Cảm nhận về bài thơ Khóc Dương Khuê của Nguyễn Khuyến siêu hay
Cảm nhận về bài thơ Khóc Dương Khuê của Nguyễn Khuyến siêu hay - Mẫu số 1
Đời người ai cũng khó tìm được một người bạn tri âm, tri kỷ, mà cùng nhau chia sẻ mọi chuyện trong cuộc
sống và trân trọng lẫn nhau. Khi đã may mắn có được điều ấy, mất đi người tri kỷ lại khiến lòng người đau
xót không thể nào diễn tả hết. Nguyễn Khuyến, trong đời, được gặp và kết bạn với Dương Khuê, hiệu là
Vân Trì, người quê Hà Đông (nay thuộc Hà Nội), người học vấn uyên bác, cùng như Nguyễn Khuyến, làm
quan đến chức Tổng đốc Nam Định, Ninh Bình sau khi đỗ Tiến sĩ vào năm 1868. Dương Khuê là một trong
những người bạn tri âm, tri kỷ nhất của Nguyễn Khuyến.
Khi Dương Khuê qua đời, Nguyễn Khuyến viết bài thơ "Khóc Dương Khuê" để thể hiện lòng xót thương và
tưởng nhớ về những kỷ niệm đẹp thuở nào của hai người.
Bài thơ Khóc Dương Khuê của Nguyễn Khuyến được viết vào năm 1902, khi Dương Khuê qua đời. Nguyên
bản bằng chữ Hán đã được Nguyễn Khuyến dịch ra chữ Nôm và trở nên phổ biến hơn. Bài thơ sử dụng thể
thơ song thất lục, gồm 38 câu.
Nguyễn Khuyến bày tỏ sự buồn thương và bàng hoàng trước cái chết đột ngột của người bạn tri kỷ:
"Bác Dương thôi đã thôi rồi,
Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta."
Nguyễn Khuyến gọi thân mật Dương Khuê là "bác Dương", thể hiện lòng kính trọng sâu sắc. "Thôi đã thôi
rồi" là cách diễn đạt nhẹ nhàng về sự ra đi của Dương Khuê, nhưng lại thể hiện rõ rệt sự bàng hoàng và tiếc
nuối của Nguyễn Khuyến trước tin mất bạn tri kỷ. Đau đớn của Nguyễn Khuyến được miêu tả qua các từ
"man mác", "ngậm ngùi", và hình ảnh của "nước mây" mênh mang, rộng lớn, bày tỏ nỗi buồn không thể nào
diễn tả hết, không chỉ riêng trong tâm hồn Nguyễn Khuyến mà còn lan tỏa khắp nơi trên trần gian.
Nguyễn Khuyến hồi tưởng về những ngày thơ ấu, khi hai người cùng thi đỗ, cùng nhau khám phá cuộc sống:
"Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước,
Vẫn sớm hôm tôi bác cùng nhau;
Kính yêu từ trước đến sau,
Trong khi gặp gỡ khác đâu duyên trời?"
Nguyễn Khuyến nhớ lại những ngày xưa, khi cả hai cùng nhau đi qua những thử thách, và cùng chia sẻ tình
cảm kính yêu thương. Ông so sánh sự gặp gỡ của họ như một duyên số thiên định, một món quà quý giá
mà cuộc đời ban tặng. Cuộc sống của Nguyễn Khuyến với Dương Khuê không chỉ là những niềm vui thanh
bình, mà còn là những hạnh phúc cao quý, mà nhiều người mong muốn nhưng không thể có được.
"Hai bác cùng nơi dặm khách, Nghe tiếng suối róc rách lưng đèo; Cùng nhau đứng trên tầng gác, Nghe
dòng chiều cầm hát xoang. Có lúc ngồi uống ly nồng, Chén tương quỳnh, ăm ắp nồng bầu xuân. Có lúc bàn
viết câu thơ, Trước sau biết bao đông bích điển."
Đó là những khoảnh khắc tao nhã của hai nhà thơ, cùng nhau du ngoạn khắp nơi, ngắm nhìn cảnh đẹp, và
nghe "tiếng suối róc rách lưng đèo", hay nghe "dòng chiều cầm hát xoang". Họ còn cùng nhau thưởng thức
rượu ngon, nhâm nhi chén tương quỳnh, thưởng thức bầu xuân, hay cùng nhau ngồi viết những câu thơ,
nghiên cứu những bài văn học. Tất cả những kỷ niệm đó, sâu sắc và ý nghĩa, đã gắn bó với Nguyễn Khuyến suốt đời.
Không chỉ có những lúc bình yên, mà tình bạn giữa Nguyễn Khuyến và Dương Khuê còn được thể hiện qua
những lúc khó khăn, trở ngại:
"Buổi dương cửu cùng nhau hoạn nạn,
Phận đấu thăng chẳng dám tham trời."
Dù có những rắc rối, thử thách, và "phận đấu thăng" có nhiều khó khăn, những người tri kỷ vẫn luôn ủng hộ
lẫn nhau, không bao giờ bỏ rơi bạn bè trong lúc khó khăn. Những lúc chốn quan trường đầy những âu lo, rối
ren, họ vẫn luôn có nhau để chia sẻ, để giúp đỡ, và để cùng nhau vượt qua.
Sau những kỷ niệm về thời học trò, về những ngày sống ẩn dật, tình cảm giữa Nguyễn Khuyến và Dương
Khuê càng trở nên thân thiết hơn, vì họ đã cùng nhau trải qua bao thăng trầm của cuộc đời:
"Bác già, tôi cũng đã già,
Biết thôi, thôi thế thì thôi mới là"
Nguyễn Khuyến ngậm ngùi chia sẻ về sự mất mát, khi thấy Dương Khuê ra đi quá nhanh. Ông cảm thấy
mình còn khỏe mạnh hơn, nhưng lòng vẫn rất đau xót vì sự ra đi của người bạn tri kỷ.
Cuối cùng, Nguyễn Khuyến cảm thấy hối tiếc vì không còn nhiều thời gian để gặp gỡ, để chia sẻ với bạn tri kỷ:
"Muốn đi lại tuổi già thêm nhác,
Trước ba năm gặp bác một lần;
Cầm tay hỏi hết xa gần,
Mừng rằng bác vẫn tinh thần chưa can,"
Nguyễn Khuyến thể hiện rõ ràng sự tiếc nuối và hối tiếc khi không còn cơ hội để gặp lại bạn tri kỷ. Ông chia
sẻ rằng nỗi buồn này không thể nào diễn tả hết, vì đã mất đi một người bạn quý báu trong cuộc đời.
Bài thơ "Khóc Dương Khuê" của Nguyễn Khuyến là một tác phẩm văn học nổi tiếng, diễn tả sự tiếc nuối và
tình cảm sâu sắc của một người bạn về mất mát của người bạn tri kỷ. Thông qua những câu thơ, Nguyễn
Khuyến đã thể hiện rõ ràng tình cảm của mình với Dương Khuê và tình bạn thân thiết giữa hai người.
Cảm nhận về bài thơ Khóc Dương Khuê của Nguyễn Khuyến siêu hay - Mẫu số 2
Đời người, để tìm được một người bạn tri âm, tri kỷ có thể cùng chia sẻ mọi điều trong cuộc đời và cùng
nhau trân trọng đối phương, không phải là điều dễ dàng. Vì vậy, khi đã may mắn tìm được, mất đi người tri
kỷ càng khiến ta thêm đau lòng. Nguyễn Khuyến, trong cuộc đời mình, đã có vinh hạnh có một tri kỷ là
Dương Khuê. Tuy nhiên, số phận luôn dâng đầy những khó khăn và lão bệnh, không thể tránh khỏi. Sau khi
Dương Khuê về với cõi vĩnh hằng, tin buồn khiến Nguyễn Khuyến viết bài thơ "Khóc Dương Khuê", lên án
nỗi đau mất mát tri kỷ và gợi lại những kỷ niệm đẹp của hai người.
Dương Khuê, hiệu là Vân Trì (1839-1932), xuất thân từ Hà Đông (nay là Hà Nội), là người có học thức sâu
rộng, cùng với Nguyễn Khuyến đỗ cử nhân và đỗ Tiến sĩ vào năm 1868. Ông từng đảm nhiệm chức Tổng
đốc Nam Định, Ninh Bình. Là một trong những tri âm tri kỷ thân thiết nhất của Nguyễn Khuyến, Dương Khuê
đã làm cho cuộc đời ông thêm phong phú và ý nghĩa.
Bài thơ "Khóc Dương Khuê" của Nguyễn Khuyến, viết vào năm 1902 sau khi Dương Khuê qua đời, ban đầu
bằng chữ Hán, sau này được dịch ra chữ Nôm và trở nên phổ biến rộng rãi hơn. Bài thơ có thể thể hiện
bằng thể thơ song thất lục, bao gồm 38 câu, bắt đầu bằng những dòng lên tiếng sầu thảm của Nguyễn
Khuyến khi nghe tin bạn tri kỷ mất:
"Bác Dương thôi đã thôi rồi,
Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta."
Nguyễn Khuyến sử dụng "bác Dương" để chỉ sự kính trọng và gần gũi với người bạn đã mất. "Thôi đã thôi
rồi" là cách tinh tế để ám chỉ cái chết của Dương Khuê, một từ ngữ nhẹ nhàng nhưng vô cùng đầy cảm xúc
của Nguyễn Khuyến khi tiếp nhận tin buồn. Nỗi đau trong lòng ông được thể hiện qua "man mác", "ngậm
ngùi", và hình ảnh "nước mây" mênh mang, rộng lớn, bày tỏ nỗi buồn chơi vơi khi mất đi người mà Nguyễn
Khuyến trân trọng. Nỗi đau này không chỉ dừng lại trong tâm hồn ông mà còn lan tỏa khắp nơi, từ bầu trời
đến biển cả, chứng tỏ sự thương tiếc lớn lao với người bạn tri kỷ.
Trong những nỗi buồn thương kia, dòng suy nghĩ của Nguyễn Khuyến dẫn ông trở về với những ký ức xa
xưa, những năm tháng tuổi trẻ của hai người bạn tri âm:
"Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước,
Vẫn sớm hôm tôi bác cùng nhau;
Kính yêu từ trước đến sau,
Trong khi gặp gỡ khác đâu duyên trời?"
Nguyễn Khuyến hồi tưởng đến những ngày cùng thi trong khoa, chia sẻ cùng nhau những ý tưởng, thấu
hiểu lẫn nhau. Ông trân trọng quãng thời gian này và so sánh nó với "duyên trời" đã sắp đặt, như món quà
quý giá mà cuộc đời ban cho ông, một người bạn tri kỷ trong thời đại đầy thăng trầm. Cuộc sống của
Nguyễn Khuyến khi có Dương Khuê là thời gian hạnh phúc, giúp ông tránh được sự khổ đau của chốn quan
trường, và thú vui của họ không chỉ đơn thuần là những lần ngắm cảnh và thưởng thức rượu ngon:
"Cũng có lúc chơi nơi dặm khách, Tiếng suối nghe róc rách lưng đèo; Có khi tầng gác cheo leo, Thú vui con
hát lựa chiều cầm xoang; Cũng có lúc rượu ngon cùng nhắp, Chén quỳnh tương ăm ắp bầu xuân. Có khi
bàn soạn câu văn, Biết bao đông bích, điển phần trước sau."
Đó là những khoảnh khắc tao nhã của hai thi nhân, chia sẻ những niềm vui trong cuộc sống. Tất cả những
kỷ niệm này làm cho Nguyễn Khuyến cảm thấy hạnh phúc và có ý nghĩa sâu sắc.
Tình bạn giữa Nguyễn Khuyến và Dương Khuê không chỉ hiện diện trong những thời khắc bình yên, mà còn
qua những khó khăn, mất mát trong chốn quan trường:
"Buổi dương cửu cùng nhau hoạn nạn,
Phận đấu thăng chẳng dám tham trời."
Dù có khác biệt về suy nghĩ và phong cách sống, giữa Nguyễn Khuyến và Dương Khuê luôn tồn tại sự thấu
hiểu và ủng hộ lẫn nhau. Họ đã cùng nhau đương đầu với những khó khăn của cuộc đời, không sợ hãi
trước những thử thách, dù phải chịu đựng những rắc rối của chốn quan trường.
Sau những hồi tưởng về thời niên thiếu, Nguyễn Khuyến dẫn dắt ông quay về những năm tháng sau khi về
hưu, thì tình cảm giữa hai người càng trở nên thân thiết, sâu sắc hơn khi không còn áp lực của chính trị:
"Bác già, tôi cũng già rồi,
Biết thôi, thôi thế thì thôi mới là!"
Hai người đã già, câu thơ truyền tải những suy tư, cảm xúc về những năm tháng đã qua. Đây là nỗi buồn
của một tri kỷ khi thấy thời gian trôi qua nhanh chóng, những niềm vui, nỗi buồn của cuộc sống mà họ đã cùng nhau chia sẻ.
Từ những câu thơ bao gồm "Khóc Dương Khuê", ta có thể thấy rằng tình bạn giữa Nguyễn Khuyến và
Dương Khuê là một tình bạn đẹp đẽ, sâu sắc, không chỉ qua những niềm vui, mà còn qua những khó khăn,
nỗi buồn trong cuộc đời. Bài thơ không chỉ là sự gợi lại ký ức về một người bạn thân thiết mà còn là sự biểu
lộ tình cảm sâu sắc và lòng thành kính của Nguyễn Khuyến dành cho Dương Khuê.