Các Phương Pháp Nghiên Cứu Khoa Học Trong Kỹ Thuật | Môn Phương pháp nghiên cứu khoa học - Trường Cao đẳng Du lịch Sài Gòn

lOMoAR cPSD| 58675420
CHƯƠNG 3. CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
THƯỜNG ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG NGÀNH KỸ THUẬT
Nghiên cứu khoa học là một quá trình thu thập thông tin, thu thập các luận cứ, xử
lý thông tin, đề xuất các giả thuyết mới, chứng minh và kết luận giả thuyết mới là đúng.
Quá trình tiến hành thực hiện đề tài nghiên cứu theo phương pháp hợp lý sẽ đạt được các
kết quả nghiên cứu tốt nhất. Nội dung trong chương trình bày các phương pháp nghiên
cứu khoa học thường sử dụng trong kỹ thuật như: Phương pháp nghiên cứu lý thuyết,
phương pháp nghiên cứu thực nghiệm.
3.1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU LÝ THUYẾT
3.1.1. Khái niện về phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết là quá trình thu thập thông tin, tài liệu, xử lý
thông tin, chứng minh, đề xuất các luận cứ, luận điểm mới.
Các phương pháp thu thập thông tin khoa học là tập hợp các tài liệu, các văn bản
lưu trử trong thư viện, phòng lưu trử, trên mạng internet và tiến hành các bước xử lý thông
tin, nghiên cứu các văn bản, tài liệu đã có, hình thành hệ thống tư duy logic hay các phương
pháp phân tích để rút ra kết luận khoa học cần thiết.
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết còn gọi là phương pháp hàm lâm khoa học, phù
hợp với các loại đề tài giải thích và mô tả. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết thể hiện dưới các dạng như sau:
3.1.2. Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết
Phân tích là bước triển khai nghiên cứu các tài liệu, lý luận khác nhau bằng cách
phân tích chúng thành từng bộ phận để tìm hiểu sâu sắc về đối tượng. Tổng hợp là liên kết
từng mặt, từng bộ phận thông tin đã được phân tích tạo ra một hệ thông lý thuyết mới đầy
đủ và sâu sắc về nội dung và đối tượng nghiên cứu.
3.1.3. Phương pháp phân loại và hệ thống hóa lý thuyết
Phân loại là quá trình thu thập, phân loại, sắp xếp các tài liệu khoa học theo từng
lĩnh vực, từng đơn vị, từng chủ đề có cùng dấu hiệu bản chất, cùng một hướng phát triển
Hệ thống hóa là sắp xếp tài liệu để hình thành một hệ thống tri thức lý thuyết, một
mô hình lý thuyết cơ sở phát triển theo thời gian, từ thấp đến cao để hình thành sự hiểu biết
về đối tượng nghiên cứu một cách đầy đủ và sâu sắc hơn.
3.1.4. Phương pháp mô hình hóa
Phương pháp mô hình hóa là phương pháp nghiên cứu các đối tượng bằng cách xây
dựng các mô hình hóa, gần giống với đối tượng, tái hiện lại đối tượng theo các cơ cấu, chức
năng của đối tượng, để đưa về dạng mô hình toán, thiết lập các biến số, thiết lập các phương lOMoAR cPSD| 58675420
trình toán và hình thành phương pháp giải toán để tìm nghiệm. Trong kỹ thuật phương pháp
nghiên cứu xây dựng mô hình toán là phương pháp nghiên cứu có tính khoa học nhất.
3.1.5. Phương pháp giả thuyết
Phương pháp giả thuyết là phương pháp nghiên cứu các tài liệu, nghiên cứu đối
tượng để đưa ra các giả thuyết, các dự đoán về quy luật của đối tượng nghiên cứu rồi sau
đó đi chứng minh dự đoán, những giả thuyết đó là đúng, là hợp lý.
3.1.6. Phương pháp lịch sử
Phương pháp lịch sử là phương pháp nghiên cứu các đối tượng nghiên cứu bằng
cách đi tìm nguồn gốc phát sinh, quá trình phát triển của đối tượng từ đó rút ra bản chất và
quy luật của đối tượng.
Tóm lại: Phương pháp nghiên cứu lý thuyết là quá trình thu thập tài liệu, xử lý
tài liệu, hình thành các giả thuyết, chứng minh các giả thuyết đó là đúng.
3.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN
3.2.1. Khái niệm về phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn là các phương pháp tác động trực tiếp vào đối
tượng nghiên cứu có trong thực tiễn để làm rõ bản chất và các quy luật của đối tượng.
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn được phân loại theo các phương pháp tiến hành
nghiên cứu cụ thể như sau:
3.2.2. Phương pháp quan sát khoa học
Phương pháp nghiên cứu quan sát khoa học là phương pháp tri giác đối tượng một
cách có hệ thống để thu thập thông tin của đối tượng nghiên cứu. Có 2 loại quan sát tri giác
khoa học là quan sát trực tiếp và quan sát gián tiếp
3.2.3. Phương pháp điều tra
Phương pháp nghiên cứu điều tra là phương pháp khảo sát một nhóm đối tượng trên
diện rộng để phát hiện các quy luật phân bố và các đặc điểm của đối tượng. Phương pháp
nghiên cứu điều tra được chia thành các bước cụ thể sau: 1. Xây dựng bản câu hỏi hay
phiếu điều tra. 2. Điều tra. 3. Thống kê kết quả điều tra. 4. Đề xuất kết quả nghiên cứu theo luật số đông
3.2.4. Phương pháp thực nghiệm khoa học
Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm là phương pháp nghiên cứu của các nhà khoa
học chủ động tác động vào đối tượng nghiên cứu và đo lường kết quả nghiên cứu theo suốt
quá trình diễn biến sự kiện mà đối tượng tham gia để hướng sự phát triển của chúng theo
mục tiêu dự kiến của mình.
Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm khoa học được chia thành hai loại là: 1. lOMoAR cPSD| 58675420
Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm dựa trên mô hình mô phỏng. 2. Phương pháp nghiên
cứư thực nghiệm trong phòng thí nghiệm dựa trên mô hình mẫu gần giống mô hình thực tiễn.
3.2.5. Phương pháp phân tích tổng kết kinh nghiệm
Phương pháp nghiên cứu kinh nghiệm là phương pháp nghiên cứu và xem xét lại
những thành quả thực tiễn trong quá khứ để rút ra kết luận bổ ích cho thực tiễn và khoa học.
3.2.6. Phương pháp chuyên gia
Phương pháp nghiên cứu chuyên gia là phương pháp sử dụng trí tuệ của đội ngũ
chuyên gia để xem xét nhận định bản chất của đối tượng, tìm ra một giải pháp tối ưu.
Phương pháp nghiên cứu chuyên gia là sự tổng hợp đầy đủ các phương pháp nghiên
cứu lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn của các nhóm nghiên cứu tiềm năng về
các lĩnh vực khoa học cụ thể. 3.3. TÓM TẮT 1.
Các phương pháp nghiên cứu khoa học thường sử dụng trong kỹ thuật là: 1.
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết. 2. Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm. 2.
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết là quá trình thu thập thông tin, tài liệu, xử
lýthông tin, chứng minh, đề xuất các luận cứ, luận điểm mới 3.
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết triển khai theo các dạng như sau: 1.
Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết. 2. Phương pháp phân loại và hệ thống
hóa lý thuyết. 3. Phương pháp mô hình hóa. 4. Phương pháp giả thuyết. 5. Phương pháp lịch sử. 4.
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết phù hợp với các loại đề tài giải thích (GT) vàmô tả (MT) 5.
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn là các phương pháp tác động trực tiếp
vàođối tượng nghiên cứu có trong thực tiễn để làm rõ bản chất và các quy luật của đối tượng. 6.
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn được phân loại theo các phương pháp
tiếnhành nghiên cứu cụ thể như sau: 1. Phương pháp quan sát khoa học. 2. Phương pháp
điều tra. 3. Phương pháp thực nghiệm khoa học. 4. Phương pháp phân tích tổng kết
kinh nghiệm. 5. Phương pháp chuyên gia 7.
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết là quá trình thu thập tài liệu, xử lý tài
liệu,hình thành các giả thuyết, chứng minh các giả thuyết đó là đúng. Tất cả các đề tài đều
phải triển khai phương pháp nghiên cứu lý thuyết lOMoAR cPSD| 58675420
3.4. CÂU HỎI ÔN TẬP 1.
Trình các loại phương pháp nghiên cứu khoa học thường sử dụng trong kỹthuật? 2.
Thế nào là phương pháp nghiên cứu lý thuyết? 3.
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết triển khai theo các dạng nào? 4.
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết phù hợp với các loại đề tài nào? 5.
Thế nào là phương pháp nghiên cứu thực tiễn? 6.
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn được phân loại theo các dạng nào? 7.
Thế nào là phương pháp chuyên gia? 8.
Cho biết mục tiêu cần phải lựa chọn phương pháp nghiên cứu phù hợp với dạngđề tài? 9.
Vì sao cần phải tiến hành phương pháp nghiên cứu lý thuyết trước tiên của
cácdạng đề tài nghiên cứu? 10.
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn phù hợp với các dạng đề tài nào?