Khái niệm và Mối quan hệ giữa Nội dung và Hình thức | Môn Triết học Mac-Lenin - Đại học Nông - Lâm Bắc Giang

lOMoAR cPSD| 61159950 1. Khái niệm:
- Nội dung là tổng hợp những mặt, những yếu tố, những quá trình tạo nên sự vật.
- Hình thức là phương thức tồn tại và phát triển của sự vật, cách thức
tổ chức sắp xếp các yếu tố nội dung tạo nên hệ thống các mối liên
hệ tương đối bền vững giữa các yếu đó.
Ví dụ: Nội dung của cơ thể người bao gồm toàn bộ các bộ phận ( đầu,
thân, tay,..) cùng các quá trình trao đổi chất diễn ra trong đó. Hình thức
của cơ thể người là sự liên kết giữa các bộ phận, các tế bào.
2. Mối quan hệ biện chứng giữa nội dung và hình thức:
a. Sự thống nhất giữa nội dung và hình thức :
- Nội dung và hình thức luôn gắn bó chặt chẽ với nhau trong một thể
thống nhất. Không có hình thức nào tồn tại thuần tuý không chứa
đựng nội dung và ngược lại nội dung nào hình thức đó.
- Nội dung và hình thức không phải lúc nào cũng phù hợp với nhau,
mà có thể có hai trường hợp sau trong quan hệ phát triển của sự vật:
Cùng một hình thức có thể chứa đựng những nội dung khác nhau,
hoặc cùng một nội dung có thể được thể hiện ở nhiều hình thức khác nhau. lOMoAR cPSD| 61159950
Ví dụ: Nội dung về công tác phòng cháy chữa cháy có thể được tuyên
truyền qua sách, báo, các video,.. Trái lại hình thức các video có
thể truyền tải các thông tin về kinh tế, chính trị hiên nay.
b. Nội dung giữ vai trò quyết định đối với hình thức trong quá trình vận
động phát triển của sự vật
- Nội dung bao giờ cũng là mặt đồng nhất, nội dung có khuynh hướng
chủ đạo là biến đổi; đối với hình thức là mặt tương đối bền vững,
khuynh hướng chủ đạo của hình thức đó là ổn định.
- Sự biến đổi, phát triến của sự vật hay các hiện tượng bao giờ cũng
bắt đầu từ sự biến đổi, phát triển của nội dung, hình thức biến đổi
nhưng bao giờ cũng chậm hơn. Khi nội dung biến đổi thì hình thức
của các sự vật, hiện tượng cũng vì thế buộc phải biến đổi theo để
nhằm thông qua đó có thể phù hợp với nội dung mới.
Ví dụ: Tùy vào nội dung bài học mà giảng viên phải quyết định lựa
chọn những hình thức giảng dạy khác nhau, phương pháp phù hợp như
thuyết trình, phát vấn, thảo luận nhóm... Nếu hình thức, phương pháp
phù hợp giúp cho hiệu quả của buổi học nâng cao và ngược lại.
c. Sự tác động trở lại của hình thức với nội dung:
- Hình thức do nội dung quyết định nhưng hình thức có tính độc lập
tương đối và tác động trở lại nội dung theo hai hướng:
+ Nếu phù hợp với nội dung thì hình thức sẽ tạo điều kiện thuận lợi
thúc đẩy nội dung phát triển
+ Nếu không phù hợp với nội dung thì hình thức sẽ kìm hãm nội dung phát triển.
Ví dụ: Học có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức đi thực tế, đóng kịch,
trải nghiệm , trò chơi, học online hay theo phương thức truyền thống,
bài học đó có thể hiệu quả khi học trực tiếp hoặc online tùy theo mỗi người.
3. Ý nghĩa phương pháp luận: lOMoAR cPSD| 61159950
- Không tuyệt đối hóa một trong hai mặt nội dung và hình thức
- Cần tận dụng sự đa dạng của hình thức trong việc thể hiện nội dung
- Vì nội dung quyết định hình thức nên để nhận thức và cải tạo sự vật,
trước hết ta phải căn cứ vào nội dung, tuy nhiên cũng phải thường
xuyên đối chiếu giữa nội dung và hình thức, làm cho hình thức phù
hợp với nội dung. Ví dụ: Tình yêu đất nước có thể biểu hiện dưới
nhiều hình thức khác nhau như quyên góp ủng hộ người nghèo, ủng
hộ bà con vùng cao, các vùng chịu ảnh hưởng của mưa lũ 4. Liên hệ:
- Sinh viên phải học tập, rèn luyện một cách khoa học, học hiểu bản chất, không học vẹt
- Phải biết áp dụng các kiến thức vào trong thực tế, rèn luyện về nhân
cách, phẩm chất của sinh viên