-
Thông tin
-
Hỏi đáp
Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con của Y Phương | Văn mẫu lớp 9
Tình cảm cha con trong bài thơ Nói với con của Y Phương được thể hiện qua lời tâm tình thủ thỉ và cách người cha căn dặn con về lẽ sống, tinh thần tự hào dân tộc. Vậy mời các em cùng theo dõi bài viết dưới đây để ngày càng học tốt môn Văn 9.
Preview text:
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Dàn ý cảm nhận tình cha con trong bài Nói với con của Y Phương Dàn ý 1 1. Mở bài
• Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Tình cảm cha con được thể hiện qua lời tâm
tình thủ thỉ và cách người cha căn dặn con về lẽ sống và tinh thần tự hào dân tộc 2. Thân bài
• Tình cảm cha con thể hiện ở những lời cha kể cho con nghe về những kỉ
niệm hạnh phúc khi con còn nhỏ
• Tình cha con khi cha mong muốn con được lớn lên trưởng thành với tinh
thần dân tộc quật cường và cách sống yêu thương đồng bào, ý chí kiên cường
• Tình cha con thể hiện qua lời dặn dò, nhắn nhủ
• Đặc sắc nghệ thuật 3. Kết bài
• Nhận xét khái quát về tình cảm cha con Dàn ý 2 I. Mở bài
● Giới thiệu về tác giả Y Phương: là một nhà thơ dân tộc sinh ra ở vùng đất
nổi tiếng có truyền thống cách mạng Cao Bằng. 1
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
● Giới thiệu tác phẩm "Nói với con": là bài thơ đặc sắc nhất gợi cảm nhiều nhất của Y Phương. II. Thân bài
- Khái quát nội dung của bài thơ: Xuyên suốt bài thơ là nguồn cảm hứng, tình
cảm thiêng liêng tình phụ tử, còn song song với tình cảm yêu quê hương đất
nước. Bài thơ cho ta thấy cái nhìn nhân văn, cao cả của tác giả qua cách giáo dục con mình.
- Bút pháp nghệ thuật của tác giả:
+ Sử dụng những ngôn ngữ mộc mạc giản dị, nhưng có sức gợi hơn bất kỳ một
thủ pháp nghệ thuật cao siêu nào.
+ Những lời thơ của tác giả cũng như chính cái bụng, con người tác giả cũng
giống như bao con người dân tộc khác sống ngay thẳng, kiên trung, kiên cường
và gắn bó với núi non quê hương đất nước.
Trong khổ thơ đầu tiên Y Phương viết:
Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói,
Hai bước tới tiếng cười
Ý nghĩa của hình ảnh gia đình trong khổ thơ này: Y Phương đã vẽ ra một ngôi
nhà hạnh phúc nhất, nơi mà đứa trẻ sinh ra được nhận đầy đủ tình yêu thương
của người cha, người mẹ. Mái ấm gia đình là chiếc nôi đầu tiên mà một em bé
cần có. Chiếc nôi này sẽ chấp cánh cho con những giấc ngủ ngon, với những
ước mơ đẹp, nuôi dưỡng tâm hồn con khi trưởng thành. 2
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
- Trong khổ thơ thứ hai tác giả bắt đầu dạy con mình những bài học đầu tiên về
truyền thống của quê hương mình, gợi cho con về tình yêu sự gắn bó với tổ tiên, đồng bào
- Giá trị nhân văn trong những câu thơ của tác giả: Tác giả muốn con không
được quên những tinh hoa truyền thống lâu đời của những người dân tộc. Nó
chính là bản sắc văn hóa, là tiếng nói riêng của mỗi vùng miền, nên con phải giữ
lấy, nhớ lấy và đừng bao giờ đánh mất nghe con:
- Tác giả gợi nhớ cho con mình về những kỷ niệm ngọt ngào, về cha mẹ, có cha
mẹ thì mới có con hôm nay. Tác giả muốn con mình hãy nhớ ơn sinh thành
dưỡng dục, nhớ ân nghĩa tình làng xóm. Cha mẹ nào cũng muốn con cái mình
hãy sống xứng đáng với những truyền thống tốt đẹp mà dân làng tổ tiên ban
tặng. Muốn con mình sau này sẽ có ích có sự đóng góp cho sự phát triển của
quê hương, dân tộc mình.
- Tác giả muốn dạy con mình cách sống hiên ngang, kiên cường, vượt lên trên
số phận. Trong đường đời nhiều gập ghềnh sỏi đá, nhiều cám dỗ, khiến con vấp
ngã trong những lúc như vậy tác giả muốn con mình hãy bền lòng, vững chí
kiên cường anh dũng bước qua, đứng lên để trưởng thành hơn, để xứng đáng
với truyền thống lâu đời mà người dân quê mình vẫn có.
Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục
- Phân tích tính nghệ thuật và giá trị nhân văn trong những câu thơ của tác giả:
Trong những câu thơ trên giọng điệu tha thiết, nhưng lại chất chứa sự uy nghi
quyền lực tác giả muốn răn dạy cho con. Tác giả là một người cha muốn khuyên 3
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
nhủ con trai mình những điều sâu sắc nhất về giá trị làm người, giá trị đạo đức,
những chuẩn mực xã hội mà con cần phải nhớ khi trưởng thành. III. Kết bài
- Nêu lên cảm nghĩ của bản thân về bài thơ?
Ví dụ: Bài thơ “Nói với con” đi vào trong lòng người đọc bởi sự dịu dàng,
nhưng nhiều triết lý sâu sắc, bởi tình yêu âm thầm nhưng mãnh liệt của tình cha
dành cho con. Bằng những lời thơ giản dị của mình nhưng tác giả Y Phương đã
đưa chúng từ chỗ là một đứa trẻ nằm trong nôi chưa hiểu sự đời tới chỗ hiểu
biết những điều hay lẽ phải trong cuộc sống, từ chỗ ngu ngơ mới tập đi tới chỗ
có ý chí kiên cường hiên ngang vượt qua sóng gió, biết phát huy truyền thống
tốt đẹp của dân tộc mình để làm người. Dàn ý 3 1. Mở bài
• Giới thiệu từ đề tài tình cảm cha con. 2. Thân bài * Khái quát chung:
• Hoàn cảnh ra đời bài thơ: ra đời khi đời sống tinh thần và vật chất của
nhân dân cả nước nói chung và nhân dân miền núi nói riêng vô cùng khó khăn, thiếu thốn.
• Xuyên suốt bài thơ là tình cảm cha con. * Phân tích, chứng minh 4
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
- Tình cảm cha con thể hiện ở những lời cha kể cho con nghe về những kỷ niệm
khi con còn nhỏ: (4 câu thơ đầu)
• Điệp ngữ “một bước hai bước” → sự chuyển động cũng là sự lớn lên
từng ngày của đứa trẻ trong vòng tay yêu thương của cha mẹ mình.
• Cả ngôi nhà như rung lên trong: “tiếng nói, tiếng cười” của cha mẹ: mỗi
bước con đi, mỗi tiếng con cười đều được cha mẹ đón nhận và chăm chút.
- Tình cha con khi cha mong muốn con được lớn lên trưởng thành với tinh thần
dân tộc quật cường và cách sống yêu thương đồng bào: (20 câu thơ tiếp)
• Hô ngữ “con ơi” → lời thơ trở nên thật tha thiết, trìu mến, càng thể hiện tình cha dành cho con.
• Các động từ “cài, ken” → động tác khéo léo trong lao động vừa tạo sự
gắn bó, quấn quýt của những con người quê hương trong lao động.
• Đặc biệt dù sống trong nghèo khổ gian nan vẫn thủy chung gắn bó với quê hương cội nguồn.
• Người cha tự hào với con về ý thức tự lập, tự cường và tinh thần tự tôn dân tộc.
- Tình cha con thể hiện qua lời dặn dò, nhắn nhủ: (4 câu thơ cuối)
• Hai tiếng “lên đường” → người con đã lớn khôn và tạm biệt gia đình –
quê hương để bước vào trang đời mới.
• Hai tiếng “nghe con” lắng đọng bao cảm xúc, ẩn chứa tình yêu thương vô bờ bến cha dành cho con.
* Đánh giá lại nội dung nghệ thuật bài thơ: Thấy được tình cảm cha con qua bài thơ 3. Kết bài 5
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
• Khẳng định lại tình cảm cha con luôn đẹp đẽ và sẽ sống mãi trong lòng độc giả.
Cảm nhận tình cảm cha con trong bài Nói với con - Mẫu 1
Tình cảm gia đình luôn được coi là một trong những nguồn cảm hứng mãnh liệt
dạt dào nhất cho thơ ca. Trong đó những bài thơ ca ngợi về tình mẫu tử thiêng
liêng, phụ tử quý báu. Tìm bài thơ tình mẫu tử không khó nhưng để nói hay nói
đúng về tình phụ tử thì có lẽ chỉ có bài thơ “Nói với con” của tác giả Y Phương
là thể hiện vô cùng trọn vẹn. Tác giả đã khéo léo đan cài tình cảm gia đình vào
trong tình yêu nước yêu dân tộc để dạy dỗ con nên người.
Tình cảm gia đình luôn là thứ sức mạnh lớn lao nhất mà mỗi con người có
được. Nó vừa là động lực vừa là thứ vũ khí sắc bén nhất để đưa chúng ta vượt
qua những khó khăn trong cuộc sống. Cảm nhận đầu tiên về bài thơ này đó
chính là hình ảnh đứa con lớn lên trong tình yêu thương sự đùm bọc chở che và chờ mong của cha mẹ.
“Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười”
Ít nhiều những hình ảnh này đã gợi nên trong tâm trí chúng ta cả một trời kí ức
mộng mơ. Đó là hình ảnh đứa trẻ bi bô tập nói và lững chững bước những bước
đầu tiên trong cuộc đời trong sự chờ mong khắc khoải của cha mẹ. Có ai đó đã
từng nói rằng gia đình chính là chiếc nôi êm ái và quý giá nhất để nâng bước
con vào đời. Thế nhưng không chỉ có gia đình mới là chiếc nôi nuôi nấng con 6
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
mà nó còn được gắn chặt với tình cảm của quê hương trong cuộc sống khốn khó
mà ân tình của người dân lao động:
Người đồng mình yêu lắm con ơi ...........tấm lòng
Ở đây ta thấy có sự xuất hiện của cụm từ Người đồng mình. Vậy thì người đồng
mình là ai? Đó là một cách nói mang đậm nét đặc trưng địa phương của đồng
bào miền núi. Ý chỉ những người đồng bào cùng chung một xuất xứ, một quê
hương bản quán và một dân tộc. Tác giả đã vận dụng vô cùng khéo léo cách nói
của người dân tộc miền núi vào ý thơ. Hầu hết những suy nghĩ đều được miêu tả
chân thực qua từng câu chữ. Đan lờ bắt cá, bàn tay khéo léo của người dân lao
động đã tạo nên những nan hoa. Vách nhà tạo nên từ những câu hát,…. Rừng ở
đây không chỉ cho gỗ quý cho lâm sản quý hiếm mà còn cho cả những bông hoa
khoe sắc đẹp cho đời. Sự lao động miệt mài đó đã mang đến cho con người biết
bao nhiêu điều tốt đẹp. Con đường không chỉ là nơi in dấu những bước chân
xuôi ngược là nơi đi lại mà nó chính là hành trình nuôi nấng con khôn lớn.
Đến đây nhà thơ đã chuyển mạch thơ sang suy ngẫm về cội nguồn về hạnh phúc quê hương bản xứ: Cha mẹ… ... trên đời
Không chỉ cho con biết về cội nguồn của sinh dưỡng mà ở đây người cha còn
muốn răn dạy con cả về những đức tính tốt đẹp của “người đồng mình” đồng
thời còn gửi gắm cả những ước mơ vĩ đại vào thế hệ con mai sau. Đó chính là
tình yêu lao động hăng say là sức sống bền bỉ vượt lên mọi hoàn cảnh thử thách mọi khó khăn gian khổ:
Người đồng mình thương lắm con ơi 7
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con … Không lo cực nhọc
Ở đây mạch thơ trở nên dồn dập nhanh hơn như một bài ca để răn dạy con
những điều quý giá về cách sống và cách làm người. Đầu tiên đó chính là bài
học về sự đoàn kết tinh thần tương thân tương ái mãnh liệt. Sự yêu thương đùm
bọc chính là sức mạnh để giúp người đồng mình vượt qua biết bao nhiêu gian
nan thử thách trong cuộc đời. những câu thơ đối xứng nhau như “cao đo nỗi
buồn/ xa nuôi chí lớn” thể hiện thật dứt khoát thật mạnh mẽ những ý chí sắt đá của dân tộc mình.
Cuộc sống có thể vất vả có thể nghèo đói tuy nhiên con người luôn luôn tự hào
và gắn bó với mảnh đất quê hương của mình. Và cuối cùng người cha muốn gửi
gắm đến người con của mình dù có ở bất cứ đâu, làm bất cứ điều gì thì phải
luôn biết nhớ về quê hương. Biết vượt qua mọi cam go thử thách trong cuộc
sống bằng ý chí và niềm tin mãnh liệt. Không được chê bai và phản bội quê
hương. Đoạn thơ lặp đi lặp lại bởi tiết tấu nhanh mạnh, dứt khoát, cứng rắn và
dồn dập bởi những điệp từ, điệp ngữ và cấu trúc linh hoạt lay động trái tim của bất cứ ai nghe.
Có thể nói bài thơ “Nói với con” là một trong những bài thơ xuất sắc nhất nói về
tình phụ tử thiêng liêng mà cao quý trên đời. Nó như một chất men ủ càng lâu
càng ngọt, càng lâu càng thấm. Tình cảm gia đình chính là thứ tình cảm vô cùng
cao quý và thiêng liêng song hành cùng với tình yêu của đất nước, của quê
hương. Nó chính là thứ động lực mãnh liệt để vun đắp và nuôi dưỡng tâm hồn mỗi con người.
Cảm nhận tình cảm cha con trong bài Nói với con - Mẫu 2 8
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Có lẽ các bạn cũng đã biết xưa nay tình mẫu tử luôn là đề tài phong phú cho thơ
ca. Những bài thơ nói về tình cảm cha con thì rất là ít. Riêng bài thơ "Nói với
con" của tác giả Y Phương là một trong những tác phẩm rất hiếm hoi đó. Bài
thơ Nói với con thể hiện tình cảm êm ấm của gia đình, tình yêu quê hương da
diết, ngọt ngào và ngợi ca giá trị truyền thống tình nghĩa, sức sống mạnh mẽ của người dân miền núi.
Cội nguồn sinh dưỡng của con trước hết là cái nôi gia đình con lớn lên trong
mái ấm có cha có mẹ trong vòng tay yêu thương. Cha mẹ thấy hạnh phúc sung
sướng, từ bước chập chững từ tiếng nói tiếng cười đầu tiên của con. Cách nói
mộc mạc, nghệ thuật liệt kê điệp ngữ, gợi ra không khí gia đình đầm ấm tràn ngập yêu thương.
"Người đồng mình yêu lắm con ơi Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng"
Hơn thế, cái nôi nhỏ bé ấy, còn được đùm bọc bởi cái nôi rộng lớn đó là quê
hương. Con lớn lên trưởng thành trong cuộc sống lao động trong thiên nhiên thơ
mộng nghĩa tình quê hương. Tác giả vận dụng cách nói của người miền núi để
sáng tạo những hình ảnh cụ thể vừa mang tính khái quát cao. Người đồng mình,
vùng núi, dân tộc mình yêu lắm con ơi. Đan lờ, ken vách cần cù lao động, cần
cù lao động đùm bọc sẻ chia gắn bó với nhau.
"Rừng cho hoa, con đường cho những tấm lòng" 9
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Thiên nhiên đẹp đẽ thơ mộng trở qua nghệ thuật nhân hóa. Điều đó khẳng định
một quê hương nghĩa tình. Người cha muốn nói với con vẻ đẹp ấy của người
đồng mình mà để yêu, gắn bó. Do đó, khi sung sướng ôm con thơ vào lòng nhìn
con khôn lớn, suy nghĩ về nghĩa tình làng bận quê nhà người cha nghĩ về kỉ niệm hạnh phúc.
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời"
Những đức tính cao đẹp của người đồng mình và mong ước ở bên con. Vẫn
cách diễn đạt mộc mạc độc đáo. Nhà thơ tiếp tục thể hiện, nét đẹp của người
đồng mình qua những hình ảnh đặc sắc.
"Người đồng mình… ...
không lo cực nhọc"
Điệp ngữ "người đồng mình" lặp lại ba lần, đó là cảm xúc trào dâng trong tâm
trạng nhà thơ. Biết bao nỗi niềm thiêng liêng da diết với quê hương với con
người nơi đây mà thổn thức thành lời gọi "Yêu lắm, thương lắm, con ơi". Đứng
trước hoàn cảnh quê hương đất nước lúc bấy giờ điểm tựa tinh thần và củng cố
niềm tin duy nhất là cách tin vào sức mạnh truyền thống dân tộc lòng thủy
chung với quê hương. Dù hôm nay quê hương, người đồng mình còn nghèo gian
nan vất vả." Sống trên đá, trong thung lên thác, xuống ghềnh" thì cũng đừng
"chê đá gập ghềnh, chê thung nghèo đói". Lạc quan " như sông, như suối".
Trong ý thơ có nét đặc sắc, nhà thơ lấy cái cao xa của trời đất để đo tầm kích
của nỗi buồn và ý chí người đồng mình, tác giả muốn nhắn nhủ khuyên răn
truyền cho con cách nhìn và nghị lực, nỗi buồn dẫu cao to như núi thì ý chí tâm
hồn con người, sẽ càng xa càng dài như sông suối, lớn lao như biển rộng. Phải 10
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
biết chân trọng yêu thương nơi mình sinh ra và lớn lên. Dù gian nan đến đến
đâu cũng đừng chê đừng bỏ, đừng làm việc trái lòng mình. Phải biết cần cù lạc
quan để vượt qua để sống cho xứng đáng.
Người đồng mình tuy mộc mạc thô sơ nhưng giàu bản lĩnh và lòng tự trọng
"Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì là phong tục"
Ý thơ cụ thể mà hàm ý sâu xa, nhà thơ nhắc lại hai lần người đồng mình thô sơ
da thịt, mộc mạc. Về lời ăn tiếng nói nhưng chẳng mấy ai nhỏ bé về ý chí nghị
lực lòng tự trọng mà ngược lại rất mạnh mẽ, khoáng đạt giàu niềm tin và tinh
thần lạc quan, bền bỉ gắn bó với quê hương. Câu thơ độc đáo mang cách nói đặc
trưng sâu sắc của người miền núi.
"Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương"
Đục đá kê cao là hành động thực người miền núi thường đục quá kê cao nhà kê
nối đi, từ hình ảnh đó lời thơ chuyển nghĩa khái quát " kê cao quê hương" đó là
ý thức bảo vệ và tinh thần xây dựng quê hương ngày càng tiến bộ giàu đẹp hơn
là tôn vinh giữ gìn truyền thống, phong tục tập quán tốt đẹp của quê hương.
Những câu cuối, nhà thơ khẳng định muốn truyền cho con sức mạnh vào truyền
thống quê hương, người đồng mình tuy thế nhưng sống cao đẹp, mong con sau
này lớn khôn trưởng thành trên cuộc đời phải sống cao thượng để xứng đáng 11
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
truyền thống tốt đẹp đó. Bài thơ sử dụng thể thơ tự do, số câu số chữ không
khuôn chỉnh phù hợp mạch cảm xúc tự nhiên, linh hoạt nhịp điệu bay bổng nhẹ nhàng.
Qua những lời tâm sự của cha đối với con. Ta thấy tình cảm cha con thật thân
thích, trìu mến, người cha luôn muốn truyền dạy cho con những điều tốt đẹp
nhất. Chính vì vậy, mỗi người con như chúng ta hãy chân trọng cố gắng giữ gìn
những truyền thống tốt đẹp của ông cha ta.
Cảm nhận tình cảm cha con trong bài Nói với con - Mẫu 3
"Quê hương là gì hở mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều".
Ai cũng có một quê hương, nơi đầu tiên đón nhận tiếng khóc của ta và chào đón
ta vừa lúc lọt lòng. Nghĩ về quê hương, trong mỗi người lại gợi lên một hình
ảnh riêng nhất, đẹp nhất xen lẫn một niềm xúc cảm chân thành lẫn tự hào. Bởi
thế, dù đã có rất nhiều người nói về quê hương mình, làm thơ về quê hương
nhưng quê hương trong Nói với con của Y Phương vẫn mang lại cho ta niềm xúc động sâu lắng.
Có lẽ, ai cũng thế, những gì người ta thường gợi để nhớ về quê hương là những
gì chân chất, mộc mạc, giản dị nhất. Nếu Đỗ Trung Quân gắn quê hương với
hình ảnh "chùm khế ngọt", "đường đi học", là "con diều biếc"… thì Y Phương đã chỉ cho con:
"Người đồng mình yêu lắm con ơi 12
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng".
Đó là một vùng quê núi rừng còn chưa phát triển, nhưng con người thì vô cùng
đáng quý, miền đất giàu truyền thống văn hoá và nhất là mảnh đất nuôi dưỡng
tâm hồn, tấm lòng chất phác thiện lương. Những người đồng mình thương lắm
nhưng cũng lớn lao đầy khí phách trong cả nỗi buồn và chí hướng (Cao đo nỗi
buồn; Xa nuôi chí lớn). Quê hương trong Nói với con có gì riêng nhưng cũng có cái gì đó rất chung.
Nhưng có lẽ, điều in sâu đậm nhất trong lòng mỗi đứa con (và người đọc chúng
ta) là những lời dặn dò, khuyên bảo của người cha. Đứa con trước cha, trước
quê hương luôn mãi là một hình ảnh yêu thương, bé bỏng nhất và lúc nào cũng
cần được chở che, dạy dỗ. Bài học của cha luôn là động lực giúp con khôn lớn,
cứng cỏi trước cuộc sống.
Dấu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh Không lo cực nhọc
Người đồng mình thô sơ da thịt 13
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Chẳng mấy ai bé nhỏ đâu con".
Chính giọng điệu của đoạn thơ đã gieo vào lòng người cảm xúc về những lời
căn dặn đầy thân thương, chân thành, tha thiết. Dù hoàn cảnh sống có thế nào
thì con người luôn phải vượt lên hoàn cảnh để mà sống. "Nỗi buồn" sẽ làm cho
con người ta biết sống chịu đựng, ý chí sẽ rèn luyện cho con người ta luôn nỗ
lực vươn tới, đi lên. "Cao đo nỗi buồn/ Xa nuôi chí lớn" là những câu thơ có ý
nghĩa như một lời động viên, là động lực mà người cha muốn truyền cho con,
giúp con luôn vững bước, đi xa hơn với những quyết định trong cuộc sống của
mình và luôn giữ bên mình niềm tin vào cuộc sống, sống ở đời sẽ không tránh
được nỗi buồn, người biết sống cũng phải là người luôn "nuôi chí lớn" để làm
cho cuộc đời, cuộc sống một điều gì có ý nghĩa. Đó cũng là kì vọng về tầm kích
của con trong bước đường đời gian nan.
Cảm nhận tình cảm cha con trong bài Nói với con - Mẫu 4
Tình cha ấm áp như vầng thái dương
Ngọt ngào như dòng nước tuôn đầu nguồn
Suốt đời vì con gian lao
Ân tình đậm sâu bao nhiêu
Cha hỡi, cha già dấu yêu... (Tình cha)
Một trong những tình cảm sâu nặng nhất trong trái tim con người đó là tình cảm
gia đình, tình cảm cha con, tình cảm mẫu tử. Vì thế, đây cũng là một trong các
đề tài văn học, khơi nguồn cảm hứng bất tận nhiều nhất cho những người nghệ
sĩ để viết lên những áng thơ hay ca ngợi công ơn của bậc sinh thành dành cho
con cái. Y Phương – một người dân tộc Tày với bài thơ "Nói với con" (1980) 14
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
mượn lời tâm tình trò chuyện của người cha dặn dò con đã thể hiện thật thấm
thía, cảm động về tình yêu thương con: vỗ về, bao bọc chở che con của người
cha, mong muốn con khôn lớn thành người. Mạch xúc cảm bao trùm bài thơ là
tình cảm cha con sâu nặng, thiêng liêng, đi từ tình cảm gia đình, mở rộng ra tình
cảm quê hương, từ kỉ niệm ngọt ngào nâng lên thành lẽ sống.
Trước hết, mở đầu bài thơ là lời tâm tình của người cha nói với con về cội
nguồn sinh dưỡng: con lớn lên bởi tình yêu của cha mẹ và quê hương. Đầu tiên,
người cha nói về tình cảm gia đình – cái nôi đầu tiên nuôi dưỡng người con khôn lớn trưởng thành:
"Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười"
Bằng những hình ảnh cụ thể, giàu tính chất tạo hình "chân phải", "chân trái",
"tiếng nói", "tiếng cười", nhà thơ đã dựng lên trước mắt người đọc hình ảnh của
một em bé đang chập chững tập đi và bi bô tập nói bên cạnh cha mẹ. Từ đó, Y
Phương gợi tả được không khí gia đình thật ấm áp, hạnh phúc, tràn ngập tiếng
cười nói của trẻ thơ. Đồng thời nhà thơ đã cho người đọc thấy được từng bước
đi, từng tiếng cười nói của con đều được cha mẹ nâng niu, chăm sóc, mong chờ.
Đó là tình cảm gia đình ruột thịt, là công lao trời bể lớn lao và thiêng liêng mà
cha mẹ dành cho con cái, muốn người con luôn phải khắc cốt ghi tâm.
Bên cạnh tình cảm gia đình, người cha muốn nói cho con biết về cội nguồn sinh
dưỡng rộng lớn hơn đó là tình làng,quê hương nghĩa xóm:
Người đồng mình yêu lắm con ơi 15
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng.
Với cách tư duy giàu hình ảnh của người miền núi và lối diễn đạt mộc mạc, nhà
thơ Y Phương đã miêu tả thật chân thực, sinh động cuộc sống lao động thật
nghĩa tình và thơ mộng ( nên sửa thành “cuộc sống lao động nhộn nhịp, tươi
vui”) của "người đồng mình". "Người đồng mình" là để chỉ những người vùng
mình, miền mình, những người cùng sống trên một miền đất, quê hương, cùng
dân tộc. Câu thơ sử dụng từ ngữ hô gọi "con ơi" kết hợp với từ tình thái "yêu
lắm" ( “yêu lắm” là cụm tính từ) làm cho lời thơ trở nên ngọt ngào, chan chứa
niềm tự hào với tình yêu thương quê hương da diết. Cuộc sống lao động cần cù
và vui tươi của "người đồng mình" được gợi lên qua một số những hình ảnh rất
cụ thể, giàu sức gợi: "đan lờ" – dụng cụ đánh bắt cá của người dân miền núi,
dưới bàn tay khéo léo đã thành "cài nan hoa"; những ngôi nhà sàn không chỉ
được dựng lên bằng những tấm ván gỗ mà còn được tạo nên bởi những "câu
hát" - chiều văn hóa, lối sống của "người đồng mình". Những động từ "đan",
"cài", "ken" vừa có tác dụng diễn tả những động tác lao động; lại vừa cho thấy
những phẩm chất cần cù, chịu khó, yêu lao động, yêu cuộc sống, chan chứa niền
vui của những bàn tay khéo léo, tài hoa của người dân miền núi.
Cũng nói về quê hương, người cha còn nhắc tới "rừng núi" và những "con
đường" của "người đồng mình": Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng. 16
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Rừng không chỉ cho gỗ, cho măng tre mà còn cho cả "hoa". "Hoa" là sản phẩm
của thiên nhiên, là sự kết hợp những gì tinh túy nhất, đẹp đẽ nhất, lãng mạn nhất
của trời và đất mà rừng núi quê hương đã ban tặng cho con người nơi đây. Còn
"con đường" là sợi dây liên kết gắn bó, chặt chẽ của những "người đồng mình".
Những "con đường" ấy được tạo nên bởi những "tấm lòng" nhân hậu, bao dung.
Đó là con đường ra thung ra suối, con đường vào làng vào bản, con đường tới
trường, tới lớp, con đường ra ruộng, ra đồng... Chính những con đường đó đã
gắn bó tình đoàn kết của những con người nơi đây (bổ sung: con đường không
chỉ mở ra hướng đi, tạo nên nhịp cầu nối con người với con người mà con
đường còn “cho những tấm lòng” nhân hậu, bao dung) . Như vậy, thiên nhiên
rừng núi không chỉ ban tặng cho con người cái đẹp của tạo hóa mà còn che chở,
nuôi dữơng con người cả về tâm hồn, lối sống.
Từ tình cảm quê hương, người cha đột ngột (ôn lại kỉ niệm đẹp đẽ về tình cảm
gia đình cao đẹp, thiêng liêng) chuyển sang nói với con về tình cảm riêng tư của "ngày cưới":
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời.
Không ít người đã thắc mắc về sự chuyển biến đột ngột này. Y Phương chia sẻ:
tình cảm của những đôi trai gái, của cha mẹ được nảy nở, bắt nguồn từ tình yêu
đối với quê hương, tình yêu đối với cuộc sống lao động. Như vậy, nhà thơ quan
niệm: khi con người sống gắn bó với quê hương, với lao động thì con người sẽ
tìm được tình yêu, hạnh phúc. Vì thế, người con từ đó được ra đời không chỉ là
xuất phát từ sự kết tinh tình yêu của cha mẹ mà còn xuất phát từ là tình cảm
rộng lớn của quê hương. Và quê hương đã cho con nghĩa tình, đã bao bọc, chở
che con ngay từ khi bắt đầu con cất tiếng khóc chào đời. 17
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Từ việc nhắc lại cội nguồn sinh dưỡng ở khổ đầu, đến khổ hai, người cha tiếp
tục ngợi ca những đức tính cao đẹp của người đồng mình, gợi cho con lòng tự
hào về quê hương, dân tộc, dặn dò con cần phát huy và sống thật xứng đáng với
truyền thống của quê hương mình:
Người đồng mình thương lắm con ơi Cao đo nỗi buồn Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc.
Câu thơ đầu được điệp lại "Người đồng mình thương lắm con ơi" nhưng đã có
sự thay đổi chút ít. Nếu như câu thơ ở khổ đầu là "yêu" tức là xuất phát từ tình
cảm chân thành, từ trái tim tha thiết thì đến câu thơ ở khổ hai này lại là:
"thương". "Thương" là một trạng thái tình cảm không chỉ xuất phát từ trái tim
yêu thương chân thành nữa mà còn gói ghém cả sự sẻ chia, đồng cảm ở trong
lòng. Chính vì thế, "người đồng mình" – những con người cùng miền đất, quê
hương, dân tộc cùng chí hướng đã đoàn kết, gắn bó, sẻ chia và đồng cảm với
nhau mà dựng xây quê hương mình trở nên ngày một giàu đẹp hơn.
Hai câu tiếp: Sức sống bền bỉ, mạnh mẽ, kiên cường của "người đồng mình".
Nghệ thuật đối lập tương phản: " cao đo – xa nuôi", "nỗi buồn – chí lớn", tác giả 18
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
đã diễn tả những trạng thái khác nhau của "người đồng mình". "Nỗi buồn – chí
lớn" là khái niệm vô hình nhưng đã được tác giả hình dung cụ thể như có hình,
có khối. "Người đồng mình" buồn, lo lắng, khắc khoải ở trong lòng vì trước mắt
họ là biết bao nhiêu là khó khăn, gian nan thử thách; khi mà cả quê hương họ
còn chưa vươn tới được tầm cao nhân văn, vẫn còn quanh quẩn với cái đói, cái
nghèo. Nhưng "Người đồng mình" không bao giờ nhụt chí mà mạnh mẽ, vững
vàng đối diện với những khó khăn, thách thức ấy mà đưa quê hương tiến lên
phía trước, trở nên giàu mạnh, phát triển, văn minh. Câu thơ giản dị , mộc mạc
nhưng đã diễn tả được tinh thần, ý chí quật cường, mạnh mẽ của người dân vùng cao.
Niềm tự hào về con người quê hương gắn liền với những phẩm chất quí báu mà
người cha muốn truyền cho con:
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc.
Nhà thơ đã sử dụng rất nhiều những hình ảnh để nói tới cuộc sống của người
miền núi như: "đá gập ghềnh", "thung nghèo đói" "lên thác xuống ghềnh" có ý
nghĩa diễn tả những khó khăn, vất vả, nghèo đói và nhọc nhằn mà họ đã và đang
phải đương đầu. Điệp ngữ "sống ... không chê" (2 lần), kết hợp với nhịp thơ
nhanh, dồn dập và biện pháp so sánh "như sông như suối" có tác dụng diễn tả
sức sống mạnh mẽ, mãnh liệt, bền bỉ của những người con miền núi trước cuộc
sống khó khăn, vất vả khi mà chiến tranh lùi xa không được bao lâu. Qua đó,
nhà thơ thể hiện niềm tự hào về "người đồng mình" với sức mạnh, ý chí thật 19
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
phóng khoáng, đoàn kết, gắn bó thiết tha của họ đối với nơi chôn rau cắt rốn của
mình. Từ đó, người cha mong muốn con: phải sống có tình, có nghĩa, thủy
chung với quê hương, đất nước, dân tộc mình; biết chấp nhận và sẵn sàng vượt
qua những khó khăn, thử thách bằng ý chí, nghị lực và niềm tin tất thắng.
Đến bốn câu thơ tiếp theo mạch tâm tình nhắn nhủ của người cha dành cho con
vẫn được tiếp nối nhưng đã chuyển sang giọng điệu triết lí sâu sắc:
Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục.
Nghệ thuật đối lập tương phản: giữa ngoại hình và tâm hồn. Hình ảnh "thô sơ da
thịt" diễn tả vẻ đẹp mộc mạc, bình dị, chân chất, khẳng khái của "người đồng
mình". Nhưng họ không hề "nhỏ bé" về tâm hồn mà rất giàu lòng tự trọng, giàu
chí khí, niềm tin cao đẹp với khát vọng dựng xây, phát triển quê hương. Muốn
vậy, "người đồng mình" phải lao động:
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục.
Câu thơ có hai lớp nghĩa tả thực và ẩn dụ. Và tác giả đã miêu tả cuộc sống lao
động của họ qua cụm từ "tự đục đá" thường thấy của người dân miền núi cao.
Công việc của họ rất vất vả, nặng nhọc nhưng họ sẵn sàng tự nguyện làm vì sự
phát triển của quê hương mình. Nhưng hình ảnh "kê cao quê hương" còn là hình
ảnh ẩn dụ, biểu tượng cho lòng tự hào, tự tôn dân tộc của "người đồng mình".
Chính những con người cần cù, nhẫn nại, bằng đôi tay lao động của mình đã
làm nên quê hương, làm nên phong tục tập quán lâu đời tốt đẹp của dân tộc. 20
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Kết thúc bài thơ là lời nhắn nhủ, dặn dò người con phải tự hào về truyền thống
quê hương, lấy những tình cảm ấy làm hành trang bước vào đời:
Con ơi tuy thô sơ da thịt Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được Nghe con.
Hình ảnh "thô sơ da thịt" được lặp lại lần hai có tác dụng khẳng định và nhấn
mạnh lại niềm mong muốn của người cha dành cho con: Người đồng mình tuy
mộc mạc, chân chất, bình dị, bộc trực, khẳng khái nhưng không hề nhỏ bé về
tâm hồn, luôn vươn tới những lẽ sống cao đẹp. Vì thế, trên đường đời, con phải
thật tự tin, tự hào về quê hương, sống xứng đáng với "người đồng mình", không
cúi đầu trước giông tố khó khăn, vất vả ở phía trước. Bởi đằng sau con luôn có
tình cảm chở che, nâng đỡ của cha mẹ, gia đình, của quê hương và đặc biệt
trong bản thân con chất chứa phẩm chất quí báu của "người đồng mình". Hai
tiếng "nghe con" ở cuối bài thơ chứa đựng biết bao nhiêu là yêu thương và niềm
tin của người cha dành cho con, nhẹ nhàng, xao xuyến.
Tóm lại, bằng bố cục chặt chẽ, dẫn dắt tự nhiên, bằng những hình ảnh cụ thể mà
vẫn giàu chất thơ, "Nói với con" đã thể hiện tình cảm gia đình ấm cúng, ca ngợi
truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương và dân tộc mình. Điều
lớn lao nhất mà người cha truyền đến được cho con chính là lòng tự hào về quê
hương và niềm tự tin khi bước chân vào đời. Khi biết tự hào một cách chính
đáng thì sẽ có lòng tự tin vững chắc.
Cảm nhận tình cảm cha con trong bài Nói với con - Mẫu 5 21
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Ca dao từng có câu: "Công cha như núi Thái Sơn". Có phải vì vậy mà người cha
luôn khao khát những đứa con có được sự vững vàng, rắn rỏi mạnh mẽ trên
đường đời. Qua bài thơ Nói với con của Y Phương, người đọc nhận thấy tình
cảm và mong ước của một người cha như vậy dành cho con, một thứ tình cảm
nồng ấm và thiêng liêng, giản dị. Bài thơ đồng thời cũng gợi cho người đọc
những suy nghĩ sâu sắc về trách nhiệm của người làm con.
Mượn lời một người cha nói với con, bài thơ gợi về cội nguồn của mỗi con
người, đồng thời bộc lộ niềm tự hào trước sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của quê
hương mình. Nhà thơ đã mở rộng từ tình cảm gia đình đến tình cảm quê hương,
từ những kỷ niệm gần gũi, thiết tha mà nâng lên thành lẽ sống.
Mở đầu bài thơ bằng những hình ảnh cụ thể, Y Phương đã tạo được không khí
gia đình đầm ấm, quấn quýt. Từng bước đi, từng tiếng nói tiếng cười của con
được cha mẹ mừng vui đón nhận:
"Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười"
Những câu thơ có cách diễn đạt thật độc đáo đã cho thấy tình yêu thương của
cha mẹ đối với con. Con lớn lên hàng ngày trong tình yêu thương ấy, trong sự
nâng niu, mong chờ của cha mẹ.
Không chỉ có tình yêu thương của cha mẹ, thời gian trôi qua, con trưởng thành
trong cuộc sống lao động, trong thiên nhiên thơ mộng và nghĩa tình của quê
hương. Đó là cuộc sống của những "người đồng mình", rất cần cù và tươi vui:
"Người đồng mình thương lắm con ơi 22
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Đan lờ cài nan hoa, vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa, con đường cho những tấm lòng
Cha mẹ nhớ mãi về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trong đời".
Những từ ngữ giàu sắc thái biểu hiện: Cài nan hoa, ken câu hát,... đã miêu tả cụ
thể cuộc sống ấy đồng thời thể hiện tình cảm gắn bó, quấn quýt của con người
quê hương. Rừng núi quê hương thơ mộng và trữ tình cũng là một trong những
yếu tố nuôi con khôn lớn, nâng đỡ tâm hồn con. Thiên nhiên với những sông,
suối, ghềnh, thác... đã nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn và lối sống: "Rừng
cho hoa, con đường cho những tấm lòng". Cách gọi "người đồng mình" đặc biệt
gần gũi, thân thiết và gắn bó như gợi niềm ruột thịt yêu thương.
Không chỉ gợi cho con về nguồn sinh dưỡng, cha còn nói với con về những đức
tính cao đẹp của "người đồng mình". Đó là lòng yêu lao động, hăng say lao
động với cả tấm lòng. Đó là sức sống bền bỉ, mạnh mẽ, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ:
"Người đồng mình thương lắm con ơi Cao đo nỗi buồn Xa nuôi chí lớn".
Dùng những từ ngữ rất mạnh mẽ như "cao", "xa", "lớn", tác giả muốn nhấn
mạnh cuộc sống khoáng đạt, mạnh mẽ của những "người đồng mình". Dù khó
khăn, đói nghèo còn nhiều nhưng họ không nhụt chí, ý chí của họ vẫn rất vững chắc, kiên cường:
"Người đồng mình thô sơ da thịt 23
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì là phong tục"
Những "người đồng mình" vượt qua vất vả để bám trụ lấy quê hương. Bằng
cuộc sống lao động không mệt mỏi, họ xây dựng quê hương với những truyền
thống cao đẹp. Những "người đồng mình" mộc mạc, thẳng thắn nhưng giàu chí
khí, niềm tin...Người cha đã kể với con về quê hương với cảm xúc rất tự hào.
Tình cảm của người cha dành cho con rất thiết tha, trìu mến. Tình cảm này bộc
lộ tự nhiên, chân thực qua những lời nhắn gửi của cha cho con. Người cha muốn
con sống phải có nghĩa tình, thuỷ chung với quê hương, biết chấp nhận những
khó khăn, vất vả để có thể:
"Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc"
Người cha mong cho con mình sống ngay thẳng, trong sạch, sống với ý chí,
niềm tin để vững vàng vượt qua mọi thử thách khó khăn. Người cha mong cho
con sống phải luôn tin vào khả năng của mình, tin tưởng vào bản thân. Có như
vậy, con mới có thể thành công, mới không thua kém ai cả Người cha đã nói với
con bằng tất cả lòng yêu thương của mình, nói với con những điều từ đáy lòng
mình. Điều lớn nhất người cha đã truyền dạy cho con chính là niềm tự tin vào
bản thân và lòng tự hào với sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, với truyền thống của quê hương. 24
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Qua những lời người cha nói với con, có thể thấy tình cảm của người cha đối
với con thật trìu mến, thiết tha và tin tưởng. Điều lớn lao nhất mà người cha
muốn nói với con chính là niềm tự hào với sức sống mạnh mẽ bền bỉ của quê
hương và niềm tin khi bước vào đời.
Bài thơ đã gợi cho người đọc những niềm cảm động sâu xa và những suy nghĩ
sâu sắc. Thì ra, đằng sau những lặng lẽ, thâm trầm của cha là biết bao yêu
thương, biết bao mong mỏi, biết bao hi vọng, biết bao đợi chờ ... Con lớn lên
như hôm nay không chỉ nhờ vào cơm ăn và áo mặc mà còn mang nặng ân tình
của những lời dạy dỗ ân cần thấm thía. Quả là:
"Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra".
Vậy thì, là người làm con, con xin nguyện:
"Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con".
Chẳng những vậy, con sẽ bước theo những bước chân vững chắc mà cha để lại
trên con đường cha bước đến đỉnh Thái Sơn - nguyện "sống như sông như suối",
nguyện ngẩng cao đầu "lên đường" mà không "thô sơ da thịt". Và trên con
đường ấy, con sẽ mang theo hình ảnh quê hương để tiếp tục nối tiếp cha anh "tự
đục đá kê cao quê hương" thân thiết của mình.
Bài thơ có nhiều nét đặc sắc về nghệ thuật, tuy nhiên, độc đáo nhất và đặc sắc
nhất là cách thể hiện, diễn tả tình cảm. Những từ ngữ, hình ảnh trong bài rất
mộc mạc nhưng đồng thời cũng rất giàu hình ảnh gợi tả vừa cụ thể vừa có sức khái quát cao. 25
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Bài thơ nhắc nhở chúng ta về tình cảm gia đình ấm cúng, ca ngợi truyền thống
cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương, của dân tộc. Qua lời nói với con, ta
phần nào hiểu rõ hơn, cảm nhận sâu sắc hơn những tình cảm của người cha
dành cho con. Những bài học mà người cha trong bài thơ Nói với con có lẽ là
những bài học mà bất kỳ người cha nào cũng muốn dạy cho con mình. Và
những bài học giản dị, mộc mạc đó có lẽ sẽ theo con suốt trên chặng đường đời,
bài học của cha - bài học đầy ý nghĩa sâu sắc.
Cảm nhận và suy nghĩ của em về tình cảm cha con trong Nói với con
Trong nền Văn học Việt Nam từ xưa đến nay, tình cảm gia đình luôn là thứ tình
cảm thiêng liêng và cao quý nhất. Nếu như tình mẹ dành cho con là đức hy sinh,
là sự yêu thương không cần báo đáp và là cả tấm lòng bao dung trời biển, thì
tình cha dành cho con chính là sự ấm áp, là những mạnh mẽ cha dạy con vững
bước trên đường đời như núi cao, sông dài. Mẹ cho con sự mềm mỏng, cha cho
con sự vững vàng. Đó cũng chính là tâm tư tình cảm mà tác giả Y Phương đã
gửi gắm trong bài thơ “Nói với con”.
Y Phương là nhà thơ dân tộc được sinh ra ở vùng đất Cao Bằng - nơi nổi tiếng
có truyền thống Cách mạng mạnh mẽ và luôn được “giữ lửa” trong lòng mỗi người dân ở đây.
Nói với con chính là bài thơ mang nhiều tâm tư tình cảm nhất của tác giả Y
Phương. Bởi những gì mà ông muốn truyền tải trong bài thơ không chỉ là tình
cảm thiêng liêng của người cha dành cho con, người cha muốn con luôn ghi nhớ
công ơn cha mẹ, những người đã sinh dưỡng ra mình khi còn nhỏ. Đến khi
trưởng thành, người cha muốn con còn phải biết ơn và nuôi dưỡng tình yêu quê hương đất nước. 26
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Người cha trong bài thơ muốn con mình biết rằng, cha mẹ là nguồn cội, đất
nước là mầm sống, không thể tách rời.
Mở đầu bài thơ ta có thể thấy được Y Phương đã dùng những lời thơ chân thật
và tha thiết nhất. Từng câu thơ bình dị nhưng thẳng thắn, chân thành, như chính
“cái bụng” của những người dân tộc nơi đây:
Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Tác giả đã vẽ ra một bức tranh gia đình bình dị nhưng thật hạnh phúc với hình
ảnh trọn vẹn cha, mẹ và con. Đó chính là niềm vui vô giá khi con hiện diện trên
cuộc đời này, sung sướng như vỡ òa khi được nhìn thấy con chập chững “Chân
phải bước tới cha/ Chân trái bước tới mẹ”. Là khi con khôn lớn lên từng ngày,
biết nói biết, biết cười, biết yêu thương cha mẹ, biết nhìn thấy cuộc đời tươi đẹp.
Đồng thời, Y Phương đã khéo léo dùng những từ chỉ số đếm “Một, hai” cho
thấy được tình yêu thương vô bờ bến của cha mẹ dành cho con. Từng bước đi,
từng tiếng nói, tiếng cười của con đều được cha mẹ nâng niu, đếm từng nhịp.
Đó cũng chính là tình thân gia đình ruột thịt, thiêng liêng, không gì sánh bằng của cha mẹ.
Đó không chỉ là cảm nhận riêng của tác giả Y Phương, mà nó còn là đề tài
muôn thuở luôn được các nhà thơ nhà văn luôn đặc biệt đề cao và tôn vinh trong
nền Văn học Việt Nam xưa nay với nhiều câu thơ bất hủ:
Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra 27
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
(Khuyết danh Việt Nam)
Hoặc trong ca dao tục ngữ Việt Nam:
Con mất cha như nhà mất nóc
Con mất mẹ liếm lá đầu đường. Hay
Mẹ dạy con thì khéo, Bố dạy thì con khôn.
Thế mới thấy được tình cảm của cha mẹ dành con chính là thứ tình cảm to lớn
và bao la nhất. Không ai sẵn sàng lấy thân “đội cả bầu trời nắng” chỉ để tìm chỗ
mát cho con như cha, cũng không ai tự nguyện hy sinh cả cuộc đời, bất chấp cả
tính mạng vì con như mẹ.
Cũng vì vậy mà khi đọc tác phẩm “Nói với con” ta có thể cảm nhận được tác
giả dường như đã đặt cả tâm tư, tình cảm chân thật nhất của mình từng câu từng chữ trong bài thơ này.
Người cha dạy con không chỉ biết yêu gia đình, mà còn phải biết yêu quê hương, Tổ quốc
Bên cạnh tình cảm gia đình, tác giả còn muốn con của mình khi trưởng thành
còn phải có một tấm lòng rộng mở hơn đó là tình yêu quê hương, đất nước, nơi
đã giúp con tồn tại và phát triển:
Người đồng mình yêu lắm con ơi Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát 28
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng.
Trong những câu thơ còn lại của bài thơ, tác giả đã liệt kê ra những gì tốt đẹp
nhất mà xóm giềng trong bản làng dành cho con. Nếu như người cha muốn con
yêu quê hương, đồng bào mình, thì chính ông phải là người có tình yêu da diết trước.
Bởi thế, nên tác giả đã đã cảm thán rằng “Người đồng mình yêu lắm con ơi”. Ba
từ “Người đồng mình” nghe sao mà thân thương quá, gắn bó quá. Y Phương sử
dụng từ “Người đồng mình” chính là rút gọn của ý nghĩa những người ở vùng
mình, miền mình, những người đang sống chung quê hương với mình hoặc
những người đang cùng chảy chung dòng máu Lạc Hồng của dân tộc Việt Nam mến yêu.
Hai từ “yêu lắm” nghe như khắc cốt ghi tâm, có thể thấy tình đồng bào, tình dân
tộc, tình làng nghĩa xóm gắn kết của những người dân vùng đất Cao Bằng như
đã ăn sâu vào máu, là lẽ sống thiêng liêng của mỗi người. Họ đã biến tình yêu
ấy trở thành phong tục tập quán, cần được lưu giữ, kế thừa và phát huy qua mỗi thế hệ.
Thế nên, người cha cũng muốn truyền cho con tình yêu ấy, người cha muốn con
yêu nhân dân vùng mình, dân tộc mình, đất nước mình như người cha đã từng yêu.
Cũng vì lẽ đó, mà tác giả đã dùng những câu thơ vui tươi để miêu tả những gì
đẹp nhất, gần gũi nhất với con, để con biết yêu từ những điều bé nhỏ nhất, chi
tiết nhất như “chiếc lờ, vách nhà, rừng, những con đường”, đến những điều lớn
lao như bình yên, niềm vui của đất nước. 29
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Y Phương đã tinh tế dùng những hình ảnh hết sức sinh động và giàu sức gợi
hình mạnh mẽ. Đồng thời, ông cũng muốn cho con thấy được rằng, đất nước
hòa bình, yên ấm, thì người dân mới có thể yên tâm sống vui vẻ và giữ mãi
được khung cảnh lao động hăng say, tươi vui hằng ngày mà con vẫn thấy như
“đan lờ”- chính là dụng cụ bắt cá của những người dân miền núi, dưới bàn tay
khéo léo chúng đã biến thành “cài nan hoa”.
Người dân không chỉ cùng chung tay tạo dựng nên những tấm vách gỗ để xây
nhà, mà nó còn được xen kẽ bởi những “câu hát” rộn ràng, đoàn kết của họ.
“Những con đường” không tiếc thân mình bị mài mòn cho người dân đi hái bắp,
lao động hằng ngày, giúp cho người dân khắp nơi được gặp nhau, tụ họp lại với
nhau, chúng đã góp phần gắn kết thêm “cho những tấm lòng”.
Thêm vào đó, những cánh rừng bạt ngàn ở vùng núi Cao Bằng cũng giúp tô
điểm thêm cho vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng nơi đây bằng những bông hoa lung
linh, đua nhau khoe sắc trong nắng, trong sương, cho mọi người thêm yêu nét
đẹp đặc trưng ở quê hương mình.
Tác giả Y Phương đã sáng tác những lời thơ trong sáng, bình dị và gần gũi nhất
để răn dạy con của mình về cách sống, cách làm người tốt. Bên cạnh đó, ông đã
khéo léo dùng những từ ngữ miêu tả, ngợi ca vẻ đẹp của quê hương để dạy con
biết cách “yêu” gia đình, yêu cha mẹ- những người đã sinh dưỡng và nuôi nấng con trưởng thành.
Đồng thời cũng để lột tả niềm tự hào của tác giả với vẻ đẹp của vùng núi Cao
Bằng dưới con mắt của một nhà thơ nói chung, và dưới con mắt của người dân
nơi đây nói riêng để dạy con cách yêu quê hương, đất nước- nơi đã cho con sự
ấm êm, đã cho con những điều tốt đẹp nhất, giúp con biết kế thừa, và phát huy
tình đoàn kết giữa đồng bào, dân tộc, biết trân quý và ra sức giữ gìn sự bình yên của đất nước. 30
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Xét về giá trị nghệ thuật của tác phẩm “Nói với con”, ta nhận thấy rằng, tác giả
Y Phương không sử dụng những từ ngữ hoa mỹ, ẩn chứa hàm ý sâu xa để người
đọc phải suy ngẫm, mà ông đã dùng bút pháp miêu tả đặc trưng với những từ
ngữ đơn giản và dễ hiểu nhất, nhưng chúng lại có sức gợi hình gợi cảm đến lạ.
Bài thơ “Nói với con” đến nay vẫn được xem là một trong những tác phẩm gần
gũi và hay nhất của nhà thơ Y Phương. Bởi chính những tình cảm chân thật nhất
cũng như bút pháp tinh tế, khéo léo mà ông đã sử dụng để truyền tải tâm tư tình
cảm của mình vào trong đó. Bài thơ không chỉ giúp người đọc cảm nhận tình
yêu trời biển của cha mẹ dành cho con, sự dạy bảo và niềm hy vọng to lớn mà
cha muốn “nói” với con, mà còn giúp cho người đọc cảm nhận được nhịp sống
rộn ràng, sự cần cù, hăng say trong lao động của người dân nơi vùng núi Cao Bằng xa xôi.
Phân tích tình cha con trong bài Nói với con
Tình cảm gia đình vốn là một đề tài xuyên suốt trong nền văn học Việt Nam từ
xưa đến nay. Trong tư tưởng Nho giáo, người đàn ông được đề cao và được
xem là nhân tố cấu thành và chi phối các mối quan hệ xã hội. Thế nhưng, với
nền văn hóa trọng mẫu, những tác phẩm viết về tình mẹ vẫn chiếm ưu thế hơn.
Hiếm hoi mới có tác phẩm hay viết về tình cha.Với truyện ngắn Lão Hạc, Nam
Cao đã tạc vào nền văn học bức tượng đài tình cha con vĩ đại trong hoàn cảnh đói khổ cùng cực.
Trong truyện ngắn Chiếc lược ngà, Nguyễn Quang Sáng đã phát hiện ra vẻ đẹp
tình cha con thiêng liêng trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt. Còn Y Phương,
qua bài thơ Nói với con đã đem đến cho ta vẻ đẹp tình cha con thắm thiết trong
lời dặn chân thành, mộc mạc mang đậm chất Tày. 31
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Y Phương viết bài thơ Nói với con năm 1980, khi đất nước đã giải phóng. Đó là
thời điểm đất nước gặp vô vàn khó khăn do cuộc chiến tranh kéo dài để lại. Nền
kinh tế bị phá hoại nặng nề, sản xuất yếu kém, trì trệ, con người khi bước ra
khỏi cuộc chiến có nhiều thay đổi, khó giữ được mình trước sự cám dỗ của đời
sống vật chất. Hiện tượng trộm cướp nảy sinh. Con người trong cuộc giành giật
sự sống trở nên lừa dối, tham nhũng, tha hóa đạo đức, đánh mất nhân cách, rời
bỏ nguồn cội, phủ nhận quá khứ.
Là người lính kiên trung, trước thực trạng ấy, Y Phương vô cùng đau lòng, mất
niềm tin và định hướng trước cuộc sống. Cả xã hội lúc bấy giờ đang hối hả, gấp
gáp kiếm tìm tiền bạc mà bất chấp đạo lí, quên đi các giá trị mà ta mới giành lại
được. Muốn sống đàng hoàng, tử tế như một con người đích thực, gắn mình với
dân tộc, với nguồn cội, ông nghĩ phải bám chắc vào văn hóa và tin vào những
giá trị vững bền vĩnh cửu của văn hóa dân tộc.
Và người thực hiện mong ước ấy chính là các thế hệ mai sau. Tâm tình ấy ông
gửi gắm vào lời nói với con trẻ, dặn dò thiết tha đứa con của mình. Qua lời dặn
ấy, ông muốn nói lên rằng chúng ta phải vượt qua sự đói khổ ngặt nghèo bằng
sức mạnh của văn hóa với niềm tin tưởng lớn lao, dù có thế nào đi nữa.
Bởi thế, mở đầu bài thơ là tiếng reo vui biết bao trìu mến khi đứa con chập
chững những bước đi đầu đời:
“Chân phải bước tới cha
Chân tái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười”.
Bằng những hình ảnh bình dị, cụ thể, giàu chất thơ, kết hợp với nét độc đáo
trong tư duy, cách diễn đạt rắn rỏi của người miền núi, bốn câu thơ mở ra khung
cảnh một gia đình hạnh phúc, đầy ắp tiếng cười tiếng nói. Bước chân đầu đời 32
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
con bước tới cha là bước đến tinh thần, lý tưởng cao đẹp. Bước thứ hai con
bước đến mẹ là bước vào tình yêu thương và sự chở che vững chắc. Gia đình là
nguồn sinh dưỡng đầu tiên, là điểm tựa nâng bước chân con vào đời. Lời thơ
như chảy ra từ tâm hồn vô vàn yêu mến và tự nhiên vô cùng.
Nhịp thơ chậm rãi hiện rõ từng bước đi ngập ngừng có chút e sợ của người con
càng làm cho ta thêm quý trọng những phút giây đầu đời. Hình ảnh thơ không
chút cầu kì, cứ tự nhiên như lời nói nhưng đó là lời nhắc nhở thiêng là, là niềm mong muốn của cha.
Mai này con có bước đi chân đi xa hơn nữa thì phải nhớ đến gia đình, nhớ đến
cha mẹ, nhớ đến cội nguồn sinh dưỡng đầu tiên đã cho con sức mạnh. Con có
vững bước ở tương lai là bởi hôm nay có cha có mẹ dìu dắt con bước tới. Sự
khám phá đầu tiên trong cuộc đời có sự nâng đỡ của gia đình. Tình phụ tử
thiêng liêng, thầm kín là mối dây ràng buộc, gắn kết gia đình bền chặt được
hình thành và phát triển trong phút giây hạnh phúc bình dị đáng nhớ ấy. Lời thơ
ngay từ đầu đã chạm đến niềm rung cảm sâu xa nhất trong trái tim con người,
tạo nên sự đồng cảm có sức lan tỏa mạnh mẽ.
Người cha cũng không quên nhắc nhở con yêu về tình nghĩa quê hương nguồn
cội, về con người và núi rừng Tây Bắc, nơi chôn nhau cắt rốn bao đời trong niềm tự hào lớn lao:
“Người đồng mình thương lắm con ơi Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng”.
Từ trong gia đình, nhà thơ mở ra không gian rộng lớn để con hiểu biết, trân
trọng và gìn giữ. Tuy có chút vội vàng nhưng đó lại là tin thiết tha mà người cha 33
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
muốn con thấu hiểu. Cội nguồn sinh dưỡng đích thực của đời người chính là
quê hương, nguồn cội, là đất, là rừng, là con đường thắm đượm nghĩa tình dẫn
bước ta đi. Đất và người nuôi ta khôn lớn, cho ta sức mạnh, tình yêu và sự sống;
hình thành cho ta nền văn hóa, tư tưởng và khát vọng chinh phục. Người đồng
mình luôn lấy cái tươi đẹp làm nguồn sống của mình, lấy tình yêu thương làm cái để cho tặng.
Đối với người cha, đất và người là cội nguồn của mọi sự sống, mọi tinh thần.
Bởi thế, ba tiếng “người đồng mình” vang lên nghe tha thiết vô cùng. Nó chứa
đựng cái tình, cái nghĩa thắm ngọt của quê hương, bản làng. Người cha mong
muốn con phải biết “người đồng mình” đã sống như thế ấy, mạnh mẽ và thủy
chung, bình dị mà tươi đẹp, trong sạch, vững bền. Họ biết trân trọng cái đẹp và
không ngừng làm đẹp cho cuộc đời mình dù hết sức nhỏ bé. Và con hãy ghi nhớ
điều đó trước khi đời sống vật chất chưa kịp chạm đến tâm hồn và thổi bùng
những tham vọng trong con, như cha mẹ nhớ về khoảnh khắc thiêng liêng này:
“Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”.
Không chút triết lí cho một lời gửi gắm hết sức đơn giản nhưng rất quan trọng
đối với mỗi đời người. Điều mà người cha muốn nói là con phải biết trân trọng
cuộc đời, trân trọng quê hương với những gì bình dị, thiêng liêng nhất. Đó là
nguồn sống, là sức mạnh bất diệt dẫn bước con vượt qua thử thách hướng đến
tương lai. Không những thế, người cha còn nhắc nhở về ý chí và khát vọng
hướng về quê hương, cội nguồn và biết tự hào về nơi con đã sinh thành:
“Người đồng mình thương lắm con ơi Cao đo nỗi buồn Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha cũng muốn 34
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không che thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc”.
Trước hết là nhắc nhở về tinh thần: “Cao đo nỗi buồn, xa nuôi chí lớn”. Cách so
sánh mộc mạc, bình dị như cuộc sống và tâm hồn của người miền sơn cước. Họ
không hề tô vẽ hay ẩn ý xa xôi. Qua cách nói có chút cường điệu, người cha
muốn con phải biết yêu thương và tự hào về quê hương dù nó không to nhất, không đẹp nhất.
Nhưng quê hương lúc nào cũng chân thật, tự nhiên, không tham lam, không giả
dối. Họ muôn đời lam lũ trong đói nghèo, kham khổ đi lên nhưng lúc nào cũng
mạnh mẽ, không bao giờ kiêu ngạo hay bị khuất phục. Đó là những đức tính
quý báu của người đồng mình, người cha mong con ghi lấy, nhớ lấy, tìm thấy và
gìn giữ mãi mãi trong phong ba bão tố đường đời.
Câu thơ “Dẫu làm sao thì cha cũng muốn” nghe có chút ngậm ngùi nhưng lại
chuyển tải hết niềm mong mỏi của cha. Con sẽ thế nào, tất cả do con quyết định.
Bởi người cha biết rằng, trong cuộc sống mới, khi mà đời sống vật chất được đề
cao hơn bao giờ hết, thì việc giữ gìn và phát triển đạo lí, tình người là một
nhiệm vụ hết sức khó khăn. Câu thơ đọc lên thấy nghẹn ngào, rưng rưng nước
mắt như tấm lòng của người cha, dù có tin tưởng nhưng chưa thể hoàn toàn
khẳng định được điều thiêng liêng ấy.
Niềm tự hào về quê hương và con người một lần nữa lại dâng trào trong lời dặn đinh ninh như sắt đá:
“Người đồng mình tuy thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con 35
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục”.
Có thể nói, hình ảnh đất và người trong hiện tại và tương lai chính là điểm tựa
của tác giả khi ông triển khai mạch thơ. Một lần nữa hình ảnh “người đồng
mình” lại xuất hiện trong tư thế cao vời, lẫm liệt ngang tầm vũ trụ. Tuy thô sơ
da thịt, nhưng họ từ bao đời luôn có ý thức tự lập, tự cường, tự tôn bản sắc riêng
biệt của mình, chẳng bao giờ nhỏ bé.
Sự đối lập giữa cái thô sơ bên ngoài và cái cao quý ẩn chứa bên trong; giữa hình
thức và tinh thần càng làm cho con người trở nên cao đẹp lạ thường. Sức sống
mãnh liệt của họ luôn được khẳng định với một niềm tin vững chắc. Họ kiên trì
xây dựng quê hương và gìn giữ phong tục riêng. Và đó cũng là giá trị mà mỗi
con người phải trân trọng và gìn giữ đến suốt cuộc đời.
Con sẽ bước tiếp trên con đường dân tộc đã đi qua, có máu và nước mắt của bao
con người. Một lối mòn nhỏ nhưng dẫn đến một chân trời mới. Truyền thống
quê hương sẽ là nguồn sức mạnh để con nhận ra mình, khẳng định mình. Quê
hương sẽ đồng hành cùng con để con sẽ không cô đơn mỗi khi con gặp khó khăn thử thách:
“Con ơi tuy thô sơ da thịt Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được Nghe con”.
Khép lại bài thơ bằng âm hưởng của một lời nhắn nhủ vừa nghiêm khắc vừa trìu
mến bao dung. Hai tiếng “nghe con” đặt vào lòng con cả tình cha, tình mẹ và sự
hoài mong của quê hương xứ sở. Mở ra một chân trời mới, quê hương nhỏ sẽ
theo con đến với cuộc đời lớn, đó là điều mà người cha vừa lo lắng vừa tin
tưởng trong niềm hân hoan tha thiết. 36
Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về tình cha con trong bài Nói với con
Nhỏ nhẹ như lời tâm tình thủ thỉ, bài thơ thể hiện vẻ đẹp tình cha con thắm thiết.
Qua lời tâm sự, dặn dò con trẻ lúc ban sơ, người cha thể hiện niềm tự hào lớn
lao về nguồn cội quê hương và mong muốn con sau này phải trân trọng, gìn giữ
lấy những giá trị cao đẹp mà người đồng mình đã muôn đời gìn giữ. 37