Cảng hàng không, sân bay - Hàng không dân dụng | Học viện Hàng Không Việt Nam

Trần Minh Hạnh
Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam
Học Viện Hàng Không Việt Nam
Độc Lập – Tự do – Hạnh Phúc
Học phần: Tổng quan về HKDD CHƯƠNG 4 CẢNG HÀNG KHÔNG, SÂN BAY 1 Trần Minh Hạnh MỤC LỤC
Phần I/ Khái quát về cảng hàng không, sân bay
1.1, Khái niệm cảng hàng không, sân bay
1.2, Phân loại cảng hàng không, sân bay
1.3, Các công trình cơ bản và đầu tư xây dựng Cảng HK
1.4, Các dịch vụ hàng không tại cảng hàng không sân bay
Phần II/ Khai thác cảng hàng không, sân bay: 2.1, Khái quát
2.2, Doanh nghiệp cảng hàng không
Phần III/ Hệ thống cảng hàng không, sân bay VN 2 Trần Minh Hạnh Phần I Khái quát về
cảng hàng không, sân bay 3 Trần Minh Hạnh
1.1, Khái niệm cảng hàng không, sân bay:
- Cảng hàng không là một khái niệm rộng hơn sân bay, là khu vực xác định, bao gồm sân
bay, nhà ga và trang bị, thiết bị, công trình cần thiết khác được sử dụng cho tàu bay đi,
đến và thực hiện vận chuyển hàng không.
- Có thể hiểu dưới 3 khía cạnh:
1) Về mặt địa lý, cảng hàng không là phần mặt đất, mặt nước (bao gồm cả các
công trình kiến trúc, các trang thiết bị kỹ thuật);
2) Về công năng, cảng hàng không là nơi diễn ra việc chuyển đổi từ một hình thức
giao thông đường không sang các hình thức giao thông khác và ngược lại (là cửa
khẩu quốc gia đối với các cảng hàng không quốc tế);
3) Về bản chất kinh tế, cảng hàng không là một tổ hợp kinh tế - kỹ thuật các dịch
vụ liên quan đến hàng không và phi hàng không.
- Sân bay là một phần của cảng hàng không, là khu vực xác định được xây dựng để bảo
đảm cho tàu bay cất cánh, hạ cánh và di chuyển
- Trong các sân bay dân dụng nói chung có:
 Sân bay chuyên dụng: sân bay chỉ phục vụ mục đích khai thác hàng không
chung hoặc mục đích vận chuyển hành khách, hành lý, hàng hóa, bưu
phẩm, bưu kiện, thư mà không phải vận chuyển công cộng
 Sân bay dùng chung dân dụng lẫn quân sự: là sân bay phục vụ cho cả
hoạt động dân dụng và quân sự, bao gồm các khu vực: Khu vực sử dụng
riêng cho hoạt động quân sự; Khu vực sử dụng cho hoạt động dân dụng;
Khu vực sử dụng chung cho hoạt động dân dụng và quân sự
- Cảng hàng không, sân bay có một vai trò quan trọng trong ngành HKDD: đảm bảo hạ
tầng khai thác tại các điểm đi và điểm đến cho hoạt động vận tải hàng không cũng như
hoạt động hàng không chung.
- Cảng hàng không, sân bay có khu vực lân cận để bảo đảm an toàn cho hoạt động hàng
không dân dụng và dân cư trong khu vực đó.
1.2, Phân loại cảng hàng không, sân bay:
- Cảng hàng không, sân bay có thể được phân loại theo nhiều tiêu thức khác nhau.
 Theo chủ thể quản lý: cảng hàng không của trung ương hay địa phương.
 Theo hình thức sổ hữu có thể chia thành cảng hàng không, sân bay của Nhà
nước, tư nhân hay hỗn hợp.
 Theo chức năng, có thể chia thành các cảng hàng không, sân bay chuyên
phục vụ HKDD, chuyên dụng và dùng chung dân dụng lẫn quân sự.
 Theo quy mô, có thể chia thành các cảng hàng không, sân bay có quy mô lớn, vừa và nhỏ. 4 Trần Minh Hạnh
 Theo phân cấp tiêu chuẩn dịch vụ của ICAO, cảng hàng không, sân bay có
4 tiêu chuẩn là 1, 2, 3, 4. Trong mỗi tiêu chuẩn lại có các A, B, C, D, E...
- Dưới góc độ quản lý chung nhất, các quốc gia đều chia cảng hàng không thành 2 loại:
 Cảng hàng không quốc tế: cảng hàng không phục vụ cho vận chuyển quốc
tế và vận chuyển nội địa. Ngoài các lĩnh vực trong ngành hàng không hoạt
động còn có các cơ quan có liên quan cho việc vận chuyển hàng không
quốc tế như: Hải quan, Công an cửa khẩu, Kiểm dịch y tế…
 Cảng hàng không nội địa: là cảng hàng không phục vụ cho vận chuyển nội địa.
1.3, Các công trình cơ bản và đầu tư xây dựng Cảng HK:
- Gồm: Sân bay, nhà ga và trang bị, thiết bị, công trình cần thiết khác.
- Sân bay: là khu vực để bảo đảm cho tàu bay cất cánh, hạ cánh và di chuyển, gồm có
đường cất hạ cánh, đường lăn, sân đỗ, đài kiểm soát không lưu và các công trình, khu phụ trợ khác của sân bay.
- Nhà ga hàng không: là khu vực cung cấp dịch
vụ hàng không để làm thủ tục cho hành khách,
hành lý, hàng hóa, gồm có khu vực làm thủ tục
đi (check-in), đến (check-out), phòng chờ, khu
nhận hành lý, nhà hàng ăn uống, bán hàng lưu
niệm, khu vực vệ sinh và các khu vực công cộng khác.
- Các trang thiết bị khai thác tàu bay, vận chuyển hành khách, hành lý từ nhà ga đến tàu
bay và ngược lại, và các trang thiết bị phòng cháy, chữa cháy cũng như các trang thiết bị
cần thiết khác để đảm bảo an toàn và an ninh hàng không.
- Một số cảng hàng không lớn còn còn có các cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động
bay; cơ sở cung cấp dịch vụ kỹ thuật mặt đất; khu suất ăn hàng không; khu dịch vụ bảo
dưỡng tàu bay; cơ sở an ninh hàng không; khu xăng dầu hàng không, trụ sở các cơ quan
quản lý nhà nước hoạt động thường xuyên tại cảng hàng không, sân bay, nhà hàng và các
công trình cung cấp dịch vụ khác (Hình 4.2). 5 Trần Minh Hạnh
Hình 4.2: Sơ đồ các công trình trong cảng hàng không
1.4, Các dịch vụ hàng không tại cảng hàng không sân bay:
1) Dịch vụ khai thác nhà ga hành khách: Phòng chờ, dịch vụ ăn uống, giải trí, bán hàng
miễn thuế, lưu niệm, dịch vụ đưa đón hành khách từ nhà ga lên máy bay và ngược lại…
2) Dịch vụ khai thác nhà ga, kho hàng hoá: Chất xếp, lưu kho, bến bãi, đóng gói, vận
chuyển hàng hóa trong nhà ga, sân bay…
3) Dịch vụ khai thác khu bay: Đánh tín hiệu máy bay, lái xe kéo, xe đẩy và xe hướng dẫn
tàu bay tại sân đậu ra điểm cất cánh và ngược lại.
4) Dịch vụ bảo đảm hoạt động bay tại cảng hàng không, sân bay: Điều hành tàu bay cất
cánh, hạ cánh và các dịch vụ thông tin, dẫn đường, giám sát… tàu bay tại cảng hàng không, sân bay.
5) Dịch vụ bảo đảm an ninh hàng không: Soi, chiếu anh ninh cho hành khách, hàng hóa,
hành lý, bưu kiện, kiểm tra tàu bay…
6) Dịch vụ phục vụ kỹ thuật thương mại mặt đất: Thủ tục check-in, check-out, vận
chuyển hành khách, hành lý, hàng hóa từ nhà ga ra máy bay và ngược lại, và các dịch vụ
kỹ thuật mặt đất cho tàu bay như vệ sinh, nạp điện, thổi khí lạnh…
7) Dịch vụ kỹ thuật, sửa chữa, bảo dưỡng tàu bay: Bảo dưỡng, kiểm tra trước và sau chuyến bay…
8) Dịch vụ kỹ thuật, sửa chữa, bảo dưỡng trang thiết bị hàng không: Các phương tiện vận
chuyển mặt đất, thiết bị tại nhà ga hàng không, thiết bị đảm bảo hoạt động bay…
9) Dịch vụ cung cấp suất ăn hàng không: đồ ăn, uống cho hành khách, tổ lái… trên các chuyến bay
10) Dịch vụ cung cấp xăng dầu hàng không và các dịch vụ hàng không khác tại cảng hàng không, sân bay. 6 Trần Minh Hạnh Phần II Khai thác cảng hàng không, sân bay 7 Trần Minh Hạnh 2.1, Khái quát:
- Khai thác cảng hàng không, sân bay là các tổ chức, cá nhân kinh doanh tại cảng hàng
không, sân bay và được chia thành 3 loại:
1) Doanh nghiệp cảng hàng không
2) Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ hàng không
3) Tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ khác.
- Tổ chức, cá nhân kinh doanh tại cảng hàng không, sân bay có trách nhiệm thực hiện các
quy định về an toàn,an ninh hàng không, đồng thời chấp hành và tạo điều kiện thuận lợi
cho Cảng vụ hàng không kiểm tra các hoạt động khai thác và cung cấp dịch vụ.
2.2, Doanh nghiệp cảng hàng không:
- Là doanh nghiệp kinh doanh có điều kiện, được tổ chức khai thác cảng hàng không, sân bay.
- Doanh nghiệp được Bộ Giao thông vận tải cấp Giấy phép kinh doanh cảng hàng không
khi đáp ứng các điều kiện sau đây:
1) Có Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh
2) Có tổ chức bộ máy và nhân viên được cấp giấy phép, chứng chỉ phù hợp, đáp
ứng yêu cầu về chuyên môn, khai thác cảng hàng không, sân bay
3) Đáp ứng điều kiện về vốn pháp định
4) Có phương án về trang bị, thiết bị và các điều kiện cần thiết khác để bảo đảm an
toàn hàng không, an ninh hàng không.
- Doanh nghiệp cảng hàng không có các quyền và nghĩa vụ sau:
1) Quản lý, tổ chức khai thác kết cấu hạ tầng, trang bị, thiết bị của cảng hàng không, sân bay.
2) Lập kế hoạch đầu tư phát triển, cải tạo, mở rộng cảng hàng không, sân bay theo
quy hoạch đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt và phù hợp với nhu
cầu phát triển, phù hợp với việc khai thác cảng hàng không, sân bay.
3) Tổ chức cung cấp dịch vụ bảo đảm an ninh hàng không, an toàn hàng không,
dịch vụ hàng không và các dịch vụ công cộng khác tại cảng hàng không, sân bay.
4) Báo cáo định kỳ hoặc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền các số
liệu về kế hoạch và kết quả sản xuất kinh doanh hằng năm, dài hạn và các số liệu
thống kê về khai thác cảng hàng không, sân bay.
5) Bố trí nơi làm việc cho các cơ quan quản lý nhà nước hoạt động thường xuyên
tại cảng hàng không, sân bay theo yêu cầu của Cảng vụ hàng không.
6) Các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp 8 Trần Minh Hạnh Phần III
Hệ thống cảng hàng không, sân bay VN 9 Trần Minh Hạnh
- Ngành HKVN đang quản lý, khai thác 23 cảng hàng không, sân bay, trong đó có 10
cảng hàng không quốc tế và 13 cảng hàng không nội địa.
- Các cảng hàng không được chia theo 03 khu vực: Bắc, Trung và Nam, ở mỗi khu vực có
01 cảng hàng không quốc tế đóng vai trò trung tâm và các cảng hàng không nội địa vây
quanh tạo thành một Cụm cảng hàng không.
- Tổng công ty cảng Hàng không miền Bắc (NAA):
+ Đang quản lý và kinh doanh 07 cảng hàng không
+ Cảng hàng không quốc tế: Nội bài, Cát Bi, Vinh, Vân Đồn
+ Cảng hàng không nội địa: Điện Biên, Thọ Xuân, Nà Sản
+ Các công ty trực thuộc: Công ty TNHH 1 thành viên Dịch vụ Kỹ thuật Hàng
không Nội Bài, Công ty cổ phần Dịch vụ Hàng không, Công ty cổ phần Dịch vụ
mặt đất Hà nội, Công ty cổ phần Dịch vụ hàng hoá Nội Bài và 3 Công ty hạch toán
phụ thuộc là Khai thác khu bay Nội Bài, Khai Thác ga Nội Bài, An ninh Hàng không Nội Bài.
- Tổng công ty cảng Hàng không miền Trung (MAA):
+ Đang quản lý 08 cảng hàng không
+ Cảng hàng không quốc tế: Đà nẵng, Phú Bài, Cam Ranh
+ Cảng hàng không nội địa: Phù Cát, Đồng Hới, Tuy Hòa, Pleiku, Chu Lai
+ Các Trung tâm khai thác ga, dịch vụ hàng không, An ninh hàng không, khai
thác bay, dịch vụ kỹ thuật, khách sạn hàng không và Xí nghiệp nước waternam.
- Tổng công ty cảng Hàng không miền Nam (SAA):
+ Đang quản lý 08 cảng hàng không
+ Cảng hàng không quốc tế: Tân Sơn Nhất
+ Cảng hàng không nội địa: Buôn Ma Thuột, Liên Khương, Rạch Giá, Côn Sơn,
Phú Quốc, Cà Mau, Cần Thơ;
+ Công ty dịch vụ hàng không sân bay Tân Sơn Nhất, Công ty Phục vụ mặt đất
Sài Gòn, Công ty cổ phần Vận tải hàng không miền Nam, Công ty cổ phần nước
giải khát hàng không và 4 Công ty hạch toán phụ thuộc là Công ty khai thác ga
Tân Sơn Nhất, Công ty Khai thác khu bay Tân Sơn Nhất, Công ty dịch vụ an ninh
Tân Sơn Nhất, Công ty Dịch vụ kỹ thuật Hàng không miền Nam. 10