Ca dao hài hước là gì? Ca dao hài hước về tình yêu, cuộc sống

Ca dao hài hước là gì? Ca dao hài hước về tình yêu, cuộc sống
1. Ca dao hài hước là gì?
Ca dao hài hước là những bài ca dao trong đó có yếu tố gây cười, yếu tố hài hước nhằm
để giải trí và phê phán những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống. Ca dao hài hước thể hiện
quan điểm, trí thông minh, khiếu hài hước, tâm hồn lạc quan, yêu đời, niềm tin vào cuộc sống
của nhân dân lao động cho dù cuộc đời còn nhiều gian truân.
Mục đích của ca dao hài hước là tạo ra tiếng cười giải trí nhưng có nhiều trường hợp dùng
tiếng cười để chế giễu những thói hư tật xấu trong nhân dân cũng như phê phán, đả kích những
hạng người xấu trong xã hội. 2. Phân loại ca dao
+ Ca dao tự trào: người lao động lấy cái nghèo của mình ra để tự cười mình, thi vị hóa
cảnh nghèo, là tiếng cười vui cửa, vui nhà rất cần trong cuộc sống, dù vất vả lo toan bộn bề
nhưng những câu ca dao như lời dô ̣ng viên, an ủi giúp ho ̣ quên cảnh nghèo khổ, cố gắng làm viê ̣c hăng say hơn.
=> Ca dao tự trào cũng rất phù hợp với đặc tính hài hước, ưa trào lộng của nhân dân ta.
+ Ca dao châm biếm (tiếng cười mua vui giải trí): Có sự chọn lọc những chi tiết điển hình,
hư cấu dựng cảnh tài tình, cường điệu phóng đại... để tạo ra những nét hài hước hóm hỉnh.
Nghệ thuật: Ca dao hài hước thường sử dụng một số biện pháp nghệ thuật như phóng đại
đối lập, chơi chữ, nói ngược (phản ngữ), nói quá (cường điệu).....
3. Soa ̣n bài Ca dao hài hước Ngữ văn 10
Câu 1 (Trang 91 sgk Ngữ văn 10 tập 1): – Việc dẫn cưới và thách cưới ở đây có gì khác
thường? Cách nói của chàng trai và cô gái có gì đặc biệt? Từ đó anh (chị) hãy nêu cảm nhận
của mình về tiếng cười của người lao động trong cảnh nghèo. Bài ca dao có giọng điệu hài
hước, dỉ dỏm, đáng yêu là nhờ những yếu tố nghệ thuật nào?
Bài ca là sự đối đáp của chàng trai và cô gái, cả hai cùng nói đùa việc trọng đại- cưới xin, lễ vật xin cưới
- Cách nói giàu hình ảnh, ý nghĩa bằng cách thách cưới không bình thường, đó là cách tự
trào về cảnh nghèo khó của người lao động.
- Lời chàng trai: chàng trai có dự định to tát: Toan dẫn voi, dẫn trâu, dẫn bò thế nhưng lại
viện đủ lí do để khước từ. Chàng trai muốn đám cưới linh đình
- Lời cô gái: thách cưới “một nhà khoai lang”. Lời dẫn cưới và thách cưới mang đầy tính
hài hước, cợt đùa về cái nghèo của cả chàng trai, cô gái để họ ham sống, yêu đời và lạc quan hơn.
=> Thể hiện một triết lý nhân sinh: đặt tình nghĩa cao hơn của cải.
Bài ca sử dụng biện pháp nói quá, tương phản tạo tiếng cười dí dỏm, hài hước
+ Lối nói khoa trương : dẫn voi, dẫn trâu, bò- nhà khoai lang
+ Biện pháp đối lập giữa ước mơ với thực tế: thực chất nghèo nàn nhưng ước mơ một đám
cưới linh đình. Chàng trai vì nghèo nên đã đưa ra đủ lý do để thoái thác viê ̣c dẫn voi, trâu,
bò; cuối cùng chỉ dẫn tới một thực tế trái ngược: Đó là dẫn cưới bằng "một con chuột béo".
+ Lối nói phủ định: dẫn voi sợ quốc cấm, dẫn trâu sợ họ máu hàn, dẫn bò sợ họ nhà nàng co gân.
Câu số 2, 3, 4: Bài ca dao 2, 3, 4. Đọc các bài ca số 2, 3, 4 có gì khác với tiếng cười ở bài
1? Tác giả dân gian cười những con người nào trong xã hội, nhằm mục đích gì, với thái độ ra
sao? Trong cái chung đó, mỗi bài lại có nét riêng thể hiện nghệ thuật trào lộng sắc sảo của
người bình dân. Hãy phân tích làm rõ vẻ đẹp riêng của mỗi bài ca dao. Bài làm:
- Tiếng cười trong các bài ca dao này khác với bài 1 về tính phê phán và tự trào.
+ Bài 1 là tiếng cười tự trào (cười mình), còn với các bài sau, đối tượng cười là người khác.
+ Ở bài 2, đối tượng châm biếm là bậc nam nhi yếu đuối, không đáng sức trai. Thủ pháp
nghệ thuật là sự kết hợp giữa đối lập và cách nói ngoa dụ. Đối lập "làm trai quyết chí tang
bồng, sao cho tỏ mặt anh hùng mới cam". Ở đây đối lập với "làm trai" và "sức trai" là "Khom
lưng chống gối, gánh hai hạt vừng". Cách nói ngoa dụ thường là phóng đại, tô đậm các hiện tượng châm biếm.
+ Ở bài 3, đối tượng châm biếm là ông chồng vô tích sự, lười nhác, không có chí lớn. Bằng
việc sử dụng biện pháp tương phản (giữa "chồng người" với "chồng em"), và biện pháp nói
quá (có ông chồng nào hèn yếu đến nỗi chỉ biết "ngồi bếp" để "sờ đuôi con mèo"). Tác giả dân
gian đã tóm chi tiết thật đắt, có giá trị khái quát cao cho loại đàn ông lười nhác, ăn bám vợ.
+ Ở bài 4 cũng dùng biện pháp nói quá nhưng là 2 lần nói quá: Vừa nói quá về cái xấu của
cô vợ, lại vừa nói quá về tình yêu mù quáng của ông chồng. Cái hấp dẫn của màn hài hước này
là sự cường điệu diễn ra song hành, không có điểm dừng, cho thấy tình yêu của anh chồng cũng
mù quáng không có điểm dừng.
4. Ca dao hài hước về tình yêu, cuô ̣c sống
4.1. Ca dao hài hước về tình yêu
Đố ai nằm võng không đưa
Đố ai gặp lại người xưa không nhìn
Đố ai quên được chữ tình
Đố ai quên được bóng hình người yêu... *
Đôi ta như lửa mới nhen
Như trăng mới mọc, như đèn mới khêu. *
Lấy chồng từ thủa mười lăm
Chồng chê tôi bé chẳng nằm cùng tôi
Đến khi mười tám đôi mươi
Tối nằm dưới đất, chồng lôi lên giường
Một rằng thương hai rằng thương
Có bốn chân giường gãy một còn ba. *
Cái bống cõng chồng đi chơi
Đi đến chỗ lội đánh rơi mất chồng
Chị em ơi, cho tôi mượn cái gàu sòng
Để tôi tát nước múc chồng tôi lên. *
Cưới nàng, anh toan dẫn voi,
Anh sợ quốc cấm, nên voi không bàn.
Dẫn trâu, sợ ho ̣ máu hàn,
Dẫn bò, sợ ho ̣ nhà nàng co gân.
Miễn là có thú bốn chân,
Dẫn con chuô ̣t béo, mời dân, mời làng.
Chàng dẫn thế, em lấy làm sang,
Nỡ nào em la ̣i phá ngang như là...
Người ta thách lợn, thách gà,
Nhà em thách cưới mô ̣t nhà khoai lang:
Củ to thì để mời làng,
Còn như củ nhỏ, ho ̣ hàng ăn chơi.
Bao nhiêu củ mẻ, chàng ơi!
Để cho con trẻ ăn chơi giữ nhà:
Bao nhiêu củ rím, củ hà,
Để cho con lợn, con gà nó ăn... *
Chồng người đánh giặc sông Lô
Chồng em ngồi bếp rang ngô cháy quần
Chồng người cưỡi ngựa bắn cung
Chồng em ngồi bếp cầm thun bắn ruồi. *
Chồng người đi ngược về xuôi,
Chồng em ngồi bếp sờ đuôi con mèo. *
Sông bao nhiêu nước cho vừa,
Trai bao nhiêu vợ cũng chưa bằng lòng. *
Còn duyên kén cá chọn canh
Hết duyên ếch đực, cua kềnh cũng vơ
Còn duyên kén những trai tơ
Hết duyên ông lão cũng vơ làm chồng. * Anh như nút, em như khuy
Như mây với núi, biệt ly không đành. *
Gái đâu có gái lạ lùng,
Chồng chẳng nằm cùng, ném chó xuống ao.
Đêm đến chồng lại lần vào,
Vội vàng vác sọt đi trao chó về. *
Bà Bảy đã tám mươi tư
Ngồi trông cửa sổ gửi thư kén chồng. *
Cơm ăn mỗi bữa một lưng
Uống nước cầm chừng để dạ thương em. *
Ăn rồi nằm ngả nằm nghiêng
Có ai lấy tớ thì khiêng tớ vào.
4.2. Ca dao hài hước về cuô ̣c sống Chú tôi hay tửu hay tăm
Hay uống chè đặc hay nằm ngủ trưa
Ban ngày thì muốn trời mưa
Ban đêm thì muốn cho thừa trống canh. *
Hòn đất mà biết nói năng
Thì thầy Địa lý hàm răng chẳng còn. * Học hành ba chữ lem nhem
Thấy gái thì thèm như chửa thèm chua. *
Rung rinh nước chảy qua đèo
Bà già tập tễnh mua heo cưới chồng. *
Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà Số cô có mẹ có cha
Mẹ cô đàn bà, cha cô đàn ông Số cô có vợ có chồng
Sinh con đầu lòng chẳng gái thì trai. *
Cá trong lờ đỏ lơ con mắt
Cá ngoài lờ ngúc ngoắc muốn vô. *
Ai đi đường ấy hỡi ai
Hay là trúc đã nhớ mai đi tìm Tìm em như thể tìm chim
Chim bay biển Bắc, đi tìm biển Ðông. *
Cưới em ba họ nhà Trời
Đi xuống hạ giới cùng người rước dâu
Ngọc Hoàng cũng phải xuống chầu
Thiên lôi, Thủy tề đứng hầu đôi bên
Cầu vồng, mống cụt kéo lên
Xe mây ngũ sắc đưa nền tận nơi. * Con cò chết rũ trên cây
Cò con mở lịch xem ngày làm ma
Cà cuống uống rượu la đà
Chim ri ríu rít bò ra lấy phần
Chào mào thì đánh trống quân
Chim chích cởi trần, vác mõ đi rao. *
Làm trai cho đáng sức trai,
Khom lưng chống gối, gánh hai hạt vừng. *
Muốn ăn gắp bỏ cho người,
Gắp đi gắp lại, lại rơi vào mình. *
Đàn bà chẳng phải đàn bà
Thổi cơm cơm khét, muối cà cà ôi. *
Làm trai cho đáng nên trai
Khom lưng chống gối gánh hai hạt vừng.