựu khoa học, chủ nghĩa duy vật biện

chứng là đỉnh cao trong phát triển chủ nghĩa duy vật, đã phản ánh hiện thực đúng như

chính bản thân nó tồn tại, là học thuyết về mối liên hệ phổ biến và về sự phát triển dưới

hình thức hoàn bị nhất. Chủ nghĩa duy vật biện chứng là công cụ nhận thức và cải tạo thế

giới. Đây là hình thức cao nhất/ hoàn hảo nhất.

? Câu hỏi có thể :

lOMoARcPSD|41967345

* So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa 3 hình thức của chủ nghĩa duy vật

- Giống: Đều là chủ nghĩa duy vật và cho rằng bản nguyên của thế giới là vật chất, vật

chất là cái có trước và vật chất quyết định ý thức.

? Tại sao có thể nói chủ nghĩa duy vật biện chứng là hoàn hảo nhất.

Chủ nghĩa duy vật biện chứng là hình thức phát triển cao nhất của chủ nghĩa duy

vật trong lịch sử. Với sự kế thừa tinh hoa của các học thuyết triết học trước đó và tổng kết

sử dụng thành tựu khoa học kỹ thuật đương thời để làm rõ các khái niệm phạm trù quy lật

của mình và có sự thống nhất giữa chủ nghĩa duy vật và khoa học giữa chủ nghĩa duy vật

và biện chứng, trước đó CNDV và phép biện chứng tách rời nhau. Cho niên triết học Mác

nói riêng và triết học nói chung không chỉ nhận thức thế giới, giải thích thế giới mà điều

quan trọng nhất là cải tạo thế giới. Cũng như CNDVBC khắc phục được hạn chế của 2

CNDV trước đó chủ là chủ nghĩa duy vật chất phát và chủ nghĩa duy vật siêu hình, phản

ánh đúng đắn hiện thực khách quan trong mối liên hệ phổ biến và sự phát triển. Toàn bộ

hệ thống quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng được xây dựng dựa trên cơ sở lý

giải một cách khoa học về vật chất, ý thức và mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý

thức. Với việc sáng tạo ra chủ nghĩa duy vật lịch sử C Mác đã chỉ ra được cái quy luật

hình thành, vận dộng và phát triển của xã hội và lịch sử loài người. Chính vì vậy

Ăngghen đã khẳng định rằng giống như Đác Uyn trong khoa học tự nhiên đã tìm ra quy

luật phát triển của thế giới hữu cơ, Mác đã tìm ra được quy luật phát triển của lịch sử loài

người, Mác và Ăngghen đã chứng mình một cách khoa học rằng sự ra đời phát triển và

cũng như sự diệt vong của chủ nghĩa tư bản là tất yếu khách quan đồng thời thắng lợi của

chủ nghĩa cộng sản là 1 tât yếu khách quan.

lOMoARcPSD|41967345

Câu 2: Vai trò của chủ nghĩa Mác Lênin trong đời sống xã hội và trong sự nghiệp đổi mới

ở VN hiện nay.

Khái lược về triết học

Triết học là hệ thống tri thức lý luận chung nhất của con người về thế giới, về vị trí, vai

trò của con người trong thế giới ấy. Triết học nghiên cứu về các câu hỏi chung và cơ bản

về sự tồn tại, kiến thức, giá trị, lý trí, tâm trí và ngôn ngữ. Những câu hỏi như vậy thường

được đặt ra là vấn đề cần nghiên cứu hoặc giải quyết. Phương pháp triết học bao gồm đặt

câu hỏi, thảo luận phê bình, lập luận hợp lý và trình bày có hệ thống.

Nguồn gốc:

+ Ngồn gốc nhận thức: TH xuất hiện khi tư duy của con người của con người phát triển

đến 1 trình độ nhất định. Tư duy con người đạt đến trình độ khái quát hóa trừu tượng hóa

cao, chỉ khi đó con người mới rút ra được cái chung của vô vàn sự kiện riêng lẻ.

Triết học tri thức bao trùm là khoa học của mọi khoa học có

sứ mạng là mang trong mình nó mọi trí tuệ của nhân loại. Nhà triết học Talet cũng là nhà

hình học nhà toán học, hay nhà triết học Pytago. Cho thấy rằng triết học và các khoa học

riêng lẻ có mối quan hệ chặt chẽ. Chính sự phát triển khoa học cụ thể góp phần hình

thành nên thế giới quan phương pháp luận khoa học.

+ Nguồn gốc xã hội: TH ra đời khi nền sản xuất xh có sự phân công lao động, xuất hiện

giai cấp có đối kháng đấu tranh giai cấp

Vai trò của triết học

Triết học Mác – Lênin là thế giới quan, phương pháp luận khoa học và cách mạng

cho con người trong nhận thức và thực tiễn

Các nguyên lý, phạm trù quy luật của Triết học Mác-Leenin giúp cho con người

định hướng trong tất cả mọi trường hợp (trong nhận thức và hoạt động thực tiễn)

Giúp con người khi bắt tay vào nghiên cứu và hoạt động cải biến sự vật bao giờ

cũng xuất phát từ một lập trường nhất định, thấy được phương hướng vận động chung

của đối tượng, xác định được sơ bộ các mốc cơ bản mà việc nghiên cứu hay hoạt động cải

biến sự vật phải trải qua, có được phương hướng đặt vấn đề và giải quyết vấn đề.

Chính ở đây thể hiện giá trị định hướng - một trong những biểu hiện cụ thể chức

năng phương pháp luận của triết học.

Thứ 2: Để có thể giải quyết hiệu quả các vấn đề cụ thể, phải luôn xuất phát từ

quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng . Cần tránh 2 thái cực sai lầm:

+ Nếu xem thường triết học thì sẽ sa vào tình thái mò mẫm tùy tiện dễ bằng lòng

với nhừng biện pháp cụ thể nhất thời, đi đến chỗ mất phương hướng, thiếu nhìn xa trông

rộng, chủ đọng sáng tạo.

+ nếu tuyệt đối hóa vai trò của triết học thì sẽ sa vào chủ nghĩa giáo điều, áp dụng

một cách máy móc những nguyên lý, quy phạm, phạm trù chung của triết học mà không

căn cứ tình hình cụ thể

Thứ 3: theo tinh thần chủ nghĩa của triết học mác – leenin, mỗi nguyên lý chung

đều phải được xem xét theo quan điểm lịch sử; gắn liền với các nguyên lý khác, gắn liền

với kinh nghiệm cụ thể của lịch sử’.

lOMoARcPSD|41967345

#VD: Giải quyết vấn đề tôn giáo

Trong thực tế, việc giải quyết các vấn đề trong những năm đầu thời kỳ đổi mới ở

Việt Nam không nằm ở những vấn đề cụ thể, mà bắt nguồn từ những quan điểm lớn làm

cơ sở cho việc giải quyết những vấn đề cụ thể lúc bấy giờ chưa hoàn toàn rõ ràng, nhất

quán.

Đây chính là vấn đề của triết học và việc nghiên cứu, giải quyết những vấn đề về

quan điểm sẽ cung cấp cơ sở lý luận đúng đắn định hướng cho việc giải quyết một cách

có hiệu quả tất cả những vấn đề cụ thể. Đó là sự đóng góp vào việc giải quyết những vấn

đề rất thiết thực, cụ thể, bức bách của cuộc sống.

Tuy nhiên, kết luận của nghiên cứu triết học không phải là lời giải đáp trực tiếp, cụ

thể cho từng vấn đề cụ thể, mà là cơ sở cho việc xác định những lời giải đáp trực tiếp, cụ

thể ấy.

Triết học Mác – Lênin là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận khoa học và

cách mạng để phân tích xu hướng phát triển của xã hội trong điều kiện cuộc cách mạng

khoa học và công nghệ hiện đại phát triển mạnh mẽ

Bản chất của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại là sự cải biến về

chất các lực lượng sản xuất trên cơ sở tri thức khoa học ngày càng trở thành lực lượng

sản xuất trực tiếp. Kết quả của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đã đưa

loài người bước vào thế kỉ XXI với những vấn đề nhận thức mới rất cơ bản và sâu sắc.

Triết học Mác- Lê nin là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận khoa học cách

mạng để phân tích xu hướng vận động, phát triển của thế giới trong bối cảnh toàn cầu

hóa.Thấy được mối liên hệ phổ biến, sự vận động, phát triển của thế giới mang tính quy

luật khách quan…

Chủ nghĩa Mac Lenin nói chung và triết học Mác lenin nói riêng là lý luận khoa

học và cách mạng soi đường cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động trong cuộc đấu

trinh giai cấp và đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng nhân loại.

Bước vào tky XXI, Triết học Mác – Lênin đóng vai trò rất qua trọng, là cơ sở lý

luận – phương pháp luận cho các phát minh khoa học, cho sự tích hợp và truyền bá tri

thức của khoa học hiện đại. Dù tự giác hay tự phát khoa học hiện đại phát triển phải dựa

trên TGQ và PPLDVBC

Cuộc CMKH và công nghệ hiện đại, xu thế quốc tế hóa, toàn cầu hóa cùng với

những vấn đề toàn cầu đang làm cho tính chỉnh thể của TG tăng lên, hợp tác và đấu tranh

trong xu thế cùng tồn tại hòa bình.

Tky XXI, trên TG vẫn tồn tại và phát triển trong mâu thuẫn chủ yếu là mâu thuẫn

giữa lợi ích của giai cấp tư sản với lợi ích của tuyệt đại đa số loài người đang hướng đến

mục tiêu hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Để thực hiện mục tiêu cao

cả đó, loài người phải có lý luận khoa học và cách mạng soi đường. Lý luận đó chính là

chủ nghĩa Mác-Lênin nói chung và triết học Mác-Lênin nói riêng.

Triết học Mác – Lênin là cơ sở lý luận khoa học của công cuộc xây dựng chủ

nghĩa xã hội trên thế giới và sự nghiệp đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt

Nam.

Thứ 1: Đảng cộng sản luôn xuất phát từ thế giới quan phương pháp luận của triết

học Mác Leenin để thực hiện đổi mới ở VN. Nếu không trung thành và trên cơ sở của chủ

lOMoARcPSD|41967345

nghĩa Mác-Lênin để đổi mới tư duy, nhất là tư duy lý luận thì sẽ không có sự nghiệp đổi

mới thành công.

Thứ 2: Thế giới quan triết học Mác- Lenin giúp đảng cộng sản VN nhìn nhận rõ

con đường đi lên xá hội chủ nghĩa xã hội trong giai dodnaj mới, đánh giá đúng đắn bối

cảnh thế giới, các mối quan hệ quốc tế, xu hướng thời đại , thực trạng tình hình đất nước

và cocn đường phát triển trong tương lai.

Thứ 3: Triết học cung cấp phương pháp luận để giải quyết đúng đắn những vấn đề

đặt ra và phát sinh trong thực tiễn đổi mới ở VN hiện nay. Đòi hỏi Đảng phải luôn quán

triệt nguyên tắc khách quan toàn diện , lịch sử cụ thể, phát triển,… trong quá trình đổi

mới.

Trong bối cảnh CNXH hiện thực lâm vào thoái trào cần phải có 1 cơ sở TGQ,

PPLKH, CM để lý giải, phân tích sự khủng hoảng, xu thế phát triển của CNXH thế giới

và phương hướng khắc phục để phát triển.

Sự nghiệp đổi mới toàn diện ở VN tất yếu phải dựa trên cơ sở lý luận KH, trong

đó hạt nhân là phép BCDV. Công cuộc đổi mới toàn diện XH theo định hướng XHCN

được mở đường bằng đường lối tư duy lý luận, trong đó có vai trò của TH Mác – Lênin.

TH phải góp phần tìm được lời giải đáp về con đường đi lên CNXH ở VN, đồng thời qua

thực tiễn để bổ sung phát triển tư duy lý luận về CNXH.

Vai trò TGQ, PPL của triết học Mác – Lênin thể hiện đặc biệt rõ đối với sự nghiệp

đổi mới ở Việt Nam đó là đổi mới tư duy. Một trong những điểm nhấn của TGQ, PPL

triết học Mác – Lênin chính là vấn đề thực tiễn, đó là phương pháp biện chứng. Đó chính

là những yếu tố đã góp phần xây dựng lý luận về đổi mới, về con đường đi lên chủ nghĩa

xã hội, về thời kỳ quá độ, về xây dựng kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa,

về mô hình chủ nghĩa xã hội, về các bước, cách thức đi lên chủ nghĩa xã hội… đó chính

là thế giới quan mới của sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam.

Thế giới quan triết học Mác – Lênin đã giúp chúng ta đánh giá bối cảnh mới, đánh

giá cục diện thế giới mới, các mối quan hệ quốc tế, xu hướng thời đại, thực trạng tình

hình đất nước và con đường phát triển trong tương lai. Thế giới quan triết học Mác –

Lênin đã chỉ ra logic tất yếu của sự phát triển xã hội loài người là chủ nghĩa xã hội; chủ

nghĩa tư bản trước sau cũng sẽ được thay thế bởi một chế độ tốt hơn, công bằng hơn; con

người được phát triển toàn diện. Thế giới quan triết học Mác – Lênin đã giúp xác định

tính đúng đắn của con đường đi lên chủ nghĩa xã hội.

Nếu như thế giới quan triết học Mác – Lênin giúp chúng ta xác định con đường,

bước đi, thì phương pháp luận của triết học Mác- Lênin giúp chúng ta giải quyết những

vấn đề đặt ra trong thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội, thực tiễn đổi mới hơn 30 năm

qua.

Bước vào thế kỷ XXI, những điều kiện lịch sử đã quy định vai trò của triết học

Mác– Lênin ngày càng tang. Điều đó đòi hỏi phải bảo vệ phát triển triết học Mác –

Lênin để phát huy tác dụng và sức sống của nó đối với thời đại và đất nước

Vì sao n漃Āi s ra đi của triết học Mác là bưc ngoăt cách m愃⌀ ng trong l椃⌀ ch s

triết  học?

Khái quát hiên thực xã hộ i, kinh nghiệ m của phong trào công nhân và những thành

tựu  của khoa học tự nhiên, nghiên cứu có phê phán những tư tưởng triết học trước đó,

Mác và Ăngghen đã sáng tạo ra triết học của mình, thực hiên mộ t bước ngoặ t cách

mạng trong  lịch sử triết học. Điều đó thể hiên ở những  ôi dung sau đâ :

lOMoARcPSD|41967345

- Triết học Mác ra đời lần đầu tiên đem lại cho giai cấp vô sản môt hệ tư tưởng; mộ

t lý  luân dẫn đường thực hiệ n bước giải phóng giai cấp vô sản về mặ t tinh

thần. Mác cho  rằng, nếu trái tim của sự giải phóng nhân loại là giai cấp vô sản, thì khối

óc sự giải phóng đó là triết học của giai cấp vô sản, là thế giới quan của nó. Triết học

Mác là vũ khí lý luâ chung cấp cho giai cấp vô sản những công cụ nhân thức và cải tạo

thế giới, cho nên Mác  viết: “giống như triết học tìm thấy ở giai cấp vô sản là môt vũ khí

vậ t chất, giai cấp vô  sản tìm thấy ở triết học là môt vũ khí tinh thần”. Như vậ y, với

sự ra đời ở triết học Mác,  phong trào vô sản đã có môt bước ngoặ t, từ chỗ là mộ

t phong trào tự phát, chưa có lý  luân, bị lệ thuộ c vào tư tưởng, nó trở

thành mộ t phong trào tự giác, có lý luậ n và độ c lậ p  về tư tưởng.

- Với sự ra đời của triết học Mác, lần đầu tiên thực tiễn trở thành phạm trù trung

tâm của triết học. Điều đó làm biến đổi tân gốc vai trò xã hộ i của triết học và khắc phục

được  những thiếu sót căn bản của triết học trước kia. Trung tâm chú ý của triết học Mác

không chỉ là giải thích, mà còn và chủ yếu là vạch ra con đường, những phương tiên cải

tạo thế  giới bằng thực tiễn cách mạng. Đối với triết học Mác thì thực tiễn có vai trò

quyết định mọi sự phát triển xã hôi, khoa học và cả triết học. Không mộ t nhà triết

học nào trước Mác



hiểu được vai trò quyết định của thực tiễn đối với lý luân và đối với

toàn bộ lịch sử nhân  loại. Vì hạn chế đó, các nhà duy vât trước Mác đã rơi vào

quan điểm duy tâm siêu hình  khi đề câp đến những vấn đề xã hộ i. Chủ nghĩa duy

tâm phản ánh lợi ích của giai cấp  thống trị bảo thủ, cho nên nó xa rời thực tiễn, tách khỏi

hiên thực, làm cho quần chúng  không thấy được những cơ sở vât chất của các quan hệ

bóc lộ t.

Chỉ ra vai trò quyết định của thực tiễn, Mác và Ăngghen cũng luôn nhấn mạng vai trò to

lớn của hoạt đông tinh thần, của lý luậ n. Vì vậ y hai ông đã phát triển học thuyết

cân đối  về mối liên hê giữa lý luậ n cách mạng và thực tiễn cách mạng. Lý luậ n cách

mạng có vai  trò chỉ đạo thực tiễn, làm cho thực tiễn từ tự phát thành thực tiễn cách

mạng, tự giác. Khi lý luân cách mạng thâm nhậ p vào quần chúng sẽ đem lại cho họ

những hiểu biết quy luậ t  của đời sống xã hôi, hướng dẫn họ thực hiệ n mộ t cách

tự giác những nhiệ m vụ của cuộ c  đấu tranh thực tiễn, lúc đó trở thành sức mạnh vât

chất.

Là thế giới quan và phương pháp luân của giai cấp vô sản, triết học Mác có sự thống nhấ

sâu sắc giữa tính Đảng, tính cách mạng và tính khoa học. Triết học Mác là sự phản ánh

lợi ích của giai cấp vô sản và nhân dân lao đông; đồng thời nó là lý luậ n cho cuộ

c đấu  tranh của họ nhằm xóa bỏ mọi chế đô người bóc lộ t người, đưa nhân loại lên

chủ nghĩa  công sản. Đó là tính Đảng, tính cách mạng của triết học Mác không đối lậ

p với tính khoa  học của nó. Khi phản ánh lợi ích của giai cấp vô sản và phục vụ cho cuôc

đấu tranh vì  chủ nghĩa công sản, triết học Mác phản ánh đúng yêu cầu và những quy luậ

t khách quan  của lịch sử.

Sự ra đời của triết học Mác cũng là sự sáng lâp chủ nghĩa duy vậ t biệ n chứng và

phép  biên chứng duy vậ t. Đây là những hình thức cao của chủ nghĩa duy vậ t và

phép biệ n  chứng, khắc phục những thiếu sót căn bản của triết học trước kia. Trước

Mác chủ nghĩa duy vât thì siêu hình, còn phép biệ n chứng thì lại gắn với lậ p

trường duy tâm, như vậ y  chúng tách rời, thâm chí đối lậ p nhau, chỉ khi triết học

Mác ra đời mới có sự thống nhất  giữa chủ nghĩa duy vât và phép biệ n chứng, tạo ra mộ

t triết học phát triển cao hơn về chấ so với trước đó.

lOMoARcPSD|41967345

- Sự ra đời triết học Mác cũng là sự sáng lâp ra chủ nghĩa duy vậ t lịch sử. Đây

là biểu  hiên rõ rệ t nhất của cuộ c cách mạng triết học do Mác và Ăngghen thực

hiệ n. Chỉ khi chủ  nghĩa duy vât lịch sử xuất hiệ n thì chủ nghĩa duy vậ t nói

chung mới trở thành triệ t để. Nó  không chỉ khắc phục lâp trường duy tâm về xã hộ

i trong triết học trước đó, mà còn là cơ  sở lý luân về phương pháp luậ n khoa

học cho toàn bộ xã hộ i học, cho hoạt độ ng thực tiễn  cách mạng của giai cấp

công nhân và đảng của nó.

- Sự ra đời triết học Mác làm thay đổi căn bản tính chất của triết học, đối tượng và

mối quan hê của nó với các khoa học khác. Truyền thống trước đó, triết học được coi là

khoa  học của mọi khoa học, hòa lẫn hoăc tách rời với các khoa học cụ thể khác. Triết

học Mác  không hòa lẫn vào các khoa học cụ thể mà cũng không tách rời chúng. Trong

sự hình thành và phát triển của mình, triết học Mác không chỉ dựa trên sự khái quát thực

tiễn xã hôi, mà còn dựa trên sự khái quát của những thành tựu khoa học cụ thể (cả tự

nhiên và xã



hôi). Khoa học cụ thể cung cấp những tài liệ u hết sức phong phú cho

triết học Mác  nghiên cứu các quy luât chung nhất của hiệ n thực khách quan. Đồng

thời triết học Mác  cung cấp những hiểu biết về các quy luât chung nhất của hiệ n thực

khách quan sẽ giúp  cho các khoa học cụ thể nghiên cứu có hiêu quả các quy luậ t đặ

c thù.

Câu 3: Nguồn gốc, bản chất và kết cấu của ý thức a.

Nguồn gốc của ý thức:

- Quan điểm CNDT: Ý thức là bản thể đầu tiên tồn tại vĩnh viễn, là nguyên nhân

sinh thành, chi phối sự tồn tại, biến đổi của toàn bộ TGQVC

- Quan điểm CNDVSH: Xuất phát từ TG hiện thực để lý giải nguồn gốc của YT;

coi YT cũng chỉ là một dạng VC đặc biệt, do VC sản sinh ra. Các nhà duy vật tầm

thường thế kỷ XVIII (Phôgtơ, ..) lại cho rằng “Óc tiết ra ý thức như gan tiết ra mật”.

- Quan điểm CNDBC: YT xuất hiện là kết quả của quá tình tiến hóa lâu dài của giới

TN, của lịch sử TĐ, đồng thời là kết quả trực tiếp của thực tiễn XH – lịch sử của con ng

+ Ý thức có 2 nguồn gốc:

Nguồn gốc t nhiên: c漃Ā nguồn gốc từ bộ não con ngưi và TGQ

Dựa trên những thành tựu mới của khoa học tự nhiên, các nhà kinh điển của chủ

nghĩa Mác – Lênin đã khẳng định rằng, ý thức chỉ là thuộc tính của vật chất; nhưng

không phải của mọi dạng vật chất, mà là thuộc tính của một dạng vật chất sống và có tổ

chức cao nhất là bộ óc con người.

lOMoARcPSD|41967345

Bộ não người có cấu trúc đặc biệt phát triển,rất tinh vi phức tạp gồm 14 đến 15 tỷ

tế bào thần kinh, điều khiển các giác quan qua dây thần kinh để thực hiện các hoạt động

và quan hệ với thế giới bên ngoài. Và có bộ não người con người có ý thức chưa, phải có

thế giới khách quan tác động vaò bộ não người, con người tồn tại phải liên hệ thế giới,

thông quan thế giới, cho nên thế giới tác động vao não người. Thế giới khách quan tác

động lên các giác quan và truyền bộ não phân tich xử lý ở đó thông qua quá trình đó bộ

não ta mới có chât liệu phản ánh. Phanranhr là sự tái tạo những đăc điểm của dạng vật

chất này ở dạng vật chất khác trong quá trình tác động qua lại giữa chúng . Phản ánh

không chỉ cong người mà là của tất cả các dạng vật chất thể hiện ở nhiều trình độ khác

nhau: phản ánh vật lý hóa học là trình độ phản ánh thấp nhất rồi đến phản ánh sinh học

rồi đến phản ánh tâm lý và hình thức phản ánh cao nhất chỉ có ở con người là sự phản ánh

năng đống sáng tạo là

Như vậy, bộ óc phải có hoạt động chức năng sinh lý, thần kinh bình thường có khả

năng phản ánh thế giới khách quan khi con người tác động với thế giới. Thông qua các

hình thức phản ánh của thế giới vật chất như phản ánh (vật lý, hóa học, sinh học, tâm lý,

sáng tạo). Ý thức là hình thức phản ánh đặc trưng cao nhất của thế giới vật chất chỉ có ở

con người. Đó là sự phản ánh sáng tạo thế giới khách quan vào bộ óc của con người.

Tóm lại, sự xuất hiện của con người và hình thành bộ óc của con người có năng

lực phản ánh thế giới khách quan là nguồn gốc tự nhiên của ý thức.

Nguồn gốc xã hội: từ lao động và ngôn ngữ

Điều kiện quyết định cho sự ra đời của ý thức là nguồn gốc xã hội, thể hiện ở vai

trò của lao động, ngôn ngữ và các quan hệ xã hội.

Trong quá trình lao động, con người tác động vào TGKQ, nghiên cứu những thuộc

tính, những quy luật vận động của nó, từ đó hình thành dần tri thức nói riêng và Ý thức

nói chung. Ý thức được biểu hiện thông qua ngôn ngữ

Ph. Ăngghen viết: “Đem so sánh con người với các loài vật người ta sẽ thấy rõ

rằng ngôn ngữ bắt nguồn từ lao động và cùng phát triển với lao động, đó là cách giải

thích duy nhất đúng về nguồn gốc của ngôn ngữ”. Ngôn ngữ là phương thức để ý thức

tồn tại với tư cách là sản phầm xã hội – lịch sử.

=> Lao động và ngôn ngữ là 2 yếu tố kích thích chủ yếu, làm chuyển biến dần bộ óc của

loài vượn người thành bộ óc con người và tâm lý động vật thành ý thức con người b.

Bản chất cuả ý thức

YT là sự phản ánh năng động, sáng tạo TGKQ vào bộ óc con người, là hình ảnh

chủ quan của TGKQ. YT thức là sự phản ánh sáng tạo, nội dung của YT do TGKQ quyết

định. YT phản ánh tương đối đúng đắn TGKQ và YT mang bản chất xã hội.

+ Ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách: Ý thức là cái vật chất ở bên ngoài “di

chuyển” vào trong đầu của con người và được cải biến ở trong đó. + YT có đặc tính

tích cực, sáng tạo gắn bó chặt chẽ với thực tiễn xã hội.

+ Sự phản ánh ý thức là quá trình thống nhất trong việc trao đổi thông tin giữa chủ thể và

đối tượng phản ánh cùng với mô hình hóa đối tượng trong tư duy dưới dạng hình ảnh tinh

thần và chuyển hóa mô hình từ tư duy ra hiện thực khách quan thông qua hoại động thực

tiễn để biến các ý tưởng phi vật chất trong tư duy thành các dạng vật chất ngoài hiện

thực.

lOMoARcPSD|41967345

+ Ý thức là hình thức phản ánh cao nhất riêng có của con người về hiện thực khách quan

trên cơ sở thực tiễn xã hội - lịch sử. c.Kết cấu của ý thức

Các lớp cấu trúc của ý thức bao gồm tri thức, tình cảm, niềm tin, ý chí...

+ Tri thức là toàn bộ sự hiểu biết của con người thu nhận được thông qua hoạt động nhận

thức, là kết quả của quá trình con người nhận thức thể giới.Tri thức là phương thức tồn

tại của ý thức.

+ Tình cảm là một hình thái đặc biệt của sự nhản ánh tồn tại, là những cung bậc cảm xúc,

rung động của con người khi tác động với thế giới xung quanh.

+ Ý chí là những cố gắng, nỗ lực, khả nắng huy động mọi tiềm năng trong mỗi con người

vào hoạt động để có thể vượt qua mọi trở ngại đạt được mục đích đề ra - Các cấp độ của

ý thức bao gồm t ý thức, tiềm thức và vô thức.

+ Tự ý thức là ý thức của chính bản thân con người về mối quan hệ của con người với thể

giới.

+ Tiềm thức là những hoạt động tâm lý diễn ra bên ngoài sự kiểm soát của ý thức.

+ Vô thức là những hiện tượng tâm lý không phải do lý trí điều khiển, nằm ngoài phạm vi

của lý trí mà ý thức không kiểm soát được trong một lúc nào đó. ? Liên hệ tính sáng

t愃⌀ o của ý thức trong ho愃⌀ t động thc tiễn

Vấn đề "trí tuệ nhân t愃⌀ o AI” (tiếng Anh: Artfficial lIrtelligence)

Cùng với sự phát triển của khoa học, ý thức của con người ngày cản xâm nhập vảo

tầng sâu của thể giới hiện thực bằng cách phát triển các sản phẩm trí tuệ nhân tạo AI, gần

nhận thức với cải tạo thế giới. Một trong những sáng tạo đó là con người ngày cảng sáng

tạo ra các thế hệ "người máy thông minh" cao cấp hơn giúp cho con người khắc phục

được nhiều mặt hạn chế của mình, Từ đó, khẳng định vai trò quan trọng của ý thức của

con người trong đời sống hiện thực. Để con người luôn làm chủ trí tuệ nhân tạo cần có

chiến lược quan tâm, chăm lo phát triển con người toàn diện cả về thể chất và tinh thân.

Đặc biệt, quan tâm bồi dưỡng thể hệ trẻ có kiến thức, nắm vững khoa học - công nghệ

hiện đại, có tình cảm cách mạng trong sáng, ý chí vươn lên xây dựng đất nước giàu

mạnh.

Vận dụng ý thức:

Ý thức là sự phản ánh năng động sáng tạo của thế giới khách quan vào bộ não người,là

hình ảnh chủ quan của TGKQ, những hình ảnh trong não của chúng ta là hình ảnh khách

quan, bên ngoại là một bông hoa thì bên khi phán ánh trong não chúng ta là khái niệm

bông hoa. Phản ánh năng động sáng tạo không phải là phản ánh một cách y nguyên như

hình ảnh vật lý hay như chụp hình soi gương. Mỗi người có điều kiện hoàn cảnh khác

nhau,năng lực trình độ khác nhau, nhu cầu sở thích khác nhau, tâm lý tình cảm khác

nhau, nhiều khía cạnh như vậy khi sự vật đã được phản ánh vào não người , mỗi người

có một series những điều khác nhau nên nó được cải biến qua lăng kính chủ quan nên

hình ảnh đó là hình ảnh sáng tạo. Cuộc sống này ta thấy hiện thức như nhau nhưng cách

lOMoARcPSD|41967345

nhìn nhận của mỗi người , cách phản ánh của mỗi người, , cách nhận thức của mỗi người,

cách phản ánh của mỗi người khác nhau, cho nên tại sao có người thích văn học, có

người lại thích toán học, có kẻ lại thích hóa học,…Sự vật hiện tượng bên ngoài tác động

vào nó, phản ánh năng động sáng tạo chứ không phải phản ánh y nguyên. Hiện nay có

nhiều khó khăn, khó khăn là tình trạng chung, mỗi thời kỳ khác nhau, nhưng trong khó

khăn lại có kẻ thành công, lại có kẻ giàu nhưng lại có kẻ nghèo , thất bại, mặc dù mỗi

người có thời gian như nhau mỗi người đều có 24h mỗi ngày, quan trọng trong thời gian

đó chúng ta suy nghĩ sắp xếp thời gian như thế nào để đạt được thành công. Rõ ràng hiện

thực như nhau phản ánh ở mỗi người ra ở mõi người rất khác nhay. Ví dụ một người bạn

của sinh viên năm 3 trường Nông Lâm bạn ấy rớt rất nhiều môn nhưng bạn ấy bắt đầu

kinh doanh làm khoai kén đến nhà hàng mời không người ăn xin đóng góp của những

người đó, xong đó bạn đó nghiên cưu phải làm món đó thêm gia vị gì, cắt hình khoai

lang sao cho đẹp,.. từ đó bạn ấy bắt đầu làm ăn kinh doanh, bạn ấy đã thành lập công ty,

lợi nhuận kinh doanh của bạn ấy đem lại lợi nhuận lên tới vài tỷ, tạo rất nhiều điều kiện

công ăn việc làm cho người dân, kiến thức quan trọng nhưng chưa phải là ưu tiên số một,

mặc dù điều kiện khó khăn nhưng bạn ấy dám nghĩ dám làm và bạn ấy để thành công.

Vậy tại cũng là sinh viên như nhau nhưng bạn ấy làm được nhiều điều thành công như

vậy . Thực tế khó khăn nhưng chúng ta có trí tuệ có sáng tạo thì có thể khó với người

khác nhưng có khi chính cái khó đó mới ló ra được cái không,. Cho nên chúng ta không

năng động sáng tạo, chúng ta suy nghĩ học để làm gì ăn chơi là chuyện chính chỉ học cho

cố cái bằng. Nhiều bạn như thế đi học đại học về bức ép nhờ cậy cha mẹ để đi kiếm việc

làm dùm cho mình, chúng ta đi học đại học 4 năm tiếp xúc với cái gọi là văn minh tiền

bộ nhất, vậy mà chúng ta học về lại ép cha mẹ đi xin việc làm cho mình, cha mẹ có gì

đâu họ quan hệ không có, năng động sáng tạo không có, chỉ một chút kinh nghiệm. Đó

chính vì chúng ta sai, chúng ta trì trệ quá, chúng ta học xong chỉ muốn lấy cái bằng, tại

sao chúng ta kiểm điểm bản thân đã làm được gì, không làm được gì cả vì vậy chúng ta

phải năng động sáng tạo.

Ý thức mang bản chất xã hội, là sản phẩm của xã hội chừng nào con người còn tồn tại.

Môi trường hoàn cảnh tạo nên chúng ta , nơi em sinh ra là vùng nông thôn ở tỉnh Phú

Yên , em quen với cuộc sống gắn với ruộng đồng, và bây giờ em học tập cuộc sống

thành phố . Sự chuyển đổi về mỗi trường hoàn cảnh làm cho bản thân em cũng thay đổi

cho nên em khi mới lên thành phố em cũng có phần hơi tự ti, không dám thể hiện mình,

em thu mình lại khổng dám giao lưu, phát biểu bài vì lúc đó em nghĩ hoàn cảnh em

không giống như các bạn thành phố, họ ăn mặc sinh đẹp, giàu mình không xứng, bây giờ

đã là sinh viên 3 em nghĩ lại là em đã sai lầm, em hối hận, vì lên đại học rồi thì các bạn

như nhau phải không ạ, nhưng mình vẫn còn chặng đường dài phía nên em sẽ cố găng

tích cực hơn. Nhiều đứa bạn em, không phải là em chê trách gì, nhưng các bạn ấy ở quê

thì rất là ngoan thành tích cao, nhưng khi lên thành phố các bạn ấy sa đà vào các cuộc vui

nhiều hơn, các bạn ấy không lo học hành, theo đuổi các bạn ấy chỉ muốn thỏa mãn bản

thân, không giữ được mình tham gia cờ bạc banh bóng, tham gia vào vũ trường,…nói

một cách tế nhị là ánh sáng phồn hoa đô thị làm không ít người lóa mắt, môi trường thay

đổi chóng vánh nhưng chúng ta không có tri thức không có sự hiểu biết đúng đắn, không

xác định được mục tiêu. Là một người sinh viên , là tương lai của đất nước chúng ta phải

thực sự học tập rèn luyện bản thân, không phải cứ ngồi chơi game từ đêm này đến đêm

khác, hay suốt ngày chỉ có suy nghĩ đến tình yêu, vì chỉ có như vậy chúng ta mới có tri

thức có tình cảm đúng đắng, có ý chí nghị lực vượt qua những mục tiêu , ý tưởng của bản

thân, chúng ta sống mà không có hoài bão thì có phải là con người trong xã hội hiện đại,

có phải là con người bình thường hay không. Khi môi trường hoàn cảnh thay đổi, chúng

lOMoARcPSD|41967345

ta phải làm gì để không đánh mất mình, đồng ý là chúng ta có học có chơi, như các nhà

triết học cổ điển như Mac cũng có nhiều khi uống rượu cũng ăn chơi đây chứ , vì họ

cũng là con người, chúng ta phải biết đâu là ưu tiên số 1 của mình, nếu chúng ta xác định

sai thì cũng ta sẽ thất bại, Chúng ta xuất thân từ nông thôn, có thể là xuất phát điểm của

chúng ta là thấp nhưng như vậy đừng lấy đó là lý do cho sự yếu kém của mình vì môi

trường đại học là nơi cân bằng các bạn đều xuất phát điểm như nhau, chúng ta cần phải

bứt phát trong tương lai. Mỗi người đều có hoàn cảnh khác nhau, năng lực khác nhau, sở

thích sở trường khác nhau, như vậy chúng ta đừng lấy ý chí chủ quan của mình áp đặt

lên người khác vì ý thức là sự phản ánh năng động sáng tạo, là hình ảnh chủ quan của

TGKQ, nói như vậy nhiều người mắc phải điều này như trong gia đình, bố mẹ áp đặt cho

chúng làm những điều mà họ nghĩ là tốt nhưng trong thời đại mới thì điều đó chưa chắc

là đúng vì chúng ta không nên áp đặt người khác. Bà Bác em làm kênh youtube về ẩm

thực rất hay rất thú vị và bà nổi tiếng,và câu hỏi đặt tại sao tầng lớp trẻ như chúng ta là

những người có ước mơ hoài bão, tiếp cận với thứ xu hướng mới nhất của thế giới tại

sao bà ấy làm được mà chúng ta không. Bản thân mỗi người đều có đam mê rất nhiều, lý

tưởng rất nhiều, hoài bão rất nhiều, em rất ham mê chơi game như sau nhiều trận thắng

trận thua trên game như thế, em nhìn lại suy ngẫm liệu việc chơi game như vậy có đem

lại kiến thức có liên quan đến nghề nghiệp chuyên môn của mình sau này không, em

kiểm điểm và quyết định từ bỏ ham muốn của bản thân. Trong điều kiện hay nay có thể

có thể kiếm được tiền tỉ nhờ việc đánh game rất xuất chúng đỉnh cao, nhưng em nhìn

nhận mình cao nhất chỉ có thể hạng tầm trung là ghê rồi, cho nên em tập trung vào ưu

tiên, và ưu tiên số 1 là ngành nghề của em.

Ý thức chỉ đạo con người trong hoạt động thực tiễn

Tại sao chúng ta đăng ký vào ngành ấy của trường ấy , chứ không phải ngành này của

trường khác, tại sao không phải là ngành khác? Ý thức chỉ đạo, trước khi đăng ký chúng

ta tìm hiểu thông tin trường ấy như thế nào, ngành ấy như thế nào, tìm hiều những người

đã được đào tạo, tìm hiểu từ những người có kinh nghiệm như thầy cô giáo, sau khi xem

xét đầy đủ, em xem những nghành em rất thích nhưng nhu cầu thị trường có cần hay

không, mình chưa học mà đã biết mình cầm tấm bằng thấp nghiệp vậy có vấn đề hay

không, nhu cầu của chúng ta vào nganh đấy nhưng nhu cầu của xã hội không có , cuối

cùng chúng ta không có cơ hội việc làm không có cơ hội phát triển, vậy thì chúng ta có

nên học hay không chúng ta có nên điều chỉnh nhu cầu nguyện vọng của chúng ta hay

không,… Sau khi xem xét hết rồi, phân tích nhu cầu, trình độ , sở thích , năng lực của

mình thì em đăng ký ngành Tự đọng hóa của trường Bách Khoa, .. Sau khi vào trường

em nhìn thấy công ăn việc làm rất khắc nghiệp, các sinh viên như chúng ta học ở trên lớp

là bạn bè, nhưng khi xin việc chúng ta là đối thủ của nhau,… Sinh viên của chúng ta là đi

kiếm công ăn việc làm, chứ không phải là tạo ra công ăn việc làm cho kẻ khác đến xin

mình, đấy cho nên phong trào khởi nghiệp ý nghĩa như vậy. Cho nên khi vào trường

chúng ta biết phía sau nó khốc liệt như vậy, thì chúng ta phải óc như thế nào, có nhiều

bạn nghĩ rằng chỉ tập trung vào chuyên môn cơ sở ngành thôi, mấy môn phụ không quan

trọng , nhận thức như vậy là sai ngay từ điểm xuất phát , có bạn thì nghĩ rằng học là phụ

chơi là chính , cần gì phải học , thằng học xong xin được việc làm có tốt đâu, thằng học

kém sau này trở thành thằng thành đạt, suy nghĩ như vậy là sai rồi, có vấn đề. Chúng ta

biết rằng cuộc cạnh tranh sau này nó rất khốc liệt trong tương lai vậy chúng ta phải học

như thế nào, chúng ta đâu thể tập trung vào kiến thức chuyên môn hay chuyên ngành, các

kiến thức cơ bản rất quan trọng vì nó trang bị cho chúng ta những kiến thức kỹ năng cần

thiết. Trong điều kiện hiện nay chúng ta chỉ có kiến thức chuyên môn thì đủ chưa, chúng

lOMoARcPSD|41967345

ta không chuẩn bị công cụ ngoại ngữ cho mình , chúng ta không tập trung kỹ năng mềm

cho mình, như kỹ năng giao tiếp , ứng xử như nào, thuyết trình như nao, liệu chúng ta có

công ăn việc làm tốt cho tương lai hay không thì mới thấy rằng mấy bạn nghĩ học đại

học nhàn hơn học ở phổ thông mới là đứa nói bậy , rất la sai, bởi vì học đại học chủ yếu

là do mình, tự học là chính, học ở trường là cái phụ thôi, học ở nhà là không chỉ tập

trung vào chuyên môn mà tập trung vào các kỹ năng mềm, hãy trải nghiệm đi. Ra trường

ielt 6.0 7.0 , kỹ năng rất tốt , chuyên môn cao, thì công việc chúng ta dễ dàng như thế

nào. Chính vì vậy ý thức chỉ đạo hướng dẫn chúng ta trong hoạt động thực tiễn là như

vậy, chúng ta phải xác định duợc hiện tại như vậy, tương lai ra sao, thông qua hoạt động

thực tiễn thể hiện sự tác động cảu ý thức đối với vật chất.

Ý thức có tác động tiêu cực hay tiêu cực. Ý thức đúng , nếu chúng ta xác định học tập

đúng, không chỉ là kiến thucwsc chuyên môn mà còn là kiến thức xã hội , hành động của

chúng ta dành cho học tập không chỉ là học tập trên lớp, ở nhà như thế nào, hoạt động

thực tiễn như thế nào, chúng ta sẽ có tương lai rộng mở nếu có ielts , kỹ năng. Nhưng mà

ý thức sai , chúng ta nghĩ rặng học là phụ thôi , yêu đương là chính, nhiều bộ phận sinh

viên lại tranh thủ đi làm thêm , thời gian đi làm còn nhiều hơn đi học, nhận thức như vậy

có sai hay không, chắc chắn là sai ý thức sai hành động sai, và cuối cùng ra trường có

tấm bằng nhưng chúng ta cso phát triển được tấm bằng hay không , tri thức năng lực có

bằng tấm bằng hay không. Cố thủ tướng Lý Quang Diệu có 1 câu rất hay “ hỡi thanh niên

hãy bán cho tôi một năm tuổi trẻ tôi sẽ trả cho bạn một tỷ đô xanh” chúng ta bán

những năm tuổi trẻ nhưng đáng tiếc nhất đó lại là những năm tuổi thanh xuân đẹp nhất ,

tuyệt vời nhất trong thời kỳ sinh viên, chúng ta bán rẻ nó để kiếm một vài triệu một

tháng trong lúc đi học, em không nói những trường hợp cá biệt, gia đình khó khăn không

có tiền, phải đi làm thêm vừa học vừa làm, em nói những bạn được bố mẹ chu cấp tiền

nhưng vẫn đi làm thêm, thời gian làm thêm nhiều hơn thời gian học , cacs bạn đánh rơi

mất, lãng phí nhất những năm đẹp nhất của cuộc đời, đáng lẽ chúng ta phải phát triển

trí não trí tuệ, phải có não 6 múi, cho nên chúng ta thấy đây ý thức sai, dẫn đến hành

động sai và cuối cùng thất bại. Cho nên hãy hành động cho đúng đừng bán rẻ nhưng năm

tháng học tập. Từ chỗ suy nghĩ đúng hành động đúng nó dẫn đến thành công, thành công

là ở tương lai, nhưng chắc chắn thành công đó nó được tạo trên nền tảng của hiện tại và

quá khứ. Ý thức mà sai hành động sai, chúng ta làm thêm , chơi game, lô đề cờ bạc nhất

định chúng ta sẽ thất bại.

Phân tích sự khác nhau giữa trí tuệ con người với trí tuệ nhân tạo

Liên hệ đến bản thân vận dụng ý thức vào học tập của sinh:

Thực trạng sinh viên hiện nay

Vận dụng ý thức đúng và sai

Sinh viên là thế hệ tương lai của đất nước, là người được học trong môi trường giáo dục

bậc cao, được tiếp cận với văn minh của nhân loại, nắm bắt xu thế của thế giới . Trong

cuộc cách mạng mới 4.0 của nhân loại, sinh viên chúng ta là người đừng đầu, phải nắm

bắt xu hướng nắm, bắt cơ hội, nổ lực tích cực năng động sáng tạo. Thế nhưng thực sinh

viên hiện nay, các bạn đa phần đều thụ động tức là tiếp thu kiện thức thụ động ở trên

trường không học hỏi thêm từ bên ngoài như là sách vở, kiến thức đợi sống,các bạn ủy

nại, không giảm khẳng định mình, còn tệ hơn nữa nhiền bạn suốt ngày chơi game từ ngày

này qua ngày khác, một số thì say đắm vào niềm vui của bản thân như những cuộc nhậu,

cờ bạc, tình yêu trai gái,.. các bạn chìm đắm vào nó không thoát ra được. Bản thân em là

lOMoARcPSD|41967345

một sinh viên xuất thân từ vùng nông thôn, nơi mà cuộc sống khá yên bình, ban đêm thì

không có đèn, khi lúc đầu vô sài gòn bắt đầu học ở ngôi trường Bách Khoa thân yêu này,

em thực sự mà nói rất choàng ngợp cuộc sống trên này rất khác, môi trường thay đổi, như

thành phố không ngủ, tiếp xúc với nhiều người, nhiều khi em nhìn bản thân em khá là tự

ti vì lục đó em có vẻ ngoài không được như các bạn, và trong học tập vì học ở môi trường

xưa em bị ảnh nặng nề tư tưởng dạy đâu học đó tức là em không có sự chủ động, học

xong thì em cũng chỉ ngồi chơi game và sau kỳ 1 năm nhất em nhận được thất bại, em rớt

4 tín chỉ, lúc đó thật sự em rất buồn, xuất thân của em cũng không phải là một gia đình

khá giả về tiền chỉ có tình cảm dồi dào mà bố mẹ dành cho em,’Ráng học nha con’. Sau

khi học khoảng một hai năm, em dắt đầu mới nhận ra nhận thức của mình lúc đó thật là

thiển cận, không có cái nhìn đúng đắn, em bắt đầu thay đổi chiến lược, nguyên tắc và

cách thức học tập và em đã tự tin hơn, chủ động, tích cực giao lưu với các bạn mới, nhìn

nhận mọi thứ một cách khách quan và trong học tập em đã cố gắng sắp xếp thời gian hợp

lý, học tập một có chủ đích, ngoài việc học ở trường em cũng bắt đầm tìm hiểu thêm

những kiến thức phụ cho nghề nghiệp tương lai của mình, dĩ nhiên là em thành tích học

lOMoARcPSD|41967345

tập của bản thân em đã tốt hơn. Trong thời đại cách mạng hóa 4.0, em sẽ cố gắng hết

mình tích cực sáng tạo trở thành một người có ích cho xã hội đóng góp vào quá trình

công nghiệp hóa hiện đại hóa của đất nước. Đó là những chía sẽ về ý thức tác động đến

thực tiễn đời sống của em. Hiện nay, em có thấy nhiều người bạn của em từ quê lên thành

phố bị ánh sáng phôn hoa đô thi làm không ít người lóa mắt. Các bạn chỉ nghĩ rằng học

tập trên Đại Học cho có để lấy cái bằng, còn ăn chời là chuyện chính, suy nghĩ như thế

thật sự rất sai lầm, chắc chắn sau này các bạn ấy sẽ thất bại, các bạn ấy không lo học tập

rèn luyện, khi tốt nghiệp rồi thì lại không có việc quay qua trách bố mẹ “ngày xưa bắt con

ăn học làm gì, lấy chồng cho rồi” , “giờ con không có việc làm ,bố mẹ tìm việc làm cho

con đi”,… Eo ôi thật sự sai lầm, sai lầm ở đây chính ở ngay giảng đường đại học này các

bạn không lo học tập suốt ngày vui chơi đàm đúng. Chính môi trường đại học này chính

là cơ hội để các bạn phát triển, phát triển nhận thức, phát triển tư duy sáng tạo, phát triển

khả năng giải quyết vấn đề,…đó chính môi trường này là thời gian quý giá nhất của các

bạn, đừng để sàu này phải hồi tiết. Mỗi sinh viên chúng nên nhìn nhận ,ý thức được bản

thân đang ở đâu trên xã hội này, biết được khả năng của bản thân và phát triển bản thân,

đừng để bị thụt lùi, đất nước này đang chờ các bạn , những con người làm chủ ddataast

nước trong tương lai. Chúng nên xây dựng kế hoạch học tập phù hợp với khả năng của

mình ,rèn luyện sức khỏe, ý thức được việc tự học là chính phải tích cực năng động kiến

thức chuyên ngành , học thêm về Anh Văn,.. và đừng để thời gian ăn chơi nhiều quá,

nhiều bạn sinh viên hiện nay đi làm thêm, nhưng thời gian làm thêm nhiều hơn cả thời

gian học trên trường lớp, đồng ý là các bạn muốn kiếm thêm tiền nhưng các bạn phải biết

đâu là ưu tiên số 1, em không nói đến các bạn có hoàn cảnh gia đình cực kỳ khó khăn,

không chu cấp được việc học của mình, các bạn nên xác định rõ việc học tập trên Đại học

để làm gì, đừng để thời gian trôi qua mà sau này hối hận, chỉ 4 năm cuộc đời thôi, nhưng

nó quyết định đến phần đời còn lại của các ban.Thế nên đừng dừng lại hãy tiếp tục sáng

tạo tư duy, hiện nay có phần lớn sinh viên việt nam thiếu khả năng sáng tạo, mỗi Một

kết quả nghiên cứu gần đây về tính sáng tạo của sinh viên ở một trường đại học lớn của

Việt Nam cho biết trong một mẫu điều tra khá lớn gồm hàng ngàn sinh viên, chí có

khoảng 20% sinh viên đặt hoặc vượt mức sáng tạo trung bình của tụ giới. Như vậy có tới

80% sinh viên có tính sáng tạo thấp hơn mức trung bình. Đây là một thông tin sét đánh,

buộc các nhà giáo dục học phải nghiêm túc xem lại phương pháp, chương trình, cách tổ

chức dạy và học trong các trường đại học của Việt Nam. Không chỉ ở phần hết là do trên

trường đâu, là do sinh viên chúng ta không tích cực chủ động sáng tạo trong học tập, áp

dụng những gì học được trên trường đưa ra thực tiễn. Sáng tạo là một bản chất quan trọng

của ý thực, chúng ta làm chủ trí tuệ nhân tạo nhờ việc sáng tạo ra đó. Sáng tạo thúc đẩy

đất nước chúng ta phát triển, như anh Nguyễn Nam Trung phát triển ra game Axie làm

thế giời khuynh đảo bởi sự sáng tạo của anh trong việc xây dựng tiền ảo trong game, và

anh đã là tỷ phủ công nghệ đầu tiên ở tuổi 30. Đó chính là sáng tạo của tri thức, đỉnh cao

của ý thức. Thế nên, chúng ta nên học tập, tích cực, chủ động, sáng tạo, theo đuổi mục

tiêu , ước vọng khát vọng của mình và nhất định chúng ta sẽ thành công trong cuộc sống

Câu 4: Quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập (quy luật mâu thuẫn)

Quy luật chỉ ra nguồn gốc vận động, phát triển chung của sự vật hiện tượng trong

thế giới, là hạt nhân của phép biện chứng duy vật, đối với quy luật này chúng ta phải nắm

được 1 loạt các khải niệm, phạm trù.

Mặt đối lập là những măt, những yếu tố,... có khuynh hướng, tính chất trái ngược

nhau. (VD đen trắng, lên xuống) đồng thời là điều kiện tiền đề tồn tại của nhau.

lOMoARcPSD|41967345

Hai mặt đối lập liên hệ với nhau thì tạo thành một mâu thuẫn biện chứng. (VD:

Nguyên tử, thầy trò) Mối liên hệ này sự thống nhất , đấu tranh và chuyển hóa giữa các

mặt đối lập hoặc sự vật hiện tượng với nhau

Ví dụ : mối liên hệ thóng nhất đấu tranh và chuyển giữa quá trình đồng hóa và dị hóa.

Quá trình đồng hóa là quá trình nạp năng lượng là quá trình tổng hợp chất sống đặc trừng

của cơ thể đồng thời tích lũy năng lượng, còn dị hóa là quá trình phân hủy một phần các

chất sống trong cơ thể thành các sản phẩm đơn giản đồng thời và giải phòng năng lượng

như quá trình oxihoa, chuyển hóa các chất hữu cơ phức tạp để sinh ra năng lượng cung

cấp cho tất cả hoạt động sống của cơ thể, đồng hóa và dị hóa thống nhất với nhau , nó đấu

tranh với nhau nó chuyển hóa lẫn nhau trong quá trình hóa chuyển hóa vật chất trong cơ

thể. Trong mỗi tế bào, chúng luôn luôn xảy ra đồng thời và liên quan mật thiết với nhau,

nghĩa là trong tế bào vừa có qusa trình tổng hợp xây dựng cấu trúc tế bào, vừa có quá

trình phân giải các chất cung cấp năng lượng cho hoạt động sống của tế bào, năng lượng

giải phongstrong quá trình dị hóa đuợc sử dụng trong quá trình tổng hợp, không có đồng

hóa cũng không có dị hóa và ngược lại không có dị hóa cũng không có năng lượng để

tổng hợp trong quá trình đồng hóa.

VÍ dụ: bị bóc lột và bóc lột, cái mới và cái cũ, trong tư duy và phân tích, lực phản lực , vi

phân tích phân.

Sự thống nhất giữa các mặt đối lập chính là phạm trù triết học để chỉ sự liên hệ

gắn bó, ràng buộc nhau không tách rời nhau, quy định lẫn nhau giữa các mặt đối lập.

Sự đấu tranh của hai mặt đối lập chính là sự tác động qua lại theo xu hướng

bài trừ nhau phủ định lẫn nhau giữa các mặt đối lập.

Sự vật nào cũng là thể thống nhất giữa các mặt đối lập

Các mặt đối lập trong mỗi sự vật vừa thống nhất vừa đấu tranh với nhau

Đấu tranh của các mặt đối lập là nguồn gốc đọc lực của sự phát triển

Vd: chúng ta quan niệm thời kỳ quá độ lên CNXH chúng ta không còn

mâu thuẫn không còn đấu tranh thì điều đó là không đúng bởi vì nếu chúng ta

nghiên cứu về học thuyết về giai cấp và đấu tranh giai cấp của triết học mác lê

nin thì chúng ta mới rút ra một điều là đấu tranh giai cấp là một trong những

nguồn gốc động lực thúc đẩy sự phát triển và vận động của xã hội để xã hội tiến

triển theo chiều hướng đi lên, như tư bản thay phóng hay cộng sản thay xhcn thì

có phải nó là đấu tranh hay không, thông qua đấu tranh giữa các mặt đối lập

giữa llsx tiên tiến và qhsx lỗi thời , giữa gc bị trị và gc thống trị hay không,

thông qua cuộc đấu tranh đó , cuộc đấu tranh giữa các mặt đối lập đó, mà làm

cho xã hội vận động phát triển từ thấp đến cao, cho nên đấu tranh giữa các mặt

đối lập là nguồn gốc vận động của sự phát triển.

Vd:Trong cuộc sống của chúng ta phải giải quyết rất nhiều mâu thuẫn

thông ra việc giải quyết mâu thuẩn, và thông qua việc giải tuyết mâu thuẫn như

vậy làm cho chúng ta phát triển, cho nên chúng ta gặp trở ngại đừng kêu than

vội, chính trwor ngại đó là thử thách rèn luyện chúng ta để chúng ta có bản

lOMoARcPSD|41967345

lĩnh hơn để chúng ta có thể vượt qua được những thử thách còn lớn hơn, cho

nên sau nay khi mà sếp phân công việc quá sức mình thì đừng có kêu than, như

thế là hỏng, sếp nhìn thấy năng lực của mình đặt ra tiêu chí cao hơn kẻ khác,

nhưng đó chính là nếu chúng ta vượt qua thử thách đó chúng ta càng phát triển,

năng lực của chúng ta tiến bộ hơn, kỹ năng của chúng ta tiến bộ hơn, quan hệ

ứng xử của chúng ta tuyệt vời hơn , thái độ của chúng ta nhìn nhận tốt hơn,

đừng than vội, chúng ta hay than quá, rõ ràng sếp nhìn được nhân tố ta, tại sao

chúng ta kêu than, hãy đóng góp đã, cống hiễn rồi hãy nghĩ đến điều khác

trong đó có hưởng thụ. Chúng tay hãy thay đổi mình, nếu ta không tự thay đổi

thì chúng ta tự làm khó mình.

*Tính chất của mâu thuẫn

Mâu thuẫn có tính khách quan phổ biến và đa dạng. Vì mâu thuẫn có tính đa dạng

nên chia mâu thuẫn thành bên trong - bên ngoài, cơ bản – không cơ bản, chủ yếu – thứ

yếu, đối kháng – không đối kháng.

+ Đối kháng là giữa những tập đoàn người mà lợi ích bị xâm phạm còn không đối kháng

là không xâm phạm về lợi ích. *Quá trình vận động của mâu thuẫn:

Sự thống nhất giữa các mặt đối lập là tương đối vì bất kỳ sự thống nhất nào cũng

sự thống nhất có điều kiện chỉ là tạm thời là thoáng qua thôi gắn liền với đừng im tương

đối của sự vật, còn đấu tranh giữa chúng là tuyệt đối vì nó diễn ra riêng tục trong suốt quá

trình tồn tại các mắt đối lập, gay trong thống nhất nó có sự phát triển đấu tranh, đấu tranh

gắn liền với vận động. Quá trình thống nhất và đấu tranh tất yếu dẫn đến sự chuyển hóa

giữa các mặt đối lập, :

+ Mâu thuẫn xuất hiện là sự khác biệt( xuất hiện 2 mđl)

+ Mâu thuẫn phát triển khi ( xung đột 2 mđl)

+ Mâu thuẫn giải quyết ( chuyển hóa 2 mđl)

+ Kết quả ( SV mới ra đời sinh ra mâu thuẫn mới thay thế cho mâu thuẫn cũ)

Cho nên V.I Lênin đã khẳng định: “Sự phát triển là một cuộc “đấu tranh” giữa các mặt

đối lập”. Mâu thuẫn giữa các mặt đối lập trong sự vật, hiện tượng là nguyên nhân, giải

quyết mâu thuần đó là động lực của sự vận động, phát triển.

#VD: Mâu thuẫn là nguồn gốc & động lực của sự phát triển cạnh tranh trong kinh tế dẫn

đến đầu tư phát triển nguồn nhân lực dẫn đến cạnh tranh vốn trên thị trường dẫn đến đổi

mới kỹ thuật để cạnh tranh từ đó kinh tế phát triển.

+ Ý nghĩa của phương pháp luận:

Trong các lĩnh vực khoa, trong đời sống, trong tập thể, trong học tập, để nhận thức đúng

việc đấu tiên là chúng ta phải biết phát hiện mấu thuẫn, vì mâu thuẫn là hiện tượng khách

quan phổ biến nên phải biết phát hiện mâu thuẫn, nó là điều tối quan trong, người nao biết

mình kém thì còn hy vọng, vì kẻ đó phát hiện ra mấu thuẫn, kẻ nào nghĩ mình number 1 số

1 thì kẻ đó không thể nào phát triển được. Muốn phát hiện ra mâu thuẫn phải nghiên cứu

được mặt đối lập và phân tích mặt đối lập, khi phát hiện ra mâu thuẫn thì chúng ta xác định

lOMoARcPSD|41967345

vị trí vai trò các mâu thuẫn, có thể là mâu thuẫn bên trong, mâu thuẫn bên ngoài, có thể

mâu thuẫn chủ yếu, mâu thuẫn thứ yếu,… tập trung giải quyết các mâu thuẫn cơ bản, mâu

thuẫn bên trong trước đó là nghệ thuật phân tích mâu thuẫn, Đảng ta dẫn đầu là chủ tich

Hồ Chí Minh rất giỏi trong việc phân tích mâu thuẫn, biết lời dụng mâu thuẫn trong hàng

ngũ kẻ thù. Giải quyết mâu thuẫn phải bằng con đường đấu tranh giữa các mặt đối lập,

không được điều hòa mâu thuẫn, nếu không thì sẽ không giải quyết được, mâu thuẫn đó

tiếp tục tích tụ phát triển ngày càng cao hơn, nghiêm trọng hơn, giải quyết mâu thuân bằng

con dudownfgd dấu tranh giữa các mặt đối lập không được điều hòa mâu thuẫn.

Vd: mâu thuẫn giữa lợi ích chung là lợi ích riêng, trong đại dịch có kẻ đục khoét mua

máy nâng lên gấp 3 lần, cả nước kể cả người nghèo chia sẻ, em bé cho vào lợn tích góp

mang đi để ủng hộ, cuối cùng vật có những kẻ như vậy.phải giải quyết như thế nào, phải

đấu tranh triệt tiêu chủ nghĩa cá nhân, mỗi thành viên nhường nhịn dĩ hòa di quí, mâu

thuẫn đấy không bao giờ được giải quyết, làm như vậy chính nhóm lợi ích đó người ta ko

còn đọng lực phấn đấu nếu người dundgws đầu kiểu như vậy, nó chờ điều kiện phù hợp

thì nó bùng lên, cuối cùng toang. Khi giải quyết mâu thuẫn không được nóng vội chủ

quan và bảo thủ trì trệ,cho nên nó lên 1 điều khi vận dụng quy luật ta phải chống lại bệnh

tả khuynh ( tức là nóng vội) và bệnh hữu khuynh (tức là bảo thụ trì trệ)

Thứ nhất, mâu thuẫn có tính khách quan phải phân tích và giải quyết nó. Phân đôi cái

thống nhất và nhận thức các mặt đối lập của nó. Nắm vững nguyên tắc giải quyết mâu

thuẫn bằng đấu tranh chứ không điều hòa giữa các mặt đối lập.

* Vận dụng quy luật trong thc tiễn

– Các mặt đối lập của mâu thuẫn vừa thống nhất và vừa đấu tranh với nhau

+ Sự thống nhất của các mặt đối lập chính là sự nương tựa, sự ràng buộc quy định lẫn

nhau và làm tiền đề cho nhau để cùng tồn tại; nếu không có sự thống nhất của các mặt đối

lập thì sẽ không tạo ra sự vật.

+ Có thể hiểu một cách đơn giản thì thống nhất chính là sự đồng nhất, sự phù hợp ngang

nhau của hai mặt đối lập đây là trạng thái cân bằng của mâu thuẫn.

+ Thống nhất giữa các mặt đối lập chỉ là tạm thời là tương đối có nghĩa là nó chỉ tồn tại

trong một thời gian nhất định, đó là trạng thái đứng im, ổn định tương đối của sự vật.

+ Việc đấu tranh của các mặt đối lập là một quá trình phức tạp được diễn ra từ thấp đến

cao và bao gồm nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn sẽ có những đặc điểm riêng.

– Sự đấu tranh và chuyển hóa của các mặt đối lập chính là nguồn gốc, là động lực của sự

phát triển

Việc đấu tranh của các mặt đối lập sẽ gây ra những biến đổi các mặt đối lập khi

cuộc đấu tranh của các mặt đối lập trở nên quyết liệt. Sự chuyển hóa của các mặt đối lập

chính là khi các mâu thuẫn được giải quyết thì sự vật cũ sẽ bị mất đi và sự vật mới xuất

hiện. Các mặt đối lập chuyển hóa lẫn nhau với ba hình thức sau đây:

+ Các mặt đối lập chuyển hóa lẫn nhau mặt đối lập này thành mặt đối lập kia và ngược lại

nhưng ở trình độ cao hơn về phương diện vật chất của sự vật.

+ Cả hai mặt đối lập đều mất đi và chuyển háo thành một mặt đối lập mới.

+ Các mặt đối lập thâm nhập vào nhau và cải biến lẫn nhau.

lOMoARcPSD|41967345

#VD: Trong mỗi mâu thuẫn thường có hai mặt đối lập liên hệ gắn bó với nhau tạo tiền đề

cho nhau cùng tồn tại, triết học gọi đó là sự thống nhất giữa các mặt đối lập.

Ví dụ như trong hoạt động kinh tế thì sản xuất và tiêu dùng phát triển theo những

chiều hướng trái ngược với nhau. Sản xuất chính là việc tạo ra của cải vật chất, sản phẩm

để có thể đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng. Còn tiêu dùng là mục đích cuối

cùng của việc sản xuất, tất cả những sản phẩm được sản xuất ra đều cần có người tiêu

dùng.

Sản xuất là việc tạo ra sản phẩm và là đối tượng có thể cung cấp cho việc tiêu

dùng. Nếu như không có quá trình sản xuất để tạo ra sản phẩm tiêu dùng thì sẽ không thể

có tiêu dùng.

Sản xuất quy định phương thức tiêu dùng, tạo ra đối tượng cho tiêu dùng, đây

không phải là đối tượng nói chúng mà là đối những đối tượng nhất định do bản thân sản

xuất làm môi giới cho người tiêu dùng.

Do đó sản xuất không chỉ là đối tượng của tiêu dùng mà nó còn quyết định về

phương thức tiêu dùng. Sản xuất cung cấp các sản phẩm cho tiêu dùng và tạo ra nhu cầu

cho người tiêu dùng. Điều này có nghĩa là chỉ khi sản xuất ra một loại sản phẩm nào đó

thì mới tạo ra nhu cầu tiêu dùng đối với sản phẩm đó.

Do vậy có thể thấy được rằng sản xuất và tiêu dùng chính là sự thống nhất của hai

mặt đối lập, chúng có tính chất tương đồng và có mối liên hệ mật thiết, chặt chẽ với nhau

từ đó tạo điều kiện cho nhau cùng chuyển hóa, cùng phát triển.

Phân tích nôi dung quy luậ t thống nhất và đấu tran của các măt đối lậ p - ý nghĩa 

phương pháp luân của việ c nghiên cứu quy luậ t này trong ho愃⌀ t độ

ng thc tiễn.

I. Nôi dung quy lu t:

- Quy luât thống nhất và đấu tranh của các mặ t đối lậ p (còn gọi là quy luậ t mâu

thuẫn) là  quy luât quan trọng nhất của phép biệ n chứng duy vậ t, là “hạt

nhân của phép biệ n  chứng”. Bởi vì nó vạch ra nguồn gốc, đông lực bên trong của sự

vậ n độ ng và phát triển.

- Khái quát nôi dung quy luậ t:

Mọi sự vât, hiệ n tượng đều bao hàm mâu thuẫn bên trong. Mỗi sự vậ t, hiệ n

tượng đều là  thống nhất của các măt, các thuộ c tính, các khuynh hướng đối lậ p

nhau. Chính sự đấu  tranh của các măt đối lậ p đó làm cho sự vậ t, hiệ n tượng vậ

n độ ng, phát triển.

- Phân tích nôi dung quy luậ t:

1. Mâu thu n l

愃

hiên tưng kh

愃

Āch quan v

愃

ph  bi Ān.

- “Măt đối lậ p”?

Măt đối lậ p là những mặ t có khuynh hướng thay đổi, phát triển chống đối nhau,

trái  ngược nhau trong môt chỉnh thể làm nên sự vậ t hiệ n tượng.

lOMoARcPSD|41967345

Mỗi sự vât, hiệ n tượng có thể có nhiều yếu tố, nhiều mặ t,.. cấu thành, nhưng có hai

mặ t  đối lâp cơ bản thống nhất với nhau quyết định kết cấu tạo thành sự vậ t, hiệ

n tượng. -“Mâu thuẫn”?

“Mâu thuẫn” là khái niêm để chỉ sự liệ n hệ và tác độ ng lẫn nhau của các mặ

t đối lậ p  trong môt sự vậ t, hiệ n tượng nhất định.

Mâu thuẫn là hiên tượng khách quan, vì mâu thuẫn tồn tại trong bản thân sự vậ t, hiệ

n  tượng.

Mâu thuẫn tồn tại phổ biến trong tự nhiên, xã hôi và tư duy (mâu thuẫn trong tư duy là sự

phản ánh mâu thuẫn của hiên thực khách quan).

2. Mâu thu n l môt chnh th , trong đ

漃

Ā hai m t đ Āi l p va

th Āng nh Āt va đ Āu tran vi nhau.

- Trong môt mâu thuẫn, hai mặ t đối lậ p vừa có quan hệ thống nhất

với nhau, vừa đấu  tranh lẫn nhau.

- Khái niêm “thống nhất” trong quy luậ t biểu hiệ n: Các mặ t đối lậ

p liên hệ ràng buộ c với  nhau, quy định lẫn nhau và làm tiền đề tồn tại

của nhau.

Khái niêm “thống nhất” trong quy luậ t này còn được hiểu là sự “đồng nhất”, nghĩa là 

cũng thừa nhân trạng thái ổn định của mối liên hệ của các mặ t đối lậ p.

Đồng thời cũng  thừa nhân sự chuyển hóa lẫn nhau của các mặ t đối lậ p.

- Khái niêm “đấu tranh” của các mặ t đối lậ p có nghĩa là các mặ t đối lậ

p bài trừ lẫn nhau,  phủ định lẫn nhau. Sự đấu tranh của các măt đối lậ p là

mộ t quá trình phức tạp. Quá trình  đó có thể chia ra nhiều giai đoạn. Mỗi giai đoạn lại

có những đăc điểm riêng của nó.  (Xem S.1)

Hê thống sự vậ t, hiện tượng mớị

Sự vât, hiện tượng (hệ thống cũ)

S.1 Quá tr

椃

nh phát triển của môt mâu thu n.

- Về mối quan hê giữa thống nhất và đấu tranh của các mặ t đối lậ p,

Lênin viết: “Sự thống



nhất (phù hợp, đồng nhất, tác dụng ngang nhau) của các măt đối lậ

p là có điều kiệ n, tạm  thời, thoáng qua, tương đối. Sự đấu tranh của các măt

đối lậ p bài trừ lẫn nhau là tuyệ t đối, cũng như sự phát triển sự vân độ ng là tuyệ

t đối” (V.I.Lênin toàn tậ p, T.29, Nxb Tiến bộ ,  Mátxcơva, 1981, tr.379 -

380). Sự thống nhất của các măt đối lậ p có tính chất tạm thời,  thoáng qua, tương đối,

cũng như trạng thái đứng im của sự vât, bởi vì mọi sự vậ t, hiệ n  tượng cụ thể đều

có quá trình phát sinh, phát triển và tiêu vong để nhường chỗ cho các sự vât, hiệ n

tượng khác cao hơn, hoàn thiệ n hơn, mới hơn về chất ra đời.

lOMoARcPSD|41967345

Đấu tranh của các măt đối lậ p là tuyệ t đối vì: trong mọi sự vậ t hiệ n

tượng đều có mâu  thuẫn và mâu thuẫn quán xuyến từ đầu đến cuối quá trình phát triển

của sự vât. Tính tuyệ  đối của sự đấu tranh của các măt đối lậ p nói lên sự vậ

n độ ng, sự biến đổi liên tục của sự  vât, hiệ n tượng. Đấu tranh của các mặ t đối

lậ p là điều kiệ n quan trọng nhất, có tính quyết  định đối với sự chuyển hóa của các

măt đối lậ p.

- Đấu tranh của các măt đối lậ p là nguồn gốc, độ ng lực bên trong của sự vậ

n độ ng và phá triển của sự vât, hiệ n tượng.

3. S chuy n hĀa ca c

愃

Āc măt đ Āi l p.

- Sự chuyển hóa của các măt đối lậ p là kết quả của quá trình đấu tranh của các mặ

t đối  lâp.

- Sự chuyển hóa của các măt đối lậ p được thực hiệ n ở giai đoạn chín muồi

của mâu  thuẫn. Sự chuyển hóa diễn ra dưới nhiều hình thức và tùy thuôc vào những điều

kiệ n cụ  thể.

Hai hình thức khái quát nhất của sự chuyển hóa là:

+ Các măt đối lậ p chuyển sang mặt đối lập của chính mình.

+ Các măt đối lậ p cũ bị xóa bỏ và hình thành các mặt đối lập mới trong sự vật mới.

4. Phân lo

愃⌀

i mâu thu n

Thế giới phong phú, đa dạng và phức tạp, nhưng nhìn chung có 4 loại mâu thuẫn cơ bản:

Mâu thuẫn bên trong và mâu thuẫn bên ngoài: Mâu thuẫn bên trong là mâu thuẫn giữa

các măt, các yếu tố, các thuộ c tính, các quá trình cấu thành nên sự vậ t, hiệ n

tượng. Mâu  thuẫn này giữ vai trò quyết định sự vân độ ng, phát triển của sự vậ t hiệ

n tượng. Mâu thuẫ bên ngoài là mâu thuẫn giữa các sự vât hiệ n tượng, hoặ c giữa

các mặ t, các yếu tố, các  thuôc tính, các quá trình giữa sự vậ t, hiệ n tượng với

nhau. Mâu thuẫn này không giữ vai  trò quyết định sự vân độ ng, phát triển của sự vậ

t, hiệ n tượng. Nó chỉ có tác dụng ảnh  hưởng khi liên hê được với mâu thuẫn bên trong.

Mâu thuẫn cơ bản và mâu thuẫn không cơ bản: Mâu thuẫn cơ bản là mâu thuẫn phát sinh,

hình thành, tồn tại cùng sự phát sinh, hình thành, tồn tại của vât, hiệ n tượng và giữ vai

trò



quyết định sự vân độ ng, phát triển của sự vậ t hiệ n tượng. Mâu thuẫn không

cơ bản là mâụ thuẫn phát sinh, hình thành, tồn tại cùng sự phát sinh, hình thành, tồn tại

của vât, hiệ n  tượng và không giữ vai trò quyết định mà chỉ ảnh hưởng nhất định đến

sự vân độ ng, phát  triển của sự vât hiệ n tượng.

Mâu thuẫn chủ yếu và mâu thuẫn không chủ yếu: Mâu thuẫn chủ yếu là mâu thuẫn nổi

lên hàng đầu và giữ vai trò quyết định sự vân độ ng, phát triển của sự vậ t hiệ n

tượng ở  mỗi giai đoạn phát triển. Mâu thuẫn không chủ yếu là mâu thuẫn phát sinh và

không giữ vai trò quyết định nhưng gây ảnh hưởng nhất định đến sự vân độ ng, phát triển

của sự vậ t  hiên tượng ở mỗi giai đoạn phát triển.

Mâu thuẫn đối kháng và mâu thuẫn không đối kháng (loại mâu thuẫn này chỉ có trong

lĩnh vực đời sống xã hôi): Mâu thuẫn đối kháng là mâu thuẫn giữa các giai cấp có lợi ích 

cơ bản đối lâp nhau. Mâu thuẫn này chỉ được giải quyết thông qua cách mạng xã hộ

i.  Mâu thuẫn không đối kháng là mâu thuẫn giữa các giai tầng có lợi ích cơ bản không

đối lâp nhau. Mâu thuẫn này được giải quyết bằng phương pháp hòa bình thông qua giáo

dục  và đổi mới xã hôi.

lOMoARcPSD|41967345

II.

夃

Ā ngha phương ph

愃

Āp luân:

- Quy luât mâu thuẫn đem lại phương pháp khoa học cho việ c xem xét và giải

quyết các  vấn đề: phương pháp phân tích và giải quyết mâu thuẫn.

- Phải thừa nhân tính khách quan của mâu thuẫn. Yêu cầu này đòi hỏi chúng ta,

muốn  nắm được bản chất của sự vât, hiệ n tượng cần phải biết phân tích các mặ t đối

lậ p của mâụ thuẫn.

- Phải biết phân tích cụ thể môt mâu thuẫn cụ thể và phải có biệ n pháp cụ thể để

giải  quyết đối với từng loại mâu thuẫn.

- Phải nắm vững nguyên tắc giải quyết mâu thuẫn: Bất kỳ mâu thuẫn nào, bất kỳ

giai đoạn nào của mâu thuẫn, cũng chỉ được giải quyết bằng con đường đấu tranh giữa

các măt đối lậ p, chứ không phải bằng con đường điều hòa giữa chúng.

Ví dụ minh họa các mặt đối lập để phát triển trong tự nhiên xã hội và tư duy Quang hợp

và hô hấp của giới thực vật

người sử dụng lao động và người lao động trong các hoạt động sản xuất

Quan điểm duy tâm và duy vật trong triết học

Vận dụng quy luật giải quyết mâu thuẫn cá nhân và lợi ích tập thể

Câu 5: Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận thức

a. Ph愃⌀ m trù thc tiễn

Thực tiễn là toàn bộ hoạt động vật chất có mục đích mang tính lịch sử - xã hội của

con người nhằm cải biến tự nhiên và xã hội, chứ không phải hoạt động bản năng của loài

người. Thông qua thực tiễn cải tạo tự nhiên, cải tạo xã hội cải tạo chính bản thân con người

- Đặc trưng của hoạt động thực tiễn là hoạt động vật chất, là phương thức tồn tại cơ

bản, phổ biến của con người và xã hội, là hoạt động có tính mục đích nhằm cải tạo tự

nhiên và xã hội.

- Thực tiễn là hoạt động vật chất cảm tính, đó là hoạt động mang tính tất yếu khách

quan, con người sử dụng công cụ lao động, lực lượng sản xuất vật chất để tác động vào

đối tượng vật chất ->> làm biến đổi để thỏa mãn nhu cầu sinh tồn của con người và xã

hội loài người.

VD: hoạt động lao động sản xuất nông nghiệp tạo ra lương thực thực phẩm ,..

-Thực tiễn là hoạt động có mục , nhằm cải tạo tự nhiên và xã hội phục vụ con người VD:

hoạt động xây nhà ở, đấu tranh để xóa bỏ áp bức bóc lột ,.. Là hoạt động có mục đích của

con người ( con người là động vật có ý thức, có tư duy sáng tạo , chứ không phải hoạt

động bản năng của loài vật)

- Thực tiễn mang tính lịch sử xã hội: hoạt động thực tiễn là hoạt động con người ,

diễn ra trong xã hội với sự tham gia của đông đảo người , trải qua giai đoạn lịch sử nhất

định, bị giới hạn bởi điều kiện lịch sử- cụ thể nhất định .

Vd: cùng là sản xuất lương thực , thực phẩm để nuôi sống con người nhưng mỗi

giai đoạn thời kỳ có công cụ sản xuất , phương thức cacnh tác, quản lý khác nhau,

từ đồ đá, đồng,sắt

=>> Thực tiễn là hoạt động đặc trưng bản chất của con người

- Các hình thức của thực tiễn:

lOMoARcPSD|41967345

+ Hoạt động sản xuất vật chất : là hoạt động mà trong đó con người sử dụng những công

cụ lao động tác động vào giới tự nhiên để tạo ra những của cải và các điều kiện thiết yếu

nhằm duy trì sự tồn tại và phát triển của mình và xã hội. Hoạt động sản xuất vật chất là

cở sở quan trọng quyết định các hoạt động khác

+ Hoạt động chính trị - xã hội: là hoạt động của các tổ chức cộng đồng người khác nhau

trong xã hội nhằm cải biến những mỗi quan hệ xã hội để thúc đẩy xã hội phát triển. Trong

hoạt động động chính trị xã hội có nhiều hoạt động như xóa đói giảm nghèo, hoạt động

tạo công ăn việc,.. nhưng hoạt động đấu tranh giai cấp là cao nhất, tại sao như vậy, bởi vi

thông qua đấu tranh giai câp đỉnh cao của nó sẽ dẫn đến cách mạng xã hồi, sau đó dẫn

đến một chế độ xã hội mới tiền bộ hơn chế độ xã hội cũ, nó thay đổi toàn mặt từ kinht ế ,

chính trị , xã hội, tức là thay đổi về chất của một xã hội .

VD: ra đời chủ nghĩa Mác lenin do sự phát triển kinh tế trong chủ nghĩa tư bản đặc biệt là

sự trường thành của phong trào công nhân và tiên đề lý luận và khoa học tự triên

+ Hoạt độn thực nghiệm khoa học : nhiều bản nghĩ rằng nó là nghiên cứu khoa học, thực

chất nó không phải, nghiên cứu khoa học thuộc về hoạt động tinh thần, còn thực nghiệm

hoạt nó kiểm tra các kết qua của nghiên cứu khoa học rồi ứng dụng triển khái, thực

nghiệm là hoạt động được tiến hành trong những điều kiện do con người tạo ra gần

giống, giống hoặc lặp lại những trạng thái của tự nhiên và xã hội nhằm xác định các quy

luật biến đổi và phát triển của đối tượng nghiên cứu.

Nhận thức được hiểu theo 2 nghĩa:

+ khả năng nhận biết của con ng

+ để chỉ 1 trong những hoạt động của con người nhằm hình thành nên ý thức tri thức.

Nhận thức là quá trình phản ánh tích cực tự gaics sáng tạo thế giới khách quan vào bộ óc

con người trên cơ sở thực tiễn nhằm sáng tạo ra những tri thức về thế giới khách quan

Vd: hiện nay cuộc cách mang công nghệ 4.0 đang diễn ra rất mạnh mẽ, vai trò thực

nghiệm khoa rất quan trọng, cho nên cuộc cách mạng khoa học công nghệ, nghiên cứu,

cho nên những phát minh sáng chế được ứng dụng triển khai trở thành quy trình sản xuất

mới công nghệ mới công cụ mới được áp dụng các quá trình sản xuất, nhiều nước đang

chuyển sang nền kinh tế tri thức, đặc biệt là nước phát triển,muốn đạt được năng suất,

chất lượng cao thì trong quá trình sản xuất, thực tiễn đời sống phải được ứng dụng khoa

học. Những nước có nền kinh tế tri thức có hàm lượng chất xám rất cao.

???( c漃Ā thể là câu hỏi thêm) Trong ba hình thức hoạt động thực tiễn cơ bản trên,

mỗi hoạt động có vai trò khác nhau, nhưng hoạt động sản xuất vật chất là cơ bản nhất,

quan trọng nhất. Vì không có sản xuất vật chất, con người và xã hội loài người không

thể tổn tại và phát triển. Sản xuất vật chất còn là cơ sở cho sự tồn tại của của các hình

thức thực tiễn khác cũng như tất cả các hoạt động sống khác của con người. b. Vai trò

của thc tiễn đối vi nhận thức

- Thực tiễn là cơ sở của nhận thức: Thực tiễn cung cấp những tài liệu, chất liệu cho

nhận thức của con người. qua hoạt động thức tiễn con người nhận thức được sự vật hiện

tượng hình thành nên tri thức về nó, thực tiễn hiện thực hóa các giác quan tạo ra công cụ

hỗ trợ cho các giác quan con người, con người muốn nối dài các giác quan phải tạo ra các

phương tiện công cụ để hỗ trợ các giác quan con người như là máy tính, kính hiển vi,….

- Thực tiễn là động lực của nhận thức: Thực tiễn luôn đề ra nhu cầu, nhiệm vụ và

phương hướng phát triển của nhận thức; rèn luyện các giác quan của con người ngày

lOMoARcPSD|41967345

càng tỉnh tế hơn, hoàn thiện hơn, công cụ nhận thức ngày càng tinh vi, hiện đại làm cho

năng lực tư duy ngày cảng phát triển.

VD: những nhà khoa học nông dân chế tạo ra các máy móc, như máy bốc lạc bẻ ngô

chính thông hoạt động thực tiễn mới biết được bẻ ngô , bóc lạc nó lâu như thế nào, nó

đau như thế nào, và người ta muốn tìm cách để giải phóng sức lao động của con người,

người ta mới tạo ra máy móc.

Con người gặp khó khăn thực tiễn buộc phải giải đáp được nó đó là nguyên nhân thúc

đẩy con người.

VD: covid 19 đó là vấn đề thực tiễn để con người chắc chắn phải tìm ra được nguyên

nhân , tìm được phương thuốc, tìm ra được cách phòng, cách trị, nó buộc côn người phải

phải phát triển

Thực tiễn là mục đích của nhận thức: nhận thức đề cải biến thể giới khách quan, cải biến

xã hội, vì nhu cầu của con người. Vì vậy, nhận thức từ thực tiễn mà ra, phải quay về phục

vụ thực tiễn. Tri thức chỉ có ý nghĩa khi nó được áp đụng vào đời sống thực tiễn một cách

trực tiếp hay gián tiếp để phục vụ con người.

VD nhận thức những vấn đề tiêu cục xã hội như bất bình đẳng ,tham ô ,hối lộ,…, tệ nạn

xã hội, chúng ta nhận thức để cải tạo nó để thế giới này tốt hơn. Nhân thức để cải tạo tự

nhiên xã hội, cải tạo chính bản thân con người…

- Nhận thức để giải quyết các vấn đề bức xúc được đặt ra như dịch tả lợn châu phi,lở

mồm long móng..

- Thực tiễn là tiêu chuẩn để kiểm tra chân lý: Thực tiễn có tính tất yếu, khách quan, nên

nó đóng vai trò là tiêu chuẩn để kiểm nghiệm chân lý.Thực tiễn là thước đo giá trị của

những tri thức con người đạt được trong quá trình nhận thức, đồng thời thực tiễn không

ngững bổ sung, điều chỉnh, sửa chữa phát triển và hoàn thiện nhận thức,..

- Nguyên tắc thc tiễn trong nhận thức và ho愃⌀ t động thc tiễn.

+ Cần phải quán triệt quan điểm thực tiễn trong hoạt động của con người. Nếu rời xa thực

tiễn sẽ dẫn đến bệnh chủ quan, duy ý chí, giáo điều, máy móc, quan liêu. Bệnh giáo điều

là khuynh hướng tư tưởng và hành động cường điệu lý luận coi nhẹ thực tiễn, tách lý luận

khỏi thực tiễn, thiếu quan điểm lịch sử - cụ thể.

+ Cần tránh tuyệt đối hóa thực tiễn coi thường lý luận sẽ dẫn đến căn bệnh kinh nghiệm

chủ nghĩa, lười biếng, không chịu học tập lý luận, không phát huy được tính định hướng,

dẫn dắt, soi đường của lý luận.

+ Quan điểm thống nhất giữa lý luận và thực tiễn yêu cầu việc nhận thức phải xuất phát

từ thực tiễn, dựa trên cơ sở thực tiễn, đi sâu vào thực tiễn, phải coi trọng tổng kết thực

tiễn,

để bổ sung, hoàn thiện, phát triển nhận thức, lý luận cũng như chủ trương, đường lối,

chính sách. Trong hoạt động của con người, việc nghiên cứu lý luận phải liên hệ với thực

tiễn, học đi đôi với hành.

#VD: Năm 1930: Bác Hồ đưa ra cương lĩnh của Đảng Cộng sản, Trần Phú lên Tổng Bí

thư không đi theo đường lối của Bác nên đã thất bại.

Năm 1941: Quay lại với đường lối của Bác, vì đường lối của bác đưa ra là đúng đắn gắn

liền giữa nhận thức và thực tiễn lúc bấy giờ.

lOMoARcPSD|41967345

Cần làm gì để nâng cao trình độ năng lực nhận thức của mình

I. Đặt vấn đề

Trong công cuộc hội nhập và đua tranh toàn cầu của người Việt Nam, có lẽ điều mà chúng

ta cần hội nhập đầu tiên và mạnh mẽ nhất, đó là hội nhập về tri thức. Và trong công cuộc

hội nhập về tri thức ấy, lĩnh vực cần phải hội nhập trước nhất và quyết liệt nhất chính là

lĩnh vực giáo dục.

Thực tiễn cho thấy, muốn có một nước Việt Nam mới, một nước Việt Nam thịnh vượng và

văn minh, thì phải có những con người Việt Nam mới, những con người được nuôi dưỡng

tâm hồn, được khai sáng trí tuệ và rèn luyện thể chất tốt. Điều này chỉ có thể có được khi

chúng ta có một nền giáo dục mới, một nền giáo dục hội nhập và sánh vai với thế giới.

Muốn có một nền giáo dục như vậy, phải dựa và nhiều yếu tố, một trong những yếu tố đầu

tiên và không thể thiếu đó là phải có tư duy mới, tầm nhìn mới, tri thức mới cho giáo dục.

Để đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa- hiện đại hóa trong bối cảnh cách mạng công nghiệp

4.0, cần có một nguồn nhân lực phát triển ở trình độ cao, luôn luôn đổi mới, cập nhật kỹ

thuật cao, có phong cách sống mới: năng động, khả năng thích nghi cao và sáng tạo. Những

điều đó chỉ có thể thực hiện được trong một xã hội mà ở đó mọi công dân luôn được tạo

điều kiện học tập thường xuyên, liên tục nhằm không ngừng nâng cao trình độ nghề nghiệp

và khả năng hội nhập với xã hội ngày càng văn minh, hiện đại. Một trong những con đường

quan trọng nhất nâng cao trình độ bản thân là con đường phát triển nhận thức của sinh viên

của chúng ta. Thực tiễn hiện nay cần có khả năng nhận thức cao, có nhận thức đúng ta mới

xác định đúng bản chất của vấn đề từ đo sphanr ánh một cách tích cực sáng tạo, là những

nhà tri thức của Đất Nước

Không phải ai là toàn diện cho nên hãy tự nhận thức mình, biết được điểm mạnh điểm yếu

của bản thân. Chỉ khi biết điểm mạnh sẽ cho phép bạn tận dụng và phát huy tối đa lợi thế

của mình, khám phá sức mạnh tiềm năng của bản thân, vận dụng nó vào thực tiễn khai thác

bản thân Tiếp đến, hiểu được đâu là điểm yếu sẽ là cơ hội để bạn cải thiện những khuyết

điểm đang kìm hãm bạn, người mà biết nhìn nhận, xác định khắc phục điểm yếu của mình

đo sẽ là con người thành công trong tương, nếu cứ nghĩ mình number 1 thì chắc chắn con

người ấy sẽ thật bại đơn giản là vì không ai là hoàn hảo, không ai là tuyệt vời kể cả những

nhà triết gia lỗi lạc của thời đại như Mác, ông cũng thường hay uống rượu đó thôi. Hiều

quả của việc liệt kê điểm mạnh điểm yếu sẽ giúp bạn biết được mình đang ở vị trí nào, tại

sao bạn lại thất bại hay thành công trong cuộc sống lẫn công việc, cũng như cho phép bản

thân thay đổi và tự tin hơn trong việc thể hiện mình. Bản thân em thì cũng có rất nhiều

điểm yếu, em thiếu sự tin, thiếu mối quan, thường hay chủ quan gây nên sơ suất,… và thế

nên em cũng cố gắng hơn để khắc phục điểm yếu ấy, nó sẽ là quá trình dài như em tham

gia vào các hoạt động của trường, không chỉ học trên trường mà em còn học ngoài xã hội,

cố gắng giao tiếp với người xung quanh,…Trong quá trình đánh giá bản thân đó em cố

gắng nhìn nhận mọi khía cạnh mà không phán xét hay đưa ra bất kỳ nhận xét mang tính

chủ quan nào.

Tìm hiểu về động lực của bản thân cũng là một cách tốt để phát triển khả năng nhận

thức của bản thân. Như khi em có động lực em sẽ cố gắng tìm hiểu và nhận thức về nó, nó

giống như một dolphin thôi thúc bạn nỗ lực vượt qua mỗi khó khăn tiếp tục được mục tiêu

của mình và kiên định trên con đường em đã chọn. Động lực giúp em có nhận thức đúng

đắn, chính xác vấn đề vì nếu không có động lực bạn có thể như một người sống không có

nguyên tắc, ban ngày thì ngủ tới trưa, suốt ngày cứ bấm điện thoạt, lướt facebook làm cho

viện nhận thức sai, khi đó bạn cứ nghĩ việc làm rảnh rỗi như chơi game ngày này của mình

là đúng, không sao cả tại đâu có việc gì làm đó là sai lầm do việc không có động lực, không

lOMoARcPSD|41967345

thúc đẩy thực hiện mục tiêu mỗi ngày, sống cứ như con robot sống qua ngày này như này,

sống một cách không có sáng tạo. Vì vậy động lực là một yếu tố thúc đẩy nhận thức làm

cho việc nhận thức đúng đắn theo đuổi mục tiêu của bản thân.

Em đã từng nhìn thấy một bạn chỉ vì đánh rơi đồng xu mà gần như tức giận, em nghĩ

bạn đó có vấn đề về nhạn thức, căn bản là bạn ấy không biết tiết chế cảm xúc của bản thân,

đó là kết quả dài của việc không quan tâm và nuôi dưỡng đến cảm xúc cũng như là những

phản ứng tự nhiên của mình trước mọi hoàn cảnh . Khi bạn chú tâm đến cảm xúc của chính

mình, bạn sẽ hiểu được tại sao mình lại cảm thấy như vậy và lần tới mình nên làm gì để

khắc phục điều này. Trên thực tế, kỹ năng kiểm soát cảm xúc sẽ giúp bạn có cuộc sống tốt

hơn chẳng hạn như trở một người giao tiếp tốt và khôn ngoan hơn trong việc ra quyết định.

Kỹ năng tập viết nhật ký

Đây là một kỹ thuật rất đơn giản và dễ dàng mà bạn có thể luyện tập để phát triển khả

năng tự nhận thức bản thân. Viết nhật ký sẽ giúp bạn phơi bày những suy nghĩ, cảm xúc

và ý tưởng chân thật nhất lên trang giấy. Cuốn nhật ký này sẽ trở thành nơi lưu giữ những

hồi ức quan trọng, cũng như trở thanh một nhân chứng theo dõi quá trình trưởng thành

của bạn. Hãy cố gắng viết nhật ký ít nhất một lần mỗi ngày.

Và để phát triển kỹ năng nhận thức của bản thân một cách tốt chúng ta phải gắn

liền với thực tiễn. Vì thực tiễn là toàn bộ hoạt động vật chất có mục đích mang tích lịch

sử

Nhận thức là 1 quá trình từ thấp đến cao, ko có cái gì con người không nhận thức được

mà chỉ có những cái mà con người chưa nhận thcuws được mà thôi - Liên hệ thực thực

tiễn hiện nay ở Việt Nam.

Từ lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin và từ kinh nghiệm thành công,

thất bại trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam đã

rút ra bài học quan trọng là: “Mọi chủ trương của Đảng phải xuất phát từ

thực tế, tôn trọng qui luật hiện thực khách quan”.

Nguyên tắc này đòi hỏi chúng ta trong nhận thức và hành động phải

xuất phát từ bản thân sự vật, từ hiện thực khách quan, phản ánh sự vật

đúng với những gì vốn có của nó, không lấy ý muốn chủ quan của mình

làm chính sách, không lấy ý chí chủ quan áp đặt cho thực tế, phải tôn trọng

sự thật, tránh thái độ chủ quan nóng vội, phiến diện, định kiến… Yêu cầu

của nguyên tác tính khách quan còn đòi hỏi phải tôn trọng và hành động

theo qui luật khách quan.

Đất nước ta đang bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa và

hiện đại hóa. Đảnh chủ trương: “Huy động ngày càng cao mọi nguồn lực

cả trong và ngoài nước, đ8ạ biệt là nguồn lực của dân vào công cuộc phát

triển đất nước”. Đó là chính sách chiến lược về con người, về phát triển

giáo dục và đào tạo...

lOMoARcPSD|41967345

Vì vậy, phải “Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng

phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới,

sớm đưa đất nước ra khỏi tình trạng kém phát triển, thực hiện

lOMoARcPSD|41967345

mục tiêu: “dân giàu, nước mạnh xã hội công bằng, dân chủa và văn minh”.

Liên hệ thực tiễn đến bản thân trong quá trình học tập

Câu 6: Mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Vận dụng quy luật quan

hệ sản xuất phù hợp trình độ phát triển của lực lượng sản xuất trong đổi mới kinh tế ở

việt nam hiện nay.

Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với sự phát triển của lưc lượng sản xuất là quy cơ bản

nhất của lịch sử xã hội, tri phối sự vận động phát triển của xã hội

Nội dung: LLSX và QHSX nó là 2 mặt của một phương thức sản xuất, nó tác động biện

chứng lẫn nhau trong đó LLSX quyết đinh QHXZ, QHSX tác động trở lại LLSX Các

khái niệm:

Lc lượng sản xuất (con ng vs t nhiên): là tổng hợp các yếu tố vật chất và tinh thần

tạo thành sức mạnh thực tiễn cải biến thế giới tự nhiên theo nhu cầu sinh tồn, phát triển

của con người.

Trong llsx có sự kết hợp của 2 yếu tố cơ bản là người lao động với tư liệu sản xuất

để tạo ra sức sản xuất và năng lực thực tiễn để làm biến đổi các đối tượng vật chất của

giới tự nhiên theo nhu cầu của con người. Chúng có quan hệ hữu cơ với nhau trong đó

yếu tố con người giữ vị trí hàng đầu, TLSX đóng vai trò rất quan trọng.

Trong giai đoạn hiện nay khoa học đã trở thành llsx trực tiếp. Khoa học sản xuất

ra của cải đặc biệt hàng hóa đặc biệt. Kích thích sự phát triển làm chủ năng lực sx của

con ng. Kịp thời giải quyết những mâu thuẫn, yêu cầu SX đặt ra.

Tư liệu sản xuất gồm tư liệu lao động và đối tượng lao động, trong tư liệu lao

động có công cụ lao động là các phương tiện lao động khác. Đối tượng có cái là có sẵn tự

nhiên con người chỉ cần qua sơ chế thôi đã có thể sử dụng được .VD: cá trong tự nhiên

con người chỉ cần sơ chế thôi đã ăn được rồi . CÓ cái là nhân tạo mà có. Trong tư liệu sản

xuất yếu tố thường xuyên biến đổi, yếu tố cách mạng đó chính là công cụ lao động, đó là

vì nhu cầu con người không đứng yên một chỗ, nhu cầu ngày càng tằng lên, tốt hơn, ngon

hơn,.. và dể thỏa mãn nhu cầu đó, con người phải tiến hành cách mạng công cụ lao động,

để chuyển sang công nghệ mới, quy trình mình, và đương nhiên năng suất lao động tăng

lên, cuối cùng nó sẽ giải phòng được sức lao động con người. Cho nên công cụ lao động

rất quan trọng.

Công nghệ việt nam như thế nào so với thế giới, lạc hậu, nguyên nhân vì sao

Người lao động triết học người ta nhần mạnh đến nhiều tiêu chí trình độ , tri

thức , kinh nghiệm, kỹ năng lao động, và đặc trong điều kiều cách mạng công nghệ 4.0

nền kinh tế tri thức đang được hành động phải cso năng lực sáng tạo. Một số vấn đề nữa

là phẩm chất trình độ, đạo đức nghề nghiệp, ý thức tổ chức, tính kỹ luật,…đồng thời đã là

người lao động Việt Nam phải tuân theo đường lỗi chủ trương của đảng, chính sách pháp

lOMoARcPSD|41967345

luật của nhà nước. người lao động chính là yếu tố quyết định nhất quan trọng nhất trong

lực lượng sản xuất. Liên hệ đến Việt Nam, ng lao động vn như thế nào, bao nhiều phần

trăm lao động đã qua đào tạo ( gần 80 % ll lao động chưa qua đào tạo) sản xuất kinh

doanh chỉ dựa vào kinh nghiệm trong lĩnh vực nông thôn, người nông dân đã qua đào tạo

rất thấp, có câu rất hay “ kinh nghiệm kết thúc ở đâu lý luận phải bắt đầu ở đó”. Tại sao

chúng ta thất bại nhiều lân, cứ được mùa sẽ mất giá, tính tự phát tcuar người nông dân

quá lớn, tổ chức thực hiện rất hạn chế, hiểu biết ng nông dân về thị trường cong nhiều

hạn chế. Là sinh iên chúng ta nên đáp ứng được nhà nước đang cần j, nhà nucows cần cái

j, cơ quan đoàn thể cần cái gì, xu thể phát triển thế giới việt nam, chuẩn bị hành trang cho

mình để có cơ hội phát triển , chúng ta bổ sung vào đội ngủ thất nghiêm,hoặc làm ngành

nghề không xứng đáng với với những gì được đạo tạo ở đại học. Xã hội này , có người

làm không hết việc, có người thì không có việc để làm, cho nên thực chất bây giờ xã hội

thừa ai, thauwf những người như thế nào, đất nước này còn thiếu rất nhiều những chủ

doanh nghiệp giởi, có tinh thần dân tộc, chúng ta là đội ngũ tương lai

Quan hệ sản xuất (con ng vs con ng): là tổng hợp các quan hệ kinh tế - vật chất giữa

người với người trong quá trình sản xuất vật chất.

- QHSX kết cấu gồm có ba mặt: quan hệ sở hữu đối với TLSX, quan hệ tổ chức, quản lí

sản xuất và quan hệ phân phối kết quả sản xuất. Ba mặt quan hệ này thống nhất với nhau,

mỗi mặt đều có tác động kích thích , thúc đẩy hoặc cản trở, kìm hãm những mặt khác.

Trong đó, quan hệ sở hữu đối với TLSX đóng vai trò quyết định hai mặt kia.

Tạp dodoanf nào giai cấp nào nắm giữ tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội, nó quyêt định

quan hệ tổ chức quản lý sản xuất và phân phối sản phẩm đồng thời nó quyết định tất cả

quan hệ khác, như quan hệ chính trị dân tộc pháp luật,

Quan hệ giữa người là quan hệ bình đẳng, bình đẳng về kinh tế, sản xuât,

=> QHSX mang tính khách quan, nó được hình thành trong quá trình phát triển lịch sử

không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người. QHSX là quan hệ cơ bản quyết

định tất cả các quan hệ xã hội khác của con người.

*Mối quan hệ giữa LLSX và QHSX là mối quan hệ thống nhất biện chứng, trong

đ漃Ā LLSX quyết đ椃⌀ nh QHSX và QHSX tác động ngược trở l愃⌀ i LLSX.

-Vai trò quyết định của LLSX đối với sự hình thành và biến đổi của QHSX:

+Vì sao LLSX quyết dịnh QHSX? Bởi vì LLSX là nội dung của quá trình sx và nó có

tính năng động, cách mạng và thường xuyên phát triển. Trong LLSX có công cụ lao động

và con người, công cụ lao động là yếu tố động thường xuyên biến đổi và khi nó biến đổi

nó cách mạng nó yêu cầu người sử dụng công cụ lao động phải có năng lực sáng tạo, kinh

nghiệm, phẩm chất. Như là hiện nay sản xuất yêu cầu về trí tuệ hơn là lao động chân tay.

+ LLSX quyết định sự ra đời của QHXS mới, nó quyết định nội dung, tính chất của quan

hệ sản xuất, cho nên nguyên nhân sâu xa của sự vận động biến đổi của các xã hội, của các

chế độ xã hội, của các hình thái kinh tế xã hội, cuối cùng cũng là do sự biến đổi của lực

lượng sản xuất và lực lượng sản xuất nó biển đổi nó đòi hỏi quan hệ sx cũng thay đổi

theo sao cho phù hợp với nội dung.

VD: liên hệ đến việt nam trong thời kỳ quá độ lên cnxh bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa

+ LLSX và QHSX nó đi từ phù hợp rồi phát triển thành không phù hợp rồi trở lại thành

lOMoARcPSD|41967345

phù hợp rồi nó không dừng lại nó tiếp tục trở thành không phù hợp, cho nên thực giải

quyết mâu thuẫn giữa một bên là LLSX tiên tiến và một bên là QHSX lỗi thời lạc hậu.

Chính sự vận động nội tại QHSX phù hợp với trình độ phát triển LLSX làm cho các hình

thái kinh tế xã hội thay thế nhau từ thấp đến cao. Để hiểu quy luật này hơn, phải hiểu

được quy luật thống nhất đấu tranh giữa các mặt đối lập, ngay khi nó thống nhất hay là có

sự phù hợp thì nó phát triển các yếu tố không phù hợp rồi dẫn đến không phù hợp. Giải

quyết được mâu thuẫn thúc đẩy phương thức sản xuất thay thế nhau từ thấp đếp cao, vd

từ phương thức cộng sản nguyên thủy, đến phương thức sản xuất chiếm hữu nô lệ, rồi

phương thức sản xuất phong kiến , ptsx tư bản chủ nghĩa, rồi đến phương thức sản xuất

cao hơn là phương thức cộng sản chủ nghĩa.

+ Tương ứng với một trình độ phát triển nhất định của LLSX tất yếu đòi hỏi phải có một

QHSX phù hợp với nó trên cả ba mặt của QHSX đó.

+ Xu hướng của sản xuất vật chất là không ngừng biến đổi và phát triển. Sự biến đổi đó

bao giờ cũng bắt đầu bằng sự biến đổi và phát triển của LLSX mà trước hết là công cụ

lao động. Từ sự biến đổi của LLSX này mà QHSX phải biến đổi cho phù hợp.

+ LLSX thường biến đổi nhanh hơn ( yếu tố người lao động luôn thúc đẩy sự phát triển

của nó), còn QHSX thường biến đổi chậm hơn (vì QHSX bị quy định bởi quan hệ về sở

hữu TLSX bị níu giữ bởi yêu cầu phải bảo đảm lợi ích của giai cấp thống trị hiện đang

nắm giữ quyền sở hữu TLSX.

Do đó, sự phát triển của LLSX khi đạt đến một trình độ nhất định sẽ mâu thuẫn gay gắt

với QHSX hiện có, đòi hỏi tất yếu phải phá bỏ QHSX lỗi thời và thay thế bằng QHSX mới

phù hợp.

- Tác động ngược lại của QHSX đối với LLSX.

+ Vì sao QHSX có thể tác động trở lại LLSX? Vì QHSX chính là hình thức xã hội của

quá trình sản xuất, nó có tính độc lập tương đối và nó ổn định, QHSX phù hợp với trình

độ phát triển LLSX và nó là yêu cầu khách quan của nền sản xuất, bởi vì chỉ có phù hợp

nó mới mở đường thúc đảy các yếu tố LLSX phát triển

+ QHSX quy định mục đích, cách thức sản xuất và cách thức phân phối những lợi ích từ

quá trình sản xuất do đó nó trực tiếp tác động tới thái độ của người lao động, tới năng

suất, chất lượng, hiệu quả của quá trình sản xuất và cải tiến công cụ lao động.

+ Sự tác động của QHSX với LLSX diễn ra theo hai xu hướng:

Một là, Nếu QHSX phù hợp với trình độ của LLSX thì sẽ thúc đẩy LLSX phát triển.

Biểu hiện: năng suất ldd, tr

椃

nh độ llsx, các yếu tố công cụ lao động, tư liệu lao

động như thế nao.

Hai là, Nếu QHSX không phù hợp với trình độ của LLSX thì sẽ kìm hãm sự phát

triển của LLSX.

Biểu hiện: qhsx lạc hậu tức là nó không phù hợp, còn nhiều yếu tố khác, vận dụng ở

việt nam 1986

Quy luật này là quy luật cơ bản , quan trọng tác động tới toàn bộ quá trình lịch sử

nhân loại, ở đó LLSX không ngừng phát triển phá vỡ sự phù hợp về mặt trình độ của

QHSX đối với nó dẫn tới việc phá bỏ QHSX đã lỗi thời thay thế bằng QHSX tiến bộ hơn.

Quá trình đó lặp đi lặp lại làm cho xã hội loài người trải qua những phương thức sản xuất

từ thấp đến cao của các hình thái kinh tế - xã hội.

lOMoARcPSD|41967345

Hoạt động trong xã hội phải tuân theo quy luật, con người tuân theo quy luật, quy

luật không tuân theo ý chủ quan của con người , nó mang tính khách quan.

Ý nghĩa :

Có ý nghĩa phương pháp luận quan trọng.

Là cơ sở khoa học để nhận thức sâu sắc sự đổi mới tư duy kinh tế của Đảng cộng sản Việt

Nam :

- Muốn phát triển kinh tế phải bắt đầu từ phát triển lực lượng sản xuất, trước hết là

phát triển lực lượng lao động và công cụ lao động.

- Muốn xóa bỏ quan hệ sản xuất cũ, thiết lập quan hệ sản xuất mới phải dựa vào

trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, theo tính tất yếu của kinh tế, chống tùy tiện,

chủ quan, duy ý chí.

? Vận dụng quy luật quan hệ sản xuất phù hợp trình độ phát triển của lc

lượng sản xuất trong đổi mi kinh tế ở việt nam hiện nay.

Phát triển người lao động:

-Thứ nhất, là trình độ của người lao động: đã được nâng cao rõ rệt và không ngừng tăng

cao.

+ Người lao động năng động, sáng tạo, cần cù, chịu khó,…kinh nghiệm và kĩ năng lao

động của con người Việt Nam cũng khác nhau: có kinh nghiệm và kĩ năng của người lao

động cơ khí, máy móc, có kinh nghiệm và kĩ năng của người lao động đối với máy móc

hiện đại, tự động hóa,… Từ đó, trình độ tổ chức và phân công lao động, trình độ ứng

dụng khoa học công nghệ vào sản xuất ở Việt nam hiện nay đã có nhiều tiến bộ. Qua đó,

cho thấy trình độ chuyên môn tay nghề của lao động nước ta đang có những chuyển biến

tích cực đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu cũng như đòi hỏi thực tế của nền kinh tế đất

nước ta trong giai đoạn hiện nay.

Phát triển công cụ lao động:

-Thứ hai, là trình độ của tư liệu sản xuất tiến bộ hơn so với thời kì trước đổi mới cụ thể:

+ Công cụ lao động hiện đại hơn với sự đầu tư, mua mới nhiều máy móc, công cụ hiện

đại vào trong quá trình sản xuất góp phần làm cho năng suất lao động tăng cao, giảm bớt

được chi phí sức lao động. Điển hình, trước thời kì đổi mới chúng ta sử dụng trâu, bò để

cày,

máy móc đưa vào sản xuất còn hạn chế và thô sơ. Nhưng đến giai đoạn hiện nay, đã được

thay bằng máy cày,…việc sản xuất đã được trang bị bởi một hệ thống máy móc hiện đại

nhập khẩu từ nước ngoài góp phần làm cho nền kinh tế đất nước phát triển nhanh.

=> Như vậy lực lượng sản xuất của Việt Nam hiện nay là phù hợp với quan hệ sản xuất.

Tạo nên sự thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam đi lên. Tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý

I/2021 ước tính tăng 4,48% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn tốc độ tăng 3,68% của

quý I/2020, cho thấy sự thích nghi, khả năng chống chịu và xu thế phục hồi của nền kinh

tế ngày càng gia tăng. Những thành tựu đạt được là kết quả của con đường đổi mới do

Đảng khởi xướng và lãnh đạo. Nó là kết quả của nhận thức đúng đắn quy luật QHSX phù

hợp với trình độ phát triển LLSX để phát triển kinh tế - xã hội hiện nay.

lOMoARcPSD|41967345

Vận dụng quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản

xuất

Quy luật phổ biến chi phối sự vận động phát triển của loài người trong bất kỳ hình

thức xã hội nào.Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên CNXH chúng ta cũng có những tác

động đến quy luật .Trước năm 1986, chúng ta phải đứng trên nguyên tắc khách quan toàn

diện, đặt mình vào hoàn cảnh đất nước lúc đó để nhìn nhận xác định vấn đề, nếu không

chúng ta sẽ rơi vào bệnh phiến diện , ngụy biện. Sau khi đánh bại giặc Mỹ, một siêu

cường của thế giới , ta vì muốn có ngay XHCN , chúng ta đưa quan hệ sản xuất lên quá

cao.Cụ thể thể hiện ở quan hệ sở hữu có 2 thành phần là sở hữu nhà nước và tập thể.

Thành phần kinh tế gồm có kinh tế quốc doanh và hợp tác xã. Chúng ta không chủ trương

phát triển thành phần kinh tế tư nhân, chúng ta nghĩ rằng thành phần kinh tế tư nhân là

có dâu hiệu của chủ nghĩa tư bản . Trong khi đó , chúng ta vẫn giữ cơ chế kế hoạch hóa,

tập trung quan liêu, bao cấp cái gì cũng là Nhà Nước quản lý và quy định, cơ chế này chỉ

áp dụng thành công ở thời kỳ chiến tranh và đến thời kỳ hòa bình thì nó không đúng.

Chúng ta không theo kinh tế thị trường quy luật thị trường. Người lao động của đất nước

ta thì thụ động, ỷ nại. Quan hệ phân phối chúng ta thực hiện phân phối bình quân, mọi

người bình đẳng như nhau, người siêng năng cũng như người làm biếng, người giỏi cũng

như người dốt, tất cả đều hưởng thành quả lao động như nhau. Chính nguyên tắc này

khôn gkichs thích được tính tích cực sáng tạo của người lao động, kinh tế đất nước rơi

vào trì trệ, khủng hoảng. Nhưng chúng ta nên biết đặt mình vào hoàn cảnh khi ấy để nhìn

nhận, sau khi chúng ta thắng Mỹ thì chúng ta nhìn cuộc đời rất vui tơi , chúng ta muốn

tiến đến CNXH ngay nhưng hoàn cảnh đất nước khi ấy chịu tác động nặng nề bới chiến

tranh, chúng ta bị cắt giảm viện trợ từ các nước XHCN nên phải đặt mình vào hoàn cảnh

khi ấy mà đánh giá, có khi chúng ta ở hoàn cảnh ấy cũng tệ hơn như thế nhiều. Đất Nước

chúng ta từ thời kỳ nửa thuộc địa nửa phong kiên squas độ lên chủ nghĩa xã hooij bỏ qua

thời kỳ tư bản chủ nghĩa nên lực lượng lao động cực kỳ thấp , người lao động bị ảnh

hưởng bởi tư tưởng phong kiến không muốn làm chỉ muốn có ăn , tư liệu lao động thì lạc

hâu, kinh tế xã hội rơi vào trì trệ khủng hoảng , lực lượng sản xuất trình độ sản xuất đưa

lên quá cao mà quan hệ sản xuất không phụ hợp

Từ năm 1986 đến nay, chúng ta với tinh thần nhìn vào sự thật đánh gia sự thật.

Các chủ quan chính sách phải tuân theo thực tế khách quan tuân theo quy luật khách

quan. Trước tiên đẩy mạnh phát triển lực lượng sản xuất , chúng ta thực hiện công nghiệp

hóa hiện đại hóa Đất nước từng bước xây dựng cơ sở vật chất cho chủ nghĩa xã hội.

Chúng ta đẩy mạnh phát triển công cụ lao động trong mọi lĩnh vực và phát triển người lao

động đẩy mạnh , phát triển giao dục đào tạo và khoa học công nghệ . Đảng ta xác định

đầu tư vào giáo dục là đầu tư cho sự phát triển . Chúng ta điều chỉnh quan hệ sản xuất

phù hợp lực lượng sản xuất . Chúng ta có nhiều quan hệ sở hữu như sở hữu toàn dân, cá

nhân và đặc biệt có kinh tế tư nhân. Phát triển kinh tế nhà nước nhiều thành phần và

thành phần kinh tế tư nhân phát triển đang đóng vai trò quan trọng ở nước ta hiện nay.

CHúng ta bỏ tổ chức quản lý là cơ chế tập trung quan liêu bao cấp và ta thực hiện theo

cơ chế thị trường . Về thành phần kinh tế chúng ta thực hiện nhiều hình thức phân phối

do thành phần sở hữu, thnahf phần kinh tế lấy phân phối theo lao động làm cơ sở . Dẫn

đến quann hệ sản xuất phù hợp với LLSX từ đó thúc đẩy nền sản xuất Việt Nam phát

triển theo, thể hiện ở đời sống vật chất được nâng cao hơn, Rõ ràng chúng ta đã làm

đúng quy luật LLSX phù hợp với QHSX đổi mới lấy kinh tế làm trọng tâm , đổi mới trí

tuệ.

lOMoARcPSD|41967345

Vận dụng quy luật về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với trình độ phát triển của lực

lượng sản xuất trong công cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay

Theo C.Mác, trong phương thức sản xuất, lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất là

hai mặt có mối quan hệ biện chứng với nhau làm cho sản xuất phát triển. Lực lượng sản

xuất là sự thống nhất hữu cơ giữa người lao động với tư liệu sản xuất, trước hết là công cụ

lao động. Con người không thể sản xuất có hiệu quả nếu tiến hành riêng lẻ, mà phải liên

kết, phối hợp với nhau, quan hệ tác động với nhau. Bởi vậy, thiếu một trong hai mối quan

hệ này thì không thể có sản xuất vật chất.

Trong đó, vai trò quyết định thuộc về lực lượng sản xuất. Mỗi loại hình quan hệ sản

xuất được xác lập trên cơ sở thích ứng với một trạng thái, trình độ phát triển nhất định của

lực lượng sản xuất. Khi lực lượng sản xuất biến đổi thì quan hệ sản xuất cũng biến đổi theo,

sự phát triển của lực lượng sản xuất là nguyên nhân sâu xa và là động lực cơ bản thúc đẩy

sự phát triển của lịch sử.

Mặc dù lực lượng sản xuất quyết định quan hệ sản xuất nhưng do quan hệ sản xuất

quy định mục đích của sản xuất, quy định cách thức tổ chức, quản lý, phân công sản xuất,

quy định sự phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ và cơ chế thực hiện lợi ích của con

người vì vậy, tác động đến thái độ của con người trong sản xuất ... từ đó hình thành những

yếu tố, khuynh hướng thúc đẩy hoặc kìm hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất.

Có thể thấy rằng, quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản

xuất là quy luật kinh tế cơ bản, phổ biến, chi phối mọi phương thức sản xuất, không loại

trừ một quốc gia dân tộc nào. Điều đó, đòi hỏi chúng ta muốn phát triển kinh tế đất nước

thì phải nhận thức đúng để hành động phù hợp với quy luật khách quan.

Ở nước ta, trước thời kỳ đổi mới thực hiện cơ chế quản lý kinh tế kế hoạch hoá tập

trung quan liêu, bao cấp. Mặc dù đã huy động được sức người, sức của cho kháng chiến và

phát huy có hiệu quả trong thời kỳ, nhưng kinh tế tăng trưởng chủ yếu theo chiều rộng. Do

không thừa nhận sự tồn tại của nền kinh tế nhiều thành phần, coi cơ chế thị trường chỉ là

thứ yếu bổ sung cho kế hoạch hoá; thủ tiêu cạnh tranh, triệt tiêu động lực kinh tế đối với

người lao động, kìm hãm tiến bộ khoa học, công nghệ… quá nhấn mạnh một chiều cải tạo

quan hệ sản xuất mà không thấy đầy đủ yêu cầu phát triển lực lượng sản xuất, coi nhẹ quan

hệ quản lý, quan hệ phân phối.Trong xác lập quan hệ sản xuất, chúng ta tuyệt đối hoá vai

trò của công hữu, làm cho quan hệ sản xuất chỉ còn tồn tại giản đơn dưới hai hình thức toàn

dân và tập thể;kỳ thị, nóng vội xoá bỏ các thành phần kinh tế phi xã hội chủ nghĩa, không

chấp nhận các hình thức sở hữu hỗn hợp, sở hữu quá độ; xoá bỏ chế độ sở hữu tư nhân một

cách ồ ạt, trong khi nó đang tạo điều kiện cho sự phát triển lực lượng sản xuất. Dẫn đến lực

lượng sản xuất không phát triển, tình trạng trì trệ kéo dài, sản xuất đình đốn, đời sống người

dân gặp nhiều khó khăn. Hạn chế đó, có nhiều nguyên nhân, song nguyên nhân chủ yếu là

chúng ta đã chủ quan, nóng vội, duy ý chí dẫn đến việc nhận thức và vận dụng không đúng

quy luật về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất.

Từ Đại hội Đảng lần thứ VI, khởi đầu công cuộc đổi mới, Đảng ta đã nêu ra quan

điểm phát triển nền kinh tế hàng hóa có kế hoạch gồm nhiều thành phần đi lên chủ nghĩa

xã hội, với nhiều chế độ sở hữu. Mặc dù, chưa đề cập đến cơ chế thị trường, phát triển nền

kinh tế thị trường. Nhưng đây là dấu mốc quan trọng trong quá trình đổi mới tư duy lý luận

của Đảng về con đường và phương pháp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta, thể hiện sự

nhận thức và vận dụng quy luật về sự phù hợp giữa quan hệ sản xuất với trình độ phát triển

của lực lượng sản xuất; đồng thời đã đặt cơ sở, nền tảng quan trọng để các nhân tố mới ra

đời, tạo tiền đề để từng bước phát triển nền kinh tế nước ta. Quá trình vận dụng quy luật và

lOMoARcPSD|41967345

xuất phát từ thực tiễn đất nước, tại Hội nghị Trung ương 6 khóa VI (3-1989), Đảng đã

khẳng định: “Thực hiện nhất quán chính sách cơ cấu kinh tế nhiều thành phần, coi đây là

chính sách có ý nghĩa chiến lược lâu dài, có tính quy luật từ sản xuất nhỏ đi lên chủ nghĩa

xã hội; trong đó mọi người được tự do làm ăn theo pháp luật; các đơn vị sản xuất kinh

doanh thuộc các thành phần kinh tế vừa hợp tác với nhau, bổ sung cho nhau, vừa cạnh

tranh với nhau trên cơ sở b

椃

nh đẳng trước pháp luật”. (2)

Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, nhìn tổng thể 30 năm qua đất nước ta đã đạt

được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Trong đó, có thành tựu về nhận thức và vận dụng quy luật về sự phù hợp của quan hệ sản

xuất với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất ở nước ta. Hơn nữa, trong bối cảnh toàn

cầu hoá và hội nhập quốc tế, việc nhanh chóng phát triển lực lượng sản xuất đi đôi với từng

bước hoàn thiện quan hệ sản xuất để phát triển kinh tế - xã hội, khắc phục nguy cơ tụt hậu

xa về kinh tế đang càng là một yêu cầu cấp thiết.

Để thực hiện điều đó, Đảng và Nhà nước ta đã, đang và sẽ phải tiếp tục thống nhất

nhận thức về kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, nền kinh tế vận hành đầy đủ, đồng bộ

theo các quy luật của kinh tế thị trường. Đồng thời bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa

phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước; xây dựng nền kinh tế thị trường hiện

đại và hội nhập quốc tế; có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, do Đảng

Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Xác lập nền kinh tế xã hội chủ nghĩa Việt nam “có quan hệ

sản xuất tiến bộ phù hợp với tr

椃

nh độ phát triển của lực lượng sản xuất, có nhiều h

椃

thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh

tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế; các chủ thể thuộc các thành phần

kinh tế b

椃

nh đẳng, hợp tác và cạnh tranh theo pháp luật”(3); thị trường đóng vai trò chủ

yếu trong huy động và phân bổ hiệu quả các nguồn lực phát triển, là động lực chủ yếu để

giải phóng sức sản xuất; các nguồn lực nhà nước được phân bổ theo chiến lược, quy hoạch,

kế hoạch phù hợp với cơ chế thị trường. Nhà nước đóng vai trò định hướng, xây dựng và

hoàn thiện thể chế kinh tế, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, minh bạch và lành mạnh;

sử dụng các công cụ, chính sách và các nguồn lực của Nhà nước để định hướng và điều tiết

nền kinh tế, thúc đẩy sản xuất kinh doanh và bảo vệ môi trường; thực hiện tiến bộ, công

bằng xã hội trong từng bước, từng chính sách phát triển. Phát huy vai trò làm chủ của nhân

dân trong phát triển kinh tế xã hội.

Bên cạnh đó, Đảng và Nhà nước ta có nhiều chủ trương, biện pháp để đẩy mạnh

công nghiệp hoá, hiện đại hoá nhằm phát triển lực lượng sản xuất, tạo “cốt vật chất” cho

quan hệ sản xuất mới. Tiếp tục thực hiện đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh

tế; đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá gắn với phát triển kinh tế tri thức, nâng cao sức

cạnh tranh của nền kinh tế, doanh nghiệp và hàng hoá dịch vụ chủ động và tích cực hội

nhập quốc tế để phát huy cao độ nội lực, tranh thủ ngoại lực, tiếp thu những thành tựu về

khoa học và công nghệ, về kinh tế tri thức. Xây dựng, hoàn thiện luật pháp và chính sách

kinh tế để kiến tạo sự phát triển bền vững. Đào tạo nguồn nhân lực, trọng dụng nhân tài,

nhất là trong bộ máy quản lý nhà nước. Đổi mới thể chế nhằm tăng cường hiệu lực thực thi

pháp luật và chính sách; phát huy dân chủ, tăng cường kỷ luật, kỷ cương.

Tóm lại, có thể khẳng định công cuộc đổi mới là quá trình chúng ta ngày càng nhận

thức và vận dụng đúng đắn hơn quy luật về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với trình độ

phát triển của lực lượng sản xuất trong

Vận dụng quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản

xuất trong xác định mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của Đảng ta

hiện nay?

lOMoARcPSD|41967345

Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất là quy

luật cơ bản nhất chi phối sự vận động, phát triển của các phương thức sản xuất và các hình

thái kinh tế – xã hội trong lịch sử. Đảng ta đã vận dụng đúng đắn, sáng tạo quy luật này

vào xác định mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

Nội dung quan điểm của Đảng ta về phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội

chủ nghĩa là phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị

trường, có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Do lực lượng sản xuất của ta thấp kém, để sản xuất nhiều hàng hóa thỏa mãn nhu cầu xã

hội, Đảng ta khẳng định, thực hiện nhất quán phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành

phần. Lực lượng sản xuất ở nước ta đang tồn tại khách quan nhiều trình độ khác nhau về

công cụ lao động, về tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng người lao động. Cùng với nó là còn

tồn tại nhiều hình thức sở hữu về tư liệu sản xuất. Do vậy, phải phát triển nhiều thành phần

kinh tế để tạo ra nhiều phương thức kết hợp khác nhau giữa lực lượng sản xuất và quan hệ

sản xuất, làm cho nền sản xuất phát triển, tạo ra nhiều sản phẩm xã hội.

Trong nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo để định

hướng cho sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế. Phát triển nền kinh tế hàng hóa tất yếu

phải sử dụng và vận dụng cơ chế thị trường, đòi hỏi phải có sự quản lý của nhà nước xã

hội chủ nghĩa để định hướng cho toàn bộ chế độ kinh tế xã hội. Kinh tế thị trường định

hướng xã hội chủ nghĩa là mô hình kinh tế tổng quát ở nước ta hiện nay, là sự tổng kết thực

tiễn, phát triển lý luận của Đảng ta, thể hiện sự vận dụng sáng tạo quy luật quan hệ sản xuất

phù hợp với trình độ phát triển lực lượng sản xuất và xây dựng, phát triển kinh tế – xã hội

của đất nước. Trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội, phát triển kinh tế thị trường

định hướng xã hội chủ nghĩa là yêu cầu khách quan

để tạo ra địa bàn và điều kiện thuận lợi thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển, giải phóng

sức sản xuất xã hội và đảm bảo sự phù hợp giữa quan hệ sản xuất với lực lượng sản xuất.

Nhận thức và vận dụng đúng đắn, sáng tạo quan điểm phát triển kinh tế thị trường định

hướng xã hội chủ nghĩa là yêu cầu khách quan để thực hiện thắng lợi mục tiêu dân giàu,

nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh ở nước ta hiện nay; khắc phục những

quan niệm không đúng về sự phù hợp giữa quan hệ sản xuất với trình độ của lực lượng sản

xuất trong thực tiễn đổi mới đất nước hiện nay.

Một số phương hưng để tiếp tục vận dụng quy luật này

lOMoARcPSD|41967345

Phương hướng phát triển lực lượng sản xuất

Điều đầu tiên mà chúng ta cần thực hiện để tiếp tục vận dụng tốt quy luật này chính là

nâng cao chất lượng, trình độ nguời lao động bằng cách mở các trường lớp đào tạo ngành

nghề, đầu tư phát triển giáo dục. Tập trung vào việc đào tạo các ngành nghề có nhu cầu

lớn trong xã hội, chú trọng nâng cao trình độ khoa học kỹ thuật cho người lao động. Quan

tâm, học hỏi chất lượng đào tạo nước ngoài.

Đồng thời, cải tạo các loại máy móc, dây chuyền sản xuất để nâng cao năng suất, khối

luợng sản phẩm. Nhà nước cần quan tâm đầu tư ứng dụng khoa học – kĩ thuật vào trong

sản xuất cũng như việc nghiên cứu, sáng chế, mua các thiết bị, máy móc sản xuất hiện đại.

Phương hướng hoàn thiện các quan hệ sản xuất

Thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế, thúc đẩy cơ cấu lại nền doanh nghiệp,và điều chỉnh

chiến lược thị trường. Về sở hữu, vẫn sẽ phát triển theo huớng tồn tại nhiều hình thức sở

hữu khác nhau, nhiều thành phần kinh tế khác nhau.

Về quản lý, trong kinh tế thị trường định huớng xã hội chủ nghĩa phải có sự quản lý

của Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Nhà nuớc quản lý nền kinh tế bằng pháp luật, chiến lược,

kế hoạch, chính sách đồng thời sử dụng cơ chế thị trường, các hình thức kinh tế và

phương pháp quản lý kinh tế thị trường để kích thích sản xuất, phát huy tính tích cực và

hạn chế những mặt tiêu cực, khuyết tật của cơ chế thị trường…

Mặc dù quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản

xuất đem lại cho ta những lợi ích, hiệu quả lớn trong sự phát triển kinh tế của đất nước

nhưng nếu áp dụng không đúng cách sẽ gây sai lầm. Chính vì vậy chúng ta cần hiểu biết

rõ quy luật để biết áp dụng một cách đúng đắn.

Trên đây là những hiểu biết của em về đề bài. Mặc dù đã có nhiều cố gắng tìm tòi

kiến thức nhưng chắc chắn vẫn còn nhiều thiếu sót. Mong thầy cô góp ý để bài làm của

em được hoàn chỉnh hơn.

LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT Ổ NƯỚC TA HIỆN NAY:

Sau hơn 30 năm đổi mới, trình độ phát triển của LLSX ở Việt Nam đã có những bước

tiến đáng kể. Hiện nay, cần ưu tiên phát triển lực lượng sản xuất hiện đại để tạo đà cho

việc xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật tiên tiến, nhằm thực hiện mục tiêu đẩy mạnh công

nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế.

Thực trạng LLSX ở Việt Nam hiện nay , khoa học - công nghệ là một trong những yếu tố

đóng vai trò quan trọng trong phát triển lực lượng sản xuất ở Việt Nam. Những thành tựu

của khoa học, công nghệ đã góp phần đáng kể trong việc phát triển tư liệu sản xuất, trước

hết là cải biến những công cụ lao động cả trong lĩnh vực công nghiệp và nông nghiệp. với

lOMoARcPSD|41967345

xu thế toàn cầu hóa, sự chuyển giao và hội nhập quốc tế về khoa học, công nghệ đã khiến

nền kinh tế nước ta phát triển mạnh mẽ. Những công cụ lao động giản đơn mang tính chất

tiểu thủ công nghiệp đã được thay thế bằng những dây chuyền máy móc thiết bị tối tân,

hiện đại. Sức lao động của con người được giải phóng, lao động chân tay dần được thay

thế bởi lao động trí óc, lao động giản đơn dần được thay thế bằng sự chuyên môn hóa

ngày càng cao. Những sự thay đổi lớn lao của công cụ sản xuất đã làm cho năng suất lao

động tăng vượt bậc, khối lượng sản phẩm làm ra ngày càng nhiều và có chất lượng cao.

Cũng nhờ sự phát triển của công cụ sản xuất, nền kinh tế nước ta đang có sự chuyển dịch

lớn mạnh về cơ cấu kinh tế. , tỉ trọng đóng góp của các ngành công nghiệp, xây dựng và

dịch vụ có xu hướng tăng mạnh hơn so với các ngành nông nghiệp . Từ một nước thuần

nông, Việt Nam đã xây dựng được nhiều nhà máy, xí nghiệp có những dây chuyền công

nghệ tiến tiến; nhiều khu chế xuất công nghệ cao. Tuy nhiên, so với nhiều quốc gia khác

trên khu vực và trên thế giới, là một nước đi sau nên nhìn chung nền sản xuất công

nghiệp của Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế, những ngành công nghiệp chế tạo chưa thực

sự phát triển, mới phát triển những ngành công nghiệp lắp ráp theo dây chuyền công nghệ

của nước ngoài, mức độ hiện đại hóa trong các ngành công nghiệp chưa đồng đều giữa

các ngành và giữa các địa phương trong cả nước, tính cạnh tranh của các mặt hàng sản

xuất công nghiệp nhìn chung còn thấp nên giá thành không cao, nhất là những ngành vốn

là thế mạnh của nước ta như dệt may, da giày, khoáng sản…

Theo Báo cáo chỉ số đổi mới toàn cầu năm 2014 của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới

(WIPO), chỉ số đổi mới công nghệ của Việt Nam đứng thứ 71/143 nước. Tuy nhiên, việc

nghiên cứu, phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất còn nhiều hạn chế.

Trình độ cơ khí hóa, tự động hóa và tin học hóa của nhiều ngành kinh tế nhìn chung còn

nhiều hạn chế. Theo điều tra các doanh nghiệp sản xuất, chế biến, chế tạo năm 2015,

khoảng 57% doanh nghiệp có công nghệ thấp, 31% doanh nghiệp có công nghệ trung

bình, 12% doanh nghiệp có công nghệ cao. Qua hơn 30 năm đổi mới, nền công nghiệp

Việt Nam vẫn chỉ dừng lại ở trình độ gia công.

Thc tr愃⌀ ng đội ngũ ngưi lao động trong lc lượng sản xuất ở Việt Nam

Việt Nam có dân số trên 98 triệu người. Dân số phân bố không đều giữa các vùng miền

trong cả nước và có sự khác biệt lớn về trình độ theo vùng, cư dân nông thôn chiếm

khoảng 68% dân số, Việt Nam là nước có cơ cấu dân số trẻ, đang ở thời kỳ dân số vàng.

Với nguồn lao động trẻ dồi dào, Việt Nam đang có lợi thế lớn để phát triển lực lượng sản

xuất, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nền sản xuất hiện đại, thúc đẩy nền kinh tế của

đất nước. Nguồn lao động trẻ sẽ gặp nhiều thuận lợi trong việc tiếp thu những tiến bộ của

khoa học, công nghệ vào sản xuất; thích ứng và bắt nhịp nhanh với quá trình sản xuất đòi

hỏi công nghệ cao, áp lực lớn và thích ứng được việc thay đổi nghề nghiệp, điều kiện làm

việc theo yêu cầu của quá trình sản xuất. Sự tăng lên không ngừng của đội ngũ nhân lực

có trình độ chuyên môn đã bước đầu đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của nền sản

xuất hiện đại trong việc ứng dụng những thành tựu của khoa học, công nghệ vào việc cải

tạo nền sản xuất theo hướng hiện đại.

Một trong những đặc điểm nổi bật của con người Việt Nam trong lịch sử là sự cần cù,

linh hoạt, sáng tạo. Đó cũng chính là ưu điểm của người lao động nước ta hiện nay. Nhờ

đó, người lao động có năng lực trong việc sản xuất những mặt hàng đòi hỏi sự khéo léo, tỉ

mỉ, có độ tinh xảo cao. Do quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, trong những năm gần

đây, ở Việt Nam có rất nhiều các công ty, nhà máy lớn được xây dựng do các tập đoàn

kinh tế lớn bỏ vốn như Sam Sung, Toyota, Deawoo... Các chủ đầu tư của những công ty

đó đã nhìn thấy ưu điểm nổi bật của nguồn lao động nước ta là sự cần cù, chăm chỉ, khéo

lOMoARcPSD|41967345

léo. Nhờ đó, cơ cấu lao động của Việt Nam đã có sự chuyển biến theo hướng tích cực,

giảm dần tỉ lệ lao động nông nghiệp, tăng lên đáng kể tỉ lệ lao động công nghiệp, góp

phần giải quyết tình trạng thiếu việc làm cho lao động ở nông thôn, nâng cao đời sống vật

chất và tinh thần cho người lao động.

Tuy nhiên, do nền kinh tế phát triển của Việt Nam chưa thực sự phát triển nên việc đầu tư

cho công tác y tế chăm sóc sức khỏe nhân dân nhìn chung còn thấp. Mức đầu tư cho công

tác y tế còn thấp cũng đã ảnh hưởng đáng kể đến việc khám chữa bệnh và công tác bảo

hiểm y tế cho người lao động. Ngoài ra, vấn đề an toàn, vệ sinh lao động cũng đang là

một trong những yếu tố ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe, thể lực của người lao động cả

trong lĩnh vực công nghiệp và nông nghiệp ở nước ta hiện nay.

Một trong những yêu cầu quan trọng hàng đầu của sự phát triển lực lượng sản xuất hiện

đại là tỉ lệ những người lao động đã qua đào tạo, lao động tay có tay nghề, có trình độ

chuyên môn kỹ thuật chiếm đa số nhưng ở Việt Nam hiện nay, mặc dù đã tăng lên đáng

kể nhưng so với nhu cầu hiện tại của nền sản xuất, tỷ lệ đó còn khá thấp. Theo đánh giá

của Ngân hàng Thế giới (WB) chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam chỉ đạt 3,79

điểm (thang điểm 10), chỉ số Kinh tế Tri thức ( KEI) của nước ta còn thấp lao động nông

thôn chủ yếu chưa được đào tạo nghề, năng suất lao động thấp. Đây là những thách thức

lớn đối với nước ta trong quá trình phát triển lực lượng sản xuất nhằm đẩy mạnh công

nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức.

Sau hơn 30 năm đổi mới, trình độ phát triển của lực lượng sản xuất ở Việt Nam đã có

nhiều thay đổi đáng kể như trình độ của tư liệu sản xuất, nhất là công cụ lao động được

cải tiến; khoa học - công nghệ được ứng dụng nhiều vào sản xuất; trình độ, kỹ năng của

người lao động không ngừng tăng lên nhưng so với yêu cầu của nền sản xuất hiện đại,

trình độ phát triển của lực lượng sản xuất ở Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế. Do đó, cần

có những giải pháp thiết thực, hiệu quả nhằm phát triển lực lượng sản xuất ở Việt Nam

đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Liên hệ đến sinh viên làm thế nào để phát triển lực lượng sản xuất

Hiện nay kinh tế ở Việt Nam phát triển, đời sống nhân dân phát triển, nhưng vẫn chưa có

sự phù hợp giữa LLSX và QHSX, biểu hiện năng suất lao động của người lao động nước

ta chưa cao. Là sinh viên ,là thế hệ tương lai của Đất Nước, dưới cả một hệ thống giáo

dục đào tạo, sự đầu tư chăm lo của nhà nước, chúng ta phải biết tự phát triển mình, chúng

ta phải tích cực, sáng tạo và năng động hòa mình vào thế giới mới, hòa mình vào thời kỳ

4.0. Hiện nay, nhiều bạn sinh viên có suy nghĩ ỷ nại,thụ động, học cho ra trường học,

học cho cái bằng, nhiều bạn đi làm thêm kiếm tiền thời gian làm thêm còn nhiều hơn cả

thời gian học trên trường, nhiều bạn chỉ muốn ăn chơi, tụ tập, là chủ yếu học tập thứ yếu

các bạn ấy là sai lầm , hoàn toàn sai lệch về tư tưởng nhận thức, vì vậy chúng ta phải biết

đâu là mục tiêu số một của mình, chúng ta là người làm chủ tương lai của Đất nước, là

sinh viên chúng ta phải tích cực sáng tạo để hoàn thiện mình và sáng tạo, áp dụng công

nghệ vào đời sống , quản lý đời sống thúc đẩy Đất nước đi lên . Chúng ta thấy vừa rồi ,

anh Nguyễn Thành Chung phát triền ra game làm khuynh đảo thế giới, anh ấy đã trở

thành một tỷ phú đô la 30 tuổi ở Việt Nam, đâu phải tự nhiên mà anh ấy làm được như

thế, nhất là thời buổi dịch bệnh như thế này, đằng sau sự thành công đó là cả 1 quá trình

lOMoARcPSD|41967345

nổ lực tích cực sáng tạo, phát triển bản thân , phát triển người lao động của anh ấy. Và dĩ

nhiên chúng ta phải nhìn nhận bản thân trong nền kinh tế toàn cầu, mỗi sinh viên tự phát

triển cá nhân

Phát triển đảy mạnh tiến bộ công nghệ, áp dụng công nghệ vào đời sống, phát triển công

cụ lao động, phải triển thể lực trí tuệ

Vai trò người lao động và biện pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ở việt nam hiện

nay

- Phân tích làm rõ quan điểm duy vật về: phương thức sản xuất ,LLSX, vai trò của

người lao động trong LLSX

- Liên hệ thực tiễn : thực trạng nguyên nhân và các giải pháp nâng cao chất lượng

nguồn nhân lực hiện nay

- Liên hệ với trách nhiệm vản thân trong học tập để trở thanh người lao động chất

lượng cao, góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay

Bằng lý luận của chủ nghĩa duy vật lịch sử, làm sáng tỏ quan điểm người lao động là yếu

tố hàng đầu của lực lượng sản xuất

sx= nld (chủ động) + (ccld + dtld)( bị động, phương tiện, điều kiện để người lao động

hoạt động thực tiễn)

_ Vận dụng: rèn luyện sức khỏe cơ bắp/ tinh thần, học tập tiếp thu kiến thức, ......

Lc lượng sản xuất (con ng vs t nhiên): là tổng hợp các yếu tố vật chất và tinh thần

tạo thành sức mạnh thực tiễn cải biến thế giới tự nhiên theo nhu cầu sinh tồn, phát triển

của con người.

Trong llsx có sự kết hợp của 2 yếu tố cơ bản là người lao động với tư liệu sản xuất

để tạo ra sức sản xuất và năng lực thực tiễn để làm biến đổi các đối tượng vật chất của

giới tự nhiên theo nhu cầu của con người. Chúng có quan hệ hữu cơ với nhau trong đó

yếu tố con người giữ vị trí hàng đầu, TLSX đóng vai trò rất quan trọng.

Người lao động được đề cập đến rất nhiều đến các khía cạnh khác nhau nói đến

những người lao độn hiện nay thì phải nói đến tri thức kinh nghiệm nói đến kỹ năng kỹ

sảo nói đến năng lực sáng tạo nhất định trong quá trình sản xuất vật chất. Với tư cách là

một bộ phận cấu thành lực lượng sản xuất người lao động là những người có khả năng lao

động, họ có cả sức mạnh về cơ bắp và sức mạnh trí tuệ, chính vì vậy Mác đã gọi cụ thể là

họ có đầu óc và đôi bàn tay, ngoài ra người lao động cũng phải có kinh nghiệm những kỹ

năng kỹ sảo trong lao động, điều đó cho thấy người lao động không phải là con người nói

chung, không phải con người nào có sức mạnh thể chất và tinh thần cũng được coi là

người lao động, chỉ có những người nao dùng sức mạnh thể chất và tinh thần của mình

tham gia vào quá trình sản xuất vật chất nhằm tạo ra của cải vật chất mới được coi là

người tạo ra của cải lao động với tư cách là yêu tố cấu thành của lực lượng sản xuất. Mác

đã khẳng định hoạt động sản xuất chính là một trong những hoạt động chỉ có ở con người

nó khác hẳn về chất so với hoạt động bản năng ở loài vật. Ông khẳng định con nhện làm

lOMoARcPSD|41967345

những động tác giống như động tác của người thợ dệt và bằng việt xây dựng những ngăn

tổ sáp của mình con ong phải làm một số nhà kiến trúc phải hổ thẹn nhưng điều ngay từ

đâu đầu phân biệt nhà kiến trúc tồi nhất với con ong giỏi nhất là trước khi xây dựng

những ngăn tổ ong bằng sáp, nhà kiến trúc đã xây dựng chúng ở trong đầu mình rồi. Cuối

quá trình lao động, người lao động thu được kết quả mà họ đã hình dung ngay từ đầu quá

trình ấy.

Trong những năm qua những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ

4 đã và đang tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của lực lượng sản xuất như làmcải tiến

công cụ lao động tạo ra những đối tượng lao động mới có tính bền vững thân thiện với

môi trường sinh thái, nhiều người cho rằng khoa học công nghệ đang dần thay thế quyết

định của con người lao động trong quá trình sản xuất vật chất , ngày nay người ta dùng

thuật ngữ như trí tuệ nhân tạo, máy thông minh để chỉ sự phát triển không ngừng của nền

khoa học công nghệ hiện đại. Trong nền sản xuất hiện đại , công nghệ thông tin là một

trong những ngày đã thâm nhập vào hầu hết các lĩnh vực của sản xuất và trong đời sống

con người . Trước đây, trong điều kiện sản xuất thủ công sức lực của người lao động

được sử dụng 1 cách tối đa trong quá trình sản xuất, trong điều kiện sản xuất công nghiệp

cơ khí máy móc đã thay thế cho sức lực con người ở một số khâu, một số công đoạn của

quá trình sản xuất nhưng chủ yếu ở những công đoạn sản xuất thủ công theo dây truyền .

Vì vậy trong các nhà máy xí nghiệp lớn vẫn cần đến hàng vạn công nhân , ngày nay việc

áp dụng các dây truyền sản xuất tự động làm số lượng công nhân ngày càng giảm , máy

móc đã thay thế không chỉ những công việc nặng nhọc mà còn có thể thay thế hoạt động

tinh vi, phức tạp của con người, vi vậy nhiều người cho rằng dười tác động của cuộc cách

mạng khoa học 4.0, vai trò của người lao động đang bị lu mờ đáng kể không còn đóng vai

trò là nhân tố quyết đinh quan trọng nhất của lực lượng sản xuất như trước kia nữa, mà

máy móc khoa học công nghệ mới chính là yếu tố đóng vai trò quyết đinh. Nhưng điều

này không có nghĩa là khoa học công nghệ hiện đại trở thành yếu tố quyết đính sự phát

triển lực lượng sản xuất từ đó người lao động trở thành yếu tố thứ yếu của lực lượng sản

xuất, thực chất khoa học công nghệ là sản phẩm của quá trình nhận thức, là sản phẩm sự

phát triển trí tuệ của con người, do yêu câu của sản xuất mà con người đã sáng tạo quyết

định khuynh hướng tốc độ phát triển khoa học công nghệ ,đồng thời quyết định áp dụng

khoa học công nghệ vào sản xuất theo mục địch của mình. Do đó, dù khoa học công nghệ

tạo sự cách mạng vĩ đại trong LLSX nhưng bản thân nó không thể trở thành yếu tố độc

lập đối với sự phát triển của LLSX,cho nên trong các yêu tố của LLSX người ta chỉ đề

cập đến 2 yếu tố là người lao động và tư liệu sản xuất, khoa được thâm nhập vào mọi yếu

tố lực lượng sản xuất nó thể hiện ở trình độ của tư liệu sản xuất , trình độ của tư liệu lao

đông, trình độ công cụ lao động, nó thâm nhập vào người lao động thể hiện ở trình độ kỹ

năng và năng lực sáng tạo của người lao động trong quá trình sản xuất. Thực tế cho thấy

kỹ thuật công nghệ hiện đại với tư cách là phần vật chất trong các yếu tố cấu thành LLSX

dù năng động, cách mạng đến mấy cũng chỉ là sản phẩn do bàn tay và khối óc con người

tạo ra, và chịu sự điều khiển giám sát con người, do đó dù chí tuệ nhân tạo tiên tiến đến

đâu cũng chỉ là sản phẩm con người , hoạt động của nó phụ thuộc vào chương trình mà

con người đã lập ra, đã cài đặt vào máy tính điện tử và người máy công nghiệp. Vì vậy,

khoa học công nghề là vì con người gắn liền với con người, nó phụ thuộc vào con người,

phải thông qua hoạt động con người mới có thể được vật hóa trong quá trình sản xuất,

nếu không xuất phát từ con người, không phục vụ con người không có quá trình sản xuất

nào tồn tại và phát triền. Vì vậy trong bất kỳ thời địa nào người lao động luôn là yếu tố

đóng vai trò quyết định sự phát triển của LLSX, họ vẫn là chủ thể của quá trình sản xuất

hiện tại, là chủ thể gắn kết các yếu tố lực lượng sản xuất lại với nhau. Song thực tế cho

thấy để giữ được vai trò quan trọng nhất, quyêt định nhất trong LLSX , trong cuộc cách

lOMoARcPSD|41967345

mạng 4.0 hiện nay, con người phải có tri thức, trí tuệ nổi trội hơn so với người lao động

trong các thời đại lich sử trước đây. Ngày nay tri thức trí tuệ của người lao đông không

chỉ áp dụng các loại máy móc mà con chế tạo ra các lọa máy móc mới với công nghệ hiện

đại theo yêu cầu ngày càng cao của sản xuât, không ngừng thay đổi mẫu mã sản phẩm

đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường, tạo ra những đối tượng lao động mới có tính bền

vững và thân thiện với môi trường sinh thái,.. Những yêu tổ tri thức của người lao động

hiện nay được kết tinh trong sản phẩm hàng hóa, làm cho các sản phẩm đó có hàm lượng

trí tuệ cao có giá trị gia tăng lớn và người tính toán rằng trong các sản phẩm công nghệ

hiện nay thì yếu tố trí tuê tri thức kết tinh trong sản phẩm ngày càng lớn nó chiểm khoảng

70-80% hàng hóa dịch vụ đó, chỉ khoảng 15%-20% yếu tố thuộc về lao động cơ

bắp,…Mặc khác người lao động sản xuất hiện đại phải có khả năng thích ứng nhanh với

những biến đổi của điều kiện sản xuất vật chất hiện đại, thích ứng là sự biến đổi của chủ

thể để phù hợp với điều kiện mới, môi trường mới.

Như vậy trong sự phát triển của LLSX hiện đại, yếu tô tri thức của người lao động

trở thành yếu tố chủ yếu là đầu vào quan trong của lực lượng sản xuất, tri thức của người

lao động không bị hao mòn bị tổn thát khi sử dụng khi chuyển giao tri thức cho người

khác người sở hữu tri thức không bị mất đi tri thức của mình, khi tri thức được chuyển

giao cho nhiều người thì vốn tri thức được nhân lên gấp bội với chi phí không đáng kể,

việc tiếp nhận vốn tri thức không dễ dàng như việc tiếp nhận vồn tiền tề vì việc tiếp nhân

vốn tri thức phải thông qua giáo dục và đào tạo. Bởi vậy trong nền sản xuất hiện đại, GD

và ĐT có vai trò quan trọng là sản xuất vốn tri thức, vì lẽ đó người lao động không phải

là người sản xuất đơn thuần mà là người có tri thức sâu rộng, họ thực sự làm chủ quá

trình sản xuất hợp tácvới nhau trong quá trình tạo ra và phân phối của cải vật chất. Để

phát triển LLSX hiện đại ngoài việc ứng dụng thành tựu khoa học vào việc cải tiến tư liệu

sản xuất, cần phải phát triển về trình độ tri thức tay nghề tác phong công nghiệp cho

người lao động. Thực tế trong nền sản xuất hiện đại đã chứng minh rằng có những côn

gty có những doanh nghiệp đã áp dụng công nghệ hiện đại , nhưng yếu tốc con người

không được nâng cao về trình độ kỹ năng, tay nghề, năng lực sáng tạo, không nâng cao

dược tác phong công nghiệp thì không phát huy được trong quá trình sản xuất.BỞi vì

người lao đọng dù thế nào đi chăng nữa cũng là yếu tố chủ thể của quá trình sản xuất cho

nên người sản xuất là sự thống nhất giữa 2 mặt đó là người lao động và tư liệu sản xuất,

hai yếu tố này có mối quan hệ biện chứng tác động qua lại lấn nhau

Trong giai đoạn hiện nay khoa học đã trở thành llsx trực tiếp. Khoa học sản xuất

ra của cải đặc biệt hàng hóa đặc biệt. Kích thích sự phát triển làm chủ năng lực sx của

con ng. Kịp thời giải quyết những mâu thuẫn, yêu cầu SX đặt ra.

Khái niêm phương thức sản xuất? Tại sao nói phương thức sản xuất là



nhân tố

quyết đ椃⌀ nh s tồn t愃⌀ i và phát triển của xã hôi?

Phương thức sản xuất là cách thức mà con người làm ra của cải vât chất trong mộ

t  giai đoạn lịch sử nhất định, theo cách đó con người có những quan hê nhất định với tự 

nhiên và với nhau trong sản xuất.

Chủ nghĩa duy vât lịch sử khẳng định rằng, lịch sử xã hộ i loài người trước hết là

lịch sử  phát triển của sản xuất, lịch sử vân độ ng của các phương thức sản xuất lần lượt

thay thế  nhau, là lịch sử của quần chúng nhân dân lao đông trực tiếp sản xuất ra của cải

vậ t chất  cho xã hôi. Do đó, muốn hiểu lịch sử phát triển của xã hộ i loài người,

lOMoARcPSD|41967345

trước hết phải hiểu  lịch sử phát triển của sản xuất, hiểu quá trình sản xuất của con người

qua các giai đoạn lịch sử khác nhau.

Xã hôi là mộ t bộ phậ n đặ c thù của giới tự nhiên, vậ n độ ng và phát triển theo

quy luậ t đặ c  thù của nó. Tuy nhiên, giữa xã hôi và tự nhiên thường xuyên diễn

ra sự trao đổi vậ t chất.  Sự trao đổi đó được thực hiên trong quá trình lao độ ng sản

xuất của con người. Như vậ y,  nếu tách lịch sử xã hôi loài người với lịch sử phát

triển của sản xuất vậ t chất thì sẽ không  thể nào hiểu được loài người phải trải qua những

hình thái kinh tế-xã hôi từ thấp lên cao.

Sản xuất vât chất là lực lượng chủ yếu và là độ ng lực cơ bản thúc đẩy lịch sử phát triển, 

xã hôi tiến lên. Đó là điều kiệ n quyết định của đời sống con người, là yêu cầu tất

yếu  khách quan đối với sự sinh tồn của xã hôi. Xã hộ i không thể thỏa mãn nhu cầu của

mình  bằng cái đã có sẵn trong giới tự nhiên, để duy trì đời sống của mình, con người

phải tiến hành sản xuất của cải vât chất. Vì thế, sản xuất của cải vậ t chất là mộ t điều

kiệ n cơ bản  của mọi xã hôi, là mộ t hành độ ng lịch sử mà loài người phải duy

trì từ xưa đến nay.

Xã hôi là mộ t hệ thống và trong từng giai đoạn lịch sử nhất định, tính chất và kết cấu

xã  hôi không phải do nguyệ n vọng và ý chí của cá nhân, tậ p đoàn, cũng không

do hình thức  nhà nước pháp quyền quy định mà do phương thức sản xuất quyết định.

Phương thức sản xuất thống trị trong mỗi xã hôi quyết định tính chất của chế độ xã hộ

i; các giai cấp, kết  cấu giai cấp và tính chất của các mối quan hê giữa các giai cấp, cũng

như các quan điểm  về chính trị pháp quyền, đạo đức, triết học…

Mỗi hình thái kinh tế-xã hôi có phương thức sản xuất đặ c thù của nó. Và sự thay

thế của  các phương thức sản xuất khác nhau chính là cơ sở của sự thay thế của các hình

thái kinh tế-xã hôi nối tiếp nhau. Điều này chứng tỏ, phương thức sản xuất giữ vai trò

quyết định  trong sự chuyển hóa của xã hôi loài người qua các giai đoạn lịch sử khác

nhau. Mỗi khi  phương thức sản xuất mới ra đời, giai cấp mới lên cầm quyền, kết cấu

kinh tế xã hôi thay  đổi thì những quan hê xã hộ i về mặ t chính trị, pháp quyền, tư

tưởng, đạo đức,.. cũng biến  đổi theo.

Với ý nghĩa nói trên mà C.Mác đã nhấn mạnh: “Do có được những lực lượng sản xuất

mới, loài người thay đổi phương thức sản xuất của mình, và do thay đổi phương thức sản

xuất, cách kiếm sống của mình, loài người thay đổi tất cả những quan hê xã hộ i của

mình. Cái cối xay quay bằng tay đưa lại xã hôi có lãnh chúa, cái cối xay chạy bằng hơi

nước  đưa lại xã hôi có nhà tư bản công nghiệ p” (C.Mác, Ăngghen tuyển tậ p, Nxb

Sự thậ t, Hà  Nôi, 1980, T.1, tr.380).

Lịch sử xã hôi loài người trước hết là lịch sử của sản xuất, lịch sử của các phương thức 

sản xuất vân độ ng phát triển và thay thế nhau từ thấp lên cao.

Theo anh chị cần làm gì để trở thành một người lao động giỏi, làm giàu cho bản thân , gia

đình ,đóng góp cho xã hội?

Người lao động triết học người ta nhần mạnh đến nhiều tiêu chí trình độ , tri

thức , kinh nghiệm, kỹ năng lao động, và đặc trong điều kiều cách mạng công nghệ 4.0

nền kinh tế tri thức đang được hành động phải cso năng lực sáng tạo. Một số vấn đề nữa

là phẩm chất trình độ, đạo đức nghề nghiệp, ý thức tổ chức, tính kỹ luật,…đồng thời đã là